Datum 15 december 2016 Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel

Transcriptie

1 Datum 15 december 2016 Aan Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel Van Mwa Kopie Jbe Agendapunt 7a Stand van zaken project zwerfafval 2016 en doorkijk naar 2017 NOTITIE 1. Aanleiding Voor de uitvoering van het project zwerfafval in 2016 liggen de volgende notities en besluiten ten grondslag: 31 maart 2016 Voorstel versterking Netwerk Zwerfafval en stimulering deelname LOD 31 maart 2016 Uitvoeringsprogramma 2016 Herijking en verrijking zwerfafval Land van Cuijk en Boekel. Middels deze notitie wordt u geïnformeerd over de stand van zaken van de diverse projecten. 2. Stand van zaken zwerfafvalprojecten 2.1 Project 1: Effectieve communicatie rond bestaande hotspots Voor 2016 stond voor de gemeente Cuijk de communicatie rond het strandje aan de Heeswijkse Plassen gepland. In 2015 is met de buitendienst de situatie geïnventariseerd. Resultaat Rond de plassen speelt op een tweetal locaties afval uitdagingen, te weten op het strand en rond de parkeerplaats. Naar aanleiding van een extern onderzoek (De Jong Milieu advies 2015) zijn adviezen uitgebracht over mogelijke prullenbakken voor bij de parkeerplaats. Het afval dat achtergelaten wordt is veelal afkomstig van personen die hier meegebrachte (McDrive) etenswaren nuttigen. Inmiddels heeft de buitendienst van CGM zich georiënteerd op eventueel geschikte afvalbakken. Er is nog geen geschikte afvalbak voor de betreffende locatie gevonden. Voor deze afgelegen locatie is een robuuste afvalbak nodig die bereikbaar is vanuit een auto. Voorkomen moet worden dat het een dumping van huishoudelijk afval uitlokt. Ook dient de bak bezoekers te verleiden om, ook als het donker is, het afval in de bak te deponeren. Voor wat betreft het zwerfafval op het strand hebben we gebruik kunnen maken van een onderzoek van Gemeente Schoon naar interventies op stranden bij recreatieplassen. In opdracht van Gemeente Schoon heeft het onderzoeksbureau Novi Mores een onderzoek uitgevoerd. Uit dit onderzoek is gebleken dat door het plakken van stickers op de prullenbakken (afgestemd op de doelgroep), gebruik maken van geluidjes in de bakken en het plaatsen van herkenbare vlaggen bezoekers stimuleert tot het deponeren van afval in de prullenbakken. De onderzoeksresultaten zijn terug te vinden in het bijgevoegde rapport, en bijlage Project 2: Versterking Netwerk Zwerfafval en stimulering deelname LOD In 2015 is met de gemeenten gesproken over het verder doorontwikkelen van de landelijke opschoondag (LOD) en het netwerk van vrijwilligers die helpen om de omgeving vrij te houden van het zwerfafval. Deze ontwikkeling past uitstekend in het beleid van de verschillende gemeenten om inwoners méér te betrekken bij de leefbaarheid in de eigen buurt (burgerparticipatie). De aanpak is in een apart voorstel uitgewerkt en in maart 2016 besproken. Resultaten Na de zomer van 2016 is gestart met de voorbereidingen van de LOD Bij de voorbereiding worden de sleutelvrijwilligers actief betrokken. Doel hiervan is om na te gaan op welke wijze méér deelnemers geworven kunnen worden maar ook op welke wijze de waardering van de vrijwilliger

