Stichting VluchtelingenWerk Noord-Nederland, locatie Stadskanaal

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012 Foto: Johan van Dorp bij onthulling VWN-logo, houtsnijwerk door hem zelf gemaakt Stichting VluchtelingenWerk Noord-Nederland, locatie Stadskanaal 1

2 Voorwoord We zijn het jaar begonnen met 2 middagen per week een juridisch en maatschappelijk spreekuur. Omdat in 2011 het derde spreekuur door bezuinigingen moest komen te vervallen, werden beide middagspreekuren veelal druk bezocht. Vanaf maart was onze coördinator André Pathuis weer gedeeltelijk aanwezig na een lange ziekteperiode. Samen met het team en junior-coördinator en oud-stagiaire Larissa Borgeld (die in mei ander werk vond), later vervangen door Mireille Paas, en coördinator Femke Hummel (ook coördinator in Emmen, Coevorden en Borger-Odoorn) hebben we onze dienstverlening op peil kunnen houden. Zij hebben André vervangen in de periode van afwezigheid. Wel werd aan het eind van het jaar duidelijk dat Jacquelien Sterenborg, coördinator en regiomanager in 2013 niet meer werkzaam zou zijn op locatie Stadskanaal. Zij zal de organisatie vanuit het hoofdkantoor te Groningen ondersteunen. Ook het afgelopen jaar zijn steeds meer mensen op het spreekuur gekomen met financiële problemen. Gezinsherenigers en mensen die mochten naturaliseren, deden veelvuldig een beroep op onze spreekuren. De begeleiding die we bieden aan de cliënten is in veel gevallen een samenwerking tussen juridische en maatschappelijke begeleiding geworden, problemen zijn groter en complexer geworden. Veelal lukte het om mensen op weg te helpen om zelf de zaken met hulp op te pakken,. In het kader van Welzijn Nieuwe Stijl hebben we steeds de eigen verantwoordelijkheid van mensen willen stimuleren. We verwijzen naar en werken samen met bewindvoerders of kredietbanken, maatschappelijk werk, Lentis, advocatuur, het COA en IND, huisartsen, hoofdkantoor VluchtelingWerk, IOM, burgerzaken en soms ambassades. Vaak hebben we contact met meerdere instanties voor één cliënt. Ook de taalmaatjes en voorlezers ervaren de multi-problematiek van vele deelnemers. De gemeente Stadskanaal staat nog steeds fors in de plus als het gaat om de taakstelling voor huisvesting van vergunninghouders. Ondanks dat hebben we toch een aantal nieuwe cliënten mogen verwelkomen. Dit jaar waren dat vijf volwassenen en vier kinderen. Ook zijn er zeven mensen in Stadskanaal komen wonen die eerder vanuit het COA in een ander gemeente geplaatst waren en naar Stadskanaal zijn verhuist. Ook zijn veel oud-cliënten na lange tijd opnieuw begeleidt door VWNN en daar waar mogelijk doorverwezen. Ook bezochten vijf nieuwe illegale mensen de locatie Stadskanaal. Tevens werd door 5 Europeanen een beroep gedaan op het juridisch spreekuur voor een visum, vergunning of gezinsvorming. Sinds augustus 2010 lezen we voor bij een aantal gezinnen in Oost Groningen, zo ook in de gemeente Stadskanaal. Nadat we in november 2010 de Provinciale waarderingsprijs hadden gewonnen, heeft het voorleesproject veel extra publiciteit gekregen. Dit heeft geresulteerd in een aantal aanmeldingen van nieuwe vrijwilligers. De reacties van zowel de kinderen als de gezinnen en voorlezers zijn positief. In 2012 is het project ook met veel plezier en succes voortgezet. In dit jaarverslag kijken wij terug op het jaar 2012 en laten door middel van onze ervaringen, activiteiten en projecten zien wat wij in Noord-Nederland en in de gemeente Stadskanaal hebben gedaan met en voor vluchtelingen en migranten. Wij willen een ieder bedanken die zich de afgelopen jaren op welke manier dan ook heeft ingezet voor asielzoekers, vluchtelingen en migranten. Wij hopen op uw voortdurende inzet en betrokkenheid. Larissa Borgeld Femke Hummel Mireille Paas Jacquelien Sterenborg André Pathuis 2

