15 JUNI 2015 KENNISPORTFOLIO PROPEDEUSE (LEERJAAR 1) PIEN VAN VLIET BEDRIJFSKUNDE MER Avans s-hertogenbosch

Transcriptie

1 15 JUNI 2015 KENNISPORTFOLIO PROPEDEUSE (LEERJAAR 1) PIEN VAN VLIET BEDRIJFSKUNDE MER Avans s-hertogenbosch

2 Inhoud Dit kennisportfolio is een verzameling van de meest relevante modellen en de daarbij behorende informatie, die ik in mijn propedeuse jaar als Bedrijfskunde-MER student aan Avans s- Hertogenbosch heb geleerd. Het propedeuse jaar staat vooral in het teken van de kennismaking met het toekomstige vakgebied, hiervoor zijn veel modellen en theorieën aan bod gekomen in de lessen. Door middel van dit kennisportfolio laat ik zien van welke modellen en theorieën ik allemaal kennis op gedaan heb en waar ik dus allemaal mee kan werken. PROPEDEUSE BLOK 1.. Algemene economie (micro)... Bedrijfseconomie. Communicatie Management.. Inleiding recht. PROPEDEUSE BLOK 2. Bedrijfseconomie.. HRM Marketing.. Management Overeenkomsten- & Rechtspersonenrecht. PROPEDEUSE BLOK 3. Algemene economie (macro). Bedrijfseconomie Belastingrecht.. Management. PROPEDEUSE BLOK 4. Innovatie.. Intellectueel eigendomsrecht 1

3 Propedeuse blok 1 Algemene economie SWOT-analyse Maker: Standford University Beschrijving: Dit model geeft een overzicht welke interne sterktes en zwaktes het bedrijf kent en in de omgeving de kansen en bedreigingen analyseert; op basis hiervan wordt vervolgens de strategie bepaald. Swot staat voor een Engelse term: Strengths, Weaknesses (intern), Opportunities & Threats (extern). Relevantie: De SWOT-analyse kan vooral goed gebruikt worden om bedrijven te kunnen vergelijken. Daarnaast kan de positie van een bedrijf op haar markt goed in kaart worden gebracht. Aan de hand hiervan kunnen toekomstplannen, marketing, management, etc. worden opgesteld. Verschillende marktvormen Beschrijving Er zijn verschillende soorten markten waarop een bedrijf zich kan handhaven, waaronder: volkomen concurrentie, monopolistische concurrentie, oligopolie en monopolie Relevantie Het weten op welke markt een bedrijf zich bevindt is met name belangrijk het bepalen van een bedrijfsstrategie, marktprijzen, positionering, reclame, etc. 2

4 Bedrijfseconomie De balans Beschrijving Een balans is een momentopname waarop een overzicht wordt gegeven over de bezittingen van een bedrijf (debet/activa) en hoe zij deze heeft gefinancierd (credit/passiva) Relevantie Zo'n balans kan een bedrijf opstellen om voor zichzelf en voor andere belanghebbende (bijvoorbeeld klanten, concurrenten, aandeelhouders) een inzicht te geven in de financiële status van de onderneming. Het liquiditeitsoverzicht Beschrijving Bevat een overzicht van de mutaties uit de liquide middelen (kas/bank) = ontvangsten & uitgaven. Relevantie Geeft een verandering in de hoeveelheid liquide middelen weer. De winst- en verliesrekening Beschrijving Het is een overzicht van de kosten en opbrengsten en geeft weer wat er binnen het bedrijf verandert in het eigen vermogen. Deze weergave is het 'resultaat' van het bedrijf. Relevantie Voor een bedrijf belangrijk om te berekenen wat haar resultaat is winst of verlies. 3

