Disclosure belangen deze spreker

Transcriptie

1

2 Disclosure belangen deze spreker (potentiële) Belangenverstrengeling geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven n.v.t.

3 The state of the art: Cardiovasculair risicomanagement van 2009 tot 2013 Prof.dr. Cor Spreeuwenberg Voorzitter Platform Vitale Vaten Congres CVRM: van WETEN naar DOEN, 10 dec. 2013

4 Zorgstandaard cardiovasculair risicomanagement (CVRM) Waarom een zorgstandaard CVRM? Aantal mensen met hart- en vaatziekten terug te dringen Hun kwaliteit van leven te bevorderen De zorg voor deze mensen te verbeteren Essentie van de zorgstandaard CVRM (2009): Gebaseerd op multidisciplinaire richtlijn CVRM Doelgroepen: patiënten bekend met HVZ en patiënten bekend met hoog risico op HVZ (conform risicotabel richtlijn) Initiatief van patiënten, uitvoering door Platform Vitale Vaten Bevat - versies voor zorgverleners (I) en voor patiënten (II) - enige indicatoren - multidisciplinaire richtlijn CVRM Beschreven vanuit optiek Chronic Care Model

5 Ontwikkelingen van invloed op implementatie zorgstandaard CVRM Vorming zorggroepen Financieringsvorm integrale bekostiging: keten-dbc CVRM (2010) Snelle groei van aantal ontwikkelgroepen voor zorgstandaarden Start acht CVRM praktijkprojecten in programma CZ ZonMw Overheidsbeleid (Chronische Zieken, positie huisarts, kwaliteit) Denken over proces- en uitkomst indicatoren (Platform; ZiZo; NHG) Palet aan implementatie bevorderende activiteiten Activiteiten Coördinatieplatform Zorgstandaarden (2013: KI) Streven naar zoveel mogelijk generieke aanpak

6 Cardiovasculair risicomanagement onder de loupe Hoe kenmerkt de doelgroep zich? Is de zorg aan de doelgroep veranderd vanuit het perspectief van de zorgstandaard? - qua aanpak en organisatie - qua zorginhoud Zijn er veranderingen te zien op het niveau van uitkomsten? - qua tussenmaten - qua uitkomstmaten.

7 Wat zijn kenmerken van HVZ patiënten volgens NIVEL-studies 2013? Nationaal Panel Chronisch zieken (n=702) Gemiddelde leeftijd % HVZ patiënten met multi-morbiditeit waarvan - diabetes mellitus - COPD - boezemfibrilleren Opleidingsniveau: laag midden hoog 70 jaar 62% 24% 10% 8% 42% 38% 20% Ervaren regie over eigen leven (zeer) goed 63% % in laagste 2 niveaus van activering (schaal 1-4) waarvoor gerichte ondersteuning bij zelfmanagement nodig is 51% Nivel, 2013

8 Score 0-1 Zelfmanagementtaken en ondersteuningsbehoeften bij mensen met HVZ (2013) Nivel, 2013

9 Kader dat anticipeert op kenmerken doelgroep: Chronic Care Model (WHO,Wagner)

10 Essentie van Chronic Care Model Doel van de zorg: - kwaliteit van leven - functioneren - klinische uitkomsten als middel hiertoe Door productieve interactie tussen patiënt en zorgverleners en gerichte aandacht van - zorgverleners: zelfmanagement, organisatie, zorgproces, ICT - patiënten: actieve betrokkenheid bij hun zorgplan en zelfmanagement - beide groepen: gezamenlijk besluiten en verantwoordelijkheid nemen - zorgorganisaties: veranderingsprocessen starten om dit te bereiken

11 Veranderingen starten om dit te bereiken Zorgstandaard - zaak van professionals en patiënten - andere rol voor beiden!! Cardiovasculair risicomanagement: start vrijwel altijd bij zorgverlener Bewustzijn dat programmatische koersveranderingen tijd en ondersteuning vergen (change management)

12 Wat is gedaan om koers te veranderen? Schaalgrootte aansturing: van solist naar zorggroep Faseren van de verandering: bewustwording, knelpuntanalyse en gericht plan van aanpak Contracteren op kwaliteit (volgens zorgstandaard) en prijs Begeleiden van veranderingsprocessen (Vilans, Acsion) Bundelen van krachten ketenzorg (LOK) Verbinden zorgaanpak uiteenlopende chronische ziekten (van specifiek naar generiek)