3 Inhoud Voorwoord Inhoud Algemeen Welzijn Nieuwe Stijl Taakstelling huisvesting vergunninghouders Inburgering en keurmerk Maatschappelijke begeleiding en juridische advisering Maatschappelijke begeleiding onder druk Werkwijze Activiteiten van onze vrijwilligers Spreekuur In cijfers Hoe betalen we dat? Educatie activiteiten Taalmaatjes Voorleesproject Wat doen we nog meer? Activiteiten Kindervakantieweken Evaluatie 2012 Signalen uit 2012 Aandachtspunten voor de toekomst Nawoord 3

4 Algemeen VWNN is een door beroepsmedewerkers aangestuurde professionele vrijwilligersorganisatie die maatschappelijke begeleiding en juridische advisering biedt aan asielzoekers, vluchtelingen en migranten. Educatie en participatieactiviteiten vormen een belangrijke aanvulling op onze werkzaamheden. Kernkwaliteiten van de organisatie zijn: - de specifieke kennis van problematiek rondom vluchtelingen en migranten; - het werken met vrijwilligers en daardoor een brugfunctie naar de samenleving; - de begeleiding op maat; - het vraaggericht werken. Vrijwilligers zijn een onmisbare schakel in onze dienstverlening, we zijn erg blij met ons team! Welzijn Nieuwe Stijl VWNN heeft in 2012 het nieuw ontwikkelde productenaanbod breed uitgezet binnen Noord-Nederland. Met het oog op de ontwikkeling in het kader van de Welzijn Nieuwe Stijl, waarbij het accent is gelegd op het zelfredzaam van onze doelgroep, zijn een aantal werkprocessen aangepast c.q. verscherpt aan de hand van de acht bakens van de WNS. 1. Vraaggericht werken, 2. Direct er op af, 3. Eigen kracht burger 4. Collectief versus individueel. 5. Informele zorg versus formele 6. Integraal werken, 7. Resultaatgericht 8. Ruimte voor de professional Tijdens de begeleiding van vluchtelingen hanteren wij de CODAR-methodiek, Taakstelling huisvesting vergunninghouders Onze vrijwilligers en coördinatoren hebben het afgelopen jaar ontzettend veel energie gestoken in de huisvesting van vergunninghouders. Begin 2012 was er in veel gemeenten nog een achterstand op de taakstelling huisvesting vergunninghouders. In veel gemeenten is deze achterstand, mede door deze inzet, in heel veel gemeenten ingelopen of in sommige gemeenten zelfs volledig ingehaald. Per 1 oktober 2012 werd de procedure rondom de huisvesting van vergunninghouders aangepast. Gevolg hiervan was dat lokaal de werkprocessen, in overleg met gemeenten, woningbouwverenigingen, moesten worden aangepast. Per regio is er per september 2012 een regievoerder van het COA en wordt de nieuwkomer al gekoppeld aan de gemeente, zodra de positieve beschikking afkomt. Onderstaand een overzicht van de taakstelling. Resultaten VWNN in Stadskanaal voor 2012 waren: Taakstelling Achterstand per 1 januari Gevestigde vergunninghouders in Achterstand per 31 december Verwachte taakstelling

5 Inburgering en Keurmerk Met ingang van 1 januari 2013 verandert er veel op het gebied van de inburgering. Inburgeringsplichtigen moeten zelf gaan zorgen voor hun inburgering. De overheid zorgt wel dat de inburgeraar zijn verantwoordelijkheid kan nemen en aan zijn plicht kan voldoen, onder meer met een sociaal leenstelsel. VluchtelingenWerk Nederland en zo ook VWNN wil vluchtelingen/nieuwkomers een doorlopende leef- en leerlijn aanbieden: van aankomst in de gemeente tot en met werk. Inburgering is daar een onderdeel van. De ambitie is vluchtelingen/nieuwkomers goed, efficiënt en zo snel mogelijk te laten inburgeren (met als minimaal resultaat: het inburgeringsexamen). Al in het voorjaar van 2012 zijn wij gestart met de voorbereidingen om zelf met een inburgeringsaanbod te komen. We hebben het keurmerk Blik op werk in 2012 mogen ontvangen, waardoor wij ook een aanbod mogen doen. 5

