Index - Technische verklaringen

Transcriptie

1 Index - Technsche verklarngen -03, Begrp Referentevoorwaarden Werkng en nstallatevoorwaarden Spoel werkngsberek Spannngspekbegrenzng Reststroom Omgevngstemperatuur Condensate Inbouwposte Aansturng van relas va RC-beschermde contacten Aanwjzngen voor het automatsch soldeerproces Relasmontage Flux Voorverwarmen Solderen Wassen / wasdchte relas Begrppen Aanslutcoderng Contactspecfcates Contactset Enkelvoudg contact Twncontact Dubbel verbreekcontact Mcro-onderbrekng Mcroschakelng Volledge afschakelng Maxmum contnustroom Maxmum nschakelstroom Nomnale spannng Maxmum schakelspannng Maxmum schakelvermogen AC Maxmum schakelvermogen AC5 -fase motorbelastng AC3-bedrjf, 30 V Toegestane lampbelastng Maxmum schakelstroom DC Mnmum schakelbelastng Elektrsche levensduur Elektrsche levensduur "F-dagram" Reductefactor bj nducteve belastng Condensatormotoren Draastroombelastngen Draastroommotoren Schakelen van verschllende spannngen n een relas Contactweerstand Contactcategoreën volgens EN Spoelbegrppen Nomnale spannng Nomnaal vermogen Werkspannngsberek van de spoel Net-aanspreekspannng Aanspreekspannng Maxmum toelaatbare ngangsspannng Houdspannng Afvalspannng Spoelweerstand Spoelstroom Spoeltemperatuur Monostabel relas Bstabel relas Impulsrelas Remanent relas Isolatebegrppen EN/IEC 680- Relasnormerng Relasfuncte en solate Isolatespannng Isolategroep SELV, velghedslaagspannng PELV Velge Schedng Algemene technsche nformate Schakelng Schakeltjd Relateve nschakelduur (duty cycle) Contnubedrjf Mechansche levensduur Aanspreektjd Afvaltjd Contactdendertjd Omgevngstemperatuur Omgevngstemperatuurberek Omgevngstemperatuurberek bj opslag Pag. IV IV IV V V V V V V V V V,I I I I I I I I I I, Kolom,,,,,,,, Beschermngsgraad RT Beschermngsgraad IP Trllngsbestendghed Schokbestendghed Inbouwposte Warmteafgfte aan de omgevng Montageafstand op prntplaten Koppel Mn. aanslutdoorsnede Max. aanslutdoorsnede Aansluten van meer dan één draad Kooklem Centraalschroefklem Schroefloze klemverbndng Kabeldoorvoer SSR Sold state relas Optocoupler Berek schakelspannng Mnmum schakelstroom Stuurstroom Maxmum sperspannng Relas met mechansch gedwongen contacten/velghedsrelas Bewakngsrelas Netspannngsbewakng Symmetrebewakng Temperatuurbewakng Nveaubewakng Elektrodenspannng bj nveaubewakngsrelas Elektrodenstroom bj nveaubewakngsrelas Maxmum gevoelghed Gevoelghed, vast of nstelbaar Meetrelas Spannngsmeetrelas unverseel Stroommeetrelas unverseel Posteve logca Inschakelvertragngstjd Aanspreektjd Afschakelvertragng Reactetjd Inschakelvertragngstjd T Memory / Foutgeheugen Memory / Foutgeheugen, nulspannngszeker Tjdrelas Tjdberek Herhalngsnauwkeurghed Hersteltjd Mnmale mpulsduur Instelnauwkeurghed Schemerngsschakelaars Inschakeldrempel Aanspreektjd / Afvaltjd Tjdschakelklokken -kanaals / -kanaals Dagprogramma Weekprogramma Geheugenplaatsen Kortste schakelduur Gangreserve Programmeerenhed voor tjdschakelklok.7 Impulsrelas en trappenhus-lchtautomaten Mnmum / Maxmum mpulsduur Maxmum aanslutbare aantal drukknoppen Glow wre conform volgens EN EMC Normen Burst Surge EMC regels Betrouwbaarhed (MTTF & MTBF voor nstallates) MTTF MTBF B 0 levensduur De RoHS & WEEE rchtljnen S I L en P L categoreën Tabellen Table : Contactbelastng classfcates Table : UL Horsepower & Plot duty ratngs Table 3: 3-fasen motorbelastng Table 4: Contactklassen Table 5: Contactmateraal Table 6: Nomnale mpulsbestendghed Table 7: Defnte van de vervulngsgraden Table 8: Samenhang tussen testwssel- en testmpuslspannng I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I,,V V IV V V V V,,, I

2 Technsche verklarngen Referentevoorwaarden Zover net utdrukkeljk anders wordt vermeld worden de n deze catalogus beschreven producten volgens de volgende nternatonale, Europese en natonale voorschrften gefabrceerd. - EN 680-, EN 680-, EN voor elektromechansche schakelrelas - EN 5005 voor relas met mechansch gedwongen contacten - EN 68- voor tjdrelas - EN en EN voor mechansche mpulsrelas - EN en EN voor schemerngsschakelaars, elektronsche mpulsrelas, dmmers, trappenhus-lchtautomaten, bewegngsmelders en bewakngsrelas. - EN / VDE 0860 bj schemerschakelaars - EN /VDE 063, EN bj tjdschakelklokkken - EN , EN bj elektronsche kwh-meters Overge belangrjke normen, vaak als referente gebrukt voor specfeke toepassngen: - EN en EN voor hushoudeljke toepassngen - EN 5078 voor ndustrële elektronsche apparatuur Overeenkomstg norm EN 680- gelden voor de gespecfceerde waarden, een omgevngstemperatuur van + 3 C, een luchtdruk van 96 kpa, een relateve vochtghedsgraad van 50 % en als omgevngses schone lucht en een netfrequente van 50 Hz. De tolerante van de spoelweerstand, de spoelstroom en het spoelvermogen s ± 0 %. Tenzj anders aangegeven, geldt voor de ljntekenngen een tolerante van ± 0, mm. Werkng en Installatevoorwaarden Spoel werkngsberek: n het algemeen functoneren Fnder relas over het volledg gespecfceerde temperatuurberek als volgt: Klasse 80% tot 0% van de nomnale spoelspannng, of Klasse 85% tot 0% van de nomnale spoelspannng. Buten bovengenoemde klassen, s de spoelwerkng toegestaan bnnen de grenzen zoals aangegeven n het desbetreffende R dagram. Tenzj anders aangegeven zjn alle relas geschkt voor een nschakelduur (duty cycle) van 00% en alle spoelen van de AC relas geschkt voor een netfrequente van 50 en 60 Hz. Spannngspekbegrenzng: Bj klene relas zoals sere 40,4, 44 en 46 raden wj aan om ter begrenzng van de spannngspeken vanaf 0 V spoelspannng bj AC een varstor en bj DC een dode parallel aan de spoel te schakelen. Reststroom: Door capacteve stroovelden bj lange stuurledngen en door de reststroom van enge ma bj AC-benaderngsschakelaars vallen gevoelge relas net n de ruststand terug. In deze gevallen wordt aangeraden een n de aanslutvoet nsteekbare belastngsweerstand van ca. 6 kω / W parallel aan de relasspoel te schakelen. Aanwjzngen voor het automatsch soldeerproces In het algemeen bestaat het automatsch soldeerproces ut de volgende stappen: Relasmontage: Controleer of de relasaanslutngen recht zjn en vertcaal n de prntplaat worden gestoken. De maatschets voor de prntplaat s bj de relas en de prntvoeten n de catalogus te vnden (aanzcht op de soldeerzjde). Vanwege het gewcht van de relas worden prntplaten met doorgemetalseerde soldeerpunten aanbevolen om een hogere stevghed te bereken. Flux: Bj net wasdchte relas moet het bnnendrngen van fluxmddelen n het relas op bass van capllarwerkng worden verhnderd omdat anders de egenschappen en de betrouwbaarhed kunnen veranderen. Bj gebruk van schum- of sproefluxmddelen moet worden gezorgd dat het vloemddel spaarzaam en geljkmatg wordt opgebracht en net op de componentenzjde komt. Bj gebruk van alcohol- of wateroplosbare vloemddelen en bj nachtnemng van het bovenstaande worden bj relas met beschermngsgraad RT tevredenstellende resultaten behaald. Voorverwarmen: De voorverwarmtjd en temperatuur dent zo te worden gekozen dat het oplosmddel verdampt waarbj op de componentenzjde de 00 C net wordt overschreden. Solderen: De hoogte van de soldeergolf dent zo te worden gekozen dat de componentenzjde net door tn overvloed wordt. Controleer of de soldeertemperatuur van 60 C en een soldeertjd van 3 s net worden overschreden. Wassen/wasdchte relas: Bj gebruk van moderne mleuvrendeljke vloemddelen s het wassen van de prntplaten net nodg. Als de prntplaten moeten worden gewassen denen wasdchte relas met beschermngsgraad RT ernstg n overwegng te worden genomen (utvoerng 000). De verdraagbaarhed van de rengngsvloestof en het wasproces moet worden getest. Wasdchte relas worden ngezet wanneer tjdens het verwerkngsproces een wasproces plaatsvndt, of op grond van de applcate er rekenng moet worden gehouden dat er deeltjes ut de omgevng het relas kunnen bnnendrngen de de goede werkng van het relas kunnen verstoren. Bj wasdchte relas kan het naderhand openen van het relas een schadeljke nwendge atmosfeer verhnderen (solatestofgassen, aggreseve lchtboogproducten). Dt kan met het oog op contactbetrouwbaarhed een voordeel zjn nden dt net door het hoge aantal deeltjes n de omgevngslucht s af te raden. Omgevngstemperatuur: De temperatuur n de drecte nabjhed van het relas bj net bekrachtgde spoel en net-stroomvoerende contacten. De omgevngstemperatuur van het relas kan van de kamertemperatuur afwjken. Condensate: In het relas mag geen condensate of jsafzettng optreden. Inbouwposte: De specfcate van het component wordt, tenzj anders aangegeven en tenzj waar aanwezg er gebruk gemaakt wordt van klembeugels, net beïnvloed door de montageposte. Aansturng van relas va RC-beschermde contacten: Een contact dat met een RC-krng beschermd wordt s geen galvansche schedng. Inden AC relas va RC-beschermde contacten worden aangestuurd dent men er op te letten dat de restspannng over de relasspoel net hoger s dan 0 % van de nomnale spoelspannng. Inden deze restspannng hoger s, kunnen de relas brommen en net zeker afschakelen. -03,

