Een kijkje in de keten: Sustainability Hotspot Scan voor chemisch MKB. Elise Boukris

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Een kijkje in de keten: Sustainability Hotspot Scan voor chemisch MKB. Elise Boukris"

Transcriptie

1 Een kijkje in de keten: Sustainability Hotspot Scan voor chemisch MKB Elise Boukris

2 INHOUD 1. Kader, doel en opzet van het project 2. Analyse bestaande methodes 3. Sustainability Hotspot Scan 4. Roadmap 5. Volgende stappen

3 GROTERE KADER IMVO NETWERK CHEMIE Uiteindelijke doel: In 2040 is de chemie het verbindende element in een duurzame en vitale samenleving: Bedrijven nemen in 2040 echte life cycle kosten mee in hun producten en bij investeringen Internationale ketens van bedrijven zijn volledig transparant zijn als het gaat om duurzaamheidsissues

4 DOEL EN RESULTATEN MULTI LEVENSCYCLUS ANALYSE+ (MLCA+) 1. Strategische besluitvorming 2. Transparant communiceren over duurzaamheid (due diligence Oeso richtlijnen) Werkelijke kosten MKB MLCA+ methode ontwikkelen Milieu impacts Sociale impacts Circulariteit Benutten wat op dit moment al beschikbaar is Tekortkomingen van huidige duurzaamheidsanalyse Sustainability Hotspot Scan Roadmap

5 RANDVOORWAARDEN Algemene randvoorwaarden 1. Data moet beschikbaar zijn en toegankelijk voor het MKB 2. Het moet zowel positieve impact weergeven als negatieve impact Algemene randvoorwaarden Randvoorwaarden Sustainability Hotspot Scan: 1. Op basis van bestaande methodes 2. Werkende eenvoudige methode prioriteit boven compleetheid en detail 3. Semi kwantitatief 4. Onderscheid naar geografische regio Randvoorwaarden Sustainability Hotspot can Sustainability Hotspot Scan Randvoorwaarden MLCA+ Roadmap Randvoorwaarden uiteindelijke resultaat MLCA+ methodiek: 1. Werkelijke kosten moeten waar nodig kwantitatief worden weergegeven 2. De impact moet gespecificeerd worden per afzonderlijk bedrijf