5 Communicatie Corporate Identity Mix Maker Birkigt & Stadler Beschrijving Een Corporate Identity Mix heeft te maken met het imago en de identiteit van een bedrijf. Imago = wat andere van het bedrijf vinden. Identiteit = wat het bedrijf van zichzelf vindt. Door de Corporate Identity Mix kan er achterhaald worden hoe een bedrijf zich gedraagt (de persoonlijkheid). De persoonlijkheid van een bedrijf komt voort uit het gedrag, de communicatie uitingen en de symboliek. Relevantie Gebruiken om de persoonlijkheid (identiteit) en imago van een bedrijf in kaart te brengen. Communicatiedoelstellingen Maker Peter Drucker Beschrijving Om te kijken of een doelstelling haalbaar is wordt gebruik gemaakt van de SMART-punten om te kijken of het een juist opgestelde doelstelling is: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdsgebonden Relevantie Uitgangspunten om te controleren of de opgestelde (communicatie-) doelstellingen kans van slagen hebben. Basismodel communicatie Maker Alan Garner, Frank Oomkes Beschrijving Dit is het schema hoe eenvoudige communicatie verloopt. Encoderen = Voordat gecommuniceerd wordt. Ideeën in het hoofd van de zender die overgebracht worden moeten duidelijk gemaakt worden voor de ontvanger in woorden/beelden/geluiden, zodat ontvanger het snapt. Decoderen = Wanneer de ontvanger de boodschap krijgt. Gekregen boodschap omzetten in voor hem begrijpelijke gedachten. Tegenovergestelde van encoderen. Relevantie Geeft schematisch weer hoe communicatie verloopt binnen een organisatie. 4

6 Management Partijen & Omgevingsfactoren Maker Dr. R. Schöndorff, drs. J.F.B. Pleus, dr. C.A. de Kam Beschrijving Partijen = werknemers, concurrentie, vermogensverschaffers, afnemers, leveranciers, belangenbehartigingsorganisaties, overheidsinstellingen, media. Omgevingsfactoren = demografische factoren, economische factoren, maatschappelijke factoren, milieufactoren, politieke factoren, technologische factoren. Relevantie Dit model heeft alles te maken met het opstellen van de bedrijfsvoering van een bedrijf. De partijen waarmee een bedrijf samenwerkt hebben direct invloed op de bedrijfsvoering van een bedrijf, denk maar aan bijvoorbeeld de concurrentie. Daarnaast zijn ook de omgevingsfactoren erg belangrijk. Dit zijn factoren waar het bedrijf zelf geen invloed op heeft, maar wel rekening mee moet houden. Dit model is voor bedrijven dus van belang bij het opstellen van hun bedrijfsvoering. 7S-Model Maker McKinsey Beschrijving Het 7S-model geeft inzicht in een bedrijf op elk aspect. Structure, Systems, Style, Staff, Skills, Strategy en Shared Values behoren tot deze 7S en. Al deze onderdelen samen geven een totaal overzicht van een onderneming en worden gebruikt om bedrijven te beschrijven en analyseren. Relevantie Wordt gebruikt om bedrijven te beschrijven en analyseren. 5

7 Organogrammen: Lijnorganisatie Beschrijving Een lijnorganisatie is een vorm waarbij elke werknemer een manager boven zich heeft en de taken verdeeld zijn over verschillende afdelingen. Het is een piramide opgedeeld uit verschillende lagen: 1e laag = de directeur(s) (hoger / top management) 2e laag = middenmanagement / lager management 3e laag = werknemers. Relevantie Wanneer de opbouw van een onderneming in kaart gebracht moet worden, gezagsverhoudingen, etc. Lijn-staforganisatie Beschrijving Het verschil tussen een lijnorganisatie en een lijn-staforganisatie is dat er een aantal extra afdelingen kunnen zijn toegevoegd. Dit zijn stafafdelingen, welke als functie hebben één bepaalde afdeling te adviseren en te ondersteunen. Relevantie Wanneer de opbouw van een onderneming in kaart gebracht moet worden, gezagsverhoudingen, etc. Lijn- en functionele staforganisatie Beschrijving De lijn- en functionele staforganisatie heeft vrijwel alle kenmerken die een lijn-staforganisatie ook heeft. Het enige daadwerkelijke verschil is dat hierbij de stafafdelingen meer waarde hebben. Zij kunnen nu niet alleen één enkele afdeling ondersteunen/adviseren, maar bij een lijn-functionele staforganisatie is de stafafdeling bevoegd om dit voor de gehele organisatie te doen. Relevantie Wanneer de opbouw van een onderneming in kaart gebracht moet worden, gezagsverhoudingen, etc. 6