13 Hoe is koersverandering bevorderd? Voorbeeld: acht CVRM praktijkprojecten ZonMw begeleid door Vilans en geëvalueerd door ibmg Programma s Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG), A dam St. Eerstelijns Samenwerking (SESA), Achterveld Regionale Organisatie Huisartsen (ROHA), A dam St. Gezondheidscentra (SGE), Eindhoven Gezondheidscentrum, Maarssenbroek Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem UMC St. Radboud, Nijmegen Wijkgezondheidscentra, Huizen Patiënten populatie HVZ HVZ/hoog risico HVZ Hoog risico Laag/hoog risico Hoog risico Laag/hoog risico Hoog risico Aantal Totaal N=1484 JM Cramm en AP Nieboer, ibmg Erasmus Universiteit Rotterdam/ cramm@bmg.eur.nl

14 Change management CVRM Wat is gedaan om de zorg door professionals binnen zorgprogramma CVRM te verbeteren? Betere organisatie van zorgproces Substitutie van zorg Transmurale samenwerking Besluitvorming/ondersteuning voor zorgverleners Zelfmanagement ICT: van HIS naar KIS Keten DBC financiering JM Cramm en AP Nieboer, ibmg Erasmus Universiteit Rotterdam

15 Change Management Wat is/wordt gedaan om rol van patiënten binnen zorgprogramma CVRM te versterken? Opstellen risicoprofiel Individueel zorgplan Meer regulier contact met verschillende zorgverleners Websites en patiënten portals voor ondersteuning Kennis bevordering Gezondheidsmarkt Bevorderen/stimuleren van gezond gedrag JM Cramm en AP Nieboer, ibmg Erasmus Universiteit Rotterdam

16 Is de koers veranderd? Verandering in aantal declarerende verzekerden Diabetes CVRM COPD D Gem. kosten per declarerende verzekerde voor CVRM: Zorgverzekeraars Nederland/Vektis, 2013

17 Is de koers veranderd? Aantal door CZ gecontracteerde zorggroepen Aantal patiënten: CZ, 2013

18 Hoe is de koers op dit moment? Zorggroepen met een zorgprogramma CVRM voor patiënten met HVZ in / 140 zorggroepen HVZ patiënten / 3 miljoen patiënten Gem. 60% van HVZ patiënten in zorgprogramma (kleinste zorggroep 454, grootste zorggroep ) N.b. benchmark is nog steeds in ontwikkeling en betrouwbaarheid en vergelijkbaarheid nemen toe in de tijd. Bron: Landelijke Organisatie voor Ketenzorg, 2013

19 Wordt er al met individueel zorgplan gewerkt? Stand van zaken volgens zorgverzekeraars CZ: In 2012 rapporteren 4 zorggroepen dat zorgplan digitaal beschikbaar is voor alle betrokken zorgverleners in de zorggroep. Gemiddeld voor 50% van patiënten Menzis: In 1e helft 2013 is binnen 19 zorggroepen met (of toch voor?) gemiddeld 14% van de HVZ-patiënten (spreiding 0-100%) een individueel zorgplan opgesteld VGZ: Gaat werken met zorgplan als eis voor contractering CVRM stellen

20 Toch is verbetering te zien Mate waarin zorgplan opgesteld en items daarvan vastgelegd door huisartsen in 2010 en 2013 Bronnen: Nivel enquête 2010; omnibus enquête Duursma 2013

21 Hoe is de koers op detailniveau veranderd? Verandering in kwaliteit van zorg door professionals volgens onderdelen Chronic Care Model 6,6 7,6 JM Cramm en AP Nieboer, ibmg Erasmus Universiteit Rotterdam, instrument ACIC-S

22 Hoe verlenen zorggroepen CVRM-zorg? % HVZ patiënten in zorgprogramma bij wie vastgelegd Procesindicatoren 2012 Bron: Landelijke Organisatie voor Ketenzorg, 2013