6 DE ANALYSE In hoeverre zijn er al methodes beschikbaar die voldoen aan alle randvoorwaarden? Toepassing: strategische besluitvorming MKB Doelstelling waaraan wordt Tijdsinspanning voor data beschikbaarheid van de Toepassing methode Domein Impacts Levenscyclus toekomst perspectief Detail Product/ Organisatieniveau Vergelijkingsniveau gemeten Weegmethode verzameling data behoefte methode, tool en data transparent 1- strategische 1-3 aspecten van besluitvorming sociaal, milieu en 1- weinig (alleen eigen data) 1- openbaar beschikbaar met 2- marketing, R&D of circulair 1- korte termijn toekomst 2- middelmatig (alleen eigen tool andere besluitvorming 2-2 aspecten van 1- negatieve en scenario's meegenomen 1- geografische regio's 1- productniveau en 1- referentie product 1- maatschappelijk doel 1- semi kwantitatief data en beperkt buiten eigen 2- openbaar beschikbaar met 1- Buiten het 3- Verslaglegging milieu, circulair positieve impacts 1- hele levenscyclus 2- heden 2- onderscheid per organisatieniveau 2- hele organisatie vertaald naar bedrijf 2- kwantitatief 1- uren data) handleiding bedrijf ofdatabase 3-1 aspect van milieu, 2- negatieve of 2- cradle to gate 3- lange termijn scenario's product 2- productniveau voorgaande jaren 2- maatschappelijk doelen 3- kwalitatief 2- dagen 3-veel data nodig (hele 3- niet openbaar alleen 2- binnen het sociaal en circulair positieve impacts 3- gate to gate meegenomen 3- geen onderscheid 3- organisatieniveau 3- Geen vergelijking 3- geen doelstelling 3- weken keten) artikel over methode bedrijf Reference maatschappelijke doelen Strategische sociaal milieu en negatieve en positieve Onderscheid naar productnivau en Te doen zonder veel Hele levenscyclus korte termijn toekomst referentieproduct vertaald naar semi kwantitatief openbaar beschikbaar buiten het bedrijf besluitvorming circulair aspecten impacts geografische regio's organisatie niveau beschikbare data Method scenario's bedrijfsdoelstellingen SPM, solvay strategische People, Planet, Profit negatieve en positieve Cradle to grave Global productniveau state of the art ongelijk company goals Operations vulnerability = shadow costs, LCAs, interviews and market Operations vulnerability zijn Nee Inside the company besluitvorming impacts soortige producten kunnen market alignment no weighting method research LCA gegevens noodzakelijk met elkaar vergeleken Market alignment deel zijn semi worden kwantitatieve vragen die beantwoord kunnen worden zonder al te veel achtergrond informatie Dow Chemical Sustainability R&D besluitvorming People, Planet, Profit negatieve en positieve Volledige levenscyclus Global productniveau referentieproduct met van company goals 6 dimensions, economic, social, resource 1-2 hours, plus data collection ja het is een inschatting gepubliceerd artikel over de Inside the company effecten de gelijke soort, use, water, GHG, DOW footprint time tool footprint tool gelijksoortige producten kunnen met elkaar vergeleken worden DSM eco & people + program strategische People, Planet negatieve en positieve Volledige levenscyclus Product per region, with productniveau company goals Weighting in a scale from -2 to hours Inside the company besluitvorming effecten global impacts Eastman Sustainability Verslaglegging People, Planet, Profit negatieve en positieve Hele levenscyclus behalve de Most indicators focus on organisatieniveau vergeleken met vorig jaar company goals None, per indicator goals are set Weeks ja het is een rapportage van wat jaarrapport gepubliceerd Inside the company effecten end of life the US gebeurd scorecard Braskem material issues Verslaglegging People, Planet, Profit negatieve en positieve Full life cycle Global organisatieniveau niveau van impact van company goals All indicators are weighed and fit into the extensive data collection eenmalig is door braskem open basis van de GRI aspecten Inside the company effecten braskem beoordeeld materiality matrix, importance of uitgebreid informatie en de aanpak is openbaar assessment vanuit verschillende stakeholders and impact on Braskem verzameld; 35 interviews, 2000 SEEBalance Basf performance People, Planet, Profit negatieve en positieve Cradle to grave Global productniveau referentieproduct met van company goals SEEbalance makes use of internationally 3 workshops, interviews, online Op basis van LCA, veel data Nee Inside the company effecten de gelijke soort, and scientifically recognized weighting survey, consolidation and nodig gelijksoortige producten methods (based on LCA/Eco-efficiency) results kunnen met elkaar guidelines. vergeleken worden BASF Sustainable Solution strategische People Planet profit negatieve en positieve Cradle to grave Global regions Europe, productniveau vergeleken met Societal goals UN Millenium Weighting in sustainability categories: hours to days Veel data nodig, inzichten in Nee inside the company besluitvorming effecten Affrica, Middle East, Asia requirements van Development goals are included accelerator, performer, transitioner, markten Steering Pacific, North America, stakeholders challenged South America LCA Verslaglegging met Planet negatieve en positieve Cradle tocrave Maximum scope = global productniveau en Afhankelijk van de gekozen Recognized ecopoint or shadow costs days Veel data nodig gedeeltelijk in publicaties Outside the company vertaling te gebruiken aspecten organisatieniveau scope weighting methods voor keuzes afhankelijk van de gekozen scope LCC Verslaglegging met Profit negatieve en positieve The whole production chain Maximum scope = global productniveau en Afhankelijk van de gekozen days Veel data nodig gedeeltelijk in publicaties Outside the company vertaling te gebruiken aspecten organisatieniveau scope voor keuzes afhankelijk van de gekozen scope Carbon Footprint Verslaglegging met Planet negatieve en positieve Cradle to gate Global productniveau en Afhankelijk van de gekozen Scientifically recognized 1-20 days Alleen energiedata gedeeltelijk in publicaties Outside the company vertaling te gebruiken aspecten organisatieniveau scope voor keuzes afhankelijk van de gekozen scope Ecoefficiency Verslaglegging met Planet, Profit negatieve en positieve Cradle to grave Maximum scope = global productniveau en Afhankelijk van de gekozen Scientifically recognized days Veel data nodig van de hele gedeeltelijk in publicaties Outside the company vertaling te gebruiken aspecten organisatieniveau scope keten voor keuzes afhankelijk van de gekozen scope Syngenta good growth plan Verslaglegging People, Planet negatieve en positieve Cradle to gate Global to local organisatieniveau Gekozen organisatietargets set by company No weighting method days Veel data nodig, gedeeltelijk gedeeltelijk in publicaties Inside the company aspecten wel op basis van al beschikbare data in het bedrijf, alleen data over het eigen bedrijf niet de hele keten GRI Sustainability Reporting Verslaglegging People, Planet, Profit negatieve en positieve Entire life cycle Global to local product en vorig jaar set by company No weighting method Several days Veel data nodig, wel kan dmv ja handleiding GRI Inside the company aspecten organisatieniveau stakeholders betrokkenheid Guidelines worden gekozen om onderdelen buiten beschouwing te laten Cradle to Cradle Certification Productverbetering People, Planet negatieve en positieve Entire life cycle - focus on EOL Global to local product en vergelijkbare producten C2C certificate No weighting method Weeks Veel data nodig ja indien betaald Outside the company impacts organisatieniveau Dow Jones Sustainability Index Verslaglegging People, Planet, Profit negatieve en positieve Cradle to grave Global to local organisatieniveau vorig jaar societal goals Each question is weighed differently, unto Weeks Veel data nodig ja Inside the company impacts a final sustainability score MVO Risk Check Database geeft informatie People, Planet negatieve impacts Full life cycle National to local (articles) landenniveau geen Focus on well-being of people No true weighting methodology required Filling in the risk check takes very little time- hours ja je moet wel de oorsprong van ja ingekochte producten weten, dit kan lastig in te schatten zijn Outside the company Unilever Sustainable Living strategische People, Planet, Profit Entire life cycle Global Company goals No weighting method Intensive data collection days Inside the company besluitvorming Plan Eneco One Planet Thinking strategische Planet Cradle to grave Global based on LCA Societal goals No ultimate weighting In its current form: days Inside the company besluitvorming Science based targets bepalen van strategische klimaatverandering negatieve en positieve scope 1, scope 2 en scope 3 lange termijn scenario's onderscheid per sector type producten met 2 graden grens Klimaatdoelstelling vertaalt naar kwantitatief dagen voor een industrie alleen energiedata tool is alleen tijd offline binnen het bedrijf doelen impacts emissies worden meegenomen bedrijven initiative CO2 prestatieladder productverbetering klimaatverandering negatieve en positieve scope 1, scope 2 en scope 3 geen onderscheid organisatieniveau Klimaatdoelstelling vertaalt naar kwantitatief dagen Alleen energiedata handleiding beschikbaar binnen het bedrijf impacts emissies bedrijven OECD sustainable strategische planet, profit m end of negatieve en positieve besluitvorming en lifetimes impacts manufacturing indicators performance management Grondstoffenscanner Database geeft alleen negatieve impacts voornamelijk over de heden geografische regio's productniveau geen vereglijking geen doelstelling semi kwantitatief uren alleen weten welke is nog niet beschikbaar buiten het bedrijf informatie grondstoffenschaarste grondstoffen grondstoffen in een product zitten Ecochain Database geeft milieu negatieve en positieve hele levensccyclus heden product onderscheid productniveau geen vergelijking geen doelstelling kwantitatief dage op basis van eigen data openbaar beschikbaar indien binnen het bedrijf informatie impacts betaald wordt Ecofootprint Natural capital protocol handleiding voor het voornamelijk milieu negatieve en positieve Beschreven staat wanneer je beschreven staat wanneer je Dit onderscheid komt niet corporate, project en Het protocol geeft aan met Maatschappelijke waarden, In het protocol staat beschreven wanneer weken, als je het protocol volgt vooral data nodig voor eigen protocol is openbaar buiten het bedrijf meenemen van natural aspecten en ook een impacts welk onderdeel van de wat de voor en nadelen zijn aan bod productniveau met welke type vergelijkingen Bedrijfsdoeleinden en een kwantitatief, kwalitatief of semi betekent dat je natural capital proces beschikbaar capital in besluitvorming aantal maatschappelijke levenscyclus mee zou kunnen van het meenemen van argumentatie wanneer wat gezegd kan worden gecombineerd perspectief zitten kwantitatief, het protocol zelf is kwalitatief helemaal in je bedrijf in bed, dit in het algemeen van aspecten nemen verschillende welke niveau toe te passen maar heeft zelf geen in het protocol kost meer tijd dan weken. bedrijven toekomstperspectieven vergelijkingsniveau Product environmental category rules per productgroep aandachtspunten en hotspots op het gebied van milieu milieu negatieve impacts hele levenscyclus heden onderscheid naar product productniveau referentieproduct geen doelstellingen kwantitatief dagen per product vergelijkbaar veel data nodig over de hele handleiding is beschikbaar per alles wordt en geografische regio's met het uitvoeren van een LCA keten, er zijn regels beschikbaar prodcut categorie vastgelegd om databetrouwbaarheid mee te nemen Product environmental footprint kan gebruikt worden voor allerlei besluiten milieu negatieve en positieve impacts hele levensscyclus heden onderscheid naar producten productniveau geen vergelijking geen doelstellingen kwantitatief dagen per product vergelijkbaar met het uitvoeren van een LCA vergelijkbaar data met een LCA handleiding is beschikbaar binnen het bedrijf Avoided emissions en life cycle metrics world business council for sustainable development Social metrics WBCSD product social impact assessments handleiding voor de milieu chemie voor het rapporteren van LCA resultatten basis verschaffen voor sociale aspecten consistente en geloofwaardige communicatie over sociale metrics in de hele levenscyclus levenscyclus analyse sociale aspecten vanuit sociaal perspectief negatieve en positieve effecten negatieve en positieve effecten hele levenscyclus heden onderscheid per product productniveau geen vergelijking geen doelstelling semi kwantitatief dagen openbaar beschikbaar met handleiding binnen het bedrijf Higg index EU Ecolabel Ecovadis Tool voor de beoordeling milieu en sociale negatieve en positieve van duurzaamheid van aspecten en end of life effecten kleding en schoenen specifiek voor kleding en schoenen Voor het eigen bedrijf heden per productielocatie organisatieniveau geen vergelijking geen doelstelling semi kwantitatief uren weinig alleen eigen data tool beschikbaar buiten het bedrijf

