Duurzaamheid in private equity waardecreatie door esg

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Duurzaamheid in private equity waardecreatie door esg"

Transcriptie

1 Hoe ondersteunt de NVP haar leden op ESG-gebied? In 2011 heeft de NVP een ESG (Environmental Social & Governance) adviescommissie opgericht, bestaande uit Caroline Huyskes (Egeria), Ad van den Ouweland/Jesse de Klerk (Robeco), Maaike van der Schoot (AlpInvest), Adam Anders (Rabo Private Equity)/Silva Dezelan (Rabobank Nederland), Albert Fischer (Yellow & Blue Investment Management) en Wim Bartels/ Catharine van Wijmen (KPMG). Deze commissie heeft als belangrijk doel om best practices op het gebied van ESG/duurzaamheid te ontwikkelen en te delen. Naast het organiseren van informatieve activiteiten over ESG is de NVP met andere nationale associaties actief in de internationale ESG-werkgroep van de EVCA en houdt zij haar leden op de hoogte van relevante ontwikkelingen in het buitenland. Meer informatie over de ESG-activiteiten van de NVP is te vinden op de website Duurzaamheid in private equity waardecreatie door esg 1 2

2 Duurzaamheid is een woord waar veel mensen hun eigen beeld bij hebben. De NVP ziet duurzaamheid als de manier waarop bedrijven waarde creëren door in hun doen en laten rekening te houden met mens, milieu en maatschappij. Nadrukkelijk gaat het niet om filantropie maar om verantwoord omgaan met (risico s ten opzichte van) kapitaal, grondstoffen en mensen. Duurzaam ondernemen en investeren bieden daarbij ook nieuwe kansen, bijvoorbeeld door te investeren in duurzame technologie. Waarom deze publicatie? De private equity sector heeft alles in huis om invulling te geven aan duurzaam investeren. Duurzaamheid kan een belangrijke bijdrage leveren aan het succes van ondernemingen en is alleen al daarom van belang voor participatiemaatschappijen om de waarde van hun portefeuille te optimaliseren. Het gehele investeringsproces van selectie tot exit biedt mogelijkheden voor duurzaamheid. Waar ondernemingen op dit vlak verbetercapaciteit hebben, is private equity bij uitstek geschikt om deze kansen te benutten en tegelijkertijd een positieve maatschappelijke bijdrage te leveren, niet alleen aan profit, maar ook aan people en planet. De NVP ondersteunt participatiemaatschappijen hierbij. Zo heeft de NVP onder meer een ESG-adviescommissie opgericht en deze praktische handleiding gemaakt, waarin we voor leden en andere geïnteresseerden uiteenzetten hoe wij duurzaamheid zien en welke kansen duurzaamheid biedt, vooral op het gebied van risicomanagement en waardecreatie. Philip Houben Voorzitter NVP In de investeringswereld wordt veelal gesproken over ESG in plaats van duurzaamheid. Deze afkorting staat voor Environmental, Social & Governance. Het houdt in dat factoren als energieverbruik, klimaat, beschikbaarheid van grondstoffen, gezondheid, veiligheid en goed ondernemingsbestuur worden meegewogen bij de selectie en het beheer van deelnemingen in bedrijven. ESG staat voor Environmental, Social & Governance Hierbij kan het gaan om investeringen in bedrijven die op een meer of minder duurzame wijze ondernemen of in bedrijven die zich in het bijzonder richten op investeringen in bepaalde duurzame ontwikkelingen zoals duurzame energie of sociale verbeteringen. ESG kan ook gaan om het juist niet investeren in bedrijven omdat ze niet voldoen aan bepaalde duurzaamheidsmaatstaven. Hierbij valt te denken aan een bedrijf dat producten levert aan de wapenindustrie of een bedrijf dat onnodig met milieubelastende stoffen werkt. Maar duurzaam investeren betekent vooral het integreren van al deze 3 4

