Format jaarrapportage

Transcriptie

1 Format jaarrapportage Jaarrapportage Jaar Projectnummer Projectnaam Datum Penvoerder Projectleider 2005 GL DIPLOMA Universiteit Twente Prof. Dr. J. van Hillegersberg

2 1. Projectuitvoering In 2005 is het fundamentele onderzoek en de twee deelprojecten Approach en Merba gestart (formeel eind maart 2005). Voor beide projecten zijn uitgebreide caseanalyses opgesteld. Daarnaast is een visie ontwikkeld over de mogelijkheden van agent besturing in deze cases. Naast inzet van vaste staf zijn aan de UT twee AIO s aangevangen met promotieonderzoek binnen DPILOMA: a) Douwma: (UT): MAS besturing met dynamische beprijzing als coördinatiemechanisme b) Mes (UT): MAS besturing met niet-financiële indicatoren als coördinatiemechanisme. Vanuit de EUR hebben naast de vaste staf twee AIO s een bijdrage geleverd alsmede een student assistent die zijn afstudeerwerk verricht binnen Diploma.In Januari 2006 begint een nieuwe AIO aan de EUR in het DIPLOMA project De overige partijen hebben hun taken ingevuld met vaste staf. Met het verhuizen van een van de leden van het projectteam per (van Hillegersberg) van de EUR naar Twente is een verschuiving in het budget (deel van Hillegersberg van EUR->Twente) overeengekomen. Dit vergt enige aanpassing in het geplande budget in jaarplan Door ziekte van de projectaanvrager van Harten berust het projectleiderschap nu bij van Hillegersberg namens de UT. Een aantal deliverables opgenomen in het jaarplan 2005 zullen worden geraliseerd. Door een late start, complexiteit en veranderende organisatie van het Tranusmotraject zelf en een te krappe planning in het jaarplan 2005 zijn een aantal deliverables voorzien voor 2005 niet gehaald. Ook wilden een aantal bedrijven nadere afspraken maken in aanvulling op de Transumo regels voor zaken zoals IP en gebruik van de ontwikkelde software en besturing. Er is veel tijd gaan zitten in het opstellen van aanvullende contracten. Toch zijn op alle deliverbales goede voortgang geboekt (zie rapportage kwartaal 4) en zij worden allen doorgeschoven naar In Diploma 2005 is een stevig fundament gelegd met een uitgebreide caseanalyse voor Approach en Merba, en is de state of the art in agent besturing voor logistiek verkend. De meeste andere taken zoals gedefinieerd in jaarplan 2005 zijn opgestart en zullen in 2006 worden voltooid. Voor Deelproject 1 zijn de deliverables: 1) Na kwartaal 1 (was ): rapportage relevante literatuur + internationale scan naar de state-of-the-art + overzicht economische analysemethoden MAS 2) Na kwartaal 2 (was ): overzicht centrale versus gedistribueerde architecturen + engineering methoden voor transitie logistieke business netwerken 3) Na kwartaal 4 (was ): verfijnde en geëvalueerde MAS methoden a.d.h.v. case studies. Voor Deelproject 2 zijn de deliverables: 1) Na kwartaal 1 (was ): rapportage relevante literatuur + internationale scan naar de state-of-the-art + een eerste simulatie testomgeving voor MAStransportnetwerken 2) Na kwartaal 1 (was ): een eerste raamwerk DIPLOMA en programmatuur voor eenvoudige besturingsalgoritmen. 1

