Ontmoetingsdag Handelingsgericht Samenwerken aan kwalitatief onderwijs

Transcriptie

1 D e V l a a m s e N e t o v e r s t i j g e n d e S t u u r g r o e p H G W / H G D i. s. m. d e U n i v e r s i t e i t A n t w e r p e n n o d i g t u u i t v o o r d e Ontmoetingsdag Handelingsgericht Samenwerken aan kwalitatief onderwijs W A N N E E R Donderdag 11 september 2014 V OOR W I E Alle geïnteresseerden in handelingsgericht werken (HGW) of handelingsgerichte diagnostiek (HGD) (leerkrachten, zorg, leerlingenbegeleiders, CLB-medewerkers, pedagogische begeleiders, directie, docenten, ). W AAR Voormiddag: Rector Dhanis Aula K.001, Kleine Kauwenberg 14, 2000 Antwerpen Namiddag: Lange Winkelstraat 9, 2000 Antwerpen P R O G R A M M A 9.00 uur: Onthaal met koffie uur: Verwelkoming door Elke Struyf (Universiteit Antwerpen) uur: Noëlle Pameijer (Samenwerkingsverband Unita, Nederland). HGD in het onderwijs: recente ontwikkelingen. Het rode boek HGD in het Onderwijs is geheel herzien. Wat is er veranderd? In de intake-, onderzoeks- en adviesfase bijvoorbeeld, is de rol van de leerling aanzienlijk vergroot. Dit is conform het Internationale Verdrag van de Rechten van het Kind (IVRK, artikel 12): ieder kind heeft het recht om geïnformeerd en gehoord te worden in zaken die hem/haar aangaan. En de twee reflectiefasen strategie en integratie/aanbeveling zijn vereenvoudigd. In deze lezing komen enkele veranderingen aan de orde, gerelateerd aan de rol van de school, de ouders en de leerling zelf uur: Petri Partanen (Psycholoog, specialist dipl. in Educational Psychology, Mid Sweden University, Ostersund, Zweden). Wat werkt in de klaspraktijk en hoe weet ik dat? Het onderzoek van professor John Hattie omtrent wat impact heeft op succesvol leren, werd breed verspreid en besproken in de internationale gemeenschap van schooldirecties, leerkrachten en zorgleerkrachten. Petri bespreekt de bevindingen van Hattie vanuit drie perspectieven: de leerkracht, het curriculum/leerplan en de lespraktijk. Petri licht toe hoe leerkrachten en scholen formatieve en dynamische analyses en een metacognitief kader kunnen hanteren om succesvolle leeromgevingen en klaspraktijken te evalueren en te ontwikkelen. (Engelstalige lezing met Nederlandse ondersteuning) uur: Reflectie door Noëlle Pameijer uur: Broodjeslunch uur: Namiddagsessies (keuzelijst zie verder) uur: Einde. D E E L N A M E B E D R A G 60 euro (broodjeslunch en syllabus inbegrepen) I N S C H R I J V E N, W I J Z I G I N G S - EN A N N U L E R I N G S V O O R W A A R D E N : Via de link kunt u zich inschrijven en na vermelding van uw gegevens één namiddagsessie kiezen. Als we de inschrijving goed ontvangen hebben dan krijgt u een elektronische bevestiging met uitnodiging tot betaling. Uw inschrijving is pas definitief na betaling (met vermelding van naam deelnemer). Inschrijven kan tot en met 4 juni 2014 of totdat het maximum aantal deelnemers is bereikt. U kunt uw inschrijving kosteloos annuleren t/m 22 augustus Vanaf 23 augustus 2014 is annuleren niet meer mogelijk en zijn de volledige deelnamekosten verschuldigd. Bij verhindering heeft u het recht om een vervanger te sturen.

2 Keuzelijst namiddagsessies Ontmoetingsdag Handelingsgericht Samenwerken Sessie 1: Handelingsgerichte diagnostiek: nieuwe ontwikkelingen Het rode HGD boek uit 2004 is volledig herschreven! De uitgangspunten en werkwijze zijn afgestemd op recente ontwikkelingen in HGW, diagnostiek en onderwijs. De rol van de leerling is in alle fasen prominent aanwezig, evenals de relatie met HGW op school. Er is meer aandacht voor ouderbetrokkenheid: wat kunnen ouders doen om het onderwiis aan hun kind te ondersteunen? Veranderingsgerichte hypothesen/ onderzoeksvragen zijn eveneens toegevoegd. In deze workshop bespreken we de veranderingen en de gevolgen daarvan voor de praktijk. CLB-medewerkers en hulpverleners die betrokken zijn bij diagnostiek. Verdieping, voorkennis van HGW en HGD is vereist. Noëlle Pameijer, samenwerkingsverband Unita, Nederland. Sessie 2: (Engelstalige workshop met Nederlandse ondersteuning) Executief functioneren Wat werkt op school? Het vermogen van de leerling om de aandacht te focussen, vol te houden, te wisselen en om leerstrategieën te plannen en evalueren is afhankelijk van (wat in neuropsychologische termen wordt beschreven als) executieve functies. Executieve functies spelen een cruciale rol in de leerprocessen op school. In veel landen vraagt het leerplan dat leerlingen zelfgestuurd leren ontwikkelen en executieve functies staan hierbij centraal. In deze workshop gaat Petri dieper in op het onderzoek naar en de definitie van executieve functies vanuit het perspectief van de school. Petri stelt dat executieve functies moeten gezien worden als dynamisch en vatbaar voor verandering, eerder dan een statisch, intrapsychisch gegeven. Petri geeft voorbeelden van hoe leerkrachtstrategieën voor het plannen, organiseren en evalueren van de klaspraktijk een centrale rol spelen in het versterken van het executief functioneren van leerlingen. Zorgleerkrachten, CLB-medewerkers, pedagogische begeleiders, leerkrachten, directies,... Geen specifieke voorkennis vereist. Petri Partanen, psycholoog, specialist dipl. in Educational Psychology, Mid Sweden University, Ostersund, Zweden. (Petri doet onderzoek omtrent cognitieve functies, metacognitie en leren. Hij geeft ook training aan multidisciplinaire teams, leerkrachten, zorgbegeleiders en schoolpsychologen omtrent consultatie, coaching, functionele en dynamische assessment.)