2 (nog) beter vorm kan krijgen. Ook de adviezen vanuit het communicatieplan (project 7) worden meegenomen. Dit advies bevat de nodige handvaten voor de versterking en uitbreiding van het netwerk, waaronder een advies voor benaming van het netwerk. In de periode december 2016 tot en met januari 2017 vinden sessies plaats met sleutelfiguren binnen de BCA gemeenten. 2.3 Project 3: LOD Dit project bevat de praktische organisatie en uitvoering van de LOD. Alle gemeente nemen deel aan dit project. Resultaten LOD 2016 uitgevoerd en de reguliere voorbereiding voor 2017 is reeds gestart. 2.4 Project 4: Snoeproutes Zwerfafval rond snoeproutes komt binnen meerdere gemeenten voor. Eind 2014 is dan ook afgesproken om dit project als pilot binnen de gemeente Boxmeer uit te voeren en vervolgens in 2016 verder uit te rollen. In 2016 worden de snoeproutes in Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert aangepakt. De activiteiten die worden uitgevoerd zijn: 1. vaststellen snoeproutes; 2. beoordeling van de snoeproute om te bepalen of fysieke aanpassingen zoals (ver)plaatsing prullenbakken noodzakelijk is; 3. benaderen stakeholders zoals bewoners, school, winkelier(s); 4. overleg stakeholders en uitwerken gezamenlijk plan; 5. uitvoering plan (veelal communicatie en eventueel handhaving). Mede op basis van de ervaringen tijdens de pilot binnen de gemeenten Boxmeer is afstemming en samenwerking met de (teamleider van de) buitendienst van essentieel belang. Resultaat In het voorjaar 2016 is in overleg met de CGM-buitendienst geïnventariseerd waar sprake is van overmatig zwerfafval langs routes tussen scholen en winkels. Voor de drie gemeenten kwam vanuit de buitendienst (stap 1) naar voren dat de zwerfafval situatie niet zodanig afwijkt van de zwerfafvalsituatie in andere delen van de gemeenten om daarvoor het project te continueren. Vanuit de buitendienst in Cuijk is aangegeven dat er belangstelling bestaat om in 2017 toch te bekijken op welke wijze de aanwezige hoeveelheid zwerfafval teruggedrongen kan worden. Ervaringen bij bijvoorbeeld de Kraaijenbergse plassen (zie project 1) laten zien dat met communicatie op en rond de bakken een vermindering van de hoeveelheid zwerfafval valt te realiseren. 2.5 Project 5: Terugdringen zwerfafval bij afvalcontainers Dit project is in 2015 opgestart in de gemeenten Cuijk en Mill en Sint Hubert. Voor een aantal probleemlocaties worden in 2016 aanpassingen gerealiseerd. ODBN Datum 2

3 Zwaanplein Cuijk In 2015 heeft de ODBN met een aantal buurtbewoners gesprekken gevoerd over de overlast. Vervolgens is op basis van een stappenplan de situatie aangepakt. Allereerst is de fysieke inrichting verbeterd. De containers opgeknapt en in het voorjaar van 2016 verplaatst naar een andere locatie op het plein. Ook is er een informatiebord geplaatst waarop de norm staat beschreven. Vlak voor de verplaatsing zijn alle omwonenden van het plein geïnformeerd. Dit leidde tot enige commotie van bewoners van een nabijgelegen appartementencomplex. In overleg met een vertegenwoordiger van de bewoners en de heer G.M.P. Stoffels, wethouder gemeente Cuijk, is de locatie voor de containers een tiental meters verplaatst. De uiteindelijke locatie ligt wat meer verscholen en daardoor is het risico voor vervuiling groter. Volgens de buitendienst is de overlast als gevolg van zwerfafval en bijplaatsing aanzienlijk verminderd. Waarschijnlijk wordt het parkeerterrein binnen twee jaar volledig heringericht waarbij mogelijk ondergrondse inzamelcontainers worden geplaatst. Tot die tijd zullen in principe geen ingrijpende interventies meer worden uitgevoerd. Markt Mill Bij de glascontainers was sprake van veel zwerfafval en bijplaatsingen. Begin 2016 is in afstemming met de CGM-buitendienst besloten om de adviezen voor verbetering van de situatie niet te implementeren. De reden hiervoor is dat het gehele plein heringericht wordt. Oude Langenboomseweg Mill In het voorjaar alarmeerde een inwoner die tegenover de afvalbakken woont opnieuw de gemeente en ODBN over de toenemende vervuiling op en rond de inzamelcontainers (3x glas- en 2x textielcontainer). In overleg met de wijkraad heeft de ODBN en CGM buitendienst een plan van aanpak opgesteld en uitgevoerd. Deze bestond uit de volgende acties: Fysieke situatie verbeteren: o lelijke glascontainers vervangen door nette exemplaren (maakt nette indruk); o positionering containers aangepast zodat er geen afval tussen en achter de containers geplaatst kan worden; o vergroten van de opruimfrequentie van het afval zodat de locatie er zoveel mogelijk netjes uitziet. Communicatie uitingen: o via informatie sticker en informatie bord wijzen op de gewenste norm en boete; o informatie in lokale krant; o informatie naar de wijkraad. Inzet toezicht (BOA): o inmiddels zijn ook al verschillende boetes uitgedeeld aan inwoners die afval dumpten. Beschikbaarheid van BOA s is in dit soort trajecten essentieel. Volgens de CGM buitendienst is de situatie aanzienlijk verbeterd. Wel ligt er nog regelmatig kleine spullen, zoals een ovenschaal of plastic zak. Maar er is geen sprake meer van dumpingen van matrassen, vaatwassers, etc. ODBN Datum 3

