Beweging naar purpose-driven beslissingen op het gebied van verantwoord beleggen in de private-equitysector

Transcriptie

1 Spotlight Cultuur en gedrag Beweging naar purpose-driven beslissingen op het gebied van verantwoord beleggen in de private-equitysector Anna Bulzomi - Sustainability & Responsible Governance, Assurance Bastiaan Oomens - Private Equity Mergers & Acquisition, Advisory Lex Huis in t Veld - Sustainability & Responsible Governance, Assurance Marjolein Buiter - Private Equity Mergers & Acquisition, Advisory Willem Wassink - Sustainability & Responsible Governance, Assurance Private-equityfirma s zijn zich steeds meer bewust van het belang van verantwoord investeren. Uit onderzoek blijkt dat zij steeds nadrukkelijker kijken naar gerichter sturing op duurzaamheid en het voeren van een permanente dialoog met de samenleving over de meerwaarde van private equity voor mens, milieu en maatschappij. Onderzoek toont aan dat private-equityfirma s voor een uitdagende cultuurverandering staan Dit artikel is gebaseerd op het eerste onderzoek naar verantwoord beleggen en investeren en de toepassing daarbij van ESG-factoren (Environmental, Social en Governance) in de Nederlandse private-equitysector. Er zijn in totaal 22 gesprekken gevoerd: zestien interviews met private-equityfirma s en zes interviews met beleggers. In aanvulling op de diepte-interviews is in de tweede helft van mei 2016 een korte online enquête verspreid onder de zeventig leden van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP). Wat is verantwoord beleggen? De basis van verantwoord beleggen en investeren is de toepassing van de ESG-factoren in het beleggings- en investeringsbeleid. Deze factoren moeten toegepast worden in elke fase van de levenscyclus van het fonds en bij het actieve beheer en de rapportages over beleggingen of investeringen. Daarmee zie je dat verantwoord beleggen meer is dan een checklist. Een verantwoord beleggingsbeleid kan zich richten op: investeringen in duurzame ondernemingen; het uitsluiten van of desinvesteren in niet-duurzame ondernemingen en sectoren; het integreren van ESG-factoren in beleggings- en investeringsbeslissingen en het actief beheren daarvan door dialoog met beleggers; Samenvatting Recent uitgevoerd onderzoek onder privateequityfirma s laat zien dat beleggers en privateequityfirma s een groot vertrouwen hebben in de toegevoegde (financiële) waarde van verantwoord beleggen en investeren. De eisen van de beleggers zijn daarbij de belangrijkste motivatie. Tachtig procent van de investeerders vindt ESG-factoren (Environmental, Social en Governance) essentieel en verwacht dat het belang in de aankomende twee tot vijf jaar toeneemt. Kleinere partijen benaderen ESG nog vanuit compliance, risicobeheer en reputatiemanagement. De grotere private-equityfirma s en beleggers passen ESG toe vanuit strategische waardecreatie. Bij geen enkele partij is duurzame waardecreatie en maatschappelijke impact de belangrijkste drijver. Hieruit blijkt dat verbeterde risicoanalyse en uitgebreidere dialoog de belangrijkste middelen zijn om te voldoen aan de nieuwe standaarden en behoeften. Hiermee staan beleggers en private-equityfirma s voor een uitdagende cultuur- en gedragsverandering in de komende jaren. Cultuur en gedrag 41

2 81% ziet gemiddelde tot grote interesse onder beleggers in duurzaamheid het direct afspraken maken met het management van portefeuillebedrijven (private-equityfirma s), bijvoorbeeld in de vorm van key performance indicators (KPI s). Op mondiaal niveau wordt verantwoord investeren en beleggen bevorderd door de Principles for Responsible Investment, gesteund door de Verenigde Naties (UNPRI). Inmiddels hebben wereldwijd 1525 vermogensbeheerders en beleggers de zes principes voor verantwoord beleggen ondertekend. In Nederland zijn dat er 56. Het aantal UNPRI-ondertekenaars onder de participanten van het onderzoek in deze publicatie bedraagt circa 80% onder beleggers en circa 60% onder private-equityfirma s. De visie op ESG verandert van compliance naar waardecreatie De investeerders verwachten dat de druk om verantwoord te beleggen en investeren zal groeien. Voor 75% van de private-equityfirma s is het voldoen aan eisen van beleggers momenteel de belangrijkste drijfveer voor toepassing van ESG-factoren bij investeringen. 