8 Indeling organogrammen: F-indeling Beschrijving Wanneer een bedrijf zich wilt richten op interne differentiatie kan het de F-indeling gebruiken. Een F-indeling is een afkorting van een functie-indeling. In het organigram werkt dat als volgt; elke afdeling binnen de organisatie heeft haar eigen aparte functie. Elke afdeling levert zijn eigen bijdrage aan het productieproces tot eindproduct. Relevantie Gebruiken om te kijken hoe bedrijven hun organisatie indelen. P-indeling Beschrijving Een bedrijf kan er ook voor kiezen om elke afdeling een eigen product toe te kennen. Dit is de productindeling. Elke afdeling is verantwoordelijk voor één product gedurende het gehele productieproces. Relevantie Gebruiken om te kijken hoe bedrijven hun organisatie indelen. M-indeling Beschrijving De M-indeling staat voor marktindeling. Dit houdt in dat een bedrijf die de m-indeling handhaaft per bedrijfstak een andere marktsoort bediend. Neem als voorbeeld Heineken, die leveren voor de kleinhandel & de groothandel. Relevantie Gebruiken om te kijken hoe bedrijven hun organisatie indelen. G-indeling Beschrijving De G-indeling staat voor geografischeindeling. Bij organisaties die hiervan gebruik maken wordt onderscheid gemaakt tussen geografische zones. Elke bedrijfstak bediend zijn eigen geografische zone. Bijvoorbeeld; Afrika, Europa, Azië en Amerika. Elke bedrijfstak is helemaal gespecialiseerd op de wensen van die specifieke geografische zone. Relevantie Gebruiken om te kijken hoe bedrijven hun organisatie indelen. 7

9 ISO-systeem: Maker Beschrijving Een kwaliteitsmanagementsysteem waarin alle eisen rondom kwaliteit zijn opgesteld. Bedrijven ontvangen een ISO-certificaat als zij aan de opgestelde eisen voldoen. Hierdoor kan je als bedrijf laten zien dat jij bepaalde kwaliteitsnormen beheerst. Relevantie Voor bedrijven en omstanders om te laten zien dat zij bepaalde kwaliteitsnormen handhaven d.m.v. hun keurmerk. INK-model Beschrijving Het INK-model (Instituut voor Nederlandse Kwaliteit) is een model wat bedrijven gebruiken voor zelfreflectie en verbetering van de bedrijfsvoering. Het is de Nederlandse versie van het EFQM-model, wat vrijwel hetzelfde effect heeft. Relevantie Gebruiken voor reflectie en eventuele verbetering m.b.t. de bedrijfsvoering X en Y theorie Maker Douglas McGregor Beschrijving McGregor onderscheid twee typen mensen. X wil zeggen dat er negatief gekeken wordt naar werk, mensen, etc. Y is de positieve variant ten aanzien van werk, mensen, etc. Relevantie Gedrag analyseren voor de manier waarop naar iemand gekeken wordt. Theorie van Ansoff Maker Ansoff Beschrijving Verschillende mogelijkheden hoe een organisatie groei kan doormaken. Volgens de theorie van Ansoff kan dit door: marktontwikkeling, marktpenetratie, productontwikkeling en diversificatie. Relevantie Kijken hoe een organisatie groei kan doormaken. 8

10 Propedeuse blok 2 HRM Behoeftehiërarchie van Maslow Maker Maslow Beschrijving In deze piramide wordt duidelijk gemaakt waar mensen behoeften aan hebben volgens de theorie van Maslow. Eenmaal aan een niveau van de piramide voldaan dan kan zij opklimmen naar de behoefte van de volgende. Relevantie Te gebruiken om het gedrag van mensen te analyseren en hun behoeften in kaart te brengen. Fombrun Model Maker Fombrun Beschrijving Heeft alles te maken met de instroom, doorstroom en uitstroom van personeel. Elke fase heeft zijn eigen kenmerken (instrumenten) die door dit model in één overzichtelijk model worden samengebracht. Relevantie Gebruiken bij een bedrijf en haar personeelsstromen. Marketing Abell diagram Maker Abell Beschrijving Wordt toegepast om de werkomgeving (markt) van een bedrijf in kaart te brengen. Dit wordt gedaan door middel van de drie dimensies; afnemers (wie?), behoeften (wat?) en technologieën (hoe?). Daarnaast kan aan de hand van het Abell diagram ook een strategisch beleid voor de toekomst worden opgesteld. Relevantie Gebruiken bij afbakenen van de markt van een bedrijf. Hiernaast een voorbeeld van een Abell-diagram. 9