23 Is CVRM-zorg door zorggroepen veranderd? % HVZ patiënten waarvan procesindicatoren door een zorggroep zijn vastgelegd (2010 -> 2013) Bron: Het Huisartsenteam (Etten Leur) Jaarverslag 2012

24 Leidt cardiovasculair risicomanagement tot betere uitkomsten op patiënt niveau?

25 % HVZ patiënten in zorgprogramma met uitkomst Uitkomstindicatoren Bron: Landelijke Organisatie voor Ketenzorg, 2013

26 Is gezondheidsgedrag HVZ patiënten veranderd? JM Cramm en AP Nieboer, ibmg Erasmus Universiteit Rotterdam

27 Is er effect op ervaren gezondheidstoestand? Resultaat SF 36 bij ZonMw-projecten CVRM van JM Cramm en AP Nieboer, ibmg Erasmus Universiteit Rotterdam

28 Patiënten tevreden over zorgverlener maar... In PACIC (patiëntenervaringen met Chronic Care Model) op schaal 1-5: Variabele Geen Multimorbiditeit Wel multimorbiditeit Waardering ervaren zorg volgens CCM Gevraagd hoe ziekte leven beinvloedt Keuzen om over na te denken Geholpen bij opstellen specifieke doelen voor eten en bewegen Geholpen bij zorgplan dat ik in dagelijks leven kon toepassen Kopie ontvangen van IZP > ruimte voor verbetering Nivel: Ervaringen zorg volgens Chronic Care model bij mensen met HVZ (2012)

29 Wat is invloed van inzet zorgverlener? vergelijking alle zorggroepen met vaatverpleegkundige OLVG %

30 State of the art (praktijk)projecten CVRM Aantal zorgprogramma s CVRM stijgt Steeds betere registratie indicatoren Volledig risicoprofiel bij ongeveer 1/3 van de patiënten Klinische waarden beter geregistreerd dan overige consultgegevens Aandacht aan HVZ patiënten > patiënten met hoog risico Kwaliteit en vergelijkbaarheid nemen toe Uit praktijkprojecten gebaseerd op CCM bovendien tussen : - betere communicatie en coördinatie tussen professionals - significante verbetering kwaliteit chronische zorg in alle domeinen CCM - patiënten bewegen meer en roken minder zijn - gezondheidstoestand (fysieke kwaliteit van leven) verbeterd, mentale kwaliteit van leven echter achteruit (!) Betere zorg, gezondere leefstijl en toegenomen fysieke kwaliteit van leven Onder meer: JM Cramm en AP Nieboer, ibmg Erasmus Universiteit Rotterdam/ cramm@bmg.eur.nl

31 Veel in beweging! Een positieve spiraal! Kwaliteit zorg verbetert door op alle domeinen CCM in te zetten De helft van patiënten heeft ondersteuning bij zelfmanagement nodig Meer aandacht nodig voor gezonde leefwijze en mentale gezondheid Op alle niveaus blijft ondersteuning van deze koersverandering nodig - patiënt: door patiëntenorganisaties en zorgverleners - zorgverleners: door zorgorganisatie, ook voor gezonde leefwijze - zorgorganisatie: door deskundige zorginnovatoren en randvoorwaarden * aansluiting HIS/KIS * duidelijke concepten zelfmanagement, centrale zorgverlener, IZP etc. * rekening houden met kosten-effectiviteit * tijd en financiering * samenwerking met verwante groepen voor chronische aandoeningen - voor patiënten(organisatie), zorgverleners en zorgverzekeraars: Platform Vitale Vaten

32 De tijd nodig voor realisatie van een verandering is afhankelijk van het kwadraat van haar complexiteit

33 Met dank aan I. van Dis, Hartstichting (data bijeengebracht; voorjaar 2014 factsheet) J.M. Cramm en A. Nieboer, ibmg Erasmus University M. Heijmans en G. Waverijn, NIVEL Zorgverzekeraars Nederland/Vektis Zorgverzekeraars Menzis, VGZ, CZ, Achmea Zio Maastricht; Huisartsenteam Etten-Leur; Eerstelijns Centrum Tiel F. Vogelzang, LOK Y. Henstra, OLVG en allen die mij de afgelopen jaren hebben gestimuleerd en geïnspireerd

34