3 Sessie 3: Lezing met praktijkvoorbeelden Krachtig leesonderwijs een didactische vertaling van handelingsgericht werken Kinderen leren lezen is niet moeilijk ALLE kinderen leren lezen is dat wel! Het vraagt een doordachte en doelgerichte aanpak in de verschillende zorgniveaus. Tijdens deze sessie beschrijven we een succesvolle aanpak en illustreren dat met concrete voorbeelden uit de verschillende lagen van het zorgcontinuüm. Teamleden uit basisonderwijs en buitengewoon basisonderwijs die vorm willen geven aan een effectief en zorgzaam leesbeleid. CLB-medewerkers op zoek naar informatie over de invulling van lezen in fase 0, 1 en 2 van het zorgcontinuüm. Andere geïnteresseerden in het vorm geven aan effectief en zorgzaam leesonderwijs. Voorkennis is handig, maar niet noodzakelijk. S De Laet Steven OVSG en 2 gastleraren. Sessie 4: Faalangst: durf je het aan? Wat is faalangst? Hoe kan je het herkennen? Kan je het voorkomen? Wat kan je eraan doen? Deze interactieve workshop vereist geen voorkennis van de deelnemers en is bedoeld als introductie. We komen tot concrete tips voor de klas- en schoolpraktijk, waarbij de focus op de preventieve basiszorg en de verhoogde zorg komt te liggen. Geschikt voor iedereen die zowel preventief als curatief met leerlingen wil werken rond faalangst. De spreker doorspekt de workshop met voorbeelden die hij vooral put uit zijn praktijk als CLB-medewerker in het secundair onderwijs. Introductie, geen voorkennis vereist. Jan Coppieters, VCLB Waas en Dender/PVOC Oost-Vlaanderen.

4 Sessie 5: Klaar voor redelijke aanpassingen? In een praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek Redelijke aanpassingen in het GON-ION: naar een aangepast gemotiveerd verslag ontwikkelde de Arteveldehogeschool de brochure Klaar voor redelijke aanpassingen?. Deze workshop helpt je ontdekken aan welke criteria redelijke aanpassingen volgens dit onderzoek best voldoen. Hoe komen we als school samen met leerling, ouders, CLB en andere partners tot maatregelen of aanpassingen die helpen realiseren waar leerlingen redelijkerwijze recht op hebben? We denken samen na hoe deze aanpassingen in aansluiting met de uitgangspunten van HGW hun plek kunnen vinden in documenten als het leerlingendossier, leerlingenvolgsysteem, gemotiveerd verslag en/of individueel handelingsplan. Leerkrachten, zorgcoördinatoren, leerlingenbegeleiders, directies, CLBmedewerkers, pedagogisch begeleiders, docenten, GON-begeleiders, hulpverleners, Introductie. Marijke Wilssens, Arteveldehogeschool, banaba s zorgverbreding en remediërend leren en buitengewoon onderwijs Sessie 6: Onderwijsloopbaanbegeleiding, de weg naar verrijkend onderwijs Onderwijsloopbaanbegeleiding (OLB) is vandaag een hot item! Maar hoe ga je er concreet mee aan de slag op school, met je ouders, met de kinderen, met je team? Dat was ook de vraag die we ons in een departementale werkgroep van het DOOSG stelden. Hoe kan je kinderen zelfstandiger maken in het keuzeproces? Hoe betrek je alle ouders van je school in de onderwijsloopbaanbegeleiding van hun kind? Welk proces kan je met het schoolteam aangaan? In deze workshop stellen we een aantal instrumenten voor, gaan er praktisch mee aan de slag en koppelen dit aan een aantal goede praktijkvoorbeelden. Zorg + directies + leerkrachten van basisonderwijs en buitengewoon onderwijs, CLB-medewerkers en pedagogisch begeleiders. Introductie, voorkennis niet vereist. S Vera Van Heule (ICLB Gent) en/of Luc Lemarcq (PBD Gent) en Valérie De Smet (projectleider OLB in het ICLB Gent)

