Onderzoek naar de effectiviteit van ACT in ouderbegeleiding en systeemtherapie
|
|
- Hendrik de Valk
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 NVRG studiemiddag Onderzoek naar de effectiviteit van ACT in ouderbegeleiding en systeemtherapie Denise Matthijssen en Denise Bodden 18 mei 2017
2 Programma uur ACT in ouderbegeleiding (ACTief opvoeden) Achtergrond Interventie beschrijving Onderzoek Ervaringen van deelnemers (video) Pauze uur ACT in systeemtherapie (Samen ACTief in je gezin) Achtergrond Interventie beschrijving Opzet onderzoek Discussie Evaluatie en Afsluiting
3 NVRG studiemiddag ACT in ouderbegeleiding ACTief opvoeden Denise Matthijssen en Denise Bodden 18 mei 2017
4 Programma ACT in ouderbegeleiding (ACTief opvoeden) Achtergrond Interventie beschrijving Onderzoek Ervaringen van deelnemers (video) Pauze ACT in systeemtherapie (Samen ACTief in je gezin) Achtergrond Interventie beschrijving Opzet onderzoek Discussie Evaluatie en Afsluiting
5 Vooraf ACT gebruikt als hulpmiddel bij gedragsverandering in: - Ouderschap, opvoedstijl - Gezinsinteracties
6 Achtergrond Wat is ACT? Waarom ACT in ouderbegeleiding?
7 Wat is ACT? Acceptance & Commitment Therapy ACT is een 3 de generatie gedragstherapie Evidence based Evenals DGT (Dialectische Gedrags Therapy en MBCT (Mindfulness-Based Cognitive Therapy).
8 ACT visie op problemen. Psychologische inflexibiliteit. Te veel verzet tegen onvermijdelijke emotionele pijn (negatieve gedachten en/of gevoelens) en te weinig handelen vanuit gekozen waarden. Waardoor men vast komt te zitten in beperkt gedragsrepertoire.
9 ACT visie op verandering. Psychologische flexibiliteit. Bewust zijn van eigen waarden, toegewijd handelen en acceptatie van onvermijdelijke gedachten en gevoelens. Flexibel en effectief kunnen reageren. Doen wat er voor jou toe doet
10 Psychologische inflexibiliteit Aandacht in Verleden en Toekomst Experiëntiële Vermijding Richtingloosheid Psychologische Inflexibiliteit Cognitieve Fusie Gewoontereacties Gehecht aan zelfbeelden
11 Psychologische inflexibiliteit Cognitieve fusie Vastzitten in gedachten en deze zien als waarheid Experiëntiële vermijding De neiging om negatieve gedachten/gevoelens te willen vermijden of beheersen. Aandacht in verleden en toekomst Piekeren vanuit bezorgdheid over de toekomst, dingen die zijn mis gegaan blijven herkauwen Richtingloosheid Geen helderheid hebben over hoe je met elkaar om wil gaan en welke rol je daar in wilt hebben Gewoontereacties Automatische piloot reacties Gehecht aan zelfbeelden Gedachten over je zelf zien als vaststaand onveranderlijk feit
12 Psychologische flexibiliteit Contact met het hier en nu (mindfulness) Acceptatie Waarden Psychologische flexibiliteit Cognitieve defusie Doelgerichte acties Observerende zelf
13 Psychologische flexibiliteit Cognitieve defusie Gedachten zien als gedachten Acceptatie Toelaten wat je denkt en voelt Mindfulness Gerichte aandacht, opmerkzaamheid Waarden Je richten op wat er echt toe doet in jouw leven Doelgerichte actie Je gedrag stap voor stap veranderen in de richting van je waarden Observerende zelf Het innemen van een observerende positie naar eigen gedachten en gevoelens
14 ACT = Acceptatie, mindfulness en gedragsveranderings processen (Hayes et al., 2006). Acceptatie en Mindfulness proces Contact met het hier en nu Mindfulness Commitment en gedrag veranderingproces Acceptatie Waarden Cognitieve defusie Doelgerichte acties Observerende zelf
15 De doelstelling van ACT Het aanleren van acceptatie (Acceptance) van wat er op dat moment is, inclusief negatieve gedachten en gevoelens Zodat Actie kan worden ondernomen richting vastgestelde (Committed) doelen, in plaats van te proberen de negatieve gevoelens en gedachten zelf te beheersen of te vermijden (Eifert & Forsyth 2005).
16 ACT in een notendop. Struggling with Internal Hijackers-.mp4
17 Waarom ACT in ouderbegeleiding? Ouders zitten vast in gedrag: wat ongewild een negatieve invloed heeft op het contact met hun kind, waarmee ze onvoldoende invloed hebben op de ontwikkeling van hun kind, Wat incompetentiegevoelens versterkt Gedragsverandering van ouders is noodzakelijk om: - het contact te verbeteren en - invloed te hebben op de ontwikkeling van het kind en - zich weer competent te gaan voelen, Psycho-educatie en of reguliere OB is ontoereikend voor gedragsveranderingen van ouders.
18 Programma ACT in ouderbegeleiding (ACTief opvoeden) Achtergrond Interventie beschrijving Onderzoek Ervaringen van deelnemers (video) Pauze ACT in systeemtherapie (Samen ACTief in je gezin) Achtergrond Interventie beschrijving Opzet onderzoek Discussie Evaluatie en Afsluiting
19 Interventie beschrijving Wat is ACTief opvoeden Uitgangspunten Doel Praktische informatie
20 Wat is ACTief opvoeden? Gedragstherapeutische vorm van ouderbegeleiding in op basis van ACT (Acceptance and Commitment Therapy) in een 8-weekse cursus. Voor ouders van kinderen met ontwikkelings- en/of psychische, psychiatrische problemen
21 Uitgangspunt ACTief opvoeden 21
22 Psychologische Inflexibiliteit in het opvoeden Loslaten Controle houden Alleen doen samen doen Zelf laten oplossen Overnemen Emoties er laten zijn Emoties wegmaken Eigen mening laten volgen Aanpassing aan anderen vragen Toegeeflijk Consequent Beschermen Uitdagen 22
23 Psychologische inflexibiliteit bij ouders. Cognitieve fusie: Verstrikt in de gedachte ik moet mijn kind behoeden of ik moet zijn gedrag onder controle hebben, Experiëntiële vermijding: Conflictvermijding uit angst voor afwijzing. Over-controle/beschermen vanuit zich minder machteloos/incompetent willen voelen Aandacht in verleden of toekomst: Piekeren, zorgen maken, Richtingloosheid: De perfecte en gelukkige ouder proberen te zijn, doen hoe het hoort, Gewoontereacties: Impulsief, reactief handelen, opgeven, Gehecht aan zelfbeeld: Vast in zelfbeeld ik ben onzeker en incompetent of ik ben te ongeduldig. 23
24 Psychologische Flexibiliteit in het opvoeden Loslaten Controle houden Alleen doen samen doen Zelf laten oplossen Overnemen Emoties er laten zijn Emoties wegmaken Eigen mening laten volgen Aanpassing aan anderen vragen Toegeeflijk Consequent Beschermen Uitdagen 24
25 Psychologische flexibiliteit bij ouders. Defusie: Gedachten zien als gedachten: ik heb de gedachte dat ik faal of ik heb de gedachte ik schiet te kort`, Acceptatie: Bereid zijn mét onzekerheid of onmachtgevoelens toch opvoedsituaties (confrontaties) aan te gaan. Mindfulness: Opmerken dat je afgeleid raakt door onzekerheid en je aandacht weer richten op de opvoedsituatie, Waarden: Kiezen voor een rol die past bij wat hun kind nodig heeft, Doelgerichte actie: Stap voor stap doen wat nodig is in de opvoeding, Observerend zelf: Innemen van de positie van observator. 25
26 Psychologische inflexibiliteit van ouders zorgt voor : Psychologische flexibiliteit van ouders zorgt voor: Problemen in de ouder- kind interacties (automatisch herhalen van patronen) Positieve en effectieve ouder- kind interacties Geen/weinig invloed op de ontwikkeling doot onvoldoende afgestemde, eenzijdige en ineffectieve opvoedreacties Invloed op de ontwikkeling door bij de ontwikkeling passende en op het kind afgestemde en effectieve opvoedreacties Incompetentie- gevoelens Het ontwikkelen van competentie gevoelens 26
27 Doel ACTief opvoeden Ouders kunnen bewust kiezen voor gedrag waarmee zij: Een positieve invloed hebben op het contact (de interacties) met hun kind en, Aansluiten bij en invloed hebben op de ontwikkeling van hun kind en, Zich competent voelen om de opvoeding zelfstandig vorm te geven. 27
28 Doel ACTief opvoeden Psychologische flexibiliteit van ouders vergroten Zodat zij vanuit het contact, een stimulerende rol kunnen spelen in de ontwikkeling van hun kind 28
29 Praktische informatie Opbouw van de cursus: 1 intake, 8 wekelijkse bijeenkomsten en 1 terugkombijeenkomst (na 2 maanden) Duur van de sessies: 1 ½ uur Groepsgrootte: 6 a 10 personen Deelnemers: ouders (paren en alleenstaanden) Therapeuten: 2 personen (1 kan ook) Contra-indicatie: IQ < 85 Niet in staat tot zelfreflectie Risico op decompensatie 29
30 Opbouw van de cursus ACTief opvoeden in 5 stappen Stap 1: Bepaal je koers Stap 2: Kies je rol Stap 3: Ontdek wat je in de weg zit Stap 4: Besluit wat je meer of minder wilt doen Stap 5: Flexibel verder op weg 30
31 Opbouw per sessie Mindfulness oefening. Huiswerk nabespreken. Inleiding (theorie) Oefening(en) en uitwisseling. Huiswerk voorbespreken. Afsluitende Mindfulnessoefening. 31
