De 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt

Transcriptie

1 De 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt SEPTEMBER 2012

2 INHOUD Blz 1. Bevolking Totale bevolking Doorstromingscoëfficiënt Bevolking op beroepsactieve leeftijd naar socio-economische positie 3 2. Loontrekkende werkgelegenheid Algemeen Sectoraal Hoofdsectoren Limburgse sectoren 6 3. Werkloosheid Niet-werkende werkzoekenden Werkloosheidsgraad 8 Statistische bijlage 10-1-

3 1. Bevolking 1.1 Totale bevolking Op 1 januari 2011 telt de provincie Limburg inwoners, onder wie of 37,8% 50- plussers (figuur 1 en tabel 1). Dit betekent dat nagenoeg 2 op de 5 Limburgers 50 jaar of ouder zijn. In Vlaanderen en België bedraagt dit aandeel van de 50-plussers begin 2011 respectievelijk 38,2% ( van inwoners) en 36,7% ( van ). Drie jaar eerder bedroeg dit ouderenaandeel in Limburg 35,9%, in Vlaanderen 37,1% en in België 35,9%, waarmee de vergrijzing overal in het land toeneemt maar in Limburg forser dan elders. Figuur 1: %-aandeel van de 50-plussers in de totale bevolking Tabel 1: Leeftijdsopbouw van de totale bevolking Absolute leeftijdsopbouw 1/01/2008 1/01/ Totaal Totaal LIMBURG VLAANDEREN BELGIE Procentuele leeftijdsopbouw 1/01/2008 1/01/ Totaal Totaal LIMBURG 15,7 12,2 36,3 35,9 100,0 15,6 11,8 34,8 37,8 100,0 VLAANDEREN 16,1 11,8 35,0 37,1 100,0 16,2 11,7 33,9 38,2 100,0 BELGIE 16,9 12,1 35,1 35,9 100,0 17,0 12,1 34,3 36,7 100,0 Bron : FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Verwerking : ERSV-Limburg 1.2 Doorstromingscoëfficiënt De structuur van de bevolking is van belang voor het aanbod en de vervanging van arbeidskrachten. De doorstromingscoëfficiënt geeft belangrijke aanwijzingen over de mate waarin uittreders uit de arbeidsmarkt vervangen kunnen worden door intredende starters. De doorstromingscoëfficiënt is de verhouding van de bevolking jaar ten opzichte van de bevolking jaar. Deze indicator houdt wel enkel rekening met de leeftijd en zegt niets over de bereidheid om te werken en de competenties van de in- en uittreders. -2-

4 Figuur 2 : Doorstromingscoëfficiënt op basis van waarnemingen en prognose (telkens op 1 januari berekening van de bevolking van 15-24j. in % van de bevolking 55-64j) Op 01/01/2011 heeft Limburg een doorstromingscoëfficiënt van 90,2% (Vlaanderen: 93,2% en België: 97,8%). Dat wil zeggen dat in Limburg per 100 personen die in de leeftijdsklasse van de laatste fase van hun carrière zitten, er nog 90 personen klaarstaan om hun plaats in het arbeidsleven in te nemen. Vanuit demografisch oogpunt is de vervanging op de arbeidsmarkt in Limburg dus niet meer gegarandeerd. Op 01/01/2008 bedroeg deze indicator in Limburg nog 99,6% (Vlaanderen: 96,7% en België: 102,1%). De laatste jaren is de doorstromingscoëfficiënt overal gedaald tot onder de 100%. Hierdoor is de vervanging op de arbeidsmarkt nergens meer verzekerd. Op basis van de bevolkingsvooruitzichten (figuur 2) zal in de nabije toekomst deze doorstromingscoëfficiënt alom en bij uitstek in Limburg zeer snel blijven dalen. 1.3 Bevolking op beroepsactieve leeftijd naar socio-economische positie In 2010 (figuur 3 en tabel 2) bedraagt de bevolking op beroepsactieve leeftijd (15-64 jaar) gemiddeld in Limburg personen (Vlaanderen: , België: ), waarvan er of 30,7% 50 jaar of ouder zijn (Vlaanderen: 30,2% of , België: 29,4% of ). 3 op de 10 Limburgers op arbeidsleeftijd zijn aldus 50-plussers. Uit de opsplitsing naar socio- economische Figuur 3 : %-aandeel van de ouderen (50-64 jaar) in de bevolking op beroepsactieve leeftijd (15-64 jaar) in 2010 (jaargemiddelden) -3-