3 ESG-factoren in beslissingen en activiteiten in alle fases van het investeringsproces (van selectie tot exit). Veel participatiemaatschappijen doen dit vaak al impliciet. Maar met een structurele aanpak kan nog meer financiële en maatschappelijke waarde worden gecreëerd. Hoe groot die voordelen zijn, is onder andere afhankelijk van het type participatiemaatschappij, het portefeuillebedrijf en de investeringsstrategie. Een structurele aanpak kan leiden tot grotere waarde en winst groeiende initiatieven Private equity associaties zoals de European Private Equity & Venture Capital Association (EVCA), BVCA, AFIC en maatschappelijke organisaties als UN Global Compact en MVO Nederland hebben in de afgelopen jaren een groeiend aantal initiatieven op het gebied van ESG genomen. Veel institutionele beleggers en vermogensbeheerders hebben de door de Verenigde Naties gesteunde Principles for Responsible Investment (PRI) ondertekend, waarin principes voor verantwoord beleggen zijn vastgelegd. Ondertekenaars ervan binden zich aan afspraken om ESG-integratie in investeringen te vergroten. Wereldwijd groeit het aantal ondertekenaars snel: op dit moment zijn er al bijna 1.000, met een totaal beheerd vermogen van meer dan 24 biljoen euro. Wereldwijd ondertekenen ook steeds meer participatiemaatschappijen de PRI. De PRI heeft een aparte werkstroom voor private equity, waarin onder andere een ESG-gids voor Limited Partners is ontwikkeld. 6

4 Marktkansen De aandacht voor duurzaamheid creëert nieuwe markten rondom thema s zoals duurzame energietechnologie, duurzame infrastructuur, oplossingen voor water- en grondstofschaarste, zorg en educatie. Lagere risico s en kostenreductie Eén van de belangrijkste positieve effecten van ESG op de investeringen van participatiemaatschappijen is een verbetering van de risico/rendementsverhouding van participaties. Door rekening te houden met ESG-factoren, kunnen reputatierisico s en operationele risico s bij portefeuillebedrijven beter in kaart worden gebracht. Vervolgens kunnen maatregelen worden genomen om deze risico s uit te sluiten of ze beter te managen. De belangrijkste opbrengst van ESG ligt in de verhouding risico/rendement van participaties Zo kan een portefeuillebedrijf besluiten geen producten meer in te kopen die mogelijk met behulp van kinderarbeid zijn vervaardigd. Daarnaast kan ESG ook leiden tot financiële besparingen. Efficiënter gebruik van grondstoffen en energie leveren bijvoorbeeld naast milieuwinsten flinke kostenbesparingen op. Verder biedt ESG ook nieuwe kansen in de vorm van procesinnovatie. Een portefeuillebedrijf dat afhankelijk is van schaarse grondstoffen kan innoveren en een nieuwe manier van produceren ontwikkelen, waarbij gebruik wordt gemaakt van recycling van grondstoffen. In dit geval is de motivatie vaak een hogere klantwaardering tegen dezelfde of lagere kosten. Het goed managen van ESG - kansen en - risico s wordt steeds vaker gezien als bewijs van goed management Het goed managen van ESG-kansen en -risico s wordt steeds vaker gezien als bewijs van goed (financieel) management. ESG draagt hierdoor bij aan een betere verkoopbaarheid van portefeuillebedrijven. Duurzame waardecreatie Een aantal grote participatiemaatschappijen zoals KKR, 3i en de Carlyle Group laat al zien dat hun ESG-activiteiten een positieve bijdrage leveren aan de verduurzaming van de economie. Daarmee verbeteren ze niet alleen hun eigen reputatie maar ook die van de private equity sector. Andere participatiemaatschappijen zijn in hun investeringsbeslissingen en management meestal wel bewust of onbewust bezig met ESG-factoren, maar communiceren hier vaak nog niet over met hun stakeholders. Participatiemaatschappijen hebben met elkaar gemeen dat zij bedrijven willen verbeteren, dus ook de ontwikkeling op ESG-gebied. Daarmee dragen zij tegelijkertijd bij aan een duurzame ontwikkeling van de economie. CVC/Schuitema Schuitema verzorgde de bevoorrading van de C1000- supermarkten. Door te kiezen voor volle vrachtwagens, daalde het aantal afgelegde kilometers aanzienlijk. En daarmee transportkosten en CO2-uitstoot. Dit werd mogelijk gemaakt door opleggers die uit drie delen bestaan. Doordat de temperatuur per deel te regelen is, kan één trailer zowel vrieswaren, gekoelde waren als kruidenierswaren vervoeren. Friesland Bank Investments/Simon Lévelt Door samen te werken met producenten van biologische koffie en thee worden de arbeids- en leefomstandigheden van koffieboeren verbeterd en levert Simon Lévelt producten aan consumenten, waarvoor een eerlijke prijs is betaald. Egeria/Koninklijke Mosa Producten en processen zijn zo duurzaam mogelijk gemaakt door productontwikkeling, energiebesparing, beperking van emissies, gesloten materialen- en waterkringloop in productie, maximale inzet van recycling en het verantwoord gebruiken van grondstoffen. Hierdoor is de collectie tegels voor 99% Cradle-to-Cradle Zilver gecertificeerd. Friesland Bank Investments/Van Houtum Van Houtum toetst haar leveranciers door middel van haar inkoopbeleid op hoe zij omgaan met milieu en arbeidsomstandigheden. Ondanks haar loyaliteit aan leveranciers heeft Van Houtum soms een andere leverancier moeten kiezen.