4 Situatie voor de interventie: De interventie ter plekke (nette containers, positionering bakken, informatie) Situatie na de interventies: Tot slot: helaas wordt er nog steeds afval achtergelaten bij de containers. Aandacht blijft de komende maanden nog nodig om te zien hoe e.e.a. zich ontwikkeld. ODBN Datum 4

5 2.6 Project 6: Inventarisatie huidige situatie zwerfafval In de BCA vergadering d.d. 2 juni 2016 heeft de Bestuurscommissie de volgende onderzoeksvragen vastgesteld: 1. Hoeveel zwerfafval ligt er binnen de BCA gemeenten en hoe verhoudt zich dit tot de zwerfafval situatie in vergelijkbare gemeenten? 2. Heeft het huidige Diftar systeem en de voorgenomen veranderingen per 1 februari 2017 effect op het zwerfafval? 3. Hebben de uitgevoerde/ uit te voeren maatregelen op het terrein van zwerfafval effect op de hoeveelheid zwerfafval? Om te komen tot een goede onderzoeksopdracht is allereerst overleg geweest met de wethouder J. Verstraaten en afdelingshoofd J. Bennink van de gemeente Boxmeer. Vervolgens zijn oriënterende gesprekken gevoerd met gespecialiseerde bureaus om na te gaan in hoeverre de vraagstelling betrouwbaar beantwoord kan worden en hoe een onderzoek daar toe er uit zou kunnen zien (marktverkenning). Resultaat Vervolgens zijn de drie vragen bij een viertal bureaus uitgezet. Drie bureaus hebben een offerte inclusief plan van aanpak uitgebracht, te weten Ecoconsult, De Jonge Milieu Advies (JMA) en Antea Group (voorheen Oranjewoud). De prijsstelling voor de drie onderzoeksvragen varieert en ligt tussen ,- en ,- Na beoordeling van de offerte bleven de eerste twee bureaus over. Aangezien beide bureaus niet voor alle drie de vragen met volgens ons een voldoende degelijke aanpak komen verstrekt de ODBN opdracht voor uitvoering van vraagstelling 1 en 3 aan Ecoconsult en de beantwoording van vraagstelling 2 aan JMA. De totaalprijs komt dan ,-. Dit bedrag wijkt af van hetgeen eerder als kostenindicatie is genoemd ( ,-). De kosten komen in principe per gemeente (naar rato van inwoneraantal) ten laste van de zwerfafvalvergoeding van het Afvalfonds. Mogelijk dat vraagstelling 2 onvoldoende past binnen de doelstelling van het subsidiefonds en dat financiering niet door Nedvang geaccordeerd wordt. In dat geval komen de kosten voor onderzoekvraag 2 alsnog voor rekening van de BCA. 2.7 Project 7: Communicatie zwerfafval LvC&B Vanuit de gemeenten is in december 2015 de vraag naar voren gekomen om een communicatieplan te ontwikkelen gericht op het zwerfafval. De ODBN heeft hiervoor externe communicatie bureaus uitgenodigd om een voorstel in te dienen. Bij de beoordeling van de offertes is ook mw. M. Elbers betrokken. Resultaat Het communicatiebureau Tabula rasa heeft in samenwerking met het bureau Bovenkamers een communicatie strategie ontwikkeld voor het zwerfafval (en voor afvalscheiding). Hierbij wordt ingegaan op een tweetal doelstellingen: o o schoonhouden van omgeving met communicatie op de locatie zelf; bewoners en stakeholders betrekken bij het schoonhouden van de omgeving. ODBN Datum 5