3 3) Na kwartaal 2 (was ) : programmatuur voor alternatieve OR-algoritmen, een analyse waarin de performance van MAS wordt vergeleken met de traditionele aanpak en tenslotte een wetenschappelijk artikel. Voor Deelproject 3 zijn de deliverables: 1) Na kwartaal 1 (was ) : rapportage relevante literatuur + internationale scan naar de state-of-the-art +een eerste simulatie testomgeving voor MASmarktplaatsmatching + voorbeelden uit supply chain praktijk 2) Na kwartaal 2 (was ): een eerste raamwerk DIPLOMA en programmatuur voor eenvoudige besturingsalgoritmen. 3) Na kwartaal 4 (was ): programmatuur voor MCA-tools, een analyse waarin de performance van MAS wordt vergeleken met de traditionele aanpak en tenslotte een wetenschappelijk artikel. Voor Deelproject 4 zijn de deliverables: 1) Na kwartaal 1 (was ): definitie business requirements en visie + vaststelling prestatie-indicatoren + scenario dataverzameling en analyse. Na kwartaal 1 (was ): raamwerk multi-agent besturingssysteem + scenario suite voor evaluatie van MAS + beschrijving van twee alternatieve cases uit bestaand materiaal ter voeding van theorievorming 2) Na kwartaal 3 (was ): simulatiemodel van het barge afhandelproces + intelligente planningsalgoritmen + architectuur theorie + publicatie. Voor Deelproject 5 zijn de deliverables: 1) Na kwartaal 1 (was ): case description and data collection + MAS simulation environment + agent based logistic coordination rules + MAS architecture 2) Na kwartaal 2 (was ): implementatieplan. 2. Projectconsortium Samenwerking binnen DIPLOMA verloopt op twee manieren. Enerzijds wordt nauw samengewerkt op het niveau van de individuele deelprojecten. PhDstudenten besteden ruim 30% van hun tijd aan de demonstratieprojecten. Kennisuitwisseling tussen de deelprojecten (fundamenteel en cases) is hierdoor gegarandeerd, Transitie naar andere partijen verloopt via DIPLOMA workshops, waarvan er jaarlijks een zal worden gehouden. Uitgangspunt voor dit samenwerkingsverband is het feit dat de participanten elkaar goed aanvullen. Deze complementariteit spitst zich als volgt toe: TUD: bouw van gedistribueerde simulatiesystemen EUR: ICT-architectuur, implementatie-aspecten (o.a. transitie) UT: plannings- en besturingsalgoritmen INITI8: domeinkennis, technische implementatie van gedistribueerde planningssystemen. Merba: proceskennis en ICT architectuur kennis Havenbedrijf Kennis over huidige processen en systemen TNO: logistieke concepten en transitie De samenwerking en taakverdeling is grotendeels zoals gepland verlopen. De drie universiteiten (UT, TUD en EUR) werkten intensief samen aan het kennisdeel en in de beide cases met het bedrijfsleven (Initi8, de terminals en binnenvaart en Merba). 2

4 De afwijkingen waren de geringe inbreng van TNO en het havenbedrijf. TNO zou, in samenwerking met Cap Gemini en Seabrex, een derde pilot gaan ontwikkelen maar dit is om meerdere redenen niet tijdig van de grond gekomen. Voor 2006 wordt opnieuw bekeken of hier een mogelijkheid toe is. Hiertoe zijn gesprekken gepland in maart 2006 Het havenbedrijf had eenvoudigweg nog geen uitgebreide rol omdat men vooral een evaluerende taak wil uitvoeren. Hiertoe moet er eerst een product liggen. Er wordt naar gestreefd om in 2006 het consortium uit te breiden met: 1) Een aantal verladers (als gebruikers). 2) Een of meer internationale partijen (kennisinstellingen en bedrijven) Hiertoe zijn er gesprekken geweest met Teleroute, Shell, Grolsch en Wehkamp. Medio 2006 en vanaf 2007 is er weer ruimte voor 2 nieuwe pilots. Er zullen dan nieuwe partijen kunnen toetreden en oude pilot bedrijven het consortium mogelijk verlaten. 3

