Recreatie en Toerisme. Speerpunt zonder visie?

Transcriptie

1 Recreatie en Toerisme Speerpunt zonder visie? Onderzoek Rekenkamercommissie Woensdrecht september 2008

2 Voorwoord De rekenkamercommissie brengt hierbij haar eerste rapport in 2008 uit. Het betreft een onderzoek naar het programma Recreatie en Toerisme in Woensdrecht dat in september 2007 is gestart. Uitgangspunt voor de commissie is steeds een zo objectief mogelijke beoordeling van de aspecten doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid en daarbij aanbevelingen te doen die zowel voor de raad, het college als voor de ambtelijke organisatie een lerend effect kunnen hebben. De gemeenteraad heeft in zijn vergadering van juni 2007 onder andere het onderhavige project genoemd voor de onderzoeken van de rekenkamercommissie. De rekenkamercommissie heeft op basis van de criteria doelmatigheid en doeltreffendheid het onderwerp Recreatie en Toerisme aangemerkt voor het verrichten van een onderzoek. Doel van het onderzoek is mede een beeld te vormen van de inbedding van het programma Recreatie en Toerisme in de gemeentelijke beleidscyclus. De rekenkamercommissie is van mening dat van ambtelijke zijde alle gevraagde medewerking is verleend om de commissie inzage te geven in de dossiers. In de interviews is men de commissie met een open vizier tegemoet getreden. Wij hopen dat de aanbevelingen in het onderhavige rapport een bijdrage zullen leveren aan een adequate invulling van het programma Recreatie en Toerisme in de gemeentelijke beleidscyclus ( het cyclisch proces van beleidsontwikkeling, beleidsvoorbereiding, advisering, besluitvorming, uitvoering en evaluatie van het beleid). de rekenkamercommissie, voorzitter D. van Dop, 2

3 Inhoud 3 1. Aanleiding onderzoek 4 2. Onderzoeksvragen 5 3. Beoordeling programma Recreatie en Toerisme Inleiding 3.2 Is de programmadoelstelling geformuleerd in termen van beoogd maatschappelijk effect 3.3 Zijn de geformuleerde te bereiken effecten consistent met de programmadoelstelling en wordt deze volledig afgedekt 3.4 Zijn de te ontplooien activiteiten specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden (SMART) en sluiten deze aan op de doelstellingen en effecten 3.5 Sluiten de kosten aan op de te ontplooien activiteiten, de te bereiken effecten en de programmadoelstelling 3.6 Bevindingen interviews 4. Toeristisch Recreatief Actieplan (TRAP) Inleiding 4.2 Aanleiding TRAP 4.3 Beleid gemeentebestuur 4.4 Toeristisch aanbod 4.5 Economische ontwikkelingen 4.6 Ontwikkelingsvisies 4.7 Hoe komt het TRAP terug in de begroting en jaarverslag 5. Conclusie en aanbevelingen Conclusie 5.2 Aanbevelingen Bijlagen: bijlage A Overzicht programmadoelstellingen 18 bijlage B Overzicht te ontplooien activiteiten 21 Reactie van het college op het conceptrapport Nawoord Rekenkamercommissie 3

4 1. Aanleiding De rekenkamercommissie is een onafhankelijk orgaan dat onderzoeken uitvoert om de rechtmatigheid, de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het beleid te bevorderen. De rekenkamercommissie bepaalt daarbij zelf zijn onderzoeksagenda, waarbij uiteraard rekening wordt gehouden met de wensen van de raad. Voor staan verschillende onderzoeken op de agenda, waaronder dit onderzoek naar het programma Recreatie en Toerisme. Er is een drietal aanleidingen voor het uitvoeren van dit onderzoek: 1. Het programma Recreatie en Toerisme staat al langere tijd hoog op de politieke agenda. Daarmee mag worden verwacht dat de resultaten van het onderzoek een goede voedingsbodem zullen hebben. 2. De huidige gemeentelijke reorganisatie. Eén van de doelstellingen van de reorganisatie is de versterking van de gemeentelijke planning & controlcyclus. Hiertoe is de functie van controller in de nieuwe organisatie gecreëerd. Door op basis van onderzoek aanbevelingen te doen naar een programma en de inbedding ervan in de planning & controlcyclus is de commissie ervan overtuigd hieraan een nuttige bijdrage te kunnen leveren. 3. Uit ons recente onderzoek naar de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG) is gebleken dat het programma betreffende de WVG in de begroting al vier jaar ongewijzigd was opgenomen en dat het noodzakelijke verband tussen doelen, effecten en kosten ontbrak. In dat betreffende onderzoek betrof het een deelconstatering, maar de rekenkamercommissie ziet daarin voldoende aanleiding voor een specifiek en diepgaander onderzoek naar een ander programma binnen de programmabegroting. 4