6 Maatschappelijke begeleiding en juridische advisering Maatschappelijke begeleiding onder druk Met ingang van 1 januari 2013 zou de maatschappelijke begeleiding geen wettelijke taak meer zijn voor gemeenten. VluchtelingenWerk Nederland en VWNN hebben zich er het afgelopen jaar sterk voor gemaakt om de noodzaak van maatschappelijke begeleiding aan vluchtelingen aan te tonen. Het resultaat is dat er voor deze begeleiding toch nog een budget beschikbaar gesteld is voor gemeenten om de maatschappelijke begeleiding uit te kunnen financieren. Ook in Stadskanaal kunnen we in 2013 verder met de maatschappelijke begeleiding waarvan de noodzaak steeds groter wordt. Werkwijze We werken steeds vaker en intensiever samen diverse organisaties. Uiteraard met de gemeente Stadskanaal, UWV, instellingen voor maatschappelijk en sociaal-cultureel werk, het COA, ROC s, woningbouwverenigingen, het Rode Kruis, Amnesty, zorginstellingen, IND, IOM, de voedselbank, het vrijwilligersinformatiepunt Het Rode kruis, de wijkraden, de voedselbank, scholen en anderen hebben wij een zeer goede relatie opgebouwd. Vanuit deze plaats willen we onze dank uit spreken voor de goede samenwerking.de laatste jaren zijn onze contacten met onder andere bewindvoerders en de wijkraden verstevigd. Daar waar nodig wordt doorverwezen. Samen vormen wij een netwerk rondom de doelgroep met allen eenzelfde doel voor ogen. Activiteiten van onze vrijwilligers zijn: Vluchteling opvangen, adviseren en informeren Ondersteunen bij het invullen van formulieren Stimuleren van de zelfredzaamheid van de bezoeker De vluchteling informeren over Nederlandse gewoonten, gebruiken, wet & regelgeving, sociale voorzieningen in de gemeente, reguliere loketten, etc. Kleine problemen aanpakken, laten zien hoe je dit kunt oplossen De vluchteling continu coachen in zijn eigen zelfregie Intermediair zijn tussen vluchteling en instanties / brug naar de samenleving het contact met andere Nederlanders. Signaleren van problemen Spreekuur Om zelfredzaamheid van cliënten te bevorderen, laten we de verantwoordelijkheid om met maatschappelijk of juridische vragen te komen aanvankelijk bij de cliënten liggen. De cliënt kan met zijn of haar vragen komen op het spreekuur. Eventueel kan de cliënt ook op afspraak op een ander tijdstip langskomen. In Stadskanaal hebben we spreekuren op dinsdag en donderdag van tot uur. Ook oudcliënten kunnen terecht met vragen op het spreekuur. Veelal is bij deze mensen door trauma's uit het verleden, even een kleine handreiking nodig om zelf vervolgens de draad weer op te pakken. In cijfers Vrijwilligers Aantal vrijwilligers maatschappelijke begeleiding/juridisch/ska Begin Eind

7 Personeel Aantal Coördinatoren 2 (0.7 Fte) Stagiaires 3 TOP 6 herkomstlanden 1. Irak 2. Burundi 3. Sri Lanka, 4. Voormalig Joegoslavië 5. Afghanistan 6. Syrië Spreekuren per gemeente Openingstijden Dinsdag en donderdag uur 15.00uur Doorverwijzingen tijdens de spreekuren naar 1. Algemeen maatschappelijk Werk 2. WMO, gemeente, Sociale zaken 3. GKB, c.q. Hemenborg, Budgettering 4. Advocatuur, rechtshulp, IND 5. Wijkraad/ Voedselbank 6. Geestelijke gezondheidszorg 7. Belastingkantoor, Product Aantal activiteiten geboekt In aantal dossiers Aantal kinderen bereikt Totale beg.tijd (min.) Advies juridisch asielgerelateerd Advies materiële rechtspositie Coaching integratie Coaching vestiging Activiteiten CO Totaal Hoe betalen we dat? De gemeente Stadskanaal heeft een subsidie toegekend voor 2012 van EUR voor de basiswerkzaamheden in de gemeente. Het jaar wordt afgesloten met dit jaarverslag en een jaarrekening die aan de gemeente zal worden gepresenteerd. 7

