SUCCESSIEPLANNING. In de nalatenschap van de eeststervende zit dus een deel van het vermogen dat de echtgenoten tijdens hun huwelijk hebben opgebouwd.

Transcriptie

1 Mijn uiteenzetting bestaat uit 4 delen. SUCCESSIEPLANNING In het eerste deel bespreek ik hoe het vermogen dat de echtgenoten hebben opgebouwd tijdens hun huwelijk wordt verdeeld als één van de echtgenoten komt te overlijden. In de nalatenschap van de eeststervende zit dus een deel van het vermogen dat de echtgenoten tijdens hun huwelijk hebben opgebouwd. In het tweede deel geef ik een overzicht van hoe de nalatenschap van de eerststervende wordt verdeeld over zijn erfgenamen. In het derde deel komen de regels inzake de successierechten aan bod. In het vierde en laatste hoofdstuk ga ik na in hoeverre men een van de voorgaande regels kan afwijken en een bijzondere regeling kan treffen met het oog op een successieplanning. 1

2 DEEL I: HET HUWELIJKSVERMOGEN Op het ogenblik dat twee mensen met elkaar huwen, beloven zij met elkaar lief en leed te zullen delen. Maar naast lief en leed zullen ze ook bezittingen verkrijgen, schulden aangaan, goederen kopen en erven, een inkomen verwerven... Als een van de twee echtgenoten komt te overlijden zal dit allemaal moeten worden verdeeld, en zal de ook de staat een graantje meepikken, in de vorm van successierechten. De successierechten die men moet betalen hangt niet alleen af van het vermogen dat men heeft, maar ook van het huwelijksstelsel waaronder men is getrouwd. Ik zal dit even aan tonen met een voorbeeld. Om praktische redenen ga ik er in mijn voorbeelden steeds van uit dat we te maken hebben met een huwelijk tussen een man en een vrouw en dat de man eerst komt te overlijden, en de vrouw steeds de langstlevende is. Bijvoorbeeld Een man van 85 jaar overlijdt en laat zijn echtgenote van 82 jaar en één zoon na. Er is: o een gezinswoning met een waarde van ,00 euro o een effectenportefeuille van ,00 euro, o er zijn geen schulden. Al naar gelang het huwelijkscontract varieert het totaal te betalen successierecht bij overlijden van de man van 0,00 euro tot ongeveer ,00 euro. Er zijn 3 Soorten huwelijkscontracten - Wettelijks stelsel - Scheiding van goederen - Algehele gemeenschap Indien men voor het huwelijk geen contract sluit, is men gehuwd onder het wettelijk stelsel. Men kan voor het huwelijk een huwelijkscontract afsluiten of men kan tijdens het huwelijk veranderen van huwelijksstelsel. 2

3 WETTELIJK STELSEL Echtgenoten die geen huwelijkscontract gesloten hebben, zijn vanaf de dag van hun huwelijk onderworpen zijn aan het wettelijk stelsel. Men kan ook bij een huwelijkscontract kiezen voor het wettelijk stelsel. Dit gebeurt vaak als de echtgenoten bijzondere wensen hebben, bv als ze wensen dat bij overlijden de ganse gezinswoning naar de langstlevende gaat en niet naar de kinderen. Het wettelijk stelsel verdeelt de goederen van de echtgenoten in drie vermogens: 1. het eigen vermogen van de ene echtgenoot 2. het eigen vermogen van de andere echtgenoot 3. het gemeenschappelijk vermogen. Het eigen vermogen van de man en het eigen vermogen van de vrouw bestaat uit 1. Alle goederen die men bezit vóór het huwelijk 2. Alle schulden die men heeft voor het huwelijk 3. Alle goederen verworven via een nalatenschap of via een schenking, en de schulden die drukken op erfenissen of schenkingen, zijn eigen schulden. Het gemeenschappelijk vermogen bestaat uit 1. Alle inkomsten die de echtgenoten tijdens hun huwelijk verwerven; Dit zijn beroepsinkomsten en inkomsten uit eigen goederen. Bijvoorbeeld de huuropbrengst van een appartement dat men heeft geërfd. 2. Verder zitten in het gemeenschappelijk vermogen alle goederen en schulden waarvan niet kan bewezen worden dat ze het eigendom zijn van één van de echtgenoten. Het meest typerende aan dit stelsel is dat de beroepsinkomsten gemeenschappelijk zijn, en dat alles wordt geacht gemeenschappelijk te zijn, voor zover het tegendeel niet kan worden bewezen. Bij overlijden van de eerst stervende echtgenoot, en mits er geen afwijkende regeling is voorzien, zal de nalatenschap van de eerststervende de volgende goederen omvatten: o Het ganse eigen vermogen o ½ van het gemeenschappelijke vermogen SCHEIDING VAN GOEDEREN In tegenstelling tot het wettelijk stelsel dat drie vermogens telt, kent het stelsel van scheiding van goederen slechts twee vermogens: 3

4 1. het vermogen van de man ; 2. het vermogen van de vrouw. Het vermogen van de man bevat al zijn goederen en al zijn schulden, ongeacht wanneer men de goederen heeft gekregen, en ongeacht wanneer de schulden zijn ontstaan. Bij het overlijden van de eerststervende zal de nalatenschap samengesteld zijn uit de volgende goederen: 1. gans het eigen vermogen van de eerststervende. Een gemeenschappelijk vermogen bestaat niet in dit stelsel. Dit wil niet zeggen dat echtgenoten die met scheiding van goederen gehuwd zijn, niets samen kunnen bezitten. De goederen die ze samen kopen horen aan hen toe, ieder voor de helft. De echtgenoten kunnen, indien ze dat wensen wel een beperkte gemeenschap aan de scheiding van goederen toevoegen. In deze beperkte gemeenschap worden dan welbepaalde goederen gestoken, zoals bijvoorbeeld de gezinswoning. Men kan deze beperkte gemeenschap niet vergelijken met een huwelijkgemeenschap omdat de beroepsinkomsten eigen blijven en in de toegevoegde gemeenschap vallen. Bij het overlijden van de eerststervende, en voor zover er geen bijzondere regeling is voorzien in het huwelijkscontract zal de nalatenschap samengesteld zijn uit de volgende goederen: 2. gans het eigen vermogen van de eerststervende 3. de helft van de toegevoegde beperkte gemeenschap. Het toevoegen van een dergelijke beperkte gemeenschap, kan (fiscaal) voordelig zijn omdat men, kan bepalen dat deze gemeenschap bij overlijden volledig of gedeeltelijk kan zal toekomen aan de langstlevende. 4