5 2. Onderzoeksvragen De rekenkamercommissie heeft het programma Recreatie en Toerisme als onderwerp van onderzoek gekozen. Binnen de bedrijfsvoering van een gemeente heeft een programma en de bijbehorende begroting en jaarrekening een belangrijke functie. De raad geeft ermee aan welke doelstellingen de raad wil bereiken, wat de raad wil om de doelstellingen te bereiken en welke middelen daarvoor beschikbaar worden gesteld. Het programma heeft dus een nadrukkelijke kaderstellende functie vanuit de raad naar het college. Daarbij moet het voor de raad voldoende sturingsmogelijkheden bieden. In het programma-akkoord voor de raadsperiode ( Een nieuwe koers en de burger doet mee-) wordt aangegeven dat de coalitiepartners een nieuwe weg willen inslaan waarbij de aandacht vooral op de burger gericht zal zijn. Hieraan zal invulling worden gegeven door de burger in een vroeg stadium te betrekken bij de voorbereiding en uitvoering van beleid. Dit raakt de kern van het begrip programma. In het programma wordt immers het beleid vastgelegd en in het jaarverslag wordt de realisatie van het beleid weergegeven. De doelstelling van het onderzoek is het geven van een oordeel over de mate waarin het programma Recreatie en Toerisme op adequate wijze in de programmabegroting is opgenomen, wordt uitgevoerd en beheerst. De beoordeling van het programma Recreatie en Toerisme richt zich op de volgende twee hoofdvragen: 1. Kan de raad op basis van de programmabegroting voldoende sturen en biedt het programma heldere kaders voor het college? 2. Is de programmabegroting voldoende transparant voor de bevolking (weet deze in welke richting de gemeente gaat)? 5

6 Om deze twee hoofdvragen te kunnen beantwoorden is in hoofdstuk 3 het programma Recreatie en Toerisme getoetst op de volgende punten: Is de programmadoelstelling geformuleerd in termen van beoogd maatschappelijke effecten? Zijn de geformuleerde te bereiken effecten consistent met de programmadoelstelling en wordt deze volledig afgedekt? Zijn de te ontplooien activiteiten specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden (SMART)? Sluiten de kosten aan op de te ontplooien activiteiten, de te bereiken effecten en de programmadoelstelling? Omdat voor wat betreft het bestaand beleid structureel wordt verwezen naar het toeristisch recreatief actie plan (TRAP) uit 1998 is in hoofdstuk 4 hiervan een samenvatting opgenomen en zal worden aangegeven in hoeverre de realisatie van het TRAP wordt bewaakt in de gemeentelijke planning & control cyclus. Het onderzoek is uitgevoerd door allereerst een documentenstudie uit te voeren. De resultaten van deze studie en de vragen die waren opgeroepen zijn vervolgens uitgewerkt in een interview. Er is een viertal interviews gehouden: De heer M.P. Groffen, huidig wethouder Recreatie en Toerisme Mevrouw S. Peeters, huidig medewerkster Recreatie en Toerisme De heer V.L.J. Huijgens, voormalig wethouder Recreatie en Toerisme Mevrouw E. Slootweg, voormalig medewerkster Recreatie en Toerisme Van alle interviews zijn verslagen opgesteld en deze zijn teruggekoppeld met en geaccordeerd door de geïnterviewden. 6

7 3. Beoordeling programma Recreatie en toerisme 3.1. Inleiding Voor de beoordeling van het programma Recreatie en Toerisme is allereerst een documentstudie uitgevoerd naar de jaarstukken van 2001 t/m Voor de jaren 2001 t/m 2003 betreft dat de beleidsbegroting en de jaarverslagen. Vanaf 2004 is de programmabegroting en het jaarverslag beoordeeld, waarbij voor 2007 alleen de programmabegroting in de beoordeling is meegenomen. De eerste beleidsbegroting die is beoordeeld, de voorloper van de huidige programmabegroting, stamt uit In deze begroting is geen separate paragraaf opgenomen betreffende recreatie en toerisme. Deze onderwerpen komen beknopt aan bod bij de beleidstaak Openbaar groen en openluchtrecreatie. De beleidstaak Overige recreatieve voorzieningen richt zich op openbare speelgelegenheden. In 2004 is recreatie en toerisme voor het eerst een separaat programma. De resultaten van de documentenstudie zijn gebruikt als bron voor de gehouden interviews. De aanvullingen die uit de interviews nog naar voren kwamen zijn uiteraard in de uiteindelijke beoordeling verwerkt Is de programmadoelstelling geformuleerd in termen van beoogd maatschappelijk effect? De gemeente richt zich volgens de stukken in de eerste plaats op de eigen inwoners, maar ook zal worden getracht door cultuur en toeristische recreatie toeristen te trekken. In bijlage A is een uittreksel opgenomen van de jaarstukken met betrekking tot de doelstellingen en de realisatie daarvan. Voor wat betreft de te bereiken maatschappelijke effecten komen daaruit de volgende aspecten naar voren: Tot 2004 is er sprake van een algemene doelstelling, zonder vertaling in te bereiken maatschappelijke effecten. Tot 2004 is geen informatie opgenomen over het al dan niet bereiken van doelstellingen (maatschappelijke effecten). 7

