Nieuwsbrief nr. 2 Rekenkamercommissie Ermelo Harderwijk

Transcriptie

1 Nieuwsbrief nr. 2 Rekenkamercommissie Ermelo Harderwijk Maart 2017 Met genoegen bieden wij u de tweede nieuwsbrief van de rekenkamercommissie Ermelo Harderwijk aan. Middels deze nieuwsbrief willen we u informeren over lopende onderzoeken, activiteiten die op stapel staan en landelijke ontwikkelingen. 1. Uitvoering onderzoeken Hierbij informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot de uitvoering van de lopende onderzoeken. Duurzaamheid gemeente Harderwijk Het onderzoek naar het duurzaamheidsbeleid door de gemeente Harderwijk is afgerond. Op 9 maart is het besproken in de Commissie Ruimte. Op basis van het onderzoek hebben wij geconcludeerd dat het beleid wat betreft ambities en doelen goed is geformuleerd. De uitvoering van het beleid kan echter nog verder verbeterd worden. Met name wat betreft de organisatie, het maatregelenpakket en de wijze waarop de financiering worden geregeld. Ook blijft de realisatie van het doel met betrekking tot de reductie van de CO2-uitstoot achter en vergt een grotere inzet van maatregelen. De raad is door het college betrokken bij het opstellen, het uitvoeren en het evalueren van het beleid en maakt (proactief) gebruik van zijn bevoegdheden in het kader van zijn kaderstellende en controlerende rol en krijgt hiervoor de nodige informatie. Wij hebben de raad geadviseerd om nadrukkelijker in te zetten op de controlerende rol inzake de uitvoering van het beleid. De raad kan de kwaliteit van de uitvoering helpen versterken door daar nadrukkelijker in te zetten op zijn controlerende rol. Het college en de ambtelijke organisatie hebben wij de volgende adviezen gegeven: Stel een gestructureerd maatregelenpakket op waarbij per maatregel wordt aangegeven wat de bijdrage is aan het doelbereik; Geef per maatregel aan wat de kosten zijn en op welke wijze deze worden gedekt; Houd per maatregel de voortgang bij en bepaal of de beschikbare ambtelijke capaciteit toereikend is.

2 Subsidiebeleid gemeente Ermelo Aanleiding Subsidies is (naast inkoop en aanbesteding) één van de instrumenten om steun te geven aan maatschappelijke instellingen, bedrijven en inwoners. In de gemeente Ermelo wordt jaarlijks ruim 5 mln. aan subsidies verstrekt en is er een groot maatschappelijk belang. Daarom is onderzoek gedaan naar de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid. Het onderzoek is gericht op het bieden van inzicht en de effectiviteit van dit instrument. Ook de rol van raad en college wordt belicht. Verloop In het voorjaar van 2016 is het voornemen binnen de rekenkamer geuit om onderzoek te doen naar subsidies. Na het zomerreces is gestart met het onderzoek d.m.v. dossierstudie en interviews met stakeholders binnen de gemeente (ambtelijk en bestuurlijk) en met gesubsidieerde instellingen. Eind 2016 is het onderzoek feitelijk afgerond. Begin 2017 heeft ambtelijk en bestuurlijk hoor en wederhoor plaatsgevonden. Later dit voorjaar kan het rapport bestuurlijk geagendeerd worden. Globale conclusies en aanbevelingen Er is binnen de gemeente Ermelo sprake van een professionaliseringslag aangaande het onderwerp subsidies. De gemeente is voornemens op korte termijn nader beleid te ontwikkelen. Hoewel bij bepaalde (grote) subsidiestromen aansluiting wordt gezocht tussen doelstellingen activiteiten en beleids (effecten) is dat op het hele subsidieveld nog niet het geval. Met name het onderdeel doelmatigheid is nog onderbelicht. Ook de aansluiting binnen de planning en control cyclus behoeft verbetering. De aanbevelingen zijn gericht op continuering van de in gang gezette professionaliseringslag alsmede een betere aansluiting op de planning en control instrumenten. Opbrengst We hopen dat het rapport bijdraagt aan inmiddels in gang gezette verbeteringen en input kan geven voor het te ontwikkelen beleid aangaande subsidies. Tevens dat raad en college zich bewust zijn van de verschillende rollen en bevoegdheden die bij subsidies aan de orde zijn. Verbonden partijen, gezamenlijk onderzoek Ermelo en Harderwijk Het verloop van het onderzoek In de vorige nieuwsbrief hebben we al kort stilgestaan bij het onderzoek naar verbonden partijen in beide gemeenten. Een actueel onderwerp. Het laatste half jaar zien we intensieve trajecten van voorbereiding en besluitvorming over verbonden partijen zoals Meerinzicht en de RNV. Na de zomervakantie 2016 hebben de onderzoekers veel informatie verzameld en interviews gehouden. Ongeveer de helft van de raadsleden heeft meegedaan aan een enquête over het