5 Aantrekkelijkheid als werkgever Een ander belangrijk resultaat van ESG-beleid is dat het bijdraagt aan de aantrekkelijkheid als werkgever. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat een belangrijk deel van de professionals de voorkeur geeft om te werken bij een bedrijf dat duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan. Aandacht voor ESG helpt participatiemaatschappijen en portefeuillebedrijven om het beste talent aan te trekken en te behouden. Gedegen management van ESG issues is van groeiend belang Zelfregulering Institutionele beleggers als pensioenfondsen investeren een aanzienlijk deel van hun vermogen in private equity omdat dit een hoger rendement oplevert en het risico van de beleggingsportefeuille verlaagt. Maar ook pensioenfondsen geven zich steeds meer rekenschap van verantwoord beleggen. Zij verlangen van private equity investeerders dat ze minimaal voldoen aan bepaalde basis ESG-normen. De afgelopen jaren toont hierin een sterk stijgende lijn en een toename in gestructureerde rapportages omtrent ESG. Kortom, het is een ontwikkeling die niet meer zal verdwijnen en waar private equity kansen mee kan creëren. Omdat participatiemaatschappijen als meerderheidsaandeelhouder - vaak in nauwe samenwerking met het management - bedrijven sterker en gezonder maken door verbetermogelijkheden te identificeren en aan te pakken, gaat dit goed samen met het voeren van ESG-beleid. Philip Houben, voorzitter van de NVP: Ik weet dat veruit de meeste van onze leden zich al impliciet met ESG-aspecten bezighouden, zowel in hun eigen fondsen als in het beheer van de ondernemingen waarin deze investeren. Toch denk ik dat er nog veel te winnen is. Door ESG op een gestructureerde manier aan te pakken kunnen we nog meer waarde creëren voor onze beleggers, de bedrijven en de samenleving. Structurele ESG-integratie heeft betrekking op alle relevante activiteiten van de participatiemaatschappij (strategie, investering en rapportage). Maar hoe? Hierna staan de stappen voor ESG-integratie. Robeco Private Equity is in 2004 begonnen met de integratie van ESG in haar private equity programma. Een analyse op Robeco s totale portefeuille van meer dan 150 fondsen laat zien dat een groot aantal fondsen inmiddels een ESG-beleid en -strategie heeft ontwikkeld of van plan is dit te doen. Naast een ESG-beleid en -strategie, heeft een toenemend aantal van deze fondsen ook concrete doelstellingen (KPI s) opgesteld per onderneming. Yellow&Blue/LifeBatt LifeBatt heeft een systeem ontwikkeld om op kostenefficiënte wijze wind- en zonne-energie op te slaan. De onderneming verkoopt deze systemen voor defensietoepassingen en voor civiele elektrische voertuigen. Op dit moment is het omzetpercentage van defensieklanten te hoog voor het ESG-criterium van Yellow&Blue. Yellow&Blue verwacht dat de omzet van civiele klanten sterk zal groeien waardoor de investering op termijn wel mogelijk is. AlpInvest Partners AlpInvest Partners bepaalt door middel van een vragenlijst en gesprekken het ESG-profiel van een private equity fonds alvorens zich eraan te committeren. Dit wordt ook opgenomen en toegelicht in het investeringsvoorstel. Daarnaast monitort AlpInvest haar portefeuille op potentiële ESG issues. 3i/Hyva Group BV Door ontwikkeling van een duurzame telescoopcilinder voor kipwagens kan 30% CO2 worden bespaard ten opzichte van oudere modellen. De ontwikkeling levert Hyva Group een groter marktaandeel en een betere reputatie op.