32 Mindfulness oefening
33 STAP 1. Bepaal je koers Welke gebieden wil jij met je kind bezoeken?
34 Landkaart van kwaliteiten en vaardigheden
35 De ontwikkelingsgebieden Probleem-oplossings vaardigheden: Sociale vaardigheden: Emotionele vaardigheden: Wilskracht: Zelfvertrouwen: Veerkracht: Manieren bedenken om een situatie aan te pakken, Oplossingen uit proberen Een aanpak die niet werkt aanpassen Ervaringen opdoen in zelfgekozen oplossingen toepassen Ervaringen met leeftijdsgenoten uitwisselen over gevonden oplossingen Samen spelen en werken Je zelf laten zien Weerbaar zijn voor zichzelf opkomen Meningsverschil kunnen hebben Je in een ander verplaatsen Gevolg van eigen gedrag zien Hulpvragen Omgaan met angst, verdriet of boosheid Omgaan met frustratie, teleurstelling of kritiek Zelfbeheersing Laten steunen door anderen Geduld hebben Gedrevenheid Aanpakken Verantwoordelijkheid nemen Lef tonen Doorzettingsvermogen hebben Eigen kwaliteiten gebruiken Ondanks onzekerheid situaties toch aangaan Actief een rol spelen in activiteiten met leeftijdsgenoten en in het gezin Nieuwe situaties durven aan te gaan Complimenten kunnen ontvangen Trots zijn op iets wat je gedaan hebt Er op vertrouwen dat je zelf oplossingen kan verzinnen Kunnen aanpassen aan veranderingen Met tegenslagen kunnen omgaan Met spanning kunnen omgaan
36 Stap 2. Kies je rol Op welke manier wil jij je kind begeleiden? Een aanvaller Een baas Een bediende Een bemoeial Een bemiddelaar Een beschermengel Een bliksemafleider Een brandjes blusser Een bruggenbouwer Een coach Een consultant Een controleur Een criticus Een dictator Een dirigent Een gever Een helper Het luisterende oor Een manager Een ondertitelaar Een onderhandelaar Een organisator Een order uitdeler Een politieagent Een reddende engel Een regelaar Een reisleider Een sfeermaker Een scheidsrechter Een struisvogel (kop in het zand) Een steunpilaar Een toeschouwer Een verbinder Een verdediger Een vertaler Een verzorger...
37 Stap 3. Ontdek wat je in de weg zit
38 Stap 3. Ontdek wat je in de weg zit Vast in een (opvoed)stijl?? Loslaten Controle houden Alleen doen samen doen Zelf laten oplossen Overnemen Emoties er laten zijn Emoties wegmaken Eigen mening laten volgen Aanpassing aan anderen vragen Toegeeflijk Consequent Beschermen Uitdagen
39 Stap 3. Ontdek wat je in de weg zit Oefening:
40 Stap 3. Ontdek wat je in de weg zit. De ongewenste gast
41 Stap 4. Besluit wat je meer of minder wilt doen Vaardigheid om de observatorpositie KEER op KEER te gebruiken bij het beslissen: * wat jij in het opvoeden van je kind MINDER wilt doen * wat jij in het opvoeden van je kind MEER wilt doen
42 Stap 5. Flexibel verder op weg
43 Website: Mindfulness oefeningen ingesproken Formulieren
44 Programma ACT en ouderbegeleiding (ACTief opvoeden) Achtergrond Interventie beschrijving Onderzoek Ervaringen van deelnemers (video) Pauze ACT en systeemtherapie (Samen ACTief in je gezin) Achtergrond Interventie beschrijving Opzet onderzoek Discussie Evaluatie en Afsluiting
45 Effectiviteit ACTief opvoeden Onderzoek is schaars. Ouders zijn meer afgestemd op de problemen die zij in de opvoeding van hun kind met autisme tegenkomen (Blackledge & Hayes, 2006). Combinatie ACT + oudertraining voor ouders met kinderen met aangeboren hersenletsel > minder stress in de opvoeding, minder overreactief en laks opvoedgedrag t.o.v. alleen oudertraining (Brown et al., 2015) ACT kan ouders leren om hun competenties te vergroten waardoor de interactie met hun kind verbeterd (Coyne & Murrell, 2009) Case studies (Coyne & Wilson, 2004; Greco & Eifert, 2004) Conclusie; veel onderzoek nodig. 45
46 Effecten? 46
47 ACTief opvoeden Het onderzoek Het design De resultaten De conclusie
48 Voormeting Nameting 6 maanden follow-up 48
49 De hypotheses Na afloop van ACT-cursus: Is de psychologische flexibiliteit van ouders toegenomen. Zijn de opvoedvaardigheden van ouders verbeterd. Is de kwaliteit van de ouder-kind relatie toegenomen. Is de competentiebeleving van ouders toegenomen. 49
50 De vragenlijsten Primaire Uitkomstmaat: PAAQ/AAQ psychologische flexibiliteit CFQ cognitieve fusie Secundaire Uitkomstmaat: Psychopathologie ASR psychopathologie ouder Opvoeding PSOC opvoedcompetentie PDI consistentie NOV Responsiviteit PCS Psychologische controle VTH Gedragscontrole Autonomie Acceptatie Overbescherming LEE Expressed emotion; Gebrek aan emotionele steun, Intrusief, Irritatie, Kritiek, Positieve kritiek Ouder-kind relatie PCS Communicatie NRI Conflicten Non-specifieke therapie variabelen: PETS verwachting SPS satisfactie 50
51 De deelnemers Start november deelnemers aan ACT 101 respondenten (89%) 4 behandel drop-outs Praktisch; geen vrij krijgen Inhoudelijk; moeite om de opdrachten te begrijpen en een gemis aan aansluiting bij andere ouders Leeftijd m=47.1 (sd=6,8, range 30-66): 51
52 De deelnemers Voormeting Nameting 6 maanden follow-up 28% 72% n=101 25% 75% n=75 28% 72% n=43 52
53 ACTief opvoeden Het onderzoek Het design De resultaten De conclusie
54 Effect op nameting(n=75) Voormeting Nameting M (SD) M (SD) T ES Psy. Flexibiliteit 4.89 (1.02) 5.12 (0.90) -2.52* Psy. Flexibiliteit ouder 3.76 (0.58) 3.35 (0.45) 5.18** 0.79 Cognitieve fusie 3.82 (0.82) 3.34 (0.71) 4.92** 0.63 Int. psychopathologie 0.38 (0.22) 0.32 (0.21) 3,07** 0.28 Angst/depressie & Somatische klachten Ext.psychopathologie 0.25 (0.17) 0.20 (0.16) 2.74** 0.30 Aggressief gedrag **p<0.01, *p<0.05 Effectsize groot (>.50), Effectsize medium ( ), effectsize klein ( ) (Field, 2009) 54
55 Effect op nameting (n=75) Voormeting Nameting M (SD) M (SD) T ES Opvoed competentie 3.67 (0.59) 3.98 (0.65) -5.84** Consistentie 3.71 (0.94) 4.00 (0.83) -4.07** Responsiviteit 4.27 (0.82) 4.49 (0.79) -3.86** Psychologische controle 2.44 (0.68) 2.27 (0.69) 2.41* 0.25 Gedrags controle 3.09 (0.43) 3.07 (0.44) Autonomie 3.03 (0.63) 3.17 (0.58) Acceptatie 2.84 (0.86) 2.68 (0.83) Overbescherming 1.79 (0.37) 1.70 (0.39) LEE gebrek emo.steun 3.23 (0.37) 3.31 (0.36) -3.01** LEE Intrusie 2.55 (0.53) 2.79 (0.50) -4.72** LEE Irritatie 2.73 (0.58) 2.97 (0.58) -4.37** LEE Kritiek 2.99 (0.47) 3.11 (0.47) -2.61* LEE Positieve Kritiek 1.98 (0.40) 1.81 (0.43) 3.62** 0.41 Communicatie 3.82 (0.87) 4.01 (0.88) -3.32** Conflicten 2.13 (0.68) 1.95 (0.58) 3.88** 0.28 **p<0.01, *p<
56 Effect op follow-up(n=43) Voormeting Follow-up M (SD) M (SD) T ES Psy. Flexibiliteit 4.97 (0.95) 5.30 (0.92) -2.92** Psy. Flexibiliteit ouder 3.71 (0.57) 3.21 (0.44) 3.17** 0.98 Cognitieve fusie 3.66 (0.84) 3.31 (0.77) 2.44* 0.43 Int. psychopathologie 0.37 (0.22) 0.27 (0.18) 4.28** 0.50 Angst/depressie, Teruggetrokken & Somatische klachten Ext.psychopathologie 0.24 (0.15) 0.16 (0.16) 4,01** 0.52 Aggressief gedrag **p<0.01, *p<0.05 Effectsize groot (>.50), Effectsize medium ( ), effectsize klein ( ) (Field, 2009) 56