5 positie blijkt dat van de werkende (loontrekkenden, zelfstandigen, helpers en uitgaande grensarbeid) Limburgers er 24,8% 50 jaar of ouder ( van de ) is. Bij de niet-werkende werkzoekenden (nwwz) bedraagt dit ouderenaandeel 24,5% (7.523 van de ) en bij de nietberoepsactieven 44,0% ( van de ). Inzake deze socio-economische positie van haar bevolking op beroepsactieve leeftijd heeft Vlaanderen in 2010 (tabel 2) relatief gezien zowel globaal (66,0% werkenden, 5,1% nwwz en 28,9% niet-beroepsactieven) als bij de ouderen (55,5%, 4,2% en 40,3%) de meest gunstige positie. Limburg heeft betrekkelijk minder werkenden (63,8% globaal en 51,5% bij de ouderen), meer nwwz (5,4% en 4,3%) en meer niet-beroepsactieven (30,8% en 44,2%) dan Vlaanderen. Tabel 2 : Bevolking naar socio-economische positie in 2010 (jaargemiddelde) Beroepsactieve leeftijd (15-64 jaar) Absoluut Procentueel Ouderen (50-64 jaar) Absoluut Procentueel Bevolking Werkzoekend Nietberoepsactief Bevolking Werkzoekend Niet- (15-64 jaar) Werkend (nwwz) (15-64 jaar) Werkend (nwwz) beroepsactief LIMBURG ,0 63,8 5,4 30,8 VLAANDEREN ,0 66,0 5,1 28,9 BELGIE ,0 61,2 7,9 30,9 Bevolking Werkzoekend Nietberoepsactief Bevolking Werkzoekend Niet- (50-64 jaar) Werkend (nwwz) (50-64 jaar) Werkend (nwwz) beroepsactief LIMBURG ,0 51,5 4,3 44,2 VLAANDEREN ,0 55,5 4,2 40,3 BELGIE ,0 52,9 6,0 41,2 Bron : Steunpunt WSE Verwerking: ERSV-Limburg Het aandeel van de werkenden in de bevolking op beroepsactieve leeftijd wordt ook de werkzaamheidsgraad genoemd. Figuur 4 toont duidelijk dat in 2010 de globale werkzaamheidsgraad van Limburg (63,8%) zich situeert tussen Vlaanderen (66,0%) en België (61,2%). Bij de 50-plussers heeft Limburg (51,5%) niet alleen de laagste werkzaamheidsgraad maar is de achterstand t.o.v. Vlaanderen (55,5%) nog groter. Figuur 4 : Werkzaamheidsgraden in 2010 (jaargemiddelden) (de werkenden/bevolking op beroepsactieve leeftijd) -4-

6 2. Loontrekkende werkgelegenheid 2.1 Algemeen Volgens de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) en de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van de Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten (RSZPPO) werken er in Limburg op 31 december 2010 in totaal personen in loondienst, onder wie of 24,8% 50-plussers (figuur 5 en tabel 3). Aldus is gemiddeld nagenoeg 1 op de 4 werknemers in Limburg 50 jaar of ouder. Dit 50-plusaandeel bedraagt eind 2010 in Vlaanderen en België respectievelijk 23,8% ( van werknemers) en 24,5% ( van ). Aangezien drie jaar vroeger dit ouderenaandeel in Limburg met 20,7% nog kleiner was dan in Vlaanderen (20,9%) en België (21,9%), neemt de vergrijzing van het personeelsbestand in Limburg de laatste jaren sneller toe dan elders. Figuur 5 : %-aandeel van de 50-plussers in de loontrekkende werkgelegenheid 2.2 Sectoraal Hoofdsectoren Uit de tewerkstellingsgegevens per hoofdsector blijkt dat eind december 2010 (tabel 3) in Limburg in de tertiaire sector (25,5% of van de werknemers) het hoogste aandeel van 50- plussers wordt opgetekend en het laagste in de landbouw (20,4% of 326 van de 1.598). Sinds 2007 is het ouderenaandeel het sterkst gestegen in de Limburgse industrie, namelijk van 17,7% tot 22,9% ( van de ). In Vlaanderen en België zien we een nagenoeg gelijkaardig beeld, zij het veelal met iets lagere ouderenpercentages. Tabel 3 : %-aandeel van de 50-plussers in de loontrekkende werkgelegenheid volgens hoofdsector 31/12/ /12/2010 Evolutie Hoofdsectoren Limburg Vlaanderen België Limburg Vlaanderen België Limburg Vlaanderen België LANDBOUW 20,8 17,1 16,1 20,4 19,9 19,7-0,4 2,9 3,6 INDUSTRIE 17,7 20,2 21,0 22,9 23,3 23,9 5,3 3,2 2,9 BOUWNIJVERHEID 19,5 18,5 18,2 22,3 20,3 20,2 2,9 1,8 2,0 TERTIAIRE SECTOR 21,8 21,3 22,3 25,5 24,2 24,9 3,7 3,0 2,6 TOTAAL 20,7 20,9 21,9 24,8 23,8 24,5 4,0 3,0 2,6 Bron : RSZPPO, RSZ Verwerking : ERSV-Limburg -5-

7 2.2.2 Limburgse sectoren De sector delfstoffen (151 werknemers) buiten beschouwing gelaten, werken er in Limburg op 31/12/2010 relatief gezien het meeste aantal 50-plussers (figuur 6) in de sectoren openbaar bestuur en defensie, verplichte sociale verzekeringen, onderwijs (32,6% of van de werknemers), vervoer, opslag (32,5% of van de ), chemische producten (30,7% of van de 3.272), overige diensten (30,3% of van de 8.512) en textiel-, kleding- en leernijverheid (27,4% of 354 van de 1.292). Afgerond zijn in deze sectoren in Limburg al 3 op 10 werknemers reeds 50 jaar of ouder. Figuur 6 : %-aandeel van de 50-plussers in de loontrekkende werkgelegenheid in Limburg per sector op 31/12/2010 Figuur 7 : Jong/oud-ratio (werknemers <30 jaar in % van de werknemers 50 jaar) in de loontrekkende werkgelegenheid in Limburg per sector op 31/12/