6 Het rapport bevat een groot aantal handvaten die al direct toegepast kunnen worden bij bijvoorbeeld het uitbreiden van het aantal deelnemers. Daarnaast hebben verschillende adviezen betrekking op het beheerbeleid, zoals dat door een gemeente is vastgesteld. In de aanpak van het onderzoeksbureau zijn wel inwoners betrokken. Een uitgebreide consultatie van de buitendiensten en analyse van het beheer van de openbare ruimte heeft niet plaats gevonden. Om te komen tot een effectieve inzet van communicatie op locaties zelf zullen de adviezen uit dit rapport eerst verder met de betreffende ambtenaren besproken worden. Het resultaat van die consultatie ronde moet zijn: 1. Waar versterken de verschillende strategieën elkaar en waar ligt tegenstrijdigheden? (bijvoorbeeld afvalbakken verwijderen om kosten te besparen versus het plaatsen van bakken op locaties waar vanuit gedragsoptiek een bak gewenst is) 2. Waar liggen de prioriteiten? Deze aanpak leidt tot een gezamenlijk voorstel. Het rapport van Tabula rasa agendastuk 6c Communicatie strategie voor vermindering van zwerfafval 2017 t/m 2020 is bijgevoegd. 2.8 Overige activiteiten: Zwerfafval langs spoordijken Tijdens de BCA vergadering van 13 oktober 2016 is opnieuw de zwerfafval situatie rond de spoordijken ter sprake gekomen. In 2015 is dit vraagstuk ook al aan de orde geweest. Tijdens het AVO van 15 december 2015 is het ambtelijk overleg (AVO) het volgende medegedeeld: Bij dit project zijn uitsluitend gemeenten Cuijk en Boxmeer betrokken. Uit en inventarisatie met de buitendienst in 2014 bleek dat het grootste knelpunt de communicatie met Prorail was en het uitblijven van actie door Prorail. Aangezien (vrijwel) alle treinen die op het traject rijden geen ramen hebben die open kunnen, kan het eventueel aanwezige zwerfafval niet veroorzaakt worden door treinreizigers. Aanwezig (zwerf)afval wordt dan ook door niet-reizigers achtergelaten. Uit een telefonisch overleg met Prorail kwam naar voren dat er geen recente afvalklachten bekend waren vanuit de gemeente Cuijk en Boxmeer. Een medewerkster van Prorail heeft nader toegelicht wat de werkwijze is bij het onderhoud van de spoordijken en meldingen: Het onderhoud van het groen is in de afgelopen jaren extensiever geworden, enerzijds is hierbij sprake van een kostenaspect, daarnaast zouden natuurorganisatie aandringen op een extensiever groenbeheer. Doordat de begroeiing er rommeliger cq natuurlijker uitziet zal dit mogelijke afvaldumping niet ontmoedigen. Prorail voert onderhoud uitsluitend uit als er geen treinverkeerd plaatsvindt. Daarnaast zal prorail niet direct voor één enkele melding tot actie overgaan. Opschonen wordt in de regel gecombineerd met andere onderhoudswerkzaamheden. Uit een inspectie met de verantwoordelijke medewerkers van de buitendienst kwam het volgende naar voren: Boxmeer: de treinvakken waar voorheen het meeste afval lag blijken niet overmatig vervuild te zijn. De conclusie was dat verdere actie niet nodig is. Cuijk: Sinds de renovatie van het stationsgebied is er een vast contactpersoon bij Structon (prorail). Deze weet verschillende zaken geregeld te krijgen. ODBN Datum 6