5 In een stelsel van scheiding van goederen blijven de echtgenoten financieel volledig onafhankelijk van elkaar. Het inkomen van de ene echtgenoot blijft van hem of haar,het inkomen van de andere echtgenoot blijft van hem of haar. De vermogens vermengen zich niet met elkaar, ze blijven gescheiden. ALGEHELE GEMEENSCHAP Zoals de benaming het reeds aangeeft, is in dit stelsel alles gemeenschappelijk. En dit ongeacht de wijze waarop of wanneer de goederen en schulden werden verkregen In het stelsel van de algehele gemeenschap heeft het geen enkel belang wie iets gekregen of gekocht heeft en wanneer het goed werd verkregen of gekocht: alles is gemeenschappelijk. Bij ontbinding van het stelsel door overlijden zal alles worden verdeeld. Bij overlijden van de eerststervende, en voor zover er geen afwijkende regels zijn voorzien zal zijn nalatenschap bestaan uit de helft van het gemeenschappelijke vermogen. Wijziging van deze regels: Men kan echter in een huwelijkscontract voorzien dat de langstevende meer krijgt dan de helft van de gemeenschap, en de nalatenschap dus minder krijgt dat de helft van de gemeenschap. Men kan ook bepalen dat de langstlevende mag kiezen wat ze wil (keuzebeding - zie later). We zullen later zien dat dit naar gelang het geval een voordelige of nadelige invloed kan hebben op de te betalen successierechten. Nu weten we waaruit de nalatenschap van de echtstervende in principe bestaat, kunnen we nagaan aan wie deze nalatenschap toekomt. 5

6 DEEL II: DE NALATENSCHAP De wet bepaalt wie de erfgenamen zijn en wie welk deel van de nalatenschap krijgt De erfgenamen hebben drie mogelijkheden: aanvaarden Verwerpen Aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. Aanvaarden: Erfgenamen krijgen alles goederen en alle schulden Is de regel Gebeurt stilzwijgend Is meestal het geval (huis afbetaald weegt niet op tegen evt schulden) Verwerpen Erfgenaam krijgt geen goederen maar ook geen schulden Moet uitdrukkelijk gebeuren Wanneer de schulden aanzienlijk meer bedragen dan de goederen Volgende generatie moet ook verwerpen Aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving Er wordt balans opgemaakt van alle goederen en schulden Schuldeisers hebben bepaalde periode om zich te melden Erfgenamen erven alleen als er iets overschiet Minderjarige kinderen moeten steeds aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. De wet kent vaak een vruchtgebruik toe aan de langstlevende echtgenote, en de blote eigendom aan de kinderen. Als men een vruchtgebruik heeft op een goed, mag men dat goed gedurende de rest van het leven bewonen, of mag men dat gedurende de rest van het leven verhuren en de huuropbrengsten innen. Als men een vruchtgebruik heeft op een som geld, wordt deze som verdeeld onder de blote eigenaars en de vruchtgebruiker. De wijze van verdeling hangt af van de leeftijd van de langstlevende echtgenote. Hoe jonger ze is, hoe meer ze zal krijgen. Om exact te berekenen hoeveel de langstlevende krijgt, maakt men gebruik van sterftetabellen. Als bijlage vind u deze tabel, ook wel genaamd de tabel ledoux, naar de persoon die ze heeft opgesteld. Vb. zie slides 6

7 Het is echter mogelijke om deze wettelijke verdeling deels opzij te schuiven door een testament te maken. (zie later) Indien er geen testament is met moet een onderscheid maken naargelang de soort van erfgenamen die er zijn, om te weten wat iedereen krijgt Als er kinderen zijn : o erf de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik van de nalatenschap o De kinderen erven de blote eigendom, ieder voor een gelijk deel 1. Bij het wettelijke stelsel 2. Scheiding van goederen 3. Algehele gemeenschap Als er geen kinderen zijn, maar wel andere bloedverwanten (tot de 4 de graad): o Dan erft de langstlevende echtgenote de volle eigendom van het gemeenschappelijk vermogen o En het vruchtgebruik van het eigen vermogen. o De andere erfgenamen erven de blote eigendom van het eigen vermogen, ieder voor een gelijk deel 1. Bij het wettelijke stelsel 2. Scheiding van goederen 3. Algehele gemeenschap 7

8 Als er geen kinderen en andere erfgenamen zijn erf de langstlevende echtgenote alles, ongeacht het huwelijksvermogensstelsel. TESTAMENT Door middel van een testament zou men kunnen proberen zijn vermogen kunnen nalaten aan wie men wil: een maîtresse, een favoriet kind, artsen zonder grenzen. De wetgever heeft echter beperkingen opgelegd aan de mogelijkheid om bij testament zijn vermogen weg te geven. De wet voorziet dat bepaalde erfgenamen sowieso een bepaald deel van de nalatenschap moeten krijgen. Deze bevoorrechte erfgenamen zijn: De kinderen De echtgenote De ouders (als er geen kinderen of echtgenote of wettelijk samenwonende partner is) Kinderen Als men kinderen heeft, kan men maar een deel van zijn nalatenschap bij testament aan iemand anders overmaken. - Heeft men 1 kind, dan kan men de ½ van zijn nalatenschap aan een vreemde geven - Heeft men 2 kinderen, kan men 1/3 van zijn nalatenschap aan een vreemde geven - Heeft men 3 of meer kinderen, dan kan men ¼ van zijn nalatenschap aan een vreemde geven. De langstlevende echtgenote De langstlevende echtgenote heeft recht op een combinatie (niet cumulatief) van het vruchtgebruik op de helft van de nalatenschap, het vruchtgebruik op de gezinswoning en de inboedel. De ouders Als er geen echtgenote of wettelijk samenwonende partner is, en er zijn geen kinderen, heeft elke ouder minstens recht op ¼ van de nalatenschap. Men kan deze personen in principe niet onterven bij testament of door tijdens het leven een schenking te doen; mocht dit wel het geval zijn, kunnen ze via de rechtbank steeds hun deel opeisen. Maar deze beschermde personen kunnen ook accepteren dat ze minder krijgen. Ik zal dit even toelichten aan de hand van een voorbeeld 8