3 Technsche verklarngen -03, Termnologe In de catalogus worden de algemeen gebrukeljke termen gehanteerd. Bj de verklarng van deze termen wordt daarbj het n de voorschrften aangevoerde begrp en nden mogeljk de daar gegeven verklarng gebrukt. Aanslutcoderng Europese norm EN beveelt de volgende nummerng voor het coderen van de aanslutklemmen aan: -. voor common contactaanslutngen (bv.,, 3 ) -. voor NC contactaanslutngen (bv.,, 3 ) -.4 voor NO contactaanslutngen (bv. 4, 4, 34 ) - A en A voor spoelaanslutngen - B, B, B3 etc. voor sgnaalngangen - Z & Z voor potentometer- of sensoraanslutngen Cjfer = Cjfer = Relas met 4 wsselcontacten Contactcjfer Contactconf guratecjfer Voor vertraagde contacten van tjdrelas wordt de nummerng: -.5 voor common contactaanslutngen (bv. 5, 5, ) -.6 voor NC contactaanslutngen (bv. 6, 6, ) -.8 voor NO contactaanslutngen (bv. 8, 8, ) Volgens IEC 67 en zoals n de VS gebrukeljk, worden de aanslutngen doorgenummerd. Een relas met 4 wsselcontacten gebrukt de nummers tot 4. De letters A en B worden gebrukt voor de spoelaanslutngen.p.v. respecteveljk A en B. Contactspecfcates Symbool Functe D UE GB USA* Maakcontact M 00 S NO A SPST-NO DPST-NO npst-no Verbreekcontact V 00 Ö NC B SPST-NC DPST-NC npst-nc Wsselcontact W 00 W CO C SPDT DPDT npdt *Eerste hoofdletter / cjfer geeft het aantal contacten aan: S=, D=, n= aantal. 4PST = 4 pole sngle throw, 4PDT = 4 pole double throw (4 wsselcontacten) Contactset: Het geheel van contacten bnnen een relas dat door solate gescheden s. Zo bestaat bv. bj een relas met twee wsselcontacten de contactset ut twee wsselcontacten. Enkelvoudg contact: Contact met één stel contacten. Twncontact: Contact met twee parallelle stellen contacten waarmee bj klene contactbelastngen (meetwaarden, analoge sgnalen, PLC-ngangen e.d.) de betrouwbaarhed wordt verhoogd. Hetzelfde effect wordt met twee parallel geschakelde contacten berekt. Dubbel verbreekcontact: Contact met twee n sere geplaatste contactstellen. Gunstg bj het afschakelen van DC belastngen. Hetzelfde effect wordt berekt met twee n sere geschakelde contacten. Mcro-onderbrekng: Onderbrekng van een crcut, zonder specale esen zoals bjvoorbeeld dëlektrsche sterkte of contactafstand. Mcroschakelng: Adequate contactschedng bj mnstens één contact om functonele velghed te garanderen. Een dëlektrsche sterkte voor de contactopenng wordt gespecfceerd. Alle Fnder relas voldoen her aan. Volledge afschakelng: Contactschedng voor het afschakelen van geleders om het equvalent van basssolate tussen de af te schakelen delen te bewerkstellgen. Er gelden esen voor zowel de dëlektrsche sterkte als de contactafstand. Fnder relas 45.9, 56.xx , 6.xx en 65.x voldoen aan deze categore van afschakelng. Maxmum contnustroom Contnustroom van een contact: De hoogste waarde van de stroom (effecteve waarde bj wsselstroom), dat een van tevoren gesloten contact onder vastgelegde voorwaarden contnu voeren kan. (Deze stroom kan bj AC ook n- en utgeschakeld worden; bj DC ze dagram 'Schakelvermogen bj DC belastng' bj het betreffende relas). Maxmum nschakelstroom Inschakelvermogen: De hoogste waarde van een stroom dat een contact onder vastgelegde voorwaarden nschakelen kan. Bj een nschakelduur 0% kan de maxmale nschakelstroom 0,5s worden gevoerd. Nomnale spannng Nomnale solatespannng: Afgelede waarde van de nomnale wsselspannng van het voedngsnet. Zo s bjvoorbeeld voor het voedngsnet 30/400 V de nomnale solatespannng 50 V. Van de nomnale solatespannng zjn de overspannngscategore van de nomnale mpulsspannngen en de luchtwegen af te leden zoals n EN 680-5, VDE 0435 deel 40 zjn verest. Maxmum schakelspannng: De hoogste waarde van de spannng nclusef de n het net gebrukeljke tolerantes de het contact op grond van de nomnale solatespannng en de nomnale mpulsspannng (ze solatecoördnate) schakelen kan. Maxmum schakelvermogen AC: De hoogste waarde van het schakelvermogen overeenkomstg gebrukscategore AC (ze tabel ). Het maxmale schakelvermogen s het product van de max. duurstroom en de nomnale spannng. Het max. schakelvermogen AC s de contactbelastng de bj de vaststellng van de elektrsche levensduur AC geschakeld wordt. Maxmum schakelvermogen AC5: De hoogste waarde van het schakelvermogen overeenkomstg gebrukscategore AC5 (ze tabel ), genoemd AC nducteve belastng n EN 680-:008, Annex B. -fase motorbelastng, AC3 bedrjf, 30 V: Toegestane belastng van een condensatormotor n het Aan-Ut schakelbedrjf (volgens UL 508 en CSA. n. 4). Een omkeer van de draarchtng s alleen na een pauze van > 300 ms toelaatbaar omdat anders door het ompolen van de condensator nschakelstroompeken optreden de dudeljk boven de max. toelaatbare nschakelstromen lggen. Toegestane lampbelastng: De toegestane lampbelastng wordt bj de producten ut het nstallateprogramma gespecfceerd. De maxmale lampbelastng wordt door de bj lampen optredende hoge nschakelstroom begrensd. Dt s bj: - Gloelampbelastng of halogeenlampen: 5 á 0 maal de nomnale stroom - Elektronsche voorschakelapparaten hebben onafhankeljk van het lampvermogen een nschakelstroom van ca. 30 A. - TL-lampen gecompenseerd bj 30 V AC, ze datablad - TL-lampen net-gecompenseerd bj 30 V AC, ze datablad - TL-lampen duoschakelng bj 30 V AC, als ongecompenseerde TL-lampen Maxmum schakelstroom DC: De hoogste waarde overeenkomstg gebrukscategore DC dat een relas bj geljkstroom afhankeljk van de schakelspannng velg scheden kan (ze tabel ). Mnmum schakelbelastng: Mnmaal contactvermogen dat n relate tot de stroomondergrens of de spannngsondergrens mnmaal geschakeld moet worden om onder normale ndustrële omstandgheden voldoende betrouwbaarhed te beden. Zo betekent 300 mw (5 V/5 ma): 300 mw moet mnmaal geschakeld worden waarbj bj 4 V een mnmumstroom van,5 ma of bj 5 ma een mnmumspannng van 60 V geschakeld moet worden. Bj hardvergulde contacten moet mnmaal 50 mw (5 V/ ma) geschakeld worden. Bj het schakelen van klenere belastngen tot onder mw (0, V/ ma) zoals bjvoorbeeld meetwaarden, regelwaarden of analoge waarden wordt parallelschakelng van twee hardvergulde contacten aanbevolen.

4 Technsche verklarngen Elektrsche Levensduur: Het aantal schakelngen tot een bljvend defect van het relas optreedt, bj gedefneerde contactbelastng en gedefneerde bedrjfsomstandgheden. De elektrsche levensduur wordt n de gebrukscategore AC met het product ut max. contact contnustroom en nomnale contactspannng bj AC of DC relas op alle maakcontacten van een relas met standaard contactmateraal bepaald, waarbj de verbreekcontacten onbelast bljven en op alle verbreekcontacten waarbj de maakcontacten onbelast bljven (deze waarde kan gebrukt worden als de B0 waarde, ze hervoor de F-dagrammen). Bj relas met meerdere wsselcontacten schakelen alle contacten stromen met geljke fase. Elektrsche levensduur F-dagram : Het Contactlevensduur bj AC belastng dagram toont de verwachte levensduur voor een AC weerstandsbelastng bj verschllende waardes van de contactstroom. Sommge dagrammen tonen ook de resultaten van elektrsche levensduur testen voor nducteve AC belastngen met een arbedsfactor van Cos ϕ=0.4 (toepasbaar voor zowel contact openen als sluten). In het algemeen s de referente belastngsspannng n deze dagrammen U N = 50 V AC. Men kan er vanut gaan dat de getoonde levensduur geldt voor spannngen van ca. 5 V tot 77 V. Daar waar het dagram een curve voor 440 V toont geldt dt voor spannngen tot ca. 480 V. Opm.: De levensduur ofwel het aantal schakelngen van deze dagrammen kan worden gebrukt voor de aandudng van de statstsche waarde B 0 voor betrouwbaahedsberekenngen. En deze waarde vermengvuldgt met,4 kan worden gebrukt voor de benaderng van het daaraan gerelateerde MCTF (Mean Cycles to Falure) cjfer. Falure of fout, n dt geval, dudt dt op de sljtage van het contactmechansme dat optreedt door de relatef hoge contactbelastng. Verwachte levensduur bj spannngen lager dan 5 V: Bj schakelspannngen < 5 V (bv. 0 of 4 V AC), stjgt de elektrsche levensduur sgnfcant bj een afnemende spannng. Een ruwe schattng kan worden gemaakt door een vermngvuldgngsfactor te gebruken van 50/U N en dt toe te passen op de levensduur van de 50 V schakelspannng. Bepalen van de schakelstroom bj spannngen hoger dan 50 V: Voor schakelspannngen hoger dan 50 V, maar lager dan de maxmum schakelspannng de voor het relas gespecfceerd wordt. De maxmum contactstroom wordt begrensd door het maxmum AC schakelvermogen, gedeeld door de desbetreffende spannng. Bj voorbeeld, een relas met een maxmum contnustroom van 6 A en een AC maxmum schakelvermogen van 4000 VA, s n staat om een maxmum stroom van 0 A bj 400 V AC te schakelen. De te verwachten elektrsche levensduur zal ongeveer geljk zjn als de van 6 A bj 50 V. Tenzj anders aangegeven, zjn de volgende schakelvoorwaarden van toepassng: - Testen utgevoerd bj de maxmum omgevngstemperatuur. - Relasspoel (AC of DC) bekrachtgd bj de nomnale spannng. - Belastngstest utgevoerd op de NO contacten of de NC contacten (maar net op bede tjdens dezelfde test). - Schakelfrequente voor monostabele relas: 900 schakelngen/h met 50 % nschakelduur (5 % voor relas met een max. contnustroom > 6 A en voor 45.9 en 43.6 types). - Schakelfrequente voor mpulsrelas (bstabel): 900 schakelngen/h voor de spoel, 450 schakelngen/h voor het contact, 50% nschakelduur. - Elektrsche levensduur waardes zjn geldg voor relas met standaard contactmateraal; gegevens voor overge contactmateralen zjn op verzoek beschkbaar. Reductefactor bj nducteve belastng: Bj nducteve AC belastngen zoals bedenngsmagneten, magneetschakelaars, klepspoelen, koppelngen, remmen enz. (geen motoren en fluorescentelampen) s de reductefactor afhankeljk van de cosϕ met de maxmale duurstroom van het betreffende relas te vermengvuldgen om de toegestane stroom bj nducteve belastng te verkrjgen. TABEL Contactbelastng classfcates (gerelateerd aan de gebrukscategoreën zoals gedefneerd n EN en EN ) Categore Stroomsoort Toepassng Schakelen met relas AC AC -fase Ohmse of lcht nducteve Bnnen de relasspecfcates* AC 3-fasen AC belastngen AC3 AC -fase Starten en stoppen van Voor -fase bnnen de AC 3-fasen kooankermotoren. relasspecfcates. Omkeer van de draarchtng Voor 3-fasen: ze het gedeelte slechts na voorafgaande Draadstroommotoren utschakelng. bnnen de rubrek 3-fasen: contactspecfcates.* Omkeer van de draarchtng slechts na een pauze van 50 ms tussen bekrachtgng n de ene draarchtng en bekrachtgng n de andere draarchtng. -fase: Er wordt een pauze van ca. 300 ms verest om bj draarchtng de fasenkortslutng va de lchtbogen en bj condensatormotoren de stroompek van de condensator te vermjden. AC4 AC 3-fasen Starten en stoppen van Net mogeljk. Bj het omkeren kooankermotoren, trppen, ontstaat een fasenkortslutng tegenstroomremmen, omkeren va de lchtbogen. draarchtng. AC4 AC -fase Besturng van Bnnen de relasspecfcates. elektromagnetsche belastng Ca. 6-voudge (< als 7 VA), nschakelstroom.* hulpstroomschakelaars, vermogensmagneetschakelaars, magneetventelen en elektromagneten. AC5 AC -fase Besturng van Bnnen de relasspecfcates. elektromagnetsche belastng Ca. 0-voudge (< als 7 VA), nschakelstroom.* hulpstroomschakelaars, vermogensmagneetschakelaars, magneetventelen en elektromagneten. DC DC Ohmse of lcht nducteve Bnnen de relasspecfcates. DC belastngen. Ze geljkstroomschakelvermogen DC. ** DC3 DC Besturng van Inschakelstroom hulpstroomschakelaars, contnustroom. vermogensmagneetschakelaars, Afschakelspannngspek magneetventelen en ca. 5 maal de nomnale elektromagneten. spannng. Bj een DC nducteve belastng van 40 ms L/R kan men utgaan van ca. 50% van de DC specfcates. Wanneer de spoel met een vrjloopdode geschakeld s, gelden dezelfde waarden als bj DC. ** * Bj AC verdubbelt de levensduur bj parallelschakelng van de contacten. ** Door sereschakelng van contacten kan de DC schakelstroom bj geljke spannng verdubbeld worden. Reductefactor cos ϕ -03, IV