7 BASIS VOOR SUSTAINABILITY HOTSPOT SCAN WBSCD social metrics OECD sustainable manufacturing handbook Life cycle metrics WBCSD People + Handbook Product Social Impact assessment LCA expertise Internationale databases Basis wordt al gebruikt door chemische bedrijven Semi kwantitatieve indicatoren zijn beschikbaar

8 Behulpzaamheid voor strategische besluitvorming SHS VERGELEKEN MET ANDERE TOOLS Data intensieve tools gericht op strategische besluitvorming Bv. Sustainable Portfolio Management Solvay People en Eco+ DSM BASF sustainable solution steering Tools gericht op waarborgen duurzaamheid op bedrijfsniveau: Ecovadis GRI Dow jones sustainability index ISO Data intensieve kwantitatieve tools gericht op (milieu) beoordeling Bv. LCA LCC Eco efficiency Product Environmental Footprint Ecochain Open vragenlijsten duurzaamheid: Dow chemical sustainability tool OECD sustainable manucfacturing RIVM Sustainability method selection list Future development of the SHS if budget available Sustainability Hotspot Scan (sociaal en milieu) Grondstoffenscanner MVO risicochecker CEPE Eco Footprint tool Openbare databases: Bv UN global slavery index Child labor databases Hoge kosten/ veel data verzameling Lage kosten/ weinig data verzameling

9 DE BASIS: IN ZES STAPPEN NAAR SUSTAINABILITY HOTSPOTS De scan is voor een chemisch product in een bepaalde toepassing Belangrijkste input: Productsamenstelling Safety Data Sheets Van eigen productieproces: energie, water en afval Locaties waar grondstoffen worden geproduceerd Resultaten vergelijken met mondiaal (sector) gemiddelde: scannen van Hotspots best possible world average current worst

10 STRUCTUUR VAN DE SUSTAINABILITY HOTSPOT SCAN: EEN VERSIMPELDE LEVENSCYCLUS Input Sustainability Hotspot Scan Output Product definition Production Supply chain Use Social results Hotspots Social & Environmental Hotspots Depletion Hazards Environmental results Hotspots Sustainability Hotspots

11

12 SCREENSHOT

13 SOCIALE INDICATOREN SELECTIE OP BASIS VAN BESCHIKBARE INFORMATIE Beschikbare databases op basis van landen en regio s: - MVO Risk Checker - Global slavery index: Forced labour - UNICEF child labour database: Child Labour - ITUC global rights index: Worker rights - Global Corruption Barometer: Corruption - ILOSTAT data ; Social security, working hours, fatal injuries, non-fatal injuries - ratio man/ vrouw in het arbeidsproces - Werknemers die meer dan 48 uur werken - Occupational ongelukken en fatale ongelukken - Sociale zekerheid: aantal mensen die bijdragen aan een oudedagsvoorziening - Minimum wage; Fair wages

14 MILIEU INDICATOREN OP BASIS VAN BESCHIKBARE INFORMATIE EN INSCHATTING Grondstoffenscanner op basis van scarcity index: Scarcity of metals and minerals Worldbank data: CO2 emissies op basis van GDP: energy intensity: energy consumption, CO2 Hazard scores op basis van methode BASF: ecotox, humane tox, physical safety, SVHC substances European union System for the Evaluation of Substances (EUSES): Air quaility UNESCO-IHE blue water footprint, national waterfootprint en Waterschaarste per land van de ILCD impact beoordeling: Water depletion Inschatting van TNO-experts op basis van LCA ervaring en input uit Ecoinvent database: Landuse, Waste Kwalitatieve vragen om de impact van de chemische stof in het eindproduct te schatten

15 ROADMAP VAN SUSTAINABILITY HOTSPOT SCAN NAAR MULTI LCA+ 3 routes: 1. Production agreements and statistics route 2. Product demand and labelling route; 3. Accountancy and legislation route; Indeling in 3 periodes Korte termijn: ; Medium lange termijn: ; Lange termijn: brede categorieën van belanghebbenden: SMEs Corporate klanten van SMEs Grote chemische bedrijven Branche organisaties Ondersteunende organisaties Overheden Consumenten van eind producten

16 VERVOLG SHS Community of Practice 2.0 Feedback geven op de aanpak van de SHS Doorontwikkelen SHS als budget beschikbaar is Doe mee:

17 BEDRIJVEN IN DE LEAD PRODUCTION AGREEMENTS AND STATISTICS ROUTE Share data Tools linking process to statistics and datamining

18 CONSUMENTEN IN DE LEAD PRODUCT DEMAND AND LABELLING ROUTE Ask for transparency Provide basic information Provide clear pathways in the woods of sustainability claims Harmonised sustainability labels and claims

19 OVERHEID IN DE LEAD ACCOUNTANCY AND LEGISLATION ROUTE Prepare legislation Create stimulating legislation for accounting Accountancy system for legislation

20 CONCLUSIES ROADMAP Alle Routes: Dataverzameling en data harmonisatie en standardisatie nodig Als industrie in de lead wil zijn: Production Agreements and statistics route Data delen Tools ontwikkelen die data gebruiken om strategische besluiten te nemen: concurrentievoordeel Vrijwillig afspraken maken die transparant zijn naar de consument Eerste stap: Community of Practice 2.0: gebruiken SHS en delen van ervaring Feedback geven op de SHS

21 BEDANKT VOOR UW AANDACHT

Duurzaamheidsmetingen

Duurzaamheidsmetingen Duurzaamheidsmetingen 21 april SUSPRO³ werkgroep eco-innovatie Saskia Walraedt Projectleider Eco²Chem en Vlarip Agenda Inleiding Waarom duurzaamheid meten Types meetmethodes Wat meten Hoe meten Voorstelling

Nadere informatie

Duurzaam ondernemen Musea

Duurzaam ondernemen Musea Duurzaam ondernemen Musea Kunst voor bedrijfsvoering Rob van Tilburg Mei 2012 DHV 2012 All rights reserved Alleen voor intern gebruik Welkom en agenda Definitie en duiding duurzaam ondernemen Omgang bedrijven

Nadere informatie

Ervaringen met GRI en CO2-Prestatieladder. 14 december 2011

Ervaringen met GRI en CO2-Prestatieladder. 14 december 2011 Ervaringen met GRI en CO2-Prestatieladder 14 december 2011 Overzicht presentatie Intro VGG Communicatie en organisatie GRI en Jaarbeeld CO2 en Prestatieladder Transparantiebenchmark Aanbestedingen Slide

Nadere informatie

Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036

Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036 Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036 NCP contactdag, 19 april 2016 Thamar Zijlstra, Dick Hortensius NEN Milieu en Maatschappij Agenda Achtergrond NPR 9036

Nadere informatie

How sustainable is sustainability?