5 3. Kennisverspreiding en communicatie De eerste resultaten van Diploma zijn gepresenteerd op congressen en hebben aandacht gekregen in de vakpers. Doordat het project slechts 9 maanden loopt zijn de meeste wetenschappelijke publicaties in de opstartfase. Meerdere resultaten worden verwacht vanaf Datum Draagtbij aan Activiteit W2 H. Moonen, Presentatie International conference on SCM, Riezlern, CEMS 2005 SCM conferentie Riezlern: presentatie van Approach (i) project workshop. Heeft geresulteerd in bookchapter, te verschijnen in Agent Technology supports Inter-Organizational Planning in the Port - Hans M. Moonen, Bastiaan van de Rakt, Ian Miller, Jo van Nunen, en Jos van Hillegersberg M4 M.R.K. Mes, Simulation model for full truckload routing M1 Een ontwerpgerichte verkenning van AGV besturingsconcepten, N Lang, Interne presentatie voor Merba Oosterhout M7b M.R.K. Mes, Presentatie voor Merba, "Simulatie Merba AGV besturing" W2 Moonen, Hans, van de Rakt, Bastiaan, Miller, Ian, van Nunen, Jo and van Hillegersberg, Jos, "Agent Technology Supports Inter-Organizational Planning in the Port" (June 7, 2005). ERIM Report Series Reference No. ERS LIS Available at SSRN: M4 Scenario data collection and analysis, A.M. Douma, internal discussion paper at INITI M4 M.R.K. Mes, Intern rapport Merba, "Modelvorming voor simulatiestudie Merba" M4 Logistic Model, A.M. Douma, Working document for task M4 M.R.K. Mes, Intern rapport Merba, "Beschrijving van het simulatiemodel Merba" M7b M.R.K. Mes, Presentatie voor Merba deel 1, "Multi_agent systems for full truck load" M7b M.R.K. Mes, Presentatie voor Merba deel 2, "Multi agent systems for AGV control in the dough making process" K5 H Moonen Gastcollege Enterprise Information Systems - Opleiding BedrijfsInformatiekunde, Utwente K5 H Moonen Gastcollege Enterprise Information Systems - Bachelor thesis vak 'Leaping Logistics' - Bedrijfskunde K5 M.R.K. Mes, Beta Colloqia, "Opportunity costs calculation in agent_based vehicle routing and scheduling" K5 J. van Hillegersberg, Interview in Transport en Logistiek K5 H Moonen Gastcollege e-supply Chain Management - in vak e-organizations, Bachelor elective Bedrijfskunde, RSM; ongeveer 20 studenten M1 Merba AGV Control, Challenges and Concepts, N Lang, Interne presentatie voor Merba Oosterhout 4

6 K5 Multi agent control for consolidated freight systems, A.M. Douma, Beta-colloquium, University of Twente K4 J. van Hillegersberg, Presentatie project op beurs ICT en Logistiek, Jaarbeurs Utrecht W6 Disjunctive Graph Formulation, C.J.H. Hendriksen, working document for the deterministic benchmark K5 M.R.K. Mes, Beta PhD Day, "Agent_based transportation planning" M4 M.R.K. Mes, Merba simulation framework with a Merba specific simulation environment and a more general simulation model for AGV control in a bakery M7b M.R.K. Mes, Presentatie voor Merba, "Agent model for Merba with some experimental results" W2 J vhillegersberg, en Moonen, presentatie, International Conference on E-business and Supply chain managment, Hong- Kong, December, M4 Dataset generator for Approach 2 and several datasets, A.M. Douma K5 Centralized verses decentralized Barge planning Assignment for the course Management of Technology, J.M.J. Schutten, L.L.M. van der Wegen, A.M. Douma, University of Twente K5 Case Description about Approach 2 for the course Management of Technology, A.M. Douma, University of Twente K5 Introduction to Agent-based Modelling Lecture for the course Management of Technology, A.M. Douma, University of Twente M4 Simulation model for simulation of consolidated freight systems, A.M. Douma, University of Twente W6 M.R.K. Mes, M.C. van der Heijden, A. van Harten, "Comparison of agent_based scheduling to look_ahead heuristics for real_time transportation problems", Beta working paper M4 Basic simulation framework for the Approach 2 case, A.M. Douma, University of Twente K5 J van Hillegersberg, Interview in Business logistics - Software agenten voor een agile supply chain W6 Mes, M.R.K., M.C. van der Heijden, A. van Harten, 2005, Comparison of agent-based scheduling to look-ahead heuristics for real-time transportation problems, Working Paper, WP-161, Department of Operational Methods for Production and Logistics, University of Twente 5