5 Sessie 7: Interactieve lezing Hoe als school en CLB binnen het zorgcontinuüm werken aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen en jongeren. Een zorgzame school geeft elke leerling kansen om zich sociaalemotioneel te ontplooien. Alles begint met een goed uitgebouwd onderwijs, zoals beschreven in de fase van brede basiszorg en verhoogde zorg. Het HGD-traject bij gedrags- en/of emotionele problemen en het vermoeden van een (ontwikkelings)stoornis in de fase uitbreiding van zorg, legt de nadruk op het indicerende aspect. Het richt zich op het omschrijven van de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de leerling en de ondersteuningsbehoeften van zijn ouders en leerkrachten. Het protocol gedrag en emotie van PRODIA zijn hierbij richtinggevend. Leerkrachten, zorg, directies (kleuter, lager/secundair/buitengewoon onderwijs), CLB-medewerkers, pedagogische begeleiders, docenten, hulpverleners, Introductie, voorkennis niet vereist. S Stefan Potums (OVSG) en Lies Verlinde (VCLB) Sessie 8: Uiteenzetting met mogelijkheid tot interactie HGW kwaliteitsvol implementeren in het secundair onderwijs Vanuit het nascholingproject Handelingsgericht Werken als bril om naar het zorgbeleid te kijken, dat VVKSO aanbiedt aan zijn scholen, willen we u meenemen in dit verhaal om onze ervaringen met u te delen hoe wij HGW introduceren in het secundair onderwijs. En dit met het oog op een, hopelijk, duurzame implementatie van HGW binnen het zorgbeleid van de secundaire school. Leerkrachten, leerlingenbegeleiders, directies (secundair), CLBmedewerkers, pedagogische begeleiders, Geen specifieke voorkennis vereist. Alain Noëz (nascholer VVKSO & pedagogisch begeleider DPB Mechelen -Brussel)

6 Sessie 9: Escalatie van gedrag: observeren, voorkomen en aanpakken Opeens is het chaos in de klas: boeken vliegen door de lucht, een leerling grijpt een andere leerling bij de keel, er wordt geschreeuwd De leraar kijkt vertwijfeld in het rond: Wat gebeurt hier? Zojuist was het nog muisstil?! In deze workshop kijken we hoe leerlingen komen tot een explosie van ongewenst gedrag. Hoe had je het kunnen observeren en voorkomen? En wat doe je als het gebeurt? Leraren in lager/secundair/buitengewoon onderwijs, zorg, directie, CLBmedewerkers, hulpverleners. Verdieping; geen voorkennis vereist; de workshop gaat in op een van de hoofdstukken uit het boek Groepsplan Gedrag. Dr. Kees van Overveld, Seminarium voor Orthopedagogiek (Hogeschool Utrecht) Sessie 10: Universal Design for Learning: captain universe voor het leren? In een praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek onderzocht de Arteveldehogeschool de toepassingsmogelijkheden van Universal Design for Learning (UDL) voor het Vlaamse secundair onderwijs. In deze workshop: - maak je kennis met UDL, een wetenschappelijk gebaseerd kader dat richtlijnen biedt om onderwijs te ontwikkelen dat uitgaat van de diversiteit binnen een groep van leerlingen (cfr. Handelingsgericht Werken, in het bijzonder de uitgangspunten onderwijsbehoeften staan centraal, de leerkracht doet ertoe en positieve aspecten). - krijg je een zicht op de succesfactoren en drempels van UDL, gebaseerd op de ervaringen van leraren, leerlingenbegeleiders en leerlingen. - verken je mogelijkheden om UDL in je eigen onderwijspraktijk toe te passen, aan de hand van goede praktijkvoorbeelden. Leerkrachten, zorgcoördinatoren, leerlingenbegeleiders, directies, CLBmedewerkers, pedagogisch begeleiders, docenten, hulpverleners, UDL werd hier onderzocht in het secundair onderwijs, maar heeft uiteraard toepassingsmogelijkheden in alle onderwijsniveaus. Introductie, geen specifieke voorkennis vereist. Mieke Meirsschaut, Arteveldehogeschool, banaba s zorgverbreding en remediërend leren, buitengewoon onderwijs en schoolontwikkeling

7 Sessie 11: Presentatie met betrokkenheid van de deelnemers Kinderen met specifieke onderwijsbehoeften Leerkrachten willen met hun leerlingen vooropgestelde ontwikkelingsdoelen of eindtermen bereiken. Dat is niet zo eenvoudig. We gaan op zoek hoe we doelgericht kunnen werken met kinderen met specifieke onderwijsbehoeften in het gewoon of in het buitengewoon onderwijs. We vertrekken van een beeldvorming om dan gerichte doelen te selecteren en na te denken hoe we die zullen nastreven via het proces van handelingsplanning. Mensen die werken in het gewoon of buitengewoon basisonderwijs. Geen specifieke voorkennis vereist. Marc Van Gils