5 Technsche verklarngen TABEL UL Horsepower en Plot duty specfcates UL 508 goedgekeurde waardes Relas/Tjdrelas UL fle No. Enkelfase AC horsepower Plot duty 0-0 V 0-40 V 34 E06390 B300 R / 40.5 /3 HP (50 V) 40.5 E8856 /6 HP /3 HP R / HP (50 V) 40. / 40.4 E06390 / HP (50 V) 4.3 / 4.6 E06390 /4 HP / HP B300 R E06390 / HP (77 V) 43.4 E8856 /4 HP / HP B300 R /4 HP (AgCdO contacten) / HP (AgCdO contacten) B300 R300 (AgCdO contacten) /3 HP (AgN contacten) 3/4 HP (AgN contacten) 44.5 E8856 /8 HP /3 HP 44.6 /4 HP 3/4 HP 45.7 E8856 / HP 45.9 /6 HP / HP 46.5 E8856 /4 HP / HP B300 R300 (AgN contacten) 46.6 /3 HP 3/4 HP A300 - R300 (AgSnO contacten) 50 E8856 /3 HP (NO contacten) / HP (NO contacten) B300 (NO contacten) 55.x 55.x3 E06390 /3 HP 3/4 HP 55.x4 /8 HP /3 HP R E8856 / HP HP B E8856 /3 HP HP B300 R300 (AgN contacten) 6 E8856 3/4 HP HP B300 (AgCdO contacten) R300 HP (480 V 3φ NO contacten) 65 E8856 3/4 HP HP 66 E8856 HP (AgCdO, NO contacten) HP (NO contacten) / HP (AgN, NO contacten) 0 E8856 / HP E8856 / HP (50 V) / HP (50 V) 80.6 E8856 /3 HP R B300 R E06390 /3 HP 3/4 HP /8 HP /3 HP R300-03, Condensatormotoren: Bj condensatormotoren n het 30V AC net s de nschakelstroom ca. 0 % van de nomnale stroom. Meer aandacht verdent echter de stroom de bj het drect omkeren van de draarchtng ontstaat. Zoals n het eerste schema te zen s, wordt va de lchtboog, de het openen van het contact ontstaat, de condensator omgeladen. De herbj te meten pekstromen zjn bj 50 W busmotoren tot 50 A en bj 500 W motoren tot 900 A. Dt ledt onvermjdeljk tot vastlassen van de contacten. Het omkeren van de draarchtng van motoren mag daarom alleen met twee relas zoals n het tweede schema te zen s, waarbj n de aansturng naar de relas een stroomloze pauze van ca. 300 ms verest s. De stroomloze pauze verkrjgt men door de tjdvertraagde aansturng ut de mcroprocessor etc. of voorschakelen van een NTC-weerstand n sere met elke relasspoel. Een onderlnge blokkerng van de relasspoelen s net toerekend! Met de keuze van ander contactmateraal.p.v. een vertragngstjd kan men de negng tot vastlassen reduceren maar net utsluten. Omkeren van een wsselstroommotor FOUT: Stroomloze pauze tussen de aansturng van het relas > 0 ms omschakelstroom enge 00 A door ompolen van de condensator. Omkeren van een wsselstroommotor GOED: Stroomloze pauze tussen de aansturng van de relas > 300 ms condensatorladngen ontladen zch va de spoelen. V

6 Technsche verklarngen Draastroombelastngen: Grotere draastroombelastngen worden bj voorkeur met magneetschakelaars volgens EN elektromechansche magneetschakelaars en motorstarters geschakeld. Magneetschakelaars zjn soortgeljk aan relas maar vormen echter een door andere normen beschreven egen famle omdat: ze normaal gesproken verschllende fasen geljktjdg schakelen, ze normaal gesproken grotere afmetngen hebben, ze een specale bouwvorm met n het algemeen dubbel onderbrekende verbreek- en maakcontacten beztten, ze onder kortslutcondtes nzetbaar zjn. Toch zjn er overlappngen tussen relas en magneetschakelaars met betrekkng tot bouwgrootte, schakelegenschappen en toepassngen. Bj het schakelen van draastroom met relas dent men te letten op: - De solatecoördnate d.w.z. de spannngsbestendghed en de vervulngsgraad tussen de contacten overeenkomstg de overspannngscategore. - De bestendghed van het relas tegen de aantrekkngskrachten tussen vlambogen van verschllende fasen, (De vlambogen gedragen zch als stroomvoerende geleders de zch afhankeljk van de polartet afstoten of aantrekken. Bj relas met 3 mm contactafstand s het effect van de overslag tussen de contactkrngen versterkt omdat de magnetsche krachten van de vlambogen zch bj langere vlambogen vergroten.) Draastroommotoren: Draastroommotoren worden gewoonljk met een 3-polge magneetschakelaar geschakeld, omdat tussen de contacten een voldoende schedng door bv. solateschotten of kamers wordt gewaarborgd. Door rumtegebrek, afmetngen en andere redenen worden ook relas gebrukt voor het schakelen van draastroommotoren. TABEL 3 3-fasen motorbelastng AC3 bj 400 V Relas Motorvermogen Toegestane Nomnale sere (400 V 3-fasen) vervulngsgraad mpulsbekw pk(hp) stendghed 55.33, ,37 0, , ,80, , ,80,0 3,6 6.3, 6.33, 6.83,50, Met de sere 6 relas s het ook mogeljk om pk 480 V draastroommotoren te schakelen. Omkeren van draarchtng: Relas schakelen n vergeljkng met grotere schakelapparatuur zeer snel. Bj een drecte draarchtngomkeer met of zonder onderlnge blokkerng, zou bj de afschakelende relas de lchtboog nog net gedoofd kunnen zjn. Terwjl bj de nschakelende relas reeds de draarchtngomkerende fasen worden aangeboden. Dt ledt tot een fasenslutng va de lchtbogen, wat neerkomt op een kortslutng tussen de fasen. De draarchtngomkeer mag daarom alleen met twee relas, zoals n het volgende schema wordt getoond, plaatsvnden, waarbj n de aansturng van de relas een stroomloze pauze van 50 ms verest s. Een onderlnge blokkerng van de relasspoelen s net toerekend! Met de keuze van ander contactmateraal kan men de negng tot vastlassen reduceren maar net utsluten. Opmerkngen:. Bj AC3-bedrjf (aanlopen, utschakelen) s het omkeren van de draarchtng van de motor alleen toegestaan wanneer tussen bede draarchtngen een pauze van > 50 ms gegarandeerd s. Max. schakelfrequente: 6 schakelngen per mn.. AC4-bedrjf (aanlopen, tegenstroomremmen, omkeren draarchtng en trppen) s met relas en klene magneetschakleaars net toegestaan. Bj drect omkeren zal n het relas c.q. magneetschakelaar een fasenkortslutng (kortslutng tussen de fasen) va de afschakellchtboog ontstaan. 3. Onder bepaalde omstandgheden s het aan te bevelen om dre enkelpolge relas te gebruken en elke fase apart te schakelen. Herdoor wordt een grotere schedng tussen de fasen berekt. Het bj aparte relas optredende tjdverschl van ca. ms bj n- of utschakelen s net van praktsche betekens. Schakelen van verschllende spannngen n een relas: Het schakelen van verschllende spannngen n een relas b.v. 30 V AC over een contact en 4 V DC over een naastgelegen contact s toegestaan.houd er echter rekenng mee dat de schakelvlambogen de bj het openen van de contacten ontstaan zch als stroomvoerende geleders aantrekken. Op grond hervan mag het product van de stromen over aangrenzende contacten (dus I x I) net groter dan 6 A zjn. Bj grotere stromen s het aan te bevelen een contact tussen de contacten van de verschllende potentalen vrj te laten. Contactweerstand: De contactweerstand s een waarde de net reproduceerbaar kan worden gemeten.voor de contactbetrouwbaarhed van een relas s de contactweerstand n de meeste omstandgheden zonder betekens. Een typsche contactweerstand bj 5 V/00 ma s 50 mω. Contactcategoreën volgens EN 680-7: De werkzaamhed waarmee een relascontact een elektrsch crcut schakelt s van vele factoren zoals de nvloed van omgevngsomstandgheden, het contactmateraal, de constructe, de soort en de hoogte van de contactbelastng enz. afhankeljk. Om een betrouwbare werkng van het relas te bereken, worden contactklasses gedefneerd en aan een relastype toegevoegd de telkens een contactbelastngberek (stroom- spannngsberek) afdekken. Alle Fnder relas zjn volgens categore CC. TABEL 4 Contactcategoreën Contact- Belastngskarakterstek Contactweerstands- Categore metng CC0 Dry crcut 30 mv 0 ma CC Lage belastng zonder lchtboog 0 V 00 ma CC Hoge belastng met lchtboog 30 V A Omkeren van een draastroommotor FOUT: Fasenslutng va de lchtboog omdat door de omschakeltjd <0 ms de contacten van de omkeerdraarchtng sluten, voordat de lchtboog tussen de zch openende contacten gedoofd s. Omkeren van een draastroommotor GOED: Stroomloze pauze tussen de aansturng van de relas >50 ms. Contacten van de omkeerdraarchtng sluten, nadat de lchtboog tussen de zch openende contacten gedoofd s. -03,