8 In 2004 zijn in de programmabegroting geen effecten opgenomen, maar in de jaarrekening worden wel effecten genoemd. In 2007 wordt een activiteit, het plan van aanpak molen Johanna, opgenomen als doelstelling Zijn de geformuleerde te bereiken effecten consistent met de programmadoelstelling en wordt deze volledig afgedekt? Bij de beoordeling van de consistentie en de volledigheid van de te bereiken effecten in relatie tot de doelstelling vallen de volgende punten op: In 2005 en 2006 bestaat er een relatie tussen de te bereiken effecten en de doelstelling, met uitzondering van de verkoop van streekproducten. De gemeente richt zich in eerste instantie op de eigen inwoners, maar als eerste effect wordt ieder jaar het aantal overnachtingen genoemd. Dat heeft ons inziens zeer weinig tot geen relatie met elkaar. De gemeente richt zich in eerste instantie op de eigen inwoners, maar dat blijkt niet uit de doelstellingen en de te bereiken effecten Zijn de te ontplooien activiteiten specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden (SMART) en sluiten deze aan op de doelstellingen en effecten? De jaarlijkse programmadoelstellingen worden vertaald in concrete acties. In bijlage B is een overzicht opgenomen van de te ontplooien activiteiten. Analyse van dit overzicht is aanleiding voor de volgende bevindingen: Tot 2003 worden wel projecten en producten genoemd in de beleidsbegroting, maar wordt over de realisatie geen verantwoording afgelegd. In de jaren 2001 t/m 2003 en in de jaren 2004 t/m 2006 worden ieder jaar exact dezelfde 8

9 producten genoemd. Er is geen expliciete informatie opgenomen over de realisatie Sluiten de kosten aan op de te ontplooien activiteiten, de te bereiken effecten en de programmadoelstelling? In de begrotingen van 2001, 2002 en 2003 worden aan de diverse producten (wat gaan we daarvoor doen) nog baten en lasten toegerekend. In de jaarrekeningen over die jaren wordt hier evenwel geen verantwoording over afgelegd. Vanaf 2004 ontbreekt iedere koppeling tussen de te ontplooien activiteiten en de kosten Bevindingen interviews Voor ieder interview zijn de resultaten van de documentenstudie vooraf aan de geïnterviewden ter hand gesteld. In de interviews kwam duidelijk naar voren dat de resultaten werden onderschreven. Er kwam duidelijk het beeld naar voren dat er veel activiteiten worden ontplooid, maar dat het ontbreekt aan een duidelijke visie: wat willen we als gemeente bereiken op toeristisch en recreatief gebied. Veel activiteiten worden ad-hoc ontplooid en er wordt slechts heel beperkt getoetst of de betreffende activiteit bijvoorbeeld binnen de ontwikkelingsvisie past zoals deze in het TRAP is vastgelegd. Door het ontbreken van een duidelijke visie en doelstellingen blijkt het voor de medewerker recreatie en toerisme ook moeilijk om binnen de organisatie zaken voor elkaar te krijgen. In de dagelijkse praktijk is het programma Recreatie en Toerisme duidelijk onderschikt aan bijvoorbeeld Ruimtelijke ordening. De meting van de te bereiken effecten vindt tot op heden nauwelijks plaats. Door de huidige wethouder is aangegeven dat met de VVV afspraken zijn gemaakt om tot een meting te komen. Deze gegevens kunnen dan als nulmeting worden gehanteerd. Samenvattend komt uit de interviews een beeld naar voren van enthousiaste bestuurders en ambtenaren die hun rol met overgave vervullen, maar waarbij een duidelijke visie, uitgewerkt in de beleidscyclus, ontbreekt. 9