8 Figuur 7 illustreert aan de hand van de jong/oud-ratio, zijnde het aantal jongere werknemers (< 30 jaar) per 100 oudere werknemers ( 50 jaar), nog beter in welke mate een sector in Limburg gekenmerkt wordt door een eerder jongere dan wel oudere samenstelling van zijn loontrekkenden. Blijkt dat eind 2010 in Limburg niet alleen de reeds hoger genoemde sectoren openbaar bestuur en defensie, verplichte sociale verzekeringen, onderwijs (49 jongere werknemers per 100 oudere werknemers), vervoer, opslag (43), textiel-, kleding- en leernijverheid (37) en chemische producten (33) een oudere personeelsstructuur hebben, maar vooral ook nog transportmiddelen (41), water-, afval en afvalwaterbeheer (58) en financiële activiteiten en verzekeringen (66). Globaal gezien is in Limburg voor de totale loontrekkende werkgelegenheid deze jong/oud-ratio op drie jaar tijd reeds gezakt van een gunstige 114 (2007) tot een ongunstige 86 (2010). 3. Werkloosheid 3.1 Niet-werkende werkzoekenden Eind 2011 (tabel 4) zijn er in Limburg niet-werkende werkzoekende (nwwz) 50-plussers, of 26,8% van de in totaal nwwz. In Vlaanderen bedraagt dit ouderenaandeel 26,6% of van de nwwz. Ruim 1 op de 4 nwwz in Limburg is bijgevolg 50 jaar of ouder. Van deze nwwz ouderen zijn ongeveer 20% arbeidsgehandicapt, 60% langdurig werkloos en 60% laaggeschoold (figuur 8). Tabel 4 : Niet-werkende werkzoekende ouderen ( 50 jaar) op 31/12/2011 Oudere nwwz Totaal nwwz %-aandeel ouderen in totaal nwwz M V T M V T M V T LIMBURG ,5 30,0 26,8 VLAANDEREN ,8 28,5 26,6 Bron : VDAB Verwerking: ERSV-Limburg Figuur 8 : %-aandeel van de arbeidsgehandicapten, langdurig werklozen en laaggeschoolden bij de oudere ( 50 jaar) nwwz op 31/12/

9 Sinds eind 2007 (figuur 9) is het aantal oudere nwwz ( 50jaar) in Limburg gestegen met 11,2%, tegenover een stijging met 9,4% voor het totaal aantal nwwz. In Vlaanderen is de stijging bij de nwwz-50-plussers (+12,4%) en het totaal aantal nwwz (+12,1%) telkens hoger dan in Limburg. Figuur 9 : %-evolutie van de nwwz 31/12/ /12/2011 Niettemin heeft de evolutie tussen 31/12/2007 en 31/12/2011 als resultaat dat in Limburg het aandeel van de ouderen onder de nwwz (figuur 10) is toegenomen met +0,4% tot 26,8% en in Vlaanderen met +0,1% tot 26,6%, waardoor de vergrijzing bij de nwwz in Limburg nu verder gevorderd is dan in Vlaanderen. Figuur 10 : Evolutie van het %-aandeel van de ouderen ( 50 jaar) in het totaal aantal nwwz 3.2 Werkloosheidsgraad Figuur 11 toont dat de globale werkloosheidsgraad, of het aandeel van de nwwz in de beroepsbevolking (werkenden + nwwz), op 31 december 2011 in Limburg 7,0% bedraagt, wat 0,4% meer is dan in Vlaanderen (6,6%). In Limburg is de werkloosheidsdruk bij de 50-plussers met 8,0% niet alleen hoger dan voor het totaal aantal nwwz maar is het verschil (0,8%) met Vlaanderen (7,2%) ook iets groter. -8-