11 Productlevenscyclus Beschrijving Net als bij mensen lopen producten ook een hele levenscyclus door. Dit ziet er als volgt uit: ontwikkelingsstadium introductiefase groeifase volwassenheidsfase en als laatst neergang. Relevantie Onderzoeken in welke fase een specifiek product zich bevindt. Merkstrategie Beschrijving Allemaal verschillende mogelijkheden om een nieuw merk op de markt te introduceren als bedrijf zijnde. Lijnextensie = bestaande merknaam, bestaand product. Merkextensie = bestaande merknaam, nieuw product. Verschillende merken = nieuwe merknaam, bestaand product. Nieuwe merken = nieuwe merknaam, nieuw product. Relevantie Gebruiken om te kijken hoe een nieuw merk in het bedrijfsleven geïntroduceerd gaat worden. Vijfkrachtenmodel Porter Maker Porter Beschrijving Dit marketingmodel bestaand uit 5 partijen ('krachten') op de markt die de aantrekkelijkheid van de markt bepalen. De macht van een bedrijf t.o.v. deze vijf krachten wordt geanalyseerd. Vijf krachten zijn: leveranciers, substituten, huidige concurrenten, afnemers en potentiële toetreders. Relevantie Gebruik om de aantrekkelijkheid van de markt (bedrijfstak) te bepalen. 10

12 Management Organisatiestructuur van Handy Maker Handy Beschrijving Hulpmiddel om vast te stellen welke soort organisatiecultuur heerst binnen een onderneming. Door te kijken naar de verdeling van de macht en de samenwerkingsgraad is af te leiden in welke mogelijke uitkomst een bedrijf zich begeeft. De uitkomsten zijn; rollencultuur, personencultuur, machtscultuur en taakcultuur. Relevantie Vaststellen van organisatiecultuur. Leiderschapsstijlen Maker Marcus van Dam Beschrijving Er zijn drie verschillende soorten leiderschapsstijlen die van elkaar onderscheiden kunnen worden. De verschillende typen leiderschap zijn; autoritair, participerend en democratisch. Een maatstaaf om de leiderschapsstijl te meten is bijv. door te kijken naar de mate van invloed de werknemers hebben t.o.v. de manager. Relevantie Vaststellen welke manier van leidinggeven wordt gehanteerd. PDCA-cyclus Maker Deming Beschrijving Plan, Act, Do, Check. Wordt gebruikt om processen te verbeteren in kwaliteit. Zie de afbeelding voor een nadere toelichting per stap. Relevantie Gebruiken bij verbetering van kwaliteit van processen. 11

13 Propedeuse blok 3 Algemene economie (macro) Conjunctuurgolf Beschrijving Overzicht van de verandering van het groeipercentage van de economie in een bepaalde periode. Een gemiddelde groei over een lange termijn heet de trendmatige groei (trend). Relevantie Aan de hand van dit overzicht en de kenmerken van de verschillende fases kan afgeleid worden waarin een economie op een bepaald moment verkeerd. Economische kringloop Beschrijving In het schema van de economische kringloop wordt weergegeven op welke manier de geldstromen binnen Nederland bewegen. Er zijn vijf verschillende partijen binnen de economie: overheid, bedrijven, gezinnen, buitenland en de financiële instellingen. De pijlen tussen deze partijen zijn de geldstromen binnen de Nederlandse economie. Relevantie Gebruiken om in kaart te brengen hoe de geldstromen lopen binnen Nederland. 12