8 Educatie activiteiten Taalactiviteiten: 1. Taalmaatjes 2. Voorleesproject Taalmaatjes Met het project Taalmaatjes biedt VWNN extra taalondersteuning aan vluchtelingen en migranten door middel van individuele begeleiding door vrijwilligers. Door middel van groepslessen wordt er voor gezorgd dat de deelnemers een netwerk krijgen, sociale en communicatieve vaardigheden ontwikkelen en elkaar stimuleren. Door deze aanpak krijgen deelnemers optimale ondersteuning bij het leren van de Nederlandse taal en het aangaan van contacten als stap naar een eigen sociaal netwerk. Het project, met financiële ondersteuning van het Oranje Fonds, is gestart op 1 juli 2010 en heeft een duur van 3 jaar. Resultaten 2012: intakegesprekken gevoerd potentiële vrijwilligers gesproken koppelingen gerealiseerd Personeel Aantal Coördinatoren 2 (0,25 Fte) Stagiaires 1 Vrijwilligers 16 Voorleesproject Het voorleesproject is ontwikkeld door VWNN, omdat veel erkende vluchtelingen een taalachterstand hebben. Veel vluchtelingen hebben geen dagelijks contact met Nederlandse autochtonen waardoor de taal niet geoefend wordt. Behalve voor volwassenen geldt dit eveneens voor nog niet schoolgaande kinderen. Zij beginnen daardoor hun schoolloopbaan vaak met een taalachterstand. Naar aanleiding hiervan wilde VWNN graag een bijdrage leveren aan het verkleinen van een taalachterstand bij kinderen van erkende vluchtelingen en migranten. Het project richt zich op kinderen tussen de 2 en 6 jaar met een vluchtelingachtergrond en kinderen van niet-westerse komaf. In 2012 hebben we bij zeven gezinnen voorgelezen. Ouders lezen nu zelf ook voor, desnoods in de eigen taal, of maken gebruik van luisterboeken die ze van de bibliotheek lenen. Alle gezinnen die hebben deelgenomen weten de bibliotheek inmiddels te vinden. Via de ouders horen we dat leerkrachten ook tevreden zijn, er is ook echt vooruitgang te bemerken. In 2013 gaan we verder onder de naam Voorleesexpress. Met financiering van de postcodeloterij en het Oranjefonds kunnen we met dezelfde financiering vanuit de gemeente veel meer gezinnen bereiken. De leeftijdsgrenzen zijn versoepeld binnen de Voorleesexpress naar 2 tot 8 jaar. De gemeente heeft intussen aangegeven graag verder te willen met de Voorleesexpress. De projectleiding is vanaf 1 januari 2013 overgenomen door André Pathuis. Jacquelien Sterenborg is als projectleider gestopt vanwege andere werkzaamheden binnen VWNN. Personeel Aantal Coördinatoren 1 (0,1 Fte) Stagiaires 1 Vrijwilligers 7 8

9 Wat doen we nog meer? Activiteiten De SKA-groep (Sociaal Kulturele Activiteiten) bestond in 2012 uit vier mensen en is divers van samenstelling. Ze worden ondersteund door de coördinator, een stagiaire en soms andere vrijwilligers. Jaarlijks organiseert de SKA-groep diverse activiteiten voor cliënten en/of vrijwilligers. Deelname hieraan is vrijwillig en is voor cliënten gericht op het opbouwen van een sociaal netwerk en participatie van de cliënten. Andere doelen van deze activiteiten zijn het uitwisselen van informatie en het leren van Nederlandse gewoonten maar ook uitwisseling van elkaars culturen. De activiteiten zijn laagdrempelig en spelen in op de behoefte en actualiteit. We hebben in 2012 de traditionele drukbezochte en zeer succesvolle eetavonden georganiseerd Door een aantal vaste en nieuwe mensen werd gekookt en mochten we proeven van deze gerechten. Op deze wijze kwamen mensen in contact met elkaar en elkaars culturen. In een vertrouwde sfeer samen eten, overbrugt de kloof tussen diversen culturen, nationaliteiten en geloofsovertuigingen. Door ieders actieve bijdrage aan de avonden zijn de eetavonden een succes en voorzien in een behoefte. We zullen we hieraan ook in 2013 weer een vervolg geven. Begin december werd natuurlijk ook dit jaar weer het Sinterklaasfeest gevierd. Sint en Piet werden opgewacht door een groep van 33 kinderen, die allen de gelegenheid kregen om hun tekeningen te overhandigen. Ze kregen een cadeautje en gingen met Sint op de foto. Dit oer-hollandse feest werd besloten met het zingen van het bekende afscheidslied met de toezegging dat Sint en Piet in 2013 ook de locatie Stadskanaal weer bezoeken. Kindervakantieweken Op vakantie gaan zit er voor vluchtelingkinderen meestal niet in. Mede daarom organiseert VluchtelingenWerk Nederland kindervakantieweken voor kinderen in de leeftijd van 6 tot 17 jaar. De Kindervakantieweken kunnen worden georganiseerd met steun van duizenden donateurs van VluchtelingenWerk Nederland en de Nationale Postcode Loterij. Van deelnemende gezinnen wordt een kleine bijdrage gevraagd. In 2012 hebben vier kinderen uit de gemeente Stadskanaal deelgenomen aan deze weken. De vakantieweken waren ook dit jaar een groots succes. 9