How sustainable is sustainability? How sustainable is sustainability? Compliance Tuesday at ProductIP 13 December 2016 Toon van Harmelen (toon.vanharmelen@tno.nl) Inhoud Historische achtergrond van duurzaamheid Aanpakken om duurzaamheid

Nadere informatie

Betekenis nieuwe GRI - Richtlijnen. Rob van Tilburg Adviesgroep duurzaam ondernemen DHV Utrecht, 23 November 2006

Betekenis nieuwe GRI - Richtlijnen. Rob van Tilburg Adviesgroep duurzaam ondernemen DHV Utrecht, 23 November 2006 Betekenis nieuwe GRI - Richtlijnen Rob van Tilburg Adviesgroep duurzaam ondernemen DHV Utrecht, 23 November 2006 Opbouw presentatie 1. Uitgangspunten veranderingen G2 - > G3 2. Overzicht belangrijkste

Nadere informatie

Een toelichting op Circular IQ

Een toelichting op Circular IQ Een toelichting op Circular IQ Vereniging Circulair Friesland Roy Vercoulen & Claire Teurlings Founders Circular IQ 14 Februari 2017 Een slim interactief platform dat duurzaamheidsinformatie verandert

Nadere informatie

Transparantie en duurzaam beheer van internationale ketens. Dr. Huib Huyse, HIVA-KU Leuven 26 november 2018

Transparantie en duurzaam beheer van internationale ketens. Dr. Huib Huyse, HIVA-KU Leuven 26 november 2018 Transparantie en duurzaam beheer van internationale ketens Dr. Huib Huyse, HIVA-KU Leuven 26 november 2018 Agenda 1 Duurzame toeleveringsketens: een blinde vlek? 2 Beleidskader en instrumenten 3 Transparantie

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ISO 20400

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ISO 20400 Welkom bij de introductie Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ISO 20400 (Sustainable procurement) HANS KRÖDER lid NEN-Normcommissies ISO 20400 MVI en MVO (ISO 26000) Internationaal expert MVO Betrokken

Nadere informatie

Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen?

Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen? Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen? Docentendag CBBE, Sustainable Transition & Sustainability Analysis in de Biobased Economy, 4 februari 2015 Dr ir Jerke W. de Vries w w w. h o g e s c h o o l v

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ISO 20400

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ISO 20400 Welkom bij de introductie Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ISO 20400 (Sustainable procurement) HANS KRÖDER lid NEN-Normcommissies ISO 20400 MVI en MVO (ISO 26000) Internationaal expert MVO Betrokken

Nadere informatie

Relevantie van (carbon) footprinting voor telers. Jasper Scholten 23 juni 2011

Relevantie van (carbon) footprinting voor telers. Jasper Scholten 23 juni 2011 Relevantie van (carbon) footprinting voor telers Jasper Scholten 23 juni 2011 Inhoud 1. Blonk Milieu Advies 2. Levenscyclusanalyse (LCA) 3. Carbon Footprinting 4. Footprint van brouwgerst 5. Footprint

Nadere informatie

Next Generation Risk Based Certification

Next Generation Risk Based Certification BUSINESS ASSURANCE Next Generation Risk Based Certification DNV GL Relatiedag - 11 november 2014 Albert Zwiesereijn 2014-06-05 1 SAFER, SMARTER, GREENER Albert Zwiesereijn 37 jaar Voor DNV GL Officier

Nadere informatie

Duurzaam beleggen Een nieuwe rol voor investeerders?

Duurzaam beleggen Een nieuwe rol voor investeerders? Duurzaam beleggen Een nieuwe rol voor investeerders? Carolus van de Ven Hoofd vermogensadvies 18 december 2006 Agenda - Definitie duurzaam beleggen - Hoofdvormen - Historie / Huidige situatie - Corporate

Nadere informatie

VOORUITKIJKSPIEGEL FINANCIËLE SECTOR IDEEËN VOOR EEN AANPAK HELPDESK NATUURLIJK KAPITAAL

VOORUITKIJKSPIEGEL FINANCIËLE SECTOR IDEEËN VOOR EEN AANPAK HELPDESK NATUURLIJK KAPITAAL VOORUITKIJKSPIEGEL FINANCIËLE SECTOR IDEEËN VOOR EEN AANPAK HELPDESK NATUURLIJK KAPITAAL 14 juni 2016 INHOUD Aanleiding Risicomodellen Een vooruitkijkspiegel Vooruit kijken: hoe doe je dat? NK vooruitkijkspiegel

Nadere informatie

VALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E

VALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E VALUE ENGINEERING: THE GAME! Involvement Process for Technical Projects Feedback/Learning/Knowledge Management Involvem ment Business Process Engineering Estimating Project Director Detailed Engineering

Nadere informatie

How to get the consumer in the driver s seat

How to get the consumer in the driver s seat How to get the consumer in the driver s seat Peter Niermeijer Date: November 11, 2016 Who is RECS International? Membership organization with over 130 members representing the whole chain in renewable

Nadere informatie

Gebruik van GRI-indicatoren voor interne sturingsprocessen. Mark van Rijn 14 October 2004

Gebruik van GRI-indicatoren voor interne sturingsprocessen. Mark van Rijn 14 October 2004 Gebruik van GRI-indicatoren voor interne sturingsprocessen Mark van Rijn 14 October 2004 Een jaar geleden... Heineken verwijderd uit DJSI STOXX Positie binnen FTSE4Good onder druk Heineken scoort laag

Nadere informatie

Synthesenota BREEAM: Duurzaamheid meten

Synthesenota BREEAM: Duurzaamheid meten Synthesenota BREEAM: Duurzaamheid meten Frank De Troyer Prof. Dr. Ir. Arch. Departement Architectuur Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening (ASRO) KULeuven Frank.DeTroyer@asro.kuleuven.be BREEAM + meten FDT

Nadere informatie

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint M. Nods Nods Consultancy www.nods-consultancy.com m.nods@nods-consultancy.com Principes circulaire economie 2 NGO: algemene introductie 1 De Life Cycle

Nadere informatie

ISO 9001: Business in Control 2.0

ISO 9001: Business in Control 2.0 ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM

Nadere informatie

IenM & INTERREG: Circulaire economie

IenM & INTERREG: Circulaire economie IenM & INTERREG: Circulaire economie Inhoud INTERREG t.o.v. andere fondsen context INTERREG zelf De programma s: verschillend en hetzelfde Toegevoegde waarde Succesvol project Deelname INTERREG 2007-2013

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen: Corporate Social Responsibility in a Transnational Perspective