81% ervaart het interesseniveau van beleggers in duurzaamheid al als hoog tot gemiddeld en 82% van de ondervraagden verwacht een toename van het belang van ESG in de komende twee tot vijf jaar. De samenleving eist steeds meer dat instituties en ondernemingen hun verantwoordelijkheid nemen op het gebied van duurzaamheid. Dat geldt zeker voor organisaties met een belangrijke maatschappelijke rol. Pensioenbeleggers hebben bijvoorbeeld de indirecte verantwoordelijkheid voor miljoenen deelnemers, die willen dat hun premie robuust én duurzaam wordt belegd, nu en in de toekomst. De toenemende maatschappelijke eisen hebben direct gevolg voor het beleid van beleggers. Het feit dat organisaties soms in de schijnwerpers komen te staan, dat ze moeten voldoen aan strenge wet- en regelgeving en dat ze gecontroleerd worden door interne en externe toezichthouders creëert voor beleggers een reputatierisico. Beleggers voeren vanwege de verwachtingen van de maatschappij daarom steeds vaker een verantwoord beleid. Zo voldoen ze aan hun fiduciaire verantwoordelijkheid en leveren ze een bijdrage aan een duurzame toekomst. Private-equityfirma s opereren vaak onder de publieke radar. Ze lopen een minder groot compliance- en reputatierisico en zijn daardoor minder snel gemotiveerd om een duurzaam investeringsbeleid te voeren. Dat heeft ook te maken met hun kortere beleggingshorizon, die gemiddeld vijf tot tien jaar bedraagt. De keerzijde hiervan is dat private-equityfirma s door die kortere beleggingshorizon problemen juist niet op hun beloop kunnen laten, maar deze moeten oplossen voordat ze het bedrijf na vijf tot tien jaar weer kunnen verkopen. Figuur 1 De focus van verschillende soorten organisaties Types Horizon Focus Maatschappij/ stakeholders (onder meer deelnemers) Vermogende particulieren Staatsfondsen Groepen werknemers Belangengroepen Langere termijn Toekomstig inkomen Duurzame maatschappij Beinvloeden Beinvloeden Beleggers Family offices Pensioenfondsen Fonds-in-fondsen Lange termijn > 20 jaar Waardecreatie Return on invested capital (ROIC) Private-equityfirma s Buy-out Mezzanine Venture/seed capital Looptijd fonds 5-10 jaar Maatschappelijke impact (in toenemende mate) 42 Spotlight Jaargang uitgave 3

3 De omvang van het private-equityfonds kan van invloed zijn op de duurzame opstelling. Kleinere private-equityfirma s zeggen soms onvoldoende capaciteit te hebben om ESG-aspecten mee te nemen in investeringsselectie en actief beheer. Grotere beleggen deze functie vaak apart zodat er expertise ontstaat. Aandacht voor ESG hoeft echter niet veel tijd te kosten, het vraagt alleen een andere benadering, gericht op waardecreatie op meerdere vlakken. Het ESG-ontwikkelingsmodel ondersteunt de groei in verantwoord beleggen en investeren Het onderzoek identificeert drie verschillende fases waarin ondervraagde private-equityfirma s en beleggers zich bevinden. Deze drie fases vormen het ESGontwikkelingsmodel: Rules, risk & reputation Extern/omgevinggedreven: voldoen aan wet- en regelgeving en externe eisen, minimaliseren van risico s Return Financieel/commercieel gedreven: robuust rendement en strategische waardecreatie voor de lange termijn Reason why Strategisch/intrinsiek gedreven: duurzame waardecreatie voor mens, milieu en maatschappij: impact Op basis van analyse en synthese van de onderzoeks resultaten zijn die gegroepeerd tot een ontwikkelingsmodel met drie fasen voor de toepassing van ESG. Hierin wordt duidelijk dat de grootste drijfveer