7 Uitgaande van de beperkte onderhoudsmogelijkheden door Prorail, de beperkte mate van vervuiling, ontbreken van daadwerkelijke meldingen bij Prorail zullen vooralsnog geen aanvullende initiatieven genomen zullen worden. Zwerfafval langs op- en afritten van snelwegen. Op verzoek van het BCA bestuur is bij Rijkswaterstaat (RWS) per brief aandacht gevraagd voor het afval langs de op- en afritten van snelwegen. Via Gemeente Schoon zijn we inmiddels geïnformeerd over zeer recente onderzoeken die RWS in 2016 heeft uitgevoerd bij op- en afritten. Aanleiding voor de onderzoeken is de nog zeer beperkte kennis en ervaring met het voorkomen van het zwerfafval op deze plekken. Uit het onderzoek komt naar voren dat een combinatie van interventies kan leiden tot afname van de hoeveelheid afval. Interventies zijn het minder diep maaien van de berm zodat het aanwezige afval minder opvalt en uitnodigt. Daarnaast blijkt een bord met controlerende ogen ook te leiden tot minder afval. Nader onderzoek is nodig om te bepalen wat het lange termijn effect is van deze interventies. Uit deze onderzoeken blijkt dat dit vraagstuk de aandacht heeft van RWS maar dat dé oplossing nog niet voorhanden is, afgezien van vaker afval opruimen. Zwerfafval langs wandelroutes Poolse arbeiders In Cuijk klagen inwoners over vervuiling langs straten tussen winkels en pensions. Dit vraagstuk is inmiddels opgepakt. 3. Doorkijk project richting 2017 De volgende projecten staan voor 2017 op het programma: 1. Terugdringen zwerfafval bij afvalcontainers en effectieve communicatie zwerfafval Afhankelijk van knelpunten wordt de overlast i.s.m. buitendiensten aangepakt Wandelroute Poolse arbeiders Communicatie rond snoeproutes Parkeerplaats en stranden Kraaijenbergse plassen 2. LOD Versterking Netwerk Zwerfafval en stimulering deelname LOD 4. Inventarisatie huidige situatie zwerfafval 5. Communicatie zwerfafval LvC&B 6. Beestenbende (gemeente Cuijk) Zoals hierboven is aangegeven vergt met name de uitwerking van de communicatie op het gebied van zwerfafval nog de nodige uitwerking samen met de gemeenten. Het is dan ook niet realistisch om daarvoor nu al een begroting op te stellen. ODBN Datum 7

8 VOORSTEL: De Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel besluit: Om kennis te nemen van de stand van zaken zwerfafvalprojecten. Aldus besloten in de vergadering van de Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel d.d. 15 december De secretaris, namens deze, de directeur van de ODBN, De voorzitter, Dhr. J.A.J. Lenssen Dhr. G.M.P. Stoffels ODBN Datum 8

9 Bijlage 1: Artikel De Gelderlander n.a.v. onderzoek Kraaijenbergse plassen. Het bericht is vervolgens ook overgenomen door o.a. afvalonline. RTLnieuws en Lindanieuws ODBN Datum 9