9 Stel een weduwe heeft 1 dochter die op haar beurt 3 kinderen heeft. Volgens de wet heeft het kind minstens recht op de helft van de nalatenschap. De weduwe kan evenwel een testament maken en haar nalatenschap verdelen onder haar dochter en haar 3 kleinkinderen en bepalen dat ze ieder ¼ deel krijgen. Stel nu dat de weduwe het volgende vermogen heeft o onroerende goederen o roerende goederen o Geen schulden Indien er geen testament is, krijgt de dochter alles en betaalt ze ,00 euro successierechten Indien de weduwe een testament maakt en aan ieder ¼: geeft moeten er in totaal maar ,00 euro successierechten worden betaald. Ik zal hier in het vierde hoofdstuk verder op ingaan Men kan deze regels niet meer omzeilen door een verzekering aan te gaan. Maar het aangaan van een verzekering met gelden die voordien geschonken zijn, kan wel voordelen hebben. Nu nog even iets over samenwonenden: Personen die feitelijk samenwonen zijn voor het erfrecht totaal vreemden van elkaar en erven dus niets, tenzij men een testament zou maken. Personen die wettelijk samenwonen hebben een beperkt erfrecht: de langstlevende partner krijgt het vruchtgebruik op de gezinswoning en de inboedel. 9

10 DEEL III: SUCCESSIERECHTEN De successierechten zijn belastingen die men moet betalen wanneer men goederen erft. Enkele belangrijke begrippen zijn de volgende: 1. Laatste woonplaats van de overledene De tarieven van de successierechten verschillen van gewest tot gewest. Om te weten of de Vlaamse, Waalse of Brusselse regels van toepassing zijn, moet men nagaan waar de overledene zijn woonplaats had op het ogenblik van zijn overlijden. Woonde de overleden gedurende de laatste vijf jaar voorafgaand aan zijn overlijden in meer dan één gewest, dan is de plaats waarin hij tijdens die vijf jaar het langst gevestigd was bepalend. In deze uiteenzetting ga ik er verder van uit dat de overledene zijn laatste hoofdverblijfplaats had in Vlaanderen. 2. Graad van verwantschap De tarieven van de successierechten worden in categorieën opgedeeld op basis van de bloedverwantschap die bestaat tussen de erfgenaam en de overledene. Hoe verder men in de stamboom afstaan van de overledene, hoe meer successierechten men zal betalen. Er wordt evenwel voor bepaalde personen een uitzondering gemaakt, indien ze aan bepaalde voorwaarden voldoen: a. Zo worden samenwonenden vaak gelijkgesteld met gehuwden b. En worden adoptiekinderen, stief- en zorg kinderen soms gelijk gesteld worden met gewone kinderen Deze personen worden voor de successierechten wel gelijk gesteld met de echtgenoot of kinderen, maar dit betekent niet dat ze ook effectief erven; Hiervoor moet een testament worden opgemaakt! 3. Progressieve tarieven Het successietarief is progressief. De tariefstructuur is ingedeeld in schijven Hoe meer een erfgenaam uit een erfenis verkrijgt, hoe hoger de tariefschijf waarin hij terechtkomt en hoe zwaarder de heffing. Net als bij de inkomsten belasting dient men een per schijf de belastingen te berekenen en deze dan op te tellen. Dit zal ik even tonen aan de hand van het volgende voorbeeld Een kind erf van zijn vader euro geld Van 0 tot : 3% of euro Van tot : 9% of euro Van tot : 27% of euro Totaal ,00 euro 10

11 4. Belastbare grondslag De successierechten worden berekend op het netto wereld vermogen. Dit zijn alle goederen van de overledene waar ook ter wereld onder aftrek van de bestaande schulden op het moment van overlijden en onder aftrek van de begrafeniskosten. Vervolgens wordt er berekend hoeveel successierechten iedere erfgenaam moet betalen. In principe: moet iedere erfgenaam successierechten betalen op het netto aandeel dat hij krijgt. Voor iedere erfgenaam moet er dus een aparte berekening worden gemaakt. Dit kan ik toelichten aan de hand van het volgende voorbeeld. Een man overlijdt en laat 3 kinderen na Hij heeft enkel een roerend vermogen van euro; Bij testament heeft bij bepaalt dat zijn beste vriend krijgt en de kinderen de rest. De vriend betaalt dus successierechten op ,00 euro, de kinderen ieder op ,00 euro. Maar hierop bestaan een paar uitzonderingen: 1. Voor ooms/tante, neven, nichten en vreemden Voor ooms/tantes, neven/nichten en vreemden geldt deze opsplitsing per persoon niet. In deze groep wordt de verschuldigde successierechten berekend over het netto aandeel dat deze ganse groep verkrijgt. Ook hier weer een kort voorbeeld om dit toe telichten: Een vrouw laat euro geld en 3 kinderen na Ieder kind betaalt successierechten op ,00 euro, Ieder kind betaalt 3% tot en 9% op de overige ,00 Of 6000 euro per persoon Stel nu dat de zelfde vrouw enkel 3 neven nalaat De neven betalen dan successierechten op het geheel 45% op ,00 euro 55% tussen en euro 65% tussen en euro Of euro te betalen door 3 erfgenamen, hetzij ,33 per persoon. 2. Splitsing roerend / onroerend vermogen In Vlaanderen wordt voor erfgenamen in rechte lijn (kinderen, kleinkinderen, ouders ) en voor echtgenoten en samenwonende partners, de nalatenschap nog eens opgesplitst in een onroerende nalatenschap en een roerende nalatenschap. 11

12 Voor beide categorieën wordt worden de successierechten afzonderlijk berekend, en begint men dus aan het laatste tarief. (voorbeeld) Een kind erf huis van ,00 euro en euro cash Dit kind betaalt successierechten op het huis o 3% op ,00 euro o 9% op ,00 euro = ,00 euro Dit kind betaalt successierechten op het geld o 3% op ,00 euro o 9% op ,00 euro = ,00 euro Of totaal euro Indien een neef dit huis van ,00 euro en de euro cash zou erven Betaalt hij successierechten op de gezamelijke waarde van het huis en het geld of op euro (zie slides) 3. Berekening van de waarde van het vruchtgebruik Zoals hiervoor uiteengezet zal de langstlevende veelal een vruchtgebruik erven.; De fiscus heeft een bijzondere methode uitgewerkt om dit vruchtgebruik een waarde te geven. Het vruchtgebruik wordt gewaardeerd op 4% van de waarde van de eigendom, vermenigvuldigd met een bepaalde coëfficiënt, die varieert naar gelang de leeftijd. FISCALE WAARDE VAN HET VRUCHTGEBRUIK Coëfficiënt Waarde Vruchtgebruiker jonger dan 20 jaar 18 72% Vruchtgebruiker ouder dan 20 jaar en jonger dan 30 jaar 17 68% Vruchtgebruiker ouder dan 30 jaar en jonger dan 40 jaar 16 64% Vruchtgebruiker ouder dan 40 jaar en jonger dan 50 jaar 14 56% Vruchtgebruiker ouder dan 50 jaar en jonger dan 55 jaar 13 52% Vruchtgebruiker ouder dan 55 jaar en jonger dan 60 jaar 11 44% Vruchtgebruiker ouder dan 60 jaar en jonger dan 65 jaar 9,5 38% Vruchtgebruiker ouder dan 65 jaar en jonger dan 70 jaar 8 32% Vruchtgebruiker ouder dan 70 jaar en jonger dan 75 jaar 6 24% Vruchtgebruiker ouder dan 75jaar en jonger dan 80 jaar 4 16% Vruchtgebruiker ouder dan 80 jaar 2 8% Vb: Jef sterft en laat na: zijn echtgenote Marieke (68 jaar) en zijn twee kinderen, Fien en Axelle. Ze zijn getrouwd onder het wettelijk stelsel zonder huwelijkscontract. Tot zijn nalatenschap behoort enkel een buitenverblijf aan de kust dat de echtgenoten kochten tijdens hun huwelijk en dat geschat wordt op ,00 euro. Gezien het een gemeenschappelijk appartement is, komt enkel de helft of euro toe aan de nalatenschap, gezien de andere helft eigendom is en blijft van Marieke. Marieke erft het vruchtgebruik en Axelle en Fien de blote eigendom. 12