7 Technsche verklarngen -03, TABEL 5 Contactmateraal Materaal Egenschappen/Opbouw AgN + Au AgN AgCdO AgSnO Zlvernkkelcontact met een galvansch opgebrachte hardverguldng. Goud s verregaand ongevoelng voor ndustrële atmosferen. Bj klene schakelvermogens levert het een klenere en meer constante contactweerstand op dan bj eng ander contactmateraal. Opmerkng: Deze hardverguldng mag net met een vlesdun gouldlaagje met een laagdkte tot 0, μm worden verward. Het vlesdunne goudlaagje heeft alleen nut bj langdurge opslag en geeft geen functeverbeterng. Standaard contactmateraal bj veel relas Hoge nbrandbestendghed Gernge negng tot vastlassen Hoge nbrandbestendghed bj hogere AC schakelvermogens Het CdO bewerkstellgt een gerngere negng tot vastlassen n vergeljkng met AgN Het SnO bewerkstellgt een gerngere negng tot vastlassen n vergeljkng met AgCdO Gerngere materaalvervormng bj geljkstroombelastngen 0 net aanspreekspannng aanspreekspannng Relas n ruststand onbepaald gebed Typsche toepassng* Meerberekscontact. Klenvermogen berek waarbj de goudlaag slechts n gernge mate sljt. 50mW (5V/mA) tot,5w/4 V (weerstandsbelastng).. Mddenvermogen berek waarbj na weng schakelngen de hardverguldng weg gesleten s en de egenschappen van het basscontactmateraal AgN werkzaam worden. Bj toepassngen waarn net te voorzen s of er klene of mddelmatge belastngen worden geschakeld. Voor het schakelen van klenere belastngen tot mw (0,V/mA), bv. meetwaarden, regelwaarden of analoge waarden wordt de parallelschakelng van twee hardvergulde contacten aanbevolen. Weerstandsbelastng en zwak nducteve belastngen bj contnuen afschakelstromen tot A en nschakelstromen tot 5 A Inducteve AC belastngen bj contnu- en afschakelstromen tot 30 A en nschakelstromen tot 50 A Schakelkrngen met hoge nschakelstromen tot 0 A Lampen, elektronsche voorschakelapparaten, DC belastngen om een gerngere materaalvervormng te bereken. Spoelbegrppen Nomnale spannng: De nomnale spannng van de spoel s de spannng waarvoor het relas s ontwkkeld en n bedrjf kan worden genomen. De specfcates van het relas zjn gerelateerd aan deze spannng. Nomnaal vermogen Nomnaal vermogen van de ngangskrng: Het vermogen van een relasspoel waarbj de spoeltemperatuur geljk aan de omgevngstemperatuur (3 C) s. Dt vermogen s alleen drect na het nschakelen te bepalen. Het nomnaal vermogen s het product ut de nomnale spannng en de spoelstroom. Bj AC relas moet het anker gesloten zjn. Werkspannngsberek van de spoel Werkspanngsberek van de ngang: Is het berek van de ngangsspannng waarbnnen het relas n het totale berek van zjn klasse aan de esen voldoet. Klasse : 80 % tot 0 % van de spoelspannng Klasse : 85 % tot 0 % van de spoelspannng Bj ngangsspannngen buten het werkspannngsberek geldt het toegestane werkngsberek zoals n dagram R bj het betreffende relas wordt getoond. Verloop bj het omhoog regelen van de spannng nomnale spannng werkngsberek maxmum spannng relas n ruststand Verloop bj het omlaag regelen van de spannng onbepaald gebed 0 afvalspannng houdspannng nomnale spannng werkngsberek maxmum spannng Net aanspreekspannng: De waarde van de ngangsspannng waarbj een relas nog net aanspreekt. Deze waarde s hoger dan de afvalspannng en wordt net gespecfceerd. Aanspreekspannng: De waarde van de spannng waarbj een relas aanspreekt. De waarde van de ngangsspannng de gehaald moet worden om het relas te bekrachtgen. Max. toelaatbare ngangsspannng: De waarde van de ngangsspannng waarbj het relas n contnubedrjf de max. toegestane grenstemperatuur net overschrjdt. De max. toegestane ngangsspannng s afhankeljk van de omgevngstemperatuur en s net geljk aan de bovengrens van het werkngsberek. Houdspannng: De waarde van de ngangsspannng waarbj een monostabel relas nog net afvalt. De waarde van de ngangsspannng de aanwezg moet zjn zodat de relas net afvallen. Afvalspannng: De waarde van de ngangsspannng waarbj een monostabel relas afvalt. De max. waarde van de ngangsspannng de bj het afschakelen van een relas net overschreden mag worden zodat de relas gegarandeerd afvallen. Spoelweerstand: De gemddelde waarde van de spoelweerstand van de sere bj 3 C spoeltemperatuur. De tolerante van de spoelweerstand s ±0%. Spoelstroom-nomnale stroom: De gemddelde waarde van de spoelstroom van de sere bj nomnale spannng en bj 3 C spoeltemperatuur. Bj AC spoelen heeft de spoelstroom betrekkng op 50 Hz. Spoeltemperatuur: De temperatuurverhogng (ΔT) van een spoel laat zch met onderstaande formule berekenen. Bj de temperatuurmetng wordt er vanut gegaan dat het thermsche evenwcht dan s berekt wanneer de temperatuur zch bnnen 0 mn met net meer dan 0,5 K verandert. De formule ludt als volgt. ΔT = (R - R)/R x (34,5 + t) - (t - t) Waarbj: R = De spoelweerstand aan het begn van de metng R = De spoelweerstand aan het ende van de metng t = De omgevngstemperatuur aan het begn van de metng t = De omgevngstemperatuur aan het ende van de metng Monostabel relas: Een elektrsch relas dat na het afschakelen van de bekrachtgng naar zjn oorspronkeljke schakelposte terugkeert. Bstabel relas: Een elektrsch relas, dat na wsselen van de schakelposte op grond van een bekrachtgng, bj het afschakelen van de bekrachtgng n zjn schakelposte bljft staan. Voor het veranderen van de schakelposte dent er nogmaals een bekrachtgng plaats te vnden. Impulsrelas: Een bstabel relas waarbj het relas na het afschakelen van de bekrachtgng mechansch n zjn poste wordt vastgehouden. De poste van de contacten verandert zch bj een opneuw nschakelen van de bekrachtgng. Remanent relas: Een bstabel relas waarbj door remanentkrachten, d.w.z. door krachten van het gemagnetseerd magnetsch crcut de schakelposte wordt behouden totdat door het demagnetseren het relas afvalt. Bj DC bekrachtgng gebeurt de demagnetserng door een klenere stroom n tegengestelde polartet. Bj AC bekrachtgng gebeurt de magnetserng door een va een dode verkregen geljkstroom en volgt de demagnetserng door een wsselstroom met een klenere ampltude.

8 Technsche verklarngen Isolatebegrppen EN/IEC 680- Relasnormerng: IEC 680- s van toepassng op standaard elektromechansche relas en net op tjdrelas e.d. voor nbouw n nstallates. De norm defneert de bass velghedsgerelateerde en functonele esen voor toepassngen op alle vlakken van elektrotechnsche ontwkkelng of elektronca zoals: algemene ndustrële nstallates elektrsche nstallates elektrsche machnes elektrsche apparaten voor hushoudeljk en soortgeljk gebruk nformatetechnologe en kantoormachnes gebouwautomatserng automatserngsnstallates nstallatetechnek medsche technek meet- en regeltechnek telecommuncate voertugtechnek verkeerstechnek (b.v. spoorwegen)... Relasfuncte en solate: De functe van een relas s het verbnden en scheden van verschllende stroomkrngen en gewoonljk een hoge elektrsche schedng tussen de verschllende stroomkrngen te verkrjgen. Het s daarom van belang om het nveau van solate op de toepassng af te stemmen en bj de keuze van een relas de specfcates te raadplegen. In het geval van elektromechansche relas zjn dt: Isolate tussen spoel en alle contacten (de contactset). Catalogusspecfcate Spannngsbestendghed spoel / contact. Isolate tussen naastlggende, maar elektrsch gescheden, contacten van een meerpolg relas. Catalogusspecfcate Spannngsbestendghed tussen naastlggende contacten. Isolate tussen de open contacten (tussen het NO en NC contact wanneer de spoel wordt bekrachtgd). Catalogusspecfcate Spannngsbestendghed open contacten. Afhankeljk van de toepassng worden herbj verschllende esen aan de solate-egenschappen gesteld. De waarden zjn afhankeljk van de nomnale netspannng (de spannng t.o.v. de nul of aarde), de overspannngscategore en de vervulngsgraad. In de meeste toepassngen worden stroomkrngen met een nomnale netspannng 300 V t.o.v. de nulleder of aarde van elkaar gescheden, waarbj volgens overspannngscategore I,, of IV n de gebrukersnormen verschllende waarden voor solate-esen worden vastgelegd. De classfcate van de solate-egenschappen van een bedrjfsmddel hangt met de toegestane bedrjfsspannng / schakelspannng ut een waarde voor de nomnale pekspannng (toegestane overspannngspeken) en een getalwaarde voor de n aanmerkng genomen vervulngsgraad samen. TABEL 6 Nomnale mpulsbestendghed Nomnale spanng van het system (Net) volgens IEC Spannng tussen voedng en nul afgeled van de nomnale wsselspannng of nomnale geljkspannng tot en met Nomnale pekspannngen V Overspannngscategore V V I IV drefasen éénfasen 0 to /400* 50* 00* 00* 3600* 5500* 30/ /480 () Voor bestaande constructes gelden de geïnterpoleerde waarden. V TABEL 7 Defnte van de vervulngsgraden Vervulngs- Drecte omgevngsvoorwaarden graad* Er treedt geen of slechts droge, net-geledende vervullng op. De vervulng heeft geen nvloed. In het normale geval treedt slechts net-geledende vervulng op. Bj gelegenhed s echter een voorbjgaande geledng van korte duur door condens te verwachten wanneer het apparaat buten bedrjf s. 3 Er treedt geledende vervulng op of net-geledende vervulng de geledend wordt omdat er condens te verwachten s. 4 De vervulng ledt tot een voortdurende geledng b.v. ontstaan door geledende stof, sneeuw of regen. * Afhankeljk van de normen voor apparaten bljkt dat vervulngsgraden en 3 van belang zjn. Zo s b.v. n de EN 5078 (utrustng van sterkstroomnstallates met elektronsche bedrjfsmddelen) vastgelegd, dat n het normale geval vervulngsgraad ten grondslag lgt. Isolatespannng: De solatespannng van een apparaat kan men met waarden van de wsselspannng of met waarden van de mpulsspannng utdrukken. De samenhang tussen de wsselspannng en de mpulsspannng s n EN : 003 te herleden. TABEL 8 Samenhang tussen testwsselspannng en testmpulsspannng (,/50 µs) Isolatespannng n het net-homogene veld Typekeurng Endkeurng Testwsselspannng Testmpulsspannng Testmpulsspannng Testwsselspannng (AC) (,/50 μs) (,/50 μs) (AC) ( mn) ( s),00 kv.850 V.500 V 0,8 kv,50 kv.760 V.500 V,36 kv,00 kv V V,96 kv,50 kv V V,7 kv 4,00 kv V V 3,6 kv - Endkeurng Bj de 00 % endkeurng vndt een test plaats aan een 50 Hz wsselspannng tussen alle contacten en de spoel, tussen de contacten onderlng en tussen de geopende contacten. De test geldt als geslaagd wanneer de stroom onder 3 ma lgt. - Typekeurng De typekeurng vndt plaats met zowel de testwsselspannng als met de testmpulsspannng. Isolategroep: De vastleggng van de solate-egenschappen volgens de solatecoördnate vervangt de vastleggng van de solate-egenschappen volgens de solategroepen b.v. met de vermeldng C 50. SELV, velghedslaagspannng: Een spannng waar bj een gedefneerde waarde tussen de geleders evenals tussen de geleders en aarde net wordt overschreden. Wordt SELV van het net afgenomen dan dent dt va een velghedstransformator te gebeuren met dubbele of versterkte solate. De hoogte van de laagspannng wordt n de gebrukersvoorschrften verschllend gedefneerd. PELV: Geaarde stroomkrng de met SELV wordt bedend en de van andere stroomkrngen door basssolate met afschermng, dubbele of versterkte solate gescheden s. Velge schedng / dubbele of versterkte solate bj relasbesturngen De bassesen voor velge schedng n elektrsche bedrjfsmddelen s n het voorschrft DIN VDE006 aangegeven. De velge schedng / dubbele solate staat n de hudge apparatuurvoorschrften beschreven en onderschedt zch al naar gelang de esen van de endapparatuur. Verschllen n apparatuurnormen zjn gegeven n de vereste krup- en luchtwegen, de vaste solate en n de gelederdoorvoer n een kabelgoot en op de prntplaat. -03,

