Huisvesting en begeleiding vergunninghouders 2016

Transcriptie

1 Openbaar Onderwerp Huisvesting en begeleiding vergunninghouders 2016 Programma Zorg & Welzijn BW-nummer BW Portefeuillehouder B. Frings Samenvatting Dit voorstel regelt de subsidieverlening aan Vluchtelingenwerk Oost Nederland (hierna VWON) voor de maatschappelijke begeleiding van vergunninghouders: informatie & advies; en ondersteuning bij asiel- en gezinsherenigingsprocedures. Door de hoge toestroom is deze subsidie opnieuw opgehoogd ten opzichte van Daarnaast regelt dit voorstel de formatie van afdeling Zorg en Inkomen ten behoeve van de uitvoering huisvesting vergunninghouders in Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. MO20, Dorien Malawau-Wilson, 2956 Datum ambtelijk voorstel 4 april 2016 Registratienummer Ter besluitvorming door het college 1. Voor het jaar 2016 een subsidie ter grootte van te verlenen aan Vluchtelingenwerk Oost Nederland voor de begeleiding van vluchtelingen; 2. De subsidie ter grootte van te verlenen aan Vluchtelingenwerk Oost Nederland ten behoeve van het project LINK in 2016; 3. De subsidie in beslispunt 1 en 2 ten laste te brengen van programma Zorg en Welzijn, deelproduct vluchtelingen en asielzoekers (61221).D); 4. In verband met de te ontvangen Rijksvergoeding voor maatschappelijke begeleiding in 2016, de begroting van het programma Zorg en Welzijn aan te passen bij de zomernota 2016; 5. De formatiekosten van afdeling Zorg & Inkomen ten behoeve van de uitvoering van de huisvesting statushouders vast te stellen op (1,1 fte) in 2016; 6. De formatiekosten uit beslispunt 5 te dekken uit het deelproduct Vluchtelingen en Asielzoekers ( 61221) van het Programma Zorg & Welzijn. 7. De begrotingswijziging BW vast te stellen. Steller Dorien Malawau- Wilson Paraaf akkoord Datum Alleen ter besluitvorming door het College Besluit B&W d.d. 12 april 2016 X Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.4 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder

2 1 Probleemstelling Zodra asielzoekers een definitieve asielvergunning krijgen, worden zij vergunninghouders. De gemeente is verplicht om jaarlijks een aantal vergunninghouders te huisvesten. Dit doen we in samenwerking met de woningcorporaties. De regie ligt bij de gemeente en wordt uitgevoerd door afdeling Zorg & Inkomen. Daarnaast heeft deze kwetsbare doelgroep begeleiding nodig omdat ze nog geen kennis hebben van Nederland. Op basis van de Wet Inburgering zijn we dan ook verplicht om dit aan te bieden. De begeleiding van VWON wordt ingezet bij huisvesting en in het eerste jaar dat zij in Nijmegen komen te wonen. Dit loopt parallel aan hun inburgeringstraject. Een nieuw onderdeel hierbij is de participatieverklaring. Dit is opgenomen in het bestuursakkoord Verhoogde asielinstroom dat op 21 december 2015 is vastgesteld. Het doel van de participatieverklaring is dat nieuwkomers kennis hebben van de Nederlandse kernwaarden, vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en participatie. Op dit moment wordt de invoering van de participatieverklaring uitgewerkt dat opgenomen wordt in Bestuursakkoord ǁ. Dit voorstel regelt ook de subsidie voor de taken informatie & advies en ondersteuning bij asiel- en gezinsherenigingsprocedures. Opnieuw forse ophoging taakstelling statushouders Het ministerie heeft op 30 september 2015 aangekondigd dat de taakstelling van het aantal te huisvesten statushouders in 2016 opnieuw is verhoogd. Lees hieronder een overzicht van de taakstelling in 2015 en Taakstelling 2015/ e helft e helft e helft e helft In 2016 zal de taakstelling niet minder zijn dan In de brief van de Provincie Gelderland d.d. 18 februari 2016 aan de Raad, geeft men aan dat ze verwachten dat de taakstelling nog hoger zal worden. De oorzaak van deze stijging is dat er vluchtelingen uit Syrië en Eritrea zich in Nederland komen vestigen. Een groot deel van deze instroom heeft recht op een verblijfsvergunning en dient te worden gehuisvest. Toename ondersteuning asiel- en gezinsherenigingsprocedures Ook zien we een toename in de juridische vragen en ondersteuning van asielgerechtigden. Er worden meer aanvragen voor gezinshereniging ingediend waarbij ondersteuning nodig is van VWON. Voor het aanvragen van het nareiscriterium kan namelijk geen rechtshulp worden ingeschakeld, dat kan pas vanaf het moment dat er een bezwaar tegen het besluit moet worden ingediend. 2 Juridische aspecten Uitgangspuntennotitie Nijmeegse Aanpak Verhoogde instroom vluchtelingen Gezien de hoge instroom van vluchtelingen is op 16 maart 2016 de Nijmeegse Aanpak Verhoogde instroom vluchtelingen door de Raad vastgesteld. Omdat we te maken hebben met een woningtekort op goedkope sociale huurwoningen zijn we op zoek naar alternatieve huisvestingsmogelijkheden. Zo hebben we in oktober 2015 een geclusterde woonvorm 1 In deze taakstelling worden ook kinderen meegerekend.