13 Voor het berekenen van de verschuldigde successierechten wordt het vruchtgebruik gewaardeerd op 32% of ,00 euro (Marieke is 68 jaar). De blote eigendom wordt derhalve gewaardeerd op 68% of euro, hetzij ,00 euro per kind. De door de fiscus gebruikte tabel is verouderd, en houdt dus geen rekening met de gestegen levensverwachting, noch met het feit dat vrouwen gemiddeld langer leven. Om tot een verdeling van de goederen te komen tussen de erfgenamen, gebruikt men derhalve andere tabellen (de zogenaamde tabel Ledoux) 4. De gezinswoning Sinds 1 januari 2007 moet de langstlevende echtgenote of samenlevende partner geen successierechten betalen op de gezinswoning. Deze vrijstelling geld voor: a. De echtgenote b. De wettelijk samenwonende partner c. De partner waarmee de overledene al gedurende 3 jaar feitelijk samenwoont. (behoudens indien dit een bloedverwant is) Men kan deze vrijstelling genieten ongeacht op welke wijze men de gezinswoning krijgt: a. Ingevolge huwelijkscontract b. Ingevolge erfrecht c. Ingevolge testament Deze vrijstelling geldt voor: a. De gezinswoning b. De gebruikelijke aanhorigheden (garage, tuin, berging) c. Ondergeschikt beroepsmatig gedeelte Deze vrijstelling geldt voor enkel voor de netto waarde van de gezinswoning; Indien er nog schulden aanwezig zijn die betrekking hebben op de gezinswoning (bv de hypothecaire schuld die men is aangegaan om de woning te kopen), dan moet deze schuld gekoppeld blijven aan de gezinswoning en kan die niet worden afgetrokken van de waarde van andere goederen. (praktijk: schuldsaldo verzekering of reeds afbetaald) Deze vrijstelling heeft echter enkel betrekking op het aandeel dat de langstlevende krijgt, de kinderen genieten niet van de vrijstelling: a. Krijgt de langstlevende enkel vruchtgebruik dan geldt de vrijstelling alleen voor haar en betalen de kinderen toch successierechten op de waarde van, de blote eigendom. b. Krijgt de langstlevende de ganse gezinswoning, betaalt zij geen successierechten, en de kinderen evenmin, gezien deze kinderen niets van de gezinswoning erven. In een goede successieplanning zal men deze vrijstelling dan ook optimaal benutten. Hierover meer in het laatste hoofdstuk. 5. Het familiebedrijf 13

14 Er dienen in Vlaanderen geen successierechten te worden betaald, indien men een familieonderneming erft. De voorwaarden waaraan men moet voldoen komen neer op de volgende a. De familie moet minstens 50% van de aandelen hebben gedurende 3 jaar voor overlijden (participatievoorwaarde) b. Men moet personeel hebben tewerkgesteld (loonlasten hebben uitbetaald aan werknemers gevestigd in de EER) (tewerkstellingsvoorwaarde) c. Het kapitaal moet behouden blijven in de vennootschap (kapitaalbehoud) d. Men moet bepaalde vormvoorwaarden naleven. 6. Andere vrijstellingen en verminderingen In Vlaanderen zijn er enkele kleine vermindering voorzien voor kleine nalatenschappen, voor gehandicapten, voor gronden gelegen in een Vlaams Ecologisch Netwerk, en voor bossen waarvoor een goedgekeurd bosbeheerplan is opgemaakt Nu we de basisregels van de verdeling van de huwelijks gemeenschap kennen, weten hoe de nalatenschap wordt verdeeld en weten hoe de successierechten worden berekend, kan men gaan denken aan het opmaken van een successie planning. 14

15 DEEL IV: SUCCESSIEPLANNING Een goede successieplanning moet voldoen aan twee voorwaarden: 1. Familiaal: er moet een verdeling van de goederen worden voorzien waar zowel de langstlevende als de kinderen mee akkoord zijn. Het heeft geen zin om een regeling te treffen die fiscaal wel voordelig is, maar waarvan men al weet dat de erfgenamen jaren een strijd zullen voeren voor de rechtbank omdat sommigen zich benadeeld voelen. 2. Fiscaal: het heeft evenmin zin om een regeling te treffen waar iedereen wel mee akkoord is, maar waarbij het grootste deel van de nalatenschap naar de fiscus toegaat. Ik neem aan dat de erfgenamen dat toch niet zo gelukkig zullen zijn als ze een groot deel van hun erfenis kwijtspelen aan successierechten. We hebben in de voorgaande delen gezin dat de naaste erfgenamen (echtgenote, kinderen, ouders), ieder successierechten betalen op het deel dat ze erven en dat er bij hen een opsplitsing gebeurt tussen de roerende en de onroerende goederen. Om successierechten te vermijden moet men er voor zorgen dat de erfgenamen bij het zo weinig mogelijk krijgen op het moment van overlijden. Dit kan ondermeer door: 1. Een aanpassing van het huwelijkscontract 2. Het schenken tijdens het leven 3. Het maken van een beding van aanwas voor roerende goederen (tontine) 4. Het maken van een testament SUCCESSIEPLANNING DOOR MIDDEL VAN HET AANPASSEN VAN HET HUWELIJKSCONTRACT 1. Stap over naar een stelsel met een (beperkte)gemeenschap en stop uw eigen goederen in die gemeenschap 2. Schrap de clausule langst leeft, al heeft 3. Geef het grootste deel van de gezinswoning aan de langstlevende echtgenote 4. Neem een keuzebeding 5. Sterfhuisclausule Stap over naar een stelsel met een (beperkte) gemeenschap en stop uw eigen goederen in die gemeenschap Indien de echtgenoten getrouwd zijn onder het wettelijk stelsel, zijn er drie vermogens. Het gemeenschappelijk vermogen hoort toe aan beide echtgenoten, ieder voor de helft. 15