9 Technsche verklarngen -03, EN 5078, VDE 060 utrustng van sterkstroomnstallates met elektronsche bedrjfsmddelen. EN VDE 0700 velghed van elektrsche apparatuur voor hushoudeljk gebruk en soortgeljke doelenden. EN 60730, VDE 063 automatsche elektrsche regel- en besturngsapparatuur voor hushoudeljk gebruk en soortgeljke toepassngen. De velge schedng s een maatregel ter bevelgng tegen gevaarljke stromen door het menseljk lchaam. In de voorschrften voor velge schedng wordt vastgelegd aan welke voorwaarden moet worden voldaan, wanneer bnnen een apparaat extra-lage-spannngscrcuts (< 50 V AC of <0 V DC) van de velgheds-extra-lage-spanng SELV, beschermngs-extra-lage-spannng PELV of functe-extra-lage-spannng FELV samenkomen, de volgens andere velghedsmaatregelen zoals b.v. velghedsklasse, (met aardaanslutng) zjn aangedud. Doel van de velge schedng s herbj een va de basssolate utgaande bevelgng te waarborgen. Dt s verest omdat:. In de gevallen waarn een extra-lage-spannng voorgeschreven s, een verhoogd gevaar door hogere spannngen gegeven s. Bj apparaten met extra-lage-spannngen de omgang mnder zorgvuldg t.a.v. de gevaren van elektrsche stromen s. Met de toenemende ntegrate van de nformatetechnek n automatserngsnstallates, de naar alle waarschjnljkhed groet, door mleu-nvloeden of mechansch falen hogere spannngen met de extra-lage-spannng n verbndng komen en daardoor mensen, deren en goederen worden geschaad. Zoals gebrukeljk zjn de geledende elektrsche onderdelen door een basssolate tegen aanrakng bevelgd en van andere stroomkrngen gescheden. Bj de velge schedng s daarbuten gegarandeerd dat onder de te verwachten bedrjfsvoorwaarden de overgang van de spannng van een stroomkrng n een andere stroomkrng met voldoende velghed verhnderd s. Overdenkt men het herhaaldeljke geval bj een sterkstroomnstallate met elektronsche bedrjfsmddelen volgens EN 5078, waarbj bnnen een relas een extra-lage-spannng en de netspannng van 30 V optreden, dent voor het relas zelf, voor wat betreft de aanslutngen en de plaatsng van de ledngen aan de volgende esen worden voldaan.. De laagspannng en de 30 V moeten door dubbele of versterkte solate van elkaar gescheden zjn. Dat wl zeggen dat tussen de bede stroomkrngen een solatespannng van 6 kv (,/50 μs), een luchtweg van 5,5 mm, en afhankeljk van vervulngsgraad of 3 de krupweg 5 of 8 mm moet zjn. Bj gebruk van hoogwaardgere solatestoffen mogen de krupwegen theoretsch naar,5 of 6,4 mm worden teruggebracht. De mnmale krupweg mag echter net klener zjn dan 5,5 mm. (Tot vervulngsgraad rekent men open onbeschermde solates n woon-, verkoop- on overge commercële rumtes, tot vervulngsgraad 3 rekent men open onbeschermde solates n rumtes van ndustrële, beroepsmatge en landbouwbedrjven. In het berek van vervulngsgraad 3 treedt een geledende vervulng op of een droge net-geledende vervulng op de geledend wordt omdat er condens te verwachten s). In de relas moeten de stroomkrngen zo velg van elkaar gescheden zjn dat ondanks b.v. een afgebroken metaaldeeltje nog steeds aan de esen voor basssolate wordt voldaan. Dt gebeurt door tussenschotten of het rangschkken van de verschllende spannngen n geïsoleerde kamers bnnen het relas. Deze relas zjn geschkt om voor velge schedng toe te passen. De toevoerledngen naar de relas denen, om aan velge schedng te voldoen, versterkte of dubbele solate of een afschermng te beztten en denen bj voorkeur rum van elkaar gescheden te worden gelegd. Dt heeft gewoonljk dubbele kabelgoten tot gevolg omdat de spoel- en contactaanslutngen van de schroefaanslutvoeten op tegenoverlggende zjden zjn gerangschkt. Bj relas op prntplaten dent men er op te letten dat bj vervulngsgraad 3 er een afschermng, de aan aarde lgt, tussen de laagspannng en de andere spannngen loopt. Het bovenstaande klnkt msschen erg gecomplceerd. Praktsch gezen hoeft de gebruker de relas met velge schedng toepast alleen op de bede laatste punten te letten. Es voor velge schedng Net- Overspannngscategore Vervulngsgraad span- nng (achter transformator) (aan netspannng) 3 tegen LW IS LW IS KW KW nul mm V mm V mm mm 50 V AC , x,5 x 4 LW = Luchtweg, KW = Krupweg, bj hoogwaardg solatemateraal zjn klenere krupwegen toegestaan, waarbj de krupweg net klener dan de luchtweg kan zjn, IS = Impulsspannng,/50 μs Voorbeeld : Een relas op de netspannng (overspannngscategore ) en vervulngsgraad verest een dëlektrsche sterkte van V (ca.,6 x V ut tabel 6), een luchtweg van 5,5 mm en een krupweg van 5 mm, mnstens maar net zo groot als de luchtweg dus 5,5 mm. Voorbeeld : Een relas op de netspannng (overspannngscategore ) en vervulngsgraad 3 verest een dëlektrsche sterkte van V (ca.,6 x V ut tabel 6), een luchtweg van 5,5 mm en een krupweg van 8 mm. De krupweg van 8 mm kan bj gebruk van solatemateralen van solateklasse I tot x 3, mm en bj solateklasse tot x 3,6 mm worden teruggebracht. Op de prntplaat dent bj vervulngsgraad 3 de krupweg door een prntspoor als aardscherm te zjn gescheden. Algemene technsche nformate Schakelng: Opkomen en het daaropvolgende afvallen van een relas. Schakeltjd: De schakeltjd omvat één schakelng. Relateve nschakelduur (duty cycle): Verhoudng van de bekrachtgngsduur tot de gezamenljke perodeduur over een vastgesteld tjdnterval. De nschakelduur mag als percentage (v.b. 50 % nschakelduur) worden aangegeven. Contnubedrjf: Werkng waarbj het relas mnstens zo lang bekrachtgd wordt, tot het thermsche evenwcht berekt s. Dt komt overeen met 00 % nschakelduur. Mechansche Levensduur: Aantal schakelngen tot een bljvend defect van het relas zonder elektrsche belastng van de contacten en bj vastgelegde voorwaarden. Alhoewel deze test zonder een contactbelastng plaatsvndt, bljkt het een aanwjzng voor de elektrsche levensduur bj zeer klene contactbelastngen. De test wordt utgevoerd bj een schakelfrequente van 8 Hz. Aanspreektjd: De tjd dat het maakcontact nodg heeft om te sluten, vanaf het moment dat de spoel s bekrachtgd met de nomnale spoelspannng. Deze tjd s net nclusef de contactdendertjd (ze dagram op pagna ). Afvaltjd: - Voor relas met een één of meerdere wsselcontacten: De tjd dat het verbreekcontact nodg heeft om te sluten, vanaf het moment dat de spoel s bekrachtgd. Deze tjd s net nclusef de contactdendertjd (ze dagram op pagna ). - Voor relas met alleen maakcontacten: De tjd dat het maakcontact nodg heeft om te openen, vanaf het moment dat de spoel net meer bekrachtgd s. Deze tjd s net nclusef de contactdendertjd (ze dagram op pagna ). Opmerkng: De afvaltjd wordt langer als een vrjloopdode parallel aan de spoel geschakeld wordt (n de vorm van een ontstorngsmoduul n de aanslutvoet, geïntegreerd n het relas of gemonteerd drect op de prntplaat). Contactdendertjd: De gemddelde tjdsduur, terwjl slutende contacten denderen, voordat ze een stabele gesloten staat hebben. Maakcontacten en verbreekcontacten hebben verschllende waarden. I