6 strategie selectie beheer exit rapportage & transparantie Commissarissen te zetten. worden gebruikt om de gerealiseerde verbeteringen aan Veel participatiemaatschappijen analyse & strategie 1 Wat zijn de belangrijkste ESG-risico s en -kansen voor de participatiemaatschappij in de huidige en toekomstige Onderzoek hoe ESG-factoren de waarde van het bedrijf gaan verder door ondersteuning te bieden bij de ontwikkeling van ESG-beleid en implementatie daarvan. ESG-factoren kunnen onder andere als onderdeel van een te tonen. Deze informatie komt ook van pas in de onderhandelingen met kopers zodat de gerealiseerde waardevermeerdering in de verkoopprijs tot uitdrukking komt. portefeuille? strategie selectie beheer kunnen verlagen of exit verhogen rapportage 100-dagen plan worden gemonitord. Tot slot kan de private Uit het due diligence onder- & transparantie Analyseer de portefeuille 2 Past het bedrijf binnen het zoek blijkt ook welke ESGissues baat hebben bij actief portefeuillebedrijven vragen equity investeerder haar uitgaande analyse van de investeringsstrategie & strategie strategie selectie beheer exit rapportage strategisch (ESG-)beleid van en -waar mogelijk- de de participatiemaatschappij? management, bijvoorbeeld intern of extern te rapporteren & transparantie keten op strategische risico s omdat zij een risico vormen, over voortgang op de belangrijkste ESG aspecten. 5 Hoe transparant kan en wil analyse & strategie op basis van megatrends in Besteed in het due diligence omdat ze kunnen leiden tot de maatschappij: Hoe kunnen grote trends (klimaatverandering, voedselschaarste, onderzoek specifiek aandacht aan de vraag of de ESG-kenmerken strategie van de sector/ kostenbesparing door ecoefficiëntie of omdat ze kunnen leiden selectie tot ontwikkeling van beheer exit rapportage de participatiemaatschappij zijn over ESG? Zoals hierboven al meerdere malen is getoond, heeft grondstoffenschaarste, waterproblematiek) de portefeuille passen binnen het strategisch 4 Wat zijn de belangrijkste ESG-beleid een effect op het geografie van het bedrijf nieuwe markten/producten. & transparantie beïnvloeden? strategie beleid. analyse selectie & strategie beheer exit rapportage ESG-aandachtspunten bij gehele investeringsproces een exit? van participatiemaatschappijen. Een gestructureerd en & transparantie Definieer beleid op basis Een participatiemaatschappij 3 Hoe kunnen gedurende de van de analyse: Waar analyse dient & kan strategie dit vaststellen door looptijd van de participatie Voordat de verkoop van een transparant ESG-beleid van de vanwege de ESG-marktkans de investeringsfocus te liggen, Waar wil de participatiemaatschappij niet investeren vanwege toekomstige bedreigingen of ESG-uitsluitingsnormen (zoals kinderarbeid). middel van dialoog met het management van een bedrijf, toepassing van een ESG-beoordelingsraamwerk, een ESG-questionnaire of externe ESG-audit. ESG-resultaten bereikt worden? Een eenvoudige manier om aandacht voor ESG te stimuleren bij het portefeuillebedrijf, is door ESG-onderwerpen op de agenda van de Raad van portefeuillebedrijf plaatsvindt, zou de participatiemaatschappij de belangrijkste ESG-factoren van het bedrijf moeten analyseren en bepalen welke acties nog nodig en mogelijk zijn. Bij de exit kan een ESG due diligence rapport participatiemaatschappij leidt tot beter risicomanagement en daardoor tot een grotere mate van waardering bij pensioenfondsen en andere institutionele beleggers, bij politiek en overheid en bij het publiek. Bij portefeuilleondernemingen komt de waardevermeerdering uiteindelijk tot uitdrukking in een betere exit. Veel participatiemaatschappijen hebben al een eigen ESG-beleid ontwikkeld dat ook op hun website is te vinden. Anderen, zoals 3i, gaan verder en rapporteren uitgebreid over hun ambities, activiteiten en resultaten op ESG-gebied in een Corporate Responsibility jaarverslag. Daarnaast publiceert een groeiend aantal portefeuilleondernemingen jaarverslagen met een uitgebreide ESG-paragraaf of separate ESG-jaarverslagen. Participatiemaatschappijen bepalen zelf hoe transparant zij over ESG willen en kunnen zijn. Blackstone Group/Hilton Hotels Kostenbesparing van circa $15-20 miljoen bij Hilton Hotels door The Blackstone Group door 1-3% besparing in energie-, water- en brandstofverbruik. KKR Sinds de start in 2008 hebben 17 portefeuillebedrijven meegedaan aan het Green Portfolio Program. 13 van deze bedrijven hebben in 2011 hun resultaten gepubliceerd. Hun inspanningen hebben samen meer dan $365 miljoen opgeleverd. Dit staat voor een vermindering van ton aan broeikasgassen, 2,2 miljoen ton afval en 300 miljoen liter water. Egeria Heeft in 2011 haar volledige portefeuille doorgelicht. Per portefeuillebedrijf is geïnventariseerd of er op ESG- gebied sprake is van vermindering van risico s of mogelijke verbeteringen. Naar aanleiding hiervan is per bedrijf een rapport opgesteld, met een plan van aanpak. De RvC bespreekt de voortgang hiervan en per bedrijf is een ESG-verantwoordelijke aangesteld. Anonieme case Een jonge onderneming heeft een apparaat ontwikkeld om warmte uit uitlaatgassen van industriële processen om te zetten in elektriciteit. De apparatuur is betrouwbaar, de kennis is gepatenteerd en staat in de belangstelling van grote apparatenbouwers. Eén van deze bedrijven wil de onderneming overnemen. Uiteindelijk gaat de deal niet door omdat het gebruik van de toegepaste chemicaliën niet bij het ESG-profiel van de beursgenoteerde- koper blijkt te passen.