10 4. Toeristisch Recreatief Actie Plan (TRAP) 4.1 Inleiding De basis voor het programma Recreatie en toerisme wordt gevormd door het Toeristisch Recreatief Actie Plan (TRAP). Dit plan is in 1998 opgesteld en vormt het gemeentelijke kader voor het toeristisch en recreatief beleid. Gelet op het belang van het TRAP worden allereerst de voornaamste aspecten benoemd Aanleiding TRAP Stimuleren van recreatie en toerisme is één van de speerpunten van het beleid van de gemeente. Doelstelling van het TRAP is het opstellen van een gewenste visie op de ontwikkeling van recreatie en toerisme in de gemeente Woensdrecht teneinde acties te starten om deze ontwikkeling tot stand te brengen Beleid Gemeente De recreatie spitst zich toe op de natuurgerichte en extensieve dagrecreatie. De grootste recreatieve druk is afkomstig uit Antwerpen. Natuur en landschap zijn belangrijke recreatieve trekkers. Het zandgebied zal zijn belangrijke recreatieve functie behouden en er worden mogelijkheden gezien voor de recreatieve exploitatie van voormalige militaire terreinen. Als problemen worden de ontoegankelijkheid van het gebied en de relatieve onbekendheid en de geringe uitstraling van de gemeente onderkend Toeristisch aanbod. Het toeristisch aanbod in de gemeente Woensdrecht kent de volgende sterke en zwakke punten: Sterke punten De verscheidenheid van het landschap is groot. Bereikbaarheid met auto is prima. Aanbod voor bijna ieder budget. Groot aanbod van toeristische recreatieve routes. 10

11 Zwakke punten Groot aanbod van vaste staanplaatsen Slechts beperkt aantal voorzieningen met dagattractief karakter. Grote toeristische attractie ontbreekt. Betrekkelijk eenzijdig aanbod. Er is een beperkt aanbod van cultuurhistorische elementen. Bereikbaarheid openbaar vervoer is beperkt. Aanzienlijk kwaliteitsverschil bij fiets- en wandelroutes. Het ontbreekt bijvoorbeeld aan vrij liggende fietspaden. Het ontbreekt aan een goede organisatie van het toeristisch recreatief product. Slecht-weer-voorzieningen ontbreken. Het gebied is onbekend Economische ontwikkelingen De volgende macro- en micro-economische ontwikkelingen worden onderkend: Het aantal korte binnenlandse vakanties zal toenemen (flexibilisering arbeidsmarkt). Behoefte aan vakanties met veel afwisseling in aangeboden activiteiten. Steeds minder behoefte aan kant en klare producten. Visuele omgeving wordt steeds belangrijker. Groeiende behoefte aan milieuvriendelijke recreatie. Toenemende recreatieve behoeften van ouderen. Dalende behoefte voor recreatievormen voor gezinnen en jongeren. Stijgend behoefte aan duurdere recreatievormen (stijgende welvaart). Toenemende culturele belangstelling (stijging opleidingsniveau). Toenemende belangstelling voor sportieve recreatie. Deze ontwikkelingen zorgen voor de gemeente Woensdrecht voor de volgende kansen en bedreigingen: 11

12 Kansen Toenemend aantal korte vakanties in eigen land. Door diverse toeristische gebieden (West-Brabant, België, Zeeuwse kust en Brabantse attractieparken) is zelf een toeristisch product samen te stellen. Groeiende belangstelling voor natuur en milieu: Woensdrecht heeft natuurgebieden. Door vergrijzing meer behoefte aan rust, ruimte en natuur. Betere mogelijkheden voor plattelandstoerisme. Bedreigingen Dalende vraag naar vaste staanplaatsen. Door gezinsverdunning daalt bezetting per bungalow of staanplaats. Consument wordt veeleisender. De consument wordt individualistischer waardoor het bespelen van de markt moeilijker wordt. Mogelijke schade aan natuur door toenemend toerisme Ontwikkelingsvisies In het TRAP wordt een drietal ontwikkelingsvisies genoemd, waarbij uiteindelijk de voorkeur uitgaat naar de volgende visie: - Woensdrecht als actieve recreatiegemeente, waar allerlei vormen van actieve recreatie kunnen plaatsvinden, zoals sportieve, educatieve en creatieve recreatie. - Woensdrecht, actieve recreatiegemeente op de Brabantse Wal. Binnen deze visie speelt het begrip actieve vrijetijdsbesteding een belangrijke rol. In de maatschappij is een tendens waar te nemen van lifetime-sport: recreatief sporten en bewegen tot op hoge leeftijd. Voor de culturele of educatieve recreatie is met name de leeftijdsgroep sterk vertegenwoordigd. Door het ontbreken van een rijk cultuurhistorisch aanbod moet voor wat betreft promotie op dat gebied worden aangesloten bij Bergen op Zoom en Antwerpen. 12