14 Bedrijfseconomie Klassieke winst- en verliesrekening (A.C. Methode) Omzet: (afzet x verkoopprijs). Kosten: Variabel Vast. + Totale kosten.... Voorraadmutatie: (afzet productie)* fabr.kp.. + of - Perioderesultaat:.. Geanalyseerde winst- en verliesrekening (A.C. Methode) Omzet (Verwachte afzet * verkoopprijs) -/- Toegestane kosten (Verwachte afzet * commerciële kp) - = Verkoopresultaat of transactieresultaat of ruilwinst = Verschillenanalyse: * Variabel:... + of - * Constant: Bezettingsresultaat (W-N) * C/N... + of - Productie: (Wp N) * Cp/N)... + of - Verkoop: (Wv - N) * (Cv/N)... + of / - Perioderesultaat: 13

15 HRM Arbeidsmarktcommunicatieplan Maker Onbekende auteur Beschrijving Om een bedrijf goed te laten communiceren binnen haar markt is het van groot belang dat dit samengaat met een duidelijk opgesteld plan dat nagestreefd kan worden. Dit plan wordt opgebouwd uit de volgende stappen: probleemstelling, doelstelling, doelgroep, boodschap, strategie, werving- en selectiemiddelen, organisatie en planning, budget en evaluatie. Als deze onderdelen goed zijn uitgewerkt zal de communicatie binnen de branche en de doelgroep zo goed mogelijk zal verlopen. Relevantie Dit gebruiken organisaties om haar communicatie te laten slagen. 14

16 Management Groeimodel Keuning Maker Beschrijving Relevantie Keuning Dit model bestaat uit 7 verschillende groeistadia. Elk stadia wordt gekenmerkt door groeifases en crisissen. Elk stadium heeft ook zijn eigen manier van leidinggeven, de structuur, etc. Relevant bij groeiende bedrijven om te kijken in welke fase zij verkeren. Veranderingsmodel Lewin Maker Lewin Beschrijving Wanneer veranderingen binnen een bedrijf worden doorgevoerd gaat dit volgens Lewin door middel van een veranderingsproces. De fases die Lewin onderscheid bij het doorvoeren van veranderingen zijn; unfreezing, moving, en freezing. Unfreezing = medewerkers worden voorbereid op veranderingen. Moving = veranderingen worden doorgevoerd binnen de organisatie. Freezing = veranderingen worden verankerd in de organisatie. Relevantie Bedrijven gebruiken dit bij het doorvoeren van veranderingen in organisaties. Model van Ezerman Maker Beschrijving Relevantie Ezerman Het model van Ezerman toont de mate van weerstand in het proces van het veranderingen binnen een organisatie. Door de fases van Ezerman te doorlopen kan een bedrijf acceptatie creëren. Deze fases zijn: ontwijken, informeren, ondersteunen, onderhandelen, overtuigen en afdwingen. Te gebruiken voor het creëren van acceptatie bij veranderingen in het bedrijf. 15

17 Propedeuse blok 4 Innovatie BMC-model Maker Osterwalder en Pigneur (boek) Beschrijving Een model dat verschillende aspecten van het bedrijf in kaart brengt d.m.v. een aantal (9) bouwstenen: klantrelaties, waardepropositie, klantsegmenten, inkomstenstromen, kostenstructuur, kanalen, key activities, key partners en key resources. Relevantie Bedrijven kunnen dit model invullen voor al hun eigen onderdelen. Dit om het bedrijf zo te analyseren zowel intern als extern. Innovation Adoption Curve Maker Rogers Beschrijving Bij de innovation adoption curve wordt gesproken over nieuwe producten op de markt. Consumenten verschillen nog wel eens in de snelheid waarmee zij deze nieuwe producten aanschaffen. Adoptie is bij een nieuw product het besluiten tot regelmatig gebruik. De innovation adoption curve onderscheid verschillende personen met verschillende snelheden tot de adoptie van producten. Innovators, early adopters, early majority, late majority, laggards. Relevantie Wordt gebruikt bij het kijken naar eigen klanten en naar de markt. Hoe snel worden bepaalde nieuwe producten door de doelgroep geadopteerd. Vooral gebruiken bedrijven dit als ze zelf een nieuw product op de markt gaan brengen en onderzoek hiernaar doen. 16