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd Beleid Duurzaam Beleggen Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd 28 maart 2018 1. Inleiding Dit document beschrijft het beleid van Delta Lloyd Pensioenfonds op het gebied van duurzaam beleggen. Het fonds heeft

Nadere informatie

Teslin Capital Management BV. Fatsoenlijk Ondernemen en Investeren

Teslin Capital Management BV. Fatsoenlijk Ondernemen en Investeren Teslin Capital Management BV Fatsoenlijk Ondernemen en Investeren Versie november 2014 2 Onze visie: Een onderneming heeft als doel waarde te creëren op de lange termijn, met inachtneming van de belangen

Nadere informatie

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid 1 Versie Datum Door Status Omschrijving wijziging incl. aanleiding 1.0 17-01-2018 BVC Voorlopig 2 Inhoudsopgave

Nadere informatie

ESG AWARD JURYRAPPORT NVP ESG AWARD 2018

ESG AWARD JURYRAPPORT NVP ESG AWARD 2018 ESG AWARD 2018 JURYRAPPORT NVP ESG AWARD 2018 JURYRAPPORT De jury van de NVP ESG Award van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) presenteert met veel plezier zijn juryrapport met

Nadere informatie

JURYRAPPORT NVP ESG AWARD 2017

JURYRAPPORT NVP ESG AWARD 2017 JURYRAPPORT NVP ESG AWARD 2017 JURYRAPPORT Het is met veel genoegen dat de jury van de ESG Award van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) een weloverwogen keuze heeft kunnen maken

Nadere informatie

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R 2 0 1 8 Introductie Werkzaam bij Kempen, onderdeel van Van Lanschot Kempen Fiduciair manager van NL pensioenfondsen Lid ESG council Kempen

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid

Verantwoord beleggen beleid Verantwoord beleggen beleid Samenvatting Waarom verantwoord beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en Techniek.

Nadere informatie

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt

Nadere informatie

beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord

beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord hoe belegt BPL Pensioen Ons maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid BPL Pensioen wil een duurzaam en betrouwbaar pensioenfonds zijn dat de

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie

Nadere informatie

verantwoord beleggen

verantwoord beleggen verantwoord beleggen Verantwoord beleggen bij Delta Lloyd Delta Lloyd Groep ziet beleggen als een effectieve manier om waarde te vermeerderen, zolang dat op een verantwoorde manier gebeurt. Maar wat is

Nadere informatie

Eerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Eerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen eerste halfjaarverslag 2018 maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid op gebied