13 De keuze voor deze visie leidt tot een aantal voorwaardenscheppende acties: Kleinschalig kamperen alleen toestaan bij agrarische bedrijven. Vanuit gemeente overleg voeren met eigenaren van niet toegankelijke (natuur-) gebieden over de mogelijkheden van recreatief medegebruik, alsmede routes door het gebied. De ontwikkeling van de steenfabriek in Ossendrecht als amfibisch recreatiegebied stimuleren Uitbreiding van de toeristisch-recreatieve basisstructuur laten aansluiten op de toeristische zonering. De Putseweg wordt daarbij als recreatie-as gezien. Regelmatig overleg voeren met andere overheidsinstanties. Bezien en waar nodig aanpassen van de bewegwijzering. Integrale aanpak van de permanente bewoning van recreatiewoningen. Naast de voorwaardenscheppende acties worden de volgende uitvoerende acties onderkend: Aanbieders van verblijfsaccommodaties kunnen sportieve en actieve arrangementen aanbieden. Voldoende service is daarbij van groot belang. Ontwikkeling van aantrekkelijke ATB-tochten. Verdere ontwikkeling van lange-afstands-ruiterroutes binnen de gemeente. Kwalitatieve verbetering van de lokale, regionale en landelijke wandelroutes. In iedere kern de mogelijkheid van verhuur van rijwielen. Centrale start- en pauzeplaatsen laten aansluiten op de horecasector. Promotiebeleid laten aansluiten op de ontwikkelingsvisie (nabijheid van Bergen op Zoom en Antwerpen). Aantrekkelijker maken van de NSF-baan in Huijbergen. Bij de verbetering van de utilitaire fietspaden ook de recreatieve functie meenemen (vrij liggende paden). Verruiming openingstijden musea. Versterking van de volksabdij. Verbetering van de verhouding tussen de vaste en de toeristische staanplaatsen. Versterking van de toeristische informatievoorziening door een betere VVV. Verbetering van de organisatiestructuur van de toeristisch-recreatieve sector. Ontwikkeling van een toeristische gids. 13

14 Na overleg met de vertegenwoordigers van het toeristisch-recreatieve werkveld zijn de volgende prioriteiten gesteld. 1. Kwalitatieve verbetering van de routestructuren (wandelen, fietsen en ruitersport) 2. Bewerkstelligen van een goed georganiseerde evenementenkalender 3. Versterken van de toeristische informatievoorziening 4.7. Hoe komt het TRAP terug in de jaarstukken. Uit een analyse van de jaarstukken vanaf 2001 blijkt dat op de volgende manier over de invulling van het TRAP en de realisatie ervan wordt gerapporteerd. Jaar Begroting Jaarverslag 2001 Hierover wordt gesteld dat ook in 2001 de verdere uitvoering gestalte zal moeten krijgen. Dit wordt niet verder geconcretiseerd 2002 Gesteld wordt dat het TRAP momenteel wordt geconcretiseerd: De kwaliteit van de bestaande toeristischrecreatieve infrastructuur is verbeterd door o.a. de ontwikkeling van een afstaproute en door de koppeling van de inventarisatie van de fietsroutes aan het fietspadenplan uit het lokale verkeers- en vervoersplan. De evenementenkalender komt maandelijks uit. Optimaliseren toeristische attractiepunten. In het tweede kwartaal 2001 is de kleine monumentenroute gereed gekomen. De Brabantse Wal als toeristische regio introduceren en promoten. In het jaarverslag wordt verantwoord wat er inzake het TRAP is gebeurd: De kwaliteit van de bestaande toeristischrecreatieve infrastructuur is verder ontwikkeld en verbeterd. De evenementenkalender verschijnt maandelijks. Een aantal toeristische attractiepunten is voorbereid, geoptimaliseerd en gerealiseerd. De kleine monumentenroute is gereed en te vinden op de website. De Brabantse Wal als toeristische regio is verder gepromoot. Er is een dagarrangement voor groepen gearrangeerd. Er is gekeken naar de mogelijkheden tot aanleg van een ATB-route. Voor vrijkomende boerderijen is de omschakeling naar boerenappartementen (logiesverblijven) uitgewerkt. Om agri-toerisme te stimuleren is een project gestart om midi-campings te realiseren. In april 2002 is de werkgroep streekproducten gevormd. 14