10 Figuur 11 : Oudere ( 50 jaar) en totale werkloosheidsgraad op 31/12/2011 (nwwz in % van de beroepsbevolking) -9-

11 Statistische bijlage De loontrekkende werkgelegenheid volgens sector en leeftijd op 31 december 2010 Limburg Sectoren (nace 2008) Landbouw Industrie Delfstoffen Electriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht, cokesovens Water-, afval en afvalwaterbeheer Voedingsmiddelen, dranken en tabaksproducten Textiel-, kleding- en leernijverheid Hout- en papierindustrie, drukkerijen Chemische producten Farmaceutische grondstoffen en producten Rubber, kunststof en overige niet-metaalh. minerale prod Metaalverwerking Transportmiddelen Overige industrie en reparatie Bouwnijverheid Tertiaire sector Groot- en detailhandel Verschaffen van accommodatie en maaltijden Vervoer, opslag Uitgeverijen en audiovisuele bedr., telecomm., informatica Financiële activiteiten en verzekeringen Exploitatie van en handel in onroer. goed, diensten aan be Openbaar best. en defensie, verpl. sociale verzek., onderw Menselijke gezondheidszorg Maatschappelijke dienstverlening Overige diensten Totaal %-aandeel van de leeftijdsklassen per sector inzake de loontrekkende werkgelegenheid op 31 december 2010 Limburg Sectoren (nace 2008) LANDBOUW 30,5 21,6 27,1 48,4 59,1 52,5 21,1 19,3 20,4 100,0 100,0 100,0 INDUSTRIE 16,4 14,9 16,2 59,9 65,5 60,9 23,7 19,6 22,9 100,0 100,0 100,0 -Delfstoffen 8,6 8,7 8,6 43,8 52,2 45,0 47,7 39,1 46,4 100,0 100,0 100,0 -Electriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht, cokesovens 12,8 33,0 19,3 63,0 60,8 62,3 24,2 6,2 18,4 100,0 100,0 100,0 -Water-, afval en afvalwaterbeheer 13,6 15,6 14,0 61,3 65,4 62,0 25,0 19,0 24,0 100,0 100,0 100,0 -Voedingsmiddelen, dranken en tabaksproducten 16,8 19,4 17,8 59,9 59,4 59,7 23,4 21,2 22,5 100,0 100,0 100,0 -Textiel-, kleding- en leernijverheid 15,1 6,8 10,1 62,4 62,6 62,5 22,5 30,6 27,4 100,0 100,0 100,0 -Hout- en papierindustrie, drukkerijen 19,7 14,7 18,7 56,1 64,5 57,7 24,2 20,8 23,6 100,0 100,0 100,0 -Chemische producten 9,4 14,1 10,1 57,8 67,3 59,2 32,8 18,6 30,7 100,0 100,0 100,0 -Farmaceutische grondstoffen en producten 0,0 24,0 15,0 86,7 72,0 77,5 13,3 4,0 7,5 100,0 100,0 100,0 -Rubber, kunststof en overige niet-metaalh. minerale prod. 16,6 12,2 16,0 60,0 69,9 61,5 23,4 17,9 22,6 100,0 100,0 100,0 -Metaalverwerking 20,0 13,9 19,2 59,7 68,2 60,8 20,3 17,9 20,0 100,0 100,0 100,0 -Transportmiddelen 10,3 9,6 10,2 63,7 72,1 64,6 26,0 18,2 25,1 100,0 100,0 100,0 -Overige industrie en reparatie 23,6 11,7 20,8 52,0 67,8 55,7 24,4 20,5 23,5 100,0 100,0 100,0 BOUWNIJVERHEID 28,8 20,5 28,2 48,4 62,6 49,5 22,8 16,8 22,3 100,0 100,0 100,0 TERTIAIRE SECTOR 22,2 21,9 22,0 48,9 54,9 52,4 28,9 23,2 25,5 100,0 100,0 100,0 -Groot- en detailhandel 25,3 26,2 25,8 52,9 57,3 55,2 21,7 16,5 19,0 100,0 100,0 100,0 -Verschaffen van accommodatie en maaltijden 42,4 30,8 35,1 41,1 44,8 43,4 16,5 24,4 21,4 100,0 100,0 100,0 -Vervoer, opslag 12,9 17,6 13,8 51,4 62,8 53,7 35,7 19,6 32,5 100,0 100,0 100,0 -Uitgeverijen en audiovisuele bedr., telecomm., informatica 28,9 29,3 29,0 48,0 56,9 50,7 23,1 13,8 20,3 100,0 100,0 100,0 -Financiële activiteiten en verzekeringen 14,0 19,1 16,8 50,4 64,4 58,0 35,6 16,5 25,3 100,0 100,0 100,0 -Exploitatie van en handel in onroer. goed, diensten aan be 37,8 26,6 31,5 46,1 54,1 50,6 16,1 19,3 17,9 100,0 100,0 100,0 -Openbaar best. en defensie, verpl. sociale verzek., onderw 14,6 17,1 16,0 47,3 54,7 51,4 38,1 28,3 32,6 100,0 100,0 100,0 -Menselijke gezondheidszorg 19,7 21,3 21,0 50,5 54,1 53,5 29,8 24,6 25,4 100,0 100,0 100,0 -Maatschappelijke dienstverlening 16,3 19,1 18,7 52,1 56,6 56,0 31,6 24,3 25,3 100,0 100,0 100,0 -Overige diensten 20,9 27,3 24,7 43,6 46,0 45,0 35,5 26,7 30,3 100,0 100,0 100,0 TOTAAL 21,3 21,3 21,3 52,2 55,9 53,9 26,5 22,8 24,8 100,0 100,0 100,0-10-