57 Effect op follow-up (n=43) Voormeting Follow-up M (SD) M (SD) T ES Opvoed competentie 3.63 (0.64) 3.97 (0.72) -4.29** Consistentie 3.72 (0.98) 4.00 (0.91) -3.04** Responsiviteit 4.27 (0.86) 4.50 (0.89) -2.95** Psychologische controle 2.40 (0.66) 2.18 (0.74) 2.29* 0.31 Gedrags controle 3.13 (0.42) 3.03 (0.47) Autonomie 3.06 (0.70) 3.36 (0.41) Acceptatie 2.78(0.95) 2.56 (1,07) Overbescherming 1.79 (0.31) 1.55 (0.33) 2.43* 0.75 LEE gebrek emo.steun 3.19 (0.40) 3.28 (0.39) -2.13* LEE Intrusie 2.51 (0.51) 2.84 (0.59) -4.16** LEE Irritatie 2.71 (0.61) 2.98 (0.49) -3.60** LEE Kritiek 2.91 (0.51) 3.10 (0.45) -2.87* LEE Positieve Kritiek 1.96 (0.45) 1.84 (0.45) 1.92# 0.27 Communicatie 3.79 (1.03) 4.05 (1.02) -2.78** Conflicten 2.24 (0.76) 1.97 (0.66) 3.29** 0.38 **p<0.01, *p<
58 Meningen van deelnemers 97% voelt zich geholpen als persoon 91% voelt zich geholpen als ouder 80% vindt de ouder-kind relatie verbeterd 75% vindt dat het kind geholpen is 60% vindt de partner relatie verbeterd door de ACT cursus Tevredenheid therapeut m=4,90 (1-6, sd=0,82) Tevredenheid therapie m=5,53 (1-6, sd=0,87) 58
59 ACTief opvoeden Inhoudelijke informatie Het onderzoek Het design De resultaten De conclusie Wat hebben ouders aan deelname? Wat kan jij met de cursus?
60 Voorlopige conclusie Na afloop van ACT-oudercursus: + Psychologische flexibiliteit - Cognitieve fusie + Opvoed competentie beleving - Internaliserend en externaliserend probleemgedrag + Opvoedvaardigheden + Kwaliteit Ouder-kind relatie Lange termijn effecten Goede beoordelingen 60
61 Voorlopige conclusie MAAR geen vergelijkbare controlegroep DUS Meer onderzoek nodig! 61
62 Programma ACT in ouderbegeleiding (ACTief opvoeden) Achtergrond Interventie beschrijving Onderzoek Ervaringen van deelnemers (video) Pauze ACT in systeemtherapie (Samen ACTief in je gezin) Achtergrond Interventie beschrijving Opzet onderzoek Discussie Evaluatie en Afsluiting
63 Meningen van deelnemers Ik denk dat ik het als ouder best goed doe Meer rust en minder speelbal van de situatie Niet meer op de automatische piloot gaan ACTcursus Bewust geworden van gedachten stroom en de eigen invloed daarop Ik kan mijn koers beter volgen en daar tevreden over zijn Bewust omgaan met gevoelens en gedrag van gezin Meer vertrouwen als ouder 63
64 Ervaringen van deelnemers Filmpje 64
65 ACTief opvoeden zelf aanbieden Opties: Individueel of in een cursus aan ouders Coaching Therapie Aan leerkrachten/leerlingen In het kader van begeleiding aan leerlingen In het kader van onderwijs
66 ACTief opvoeden zelf aanbieden Opties: Werkboek doorlopen met een ouder, leerkracht, leerlingen Cursus met experientiele oefeningen (8 weken) Aangepaste cursus
67 ACTief opvoeden zelf aanbieden Advies: Hou 5 stappen aan Hou voor ogen wat jouw doel is met aanbieden - coaching (verbeteren functioneren) - therapie (opheffen problemen als vastlopen) Alert op valkuilen Deel je ervaringen (FB actief opvoeden)
68 Programma ACT in ouderbegeleiding (ACTief opvoeden) Achtergrond Interventie beschrijving Onderzoek Ervaringen van deelnemers (video) Pauze ACT in systeemtherapie (Samen ACTief in je gezin) Achtergrond Interventie beschrijving Opzet onderzoek Discussie Evaluatie en Afsluiting
69 NVRG studiemiddag Samen Actief in je gezin Denise Matthijssen en Denise Bodden 18 mei 2017
70 Programma ACT in ouderbegeleiding (ACTief opvoeden) Achtergrond Interventie beschrijving Onderzoek Ervaringen van deelnemers (video) Pauze ACT in systeemtherapie (Samen ACTief in je gezin) Achtergrond Interventie beschrijving Opzet onderzoek Discussie Evaluatie en Afsluiting
71 Achtergrond
72 Daar gaan we weer Achtergrond
73 Achtergrond
74 Programma ACT in ouderbegeleiding (ACTief opvoeden) Achtergrond Interventie beschrijving Onderzoek Ervaringen van deelnemers (video) Pauze ACT in systeemtherapie (Samen ACTief in je gezin) Achtergrond Interventie beschrijving Opzet onderzoek Discussie Evaluatie en Afsluiting
75 Interventiebeschrijving De doelgroep Uitgangspunten Doel Toepassing Materialen Inhoud Stap voor stap Rol van de therapeut 75
76 Samen ACTief in je gezin Doelgroep: Gezinnen van jongeren (12-23 jaar) met problemen, waar in men met elkaar vast zit in interactiepatronen, coping-stijlen en/of rollen en verhoudingen die belemmerend zijn voor: Het verminderen van de problemen en/ of Het hanteerbaar houden van een blijvende kwetsbaarheid en/ of De algemene ontwikkeling van de jongeren Leerproblemen (o.a. Dyslexie), ontwikkelings- psychische problemen (ADHD, Angst, Depressie) en/of lichamelijke ziekten (Suikerziekte, epilepsie, chronische pijn en/of CVS.) 76
77 Samen ACTief in je gezin Uitgangspunten: Ontwikkeling Gezinsleden kunnen hun interactie en relatie met elkaar aanpassen aan bij de leeftijdsfase passende ontwikkelingstaken. Veerkracht Gezinnen hebben veerkracht in het omgaan met: Kwetsbaarheden van de kinderen (en ouders) Tegenslag Veranderingen
78 Samen ACTief in je gezin Uitgangspunten: Ontregeld raken als gezin = normaal Psychologische flexibiliteit van alle gezinsleden vergroten ruimte voor effectieve Interacties (positieve wederzijdse bekrachtiging) Copingstijlen Rollen en verhoudingen Samen positieve ervaringen op doen Invloed op de ontwikkeling van jongeren en Veerkracht van het gezin 78
79 Samen ACTief in je gezin Doel Vergroten psychologische flexibiliteit Uitbreiden gedragsrepertoire (variatie) Ontwikkeling stimulerende interacties en coping-stijlen Versterken veerkracht 79
80 Samen ACTief in je gezin Toepassing: Als zelfhulpboek Als werkboek tijdens gezinstherapie In verschillende samenstellingen - een ouder met kind(eren) of - het hele gezin. 80
81 Samen ACTief in je gezin Materialen Werkboek - Geschreven voor ouders (zij hebben de regie) Losse werkbladen voor jongeren Gespreksformulieren Therapeuthandleiding Website 81
82 Samen ACTief in je gezin 82
83 Samen ACTief in je gezin Inhoud 8 stappen Per stap Leesgedeelte Invuloefeningen Mindfulness oefeningen Handleiding voor het gesprek 83
84 Samen ACTief in je gezin 84
85 Samen ACTief in je gezin Neem een gezin in gedachte. Doe de oefeningen met dat gezin in gedachte Welke rol wil jij in dit gezin? 85
86 Samen ACTief in je gezin Stap 1. Klaar voor de start Inleiding voor ouders Motivatie kinderen Beloningen Chillex momenten Motivatie van het gezin versterken Uitleg over gedragsverandering Speedexperiment
87 Samen ACTief in je gezin Stap 2. Wat is je wens? Wens: o Samenwerken aan zelfstandigheid, o Jezelf zijn bij elkaar (je eigen identiteit ontwikkelen/behouden) o Met elkaar en anderen verbonden zijn Handige interactie-manieren (6-pack) Zoeken naar de veranderwensen, kwaliteiten en waarden Oefeningen: Kies een wens. Kies manieren om aan jullie wens te werken. Jullie persoonlijke krachten op een rijtje (pag 68)
88 Samen ACTief in je gezin Stap 3. Wat zit jullie (nog) in de weg? Onhandige interacties (6-pack) Iedereen heeft een aandeel (rol) Inzicht in belemmerende interactiepatronen, rollen en verhoudingen Oefening: Welke onhandige interacties zijn er in het gezin? Wie heeft welke aandeel?