momenteel de externe is ( rules, risk & reputation ). De eerste fase: rules, risk & reputation De groep die zich in de eerste fase bevindt en zich vooral richt op rules, risk & reputation doet dit vanuit de overtuiging dat het toepassen van ESG het reputatierisico vermindert. Hun belangrijkste drijfveer is compliance: het voldoen aan wet- en regelgeving, maar ook aan de eisen van beleggers en maatschappelijke verwachtingen. De private-equityfirma s die ESG vooral omwille van compliance, risicobeheer en reputatiemanagement toepassen, hebben vooral een externe oriëntatie en zijn dus niet intrinsiek gemotiveerd om duurzaam te beleggen. Ook is er bij privateequityfirma s en beleggers die zich in de compliancefase bevinden niet altijd sprake van een (samenhangend) beleid voor verantwoord beleggen en investeren. De toepassing van ESG binnen de eerste fase vormt voor deze groep soms een reden om af te zien van investering, bijvoorbeeld omdat de risico s voor de reputatie te groot worden geacht. Daarbij kun je denken aan investeren in een kledingproducent die niet kan uitleggen hoe zijn ketenverantwoordelijkheid precies in elkaar zit. De tweede fase: return De meeste grotere private-equityfirma s en de meeste beleggers bevinden zich in deze tweede fase van het ontwikkelingsmodel voor de toepassing van ESG, return. Hun belangrijkste drijfveer voor de toepassing van ESG is het realiseren van een robuust rendement: duurzaam resultaat voor de lange termijn door strategische waardecreatie. Duurzaam investeren leidt zo tot kansen en groeipotentieel. Figuur 2 De drie fases van het ontwikkelingsmodel (1) Rules, Risk & Reputation (2) Return (3) Reason why Visie ESG als must-have voor compliance, risicomanagement en reputatiebescherming ESG van belang voor het realiseren van een robuust rendement ESG creëert duurzame waarde voor alle stakeholders Missie Voldoen aan ESG-standaarden Strategische waardecreatie door ESG-proofinvesteringen Bijdragen aan duurzame wereld, continuïteit en langetermijnrendement Cultuur Compliance-gedreven/reactief Focus op dialoog Duurzame waardecreatie in DNA en dus ook ESG Processen ESG als check in besluitvorming, sideletters ESG als integraal onderdeel investeringen, constante dialoog en rapportage, training Diepgaande analyse en screening op materiële ESG-factoren Middelen ESG in ondersteunende organisatie (financial officer, back office) ESG in kern van de organisatie (investeringscomité, fundraising) geïntegreerde rapportage procedures en tools ESG is volledig geïntegreerd in leiderschap en bedrijfsvoering Cultuur en gedrag 43

4 Ontwikkelcapaciteit* De private-equityfirma s en de beleggers die zich in de tweede fase van het ESG-ontwikkelingsmodel bevinden, beschouwen ESG niet zozeer als de noodzakelijke hygiëne die elke partij in acht moet nemen, maar kijken vooral naar strategie. Bovendien denken ze niet, zoals de firma s en beleggers in fase 1, alleen in risico s en issues, maar vooral ook in kansen en groeipotentieel. Het meenemen van ESG-factoren in de due diligence leidt soms tot het stellen van voorwaarden of afzien van investeringen binnen deze tweede fase van verantwoord beleggen en investeren. De derde fase: reason why Het ESG-ontwikkelingsmodel kent nog een derde fase, reason why. Een aantal private-equityfirma s en beleggers is de eerste stappen in deze derde fase van het model aan het maken. Ze richten zich op investeringen met maatschappelijke impact en geven aan dat ESG deel uitmaakt van hun DNA. Het is echter nog niet volledig geïntegreerd in leiderschap en bedrijfsvoering. Organisaties met een intrinsiek gemotiveerde purpose kunnen zich gemakkelijker profileren met een zichtbare en onderscheidende merkpositionering. In de derde fase van het ontwikkelingsmodel zijn verantwoord beleggen en investeren en ESG volledig geïntegreerd in de werkprocessen en organisatie. Binnen deze fase van het