12 De loontrekkende werkgelegenheid volgens sector en leeftijd op 31 december 2010 Vlaanderen Sectoren (nace 2008) Landbouw Industrie Delfstoffen Electriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht, cokesovens Water-, afval en afvalwaterbeheer Voedingsmiddelen, dranken en tabaksproducten Textiel-, kleding- en leernijverheid Hout- en papierindustrie, drukkerijen Chemische producten Farmaceutische grondstoffen en producten Rubber, kunststof en overige niet-metaalh. minerale prod Metaalverwerking Transportmiddelen Overige industrie en reparatie Bouwnijverheid Tertiaire sector Groot- en detailhandel Verschaffen van accommodatie en maaltijden Vervoer, opslag Uitgeverijen en audiovisuele bedr., telecomm., informatica Financiële activiteiten en verzekeringen Exploitatie van en handel in onroer. goed, diensten aan be Openbaar best. en defensie, verpl. sociale verzek., onderwi Menselijke gezondheidszorg Maatschappelijke dienstverlening Overige diensten Totaal %-aandeel van de leeftijdsklassen per sector inzake de loontrekkende werkgelegenheid op 31 december 2010 Vlaanderen Sectoren (nace 2008) LANDBOUW 29,6 23,9 27,5 51,5 54,5 52,6 19,0 21,7 19,9 100,0 100,0 100,0 INDUSTRIE 17,0 17,4 17,1 58,6 62,6 59,5 24,4 20,0 23,3 100,0 100,0 100,0 -Delfstoffen 8,4 5,8 8,0 54,4 56,5 54,7 37,2 37,7 37,3 100,0 100,0 100,0 -Electriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht, cokesovens 18,8 31,5 21,8 52,8 55,6 53,5 28,4 12,9 24,8 100,0 100,0 100,0 -Water-, afval en afvalwaterbeheer 14,3 17,2 14,8 58,0 65,7 59,4 27,7 17,0 25,7 100,0 100,0 100,0 -Voedingsmiddelen, dranken en tabaksproducten 18,6 25,8 21,3 58,4 54,7 57,0 23,0 19,4 21,6 100,0 100,0 100,0 -Textiel-, kleding- en leernijverheid 10,7 8,3 9,6 62,1 63,5 62,7 27,2 28,2 27,6 100,0 100,0 100,0 -Hout- en papierindustrie, drukkerijen 17,0 16,7 16,9 59,5 65,0 60,9 23,4 18,3 22,2 100,0 100,0 100,0 -Chemische producten 12,1 14,0 12,5 61,1 66,8 62,1 26,8 19,1 25,4 100,0 100,0 100,0 -Farmaceutische grondstoffen en producten 11,5 14,3 12,8 65,8 70,0 67,8 22,8 15,8 19,4 100,0 100,0 100,0 -Rubber, kunststof en overige niet-metaalh. minerale prod. 16,3 13,2 15,7 60,4 66,9 61,6 23,3 19,9 22,7 100,0 100,0 100,0 -Metaalverwerking 19,8 14,7 19,0 57,3 65,8 58,6 22,9 19,5 22,4 100,0 100,0 100,0 -Transportmiddelen 15,5 13,6 15,2 62,1 69,7 63,2 22,4 16,6 21,6 100,0 100,0 100,0 -Overige industrie en reparatie 18,6 14,2 17,8 52,1 63,0 54,2 29,3 22,8 28,0 100,0 100,0 100,0 BOUWNIJVERHEID 29,2 21,3 28,6 50,2 61,6 51,1 20,6 17,0 20,3 100,0 100,0 100,0 TERTIAIRE SECTOR 22,2 22,9 22,6 51,4 54,6 53,2 26,4 22,5 24,2 100,0 100,0 100,0 -Groot- en detailhandel 24,4 26,4 25,3 54,7 55,7 55,2 21,0 17,8 19,5 100,0 100,0 100,0 -Verschaffen van accommodatie en maaltijden 43,4 36,0 39,5 43,3 43,3 43,3 13,3 20,7 17,2 100,0 100,0 100,0 -Vervoer, opslag 13,8 18,7 14,9 52,3 61,6 54,4 33,9 19,7 30,8 100,0 100,0 100,0 -Uitgeverijen en audiovisuele bedr., telecomm., informatica 24,7 24,2 24,5 56,2 61,5 57,8 19,1 14,3 17,7 100,0 100,0 100,0 -Financiële activiteiten en verzekeringen 15,3 17,2 16,4 52,1 61,4 57,5 32,5 21,3 26,1 100,0 100,0 100,0 -Exploitatie van en handel in onroer. goed, diensten aan be 33,4 28,4 30,8 50,6 54,4 52,6 16,0 17,1 16,6 100,0 100,0 100,0 -Openbaar best. en defensie, verpl. sociale verzek., onderwi 14,1 18,8 16,9 49,2 54,3 52,2 36,7 26,9 30,9 100,0 100,0 100,0 -Menselijke gezondheidszorg 18,7 19,5 19,4 50,1 54,2 53,5 31,2 26,3 27,1 100,0 100,0 100,0 -Maatschappelijke dienstverlening 18,4 20,5 20,1 52,2 55,3 54,8 29,4 24,2 25,1 100,0 100,0 100,0 -Overige diensten 22,1 27,2 25,1 46,4 47,5 47,1 31,5 25,3 27,8 100,0 100,0 100,0 TOTAAL 21,7 22,4 22,0 53,1 55,4 54,2 25,2 22,3 23,8 100,0 100,0 100,0-11-