16 Een echtgenoot kan een goed dat eigen is, (vb huis dat hij had voor het huwelijk) inbrengen in de huwelijksgemeenschap, zodat dit een gemeenschappelijk goed wordt, en het dus voor de helft toebehoort aan de andere echtgenoot. Dit heeft een invloed op de verdeling van het vermogen bij overlijden en dus op de te betalen successierechten. Door een eigen goed in de gemeenschap te brengen, wordt dit voor de helft eigendom van de andere echtgenoot. Deze echtgenoot moet later geen successierechten betalen op de helft van dit goed, gezien het al van hem is. Dit kunnen we zien in het volgende voorbeeld. (zie slides) Gezien de tarieven progressief oplopen, is het voordeliger om een goed in twee delen te erven. Vb: Vrouw (75) heeft aandelenportefeuille van euro geërfd (eigen vermogen). De echtgenoten hebben gemeenschappelijk nog een spaarrekening met euro. De man (85) heeft geen eigen vermogen, en er is één dochter. Als de vader komt te overlijden, zit er in zin nalatenschap euro. Hier betalen moeder en dochter successierechten op. In het totaal # Als de moeder overlijdt, zit er in haar nalatenschap euro. De dochter betaalt #successierechten. Indien de moeder de effecten portefeuille gemeenschappelijk maakt ziet de situatie er als volgt uit: Vader overlijdt: moeder en dochter betalen successierechten op euro of # Moeder overlijdt: dochter betaalt successierechten op ,00 euro of #. De echtgenoot die een goed inbrengt hoeft echter niet te vrezen dat hij na de inbreng het goed voor altijd kwijt is, men kan immers voorwaarden koppelen aan bepaalde voorwaarden. Zo kan men bepalen dat als de echtgenoten scheiden, het goed teruggaat naar de echtgenoot die het heeft ingebracht. De kosten van een dergelijke wijziging aan een huwelijkscontract bedragen een 600,00 euro. Indien er meerdere goederen moeten worden ingebracht, worden er extra kosten aangerekend. U kan dit natuurlijk op voorhand bespreken met uw notaris. Echtgenoten die gehuwd zijn onder het stelsel van scheiding van goederen, kunnen aan hun stelsel een beperkte gemeenschap toevoegen waar ze bepaalde goederen kunnen insteken. De toegevoegde gemeenschap blijft echter beperkt tot deze goederen, de beroepsinkomsten blijven eigen, en ook de schulden blijven in principe eigen. (men kan de schulden verbonden aan de woning wel mee inbrengen in deze gemeenschap. Aan de inbreng kunnen voorwaarden verbonden zijn. 16

17 Je kan de goederen inbrengen in een huwgemeenschap, en bepalen dat bij een echtscheiding de goederen moeten terugkomen. Of men kan de goederen uit de gemeenschap halen. Schrap de clausule langst leeft, al heeft Bij stelsel waar er een gemeenschappelijk vermogen is (wettelijk stelsel algehele gemeenschap) wordt bij overlijden de gemeenschap verdeeld. Indien niet in een afwijkende regeling is voorzien, krijgt de langstlevende de helft van de gemeenschap, maar men kan ook een afwijkende regeling voorzien. Vroeger werden veel huwelijkscontracten opgemaakt waarbij de ganse gemeenschap toekwam aan de langstlevende. Dit noemt men de langst leeft, al heeft clausule. Men wilde de langstlevende de mogelijkheid geven over gans het gemeenschappelijk vermogen te beschikken zonder hiervoor beroep te moeten doen op de kinderen. Ook als de kinderen schulden hebben, kan dit voordelig zijn. Het vermogen gaat dat eerst naar de langstlevende waardoor schuldeisers van de kinderen nog even in de kou blijven staan. Hoewel deze regeling de beste bedoelingen kan hebben, kan deze fiscaal zeer nadelig zijn. Ik geef een voorbeeld: Jef (75) en Marieke (75) en 2 kinderen (Axelle en Fien). Ouders bezitten gemeenschappelijk: 1. gezinswoning: ,00 euro 2. appartement zee: ,00 euro 3. effectenrekening: ,00 euro 4. geen schulden Indien niets is voorzien moet in totaal (overlijden vader gevolgd door overlijden moeder) worden betaald aan successierechten: ,00 euro Indien voorzien is dat de langstlevende de ganse gemeenschap krijgt: te betalen ,00 euro. Toch hoeft dit niet altijd nadelig te zijn. De langstlevende betaalt wel meer successierechten, maar behoudt de volledige controle op alle gemeenschappelijke goederen. Indien er kinderen zijn met veel schulden, kan het voordelig zijn dat de LLE alles krijgt, en de (schuldeisers van) de kinderen niets. Geef het grootste deel van de gezinswoning aan de langstlevende echtgenote Zoals hiervoor uiteengezet moet de langstlevende geen successierechten betalen op hetgeen ze krijgt van de gezinswoning. Een oplossing kan erin bestaan om de gezinswoning, indien deze gemeenschappelijk is, volledig aan de langstlevende te geven. 17