ontwikkelingsmodel gaan beleggers intensief in dialoog over ESG met de private-equityfirma s waarin ze een deel van hun vermogen onderbrengen. Het selectieproces vóór de investering is momenteel de belangrijkste plek waarin het voorkomen van slechte investeringen is geborgd De aandacht voor verantwoord beleggen en investeren heeft zich vertaald in een concreet beleid voor ESG. Aan de hand van het beleid en een checklist worden de investeringen beoordeeld op ESG-onderdelen. Dit geldt voor 100% van de beleggers en 63% van de privateequityfirma s. Van die laatste hanteert een derde (33%) de due diligence voor het integreren van duurzaamheid in het investeringsbeleid. Beleggers Slechts geven private-equityfondsen een ruim mandaat aangezien 19% van de beleggers sluit vooraf investeringen uit vanwege ESG slechts 19% van de beleggers investeringen vooraf uitsluit omwille van ESG, aldus de private-equityfirma s. De helft van de ondervraagden stelt vooraf voorwaarden op Figuur 3 Het verband tussen ontwikkelcapaciteit, de fase in het ESG-model en de grootte van het beheerde vermogen De meeste ondervraagde investeerders en beleggers bevinden zich nog op het eerste niveau in het ontwikkelingsmodel van ESG Benchmark resultaten (indicatief) (1) Rules, Risk & Reputation (2) Return (3) Reason why 9 Beleggers Private-equityfirma s ** Beheerd vermogen * Ontwikkelcapaciteit: Vermogen om ESG door te voeren in het bedrijfsvoering ** De omvang van de cirkels is representatief voor het beheerd vermogen (assets under management) 44 Spotlight Jaargang uitgave 3

5 het gebied van ESG bij het aangaan van een belegging of investering. De naleving van de voorwaarden en de ontwikkeling op de KPI s worden gestructureerd opgevraagd. ESG-monitoring en rapportage van investeringen vindt op kleinere schaal plaats Private-equityfirma s plegen acties en interventies bij hun portfoliobedrijven om actief invloed uit te oefenen op de prestaties op het gebied van ESG. De helft van de ondervraagden brengt de belangrijkste ESG-risico s in kaart en een even grote groep stelt zich actief op als aandeelhouder (engagement) en ondersteunt en monitort het management in het verbeteren van de prestaties op het gebied van duurzaamheid. Ook heeft 31% de beloning van het management gekoppeld aan ESG-factoren. Hierover wordt tegelijk met de financiële kwartaalcijfers gerapporteerd. Daarmee is ESG een vast onderdeel geworden van de rapportagecyclus. Beleggers en de fondsen geven aan dat ze dit verder zouden willen doorontwikkelen, maar zeggen daarbij tegen een aantal barrières aan te lopen. De belangrijkste barrières voor duurzaam investeren Op basis van praktijkvoorbeelden blijken er zes onderdelen te zijn die beleggers en private-equityfirma s als barrières ervaren. Communicatiekloof private-equityfirma s en beleggers Beleggers vragen uitgebreide rapportages van private-equityfirma s. Een gebrek aan consistentie maakt rapportage een bureaucratisch en tijdrovend proces. Private-equityfirma s zeggen bovendien niet of nauwelijks feedback op de aangeleverde informatie te krijgen en geen inzicht te hebben in hoeverre de informatie de investeringsbeslissingen beïnvloedt. Ze ervaren de rapportages als bureaucratisch en missen een zinvolle dialoog over de rapportages. Omvang Kleinere private-equityfirma s en beleggers missen de interne capaciteit om invloed uit te oefenen. Ook beschikken ze niet over voldoende kennis en ervaring om de benodigde analyses en een engagementstrategie te kunnen uitvoeren. Kwantificeren en meten van de impact Harde gegevens en heldere KPI s ontbreken. Dit maakt het moeilijk om op ESG-factoren te sturen en aantoonbare verbeteringen door de tijd heen vast te stellen. Ook de relatie tussen ESG en (financiële) waardecreatie blijft daardoor onduidelijk. Cultuur en gedrag 45