3 2 gerealiseerd in Nijmegen-Lent, waar jonge vergunninghouders en studenten samenwonen op hetzelfde complex. Huisvesting Statushouders dienen het AZC zo snel mogelijk te verlaten en gehuisvest te worden binnen de gemeente op grond van artikel 60 van de Huisvestingswet. De urgentie op een sociale huurwoning wordt niet meer als een verplichting opgelegd, maar gemeenten hebben de vrijheid om met woningcorporaties daar afspraken over te maken. Maatschappelijke begeleiding en participatieverklaring Op basis van de Wet Inburgering hebben gemeenten de plicht om vergunninghouders maatschappelijke begeleiding te bieden. Hiervoor stelt het Rijk middelen ter beschikking. De vergunninghouder is inburgeringsplichtig en is zelf verantwoordelijk voor zijn of haar inburgering. Met ingang van 1 januari 2016 zijn vergunninghouders en andere migranten verplicht om een participatieverklaring te ondertekenen waarin de Nederlandse kernwaarden zijn opgenomen. vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en participatie. Deze verplichting wordt opgenomen in de Wet Inburgering. Op dit moment vindt nog een definitieve uitwerking plaats van de uitvoering van de participatieverklaring. 3 Doelstelling 1. De subsidie aan VWON vast te stellen om de begeleiding van eerstejaars asielgerechtigden te organiseren; 2. De subsidie aan VWON vast te stellen om het project LINK uit te voeren; 3. De aanvullende formatie voor de uitvoering van taakstelling huisvesting statushouders vast te stellen. 4 Argumenten 4.1 De uitgangspositie van vergunninghouders Bij het verkrijgen van een verblijfsvergunning verhuist een vergunninghouder van het asielzoekerscentrum naar een woning binnen een gemeente in de regio. In veel gevallen zal de vergunninghouder geen sociaal netwerk hebben om op terug te kunnen vallen binnen de gemeente waar hij wordt gehuisvest. Daarnaast is de vergunninghouder op veel gebieden afhankelijk geweest van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en krijgt bij huisvesting in een gemeente veel verantwoordelijkheden waar hij voorheen nooit mee te maken heeft gehad. De doelgroep bevindt zich door deze redenen in een kwetsbare positie en behoeft meer maatschappelijke begeleiding dan andere groepen. 4.2 Met de subsidie bevorderen we de zelfredzaamheid van een kwetsbare doelgroep VWON richt zich op het ondersteunen van vluchtelingen en vergunninghouders met als doel de weerbaarheid, emancipatie en zelfredzaamheid te bevorderen. De ondersteuning is tijdelijk van aard (maximaal een jaar), zodat zij bijdraagt aan de ontwikkeling van de zelfstandigheid van de vergunninghouder. Bij de start organiseren ze veel praktische zaken voor de vergunninghouder, daarna samen met de vergunninghouder en aan het eind van het traject regelt de vergunninghouder zijn zaken zelf. Aan de hand van de ondersteuning kunnen vergunninghouder op den duur participeren in de samenleving. 4.3 VWON heeft toegang tot en expertise op het gebied van vluchtelingen VWON is deskundig op het gebied van vluchtelingen, zowel op maatschappelijk maar vooral op juridisch vlak. VWON maakt tevens deel uit van een landelijk netwerk waardoor zij op de hoogte is en wordt gehouden van ontwikkelingen rondom de doelgroep. Daarom is VWON bij uitstek geschikt om de begeleiding van asielgerechtigden op zich te nemen.

