Strategisch document Ambulancezorg Nederland 1 Inleiding: relevante ontwikkelingen 2 Missie en visie AZN 3 Kernfuncties: profiel en kerntaken AZN 4 Strategische agenda AZN vastgesteld: woensdag 23 mei 2012
1 Inleiding: relevante ontwikkelingen De (gewenste) ontwikkelingsrichting van de sector ambulancezorg is bepalend voor het beleid van Ambulancezorg Nederland. Zo hebben sector én AZN in de afgelopen jaren ingezet op de (afronding) van de ontwikkeling van vervoer naar zorg en parallel daaraan de ontwikkeling van ambulanceorganisaties tot volwaardige zorginstellingen (RAV-en). Zorg: acute en niet-acute zorg De RAV is partner in het netwerk van acute zorg. De meeste nieuwe ontwikkelingen in de zorg spelen zich met name op regionaal niveau af. Er zullen -geografisch georiënteerde- zorgnetwerken gaan ontstaan, met de patiënt als uitgangspunt. Het ROAZ speelt een steeds belangrijker rol op het terrein van de regionale afstemming, coördinatie en doelmatigheid van de zorg. Verantwoording over alleen prestaties en kwaliteit is onvoldoende. De waardering van cliënten en de wetenschappelijke onderbouwing van de geboden zorg nemen in belang toe. Binnen de acute zorg is sprake van meer accent op de eerste lijn: zorg dichtbij als het kan, ver weg als het moet. Daarnaast zullen klassieke domeinen steeds meer gaan samenwerken in de keten. Hierdoor zal de scheidslijn tussen de eerstelijns- en de tweedelijns gezondheidszorg steeds verder vervagen. Rond ziekenhuizen doen zich ook de nodige ontwikkelingen voor, die zich laten samenvatten als specialisatie, functiedifferentiatie en concentratie. Daarnaast zijn er voornemens tot reductie van het aantal SEH-afdelingen. Beide thema s die de ambulancezorg direct raken. Er is sprake van een veranderende en toenemende zorgvraag. Er valt een verschuiving van cure naar care te verwachten en een steeds meer gecombineerde vraag van care én cure. De financiële ruimte om een en ander op te vangen is beperkt. Het is dus noodzakelijk om efficiënte en betaalbare zorg te kunnen blijven verlenen. Zorgverzekeraars zullen meer en meer de regie gaan nemen in hun rol als zorginkopers. Een en ander leidt tot een toename van de druk op de kwaliteit van zorg tegen een lagere prijs en op de gewenste transparantie. Zorginstellingen krijgen wel steeds meer vrijheid om eigen beleid vorm te geven. Te verwachten is dat financiering ook sterk zal samenhangen met de mate van efficiënte samenwerking met andere zorginstellingen. Meldkamer van de toekomst Het ministerie van VenJ heeft besloten tot schaalvergroting van het meldkamerdomein. Er komt één landelijke meldkamerorganisatie, met maximaal tien locaties. Deze locaties zijn bovenregionale meldkamers van politie, brandweer en ambulancezorg. Het intakeproces wordt gesplitst in een multidisciplinair deel en een monodisciplinair deel, waarbij de kolommen verantwoordelijk zijn en blijven voor het monodisciplinaire deel van de intake. Schaalvergroting De ambulancesector wordt op verschillende fronten geconfronteerd met schaalvergroting. Voorbeelden zijn de ontwikkeling van de meldkamer van de toekomst en de schaalvergroting bij de politie. Daarnaast heeft de ambulancezorg te maken met de acute zorg, partners hier bewegen zich op een andere schaal dan de meldkamer en de politie. Arbeidsmarkt Er is sprake van een steeds krapper wordende arbeidsmarkt voor verzorgenden en verpleegkundigen. Afgezet tegen een groeiende en complexer wordende zorgvraag, staat de (ambulance)zorg voor de uitdaging in de komende jaren over voldoende en juist gekwalificeerd personeel te blijven beschikken. Wellicht dat de herstructurering van beroepen en opleidingen in de gezondheidszorg hieraan kan bijdragen. De arbeidsmarkt is zowel aan het vergrijzen als aan het ontgroenen. Om op termijn voldoende ambulancezorg te kunnen bieden, is opleidingsbeleid cruciaal. Daarnaast zijn arbeidsomstandighedenbeleid en met name duurzame inzetbaarheid van belang. 2
1 Missie en visie AZN Dit strategisch document beschrijft het bestaansrecht van AZN (de missie), hoe AZN hieraan vorm zal geven (visie), op welke manier dat gerealiseerd zal worden (strategie) in de vorm van kerntaken en strategische activiteiten. Missie AZN Ambulancezorg Nederland is een moderne brancheorganisatie. AZN ondersteunt haar leden, de directeuren van de ambulanceorganisaties, zo optimaal mogelijk. De focus ligt hierbij op de verdere ontwikkeling van ambulancezorg tot excellente veilige mobiele (acute) zorg voor de patiënt. Visie AZN AZN is van mening dat de gewenste verdere ontwikkeling van ambulancezorg op een aantal manieren tot stand kan komen, dan wel een aantal zaken hierin een cruciale rol speelt: ambulancezorg heeft verschillende gezichten Ambulancezorg is enerzijds acute zorg, maar heeft anderzijds ook een rol in de niet-acute zorg in een sociaal-maatschappelijke context. Ambulancezorg is 24 uur per dag beschikbaar. Ambulancezorg is mobiele zorg die naar de patiënt toe gaat. Het