10 Evaluatie 2012 Signalen uit 2012 Toename financiële problemen Afstand tot buurt en instanties door te hoge drempels bij mensen en instanties zelf. We verwijzen door naar andere organisaties, door middel van een warme overdracht of met de cliënt zelf. Inburgering na 1 januari 2013 Mensen komen na korte huisvesting in andere gemeenten uiteindelijk toch in de gewenste gemeente Stadskanaal door langere wachttijden voor een woning Illegaliteit Langer lopende gezinsherenigingszaken.. Veelvuldige problematiek in zake naturalisatie Generaal Pardonners. Aandachtspunten voor de toekomst 1. Het profiel van de huidige vluchteling is sterk veranderd: er komen meer alleenstaande mannen naar de gemeente, door de verkorte asielprocedure (meer dan 54% hoort na 8 dagen asielaanvraag of ze wel/niet in Nederland mogen blijven) en de snellere huisvesting heeft de vluchteling minder bagage op het gebied van Nederlandse taal en kennis van gewoonten, gebruiken en cultuur. Veel vluchtelingen leven onder de armoedegrens, hebben geen netwerk en ook geen werk. Vluchtelingen zijn in principe zorgmijders, ze zijn niet gewend om hulp aan externen te vragen. 2. Vluchtelingen starten, nadat ze een vergunning hebben gekregen, met een behoorlijke schuld. Omdat de meeste vluchtelingen een minimuminkomen zullen houden blijft aandacht voor het budget van groot belang. Veelal is het een probleem om de financiën op de rails te houden bij onverwachte uitgaven. Het huidige aanbod van trainingen hoe om te gaan met geld sluit niet aan bij de grote meerderheid van onze doelgroep omdat het taalniveau van de cursus te hoog is. 3. In Nederland is een grote groep personen onder de 65 jaar vaak al vele jaren afhankelijk van een uitkering. Daarbij gaat het om bijstandsgerechtigden met een grote tot zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt, vaak in de WWB, arbeidsongeschikten en personen in het vangnet van de Ziektewet. Uit diverse onderzoeken blijkt dat een aanzienlijk aantal van hen te maken heeft met meerdere problemen op verschillende leefgebieden. Bij veel van onze cliënten speelt dit. 4. Deze multi-problematiek maakt het verkrijgen en behouden van werk vaak problematisch. 5. Het is een belangrijk aandachtspunt van de gemeente, van ons en andere betrokken instanties. 6. Verankering Taalmaatjes 7. Inburgering per 1 januari Overgang voorleesproject naar Voorleesexpress 10