15 2003 Gesteld wordt dat het TRAP momenteel wordt Geen informatie geconcretiseerd: De kwaliteit van de bestaande toeristischrecreatieve infrastructuur is verbeterd door o.a. de ontwikkeling van een afstaproute en door de koppeling van de inventarisatie van de fietsroutes aan het fietspadenplan uit het lokale verkeers- en vervoersplan. De evenementenkalender komt maandelijks uit. Optimaliseren toeristische attractiepunten. Kleine monumentenroutes (wandelingen) door middel van fietsroutes met elkaar verbinden. De Brabantse Wal als toeristische regio introduceren en promoten. In het investeringsschema is hiervoor een bedrag opgenomen Geen informatie Geen informatie 2005 Geen informatie Geen informatie 2006 Geen informatie Geen informatie 2007 Geen informatie Het bovenstaande overzicht is aanleiding voor de volgende bevinding. Alleen in het jaar 2002 komt in zowel de programmabegroting als in de jaarrekening het TRAP aan bod. De wijze waarop is dan nog zeer summier en weinig concreet. Per saldo is het TRAP een prima beleidsstuk dat evenwel niet als zodanig wordt gebruikt en niet de aandacht heeft gekregen die het verdient. Uit de interviews kwam ook naar voren dat het TRAP niet structureel als basis voor het handelen is gebruikt. Het wordt af en toe gebruikt als naslagwerk, maar er is bijvoorbeeld geen actieplan opgesteld om de visie die in het TRAP is vastgesteld te realiseren. Alle geïnterviewden zien de noodzaak van een actualisatie van het TRAP. 15

16 5. Conclusie en aanbevelingen 5.1. Conclusie De bevindingen van dit onderzoek leiden tot de conclusie dat de huidige invulling van het programma Recreatie en Toerisme binnen de planning & control cyclus van de gemeente Woensdrecht onvoldoende is. Er is onvoldoende duidelijk welke kaders door de raad aan het college zijn gegeven en ook het college heeft onvoldoende invulling gegeven aan zijn beleidsvoorbereidende taak. Door het ontbreken van concrete doelstellingen, te bereiken effecten en te ontplooien activiteiten kan ook geen adequate verantwoording worden afgelegd. Dit alles leidt tot een onvoldoende transparant programma Aanbevelingen De bevindingen en de conclusie zijn aanleiding voor de volgende aanbevelingen: 1. Zorg voor een goed beleidsdocument inzake Recreatie en Toerisme. Het ontbreekt momenteel aan een duidelijke visie. Het TRAP was een goed startpunt, maar zou moeten worden geactualiseerd. Hoewel de vaststelling van dit kaderstellende document een verantwoordelijkheid is van de raad, ligt hier uiteraard een belangrijke taak voor het college als beleidsvoorbereidend orgaan. 2. Zorg voor duidelijke programmadoelstellingen die voldoende duidelijkheid geven over de ontwikkelingsrichting. Uiteraard dient deze consistent te zijn met het geformuleerde beleid. 3. Concretiseer de doelstellingen in te bereiken effecten en maak deze meetbaar. Van belang hierbij is dat de te bereiken effecten passen binnen de doelstellingen en ook te beïnvloeden zijn. Daarnaast dienen de effecten de volledige doelstelling af te dekken. 4. Zorg per begrotingsjaar voor concrete, te ontplooien activiteiten die passen binnen de geschetste kaders en die een bijdrage leveren aan de te bereiken effecten. 5. Zorg dat inzichtelijk wordt wat de verschillende activiteiten aan kosten en opbrengsten met zich mee brengen. Alleen dan kunnen in voorkomend geval de juiste keuzes worden gemaakt en kan op een goede manier verantwoording worden afgelegd. 16

17 De rekenkamercommissie geeft bij de invulling van de aanbevelingen ter overweging om een brainstormsessie te houden met een vertegenwoordiging uit de raad, college en ambtelijke organisatie. Ook zou middels een benchmark bij andere gemeenten met een vergelijkbare recreatieve en toeristische oriëntatie, informatie kunnen worden ingewonnen. 17

18 Bijlage A Overzicht programmadoelstellingen Jaar Wat willen we bereiken? (Effecten) 2001 De aantrekkelijkheid als toeristische verblijfsplaats bevorderen De aantrekkelijkheid als toeristische verblijfsplaats bevorderen De aantrekkelijkheid als toeristische verblijfsplaats bevorderen Wat willen we bereiken: Verbetering infrastructuur gericht op extensieve vormen van recreatie en toerisme. Optimalisatie toeristische attractiepunten. Voortdurende kwaliteitsverbetering van de toeristische voorzieningen. In de jaarrekening is overigens een vierde beleidsdoelstelling opgenomen: Cultuur- en natuurrecreatie als aanjager van plaatselijke economie. Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Geen informatie. Er wordt alleen een korte verklaring gegeven voor enkele cijfermatige afwijkingen van de jaarrekening t.o.v. de begroting. Geen informatie. Er wordt alleen een korte verklaring gegeven voor enkele cijfermatige afwijkingen van de jaarrekening t.o.v. de begroting. Geen informatie. Er wordt alleen een korte verklaring gegeven voor enkele cijfermatige afwijkingen van de jaarrekening t.o.v. de begroting. Wat hebben we bereikt: Wandel- en fietsroutes zijn (verder) uitgebreid. Via overleg met de beheerders/exploitanten van toeristische attractiepunten wordt (verdere) optimalisatie nagestreefd. De naams- en gebiedsbekendheid groeien en ook de bereidheid tot samenwerken van ondernemers op de Brabantse Wal. Het uitbreiden van de VVV(folder)posten. Promotie en verdere uitbouw van streekproducten wordt ondersteund. Effecten: Niet opgenomen. Effecten: Aantal toeristische overnachtingen (realisatie is overigens niet bekend). Aantal informaties VVV (400) Bezoekers musea (geen gegevens bekend) Bezoekers evenementen Aantal verkochte streekproducten (blikjes Woensdrechtse Walletjes) 18

