Opportuniteiten voor een leeftijdsbewust HRM Prof. dr. Ans De Vos HRM Centre Vlerick Leuven Gent Management School

Transcriptie

1 Opportuniteiten voor een leeftijdsbewust HRM Prof. dr. Ans De Vos HRM Centre Vlerick Leuven Gent Management School Prof. dr. Ans De Vos 1

2 Waar we niet omheen kunnen Verdrag van Lissabon: participatiegraad = 70% 10% van de wereldbevolking > 60 jaar In Vlaanderen: 17,9% > 65 en 37,1% > 50 in 2008 In Limburg: 16,1% > 65 en 35,9% > 50 Participatiegraad in Vlaanderen tussen 50 en 65 = 51,5% In Limburg: 47% Factoren die uittredingsbeslissing beïnvloeden: - Persoonlijke - Organisationele - Institutionele Prof. dr. Ans De Vos 2

3 Waarom een leeftijdsbewust HRM? De noodzaak: vergrijzende beroepsbevolking die gemotiveerd en productief de eindstreep moet halen De opportuniteit: inzetten op leeftijdsdifferentiatie als competitief voordeel Prof. dr. Ans De Vos 3

4 Opportuniteiten voor een leeftijdsbewust HRM I. Het perspectief van de (oudere) werknemer Prof. dr. Ans De Vos 4

5 Prof. dr. Ans De Vos 5

6 Nood aan een ander psychologisch contract? Loopbaanverwachtingen nemen af met de leeftijd Verwachtingen over interessante jobinhoud blijven op hetzelfde niveau Work-life balance krijgt eigen invulling afhankelijk van de leeftijdsfase Betrokkenheid als trigger van de bereidheid tot langer werken Prof. dr. Ans De Vos 6

7 Aspiraties in de werksituatie Welke verwachtingen heeft u ten aanzien van uw werksituatie in de toekomst? Helemaal niet Waarschijnlijk Niet Misschien Waarschijnlijk wel Heel zeker Totaal nieuwe richting in slaan in mijn carrière 45,8 23,3 20,6 7,1 3,3 Mijn huidige verantwoordelijkheden afbouwen 41,4 30,6 14,1 10,5 3,4 Dezelfde functie uitvoeren met lichamelijk lichtere 41,8 29,1 14,9 10,8 3,4 taken Zelfde functie met minder verantwoordelijkheden 43,6 35,6 12,5 7,4 0,9 Een meer generalistische / managementfunctie 33,8 24,9 22,6 13,6 5,0 opnemen Dezelfde functie met meer leidinggevende taken 21,5 29,1 24,6 19,6 5,3 Minder of deeltijds werken 23,7 19,7 20,2 22,4 14,1 Dezelfde functie met dezelfde taken uitvoeren 5,5 9,9 19,6 46,7 18,4 Jongere medewerkers coachen / opleiden 6,3 6,4 25,9 38,5 22,8 Expert worden / blijven in mijn vakgebied 4,7 9,0 17,2 37,1 32,1 7 Prof. dr. Ans De Vos Bron: FDC-studie, Dewilde et al., 2006

8 Gevoel van fysieke en mentale aftakeling Op welke manier zijn de volgende zaken voor u veranderd de afgelopen 5 jaar? Gelijk Sterk verminderd Verminderd Toegenomen Sterk toegenomen Snelheid van werken 20,3 19,0 21,8 19,7 19,2 Prestatievermogen, de hoeveelheid werk die ik 18,9 21,1 21,1 21,2 17,7 aankan Concentratievermogen 20,5 19,5 20,4 18,2 21,4 Algemene gezondheidstoestand 19,1 19,7 22,9 19,7 18,5 Kennis en expertise 20,2 19,6 19,4 19,9 21,0 Aantal dagen dat ik jaarlijks afwezig ben door 17,1 19,5 21,0 20,4 21,4 ziekte Ambities om iets te bereiken op het werk 20,0 22,5 21,2 18,1 18,2 Werkmotivatie, gedrevenheid om te gaan werken 19,2 21,4 21,0 20,4 18,0 8 Prof. dr. Ans De Vos Bron: FDC-studie, Dewilde et al., 2006

9 Pieken in de gewenste stopleeftijd Arbeider Bediende Kaderlid Directie 55 jaar 19,1 17,4 8,8 5,5 58 jaar 29,4 16,1 18,8 13,2 60 jaar 19,1 30,0 36,3 31,9 65 jaar 5,9 11,6 12,5 23,1 Gemiddelde 57,9 jaar 59,2 jaar 60,3 jaar 61,3 jaar 9 Prof. dr. Ans De Vos Bron: FDC-studie, Dewilde et al., 2006

10 Uitbouwen, behouden of afbouwen: Betrokkenheid als trigger Carrière aspiratie Materiële aspiratie Verzuchting naar tijd Zelfontwikkeling Persoonsfactore n Jobinhoud Arbeidsomstandigheden BETROKKENHEID HOOG LAAG UITBOUWEN BEHOUDEN AFBOUWEN Waardering Carrière aspiratie Materiële aspiratie Verzuchting naar tijd Zelfontwikkeling 10 Prof. dr. Ans De Vos Bron: FDC-studie, Dewilde et al., 2006

11 Opportuniteiten voor een leeftijdsbewust HRM I. Het perspectief van de (leeftijdsbewuste) organisatie Prof. dr. Ans De Vos 11