11 Nawoord We hopen dat u weer met genoegen ons jaarverslag ons jaarverslag heeft gelezen en u een indruk te hebben kunnen geven waar we ons in 2012 mee bezig hebben gehouden.. U heeft kunnen lezen dat de begeleiding van vluchtelingen intensiever wordt. We blijven ons, ook de komende jaren, vooral richten op duurzame participatie van cliënten. Zelfredzaamheid staat daarbij voorop! Het project Taalmaatjes loopt nog tot juni We kunnen met dit project een bijdrage leveren aan het verbeteren van de Nederlandse taal bij oudkomers of mensen uit de oude wet inburgering. We onderzoeken kansen om het project te verankeren Het voorleesproject gaat in januari 2013 verder onder de naam Voorleesexpress. Het spreken van de Nederlandse taal is en blijft belangrijk. Kinderen zijn de toekomst en we kunnen daarom niet vroeg genoeg aandacht besteden aan de Nederlandse gesproken en geschreven taal. Met ingang van 1 januari 2013 verandert er veel op het gebied van de inburgering. VluchtelingenWerk Nederland en zo ook VWNN wil vluchtelingen/nieuwkomers een doorlopende leef- en leerlijn aanbieden: van aankomst in de gemeente tot en met werk. Inburgering is daar een onderdeel van. De ambitie is vluchtelingen / nieuwkomers goed, efficiënt en zo snel mogelijk te laten inburgeren (met als minimaal resultaat: het inburgeringsexamen). Voor al deze producten hebben we vrijwilligers nodig. Onze betrokken vrijwilligers hebben het afgelopen jaar veel werk verzet, waarvoor we hen ook vanaf deze plaats heel hartelijk willen bedanken! In februari nam onze administratie vrijwilligster Truus Gruis afscheid, ze vond na jaren gelukkig eindelijk een betaalde baan bij de Kringloop. We zijn haar veel dank verschuldigd voor jaar jarenlange inzet! Helaas is in juli 2012 onze gedreven en dierbare vrijwilliger Johan van Dorp onverwacht overleden. Johan heeft zich intensief ingezet voor alle mensen die een beroep op hem deden, vanuit een overtuiging dat ieder recht verdient! In hem verloren we een vriend, een oprechte en kritische, fijne collega. Tot onze grote zorg werd ook ons teamlid Willy Voorintholt ernstig ziek, we zouden haar 25 jarig jubileum vieren, echter was de zorg om haar leven van groter belang. Erg opgelucht waren we toen bleek dat er herstel kwam. Willy is helaas nog steeds niet in staat werk te werken. Onderzoeken zijn nog gaande. De echtgenoot van Gina Roelfsema werd ernstig ziek, waardoor Gina haar tijd thuis besteden moest. Een moeilijke tijd voor hen! In september mochten we Harmke van Sleen verwelkomen. Ze is zich, samen met Jannie Hardenberg, gaan verdiepen in het juridisch werk. Ook maatschappelijke begeleiding zal ze in 2013 gaan doen. Ook Sharon Ngendakumana is eind 2012 ons team komen versterken, ze zal een deel van de administratie op zich gaan nemen. In 2012 hadden we in totaal 37 vrijwilligers, 3 stagiaires en 5 betaalde krachten (diverse projecten en ziekte-vervanging). Niet in de laatste plaats zijn onze stagiaires van groot belang geweest voor VWNN. Marinka Niculescu, (HBO AMW) die uiteindelijk als volwaardig teamlid in juli afscheid nam, zijn we zeer erkentelijk. Monique Timmer (MBO SJD) en Muge Aslan (HBO AMW) zijn in september gestart en waren eind 2012 al zo goed ingewerkt dat ze ons team inhoudelijk konden versterken! Door hun inzet en de bereidheid van het team om kennis te delen, blijft de kwaliteit van onze dienstverlening een continue gespreksonderwerp. Er zal altijd uitstroom van vrijwilligers zijn omdat men betaald werk vindt of wegenw andere omstandigheden. We zullen veel tijd moeten blijven steken in het vinden van nieuwe vrijwilligers. Gelukkig zijn er altijd wel mensen die zich specifiek voor deze doelgroep willen inzetten. Daarbij blijven kwaliteit en diversiteit twee belangrijke peilers. We willen ons in het bijzonder richten op het werven van jonge en allochtone vrijwilligers. De vrijwilligers van VWNN doen nog steeds werk dat door heel veel vluchtelingen en migranten niet gemist kan worden. Mocht u naar aanleiding van het verslag toch nog vragen hebben of wilt u meer weten over onze organisatie en onze werkzaamheden, dan kunt u ons uiteraard altijd benaderen. 11