19 Jaar Wat willen we bereiken? (Effecten) 2005 Wat willen we bereiken: Verbetering infrastructuur gericht op extensieve vormen van recreatie en toerisme. Optimalisatie toeristische attractiepunten. Voortdurende kwaliteitsverbetering van de toeristische voorzieningen. Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Wat hebben we bereikt: Wandel- en fietsroutes zijn (verder) uitgebreid. De toeristische route Wetenschap beklijft is uitgegeven. Via overleg met de beheerders/exploitanten van toeristische attractiepunten en het aanjaagteam wordt (verdere) optimalisatie nagestreefd. Kwaliteitsverbetering moet tot stand worden gebracht door advisering en samenwerking met andere partijen. De opening van het toeristische seizoen en het mede ondersteunen van culinaire evenementen dragen bij aan die kwaliteitsverbetering. Effecten: Aantal toeristische overnachtingen (geen streefgetal, slechts realisatie van voorgaande jaren) Aantal informaties VVV (zonder streefgetal) Bezoekers musea (zonder streefgetal) Bezoekers evenementen (zonder streefgetal) Aantal verkochte streekproducten (beperkte streefgetallen) Effecten: Aantal toeristische overnachtingen. Aantal informaties VVV Bezoekers musea (geen gegevens bekend) Bezoekers evenementen Aantal verkochte streekproducten (blikjes Woensdrechtse Walletjes, overige streekproducten uit de programmabegroting worden niet genoemd.) 19

20 Jaar Wat willen we bereiken? (Effecten) 2006 Wat willen we bereiken: Verbetering infrastructuur gericht op extensieve vormen van recreatie en toerisme. Optimalisatie toeristische attractiepunten. Voortdurende kwaliteitsverbetering van de toeristische voorzieningen. Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Wat hebben we bereikt: Wandel- en fietsroutes zijn (verder) uitgebreid. De toeristische route Wetenschap beklijft is uitgegeven. Via overleg met de beheerders/exploitanten van toeristische attractiepunten en het aanjaagteam wordt (verdere) optimalisatie nagestreefd. Kwaliteitsverbetering moet tot stand worden gebracht door advisering en samenwerking met andere partijen. De opening van het toeristische seizoen en het mede ondersteunen van culinaire evenementen dragen bij aan die kwaliteitsverbetering. Effecten: Aantal toeristische overnachtingen (geen streefgetal, slechts realisatie van voorgaande jaren) Aantal informaties VVV (zonder streefgetal) Bezoekers musea (zonder streefgetal) Bezoekers evenementen (zonder streefgetal) Aantal verkochte streekproducten (beperkte streefgetallen) Effecten: Aantal toeristische overnachtingen. Aantal informaties VVV Bezoekers musea (geen gegevens bekend) Bezoekers evenementen Aantal verkochte streekproducten (blikjes Woensdrechtse Walletjes, overige streekproducten uit de programmabegroting worden niet genoemd.) 2007 Wat willen we bereiken: Kwalitatieve verbetering van de toeristisch recreatieve ontwikkeling. Het opzetten van een plan van aanpak om in de voorwaardenscheppende sfeer het gebied nabij molen Johanna te herontwikkelen waarbij de integrale planvorming zich richt op de functies recreatie en cultuurhistorie. Effecten: Aantal toeristische overnachtingen (streefgetal) 20