13 De loontrekkende werkgelegenheid volgens sector en leeftijd op 31 december 2010 België Sectoren (nace 2008) Landbouw Industrie Delfstoffen Electriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht, cokesovens Water-, afval en afvalwaterbeheer Voedingsmiddelen, dranken en tabaksproducten Textiel-, kleding- en leernijverheid Hout- en papierindustrie, drukkerijen Chemische producten Farmaceutische grondstoffen en producten Rubber, kunststof en overige niet-metaalh. minerale prod Metaalverwerking Transportmiddelen Overige industrie en reparatie Bouwnijverheid Tertiaire sector Groot- en detailhandel Verschaffen van accommodatie en maaltijden Vervoer, opslag Uitgeverijen en audiovisuele bedr., telecomm., informatica Financiële activiteiten en verzekeringen Exploitatie van en handel in onroer. goed, diensten aan be Openbaar best. en defensie, verpl. sociale verzek., onderwi Menselijke gezondheidszorg Maatschappelijke dienstverlening Overige diensten Totaal %-aandeel van de leeftijdsklassen per sector inzake de loontrekkende werkgelegenheid op 31 december 2010 België Sectoren (nace 2008) LANDBOUW 31,3 25,6 29,4 49,7 53,3 50,9 19,0 21,1 19,7 100,0 100,0 100,0 INDUSTRIE 16,9 17,8 17,1 58,1 61,9 58,9 25,0 20,3 23,9 100,0 100,0 100,0 -Delfstoffen 14,4 7,7 13,9 56,6 60,5 56,9 29,0 31,8 29,2 100,0 100,0 100,0 -Electriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht, cokesovens 19,0 32,1 22,2 52,8 55,3 53,4 28,3 12,6 24,4 100,0 100,0 100,0 -Water-, afval en afvalwaterbeheer 14,9 16,5 15,1 60,0 64,9 60,8 25,1 18,6 24,1 100,0 100,0 100,0 -Voedingsmiddelen, dranken en tabaksproducten 19,5 25,9 21,9 58,3 54,6 56,9 22,2 19,5 21,2 100,0 100,0 100,0 -Textiel-, kleding- en leernijverheid 10,7 8,8 9,9 62,2 62,7 62,5 27,0 28,5 27,7 100,0 100,0 100,0 -Hout- en papierindustrie, drukkerijen 16,9 16,1 16,7 59,7 64,1 60,7 23,4 19,8 22,6 100,0 100,0 100,0 -Chemische producten 12,3 14,6 12,8 60,9 66,0 61,8 26,8 19,4 25,4 100,0 100,0 100,0 -Farmaceutische grondstoffen en producten 15,0 15,6 15,3 67,4 69,9 68,6 17,6 14,4 16,1 100,0 100,0 100,0 -Rubber, kunststof en overige niet-metaalh. minerale prod. 16,3 13,1 15,8 60,3 65,8 61,1 23,5 21,2 23,1 100,0 100,0 100,0 -Metaalverwerking 18,4 13,8 17,8 56,1 64,2 57,3 25,4 22,0 25,0 100,0 100,0 100,0 -Transportmiddelen 15,3 15,1 15,3 60,7 66,4 61,5 24,0 18,5 23,2 100,0 100,0 100,0 -Overige industrie en reparatie 18,6 14,7 17,9 51,0 62,5 53,1 30,4 22,8 29,0 100,0 100,0 100,0 BOUWNIJVERHEID 30,0 20,9 29,3 49,7 61,0 50,5 20,3 18,2 20,2 100,0 100,0 100,0 TERTIAIRE SECTOR 21,2 22,0 21,7 51,9 54,6 53,4 26,9 23,4 24,9 100,0 100,0 100,0 -Groot- en detailhandel 25,6 27,1 26,3 54,0 54,6 54,3 20,4 18,3 19,4 100,0 100,0 100,0 -Verschaffen van accommodatie en maaltijden 40,6 35,5 38,0 46,3 45,5 45,9 13,1 19,0 16,1 100,0 100,0 100,0 -Vervoer, opslag 13,8 17,9 14,6 51,7 60,0 53,4 34,6 22,1 32,0 100,0 100,0 100,0 -Uitgeverijen en audiovisuele bedr., telecomm., informatica 21,3 21,5 21,4 56,6 60,9 57,9 22,1 17,7 20,7 100,0 100,0 100,0 -Financiële activiteiten en verzekeringen 13,3 15,7 14,5 53,7 59,7 56,9 33,0 24,6 28,6 100,0 100,0 100,0 -Exploitatie van en handel in onroer. goed, diensten aan be 32,7 27,1 29,7 51,2 55,3 53,4 16,1 17,5 16,9 100,0 100,0 100,0 -Openbaar best. en defensie, verpl. sociale verzek., onderwi 13,6 17,5 15,8 50,7 54,5 52,9 35,7 28,0 31,3 100,0 100,0 100,0 -Menselijke gezondheidszorg 19,2 18,8 18,9 51,2 53,8 53,3 29,6 27,4 27,8 100,0 100,0 100,0 -Maatschappelijke dienstverlening 18,3 20,7 20,2 54,0 55,7 55,4 27,7 23,7 24,4 100,0 100,0 100,0 -Overige diensten 21,2 26,8 24,5 48,4 48,9 48,7 30,3 24,3 26,8 100,0 100,0 100,0 TOTAAL 21,2 21,7 21,5 53,0 55,2 54,0 25,8 23,1 24,5 100,0 100,0 100,0-12-

14 De loontrekkende werkgelegenheid volgens sector en leeftijd op 31 december 2007 Limburg Sectoren (nace 2003) jaar jaar 50 jaar en meer Totaal Landbouw Industrie Delfstoffen Electriciteit, gas, water, cokesovens Voeding, tabak Textiel, kleding, leer, schoeisel Hout, papier, druk Chemie Rubber, kunststof Niet-metaalhoudende minerale prod. (bouwmat.) Metaalverwerking Transportmiddelen Meubels en overige industrie, incl. recuperatie Bouwnijverheid Tertiaire sector Handel, reparatie Horeca Vervoer, opslag, communicatie Financiële instellingen Onroer. goed., verhuur, diensten aan bedrijven Openbaar bestuur, onderwijs Gezondheidszorgen en maatsch. dienstverl Overige diensten Totaal %-aandeel van de leeftijdsklassen per sector inzake de loontrekkende werkgelegenheid op 31 december 2007 Limburg Sectoren (nace 2003) LANDBOUW 28,7 21,3 26,2 50,3 58,3 53,0 21,0 20,4 20,8 100,0 100,0 100,0 INDUSTRIE 21,1 21,0 21,1 60,3 65,1 61,2 18,5 14,0 17,7 100,0 100,0 100,0 -Delfstoffen 7,0 18,2 8,2 54,1 54,5 54,1 39,0 27,3 37,6 100,0 100,0 100,0 -Electriciteit, gas, water, cokesovens 10,8 41,1 18,9 62,9 50,5 59,5 26,4 8,4 21,5 100,0 100,0 100,0 -Voeding, tabak 20,1 21,9 20,8 60,0 64,0 61,6 19,9 14,1 17,6 100,0 100,0 100,0 -Textiel, kleding, leer, schoeisel 17,8 13,2 15,5 62,4 64,6 63,5 19,9 22,2 21,0 100,0 100,0 100,0 -Hout, papier, druk 21,3 20,4 21,1 60,1 64,6 61,0 18,6 15,0 17,9 100,0 100,0 100,0 -Chemie 12,3 17,0 13,0 57,8 66,3 58,9 29,9 16,7 28,1 100,0 100,0 100,0 -Rubber, kunststof 18,6 17,2 18,3 61,2 68,5 62,7 20,2 14,2 19,0 100,0 100,0 100,0 -Niet-metaalhoudende minerale prod. (bouwmat.) 19,3 16,9 19,1 59,7 68,3 60,5 21,0 14,9 20,4 100,0 100,0 100,0 -Metaalverwerking 26,2 23,1 25,8 57,3 64,8 58,3 16,5 12,1 15,9 100,0 100,0 100,0 -Transportmiddelen 18,7 21,2 19,0 66,9 69,0 67,1 14,4 9,8 13,9 100,0 100,0 100,0 -Meubels en overige industrie, incl. recuperatie 24,7 18,2 23,0 55,9 66,8 58,6 19,4 15,1 18,3 100,0 100,0 100,0 BOUWNIJVERHEID 28,6 24,4 28,3 51,4 63,0 52,2 19,9 12,6 19,5 100,0 100,0 100,0 TERTIAIRE SECTOR 23,5 24,2 23,9 50,8 56,8 54,3 25,6 19,0 21,8 100,0 100,0 100,0 -Handel, reparatie 27,8 28,4 28,1 52,8 58,5 55,8 19,4 13,1 16,2 100,0 100,0 100,0 -Horeca 46,9 34,7 39,0 40,0 46,8 44,4 13,1 18,5 16,6 100,0 100,0 100,0 -Vervoer, opslag, communicatie 14,4 25,3 16,7 53,5 58,2 54,5 32,1 16,6 28,8 100,0 100,0 100,0 -Financiële instellingen 12,9 21,0 17,2 51,1 65,5 58,7 36,0 13,4 24,1 100,0 100,0 100,0 -Onroer. goed., verhuur, diensten aan bedrijven 40,9 29,7 34,4 45,9 57,2 52,5 13,1 13,1 13,1 100,0 100,0 100,0 -Openbaar bestuur, onderwijs 16,1 17,8 17,0 52,0 55,6 53,9 31,9 26,6 29,1 100,0 100,0 100,0 -Gezondheidszorgen en maatsch. dienstverl. 17,3 21,3 20,6 54,1 58,9 58,1 28,6 19,8 21,3 100,0 100,0 100,0 -Overige diensten 20,0 31,3 26,4 46,8 48,6 47,8 33,1 20,1 25,7 100,0 100,0 100,0 TOTAAL 23,4 23,9 23,6 54,0 57,6 55,7 22,6 18,5 20,7 100,0 100,0 100,0-13-