7 Er zijn nog geen rapporten verspreid onder de verschillende doelgroepen. Deze hebben vooral kennis kunnen nemen via de vakpers, working papers (zie boven) en beurzen. Kennisuitwisseling tussen de deelnemende kennisinstellingen en bedrijven is zeer intenzief geweest. Onder andere door projectbijeenkomsten, presentaties en demonstraties van simulaties is er een goede uitwisseling van ideeen geweest. Er is één open workshop georganiseerd maar door een wat gebrekkige communicatie, ongelukkige planning van locatie en datum ontvingen we te veel afzeggingen. Hierna is besloten deze af te zeggen en najaar 2006 uitgebreider voor te bereiden en beter te communiceren. Ook zijn er dan interessantere resultaten te melden dan na een paar maanden. Verder is er participatie geweest in de TRANSUMO projectendag en uitwisselingsdag tussen projecten. 4. Inhoudelijke focus Nederland speelt een vooraanstaande rol in de wereld van het goederenvervoer. Door de unieke schakelpositie tussen het Europese achterland en de belangrijke handelspartners in Asie, VS en midden-oosten lopen veel logistieke stromen via ons land. Het jaar 2005 was een recordjaar. In de Rotterdamse haven nam de containeroverslag met ruim 12% toe tot 9,3 miljoen TEU (20-voets eenheden). Naast positieve effecten voor de economie is er ook zorg voor omgeving en milieu. Iedere Nederlander kent de negatieve effecten zoals files, verontreiniging en veiligheidsrisico s bij vervoer van gevaarlijke stoffen. Voor de hand liggende oplossingen, zoals meer wegen, sporen en zuiniger en schonere motoren kunnen bijdragen aan de oplossing, maar zijn zeker niet afdoende. Het onderzoeksprogramma Transumo zoekt de oplossing in een andere hoek. Het richt zich op slimmer coordineren van vervoersstromen met behulp van geavanceerde Informatietechnologie. In Diploma wordt onderzocht of toepassing van intelligente software agenten de vervoersstromen soepeler kunnen laten lopen. Agenten zijn kleine onafhankelijke stukjes software die de logistieke planner een deel van het operationele planwerk uit handen nemen. Hieraan is zeker behoefte. Op dit moment komen planners nauwelijks meer aan strategische taken toe. Doordat vele verschillende bedrijven bij het transport van containers betrokken zijn, is veel afstemming nodig. Denk hierbij aan afstemming tussen zeeschepen en terminals, railvervoer en wegvervoer, binnenvaarschepen en terminals, etc. Op dit moment is de rol van IT in dit proces nog beperkt. Informatie over lading en planning wordt wel electronisch gecommuniceerd, maar gedurende de dag zorgen onverwachte gebeurtenissen zoals vertragingen, files en zoekgeraakte lading, ervoor dat de geplande afstemming in het water valt. Deze problemen gaan de planners te lijf met de traditionele telefoon en fax. Een enorme inspanning, gegeven de containerstroom van vele miljoenen. Intelligente software agenten kunnen nemen dit werk waarschijnlijk grotendeels overnemen. Ze reageren dan continu op onverwachte gebeurtenissen en onderhandelen gezamenlijk een nieuwe planning. Er zijn hiertoe veel theoretische studies verricht, maar er is weinig toepassingsgericht onderzoek gedaan, en transitiekennis ontbreekt. Voor uitgebreide omschrijving, zie meerjarenplan

8 Onderzoekslijn A: Complexe multi-actor situaties: van eenvoudige besturing naar intelligente concepten APPROACH (APPROACH, TeleRoute,...) (APPROACH,...) Merba (Wehkamp, Coberco,...) Onderzoekslijn B: Intelligente besturing: van eenvoudige één actor situaties naar complexe multi-actor situaties Figuur 1. Ontwikkeling van het toegepaste onderzoek gedurende de looptijd van DIPLOMA De aanpak van Diploma bestaat uit het opzetten van drie wetenschappelijke deelprojecten en een aantal demonstratieprojecten. In 2005 zijn 2 demonstratieprojecten gestart (Merba, Approach). Deze zullen doorlopen in 2006 met de optie om in de loop van het jaar 2006 een derde toe te voegen (waarvoor een beperkt deel van het budget gereserveerd is). Een beschrijving van de voortgang deze deelprojecten is te vinden in Bijlage 2 t/m Bijlage 6. In onze aanpak zullen wij werken van relatief eenvoudige testsituaties (één actor) via afstemming tussen twee actoren naar complexe multi-actor situaties. Wij onderscheiden twee onderzoekslijnen, zie Figuur 1: Vanzelfsprekend zijn de genoemde bedrijven voor de jaren na 2006 slechts indicatief, omdat hiermee voor de volgende jaren nog afspraken moeten worden gemaakt. Met al deze bedrijven lopen echter wel al contacten. 7