89 Samen ACTief in je gezin Stap 4. Vast in de automatische piloot? Psychologische inflexibiliteit Je aandacht er niet bij Vast in overtuigingen Controle houden over wat je denkt/voelt Geen heldere koers volgen Verhelderen psychologische inflexibiliteit van de gezinsleden Oefening: Welk perfecte plaatje streven zij na?
90 Samen ACTief in je gezin Stap 5. Flexibel kiezen voor jouw acties Psychologische flexibiliteit Aandachtig zijn (mindfulness) Focussen op jouw koers Jezelf losmaken uit overtuigingen Toelaten wat je denkt en voelt ACTie-plan voor het Experiment Psychologische flexibiliteit van alle gezinsleden uitbreiden Verminderen automatische en belemmerende interactie-patronen Ervaring opdoen in nieuw gedrag Oefening: Mindful muziek luisteren Port sorteren Zo wil ik zijn
91 Mindful muziek luisteren (Louise Hayes, Londen 2014) HARD: De Heideroosjes Ik wil niks!.mp4 ZACHT: Love you more - Ilse de Lange en Racoon 91
92 Samen ACTief in je gezin Stap 6. Het experiment uitvoeren en registreren Nieuwe rol & flexibele ACTies Dealen met afleiding onderweg Psychologische flexibiliteit uitbreiden Bewustzijn over werkzaamheid van gedrag vergroten Leren omgaan met afleiding onderweg Wat werkt? Wat we blijven doen omdat het werkt!
93 Samen ACTief in je gezin Stap 7. Blijven doen wat werkt Jezelf sterker maken in wat al werkt Elkaar positief blijven versterken Positieve wederzijdse bekrachtigen versterken Bewustzijn over invloed op interacties versterken Oefening: Inzoomen op de veerkracht van jullie gezin We zijn TROTS op
94 Samen ACTief in je gezin Stap 8. Goede Tijden/ Slechte tijden plan maken Voorbereiden op terugval Veerkracht versterken Zelfredzaamheid van het gezin versterken Goede Tijden/Slechte tijden plan maken 94
95 Rol van therapeut Aandacht: aanwezig bij jezelf en de anderen Openheid: accepterende en oordeelvrije houding Gericht op werkzaamheid van gedrag (=wens van het gezin) Uitnodigend naar opdoen nieuwe ervaringen Bewaker van de rode draad Bewust van eigen valkuilen in relaties Actief vanuit eigen waarden 95
96 Rol van therapeut Wat zit jou (nog) in de weg om hiermee met gezinnen aan de slag te gaan? Wat zou je nog willen oefenen m.b.t. openheid? Welke overtuigingen en beelden over jezelf zitten jou nu nog in de weg? Welke emoties tijdens gesprekken met ouder-kinderen/gezinnen zijn lastig om mee om te gaan voor jou? Wat ervaar je als lastig m.b.t. het blijven volgen van jouw koers als therapeut Wat heb JIJ nodig om ACT in jouw therapie te kunnen toepassen? 96
97 Programma ACT in ouderbegeleiding (ACTief opvoeden) Achtergrond Interventie beschrijving Onderzoek Ervaringen van deelnemers (video) Pauze ACT in systeemtherapie (Samen ACTief in je gezin) Achtergrond Interventie beschrijving Opzet onderzoek Discussie Evaluatie en Afsluiting
98 Eerder effect onderzoek Geen eerder (internationaal) onderzoek 98
99 Onderzoek ACTief in je gezin 1. Validiteit protocol 2. Verwachtingen en tevredenheid 3. Pilot Onderzoek effectiviteit 99
100 Onderzoek ACTief in je gezin 1. Validiteit protocol Checklist Vragenlijst ACT en systeemtherapeuten Informatie Doelen 6 kernprocessen ACT Methoden 6 kernprocessen ACT Doelen systeemtherapie Methoden systeemtherapie Specifiek terugkerende client vaardigheden Therapeutische strategieën 2. Verwachtingen en tevredenheid 3. Pilot Onderzoek effectiviteit 100
101 Checklist voor het Protocol Acceptance and Commitment Therapie bij Jeugdigen en hun gezin. Inhoudelijk: Deel 1: Het werkboek A. Schaal: Informatie ACT gerelateerd Het introduceren van de interventie Het uitleggen van de gedragstheorie en achtergrond ACT-methoden Uitleg over mindfulness Uitleg over het gebruik van metaforen/beeldspraak Uitleg over experiëntiële oefeningen Systeemtherapie Uitleg over interactiepatronen binnen het gezin Uitleg over relaties (functies, rollen, bindingen) Uitleg over structuren binnen het gezin Uitleg over de rol van de relatie met de omgeving B. Schaal: De doelen van de zes kernprocessen (ACT) Mindfulness: contact met het Gedachten en gevoelens die er zijn kunnen observeren hier en nu Leren om niet met gedachten in het verleden of in de toekomst te zitten. De aandacht richten op de huidige situatie Cognitieve defusie Gedachten leren zien als gedachten (en niet als feiten) De directe impact van gedachten op het gedrag laten verminderen Acceptatie Bewustwording dat negatieve gedachten en gevoelens niet gecontroleerd/vermeden hoeven te worden Het leren om negatieve gedachten en gevoelens uiteindelijk de bereidheid hebben om deze te willen ervaren/voelen Waarden Het exploreren van de persoonlijke waarden, (waardeverduidelijking) Het bewust leren kiezen van gedrag op basis van de belangrijkste persoonlijke waarden Observerende zelf Bewustwording van eigen ervaringen (gedachten, gevoelens en lichamelijke sensaties) Leren bewust innemen van een observerende positie (observerende zelf) Doelgerichte acties Leren acties te kiezen en te ondernemen op basis van de gekozen waarden
102 Vragenlijst
103 Onderzoek ACTief in je gezin 1. Validiteit protocol Checklist Vragenlijst ACT en systeemtherapeuten 2. Verwachtingen en tevredenheid Client Therapeut 1. Pilot Onderzoek effectiviteit 103
104 Checklist tevredenheid Jongere Vraag 1: a) Was de uitleg over de stap op het werkblad duidelijk? b) Was de uitleg over de stap op het werkblad nuttig? Vraag 2: a) Was/waren de mindfulness oefening(en) die je moest doen duidelijk? b) Was/waren de mindfulness oefening(en) die je moest doen nuttig? Vraag 3: a) Waren de oefeningen duidelijk? b) Waren de oefeningen nuttig? Vraag 4: Hoe tevreden bent je over het verloop van de sessie? Vraag 5: Sloot de sessie aan bij jouw verwachtingen? Vraag 6: a) In hoeverre sloot de training aan bij jouw verwachtingen? b) In hoeverre vond je de training nuttig? c) In hoeverre ben je tevreden over de training? Vraag 7: Heb je iets gemist in de training, of is er iets waar juist meer of minder aandacht aan besteed zou moeten worden?