10 Technsche verklarngen T A Aanspreektjd T B Contactdendertjd voor het maakcontact T C Afvaltjd (Relas met alleen maakcontacten) T D Afvaltjd (Relas met wsselcontacten) T E Contactdendertjd voor het verbreekcontact Omgevngstemperatuur: De temperatuur n de omgevng van het relas bj een onbekrachtgd ngangscrcut en een net-stroomvoerend utgangscrcut. De omgevngstemperatuur van het relas kan afwjken van de kamertemperatuur. Omgevngstemperatuurberek: Het temperatuurberek waarbnnen de werkng van het relas wordt gegarandeerd (onder bepaalde voorwaarden). Omgevngstemperatuur bj opslag: Hervoor kan worden utgegaan van het omgevngstemperatuurberek waarbj de onder- en bovengrens met 0 C mag worden overschreden. Relasbeschermngsgraad RT: Volgens EN 680- wordt de graad van afdchtng van een relas als beschermng tegen omgevngsnvloeden met de RTxx beschermngsgraad geclassfceerd. RT 0 (Net gesloten relas) omvat open en ook onbeschermde relas. RT I (Stofdcht relas) staat voor tegen stof beschermde relas, waarvan de bewegende delen beschermd zjn. RT (Fluxdcht relas) kenmerkt relas de vloemddeldcht zjn, zodat de functe door het vloemddel net beïnvloed wordt. D.w.z. het bnnendrngen van vloemddel wordt verhnderd. Omdat het producteproces het bnnendrngen van vloemddel beïnvloeden kan, dent eventueel het proces te worden geoptmalseerd. RT (Wasdcht relas) geldt voor relas, de geschkt zjn voor een soldeerpoces met een daaropvolgend wasproces voor het verwjderen van vloemddelrestanten. Vloemddel en wasoplossngen kunnnen het relas net bnnendrngen. RT IV (Gesloten relas) Onder deze groep worden relas gerangschkt, de zo goed afgedcht zjn, dat geen omgevngsatmosferen kunnen bnnendrngen. De tjdconstante van de fjnlekgraad volgens IEC s > 0 4 s. RT V (Hermetsch gesloten relas) In deze groep vallen de relas waar geen omgevngslucht kan bnnendrngen. De tjdconstante van de fjnlekgraad volgens IEC s > 0 6 s. Beschermngsgraad IP: De beschermngsgraad wordt aangegeven volgens EN Het eerste cjfer staat voor de aanrakngsvelghed resp. de beschermng tegen het bnnendrngen van vreemde voorwerpen. Het tweede cjfer staat voor de beschermngsgraad tegen water. Bj de relas hebben de waarden betrekkng op montage n een relasvoet of prntmontage. Relasvoeten met beschermngsgraad IP 0 zjn vngervelg volgens VDE 006 deel 00. IP 00 = Geen beschermng tegen aanraken, geen beschermng tegen het bnnendrngen van water IP 0 = Beschermd tegen vreemde voorwerpen groter dan mm, geen beschermng tegen het bnnendrngen van water IP 40 = Beschermd tegen vreemde voorwerpen groter dan mm, geen beschermng tegen het bnnendrngen van water IP 50 = Geen volledge beschermng tegen stof maar wel voldoende om de goede werkng net te hnderen, geen beschermng tegen het bnnendrngen van water IP 54 = Geen volledge beschermng tegen stof maar wel voldoende om de goede werkng net te hnderen, beschermng tegen het bnnendrngen van water nden van meerdere kanten bespoten IP 67 = Beschermd tegen het bnnendrngen van stof, beschermng tegen het bnnendrngen van water bj onderdompelng. Spoel Contact Aanspreken Afvallen Trllngsbestendghed: De max. versnellng n g (9,8 m/s ) voor het frequenteberek van (0...55)Hz n de x-as (de x-as s rchtng de aanslutngen van het relas), zonder dat n bekrachtgde toestand de maakcontacten en n onbekrachtgde toestand de verbreekcontacten langer dan 0 μs openen. De trllngsbestendghed van een relas n bekrachtgde toestand s n het algemeen hoger dan n onbekrachtgde toestand. Schokbestendghed: De max. versnellng n g (9,8 m/s ) voor de halve perode van een snusgolf ( ms) n de x-as, zonder dat de contacten > 0 μs openen. Andere assen op aanvraag. Inbouwposte: Poste van het relas n ngebouwde toestand. Inden net utdrukkeljk anders gespecfceerd, wordt n ngebouwde toestand het gebruk van metalen of kunststof klembeugels aanbevolen. Warmteafgfte aan de omgevng: De typsche waarde van het warmtevermogen dat een bekrachtgd relas aan zjn omgevng zonder contactstroom of bj contnustroom va alle maakcontacten afgeeft. Deze waarden zjn nodg voor de dmensonerng van schakelkasten resp. de klmaatregelng n de schakelkast. Montageafstand op prntplaten: De aanbevolen afstand op prntplaten tot naastgelegen relas om de functe te kunnen garanderen. Met de warmteafgfte van andere op de prntplaat aanwezge componenten dent eveneens rekenng te worden gehouden. Koppel: Het testkoppel van de schroefaanslutngen, afhankeljk van de nomnale doorsnede van het schroefdraad volgens EN zjn: 0,4 Nm bj M,5 (M,6), 0,5 Nm bj M3, 0,8 Nm bj M3,5,, Nm bj M4. In de catalogus s het testkoppel gespecfceerd. Het s toegestaan deze waarde met 0 % te overschrjden. Mnmum aanslutdoorsnede: Tenzj anders aangegeven geldt voor alle aanslutklemmen een mnmum aanslutdameter van 0, mm. Maxmum aanslutdoorsnede: De max. toegestane aanslutdameter bj ledngen met masseve of soepele kern zonder aderendhulzen. Bj gebruk van aderendhulzen s gewoonljk de opvolgende klenere aanslutdameter nzetbaar.,5.p.v. 4,,5.p.v.,5,.p.v.,5 mm. De aanslutng van twee of meer ledngen op een klem s toegestaan omdat de klemmen voor dt doel gemaakt zjn. EN VDE 03 T ld 5. Aansluten van meer dan één draad: Volgens EN s het toegestaan om of meer draden op dezelfde aanslutklem aan te sluten. De schroefloze klemverbndng utgezonderd, zjn alle Fnder producten hervoor ontworpen. Kooklem: De bedradng wordt n een koovormge klem ngevoerd en vervolgens bj het vastzetten tegen een verbndngsstuk gedrukt. Geschkt voor draad met harde kern en soepele kern met of zonder aderendhulzen. Centraalschroefklem: De bedradng wordt aan weerszjden van een schroef ngevoerd en vervolgens bj het vastzetten door een plaatje vastgedrukt. Geschkt voor draad met harde kern en soepele kern met of zonder aderendhulzen en voor draden met kabelvorkjes. Schroefloze klemverbndng: De bedradng wordt vastgeklemd door een klemveer, tjdens het monteren van de draad wordt de klemveer met een specale schroevendraaer opengehouden. Geschkt voor draad met harde kern en soepele kern met of zonder aderendhulzen. Kabeldoorvoer: Toegestane butendameter van de te gebruken kabels. -03,

11 Technsche verklarngen -03, SSR / Sold state relas SSR / Sold state relas: : Component waarbj een belastng net met een contact maar met een halfgeleder wordt geschakeld. Daardoor treedt geen contactverbrandng of materaaloverdracht op. Ze beden een groot voordeel bj hoge schakelfrequentes bj AC en bj DC n het bjzonder. De schakelng gebeurt bj DC va transstoren en bj AC va thyrstoren. Bj sold state relas dent men op de max. toegestane sperspannng op de ngangskrng en utgangskrng te letten. Sold state relas worden ook wel halfgelederrelas genoemd. Optocoupler: Met een optocoupler wordt bj schakelcomponenten een sold state relas bedoeld waarbj de ngang ten opzchte van de utgang galvansch door een optocoupler gescheden s. Alle sold state relas van Fnder zjn met een optocoupler gebouwd. Berek schakelspannng: Het nomnale spannngsberek nclusef de gebrukeljke nettolerantes waarvoor het halfgeleder-relas gemaakt s. Mnmum schakelstroom: De mnmale stroom de verest s, om het sold state relas betrouwbaar te laten schakelen. Stuurstroom: De nomnale waarde van de ngangsstroom, bj 3 C en nomnale aanslutspannng. Maxmum sperspannng: De maxmumwaarde van de utgangsspannng (belastng), waartegen het sold state relas bestand s. Relas met (mechansch) gedwongen contacten / velghedsrelas Een relas met mechansch gedwongen contacten s een specaal type relas dat moet voldoen aan de esen van een zeer specfeke EN norm. Dergeljke relas worden gebrukt n velghedssystemen om de operatonele velghed en betrouwbaarhed te garanderen en dragen daardoor bj aan een velge werkomgevng. Zulk een relas moet mnstens één NO (maak) en één NC (verbreek) mechansch gedwongen contact hebben. Deze contacten moeten mechansch met elkaar verbonden zjn, zodat waneer één van de contacten wegert om open te gaan, het andere contact net kan sluten (en omgekeerd). Deze es s fundamenteel, om met zekerhed de ncorrecte werkng van een schakelng te kunnen herkennen. Bjvoorbeeld een storng van een maakcontact om open te gaan (bjvoorbeeld door vastlassen) wordt herkend doordat het verbreekcontact net gaat sluten. Zo wordt een abnormale werkng gesgnaleerd. Onder zulke omstandgheden, verest de norm dat een gegarandeerde contactafstand van 0,5 mm wordt behouden. EN 5005 s de norm de de esen vaststelt voor relas met mechansch gedwongen contacten, de norm beschrjft twee types: - Type A waarbj alle contacten mechansch gedwongen zjn - Type B waarbj alleen sommge contacten mechansch gedwongen zjn Volgens EN5005 kunnen n een relas met wsselcontacten alleen het maakcontact van één pool en het verbreekcontact van de andere pool worden beschouwd als mechansch gedwongen contacten. Omdat er n de sere 50 ook andere contacten zjn dan mechansche verbonden contacten valt dt type relas n de categore Type B. De sere 7S echter heeft alleen maak- en verbreekcontacten en valt daarom n de categore Type A. Bewakngsrelas Bewakngsrelas: Bj een bewakngsrelas wordt de hulpspannng (voedngsspannng) ut de te bewaken groothed gevoed of de te bewaken groothed wordt door mddel van een sensor verkregen. Netspannngsbewakng: Bj netspannngsbewakng s de voedngsspannng (werkngsspannng) van het apparaat geljk aan de te bewaken spannng. Een extra hulpspanng voor het voeden van het apparaat s net nodg (behalve sere 7.4). Symmetrebewakng: In een 3-fasennet s sprake van asymmetre, wanneer mnstens één van de dre fasen een afwjkende waarde heeft. Dt levert een faseverschuvng op van 0. Temperatuurbewakng: De temperatuur wordt bewaakt door een sensor (PTC-weerstand) op grond van een door de temperatuur zch nstellende weerstandswaarde. Nveaubewakng: Het nveau wordt bewaakt door de tussen of 3 elektroden aanwezge weerstandswaarde van geledende vloestoffen. Elektrodenspannng bj nveaubewakngsrelas: De spannng tussen de elektroden. De elektrodenspannng s een wsselspannng om elektrolyse te voorkomen. Elektrodenstroom bj nveaubewakngsrelas: De stroom tussen de elektroden. De elektrodenstroom s een wsselspannng om elektrolyse te voorkomen. Maxmum gevoelghed: Bj nveaubewakngsrelas s de maxmum gevoelghed de maxmum weerstand tussen de elektroden, de kan worden herkend voor de aanwezghed van vloestof. De gevoelghed kan vast of nstelbaar zjn. Gevoelghed, vast of nstelbaar: De weerstandswaarde tussen de elektroden B - B3 en B - B3 wordt gebrukt om te bepalen of er een geledende vloestof tussen de elektroden aanwezg s. De gevoelghed s een vaste waarde (type 7.) of een nstelbare waarde (type 7.0). Type 7.0 s nuttg om foutdetecte te voorkomen door schumvormng of slechte solate door vocht. Meetrelas: Bj een meetrelas s een voedngsspannng nodg de onafhankeljk s van de te regstreren meetwaarde. Spannngsmeetrelas, unverseel: Spannngsmeetrelas voor het meten van een breed spannngsberek voor AC en DC. Stroommeetrelas, unverseel: Stroommeetrelas voor het meten van een breed stroomberek voor AC en DC. Posteve logca: Het relascontact s gesloten wanneer het te bewaken nveau bnnen het ngestelde berek lgt. Het relascontact opent zch na de eventuele afvalvertragngstjd wanneer het te bewaken nveau buten het ngestelde berek lgt (ruststroomprncpe). Inschakelvertragngstjd: Tjd de het apparaat vertraagd nschakelen zal, om bv. te verhnderen, dat door het geljktjdg nschakelen van meerdere verbrukers een overstroombewakng aanspreekt of na een utschakelng drect weer een nschakelng (natrumlampen) volgt. Aanspreektjd: Tjd de het apparaat nodg heeft om de elektronca te actveren en het meetproces te kunnen doorvoeren. Afschakelvertragng: Tjd de verstrjkt na het herkennen van een fout voordat utschakelng volgt. Herdoor wordt verhnderd dat kortstondge fouten drect tot utschakelng leden. Reactetjd: Tjd de benodgd s om het meetproces te kunnen doorvoeren, omdat het bepalen van de meetwaarde ntegraal gedurende een bepaalde perode gebeurt. Inschakelvertragngstjd T: Bj stroommeetrelas de tjd de verstrjkt totdat het meetresultaat tot een utschakelng ledt, om te voorkomen, dat bj hogere nschakelstromen dan de gevraagde meetwaarde drect tot een utschakelng ledt. Memory/Foutgeheugen: Bj het bereken van een waarde buten het ngestelde berek, schakelt het bewakngsrelas ut. Het nschakelen bj een geactveerd memory s alleen door een bewuste handmatge ngreep mogeljk of wanneer het relas door een spannngsonderbrekng gereset wordt.