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen: Corporate Social Responsibility in a Transnational Perspective Editors: J.J.A. Hamers CA. Schwarz B.T.M. Steins Bisschop Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen: Corporate Social Responsibility in a Transnational Perspective INTERSENTIA METRO TABLE OF CONTENTS Woord

Nadere informatie

NBA Waardecreatie, Integrated Thinking en Integrated Reporting. 17 januari 2017 Paul Hurks

NBA Waardecreatie, Integrated Thinking en Integrated Reporting. 17 januari 2017 Paul Hurks NBA Waardecreatie, Integrated Thinking en Integrated Reporting 17 januari 2017 Paul Hurks NBA Wat is IR? Eccles at al. NBA Wat is IR? Eccles at al. NBA Wat is IR? Welke informatie is voor

Nadere informatie

Duurzaamheid in Agrologistiek; CO2 labeling

Duurzaamheid in Agrologistiek; CO2 labeling Duurzaamheid in Agrologistiek; CO2 labeling Chris E. Dutilh Stichting DuVo/Unilever Benelux Conferentie Winst uit Agrologistiek Monster, 16 februari 2009 Doelstelling DuVo-studie In beeld brengen of, en

Nadere informatie

Uitreiking Milieucharters Oost-Vlaanderen 2012

Uitreiking Milieucharters Oost-Vlaanderen 2012 Uitreiking Milieucharters Oost-Vlaanderen 2012 Praktijkvoorbeelden voor duurzaam ketenbeheer om de ecologische, sociale en economischfinanciële impact in kaart te brengen. Bernard MAZIJN Universiteit Gent

Nadere informatie

Methode en data in Europees perspectief

Methode en data in Europees perspectief Methode en data in Europees perspectief SBK-symposium Nationale Milieudatabase 24 februari 2011 Agnes Schuurmans (vz normcie 351 281 / lid SBK-TIC / Rockwool) Europese ontwikkelingen waarvoor milieu-informatie

Nadere informatie

Digital municipal services for entrepreneurs

Digital municipal services for entrepreneurs Digital municipal services for entrepreneurs Smart Cities Meeting Amsterdam October 20th 2009 Business Contact Centres Project frame Mystery Shopper Research 2006: Assessment services and information for

Nadere informatie

BE Nanoregistry Annual Public Report

BE Nanoregistry Annual Public Report 1 BE Nanoregistry Annual Public Report Carine Gorrebeeck FPS Health, Food Chain Safety & Environment 2 WHY? The objectives of the registry (a.o.): - Traceability: allow competent authorities to intervene

Nadere informatie

MVO. MVO Prestatieladder. Ondernemen met oog voor balans tussen 3- P s. People Planet Profit. MVO kan bijdragen om deze balans te vinden.

MVO. MVO Prestatieladder. Ondernemen met oog voor balans tussen 3- P s. People Planet Profit. MVO kan bijdragen om deze balans te vinden. MVO meetbaar gemaakt Themabijeenkomst VNO NCW 22 november 2010 MVO-Prestatieladder MVO Ondernemen met oog voor balans tussen 3- P s People Planet Profit MVO kan bijdragen om deze balans te vinden Wat valt

Nadere informatie

Product Sustainability Indicator

Product Sustainability Indicator Product Sustainability Indicator Waarom een scorecard? Duurzaam bouwen is al lang geen trend meer. De vraag naar duurzame gebouwen groeit en daarmee de vraag naar duurzame producten. Maar wat is een duurzaam

Nadere informatie

150 years. BASF: We create chemistry

150 years. BASF: We create chemistry BASF: We create chemistry Chemistry powers Sustainability NRK Nieuwjaarsbijeenkomst 2016 14 januari 2016, BASF De Meern Charles van der Horst BASF Nederland B.V. Our understanding is derived from megatrends

Nadere informatie

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn!

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Roadmap DURABILIT Drivers and barriers Refurbishment, hergebruik en grondstoffen Footprint reductie door hergebruik Value matrix Succesfactoren Discussie DURABILIT

Nadere informatie

SUSTAINABLE PROCUREMENT ISO ERIK VAN ASSEN - KARIN VAN IJSSELMUIDE

SUSTAINABLE PROCUREMENT ISO ERIK VAN ASSEN - KARIN VAN IJSSELMUIDE SUSTAINABLE PROCUREMENT ISO 20400 ERIK VAN ASSEN - KARIN VAN IJSSELMUIDE LID NEN-NORMCOMMISSIE ISO 20400 VOORZITTER NEN-NORMCOMMISSIE ISO 20400 NETWERKMANAGER NEVI - KENNISMANAGER/TRAINER NEVI \ NEVI values

Nadere informatie

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT 1 25/2/2016 Biocide CLOSED CIRCUIT 2 Regulatory background and scope Biocidal products regulation (EU) nr. 528/2012 (BPR), art. 19 (4): A biocidal product shall not be authorised for making available on

Nadere informatie

Verslaggeving Duurzaam Ondernemen. I.B.R. I.R.E. Belgium

Verslaggeving Duurzaam Ondernemen. I.B.R. I.R.E. Belgium Verslaggeving Duurzaam Ondernemen I.B.R. I.R.E. Belgium Verslaggeving Duurzaam Ondernemen Rosita Van Maele Ernst & Young 1. Definities Duurzaam Ondernemen Maatschappelijk verantwoord ondernemen Societal

Nadere informatie

Integrating sustainability information into the investment process. ING Bank Duurzaam Beleggen Jaap van den Ende Amsterdam October 29 th, 2008

Integrating sustainability information into the investment process. ING Bank Duurzaam Beleggen Jaap van den Ende Amsterdam October 29 th, 2008 Integrating sustainability information into the investment process ING Bank Duurzaam Beleggen Jaap van den Ende Amsterdam October 29 th, 2008 Content Introduction Gathering of information ING sustainability

Nadere informatie

«DOING NOTHING IS NOT AN OPTION» BERNARD MERKX

«DOING NOTHING IS NOT AN OPTION» BERNARD MERKX «DOING NOTHING IS NOT AN OPTION» BERNARD MERKX Entrepreneur Co founder WasteFreeOceans Honorary President PlasticsRecyclersEurope NVRD MARKTDAG CIRCULAIRE MINI CONTAINERS AVIODOME, LELYSTAD 30 Mei 2017

Nadere informatie

LIFE Focus: Milieu en Klimaat

LIFE Focus: Milieu en Klimaat LIFE Focus: Milieu en Klimaat John Heynen 10 juni 2016 L Instrument Financier pour l Environnement Focus sessie Milieu en Klimaat Hoofdlijnen goede LIFE aanvraag Beleidsprioriteiten Presentatie PNO Vragen

Nadere informatie

Nieuwe bronnen voor nieuwe inzichten. Marko Roos Coordinator CBDS thema s Arbeid en Mobiliteit

Nieuwe bronnen voor nieuwe inzichten. Marko Roos Coordinator CBDS thema s Arbeid en Mobiliteit Nieuwe bronnen voor nieuwe inzichten Marko Roos Coordinator CBDS thema s Arbeid en Mobiliteit Paradigm shift: data drivensociety. Hoeveelheid geproduceerde data groeit exponentieel De samenleving verandert