105 Checklist tevredenheid therapeut Opzet 1) Het doel van de sessie is duidelijk beschreven 2) Indien van toepassing, de stap van deze sessie is een logisch vervolg op de vorige stap 3) De tijdsduur van de sessie is voldoende Inhoud 4) Het nabespreken van de gemaakte oefening(en) is nuttig 5) De gezamenlijke oefening(en) is/zijn duidelijk 6) De gezamenlijke oefening(en) is/zijn nuttig 7) Het chillax-moment aan het eind van de sessie is nuttig Toepassing 8) Het beschreven doel van de sessie is goed toe te passen bij het gezin 9) De gezamenlijke oefening(en) zijn goed toe te passen bij het gezin 10) De handleiding biedt voldoende handvatten om de sessie uit te voeren Verloop sessie 11) Ik ben tevreden over het verloop van de sessie 12) De sessie sloot aan bij mijn verwachtingen 13 a) In hoeverre heeft u de training als toepasbaar ervaren? b) In hoeverre heeft u de training als nuttig ervaren? c) In hoeverre sloot de training aan bij uw verwachtingen? d) In hoeverre bent u tevreden over de training? 14) Heeft u iets gemist in de training, of is er iets waar juist meer of minder aandacht aan besteed zou moeten worden?
106 Onderzoek ACTief in je gezin 1. Validiteit protocol Checklist Vragenlijst ACT en systeemtherapeuten 2. Verwachtingen en tevredenheid Client Therapeut 3. Pilot Onderzoek effectiviteit 106
107 Effecten? 107
108 Voormeting Nameting 6 maanden follow-up 108
109 De hypotheses Na afloop van ACT-cursus: Is de psychologische flexibiliteit van ouders en kind toegenomen. Zijn de opvoedvaardigheden van ouders verbeterd. Is de kwaliteit van de ouder-kind relatie toegenomen. Is de competentiebeleving van ouders toegenomen. Is het gezinsfunctioneren verbeterd. Is psychopathologie verminderd. 109
110 De vragenlijsten-ouder Primaire Uitkomstmaat: PAAQ/AAQ psychologische flexibiliteit CFQ cognitieve fusie Secundaire Uitkomstmaat: Psychopathologie ASR psychopathologie ouder Kwaliteit van leven EuroQol kwaliteit van leven Opvoeding PSOC opvoedcompetentie NOV Responsiviteit VOOG Autonomie VOOG Overbescherming Ouder-kind relatie PCS Communicatie NRI Conflicten Gezinsfunctioneren Self Report Measure of Family Functioning Scale (SRMFF) ) Cohesie, Expressiviteit, Conflict, Actieve-recreatieve oriëntatie, organisatie, sociabiliteit, externe locus van controle, onbetrokkenheid, democratische familie stijl, laissez-faire familie stijl, autoritaire familie stijl, verstikking 110
111 De vragenlijsten-kind Primaire Uitkomstmaat: CFQ cognitieve fusie Secundaire Uitkomstmaat: Psychopathologie CBCL psychopathologie kind Kwaliteit van leven EuroQol kwaliteit van leven Opvoeding NOV Responsiviteit VOOG Autonomie VOOG Overbescherming Ouder-kind relatie PCS Communicatie NRI Conflicten Gezinsfunctioneren Self Report Measure of Family Functioning Scale (SRMFF) ) Cohesie, Expressiviteit, Conflict, Actieve-recreatieve oriëntatie, organisatie, sociabiliteit, externe locus van controle, onbetrokkenheid, democratische familie stijl, laissez-faire familie stijl, autoritaire familie stijl, verstikking 111
112 Reacties van therapeuten en deelnemers Herkenbare voorbeelden Beloning van zeurvrije dagen werkt goed Na jaren van strijd ineens een gezamenlijk doel gevonden Speedexperiment is leuk, verrassende effecten Er ontstond ruimte voor individuele verschillen zonder elkaar los te laten. 112
113 ACTief opvoeden Grotere steekproef onderzoek Subsidie onderzoek voor RCT Erkenning NJI ACTief in je gezin Checklist Tevredenheid en verwachtingen pilot effect onderzoek Subsidie? Toekomstplannen ACT your way (indiv) Checklist Tevredenheid en verwachtingen Pilot effect onderzoek Subsidie? 113
114 Producten, Supervisie Website: en Trainingen Supervisie: door Denise Matthijssen, zie denisematthijssen.nl Training voor trainers in de ACT-cursus ACTief opvoeden RINO SEE TRUE Publicaties Artikel; Matthijssen, D. & Bodden, D. (2012). Oudercursus op basis van ACT (Acceptatie en Commitment Therapie); beschrijving van een nieuw behandelaanbod en de eerste ervaringen. Kind en Adolescent Praktijk, 2, Hoofdstuk in boek: Matthijssen, D. & Bodden, D. (2015). ACT voor ouders van kinderen met ontwikkelings-en of psychische problemen in: Acceptance & Commitment Therapy, Theorie en Praktijk, Tweede herziene druk. Onder redactie van Jacqueline A-Tjak, BSL. Boeken Matthijssen, D. (2012). ACTief opvoeden. Hogrefe Matthijssen D & Bodden, D. (2015). Samen ACTief in je gezin: Werkboek voor ouders en jongeren, Lannoo. 114
115 Vragen? 115
ACTief opvoeden Effect onderzoek naar de cursus voor ouders o.b.v. Acceptance en Commitment therapie.
ACTief opvoeden Effect onderzoek naar de cursus voor ouders o.b.v. Acceptance en Commitment therapie. Denise Bodden en Denise Matthijssen 23 november 2017 Wat is de cursus ACTief opvoeden? Gedragstherapeutische
Nadere informatieOpvoedwijzer actief OPVOEDEN
ACTief opvoeden helpt ouders flexibel reageren in lastige opvoedsituaties. Aan de hand van aansprekende praktijkvoorbeelden en creatieve oefeningen laat Denise Matthijssen zien hoe je als ouder anders
Nadere informatieStap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen?
Stap 6. Changes only take place through action Dalai Lama Wat ga je doen? Jullie hebben een ACTiePlan voor het experiment gemaakt. Dat betekent dat je een nieuwe rol en andere ACTies gaat uitproberen dan
Nadere informatieEen innovatief behandelprogramma voor jongeren ( jaar) Aangevuld en verrijkt met evidence en practice based methodieken
Zomerschoolwerkhuis Het meervoudig risicomodel Van der Ploeg (2007) Omgezet in een behandelprogramma met de vier leefgebieden vrije tijd, school, werk, huis Ter verbetering van de zelfstandigheid, zelfredzaamheid
Nadere informatieKliniek Ouder & Kind
Kliniek Ouder & Kind Voor wie? Heb je last van heftige emoties zoals verdriet, somberheid, wanhoop, angst, boosheid of een wisseling van heftige emoties (dan weer blij, dan weer boos, dan weer verdrietig)
Nadere informatieWelkom! 11 congressen in samenwerking met Hogrefe Uitgevers
Welkom! 11 congressen in samenwerking met Hogrefe Uitgevers Hondje van Pavlov Gedragstherapie 1ste generatie: klassieke en operante conditionering (outside the black box) =Gedrag wordt contextueel bepaald
Nadere informatie6.2.1 Dealen met afleiding onderweg
Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je
Nadere informatieMindfulness voor kinderen en ouders
Mindfulness voor kinderen en ouders Anne Formsma, MSc. UvA minds/uva minds You Inhoud Wat is Mindfulness? Waarom Mindfulness voor kinderen en ouders? De training Oefeningen Video Oefening Wat is Mindfulness?