12 Leeftijdsbewust HRM in de praktijk? Aandacht voor jeugdige instroom overstijgt aandacht voor vertragen van de uitstroom Leeftijdsbewust HRM betekent voor veel organisaties het inzetten op jongeren Weinig organisaties moedigen vervroegde uitstroom actief aan, maar tegelijk nemen ze zelden initiatieven om dit actief te ontmoedigen Prof. dr. Ans De Vos 12

13 Oudere werknemers: issue of non-issue? Visie op problematiek van oudere werknemers 60 % 50 % 54,62 48,85 40 % 30 % 20 % 27,31 18,08 26,92 24,23 weinig noch veel, noch weinig veel 10 % 0 % w ordt u nu geconfronteerd met problematiek van oudere w erknemers in de toekomst geconfronteerd w orden met problematiek oudere w erknemers 13 Prof. dr. Ans De Vos Bron: FDC-studie, Dewilde et al., 2006

14 Doorstromingscoëfficiënt voor Limburg 160 Doorstromingscoëfficiënt : waarnemingen en prognose (telkens op 1 januari berekening van de bevolking van 15 24j in % van de bevolking 55 64j) LIMBURG VLAANDEREN BELGIE Bron : Federaal Planbureau; FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische informatie Verwerking : ERSV Limburg waarnemingen ADSEI; uit "Bevolkingsvooruitzichten " FPB ADSEI Prof. dr. Ans De Vos 14

15 Bent U er klaar voor? 55,4% van de bevraagde ondernemingen heeft nauwelijks of geen concrete plannen uitgewerkt om het oudere werknemers mogelijk te maken vervroegd te stoppen met werken 42,2% heeft nauwelijks of geen concrete plannen uitgewerkt voor de verdere ontwikkeling van oudere werknemers 47,5% heeft nauwelijks of geen concrete plannen uitgewerkt voor de aanpassing van het werk van oudere werknemers 72,8% heeft nauwelijks of geen concrete plannen uitgewerkt die het vervroegd uittreden van oudere werknemers ontmoedigen 12% heeft maatregelen genomen die expliciet vallen onder de noemer leeftijdsbewust HRM 15 Prof. dr. Ans De Vos Bron: FDC-studie, Dewilde et al., 2006

16 Beoordeling van fysieke en mentale aftakeling Hoe beoordeelt u de evolutie van de volgende zaken voor uw oudere werknemers? Gelijk Sterk verminderd Verminderd Toegenomen Sterk toegenomen Snelheid van werken 2,3 56,3 37,7 3,3 0,5 Prestatievermogen, de hoeveelheid werk die ze 1,9 48,3 46,0 3,8 0,0 aankunnen Concentratievermogen 1,4 31,9 64,3 2,3 0,0 Algemene gezondheidstoestand 0,9 44,8 53,8 0,5 0,0 Kennis en expertise 0,5 5,1 37,7 51,6 5,1 Aantal dagen jaarlijkse afwezigheid door ziekte 0,9 9,8 65,9 22,4 0,9 Ambities om iets te bereiken op het werk 8,4 45,8 42,5 3,3 0,0 Werkmotivatie, gedrevenheid om te gaan werken 3,3 29,8 58,6 7,0 1,4 16 Prof. dr. Ans De Vos Bron: FDC-studie, Dewilde et al., 2006

17 Uitdagingen voor een leeftijdsbewust HRM Van aandacht voor oudere werknemers naar een leeftijdsbewust HRM Van focus op loopbaanprogressie naar focus op levenslang leren en inzetbaarheid Van samengebalde loopbanen naar langer werken op een werkbare manier Prof. dr. Ans De Vos 17

18 Leeftijdsbewust HRM in de praktijk: Een dynamisch beleid geënt op de career lifecycle Strategisch Preventief Curatief Prof. dr. Ans De Vos 18

19 Loopbaanontwikkeling als leercycli D. T. Hall Psychologisch succes Ex T Es M M Es Ex T Exploration Trial Establishment Mastery Ex Es T Ex M Ex Ex T Es M Ex Prof. dr. Ans De Vos

20 Wat met de piramide in uw organisatie? Bevolkingspiramide Limburg 01/01/ jaar en meer Van 90 tot 94 jaar Van 85 tot 89 jaar Van 80 tot 84 jaar Van 75 tot 79 jaar Van 70 tot 74 jaar Van 65 tot 69 jaar Van 60 tot 64 jaar Van 55 tot 59 jaar Van 50 tot 54 jaar Van 45 tot 49 jaar Van 40 tot 44 jaar Van 35 tot 39 jaar Van 30 tot 34 jaar Van 25 tot 29 jaar Van 20 tot 24 jaar Van 15 tot 19 jaar Van 10 tot 14 jaar Van 5 tot 9 jaar Minder dan 5 jaar Mannen Vrouwen Procenten Bron : FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische informatie Verwerking : ERSV LImburg Prof. dr. Ans De Vos 20

21 Fit met de organisatiestructuur? Instroom Uitstroom Doorstroom Prof. dr. Ans De Vos 21

22 Vetrekbasis van een leeftijdsbewust HRM: kwantitatieve én kwalitatieve analyse Demografische evolutie in uw bedrijf Evolutie in competenties t.o.v. competentiebehoeften opleidingsbeleid, loopbaanbeleid, performance management, mentoren en coaching Evolutie in engagement t.o.v. engagement-behoeften People management, functioneringsgesprekken, beloningsbeleid, arbeidsomstandigheden Prof. dr. Ans De Vos 22

23 Tot slot: De cijfers zijn duidelijk! Opportuniteit of bedreiging voor uw organisatie? Prof. dr. Ans De Vos 23