18 Dit kan niet alleen fiscaal voordeling zijn, maar ook familiaal. Hierdoor krijgt de langstlevende de ganse gezinswoning; ze kan deze verkopen, zonder dat ze hiervoor beroep moet doen op de kinderen. Men kan derhalve in het huwelijkscontract opnemen dat de gemeenschappelijke gezinswoning volledig naar de langstlevende gaat. Hoewel men hierdoor geen successierechten op de gezinswoning betaalt bij het overlijden van de eerste van de echtgenoten, wordt de rekening doorgeschoven naar het moment dat de tweede echtgenoot komt te overlijden. Stel de echtgenoten hebben een gemeenschappelijke gezinswoning euro die wordt toebedeeld aan de langstlevende. Bij het overlijden van de man zal de vrouw en de kinderen geen successierechten betalen. Maar bij het overlijden van de vrouw zullen de kinderen meer betalen. We hebben net gezien dat het net voordelig is om iets in de gemeenschap te brengen omdat men zo de waarde van een goed spreid over twee nalatenschappen, hetgeen gezien de oplopende successierechten voordelig kan zijn. Een mogelijke oplossing kan bestaan in het bepalen dat 99% van de gezinswoning (of iets meer) naar de langstlevende gaat, en 1% naar de nalatenschap van de eerststervende. Bij overlijden van de man, zal de vrouw op haar 99% geen successierechten moeten betalen, en betalen de kinderen successierechten op 1% van de blote eigendom van de gezinswoning. Bij een gezinswoning met een waarde van ,00 euro, zal er bij overlijden van de eerststervende dus maar successierechten door de kinderen moeten worden betaald op iets minder dan 5000,00 euro, het geen bijna niets is. Door dit op te nemen in het huwelijkscontract, zal de gezinswoning na het overlijden van de eerststervende in onverdeeldheid toebehoren aan de langstlevende en de kinderen. Indien men later de gezinswoning op naam van de kinderen wil zetten, kan men een einde maken aan deze onverdeeldheid. De kinderen, of één van hen kunnen de moeder en de andere kinderen uitkopen. Hiervoor zullen ze ook een kost moeten betalen, die ongeveer uitkomt op 2% van de waarde van het goed. De moeder krijgt hierdoor een som geld, dat ze later bij handgift kan schenken aan de kinderen, waardoor geen successierechten moeten worden betaald. De handgift komt zodadelijk aan bod. Neem een keuze beding en hou alles opties open Kiezen is verliezen, en op het moment dat men een huwelijkscontract maakt, of een huwelijkscontract wijzigt, weet men niet wat de beste keuze is op het moment van overlijden van de eerststervende. 18

19 Zijn er kinderen of niet? Zijn de kinderen meerderjarig of niet? Hebben de kinderen veel schulden of niet? Zijn er strubbelingen in de familie en moet men de langstlevende beschermen tegen de kinderen? Al naargelang de familiale en fiscale omstandigheden op het moment van overlijden kan voordelig zijn de ganse gemeenschap, of de helft van de gemeenschap, of een deel van de gemeenschap, toe te bedelen aan de LLE. Het kan ook voordelig zijn de gezinswoning volledig toe te bedelen aan de LLE, of het kan voordelig zijn haar enkel vruchtgebruik op de gezinswoning te geven. Het keuzebeding biedt hiervoor een oplossing. Een keuzebeding is een clausule die wordt opgenomen in het huwelijkscontract, en waarbij men aan de langstlevende echtgenote de mogelijkheid geeft om op het moment van het overlijden van de eerststervende te kiezen wat ze wil van het gemeenschappelijk vermogen. In het keuzebeding zijn een paar opties opgesomd waaruit de langstlevende kan kiezen. U vindt een voorbeeld van een keuzebeding in de bijlagen. Een keuzebeding kan enkel betrekking hebben op een gemeenschappelijke vermogen (dus bij een wettelijk stelsel, of een algehele gemeenschap) of op een bijzondere gemeenschap die is toegevoegd aan een stelsel van scheiding van goederen. Vb: Een keuzebeding kan het volgende bepalen: 1. de langstlevende kiest wat hij wil. 2. de langstlevende krijgt gans het gemeenschappelijke vermogen. (langst leeft, al heeft) 3. de langstlevende krijgt de gezinswoning in volle eigendom, de rest gaat naar de nalatenschap. 4. de langstlevende krijgt de gelden en de helft van de woning,. 5. De langstlevende krijgt 99% van de gezinswoning en de inboedel 6. Men kan het keuzebeding ook beperken tot bepaalde goederen bv: enkel voor de roerende goederen. De langstlevende zal deze keuze maken aan de hand van de familiale toestand en de fiscale toestand op het moment van. De familiale toestand kan belangrijk zijn: 1. Indien de langlevende nog jong is, kan ze opteren op het ganse gemeenschappelijke vermogen te vragen zodat ze geen rekening hoeft te houden met (minderjarige) kinderen. 2. Indien de kinderen veel schulden hebben, kan de langstlevende het ganse gemeenschappelijke vermogen opvragen om te vermijden dat schuldeisers van de kinderen gaan lopen met een deel van de nalatenschap. 3. Indien de langstlevende reeds een gezegende leeftijd heeft bereikt, kan ze ervoor opteren om al een deel van het vermogen over te maken aan de kinderen. De fiscale toestand kan belangrijk zijn: 19

20 1. de langstlevende hoeft geen successierechten te betalen op het deel van de gezinswoning dat ze verkrijgt. Het kan dus voordelig zijn om gans de gezinswoning, of en groot deel ervan op te vragen. (voorbeeld 99%) 2. als de langstlevende een groot eigen vermogen heeft, kan het voordelig zijn bij het overlijden van de eerststervende een zo groot mogelijk deel al naar de kinderen te laten gaan, om zo het ganse vermogen van de twee echtgenoten te verdelen over twee nalatenschappen. SCHENK TIJDENS UW LEVEN Gezien de erfgenamen worden belast op het geen ze erven, kan men makkelijk successierechten vermijden door er voor te zorgen dat de erfgenamen weinig of niets erven. Al uw geld opdoen is de makkelijkste manier om te vermijden dat u successierechten moet betalen. Omdat men meestal niet weet hoelang men zal leven, is dit voor velen geen geschikte oplossing. Een minder drastische maatregel is het schenken van uw goederen tijdens uw leven. Op hetgeen u tijdens uw leven schenkt moeten uw kinderen later geen successierechten betalen, behalve in een paar welbepaalde gevallen: 1. schenking van een onroerend goed (geen bouwgrond) en overlijden binnen 3 jaar. 2. Hand- of bankgift en overlijden binnen 3 jaar. Bovendien kan men aan een schenking allerlei voorwaarden koppelen waardoor de regel gegeven is gegeven volledig wordt teniet gedaan. Een persoon kan zijn goederen aan zijn kinderen schenken, maar toch nog alle controle over de goederen behouden, en ervoor zorgen dat hij nog een opbrengst heeft over de goederen. Wat schenkingen betreft, moet men een onderscheid maken tussen schenking van onroerende goederen en schenking van onroerende goederen. Schenking van onroerende goederen Een onroerend goed kan enkel bij notariële akte worden geschonken. Dit heeft als nadeel dat u schenkingsrechten en de notaris moet betalen, maar als voordeel dat u later geen successierechten moet betalen en dat de notaris u kan helpen met het vastleggen van bepaalde voorwaarden, of u kan helpen om de schenking zodanig op te maken dat de kost tot een minimum wordt herleid. De schenkingsrechten vertonen dezelfde kenmerken als de successierechten: 1. Laatste woonplaats van de schenker De tarieven van de schenkingsrechten verschillen van gewest tot gewest. Ook hier geldt de regel dat de laatste woonplaats gedurende 5 jaar voor de schenking zal bepalen onder welk regime u valt. 20