Nadere informatie8-weekse training "Voluit Leven"
8-weekse training "Voluit Leven" Trajekt Eijsden-Margraten start met een 8 weekse groepstraining "Voluit leven". In deze training, die gebaseerd is op de Acceptance and Commitment Therapy (ACT) gecombineerd
Nadere informatieExtra online materiaal Bij dit boek horen werkbladen voor jongeren, gespreksformulieren voor elk gesprek, mp3-bestanden van de mindfulnessoefeningen
Extra online materiaal Bij dit boek horen werkbladen voor jongeren, gespreksformulieren voor elk gesprek, mp3-bestanden van de mindfulnessoefeningen en een aantal filmpjes. Deze extra materialen kunt u
Nadere informatie8-weekse training "Voluit Leven"
8-weekse training "Voluit Leven" Trajekt Eijsden-Margraten start met een 8 weekse groepstraining "Voluit leven". In deze training, die gebaseerd is op de Acceptance and Commitment Therapy (ACT) gecombineerd
Nadere informatieOverzicht Groepsaanbod. Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie
Overzicht Groepsaanbod Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie Waarom een groep of cursus? Waarom in een groep? Het kan zijn dat je het zelf prettiger vindt
Nadere informatieKennismaking met Acceptance & Commitment Therapy (ACT) bij chronische pijn
Vernieuwend - Attent - Samen Kennismaking met Acceptance & Commitment Therapy (ACT) bij chronische pijn Anita Eijkelenkamp, GZ-psycholoog pijnrevalidatie Lisanne Heijboer, stagiaire psychologie Roessingh,
Nadere informatieProgramma. 1. ADHD bij adolescenten 2. Motiverende gespreksvoering 3. Werken met Zelf Plannen
Programma 1. ADHD bij adolescenten 2. Motiverende gespreksvoering 3. Werken met Zelf Plannen ADHD BIJ ADOLESCENTEN problemen EF/motivatie ADHD gedrag Adolescentie: Middelbare school Minder oudercontrole
Nadere informatieOmgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest
Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme
Nadere informatieADHD-werking binnen CAR Accent
ADHD-werking binnen CAR Accent ADHD is een ontwikkelingsstoornis waarbij de verwerking van informatie in de hersenen verstoord verloopt. Als gevolg hiervan vertonen kinderen met deze stoornis vooral problemen
Nadere informatieRichtlijnen Reflectieverslag SeeTrue ACT specialisatie
Richtlijnen Reflectieverslag SeeTrue ACT specialisatie Je kunt het verslag mailen naar: lt@seetrue.nl Voor het ACT specialisatie traject wordt gevraagd een reflectieverslag van minimaal 1500 en maximaal
Nadere informatieGelukkig ondanks pijn
Gelukkig ondanks pijn Een online positieve psychologie interventie voor patiënten met chronische musculoskeletale pijn Elke Smeets, Madelon Peters, Marion Feijge, Steven Linton, & Gerhard Andersson Positieve
Nadere informatieINCHECKEN BIJ JEZELF Veerkracht retraite
INCHECKEN BIJ JEZELF Veerkracht retraite Waar wil ik heen? Wat zit me nog in de weg? Wat heb ik nodig om te groeien? Hoe blijf ik bloeien? Met je aandacht erbij zijn Een heldere koers houden je losmaken
Nadere informatieWelkom! Bij de kennismaking met Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
Welkom! Bij de kennismaking met Acceptance and Commitment Therapy (ACT) Even mezelf voorstellen Boeken - Jansen, G.: Denk wat je wilt, doe wat je droomt - Jansen, G.: Leef! - Jansen, G.: Laat los: ruimte
Nadere informatieTraining & themabijeenkomsten 2018
Training & themabijeenkomsten 2018 voor mantelzorgers en vrijwilligers Inhoudsopgave 3 4 7 9 11 11 Trainingen en themabijeenkomsten - Het hoe en waarom Trainingen voor mantelzorgers Trainingen voor vrijwilligers
Nadere informatieBeschrijving van een nieuw behandelaanbod en de eerste ervaringen
OUDERCURSUS OP BASIS VAN ACT (ACCEPTATIE EN COMMITMENT THERAPIE) Beschrijving van een nieuw behandelaanbod en de eerste ervaringen Denise Matthijssen en Denise Bodden I n de huidige praktijk is het meer
Nadere informatieInformatiefolder Themagroep Late Volwassenheid
Informatiefolder Themagroep Late Volwassenheid 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave: blz. 2 Algemene informatie: blz. 3 Het programma en te verwachten resultaten: blz. 4-5 Voor wie: blz. 6 Over de therapeut:
Nadere informatieVAGGA AFDELING volwassenen groepsaanbod 2019
Groepstherapie voor jongvolwassenen Jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar die het moeilijk hebben op vlak van sociale contacten en/ of zelfbeeld en waarbij sprake is van depressieve klachten, angstklachten
Nadere informatieMindfulnesstraining Aandachttraining. Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT)
Mindfulnesstraining Aandachttraining Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) 2 Deze folder geeft u informatie over Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT). De mindfulnesstraining wordt aangeboden
Nadere informatieDoen wat werkt! Workshop 19 en 26 juni Puur Jezelf voor professionals dr. Heidi Stiegelis
Doen wat werkt! Workshop 19 en 26 juni Puur Jezelf voor professionals dr. Heidi Stiegelis Even voorstellen dr. Heidi Stiegelis psycholoog in de gezondheidszorg trainer Psychologiepraktijk Trainingen www.puurjezelfprofessionals.nl
Nadere informatieDialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen
Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie 2 1. Voor wie? Deze brochure geeft informatie over Dialectische Gedragstherapie (DGT).
Nadere informatieGroepsinterventie voor mensen met een bipolaire stoornis en hun partners
Groepsinterventie voor mensen met een bipolaire stoornis en hun partners 22 september 2017 Eline Regeer, psychiater Susanne Demacker, GZ-psycholoog Bipolair Achtergrond Uit onderzoek blijkt invloed op
Nadere informatieCursus en Thema 2015. voor mantelzorgers en vrijwilligers
Cursus en Thema 2015 voor mantelzorgers en vrijwilligers VRIJWILLIGERS Basiscursus (voor nieuwe vrijwilligers) Aantal bijeenkomsten: 4 In vier bijeenkomsten maken nieuwe vrijwilligers kennis met diverse
Nadere informatieChange Your Mindset! Petra Helmond & Fenneke Verberg Research & Development, Pluryn
Change Your Mindset! Petra Helmond & Fenneke Verberg Research & Development, Pluryn Doel Change Your Mindset! Korte online interventie om jongeren te leren dat ze de potentie hebben om te veranderen! Theoretische
Nadere informatieVoor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Hulpaanbod
Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? - Normaal begaafde kinderen van 4 tot 13 jaar, woonachtig in de regio Gelderland-Zuid, die in hun gedrag signalen afgeven die mogelijk duiden op een problematische
Nadere informatieEMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA
EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA WAAROM IS EMOTIEREGULATIE BELANGRIJK??? VERSCHILLENDE MANIEREN OM NAAR DIAGNOSE TE KIJKEN Categorische diagnostische
Nadere informatieStress & Burn Out. ubeon Academy
Stress & Burn Out ubeon Academy Programma Stress & Burn Out, twee thema s die tot voor kort taboe waren in vele werkomgevingen, vragen vandaag de dag extra aandacht. Naast opleidingen gericht op individuele
Nadere informatieTraining & themabijeenkomsten 2017
Training & themabijeenkomsten 2017 voor mantelzorgers en vrijwilligers Inhoudsopgave 3 4 7 10 11 Trainingen en themabijeenkomsten voor uw ontwikkeling Trainingen voor mantelzorgers Trainingen voor vrijwilligers
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie bij autisme
Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme
Nadere informatieVELON CONGRES 19 MAART 2019 WORKSHOP KENNISMAKEN MET ACT MONIQUE BEKKER
VELON CONGRES 19 MAART 2019 WORKSHOP KENNISMAKEN MET ACT MONIQUE BEKKER M.BEKKER@BOPADVIES.NL WIE IS LOES?? ACCEPTANCE AND COMMITMENT THERAPY (ACT) 6 zuilen: Past binnen agogisch bekaam (er wordt binnen
Nadere informatieCollectief aanbod Jeugd Houten
Collectief aanbod Jeugd Houten Groepsmaatschappelijk werk Santé Partners in Houten 2018-2019 1 Inhoud Blz. Training Sterk staan 9-12.... 3 Zomertraining Plezier op School (aankomende brugklassers). 4 Assertiviteitstraining
Nadere informatieSuccesvol leven met Afasie Afasie conferentie Doriene van der Kaaden GZ-psycholoog (in opleiding)
Succesvol leven met Afasie Afasie conferentie 2017 Doriene van der Kaaden GZ-psycholoog (in opleiding) Inhoud van de sessie u Wat is succesvol leven met afasie? u Interventies die bijdragen aan een succesvol
Nadere informatiePsychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen
Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud
Nadere informatieMarianne Haspels & Renske van Bemmel Competentiegericht Werken met cliënten met een verstandelijke beperking
Marianne Haspels & Renske van Bemmel m.haspels@piresearch.nl Competentiegericht Werken met cliënten met een verstandelijke beperking Wat is Competentiegericht Werken? Doel van CGW - professionalisering
Nadere informatieNLP FIT BEWUSTWORDING - MINDFULNESS - NLP
NLP FIT BEWUSTWORDING - MINDFULNESS - NLP Heart Systems Nederland Geen betere plek om te ontsnappen aan alle hectiek dan in het sfeervolle pand van Heart Systems Nederland, gevestigd in een voormalige
Nadere informatieChronisch ziek: chaos in je hoofd
Chronisch ziek: chaos in je hoofd Marjan Nijkamp minisymposium Gezondheidspsychologie Utrecht, 31 maart 2017 Chronische ziekte Een langdurige en onomkeerbare ziekte waarbij de kans op volledig herstel
Nadere informatieEmotionally Focused Therapy (EFT)
Emotionally Focused Therapy (EFT) Voorjaarsworkshop april 2019 Pieter Dingemanse P-opleider Altrecht GGZ Klinisch psycholoog/psychotherapeut Supervisor VGCt, Supervisor NVRG, Supervisor NVP, Certified
Nadere informatieOuderschapscollege: een andere kijk op preventie
Ouderschapscollege: een andere kijk op preventie Congres Daadkrachtige steun bij opvoeden en ouderschap 1 oktober 2018 Susan Ketner Contact: ketner.s@hsleiden.nl Lectoraat Ouderschap en Ouderbegeleiding
Nadere informatieHerstellen doe je zelf; Evaluatie van een cliëntgestuurde cursus
Herstellen doe je zelf; Evaluatie van een cliëntgestuurde cursus Dr. Hanneke van Gestel-Timmermans Dr. Evelien Brouwers Dr. Marcel van Assen Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen Herstellen doe je zelf Ontwikkeld
Nadere informatieTraining & themabijeenkomsten
Training & themabijeenkomsten voor mantelzorgers Inhoudsopgave 3 4 6 Trainingen en themabijeenkomsten - Hoe werkt het? Trainingen Themabijeenkomsten Over VIT-hulp bij mantelzorg VIT-hulp bij mantelzorg
Nadere informatieMotivatie problemen bij ASS
Motivatie problemen bij ASS Praten met pubers die anders zijn Esther Leuning 25 oktober 2018 www.karakter.com 2 Praten met pubers die anders zijn Esther Leuning GZ-psycholoog, cognitief gedragstherapeut
Nadere informatieCognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met
Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van
Nadere informatieMindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) Aandachttraining/Mindfulnesstraining
Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) Aandachttraining/Mindfulnesstraining 2 Deze folder geeft u informatie over Mindfulness-Based Cognitieve Therapie. Deze mindfulnesstraining wordt op de afdeling
Nadere informatieTelePsy Handleiding ACT-module
TelePsy 2018 Handleiding ACT-module Algemene informatie De module Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is tot stand gekomen in samenwerking met dr. Tim Batink en verschillende medewerkers van TelePsy.