is voor de patiënt van belang dat ambulancezorg volwaardig onderdeel is van een breder zorgnetwerk, waardoor de patiënt te allen tijde bediend kan worden van de zorg die hij nodig heeft. samenwerken met ketenpartners in zorgnetwerken: Organisaties voor ambulancezorg zijn onlosmakelijk verbonden met de andere partners in het netwerk van acute zorg. Organisaties voor ambulancezorg dienen een betrouwbare partner in het netwerk te zijn, zowel zorginhoudelijk als in logistiek opzicht. De kwaliteit en doelmatigheid van de zorg worden in hoge mate bepaald door het regionale (acute) zorgnetwerk waarin de ambulancezorg opereert. Partners in het netwerk zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de continuïteit in de acute zorgverlening. Zij moeten (kunnen) vertrouwen op de excellente veilige mobiele acute zorg die de RAV biedt. Het uitwisselen van informatie is een cruciale randvoorwaarde. schaalvergroting: De schaalvergroting zowel binnen de zorg als op andere de ambulancezorg omringende terreinen is niet te keren. De ambulancezorg dient zich hierop voor te bereiden en een duidelijke positie te kiezen. excellente zorg = ook tevens werkgeverschap Organisaties voor ambulancezorg zijn een goed en aantrekkelijk werkgever én bieden uitstekende zorg aan patiënten. Kenmerkend is een grote patiënttevredenheid én een grote arbeidstevredenheid. Dit vloeit voort, dan wel blijkt uit: - de beste zorg aan patiënten op basis van best practices - een goede werkomgeving met hooggekwalificeerd personeel dat zijn werk uitvoert volgens de laatste stand van de wetenschap (state of the art) - goede en respectvolle samenwerking tussen professionals over verschillende niveaus - laag ziekteverzuim en tevreden van personeel 3
2 Kernfuncties: profiel en kerntaken AZN De moderne brancheorganisatie Ambulancezorg Nederland is toekomstgericht en houdt zich naast actuele thema s vooral bezig met de toekomst van de branche. Enkele kenmerken zijn derhalve: AZN is doelgericht en proactief AZN vertegenwoordigt de sector ambulancezorg AZN stimuleert gemeenschappelijke beleidsontwikkeling Concreet betekent dit dat AZN de volgende kerntaken onderscheidt: beleidsontwikkeling en (mede) bepalen van de (landelijke) agenda op voor de ambulancezorg relevante thema s belangenbehartiging ten behoeve van de ontwikkeling van de sector borging op centraal niveau van een aantal essentiële zaken, zoals kwaliteit, opleidingen en een landelijke IT-infrastructuur ontwikkeling van een moderne werkgeversrol zorgen voor toegang tot en bijdragen aan verzameling en onderhoud van relevante kennis op het terrein van acute en niet-acute zorg bijdragen aan (relevant) wetenschappelijk onderzoek, in samenwerking met ketenpartners dienstverlening aan derden AZN is hiermee voor haar leden een inspirerende brancheorganisatie, die zich bescheiden opstelt en perfecte service verleent. AZN houdt zich niet bezig met praktische en uitvoeringszaken die tot de verantwoordelijkheid van de individuele RAV-en (leden) behoren. 4
3 Strategische agenda AZN AZN heeft voor de nabije toekomst een aantal prioritaire thema s onderscheiden (in willekeurige volgorde). Hier zal de brancheorganisatie zich primair mee bezig houden. Daarnaast zijn er verschillende onderwerpen die continu aandacht en onderhoud behoeven. Deze zijn niet opgenomen in deze notitie. Thema 1: meldkamer eenduidige processen en knip multi/mono, schaal, governance, financiën, ICT Thema 2: toekomstige inrichting ambulancezorg toekomstige inrichting van de ambulancezorg ná de Twaz, financiering van de ambulancezorg / financieringssystematiek, benchmark Thema 3: arbeidsmarkt loopbaanbeleid, duurzame inzetbaarheid, opleidingsbeleid Thema 4: kwaliteit van de zorg kwaliteit, differentiatie en innovatie, kwaliteitskader(s) / richtlijnen, normering, borging medisch beleid Thema 5: werkgeverszaken doorontwikkeling CAO Ambulancezorg Thema 6: schaal meest gewenste schaal voor ambulancezorg Thema 7: eenduidige ICT-infrastructuur 1 volledige centralisatie van ontwikkeling en beheer ICT 1 Tijdens de AB-vergadering van september 2012 wordt definitief bepaald of eenduidige ICT-infrastructuur daadwerkelijk de status van prioritair thema krijgt. 5
(niet-) acute zorg meldkamer v/d toekomst missie missie: moderne brancheorganisatie leden ondersteunen bij de verdere ontwikkeling van ambulancezorg tot excellente, veilige, mobiele, acute zorg visie visie: voor het verder ontwikkelen van ambulancezorg zijn van belang verschillende ketens, samenwerking in zorgnetwerken, schaalvergroting, excellente zorg (én werkgeverschap) schaalvergroting arbeidsmarkt profiel: toekomstgerichte moderne brancheorganisatie strategische agenda 1 2 3 4 5 6 profiel doelgericht & pro-actief, vertegenwoordig de sector, stimuleert gemeenschappelijke beleidsontwikkeling 7 agenda: 1 meldkamer 2 toekomstige inrichting ambulancezorg 3 arbeidsmarkt 4 kwaliteit van zorg 5 werkgeverszaken 6 schaal 7 eenduidige ICT-infrastructuur*