Nadere informatie

RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid SURVEY

RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid SURVEY RSM - General Counsel - mensenrech Projects Contacts Library Help Survey Distributions Data & Analysis Reports RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid - 2017 SURVEY ENQÛETE - De rol van de GC in het

Nadere informatie

SER, Internationaal MVO 2 april 2009 Louise Bergenhenegouwen

SER, Internationaal MVO 2 april 2009 Louise Bergenhenegouwen SER, Internationaal MVO 2 april 2009 Louise Bergenhenegouwen Secretaris NEN Nederlandse normcommissie MVO en Expert in de ISO-werkgroep voor Social Responsibility SER-congres Internationaal MVO ISO 26000-

Nadere informatie

Workshop Transparantie verslaglegging

Workshop Transparantie verslaglegging Workshop Transparantie verslaglegging René van Dam (Bureau Veritas Netherlands) Patrick Brom (DEKRA Certification B.V.) Michael van Alphen (DNV GL Business Assurance B.V.) Doel van de workshop Hoe maak

Nadere informatie

Aluminium, LCA en EPD

Aluminium, LCA en EPD Symposium Duurzaam Aluminium 5 februari 2015 Aluminium, LCA en EPD Harry van Ewijk IVAM UvA BV www.ivam.uva.nl IVAM UvA BV Opgericht in 1993 vanuit de Vakgroep Milieukunde UvA is enige aandeelhouder 15

Nadere informatie

HoE kwam dit duurzaamheids- verslag tot StAnd?

HoE kwam dit duurzaamheids- verslag tot StAnd? hoofdstuk 2 Hoe kwam dit duurzaamheidsverslag tot stand? Voor de opmaak van dit duurzaamheidsverslag heeft AWDC beroep gedaan op de richtlijnen voor duurzaamheidsrapportering van Global Reporting Initiative

Nadere informatie

DUURZAAM? SHS Parkmanagementvereniging Slochteren Hoogezand-Sappemeer. 15 februari 2011. Sietse Vlietstra

DUURZAAM? SHS Parkmanagementvereniging Slochteren Hoogezand-Sappemeer. 15 februari 2011. Sietse Vlietstra 2 DUURZAAM? SHS Parkmanagementvereniging Slochteren Hoogezand-Sappemeer 15 februari 2011 Sietse Vlietstra Adviseur duurzaam ondernemen en innovatie Syntens 3 4 Wat is duurzaam? Het voorzien in de behoeften

Nadere informatie

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t.

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t. Fiche 6: Mededeling Nieuwe EU Consensus on Development 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social

Nadere informatie

LCA, wat kan je er mee. Sustainability consultant gaasbeek@pre sustainability.com

LCA, wat kan je er mee. Sustainability consultant gaasbeek@pre sustainability.com LCA, wat kan je er mee Anne Gaasbeek Anne Gaasbeek Sustainability consultant gaasbeek@pre sustainability.com PRé Consultants PRé is pionier i van LCA sinds 1990; ontwikkelaar van Ecoindicator and ReCiPe

Nadere informatie

NATUURLIJK KAPITAAL & DUURZAAM INKOPEN. Werkconferentie Natuurlijk Kapitaal 15 december 2015

NATUURLIJK KAPITAAL & DUURZAAM INKOPEN. Werkconferentie Natuurlijk Kapitaal 15 december 2015 NATUURLIJK KAPITAAL & DUURZAAM INKOPEN Werkconferentie Natuurlijk Kapitaal 15 december 2015 OPZET WORKSHOP Wie is CREM & wie zijn jullie? Relevantie MVI MVI in Nederland MVI en Natuurlijk kapitaal Maar.

Nadere informatie

Presentatie TCO. SER Workshop. 28 mei Den Haag

Presentatie TCO. SER Workshop. 28 mei Den Haag Presentatie TCO SER Workshop 28 mei Den Haag Korte introductie 2 Marc van der Steen Project Manager Brabant, Stichting Zero Emissie Busvervoer Elisabeth van Opstall TCO Binnenvaart Principe TCO 3 Total

Nadere informatie

CO 2 -reductieplan Scope 3

CO 2 -reductieplan Scope 3 CO 2 -reductieplan Scope 3 Opdrachtgever: Van Aalsburg B.V. Dick van Aalsburg Auteur: Jannieke van Aalsburg Machteld Houben, Dé CO 2 Adviseurs Inhoud CO 2 -REDUCTIEPLAN SCOPE 3... 1 1 CO 2 REDUCTIEPLAN

Nadere informatie

Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren

Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren Duurzame ontwikkeling Waarom duurzame innovatie? Wat kan de ingenieur doen? www.harmsenconsultancy.nl

Nadere informatie

Designing climate proof urban districts

Designing climate proof urban districts Designing climate proof urban districts Presentation for Deltas in Times of Climate Change 2010 Jaap Kortman Laura van der Noort IVAM Maarten van Dongen Witteveen + Bos The Netherlands Presentation What

Nadere informatie

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA CIRCULAIRE ECONOMIE EN GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Een duurzame circulaire economie gaat uit van volledige herbruikbaarheid

Nadere informatie

Stichting Hoogbouw Bezoek Fenixloods Syntrus Achmea

Stichting Hoogbouw Bezoek Fenixloods Syntrus Achmea Stichting Hoogbouw Bezoek Fenixloods Syntrus Achmea Edvard van Luijn Our vision Asset management for a sustainable future 2 Our policies are based on the United Nations Sustainable Development Goals (UN

Nadere informatie

Migratie proces van Unilab6.4 naar SIMATIC IT R&D Suite 7. Lut Van Gorp

Migratie proces van Unilab6.4 naar SIMATIC IT R&D Suite 7. Lut Van Gorp Migratie proces van Unilab6.4 naar SIMATIC IT R&D Suite 7 Lut Van Gorp We sluiten materiaalkringlopen, een ecologische en economische must. 2 Inhoud 3 Story of Indaver Lims bij Indaver Waarom migreren

Nadere informatie

Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) APOLLO Vredestein BV

Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) APOLLO Vredestein BV Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) 1 Wie ben ik? 2 Enschede plant 150 Acre facility located in the East part of the Netherlands, close to the German border Capacity: PCR:

Nadere informatie

Implementatie van Total Worker Health bij Dow

Implementatie van Total Worker Health bij Dow Implementatie van Total Worker Health bij Dow Workplace Jan Twisk, Karen Millison, Sergio Salomon, Winnie Wang People Culture TOTAL WORKER HEALTH is a registered trademark of the US Department of Health

Nadere informatie

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Presentation by Dr. Hans Bruyninckx, Executive Director, EEA

Nadere informatie

RE-INVENT OUR REGION

RE-INVENT OUR REGION RE-INVENT OUR REGION Future scenario s on the economic development of the South Eastern part of the Netherlands TIM 7 With close guidance on process and methods by Peter Kopeczek* * Re-invent your business

Nadere informatie

Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en ketenrisico s Analyse voor Vlaanderen op sectorniveau

Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en ketenrisico s Analyse voor Vlaanderen op sectorniveau Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en ketenrisico s Analyse voor Vlaanderen op sectorniveau Céline De Waele, EY Climate Change and Sustainability services Inhoud van de presentatie 1.