3 sturen op verbonden partijen. In de loop van oktober en november zijn sessies met de raadscommissies van Ermelo en Harderwijk georganiseerd. Verder is er een gezamenlijke bijeenkomst geweest, waarbij de meeste fracties vertegenwoordigd waren. Hoe kunnen we sturing verbeteren Tijdens deze bijeenkomsten met raadsleden is doorgepraat over de enquêteresultaten en nagedacht over de vraag hoe de raad zijn sturingsmogelijkheden op verbonden partijen kan verbeteren. Verbonden partijen gaan immers over belangrijke vraagstukken en ze moeten prestaties leveren voor de inwoners van Ermelo en Harderwijk. Complexe sturing Sturen op verbonden partijen is ingewikkeld. Er is sprake van een samenwerkingsverband van diverse deelnemers aan zo n verbonden partij. Dus moet er gezamenlijk worden gestuurd; en dat is een hele kunst. Sommige samenwerkingsverbanden zijn relevant en enkelen verplicht, zoals de Omgevingsdienst. Andere verbonden partijen zijn van minder belang. Hoe zorg je er voor dat je je als raad en als raadslid gericht houdt op de doelen die moeten worden bereikt? Is de verbonden partij bereid of in staat om te vertellen wat zij bijdraagt aan het beoogde publieke belang? En welke prestaties zijn geleverd? Welke informatie heeft de raad nodig om eigentijds en adequaat te kunnen sturen en waar nodig bij te sturen? Bestuurlijk wederhoor, publicatie en dan? Het onderwerp is complex en dit onderzoek gaat niet in op alle aspecten. Het is gericht op de wens van de raden om beter te willen sturen. Binnenkort verwachten wij het bestuurlijk wederhoor van beide colleges op het concept rapport. Uiteraard zijn we benieuwd naar de reactie op de conclusies en aanbevelingen. We verwachten ons rapport begin april te publiceren en aan de beide gemeenteraden te sturen. 2. Onderzoeksprogramma 2017 en Groslijst Het onderzoeksprogramma 2017 is in concept gereed en zal binnenkort, tezamen met het jaarverslag, aan u worden aangeboden. Als bijlage bij het onderzoeksprogramma treft u de groslijst aan. Deze bestaat voor een deel uit onderwerpen die tijdens de rondjes langs de fracties, in november vorig jaar, zijn genoemd. Daarnaast staan er onderwerpen op die de afgelopen jaren zijn ingebracht. De groslijst als geheel hebben wij nog eens tegen het licht gehouden, met in ons achterhoofd de criteria die we gebruiken om te bepalen of wij een onderwerp geschikt achten voor een rekenkameronderzoek, te weten: - het onderzoek richt zich op doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid; - het versterkt de kaderstellende, controlerend en volks vertegenwoordigende rol van de raad; - er is sprake van voldoende belang voor de gemeente;