6 Gebrek aan consistente standaarden en eisen voor rapportages De sector heeft behoefte aan meer standaardisering en een helderder structuur van de rapportage over ESG voor een betere sturing op waardecreatie en meer dialoog en engagement. Onvoldoende transparantie naar de buitenwereld Door gebrek aan transparantie en openheid is er sprake van een eenzijdige (en vaak negatieve) beeldvorming over de private-equitysector. Legacy in portfolio s Door legacy bedrijven die al lange tijd in het portfolio zitten is het vaak moeilijk voor investeerders om met beleggers op portfolioniveau te praten over ESG. Op basis van de dialoog met de geïnterviewden kunnen er voorstellen geformuleerd worden om deze barrières verder weg te nemen en de urgentie en trend van verantwoord investeren en belegen verder te faciliteren. Daarbij is het hebben van een open dialoog tussen stakeholders essentieel. ESG is here to stay! ESG is here to stay, zo luidt de communis opinio in het uitgevoerde onderzoek. Verdere druk van de maatschappij, regelgeving, actieve beleggers én de ervaren voordelen van verantwoord beleggen en investeren, zullen ESG de komende twee tot vijf jaar steeds hoger op de agenda brengen. De toekomstige ontwikkeling van de toepassing van ESG vraagt om een verdere professionalisering en het overwinnen van de gesignaleerde zes barrières om aan de toenemende eisen te kunnen blijven voldoen. Daarbij is ESG het nice to have -karakter aan het verliezen. Verantwoord beleggen en investeren is het mandaat (i.e. licence to operate ) geworden om nu en in de toekomst te kunnen blijven opereren als fonds. De belangrijkste uitdaging voor de toekomst is het doorvoeren van een cultuur- en gedragsverandering De meeste private-equityfirma s vooral de kleinere benaderen ESG vanuit compliance, risicobeheer en reputatiemanagement (de eerste fase van het model). De grotere private-equityfirma s en de beleggers passen ESG toe vanuit strategische waardecreatie (de tweede fase van het model). In de derde fase is de reason why het bestaansrecht van de organisatie de drijvende kracht achter ESG: duurzame waardecreatie en maatschappelijke impact. Bij een aantal private-equityfirma s en beleggers zijn al contouren van deze derde fase te zien in hun invulling van ESG, maar van volledige integratie in leiderschap en bedrijfsvoering is vaak nog geen sprake. Als de private-equitysector zich verder wil ontwikkelen in de richting van duurzame waardecreatie en impact (de derde fase van het model), dan staan beleggers en privateequityfirma s de komende jaren voor een uitdagende cultuur- en gedragsverandering. Figuur 4 Voorstellen voor het wegnemen van de barrières Beleggers en private-equityfirma s Sectorbreed Barrières Investeren Faciliteren en stimuleren 1 Communicatiekloof tussen beleggers en private-equityfirma s Permanente dialoog Standaardisering rapportage Feedback op aangeleverde informatie Ontwikkelen standaardisering rapportageformats Verdere uitrol ESG Disclosure Framework en andere standaarden 2 Gebrek onderhandelingsmacht en interne capaciteit (mensen/middelen) Interne capaciteit en middelen Samenwerking binnen de sector Opzet samenwerkingsstructuur kleinere spelers voor analyse, monitoring, dialoog en engagement Faciliteren delen best practices 3 Moeite met kwantificeren en meten impact ESG Ontwikkeling KPI s Ontwikkeling meetmethoden Interdisciplinaire werkgroep voor ontwikkeling meetmethoden 4 Gebrek aan consistente standaarden/eisen rapportage Standaardisering rapportageformats Meer benchmarking Verder ontwikkelen en stimuleren standaardisering rapportageformats Sectorbreed delen informatie voor benchmarking 5 Transparantie naar de buitenwereld Openheid en verantwoording Integrated reporting Transparantie over sector bevorderen en betrachten Ontwikkelen richtlijnen integrated reporting 6 Legacy in portfolio privateequityfirma s KPI s Afspraken en communicatie op bedrijfsniveau Ontwikkelen richtlijnen integrated reporting 46 Spotlight Jaargang uitgave 3

7 47