15 De loontrekkende werkgelegenheid volgens sector en leeftijd op 31 december 2007 Vlaanderen Sectoren (nace 2003) jaar jaar 50 jaar en meer Totaal Landbouw Industrie Delfstoffen Electriciteit, gas, water, cokesovens Voeding, tabak Textiel, kleding, leer, schoeisel Hout, papier, druk Chemie Rubber, kunststof Niet-metaalhoudende minerale prod. (bouwmat.) Metaalverwerking Transportmiddelen Meubels en overige industrie, incl. recuperatie Bouwnijverheid Tertiaire sector Handel, reparatie Horeca Vervoer, opslag, communicatie Financiële instellingen Onroer. goed., verhuur, diensten aan bedrijven Openbaar bestuur, onderwijs Gezondheidszorgen en maatsch. dienstverl Overige diensten Totaal %-aandeel van de leeftijdsklassen per sector inzake de loontrekkende werkgelegenheid op 31 december 2007 Vlaanderen Sectoren (nace 2003) LANDBOUW 34,4 24,1 31,5 49,5 56,4 51,4 16,1 19,6 17,1 100,0 100,0 100,0 INDUSTRIE 19,8 21,4 20,2 58,9 62,1 59,6 21,3 16,4 20,2 100,0 100,0 100,0 -Delfstoffen 8,8 12,9 9,4 60,2 55,7 59,4 31,0 31,4 31,1 100,0 100,0 100,0 -Electriciteit, gas, water, cokesovens 15,5 35,4 19,9 54,3 51,6 53,7 30,2 13,0 26,4 100,0 100,0 100,0 -Voeding, tabak 20,6 29,4 23,9 59,5 55,5 58,0 19,9 15,1 18,1 100,0 100,0 100,0 -Textiel, kleding, leer, schoeisel 13,6 12,0 12,9 62,7 64,6 63,6 23,7 23,4 23,5 100,0 100,0 100,0 -Hout, papier, druk 19,7 21,3 20,2 60,2 64,1 61,4 20,0 14,6 18,4 100,0 100,0 100,0 -Chemie 14,3 19,6 15,6 62,8 65,8 63,6 22,9 14,6 20,9 100,0 100,0 100,0 -Rubber, kunststof 19,3 17,7 18,9 62,3 67,3 63,5 18,4 15,0 17,6 100,0 100,0 100,0 -Niet-metaalhoudende minerale prod. (bouwmat.) 18,5 15,9 18,2 59,3 66,4 60,2 22,1 17,7 21,6 100,0 100,0 100,0 -Metaalverwerking 22,8 20,0 22,3 56,7 63,9 57,8 20,5 16,1 19,8 100,0 100,0 100,0 -Transportmiddelen 20,4 19,3 20,3 59,4 67,7 60,5 20,1 13,0 19,2 100,0 100,0 100,0 -Meubels en overige industrie, incl. recuperatie 21,4 16,8 20,3 53,9 62,7 56,0 24,7 20,5 23,7 100,0 100,0 100,0 BOUWNIJVERHEID 29,8 24,3 29,4 51,4 61,6 52,1 18,8 14,0 18,5 100,0 100,0 100,0 TERTIAIRE SECTOR 23,2 24,8 24,1 52,8 56,2 54,6 24,0 19,0 21,3 100,0 100,0 100,0 -Handel, reparatie 25,7 28,3 26,9 55,4 57,2 56,3 18,9 14,5 16,8 100,0 100,0 100,0 -Horeca 46,5 38,7 42,3 42,1 44,4 43,3 11,4 16,9 14,4 100,0 100,0 100,0 -Vervoer, opslag, communicatie 15,6 25,5 17,9 54,1 59,4 55,3 30,4 15,1 26,8 100,0 100,0 100,0 -Financiële instellingen 14,1 18,9 16,8 54,1 61,6 58,3 31,8 19,5 24,9 100,0 100,0 100,0 -Onroer. goed., verhuur, diensten aan bedrijven 34,7 31,6 33,1 51,7 55,4 53,5 13,6 13,1 13,3 100,0 100,0 100,0 -Openbaar bestuur, onderwijs 14,7 19,6 17,5 51,6 54,9 53,5 33,7 25,6 29,0 100,0 100,0 100,0 -Gezondheidszorgen en maatsch. dienstverl. 18,6 20,9 20,5 54,6 58,6 57,9 26,8 20,4 21,6 100,0 100,0 100,0 -Overige diensten 22,7 30,1 26,6 51,2 50,4 50,8 26,1 19,4 22,5 100,0 100,0 100,0 TOTAAL 23,1 24,5 23,7 54,3 56,8 55,4 22,7 18,7 20,9 100,0 100,0 100,0-14-