Nadere informatie

MVI met ambitie. ISO 26000: fundament voor Sustainable Procurement

MVI met ambitie. ISO 26000: fundament voor Sustainable Procurement MVI met ambitie ISO 26000: fundament voor Sustainable Procurement NEVI Jaarcongres donderdag 25 juni 2015 Hans Kröder Internationaal Expert ISO 26000 en ISO 20400 slide 1 Programma ISO 26000 als fundament

Nadere informatie

Bepaling rangorde meest materiële scope 3 emissiebronnen van BAM Infratechniek

Bepaling rangorde meest materiële scope 3 emissiebronnen van BAM Infratechniek Bepaling rangorde meest materiële scope 3 emissiebronnen van Scope Scope 3 3 emissiebronnen 2-7-2012 Rapport opgesteld door KAM afdeling Versie: 1 Deze rapportage toont de rangorde van de meest materiële

Nadere informatie

PARTNERSHIP TITECA EXACT DIGITAL FUTURE & DIGITAL ACCOUNTANT

PARTNERSHIP TITECA EXACT DIGITAL FUTURE & DIGITAL ACCOUNTANT PARTNERSHIP TITECA EXACT DIGITAL FUTURE & DIGITAL ACCOUNTANT HOE WERD MON3AAN DE DIGITALE ACCOUNTANT DIE ZIJN KLANTEN VERWACHTEN? GÜNTHER VAN GYSEGEM Accountant & Belastingconsulent DIGITALE ADMINISTRATIE

Nadere informatie

Vvg. Kansen zien, kansen pakken! Leven in de stad van de toekomst. 13 november 2013

Vvg. Kansen zien, kansen pakken! Leven in de stad van de toekomst. 13 november 2013 Kansen zien, kansen pakken! Vvg 13 november 2013 Leven in de stad van de toekomst Louis Bekker City Account Manager Programma manager Onderwijs (PO/MO) Smart Concurrentie Leefbaar Groen Samenwerking Onze

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse van grassportvelden. 22 november Jasper Scholten

Levenscyclusanalyse van grassportvelden. 22 november Jasper Scholten Levenscyclusanalyse van grassportvelden 22 november 2012 Jasper Scholten Inhoud 1. Introductie Blonk Consultants 2. De levenscyclusanalyse (LCA) in 4 stappen 3. Resultaten 4. Advisering over duurzaam sportveldonderhoud

Nadere informatie

Optimaliseren van recyclingprocessen via innovatie in productontwikkeling Duurzaamheidsdialoog TNS NIPO

Optimaliseren van recyclingprocessen via innovatie in productontwikkeling Duurzaamheidsdialoog TNS NIPO Optimaliseren van recyclingprocessen via innovatie in productontwikkeling Duurzaamheidsdialoog TNS NIPO Eelco Smit Philips Consumer Lifestyle 29 maart 2012 Een sterke diverse industriële groep leading

Nadere informatie

MVO Prestatieladder en Duurzame IT

MVO Prestatieladder en Duurzame IT MVO Prestatieladder en Duurzame IT Fred Plooijer, 24 mei 2019 Faculteit Management, Science & Technology Business Process Management and IT Historie Club van Rome Grenzen aan de Groei (1972) Freer Spreckley

Nadere informatie

Duurzaamheid in de voedingssector

Duurzaamheid in de voedingssector Duurzaamheid in de voedingssector Een toepassing 10 mei 2010, Trefmoment Voeding Meetjesland Renate Degrave l Manager Sustainability Services, Ernst & Young Deze twee druppels vertegenwoordigen? Page 2

Nadere informatie

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Agnes Schuurmans Voorzitter NEN 351 281 (CEN TC350) Rockwool International 1 Bouwbesluit - 1 april 2012 Milieuparagraaf Artikel

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Introductie. Waarom deze guide? Hoe is deze tot stand gekomen? Inhoud van de guide: Self-assessment tool. Lancering

Inhoudsopgave. Introductie. Waarom deze guide? Hoe is deze tot stand gekomen? Inhoud van de guide: Self-assessment tool. Lancering Inhoudsopgave Introductie Waarom deze guide? Hoe is deze tot stand gekomen? Inhoud van de guide: Policy Investment Management Transparantie Self-assessment tool Lancering www.vbdo.nl 2 VBDO Vereniging

Nadere informatie

Geld verdienen met groen

Geld verdienen met groen Geld verdienen met groen 11 maart 2009 Congres Concrete Duurzaamheid Corus Congrescentrum r.holland@tebodin.nl Duurzaam Duurzaam ondernemen is de voorwaarde voor overleven op de lange termijn Het is geen

Nadere informatie

Corporate presentation. Risicomanagement Jeroen Baart

Corporate presentation. Risicomanagement Jeroen Baart Corporate presentation Risicomanagement Jeroen Baart Leading specialist in safe, productive and innovative solutions for working at height Since 1968, 48 years experience Offices in 16 countries, 57 depots

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Wageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus Wageningen University & Research Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s:

Nadere informatie

De canon van (duurzaam) ondernemen. Duurzaamheid: van bedreiging naar kansen voor het bedrijfsleven. Waarom duurzaam? Stelling 1

De canon van (duurzaam) ondernemen. Duurzaamheid: van bedreiging naar kansen voor het bedrijfsleven. Waarom duurzaam? Stelling 1 De canon van (duurzaam) ondernemen Duurzaamheid: van bedreiging naar kansen voor het bedrijfsleven VNO - NCW congres Food, Feed and Fuel 9 november 2010 Herstel 2010 -? ISO 26000 Guidelines Social responsibility

Nadere informatie

Veilig werken met gevaarlijke stoffen in de industrie - praktijk, uitdagingen en dilemma s. Dirk van Well Stoffenbeleid en Arbeidshygiene

Veilig werken met gevaarlijke stoffen in de industrie - praktijk, uitdagingen en dilemma s. Dirk van Well Stoffenbeleid en Arbeidshygiene Veilig werken met gevaarlijke stoffen in de industrie - praktijk, uitdagingen en dilemma s Dirk van Well Stoffenbeleid en Arbeidshygiene Wettelijk kader CMD en CAD (EU) Arbeidsomstandighedenbesluit Werkgever

Nadere informatie

Energie Management Programma. InTraffic

Energie Management Programma. InTraffic Energie Management Programma InTraffic Wijzigingsblad Versie Datum Auteur Wijzigingen 0.1 17/2/2012 Marije de Vreeze Opzet structuur 0.2 13/3/2012 Marije de Vreeze Gegevens 0.3 5/4/2012 Dirk Bijkerk Input

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus Wageningen University & Research Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s: primair