9 5. Bijdrage aan vernieuwing kennisinfrastructuur Binnen de demonstratieprojecten zal een intensieve samenwerking tussen de participerende kennisinstellingen, bedrijven en overheid tot stand komen door middel van periodieke bijeenkomsten binnen elk demonstratieproject en een jaarlijkse DIPLOMA workshop voor alle participanten in dit project. Binnen het aan de demonstratieprojecten gerelateerde funderende onderzoek worden drie complementaire AIO-projecten gedefinieerd (UT en EUR) die elk hun inbreng hebben in de demonstratieprojecten, daarmee de onderlinge samenwerking versterkend 6. Bijdrage aan internationalisering De kennisinstellingen zijn lid van het internationale netwerk Agent-Link. Daarnaast zijn de eerste resultaten van Transumo Diploma gepresenteerd op 2 internationale congressen. 7. Bijdrage aan output Transumo In onderstaande tabel staan de deliverables die in 2005 zijn afgerond, of gestart zijn. 8

10 Deelproject task-id WP Deadline Gereed % per 2mijlpalen SenterNovem Transumo deliverables Notitie ervaringen opzet project 100 M2 1: Informatie-architectuur en ontwikkelplatform 1.1 Internationale scan mrt-06 60% W2, M4 1.2 overzicht centrale versus gedistribueerde architecturen jun-06 50% W2, W3 1.3 engineering methoden voor transitie logistieke business netwerken mrt-07 30% W2, M4 1.4 MAS methoden a.d.h.v. case studies. dec-06 10% W2, M4,M10 2: MAS besturing met dynamische beprijzing 2.1 simulatie testomgeving voor MAS-transportnetwerken mrt-06 80% W2, M4 2.2 eerste versie MAS algoritmen mrt-06 60% W2, M4 2.3 benchmark centraal vs agent besturing jun-06 60% W2, M4 3: MAS besturing met niet-financiele indicatoren 3.1 Eerste simulatie testomgeving mrt-06 60% W2, M4 3.2 MAS raamwerk jun-06 60% W2, M4 3.3 eerste versie MAS algoritmen dec-06 40% W2, M4 4: APPROACH Definition Business Requirements and Vision dec % M6,M7a 4.2 Performance Indicators mrt-06 80% M6,M7a, K7 4.3 Scenario data collection mrt-06 60% M5,M7a 4.4 Simulation model of the Barge Handling Process (execution) mrt-06 70% M5,M7a 4.5 Framework of Multi Agent Control Systems jun-06 70% M5,M7a 4.6 Intelligent Planning Algorithms to be used in control systems (tactical) jun-06 50% M5,M7a 4.7 simulatiemodel van het barge afhandelproces (tactical+execution) jun-06 30% M5,M7a 5: MERBA 5.1 Case description and data collection mrt % M6,M7b 5.2 MAS simulation environment mrt-06 80% M5,M7b 5.3 Agent based logistic coordination rules mrt-06 80% M5,M7b 5.4 MAS architecture mrt-06 60% M5,M7b 5.5 Implementation plan jun-06 10% M5,M6 5.6 Paper t.b.v. publicatie in vaktijdschrift dec-06 0% K3 Deelproject 1 t/m 5 dragen bij aan de promotie van Moonen, Mes, Douma Het gehele project sluit aan bij EU network of excellence: Agentlink Het gehele project is gezien de veschillende kennis van UT,EUR,TUD en overige participanten interdisciplinair Deelproject 4,5 zijn praktijkcases Deelproject 4 dient op UT en EUR als onderwijscase W1 W4 M1 M8 K6 9

11 8. Bijdrage aan mijlpalen Transumo Zie onder 7. en daarnaast: Mijlpalen Bijdrage van het project W4 Activiteiten die aansluiten bij internationale programma s en Samenwerkingsrelatie in EU Agentlink netwerken (publieke en private initiatieven zoals de EU KP s, National Science Foundation etc. W5 Participatie internationale onderzoekers -- M1 Meer-partij, interdisciplinaire onderzoekstrajecten Projectteam is tripartiet M2 Best Practices samenwerking (rapportages over best-practices in Opgeleverd is notitie met ervaringen bij opzetten van dit project (het opzetten van) succesvolle samenwerking) 10