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie bij autisme. Psycho-sociale problemen. Uitingsvormen autisme. Autisme? Coping? Of? 12-7-2013
Cognitieve gedragstherapie bij autisme "Het resultaat telt, de weg er naar toe nog meer! Behandelmethodieken bij ontwikkelingsstoornissen." GGNet, Apeldoorn, 27 juni 2013 Caroline Schuurman gz-psycholoog,
Nadere informatieU gezondheid, onze uitdaging!
Hertsteltraject Grip- krijgen- op- stress. Een te hoge werkdruk, te veel drukte thuis, ingrijpende gebeurtenissen in ons leven, zorgen, problemen, conflicten of dagelijkse ergernissen kunnen stress opleveren.
Nadere informatieE-coach behandeling voor patiënten met reumatoïde artritis en psoriasis
E-coach behandeling voor patiënten met reumatoïde artritis en psoriasis Sylvia van Beugen MSc, Maaike Ferwerda MSc, s.beugen@mps.umcn.nl m.ferwerda@umcn.nl Afdeling Medische Psychologie UMC St Radboud
Nadere informatieBEWUSTWORDING - MINDFULNESS -NLP
BEWUSTWORDING - MINDFULNESS -NLP Heart Systems Nederland Geen betere plek om te ontsnappen aan alle hectiek dan in het sfeervolle pand van Heart Systems Nederland, gevestigd in een voormalige schuurkerk
Nadere informatieKrachtig ouderschap. Lieneke Jooren Expertisecentrum Jeugd, Lectoraat Ouderschap en Ouderbegeleiding Hogeschool Leiden
Krachtig ouderschap Lieneke Jooren Expertisecentrum Jeugd, Lectoraat Ouderschap en Ouderbegeleiding Hogeschool Leiden Even voorstellen Lieneke Jooren Onderzoeker Achtergrond in gezinspedagogiek Hogeschool
Nadere informatieGroepsbehandeling voor jongeren met een depressieve stoornis en
Groepsbehandeling voor jongeren met een depressieve stoornis en comorbiditeit ASS 10/05/2012 Dr. Corine Faché Lemke Leyman UCKJA Waarom een groepsbehandeling Het belang van peers Het leren van elkaar,
Nadere informatiePsychomotorische Therapie
Expertisecentrum Psychomotorische Therapie 2 Psychomotorische Therapie (PMT) Voor wie Psychomotorische Therapie (PMT) is een behandelvorm voor mensen met psychische klachten of psychosociale problemen.
Nadere informatieJij bent okay! Een competentietraining voor jongeren met LVB en hun ouders met psychische en/of verslavingsproblemen
Jij bent okay! Een competentietraining voor jongeren met LVB en hun ouders met psychische en/of verslavingsproblemen Ivon Riemersma Junior onderzoeker/gedragswetenschapper Research & Development/Jan Pieter
Nadere informatieOnline Psychologische Hulp Depressie
Online Psychologische Hulp Depressie 2 Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Depressie van. Je krijgt uitleg over wat een depressie is en hoe jou kan helpen
Nadere informatieTherapieën op een rijtje
Therapieën Therapieën op een rijtje Psychomotorische therapie (PMT) P. 4 Psychomotorische gezinstherapie P. 4 Haptotherapie P. 6 Systeemtherapie P. 7 Groepstherapie P. 7 Muziektherapie P. 8 EMDR P. 9 Speltherapie
Nadere informatieVroegdetectie ADHD en Autisme : Levensloop poli voor ouders en (hun)kinderen
Vroegdetectie ADHD en Autisme : Levensloop poli voor ouders en (hun)kinderen Workshop Opvoeden met ADHD en ASS: Jeannette van der Poel, Verpleegkundig Specialist GGZ, PsyQ Anja van Rijswijk, Pedagoog/Onderwijskundige
Nadere informatieLibra R&A locatie Blixembosch. Pijnrevalidatie. Acceptance & Commitment Therapie (ACT)
Libra R&A locatie Blixembosch Pijnrevalidatie Acceptance & Commitment Therapie (ACT) U heeft last van chronische pijnklachten en gaat revalideren bij Libra Revalidatie & Audiologie locatie Blixembosch.
Nadere informatieAutisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan
Autisme en depressie Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Hoe herken je autisme bij een depressieve patiënt? 3 Wat gaat hier mis? DSM5 criteria Autismespectrumstoornis A. Beperkingen
Nadere informatieWorkshop Mindfulness. 7 oktober 2016 Verpleegkundig Oncologie Symposium Franca Warmenhoven
? Workshop Mindfulness 7 oktober 2016 Verpleegkundig Oncologie Symposium Franca Warmenhoven franca@seetrue.nl Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieSTA STERK TRAINING 1. sta sterk training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl
STA STERK TRAINING 1 sta sterk training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER STA STERK TRAINING 3 De sta sterk training achtergrond sta sterk Training
Nadere informatieTrainer-evaluatie. Geachte trainer,
Trainer-evaluatie Geachte trainer, Bedankt voor uw inzet en enthousiasme als trainer bij Mind-Spring Junior. Om deze methode in de toekomst te mogen verbeteren en daarbij breder te implementeren, vragen
Nadere informatieMindfulness en kanker
Mindfulness en kanker Else Bisseling 3 oktober 2015 augustus 2014 00 maand 0000 Mindfulness (Kabat-Zinn, 1990; Teasdale, Segal & Williams, 1995) Aandacht geven aan wat we van moment tot moment doen en
Nadere informatieAcceptance and Commitment Therapy bij kanker
Acceptance and Commitment Therapy bij kanker Waardenvol Leven & Levenseinde Datum: 13042017 Door: Tim Batink PhDcandidate Maastricht University GZpsycholoog i.o., Gedragstherapeut & ACTsupervisor Ucenter
Nadere informatieBuildGreatMinds Programma
BuildGreatMinds Programma Wie ben ik Sinds 2005 ben ik ondernemer in de kinderopvang. Kinderen zijn altijd al mijn passie geweest en binnen mijn locaties op zoek naar kwaliteit. Als trainer in Speelplezier
Nadere informatieBEWUSTWORDING - MINDFULNESS -NLP
BEWUSTWORDING - MINDFULNESS -NLP Heart Systems Nederland Geen betere plek om te ontsnappen aan alle hectiek dan in het sfeervolle pand van Heart Systems Nederland, gevestigd in een voormalige schuurkerk
Nadere informatieMINDFULNESS VOOR DE PROFESSIONAL. aandacht ontspanning zelfvertrouwen
MINDFULNESS VOOR DE PROFESSIONAL aandacht ontspanning zelfvertrouwen Mindfulness voor de professional aandacht. ontspanning. zelfvertrouwen Introductie Leidinggevenden en medewerkers op verantwoordelijke
Nadere informatiePositionering dienstverlening. uitdaging. Preventief: focus op groei. probleem. klachten. huisarts. psycholoog. Curatief: focus op genezen
Positionering dienstverlening uitdaging Preventief: focus op groei probleem klachten huisarts psycholoog Curatief: focus op genezen Ik wil iets in mijn leven veranderen en ik zoek daar ondersteuning in,
Nadere informatieTraining Leer Balans Leven
Training Leer Balans Leven In 5 maanden meer balans in je leven Wil je minder stress? Wil je meer werkplezier? Wil je jouw doelen effectiever bereiken? Wil je handiger communiceren? Wil je efficiënter
Nadere informatiePREVENTIE VOOR POH-GGZ
PREVENTIE VOOR POH-GGZ ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. MENTALE ONDERSTEUNING DIRECT EN DICHTBIJ INDIGO BIEDT
Nadere informatieDGT voor adolescenten
DGT voor adolescenten VGCT 2012 Met dank aan Nicole Muller Rosanne de Bruin Agaath Koudstaal Nicole Muller Kennismaking VGCT 2012 ESSPD 2012 In press; november 2012 VGCT 2012 Aangepast aan de ontwikkelingstaken
Nadere informatieVan waar je bent, naar waar je wilt zijn
Training en coaching Van waar je bent, naar waar je wilt zijn Waarvoor kies je bij Move by Coaching? Move by Coaching helpt mensen en organisaties om, in deze wereld waarin zoveel belemmeringen kunnen
Nadere informatieIndividuele coaching en groepsbijeenkomsten. Volwassenen met AD(H)D
Individuele coaching en groepsbijeenkomsten Volwassenen met AD(H)D Behandeling en coaching Psycho-educatie cliënt en partner Staken alcohol en/of drugs Medicatie Coaching individueel Coaching in de groep
Nadere informatieDe Groeifabriek. Denken met een groeimindset!