4 3 In de maatschappelijke begeleiding worden statushouders voorbereid op het participeren in de samenleving, de trajecten zijn niet gericht op ingewikkelde juridische vraagstukken. Om die reden hebben verblijfsgerechtigden ook nog juridische ondersteuning nodig bij asiel- en gezinsherenigingsprocedures. 4.4 Project Link bij geclusterd huisvesten Wij streven naar maximale integratie van vergunninghouders. Het verspreid huisvesten kan daar een bijdrage aan leveren, maar gezien de hoge instroom zijn we genoodzaakt om ook geclusterde woonvormen toe te passen. Op het wooncomplex in Lent wordt een groep van 96 vergunninghouders gehuisvest. Om dit goed te laten verlopen zijn extra maatregelen nodig, bovenop de reguliere voorzieningen. Dit doen we door project LINK in te zetten. In dit project worden maatjes, gastgezinnen, empowermenttrainingen en voorlichting aangeboden. In 2015 zijn ca. 30 trajecten gesubsidieerd. In januari 2016 bleek dat er veel gebruik wordt gemaakt van dit project en dat er behoefte is aan voortzetting van deze trajecten in Formatie huisvestingstaakstelling vergunninghouders Binnen afdeling Zorg & Inkomen wordt uitvoering gegeven aan de taak huisvesting vergunninghouders. Voorheen was dit afdeling Werk. Op casusniveau heeft de gemeente contact met het COA en de woningcorporaties. Daarnaast bewaakt de afdeling Zorg & Inkomen de taakstelling van het aantal te huisvesten vergunninghouders. 5 Financiën Maatschappelijke begeleiding Vanuit de taakstelling huisvesting schatten we in 280 trajecten begeleiding in te zullen zetten in Voor de uitvoering van de maatschappelijke begeleiding en voor de uitvoering van de participatieverklaring ontvangt de gemeente van het COA per persoon een éénmalige bijdrage van Een traject bij VWON kost gemiddeld 1170 (afhankelijk van de duur). Het resterende deel van de bijdrage zullen we inzetten voor de uitvoering van de participatieverklaring. Op basis hiervan zullen we in 2016 naar verwachting van het COA een vergoeding ontvangen van Dit bedrag wordt achteraf door het COA beschikbaar gesteld en aan de gemeente overgemaakt. Wij stellen voor om in de komende zomernota 2016 de begroting te actualiseren en budgetneutraal aan te passen (zie beslispunt 4). In de zomernota zullen we hiervoor een melding maken. Subsidie VWON Aan de stichting VWON wordt in 2016 een budgetsubsidie verleend van Dit bedrag is opgebouwd uit: ondersteuning bij asiel- en gezinsherenigingsprocedures, informatie en advies (samen ) en de maatschappelijke begeleiding aan asielgerechtigden ( : 280 x 1170). De budgetsubsidie van en ten behoeve van het project LINK wordt bekostigd uit het programma Zorg en Welzijn, product Diversiteit, deelproduct vluchtelingen en asielzoekers (61221.D)

5 4 Zie hieronder een historisch overzicht van de subsidieverlening aan het VWON reguliere werkzaamheden : Jaartal Bedrag Wegens de verhoogde taakstelling huisvesting statushouders en de toename op de ondersteuning asiel- en gezinshereniging is de subsidie ten opzichte van 2015 gestegen. Formatie huisvestingstaakstelling vergunninghouders Om de nieuwe taakstelling te kunnen volbrengen is opnieuw formatie voor de uitvoering huisvesting vergunninghouders nodig bij de afdeling Zorg en Inkomen. Het gaat om 1,1 fte. In 2015 ging het om 0,88 fte. Het bedrag van voor de formatie dekken we uit het programma Zorg en Welzijn (1051), product Diversiteit, deelproduct vluchtelingen en asielzoekers (61221.D) Voor de formatiewijziging is een begrotingswijziging met nummer BW opgesteld. 6 Participatie en Communicatie VWON wordt door middel van een beschikking op de hoogte gesteld van dit besluit. Op dit moment wordt de invoering van de participatieverklaring uitgewerkt dat opgenomen wordt in Bestuursakkoord ǁ. In de periode april-juni 2016 zal opnieuw een ledenraadpleging VNG plaatsvinden. 7 Uitvoering en evaluatie Conform de subsidieaanvraag zal VWON drie diensten aanbieden, namelijk coaching vestiging voor de eerste acht maanden in de gemeente (maatschappelijke begeleiding), Informatie en Advies (inloopuren) en Ondersteuning Asielprocedure (juridische ondersteuning). Om deze diensten aan te kunnen bieden, werkt VWON nauw samen met diverse instellingen. Met VWON is de afspraak gemaakt dat zij halfjaarlijks een voortgangsrapportage overhandigt. VWON presenteert ook een inhoudelijk, financieel jaarverslag en accountantsverklaring vóór juni Hoe we op lokaal niveau de participatieverklaring gaan vormgeven wordt een uitwerking van één van de arrangementen die opgenomen zijn in de uitgangspuntennotitie de Nijmeegse Aanpak Verhoogde instroom vluchtelingen. Dit wordt voor de zomer van 2016 aan u voorgelegd.

6 5 8 Risico In de subsidievoorwaarden wordt opgenomen dat wanneer de realisatie van het aantal gehuisveste statushouders afwijkt van de norm die opgenomen is in de subsidietoekenning, de hoogte van de subsidie hoger of lager kan worden vastgesteld. Op deze wijze lopen wij geen risico wanneer we minder middelen ontvangen door het COA voor de maatschappelijke begeleiding. Door de hoge instroom lopen wij het risico dat wij niet kunnen voldoen aan de taakstelling omdat we zitten met een woningtekort. In de uitgangspuntennotitie Nijmeegse Aanpak Verhoogde instroom vluchtelingen hebben we aangegeven op welke wijze we ons inzetten om de taakstelling te behalen. Bijlage: Beschikking 2016 Beschikking 2017 Begrotingswijziging Ter inzage: Aanvraag