21 In deze uiteenzetting ga ik er verder van uit dat de schenker zijn laatste hoofdverblijfplaats heeft in Vlaanderen. 2. Graad van verwantschap De tarieven van de schenkingsrechten worden in categorieën opgedeeld op basis van de bloedverwantschap die bestaat tussen de erfgenaam en de overledene. Hoe verder men in de stamboom afstaan van de overledene, hoe meer schenkingsrechten men zal betalen. Er wordt evenwel voor bepaalde personen een uitzondering gemaakt, indien ze aan bepaalde voorwaarden voldoen: a. Samenwonenden kunnen worden gelijkgesteld met gehuwden b. Adoptiekinderen, stief- en zorg kinderen kunnen gelijk gesteld worden met gewone kinderen 3. Progressieve tarieven Het successietarief is progressief. De tariefstructuur is ingedeeld in schijven, hoe meer een begiftigde uit een schenking verkrijgt, hoe hoger de tariefschijf waarin hij terechtkomt en hoe zwaarder de heffing. Net als bij de inkomstenbelasting dient men een per schijf de belastingen te berekenen en deze dan op te tellen. Vb: Een weduwnaar schenkt een onroerend goed van euro aan zijn enig kind Van 0 tot : #% of # euro Van tot : #% of # euro Van tot : #% of #euro Totaal #,00 euro Er zijn evenwel enkele uitzonderingen zoals de vermindering voor de schenking van een bouwgrond, het vlakke tarief voor ondernemingen, De tarieven van de successierechten zijn de volgende: 4. Belastbare grondslag De schenkingsrechten worden berekend op de waarde van het goed, of een deel van dat goed dat een begiftigde krijgt van de schenker. Vb: 1. Een man schenkt een goed van euro aan en kind De schenkingsrechten worden berekend op euro 2. een man schenkt een eigen goed van euro aan zijn drie kinderen Ieder kind betaalt schenkingsrechten op ,00 euro Gezien de tarieven in schijven oplopen, zijn de schenkingsrechten op 3 x euro minder dan de schenkingsrechten op 1 x euro 3. een getrouwd koppel schenkt een gemeenschappelijk goed van aan haar drie kinderen 21

22 Ieder kind betaalt schenkingsrechten op 2 keer euro, waarbij men telkens weer aan het laagste schijf begint. In dit geval zijn er dus 6 schenkingen van euro. De te betalen schenkingsrechten liggen dus lager dan wanneer men 1 schenking doet van Hier kan men dus uit afleiden dat het vaak goedkoper is om eerst een wijziging door te voeren van het huwelijksstelsel en het goed gemeenschappelijk te maken, alsvorens het aan de kinderen te schenken. 4. een getrouwd koppel schenkt een gemeenschappelijke woning van euro aan één kind, maar verplicht dit kind om aan de twee andere kinderen te betalen. Idem als vorig voorbeeld. 5. De regel van 3 jaar: progressievoorbehoud bij schenkingen De schenkingsrechten worden berekend op de waarde van de goederen die de begiftigde krijgt. De wet voorziet echter dat men voor het vaststellen van de tarieven rekening moet houden met de schenkingen die er in de drie voorafgaande jaren heeft gedaan. De waarde van de eerste schenking wordt geteld bij de waarde van de huidige schenking om het tarief te bepalen. Vb 6. De regel van 3 jaar: verrekening met successierechten Indien men een onroerend goed schenkt en daarna nog 3 jaar leeft, wordt er voor het berekenen van de successierechten geen rekening gehouden met de schenking. Vb: Alleenstaande heeft voor euro onroerende goederen en één kind: Als hij niets doet betaalt zijn kind # successierechten. Als bij meer dan drie jaar voor zijn overlijden de helft van de goederen schenkt betaalt men in totaal # schenking en successierechten. Men kan ook een onverdeeld aandeel van zijn goederen schenken. Bv een half huis of een derde van een huis 7. Schenking van de blote eigendom de schenker behoudt het vruchtgebruik De schenker kan ook enkel blote eigendom schenken en het vruchtgebruik behouden. Hierdoor kan hij in de woning blijven wonen, of de huurinkomsten blijven ontvangen. De schenkingsrechten worden berekend op de waarden van de volle eigendom. Er wordt geen rekening gehouden met de waarde van het vruchtgebruik. 8. Schenking van een bouwgrond bijzondere tarieven Er gelden sinds kort (tijdelijk) bijzondere tarieven voor de schenking van een bouwgrond, die gelden als de begiftigde binnen de drie jaar een volledige dossier indient voor het bekomen van een bouwvergunning. 22

23 Bij de schenking van een bouwgrond gelden de voormelde regels van 3 jaar niet. Hier moet men een onderscheid maken tussen twee categorien van begiftigden: 1. De echtgenoot en verwanten in rechte lijn (ouders-kinderen- kleinkinderen) 2. Alle andere personen 9. Schenking van een familiebedrijf Ook hier geldt een vlak tarief van 2% op de waarde van de geschonken aandelen. Men moet ook weer aan bijzondere voorwaarden voldoen. 10. Voorwaarden verbonden aan de schenking Men kan allerlei voorwaarden koppelen aan een schenking. De meest voorkomende voorwaarden zijn de volgende: 1. Voorbehoud van vruchtgebruik: De schenker behoudt zich het recht voor om nog gebruik te maken van het geschonken goed. Dit kan door er zelf effectief gebruik van te maken (vb: wonen in een huis) of door er gebruik te laten maken door een derde, en de huurgelden te innen. De schenkingsrechten worden berekend op de waarde van de volle eigendom. Er wordt geen rekening gehouden met het vruchtgebruik. 2. Last om een lijfrente te betalen De schenker verplicht de begiftigde om hem periodiek, maar gedurende de rest van zijn leven een bepaalde geldsom te betalen. Dit kan maandelijks, jaarlijks De omvang van het bedrag dat de begiftigde moet betalen, wordt niet verrekend bij het bepalen van de schenkingsrechten Vb: vader schenkt een huis van euro, de zoon moet hem elke maand 250 euro betalen. Hier worden de schenkingsrechten berekend op de euro. 3. Beding van terugkeer De schenker bepaalt dat als de begiftigde voor hem overlijdt (evt enkel als hij geen kinderen heeft), de geschonken goederen, voor zover ze nog in de nalatenschap aanwezig zijn, terug naar hem moeten komen. In dit geval, moet de schenker bij vooroverlijden van de begiftigde geen successierechten betalen. 4. Verbod om het goed in een huwelijksgemeenschap te brengen De schenker kan bepalen dat het goed dat hij geeft enkel naar zijn de begiftigde mag gaan, maar deze het goed niet in een huwelijksgemeenschap mag inbrengen. Hierdoor zorgt men ervoor dat een bepaald goed in de familie blijft. 5. Verbod om het goed te vervreemden zolang de schenker leeft De schenker kan aan de begiftigde opleggen dat hij het goed niet mag verkopen zolang hij leeft. Dit wordt meestal opgenomen bij een schenking waarbij de schenker zich het vruchtgebruik voorbehoud, omdat hij niet geconfronteerd wil worden met een vreemde die deels eigenaar is van de woning. Schenking van roerende goederen Net als onroerende goederen kan men roerend goederen schenken tijdens het leven. Ook hierdoor verminderd men de omvang van de nalatenschap bij overlijden en moeten er later minder successierechten worden betaald. 23