Nadere informatie

Duurzaamheid in Agrologistiek

Duurzaamheid in Agrologistiek Duurzaamheid in Agrologistiek Prof. dr. ir. Jack G.A.J. van der Vorst Wageningen Universiteit Doel sessie Gezamenlijk inzicht verkrijgen in duurzame logistiek. Discussie resulterend in: Actiepunten voor

Nadere informatie

Milieu Impact van Composieten

Milieu Impact van Composieten Milieu Impact van Composieten Ben Drogt BiinC Ben Drogt,BiinC Aerospace Engineer sinds 1987 23 jaar bijdsm in verschillende R&D and Business posities Sinds 2006 focus op composieten, innovatie en duurzaamheid

Nadere informatie

Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal

Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal François J. Dessart, PhD Infosessie gedragsinzichtingen Vlaamse Overheid, Brussel 27 september 2016 Behavioural

Nadere informatie

Alcohol policy in Belgium: recent developments

Alcohol policy in Belgium: recent developments 1 Alcohol policy in Belgium: recent developments Kurt Doms, Head Drug Unit DG Health Care FPS Health, Food Chain Safety and Environment www.health.belgium.be/drugs Meeting Alcohol Policy Network 26th November

Nadere informatie

De Relatie Tussen de OESO Richtlijnen voor Multinationale Bedrijven en de Sustainable Development Goals verwachting vs uitnodiging

De Relatie Tussen de OESO Richtlijnen voor Multinationale Bedrijven en de Sustainable Development Goals verwachting vs uitnodiging De Relatie Tussen de OESO Richtlijnen voor Multinationale Bedrijven en de Sustainable Development Goals verwachting vs uitnodiging Alexandra van Selm, Programma-directeur internationaal MVO bij de SER

Nadere informatie

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks

Nadere informatie

De laatste ontwikkelingen op het gebied van NEN-EN normering de nieuwe norm is compleet

De laatste ontwikkelingen op het gebied van NEN-EN normering de nieuwe norm is compleet De laatste ontwikkelingen op het gebied van NEN-EN 50600 normering de nieuwe norm is compleet Niek van der Pas Voorzitter NEN commissie: Computerruimten en datacenters Nederland NEN 'Computerruimtes en

Nadere informatie

EMAS, een stap dichter bij het waarmaken van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen

EMAS, een stap dichter bij het waarmaken van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen EMAS, een stap dichter bij het waarmaken van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen Prof. dr. Sandra Rousseau Centrum voor Economie en Duurzaam Ondernemen CEDON Brussel, 4 oktober 2016 Sustainable development

Nadere informatie

Wienerberger And Sustainability of The Wall Element Steven Vanden Brande

Wienerberger And Sustainability of The Wall Element Steven Vanden Brande 2009 - Steven Vanden Brande 2 What is sustainability of the wall element? - Sustainability requires a holistic approach : everything has to be taken into account as much as possible. (multi criteria analysis)

Nadere informatie

Duurzaamheidsdialoog. Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid

Duurzaamheidsdialoog. Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid Duurzaamheidsdialoog Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid Duurzaamheid U kunt waarschijnlijk bijna alle woorden relateren aan uw organisatie. Maar welke zijn echt relevant en significant?

Nadere informatie

KLANT = AGENT AGENT = KLANT

KLANT = AGENT AGENT = KLANT KLANT = AGENT AGENT = KLANT KENNISMANAGEMENT BIJ T-MOBILE INHOUD 1. Visie 2. Nieuwe kennisbank 3. Aanpak 4. Lessons learned 5. Stand van zaken na 1 jaar 6. Wij doen het zo! 1 VISIE OP KENNISMANAGEMENT

Nadere informatie

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency NETWORK CHARTER 1 WHAT IS THE EREK NETWORK? EREK stands for the European Resource Efficiency Knowledge Centre, a vibrant platform to enable and reinforce businesses and especially small and medium sized

Nadere informatie

Duurzaam leiderschap Over de wereld, de mens en onderwijs

Duurzaam leiderschap Over de wereld, de mens en onderwijs Duurzaam leiderschap Over de wereld, de mens en onderwijs Elena Cavagnaro, lector in service studies MLI & SEN 2013 09 06 1 9/6/2013 Agenda Even voorstellen Wereldbeelden Welk beeld hebben we van de wereld

Nadere informatie

Opleiding PECB IT Governance.

Opleiding PECB IT Governance. Opleiding PECB IT Governance www.bpmo-academy.nl Wat is IT Governance? Information Technology (IT) governance, ook wel ICT-besturing genoemd, is een onderdeel van het integrale Corporate governance (ondernemingsbestuur)

Nadere informatie

Safe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE

Safe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Safe production of Marine plants and use of Ocean Space 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Waarom dit project? De 2050 Challenge 2050: 10 billion people Voedsel Water

Nadere informatie

Materials Passports. C2C Café, Oktober Co-funded by the Horizon 2020 Framework Programme of the European Union

Materials Passports. C2C Café, Oktober Co-funded by the Horizon 2020 Framework Programme of the European Union Co-funded by the Horizon 2020 Framework Programme of the European Union Materials Passports C2C Café, Oktober 2018 Hein van Tuijl, managing director, EPEA Nederland 1 EPEA INTERNATIONALE UMWELTFORSCHUNG

Nadere informatie

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw Inschatting van de potentie van efficiëntere productie van warmte en CO2 met het HOTCO2 systeem in de tuinbouwsector Erin Kimball (TNO), Ronald-Jan

Nadere informatie

Seminar BSC & IBM Cognos 8 22 September 2009 Yves Baggen- Solution Architect BI Charles van der Ploeg Partner en adviseur van Decido

Seminar BSC & IBM Cognos 8 22 September 2009 Yves Baggen- Solution Architect BI Charles van der Ploeg Partner en adviseur van Decido Seminar BSC & IBM Cognos 8 22 September 2009 Yves Baggen- Solution Architect BI Charles van der Ploeg Partner en adviseur van Decido 2008 IBM Corporation 2 3 Vraag? Hoe goed kent u uw bedrijfsvisie en

Nadere informatie

Next Generation Energy. Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality

Next Generation Energy. Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality Next Generation Energy Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality ZIRK Technology biedt (nieuw) inzicht en ondersteuning bij het produceren van Bioproducten

Nadere informatie

Patiëntenparticipatie in

Patiëntenparticipatie in Patiëntenparticipatie in Europees perspectief Marleen Kaatee Oprichter & voorzitter Patiëntenparticipatie in Europa: 1. PSC Patients Europe 2. EMA 3. ERNs, European Reference Networks Noodzaak: internationaal

Nadere informatie

Praktische hulpmiddelen voor IMVO

Praktische hulpmiddelen voor IMVO Praktische hulpmiddelen voor IMVO SER IMVO werkconferentie 21 juni 2011 Globalisering: complexe toeleveringsketens 8 juni 2011 Spectaculaire groei van producten met Max Havelaar keurmerk 10 juni 2011 Nederlandse

Nadere informatie

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie 2e Risk Event 2019 11 april 2019 The S T R A T E G I C A D V I S O R Ymanagement school of the autonomous University of Antwerp 2 Prof. dr. Hans

Nadere informatie