12 10. Ondertekening Ondergetekenden verklaren hierbij dat zij akkoord zijn met weergave van de activiteiten en financiën van het afgelopen jaar, als omschreven in deze jaarrapportage. Projectleider Prof. Dr. J. van Hillegersberg Organisatie Universiteit Twente contactpersoon Postadres organisatie P.O. Box 217, 7500 AE Enschede Handtekening Clustermanager Prof. dr. ir. A.J.M. Vermunt Organisatie NDL contactpersoon Postadres organisatie Handtekening 11

13 Bijlage 1 Mijlpalen SenterNovem De deliverables van Transumo dienen gecategoriseerd te worden in de outputcategorieën W (Wetenschappelijke output), M (Economische en maatschappelijke output) en K (Innovatietraject en kennistransfer). Door middel van wetenschappelijke publicaties worden de relevante) resultaten van Transumo wereldkundig gemaakt. W1 Promotietrajecten Aantal afgeronde dissertaties/theses; W2 Wetenschappelijke publicaties (alleen als ze onderworpen zijn geweest aan een internationale reviewprocedure; ook gereviewde congresproceedings); W3 Wetenschappelijke seminars (voor, door of met Transumo georganiseerd); W4 Activiteiten die aansluiten bij internationale programma s en netwerken (publieke en private initiatieven zoals de EU KP s, National Science Foundation etc. W5 Participatie internationale onderzoekers; W6 Wetenschappelijke doorwerking/toepassingen/valorisaties (rapportages waarin aangegeven wordt hoe Transumo resultaten worden toegepast). Duurzame kennisinfrastructuur: M1 Meer-partij, interdisciplinaire onderzoekstrajecten; M2 Best Practices samenwerking (rapportages over best-practices in (het opzetten van) succesvolle samenwerking); M3 Samenwerkingsverbanden (duurzaam, verankerd in convenanten tussen kennisinstellingen, bedrijven en overheden). Kennis over duurzame mobiliteit: Transumo genereert ook nieuwe kennis over duurzame mobiliteit die vervolgens toegepast kan worden in de praktijk. M4 Ontwikkelde concepten (nieuwe diensten, optimaliseringsprocessen e.d.); M5 Kennis over technologische vernieuwing en nieuwe toepassingen van bestaande technologieën (accent ligt op de transitie- en implementatievraagstukken); M6 Kennis van gebruikers (alleen als er expliciet onderzoek wordt gedaan naar gebruikerswensen/behoeften). Ervaring t.b.v. succesvolle implementatietrajecten: Transumo wil benaderingswijzen die tot succesvolle implementaties en transities in de mobiliteitssector kunnen leiden aanschouwelijk en aantoonbaar maken. M7a Gebruikersoriëntatie in projecten (projecten waarin concreet is aangegeven wat het nut van het onderzoek is voor (eind-) gebruikers); M7b Gebruikersparticipatie in projecten (projecten waarin gebruikers feitelijk participeren); M8 Praktijkcases (waar concepten/ideeën in de praktijk worden getoetst en op basis van bevindingen van praktijkcases worden aangepast); M9 Proeftuinprojecten (projecten die uitgevoerd worden binnen een proeftuin); M10 Bijdragen aan of benutten van transitiekennis (projecten waarin expliciete aandacht aan het verwerven/toepassen van transitiekennis wordt gegeven). Concretiseringen: M11 Investeringsprojecten (aankondigingen van feitelijke investeringsvoornemens of besluiten); M12 Ontwikkelde commerciële of vercommercialiseerbare tools. 12

14 Communicatie-uitingen: Transumo-brede communicatie K1a Website; K1b Factsheets; K1c Leaflets; K1d Jaarverslagen; K1e (Jaar)congressen. Toegepaste publicaties: K2 Onderzoeks(tussen)rapportages (jaarlijks); K3 Vakpublicatie (publicatie van (tussen)resultaten van in niet wetenschappelijke tijdschriften, kranten e.d.); K4 (Bijdragen) Vaksymposia (presentaties/papers tijdens door derden georganiseerde vaksymposia); K5 Lezingen, interviews. Onderwijs: K6 Onderwijscases HBO/WO (door Transumo ontwikkelde en aangeboden onderwijscases); K7 Afstudeerprojecten/stages HBO/WO; K8 Communities/Networks of Practice (mede door Transumo ingesteld). 13