16 De loontrekkende werkgelegenheid volgens sector en leeftijd op 31 december 2007 België Sectoren (nace 2003) jaar jaar 50 jaar en meer Totaal Landbouw Industrie Delfstoffen Electriciteit, gas, water, cokesovens Voeding, tabak Textiel, kleding, leer, schoeisel Hout, papier, druk Chemie Rubber, kunststof Niet-metaalhoudende minerale prod. (bouwmat.) Metaalverwerking Transportmiddelen Meubels en overige industrie, incl. recuperatie Bouwnijverheid Tertiaire sector Handel, reparatie Horeca Vervoer, opslag, communicatie Financiële instellingen Onroer. goed., verhuur, diensten aan bedrijven Openbaar bestuur, onderwijs Gezondheidszorgen en maatsch. dienstverl Overige diensten Totaal %-aandeel van de leeftijdsklassen per sector inzake de loontrekkende werkgelegenheid op 31 december 2007 België Sectoren (nace 2003) LANDBOUW 36,9 25,1 33,9 47,9 56,1 50,0 15,2 18,7 16,1 100,0 100,0 100,0 INDUSTRIE 19,4 21,3 19,8 58,4 61,7 59,2 22,2 17,0 21,0 100,0 100,0 100,0 -Delfstoffen 17,6 10,4 17,1 55,9 60,0 56,2 26,5 29,6 26,7 100,0 100,0 100,0 -Electriciteit, gas, water, cokesovens 15,5 33,6 19,5 54,9 52,4 54,4 29,6 14,0 26,1 100,0 100,0 100,0 -Voeding, tabak 21,3 29,0 24,2 59,4 55,6 58,0 19,3 15,5 17,9 100,0 100,0 100,0 -Textiel, kleding, leer, schoeisel 13,8 12,3 13,1 62,6 64,1 63,3 23,6 23,5 23,6 100,0 100,0 100,0 -Hout, papier, druk 19,2 20,4 19,6 60,7 63,9 61,6 20,1 15,8 18,8 100,0 100,0 100,0 -Chemie 15,2 19,3 16,4 62,9 66,2 63,9 21,8 14,5 19,7 100,0 100,0 100,0 -Rubber, kunststof 19,4 17,2 18,9 62,0 66,7 63,0 18,6 16,1 18,1 100,0 100,0 100,0 -Niet-metaalhoudende minerale prod. (bouwmat.) 17,8 15,1 17,5 60,0 64,9 60,5 22,2 20,0 22,0 100,0 100,0 100,0 -Metaalverwerking 21,1 18,7 20,8 55,8 63,1 56,8 23,1 18,2 22,4 100,0 100,0 100,0 -Transportmiddelen 19,8 19,9 19,9 58,8 65,8 59,7 21,3 14,3 20,4 100,0 100,0 100,0 -Meubels en overige industrie, incl. recuperatie 21,8 17,5 20,8 54,5 62,3 56,3 23,7 20,2 22,9 100,0 100,0 100,0 BOUWNIJVERHEID 30,2 22,9 29,8 51,4 61,5 52,0 18,4 15,6 18,2 100,0 100,0 100,0 TERTIAIRE SECTOR 22,0 23,6 22,9 53,1 56,2 54,8 24,9 20,2 22,3 100,0 100,0 100,0 -Handel, reparatie 26,7 28,5 27,5 54,8 56,2 55,5 18,5 15,3 17,0 100,0 100,0 100,0 -Horeca 42,9 37,4 40,1 45,8 46,8 46,3 11,3 15,7 13,6 100,0 100,0 100,0 -Vervoer, opslag, communicatie 14,7 23,1 16,6 53,8 59,3 55,1 31,4 17,7 28,3 100,0 100,0 100,0 -Financiële instellingen 13,7 17,8 15,8 54,0 59,4 56,8 32,3 22,9 27,4 100,0 100,0 100,0 -Onroer. goed., verhuur, diensten aan bedrijven 34,1 30,2 32,1 52,2 56,2 54,2 13,7 13,5 13,6 100,0 100,0 100,0 -Openbaar bestuur, onderwijs 13,9 18,2 16,3 52,4 55,8 54,3 33,7 26,0 29,4 100,0 100,0 100,0 -Gezondheidszorgen en maatsch. dienstverl. 18,5 20,5 20,1 55,9 58,1 57,7 25,6 21,4 22,2 100,0 100,0 100,0 -Overige diensten 21,4 28,6 25,1 52,1 50,7 51,3 26,6 20,7 23,5 100,0 100,0 100,0 TOTAAL 22,3 23,4 22,8 54,1 56,7 55,3 23,5 19,9 21,9 100,0 100,0 100,0-15-