4 - het onderzoek moet leereffecten opleveren voor de toekomst; - het onderwerp ligt binnen de invloedsfeer van de gemeente; - en spreiding over de verschillende beleidsvelden. Op deze manier zijn een aantal onderwerpen van de groslijst gehaald. Bijvoorbeeld onderwerpen als inhuur externen, omvang organisatie, het nieuwe werken, daarvan hebben wij gezegd dat deze teveel over de uitvoering gaan, een zaak voor het college dus. 3. Evaluatie rekenkamercommissie Ermelo Harderwijk De evaluatie op basis van de Samenwerkingsovereenkomst rekenkamercommissie Ermelo Harderwijk is inmiddels gestart. De verwachting is, dat deze vóór het zomerreces zal zijn afgerond. De evaluatie wordt uitgevoerd door Necker van Naem. Naast deze evaluatie door een extern onderzoeksbureau zullen wij ook zelf een evaluatie uitvoeren. Wij hebben nu drie onderzoeken volgens onze nieuwe werkwijze uitgevoerd en wij willen nagaan of hiermee efficiënter en effectiever gewerkt is. 4. Stand van zaken Actieplan lokale rekenkamers Op 7 juli 2015 stuurde minister Plasterk het Actieplan lokale rekenkamers naar de Tweede Kamer. Het Actieplan leidde tot een aantal Kamervragen. De minister stuurde op 28 november 2016 (!) een brief naar de Tweede Kamer, waarin hij inging op de Kamervragen. De minister ziet nog steeds een belangrijke rol van raadsleden, maar hij blijft bij zijn standpunt dat vanwege de onafhankelijke positie van de rekenkamer, raadsleden geen volwaardig lid kunnen zijn van een rekenkamer. Hun betrokkenheid moet beperkt blijven tot een adviesfunctie. Wanneer er geen raadsleden meer lid mogen zijn van een rekenkamercommissie, zal de Gemeentewet moeten worden aangepast. Wij hebben nog geen planning gezien voor deze procedure. 5. En wat doen andere rekenkamercommissies? In deze nieuwsbrief willen wij twee voorbeelden beschrijven van onderzoeken, deze keer niet uit de eigen regio. Gezamenlijk onderzoek Wmo in Friesland Zestien Friese rekenkamers en rekenkamercommissies zijn gestart met een gezamenlijk onderzoek naar de uitvoering van de Wmo in zestien Friese gemeenten. Het doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in hoe de zestien gemeenten hun Wmo-dienstverlening hebben georganiseerd. Ook zal nadrukkelijk worden gezocht naar goede voorbeelden uit de praktijk, waar andere gemeentes van kunnen leren. Het is voor het eerst dat zoveel rekenkamers en rekenkamercommissies samen een onderzoek uitvoeren.

5 Evaluatie/ visitatie drie rekenkamercommissies Noord Holland De rekenkamercommissies van Oostzaan, Landsmeer en Waterland zijn gestart met een evaluatie in de vorm van een visitatie. De werkgroep die deze exercitie begeleidt is begonnen met het opstellen van een referentiekader. Aan de hand van dit kader worden onderzoeksrapporten en andere documenten bestudeerd en interviews gehouden met raadsleden, collegeleden, management en de leden van de rekenkamercommissie. Het hele traject wordt gevolgd door de NVRR, omdat deze organisatie het voornemen heeft een handreiking te ontwikkelen, waarmee rekenkamercommissies zichzelf kunnen evalueren. 6. Gemeenteraad en sociaal domein Wij hebben ons opgegeven voor een symposium met als titel Gemeenteraad en sociaal domein Tijdens deze studiebijeenkomst zal worden ingegaan op het zogenaamde Almelose model. Sinds de inwerkingtreding van de Wet revitalisering generiek toezicht zijn gemeenteraden de organen die verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van gemeentelijke taakuitvoering (horizontaal toezicht). Daarmee zijn de toezichthoudende taken van de provincie overgeheveld naar de gemeentelijke bestuursorganen. Van gemeenteraden wordt dus gevraagd om een systeem van toezicht en controle te ontwikkelen op alle taken die de gemeente uitvoert, in het bijzonder in het sociaal domein. Ligt hier dan een taak voor de rekenkamercommissie? In Almelo vond men dat in ieder geval de moeite van een experiment waard. In 2014 heeft de gemeenteraad van Almelo een onafhankelijke toezichtkamer voor het sociale domein ingericht en Douwe Jan Elzinga aangetrokken voor een tweejarig experiment (met een jaarlijks extra budget van ,-). Daarnaast heeft de Rkc-Almelo het initiatief genomen om de rekenkamers van de Twentse gemeenten structureel samen te laten werken bij onderzoek naar thema s in het sociaal domein. Wij zullen in de volgende nieuwsbrief een kort verslag geven van dit symposium. Met vriendelijke groet, Barbara IJsselmuiden, voorzitter, Geert-Jan Put, lid, Gerbe de Vos, lid, Irma Hamstra, secretaris.