12 Technsche verklarngen Memory / Foutgeheugen, nulspannngszeker: Bj het bereken van een waarde buten het ngestelde berek, schakelt het bewakngsrelas ut. Het nschakelen bj een geactveerd memory s alleen door een bewuste handmatge ngreep mogeljk. Het relas bljft ook utgeschakeld, wanneer de voedngsspannng nul wordt of wordt utgeschakeld. Tjdrelas Tjdberek: Berek van de nstelwaarde van een tjdvertragng. Herhalngsnauwkeurghed: Verschl tussen de grootste en de klenste waarde van een sere tjdmetngen van een tjdrelas onder denteke omstandgheden. De waarde wordt gespecfceerd als percentage van de gemddelde waarde van alle gemeten waarden. Hersteltjd: De tjd de na het afschakelen van de bekrachtgng moet verstrjken voordat het tjdrelas zjn functe weer zoals vastgelegd kan vervullen. Mnmale mpulsduur: De kortst vereste tjdsduur van de startmpuls (aanslutklem B) voor het starten van de tjdfuncte. Instelnauwkeurghed: Het verschl tussen de gemeten waarde van de vertagngsduur en de op de schaal ngestelde referentewaarde. De opgave heeft betrekkng op de schaalendwaarde. Schemerngsschakelaars Inschakeldrempel: De helderhedsdrempel bj zonsondergang gemeten n Lux (lx), waarbj het lcht na afloop van de aanspreektjd wordt ngeschakeld. Het lcht wordt afhankeljk van het type bj dezelfde of een hogere helderhedswaarde na afloop van de afvaltjd utgeschakeld. De fabreksnstellng en het nstelberek staat voor elk type n de catalogus vermeld. Aanspreektjd/Afvaltjd: De tjd de na het bereken van de nsteldrempel verstrjkt tot het lcht wordt ngeschakeld resp. de tjd de na het bereken van de utschakeldrempel verstrjkt tot het lcht wordt utgeschakeld. Tjdschakelklokken -kanaals / -kanaals: Een -kanaals tjdschakelklok heeft n tegenstellng tot een -kanaals tjdschakelklok wsselconatacten aan de utgang de onafhankeljk van elkaar kunnen worden geprogrammeerd. Dagprogramma: Het geprogrammeerde verloop van een tjdschakelklok dat zch dageljks herhaalt. Weekprogramma: Het geprogrammeerde verloop van een tjdschakelklok dat zch wekeljks herhaalt. Geheugenplaatsen: Het aantal mogeljke schakelpunten dat kan worden opgeslagen. Door programmeerblokken, samenvoegng van geljke schakeltjden op verschllende dagen (Ma, D, Do, Vr en Za) waarvoor slechts één geheugenplaats nodg s, worden geheugenplaatsen bespaard. Kortste schakelduur: De kortst nstelbare schakelduur voor de schakelstand AAN of UIT. Gangreserve: De tjd, de na het afschakelen van de ngangsspannng mag verlopen zonder dat de ngestelde tjden verschuven of het programma verloren gaat. Programmeereenhed voor tjdschakelklok.7: Bj de tjdschakelklok.7 s voor een eenvoudgere bedenng het frontpaneel afneembaar. Dt bedt de mogeljkhed om de tjdschakelklok met de programmeereenhed 0.00 te programmeren en nden nodg het schakelprogramma naar meerdere schakelklokken te kopëren. I Impulsrelas en trappenhus-lchtautomaten Mnmum / maxmum mpulsduur: Bj mpulsrelas de mnmum mpulsduur om het relas goed te kunnen bekrachtgen en de maxmum mpulsduur om te voorkomen dat de spoel oververht wordt en het npulsrelas defect raakt. Bj elektronsche trappenhus-lchtautomaten s er geen grens aan de maxmum mpulsduur gesteld. Maxmum aanslutbare aantal drukknoppen: Het maxmum toegestane aantal verlchte drukknoppen met een stroomverbruk van < ma. Glow wre conform volgens EN Europese norm EN :00, Hushoudeljke en soortgeljke elektrsche apparaten Velghed Deel : Algemene esen ; Paragraaf omschrjft dat geïsoleerde delen de aanslutngen bevatten en een stroom voeren de hoger s dan 0, A (en de geïsoleerde delen bnnen een afstand van 3 mm), moeten voldoen aan de volgende esen met betrekkng tot vuur.. GWFI (Glow Wre Flammablty Index) van 850 C Overeenkomstg met glow wre flammablty test bj 850 C (volgens EN : 00).. GWIT (Glow Wre Ignton Temperature) van 775 C volgens EN :00 Deze es kan worden beproefd met een GWT (Glow Wre Test volgens EN : 00) bj een waarde van 750 C met een vlamdovng bnnen seconden. De volgende Fnder producten voldoen aan bovengenoemde esen; - elektromechansche relas ut de seres 34, 40, 4, 43, 44, 45, 46, 50, 55, 56, 60, 6, 65, 66 - Prntaanslutvoeten , , , en EMC Normen Testen Voorschften Elektrostatsche ontladngen (ESD) EN Hoogfrequente elektromagnetsche EN velden ( MHz) Snelle transënte storngsgrootheden EN (bursts) (5-50 ns, 5 khz) Impulsspannngen (surges) (,/50 μs) EN Lednggevoerd elektromagnetsch HF-sgnaal EN (0, MHz) Magneetvelden met lchtnetfrequentes (50 Hz) EN Utgestraalde en lednggevoerde EN 550 HF-sgnalen van nformate Grenswaarden en meetmethodes voor EN 550 radostorngen van ndustrële, wetenschappeljke en medsche hoogfrequentapparatuur (ISM) Grenswaarden en meetmethodes voor HF-sgnalen EN 5504 van apparatuur met elektromotorsche aandrjvng en elektrowarmteapparatuur voor hushoudeljk gebruk en soortgeljke doelenden, elektrsch gereedschap en soortgeljke elektrsche apparatuur De n de besturngstechnek meest optredende storngen worden veroorzaakt door: Burst (snelle transënte storngsgroottes). Het gaat bj deze test om een opeenvolgng (reeks) van 5/50 ns mpulsen met een hoge spannng maar met gernge energe. De enkele mpuls s zeer kort 5 ns stjgtjd (5 x 0-9 seconde) en een afvaltjd van 50 ns. Deze test smuleert storngen op ledngen de veroorzaakt worden door schakelngen met gernge energe bj magneetschakelaars en relas of aan commutatoren en sleeprngen van motoren. Deze storngen leden net tot defecten maar beïnvloeden het correct functoneren van elektronsche bedrjfsmddelen. -03,