24 Men kan roerende goederen op twee manieren schenken: o Door middel van een handgift o Door middel van een schenkingsakte De handgift Roerende goederen kan men schenken door middel van een hand- of een bankgift. Een handgift is een handeling waarbij de een persoon een goed overhandigd aan de een ander persoon, zonder dat deze hier voor moet betalen, met het oog om deze een voordeel te verstrekken. Een handgift impliceert dat men een goed van hand tot hand aan een ander persoon geeft. Een bankgift lijkt op een handgift, al worden hier de geschonken goederen niet van hand tot hand gegeven, maar via overschrijving van de rekening van de schenker worden overgeschreven op de rekening van de begiftigde. Het voordeel van een hand- of bankgift is dat men hier bij geen schenkingsrechten moet betalen. Indien men een handgift doet meer dan 3 jaar voor overlijden, moet men ook geen successierechten betalen. Om te bewijzen dat men een handgift heeft gedaan, of ontvangen, werkt men meestal met aangetekende brieven. De schenker stuurt een brief naar de begiftigde om te zeggen dat hij een handgift/bankgift heeft gedaan. De begiftigde stuurt een aangetekende brief terug om te bedanken. De brieven worden niet in een envelop gestoken, maar dichtgeplakt en zo verstuurd, om ervoor te zorgen dat de stempel van de aangetekende zending op de brief staat en niet op enkel op een enveloppe. Indien men minder dat 3 jaar voor zijn overlijden een hand- of bankgift doet, moet men successierechten betalen alsof men de gift niet had gedaan. De schenkingsakte U kan een schenking van roerende goederen ook doen via een schenkingsakte. Het nadeel van een dergelijke akte is dat men dan schenkingsrechten moet betalen. Maar eens deze schenkingsrechten zijn betaalt, moet men geen rekening houden met de periode van 3 jaar dat men nog moet leven. Het voordeel van een schenkingsakte is eveneens dat men voorwaarden aan de schenking kan koppelen. (voorbehoud vruchtgebruik ) De tarieven zijn vlakke tarieven, er wordt niet met schijven gewerkt. De echtgenoot en de bloedverwanten in rechte lijn betalen 3% schenkingsrechten, andere personen betalen 7% schenkingsrechten. Deze schenkingrechten liggen veel lager dan de successierechten die men zou betalen als men de schenking niet zou doen. Het kan dus fiscaal voordelig zijn om op zijn sterfbed nog een deel van zijn vermogen weg te schenken. Vb: Man heeft effecten portefeuille van euro en één kind. Indien hij een schenking doet betaalt het kind #schenkingsrechten. Indien hij niets doet, en het kind erf euro en betaalt het # successierechten. 24

25 Vb: Man heeft effecten portefeuille van euro en geen dichte erfgenamen, behalve een neef. Indien hij een schenking doet betaalt de neef # schenkingsrechten. Indien hij niets doet, en de neef erf euro en betaalt het # successierechten. MAAK EEN TESTAMEN We hebben gezien dat de erfgenamen worden belast op hetgeen ze erven, en dat men successierechten kan vermijden door ervoor te zorgen dat de erfgenamen minder erven. Een handige manier om successierechten te vermijden is dus de nalatenschap te verdelen over meer personen. Bij testament kan men zijn nalatenschap verdelen over verschillende personen. Zo kan een man of vrouw bepalen dat zijn nalatenschap niet alleen moet toekomen aan zijn kinderen, maar eveneens aan zijn kleinkinderen. Als een alleenstaande man een roerend of onroerend vermogen heeft euro en dat zou toekomen aan zijn enige zoon, zou deze # successierechten betalen. Als hij een testament maakt, en zijn nalatenschap verdeeld onder zijn zoon, en zijn drie kleinkinderen, ieder voor een gelijk deel, betalen ze maar #successierechten. Een testament heeft als groot voordeel dat het pas uitwerking heeft bij overlijden, dit in tegenstelling tot een schenking, die onmiddellijk uitwerking heeft. Dit laat toe aan de erflater om gedurende zijn leven nog over zijn vermogen te beschikken en dus te doen en laten wat hij wil. Een testament kan men ten allen tijde herroepen en dus wijzigen naar gelang de omstandigheden wijzigen. Men kan een eigenhandig, een notarieel of een internationaal testament maken. Een eigenhandig testament heeft 3 kenmerken: 1. Het is voluit met de eigen hand geschreven 2. Het is gedateerd 3. Het is gehandtekend Een notarieel testament is een verklaring voor een notaris, die in het bijzijn van 2 getuigen noteert wat de testator wenst. Een internationaal testament is tussen vorm. Men kan bepaalde clausules in het testament opnemen zoals Generation skipping A. Uitsluitingsclausule B. Ontneming ouderlijk vruchtgenot 25

26 C. Strafbeding alternatieve beschikking D. Restlegaat (fideï commis de residuo) CONCLUSIE 1. Huwelijkscontract nazien, kleine wijziging kan grote gevolgen hebben 2. Testament kan handig instrument zijn in successieplanning 3. Handgift kan voordeling zijn, maar opletten met termijn 3 jaar, dus tijdig beginnen. 4. Goede successieplanning die beantwoord aan de familiale en fiscale verwachtingen, complex en vaak combinatie van allerlei gegeven