De Groeifabriek Denken met een groeimindset! Dr. Petra Helmond & Fenneke Verberg, MSc: Pluryn Research & Development & Universiteit van Amsterdam Prof. Dr. Geertjan Overbeek: Universiteit van Amsterdam
Nadere informatieHARTELIJK WELKOM. Masterclass Psychologie voor managers
HARTELIJK WELKOM Masterclass Psychologie voor managers Bongers & Partners Wie zijn wij? Specialisten in Management van mensen Onze visie Wat doen wij? Organisatieontwikkeling Maatwerkprogramma s (Teambuilding
Nadere informatieMINDFULNESS EN AANVAARDING HELPEN BIJ CHRONISCHE PIJN
MINDFULNESS EN AANVAARDING HELPEN BIJ CHRONISCHE PIJN Karlein Schreurs 16 mei 2014 Het gaat redelijk goed. Ik doe weer wat in de tuin en ik help mijn zoon op de boerderij. Maar die pijn, die pijn is niet
Nadere informatieABC - Ambulant Behandelcentrum
ABC - Ambulant Behandelcentrum Als het thuis en/of op school dreigt vast te lopen Informatie voor verwijzers Kom verder! www.ln5.nl Vergroten van sociale competenties. Vergroten zelfbeeld/zelfvertrouwen.
Nadere informatieCliëntbeoordelingen e-health
Cliëntbeoordelingen e-health eerste halfjaar 0 Items die tenminste één keer zijn beoordeeld zijn opgenomen in het overzicht. De beoordelingsperiode loopt van januari tot en met 0 juni; items die zijn vrijgegeven
Nadere informatieOuderschap en Ouderbegeleiding. Vaardig en weerbaar ouderschap
Ouderschap en Ouderbegeleiding Vaardig en weerbaar ouderschap Vragen Ouders van jonge kinderen zijn in emotioneel opzicht minder gelukkig dan niet-ouders 1. Klopt 2. Klopt niet Welke stelling klopt? 1.
Nadere informatieMindful Werken voor Verloskundigen - Nascholing
Mindful Werken voor Verloskundigen - Nascholing (KNOV register 6 punten) De Mindful Werken nascholing` bestaat uit twee dagdelen van 3 uur. Het is een kennismaking met de waarden en de toepassing van mindfulness
Nadere informatieMediation KIES POGO BOR
Mediation KIES POGO BOR Marleen Martens mediation Relaties hebben is inherent aan het leven en dus ook conflicten binnen relaties. Conflicten brengen stress en allerlei emoties met zich mee. We voelen
Nadere informatieKENT U PSYCHOSOMATISCHE FYSIOTHERAPIE? Psychosomatische Fysiotherapie (PSF) is een 3-jarige specialisatie binnen de reguliere fysiotherapie.
KENT U PSYCHOSOMATISCHE FYSIOTHERAPIE? Psychosomatische Fysiotherapie (PSF) is een 3-jarige specialisatie binnen de reguliere fysiotherapie. De Psychosomatisch Fysiotherapeut heeft zich gespecialiseerd
Nadere informatieBody awareness training als behandeling voor wearing-off gerelateerde stress bij patiënten met de ziekte van Parkinson
Body awareness training als behandeling voor wearing-off gerelateerde stress bij patiënten met de ziekte van Parkinson Ires Ghielen, promovendus & GZ-psycholoog i.o., i.ghielen@vumc.nl Parkinson symptomen
Nadere informatieOplossingsgerichte groepstherapie
Oplossingsgerichte groepstherapie Met SGLVG cliënten Aanleiding: Beleefde positieve resultaten bij een groep van 6 SGLVG mannen (door deelnemers én personeel) Beleefde negatieve sfeer op een groep SGLVG
Nadere informatiepreventie mentale ondersteuning direct en dichtbij
preventie ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. mentale ondersteuning direct en dichtbij Indigo biedt niet alleen
Nadere informatieOuderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte.
Bespreking artikel Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte. Auteurs: P.C. Van der Ende, MSc, J.T. van Busschbach, phd, J. Nicholson, phd, E.L.Korevaar, phd & J.van Weeghel,
Nadere informatieIntroductie. JuniorCare gaat voor Samen aan de Slag. Zie hier zorgaanbod 2019:
Zorgaanbod JuniorCare 2019 Introductie Wij helpen gezinnen, kinderen en volwassenen met een psychiatrische en/of psychosociale problemen om (meer) zelfredzaam te worden en beter te functioneren in hun
Nadere informatieTerugvalpreventie in MBCT Onderwijsnotities
Terugvalpreventie in MBCT Onderwijsnotities Sessie 6: Helder zien - De eerste signalen van depressie opmerken gewaarzijn van vroege waarschuwingssignalen, terugvalsignalen onder de microscoop leggen. Het
Nadere informatieVermoeidheid bij MPD
Vermoeidheid bij MPD Landelijke contactmiddag MPD Stichting, 10-10-2009 -van Wijlen Psycho-oncologisch therapeut Centrum Amarant Toon Hermans Huis Amersfoort Welke verschijnselen? Gevoelens van totale
Nadere informatieMindful Werken voor Verloskundigen Nascholing
Mindful Werken voor Verloskundigen Nascholing (KNOV register) De Mindful Werken nascholing` bestaat uit twee dagdelen van 3 uur. Het is een kennismaking met de waarden en de toepassing van mindfulness
Nadere informatieVoor jongeren die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school.
Voor jongeren die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school. Waarom RIOzorg? Je beslist mee over jouw behandeling. Je bent snel aan de beurt. Wij denken met je mee. Wij bieden wetenschappelijk
Nadere informatieFEEDBACK GEVEN. Feedback = een concrete uitspraak over het gedrag van een ander, met een specifiek doel voor ogen
FEEDBACK GEVEN Feedback geven is een van de meest directe manieren om gedrag te sturen. Zeker op de korte termijn, maar zeker ook op de langere termijn is feedback heel krachtig. Maar effectief feedback
Nadere informatieTrainer-evaluatie. Geachte trainer,
Trainer-evaluatie Geachte trainer, Bedankt voor uw inzet en enthousiasme als trainer bij Mind-Spring Junior. Om deze methode in de toekomst te mogen verbeteren en daarbij breder te implementeren, vragen
Nadere informatie7/11/2016. HersenletselCongres B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel. Succes Marlou van Rhijn?
Disclosure belangen sprekers B7 - Iedereen is anders: aandacht voor de persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten & Ieke Winkens (Potentiële) belangenverstrengeling De betrokken relaties
Nadere informatieWorkshop Mindful Werken in de Kraamzorg Kraamzorgcafé 10 november 2016
Workshop Mindful Werken in de Kraamzorg Kraamzorgcafé 10 november 2016 Willem de Groote Mindfulness- en Compassietrainer Bedrijfsfysiotherapeut Willem de Groote Bedrijfsfysiotherapeut Mindfulness- en Compassie
Nadere informatiemindfulness workshop
mindfulness workshop 1 mindfulness workshop Deze workshop wordt gegeven om een indruk te krijgen wat mindfulness inhoudt. Ook kan worden gekeken in welke training de workshop als onderdeel kan worden ingezet,
Nadere informatie