13 Technsche verklarngen EMC regels: Volgens de EMC wetgevng s edere fabrkant van een nstallate of een apparaat verplcht, dt, voor het n omloop wordt gebracht, zo n orde te brengen, dat aan de voorwaarden van de EN en de EN wordt voldaan. Een mpuls 5/50 ns en opeenvolgng van mpulsen Betrouwbaarhed (MTTF & MTBF voor nstallates) MTTF - Mean Tme To Falure: De belangrjkste fout (falure) voor schakelrelas s rechtstreeks te herleden tot mechansche sljtage van het relas en de relascontacten. Dt kan worden utgedrukt worden als MCTF (Mean Cycles To Falure). Wanneer de schakelfrequente bekend s bnnen de nstallate, kan het aantal schakelngen worden herled naar de MTTF waarde voor het relas n de toepassng. Ze B 0 levensduur om de MCTF voor Fnder relas te kunnen bepalen. MTBF - Mean Tme Between Falures: Relas worden n het algemeen beschouwd als net repareerbaar en ten gevolge daarvan bj een fout (falure) utgewsseld. Voor het berekenen van de MTBF van de nstallate, kan voor het relas de MTTF als geschkte waarde worden gebrukt. -03, Twee paketten met mpulsen Surge (mpulsspannngen). Het gaat bj deze test om een enkele,/50µs mpulsen met hogere energe dan bj de Burst met een bedudend langere, μs stjgtjd (, x 0-6 seconde) en een afvaltjd van 50 μs. Deze storngen leden het meest tot defecten. Deze test smuleert storngen door atmosfersche ontladngen en blksemnslag de va ledngen worden opgenomen en verspred. Dergeljke storngen (transënte spannngen) worden ook door het schakelen van hoge energe zoals b.v. het afschakelen van hoge nducteve lasten of door frequenteregelaars veroorzaakt, de zch net zo gedragen en soortgeljke storngen veroorzaken. Surge mpuls (,/50) μs De testwaarde (mnmumwaarde voor de hoogte van de mpulsspannngen) s n de volgende apparatennormen aangegeven. EN 68- voor elektronsche tjdrelas, EN voor elektronsche relas en schakelaars, EN voor andere elektronsche apparaten n de ndustrële sector ( kv) (Bassnorm mpulsbestendghed: zware ndustre), EN voor andere elektronsche apparaten voor wonngen, wnkels, en branches zoals klenbedrjf (Bassnorm mpulsbestendghed: woonomgevng, wnkels en lchte ndustre ( kv) De Fnder elektroncaproducten stemmen overeen met de EMC rchtljn 004/08/EC, waarbj de stoorspannngsbestendghed vaak hoger s dan de n de bovenstaande voorschrften s voorgeschreven. Onafhankeljk hervan s het net onmogeljk dat de ngezette apparatuur aan een storngsnveau wordt blootgesteld de ver boven de geteste waarden lggen zodat het apparaat drect defect raakt. Het s daarom noodzakeljk de Fnder producten net als producten te beschouwen de net defect kunnen raken. Lever dent de gebruker er voor zorg te dragen dat n elektrsche nstallates de storngen zoveel mogeljk worden teruggebracht. Bjvoorbeeld door toepassng van overspannngsbegrenzngen over de contacten van schakelaars, relas en magneetschakelaars de anders spannngspeken bj het afschakelen van grote nducteve of DC belastngen veroorzaken. Ook dent er te worden gelet op de rangschkkng van de ledngen en componenten om het storngsnveau en de verspredng te begrenzen. B 0 levensduur: De elektrsche contactlevensduur van een Fnder relas wordt getoond n het F-dagram en kan worden gebrukt als de statstsche B 0 waarde van het relas. Dt s de verwachte tjd waarbnnen 0% van de relas zal utvallen. Er s een relate tussen B 0 en de MCTF waarde, voor een Fnder relas s dt ongeveer: MCTF =,4 x B 0. Ze Elektrsche levensduur F-dagram n dt hoofdstuk voor meer nformate. De RoHS & WEEE rchtljnen Recente rchtljnen goedgekeurd door de Europese Une hebben als doelstellng, de reducte van potenteel gevaarljke stoffen n elektrsche en elektronsche apparatuur, de rsco s voor mleu en gezondhed te mnmalseren en een velg hergebruk, recyclng en utendeljke afvoer te garanderen. RoHS rchtljn Snds jul 006, beperkt de Europese rchtljn 00/95/CE gedateerd 7 januar 003 (bekend als de RoHS rchtljn - Restrcton of Hazardous Substances ) en de rectfcates 005/68/EC, 005/77/EC, 005/747/EC het gebruk van stoffen de beschouwd worden als een potenteel gevaar voor de volksgezondhed nden verwerkt n elektrsche en elektronsche apparatuur: Materalen met een restrcte: Lood Kwk Zeswaardg chroom PBB (Polybromde bphenyl) PBDE (Polybromde dphenyl ether) Cadmum (met bepaalde utzonderngen, waaronder contactmateralen) Overzcht van toepassngen onderhevg aan de RoHS & WEEE rchtljnen Categoreën van elektrsche en elektronsche apparatuur afgedekt door de rchtljnen - Grote hushoudeljke toestellen - Klene hushoudeljke toestellen - IT en telecommuncate apparatuur - Consumentenapparatuur - Lchtnstallates - Electrsch en elektronsch gereedschap (grote net verplaatsbare ndustrële gereedschappen utgezonderd) - Speelgoed, vrjetjds- en sportapparatuur - Automaten - (alleen WEEE) Medsche apparatuur (alle geïmplanteerde en geïnfecteerde producten utgezonderd) - (alleen WEEE) Controle- en besturngsapparatuur (bj voorbeeld besturngspanelen)

14 Technsche verklarngen Fnder producten conform aan de RoHS rchtljn Volgend op een overgangsperode van december 004 tot jun 006, zjn alle Fnder producten na laatstgenoemde datum volledg RoHS conform. CADMIUM Volgend op de beslssng van de Europese Commsse 005/747/EC gedateerd oktober, zjn cadmum en daarvan afgelede stoffen nu toegestaan n elektrsche contacten. Gevolg, relas met AgCdO contacten zjn n alle toepassngen toegestaan. Echter, nden gewenst, s de meerderhed van de Fnder relas tegenwoordg verkrjgbaar n Cadmumvrje utvoerngen (bj voorbeeld, AgN of AgSnO ). Maar AgCdO bedt een utzonderljk goede balans tussen elektrsche levensduur en schakelvermogen, bj voorbeeld, spoelen en nducteve belastngen (DC belastngen n het bjzonder), motorbelastngen en weerstandsbelastngen met een hoog vermogen. Alternateve contactmateralen zoals AgN en AgSnO, beden net altjd dezelfde prestates qua levensduur n vergeljkng met AgCdO, alhoewel dt afhangt van zowel het soort belastng en de toepassng (ze Tabel 5 onder Contactspecfcates). WEEE rchtljn Europese rchtljn 00/96/CE gedateerd 7 January 003 (bekend als de WEEE rchjtljn - Waste Electrcal and Electronc Equpment ) omvat maatregelen en strategeën voor een velge en mleuvrendeljke afvoer van afval afkomstg van elektrsche apparatuur. (Deze rchtljn s net drect van toepassng op Fnder producten omdat het anders dan componenten, apparatuur betreft). S I L en P L categoreën S I L en P L categoreën relateren aan de statstsche betrouwbaarhed van Safety Related Electrcal Control Systems (SRECS), (velghedsgerelateerde besturngssystemen) en net drect aan componenten zoals relas de n zulke systemen worden gebrukt. Het s daarom net mogeljk of just om een PL of SIL klasse voor een relas te noteren. SIL en PL categoreën relateren slechts aan de SRECS en kan alleen worden berekend door de systeemontwerper. Het volgende kan echter van nut zjn voor ontwerpers de Fnder relas n SRECS systemen wllen toepassen. S I L Klasses - volgens EN 6508 EN 6508: omschrjft de esen voor de bevelgng van Safety Related Electrcal / electronc / programmable Control Systems (SRECS)" (velghedsgerelateerde elektrsche/elektronsche/programmeerbare besturngssystemen. Het s een sector onafhankeljke zeer brede norm en beschrjft 350 aspecten de n overwegng denen te worden genomen om de velghed en prestates de van een dergeljk systeem verest zjn te kunnen defnëren. De S I L (Safety Integrty Level) classfceert bnnen 4 klasses (SIL 0 t/m SIL 3), de gevaren en rsco s de ut een storng voortvloeen bj een specale toepassng. Dt genereert de behoefte aan een hermee verbonden SRECS om op een passend nveau van betrouwbaarhed te presteren. Toepassngen, waar de consequentes van een fout van het besturngssysteem als laag worden ngeschat (SIL 0) kan een hoge statstsche waarschjnljkhed dat er een fout optreedt n het besturngssysteem worden toegelaten. Omgekeerd, toepassngen waar de gevaarljke consequentes van een fout n het besturngssysteem als zeer hoog worden ngeschat (SIL 3) kan net anders dan een besturngssysteem met de hoogste (statstsch bepaalde) betrouwbaarhed worden toegelaten. De betrouwbaarhed van het (gehele) besturngssysteem wordt gespecfceerd n termen als Statstsche waarschjnljkhed van een gevaarljke systeemfout per uur. Opmerkng: EN6508 s net een omschreven norm onder de EU Machnerchtljn omdat het prmar bedoeld s voor complexe systemen zoals chemsche fabreken en energecentrales of voor gebruk als een genereke norm voor andere toepassngen. P L Klasses - volgens EN EN s Specaal bedoeld om de machne- en nstallatebouw af te dekken. Deze norm classfceert de gevaren en rsco s bnnen 5 PL klasses (Performance Level). Bj elke klasse wordt de vereste betrouwbaarhed van het (gehele) besturngssysteem, gedefneerd n termen als statstsche waarschjnljkhed van een gevaarljke systeemfout per uur. Punten van overeenkomst tussen EN 6508 en EN3849- De numereke waardes voor de "statstsche waarschjnljkhed van een gevaarljke fout per uur" zjn n hoge mate hetzelfde voor EN 6508 en EN SIL correspondeert met PL B & C, SIL correspondeert met PL D en SIL 3 correspondeert met PL E. Bede EU normen defnëren de statstsche waarschjnljkhed van een SERCS fout, en net de fout van een component. Het s de verantwoordeljkhed van de systeemontwerper om te garanderen dat door een fout van een component de vereste velghed van het systeem net n het gedrang komt. IEC EN 6508 Statstsche waarschjnljhed van EN (Safety een gevaarljke systeemfout per uur (Performance Integrty Level) Level) Geen specale velghedsesen 0-5 < 0-4 A 3 x 0-6 < 0-5 B 0-6 < 3 x < 0-6 D < 0-7 E Component betrouwbaarhed De systeemontwerper van velghedsbesturngen dent rekenng te houden met de betrouwbaarhed van componenten. Derhalve s de meest voorspelbare fout te herleden tot contactsljtage ten gevolge van hoge contactbelastng. Echter, zoals relas betrouwbaarhedsnorm EN 680- accentueert, relas zjn net repareerbaar en dent n het bjzonder hermee rekenng te worden gehouden bj het nschatten van de statsche waarschjnljkhed van een gevaarljke systeemfout per uur. Ze Betrouwbaarhed (MTTF & MTBF voor nstallates). Samenvattng S I L en P L categorsate s van toepassng op systemen en net op componenten. P L klasses hebben betrekkng op machnes en nstallates terwjl S I L klasses relateren aan meer complexere systemen. EN 3849, met PL classfcates, wordt naar verwachtng vanaf 009 van kracht zjn en wordt verplcht, ten gevolge zullen fabrkanten van componenten verplcht zjn om n betrouwbaarhedsdata te voorzen. Bj relas wordt het aantal schakelngen voor een fout hoofdzakeljk bepaald door de levensduur van de contacten en s weer afhankeljk van de contactbelastng. De F-dagrammen n de Fnder catalogus kunnen worden beschouwd als een ndcate van de B 0 waarde van een Webull verdelng van de elektrsche levensduur (voor een 30 V AC belastng); waarut de MCTF kan worden ontleend en utendeljk wordt gebrukt n de berekenng statsche waarschjnljkhed van een gevaarljke systeemfout per uur voor het velghedsbesturngssysteem. C V -03,

15 Technsche verklarngen Certfcerng en keurmerken CE EU Asocacón de Normalzacón y Certfcacón, A.C. ANCE Mexco Chna qualty Certfcaton Centre Canadan Standards Assocaton CCC CSA Chna Canada UL Internatonal Demko D Denmark EurAsan Certfcaton European Norms Electrcal Certfcaton EAC ENEC Russa, Belarus and Kazakhstan Europe Electrotechncal Testng Insttute EZU Czech Republc SGS Fmko FI Fnland Germanscher Lloyd s GL Germany Gost GOST Russa Isttuto Italano del Marcho d Qualtà Laboratore Central des Industres Electrques IMQ LCIE Italy France Lloyd s Regster of Shppng Lloyd s Regster Unted Kngdom Nemko N Norway Regstro Italano Navale RINA Italy Intertek Testng Servce ETL Semko S Sweden TÜV Rhenland TUV Germany Underwrters Laboratores UL USA -03, Underwrters Laboratores VDE Prüf- und Zertfzerungsnsttut Zechengenehmgung UL VDE USA Canada Germany V

16