21 Bijlage B Overzicht te ontplooien activiteiten Jaar Wat gaan we daarvoor doen 2001 Projecten: Uitvoeren van een onderzoek naar de mogelijkheden van recreatie & toerisme. Producten: Toeristische ontwikkeling Toeristische ontwikkeling MOB-complex Organisatie van volksfeesten Uitvoering van volksfeesten Kermissen Projecten: Onderzoek mogelijkheden toerisme en recreatie Verbetering toeristische routes Stimulering ontwikkeling dagrecreatie Vervanging infopanelen kasteelpark Ravenhof- Moretusbos Gebiedspromotie/infofolders inrichting infopost horecagelegenheid Gebiedspromotie herontwikkeling Groeve Boudewijn Gebiedspromotie De Brabantse Wal Producten: Toeristische ontwikkeling Toeristische ontwikkeling MOB-complex Organisatie volksfeesten Uitvoering volksfeesten Kermissen 2003 Projecten: Jaarlijkse organisatie van een kasteelparkwandeldag (Putte) Verbetering toeristische routes Stimulering ontwikkeling dagrecreatie Gebiedspromotie/infofolders inrichting infopost Gebiedspromotie herontwikkeling Groeve Boudewijn Gebiedspromotie De Brabantse Wal Hebben we gedaan wat we daarvoor wilden doen? Geen informatie. Er wordt alleen een korte verklaring gegeven voor enkele cijfermatige afwijkingen van de jaarrekening t.o.v. de begroting. Geen informatie. Er wordt alleen een korte verklaring gegeven voor enkele cijfermatige afwijkingen van de jaarrekening t.o.v. de begroting. Geen informatie. Er wordt alleen een korte verklaring gegeven voor enkele cijfermatige afwijkingen van de jaarrekening t.o.v. de begroting. Producten: Toeristische ontwikkeling Toeristische ontwikkeling MOB-complex Organisatie volksfeesten Uitvoering volksfeesten Kermissen 21

22 2004 Stimuleren van initiatieven van derden m.b.t. recreatie en toerisme Promotie Brabantse Wal als toeristische regio Aanleg van goede fiets- en wandelroutes 2005 Stimuleren van initiatieven van derden m.b.t. recreatie en toerisme Promotie Brabantse Wal als toeristische regio Aanleg van goede fiets- en wandelroutes 2006 Stimuleren van initiatieven van derden m.b.t. recreatie en toerisme Promotie Brabantse Wal als toeristische regio Aanleg van goede fiets- en wandelroutes De telers van de vereniging Brabantse Wal Asperges hebben cursussen gevolgd om te voldoen aan het milieukeurmerk. De website is sinds de zomer van 2004 vernieuwd en uitgebreid. Deze wordt nog verder vervolmaakt. De fietsroute Woensdrecht educatief is in gebruik genomen met uitleg over de Brabantse Wal. Organiseren van diverse evenementen waardoor samenhang komt inde toeristische en recreatieve branche en hierdoor nieuwe initiatieven kunnen ontstaan. De Gemeente ondersteunt die initiatieven, bijvoorbeeld uitbreiding campings, nieuwe attracties en gezamenlijke promotie. De lancering van de nieuwe website Brabantse Wal heeft in 2005 plaatsgevonden als samenwerkingsproduct van de Gemeente Woensdrecht, Bergen op Zoom en Steenbergen. Deze website wordt nog verder vervolmaakt. Het kwalitatief op orde houden van de fietsroutes bijv. zorgen dat deze goed op peil blijven en de bebording in stand blijft. Organiseren van diverse evenementen waardoor samenhang komt inde toeristische en recreatieve branche en hierdoor nieuwe initiatieven kunnen ontstaan. De Gemeente ondersteunt die initiatieven, bijvoorbeeld uitbreiding campings, nieuwe attracties en gezamenlijke promotie. De lancering van de nieuwe website Brabantse Wal heeft in 2005 plaatsgevonden als samenwerkingsproduct van de Gemeente Woensdrecht, Bergen op Zoom en Steenbergen. Deze website wordt nog verder vervolmaakt. Het kwalitatief op orde houden van de fietsroutes bijv. zorgen dat deze goed op peil blijven en de bebording in stand blijft. 22

23 2007 Door de inbreng van de gemeentelijke medewerker recreatie en toerisme zullen losstaande initiatieven die bij de verschillende ondernemers leven met elkaar worden verbonden. Hierbij kan worden gedacht aan themaweken en themaweekenden op het gebied van schilderen, beeldhouwen, sporten, gezondheid, reiki, fotografie etc. Door mee ten denken met de klant en te bezien waar op grond van bestemmingsplannen mogelijkheden zijn. Verder zijn er mogelijkheden om Dennenheuvel geschikt te maken voor verblijfsaccommodatie. Door rond Groeve Boudewijn toeristischrecreatieve mogelijkheden te creëren, als onderdeel van eentotaal product, gebaseerd op natuur, rust en ruimte en hierbij het Grenspark te betrekken. Uiterlijk in 2009 te komen tot een besteding van 100 % van de toeristenbelasting voor toeristisch-recreatieve voorzieningen, waarbij een ingroeimodel wordt gehanteerd van 50% in 2007, 75 % in 2008 en 100% in Door bevordering van de natuurontwikkeling en ecologische hoofdstructuren rondom het Grenspark. 23