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Vóór dat u beleid ontwikkelt is het van belang om de vraag: Waaròm zou ik MVO beleid ontwikkelen? te beantwoorden. Het antwoord op deze vraag bepaalt hóe u het MVO

Nadere informatie

Beweging naar purpose-driven beslissingen op het gebied van verantwoord beleggen in de private-equitysector

Beweging naar purpose-driven beslissingen op het gebied van verantwoord beleggen in de private-equitysector Spotlight Cultuur en gedrag Beweging naar purpose-driven beslissingen op het gebied van verantwoord beleggen in de private-equitysector Anna Bulzomi - Sustainability & Responsible Governance, Assurance

Nadere informatie

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Ook in 2015 heeft Pensioenfonds Vervoer in het beleggingsbeleid en de uitvoering ervan weer een impuls kunnen geven aan maatschappelijke verantwoord beleggen. Nadat

Nadere informatie

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID ONZE VERANTWOORDELIJKHEID CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I Inhoud Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen 4 Maatschappelijke betrokkenheid

Nadere informatie

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen

Nadere informatie

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen 11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen

Nadere informatie

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen Jaarverslag 2017 Maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING Pensioenfonds Vervoer vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid

Nadere informatie

DUURZAAM? SHS Parkmanagementvereniging Slochteren Hoogezand-Sappemeer. 15 februari 2011. Sietse Vlietstra

DUURZAAM? SHS Parkmanagementvereniging Slochteren Hoogezand-Sappemeer. 15 februari 2011. Sietse Vlietstra 2 DUURZAAM? SHS Parkmanagementvereniging Slochteren Hoogezand-Sappemeer 15 februari 2011 Sietse Vlietstra Adviseur duurzaam ondernemen en innovatie Syntens 3 4 Wat is duurzaam? Het voorzien in de behoeften

Nadere informatie

Private Equity presteert beter op werkkapitaalbeheer dan beursgenoteerde bedrijven

Private Equity presteert beter op werkkapitaalbeheer dan beursgenoteerde bedrijven www.pwc.nl Private Equity presteert beter op werkkapitaalbeheer dan beursgenoteerde bedrijven Sterke focus van PE op werkkapitaaloptimalisatie loont Augustus 2017 1. PE scoort beter op werkkapitaalbeheer

Nadere informatie

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland 1. Reikwijdte Dit betrokkenheidsbeleid is van toepassing op Aegon Nederland N.V., Aegon Schadeverzekering N.V., Aegon Levensverzekering

Nadere informatie

FONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid

FONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO September 2015 Verantwoord Beleggingsbeleid Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO V E R A N T W O O R D B E L E G G I N G S B E L E I D INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Advies van de commissie Burgmans over maatschappelijk verantwoord ondernemen en corporate governance

Advies van de commissie Burgmans over maatschappelijk verantwoord ondernemen en corporate governance Advies van de commissie Burgmans over maatschappelijk verantwoord ondernemen en corporate governance Advies De commissie vindt dat integratie van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in de bedrijfsvoering

Nadere informatie

Strategisch Pensioenmanagement

Strategisch Pensioenmanagement Strategisch Pensioenmanagement Strategisch Pensioenmanagement is samenbrengen. Strategisch Pensioenmanagement De belangrijkste taak van Strategisch Pensioenmanagement is ervoor te zorgen dat u in control

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid

Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid 8 januari 205 Inleiding In de Investment Policy Statement heeft SPT de volgende beleggingsovertuiging geformuleerd: Een pensioenfonds is een institutionele,

Nadere informatie

Cleantech Markt Nederland 2008

Cleantech Markt Nederland 2008 Cleantech Markt Nederland 2008 Baken Adviesgroep November 2008 Laurens van Graafeiland 06 285 65 175 1 Definitie en drivers van cleantech 1.1. Inleiding Cleantech is een nieuwe markt. Sinds 2000 heeft

Nadere informatie

Delta Lloyd Groep. Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep. Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010

Delta Lloyd Groep. Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep. Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010 Delta Lloyd Groep Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010 Aanwezige leden van de Raad van Bestuur Niek Hoek CEO Emiel Roozen CFO Voorzitter van de Raad van

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2016 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stembeleid 1. Inleiding

Nadere informatie

VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV. geen. geen

VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV. geen. geen VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV Code Duurzaam Beleggen VvV onderdeel inhoud verschil artikel 1 De Code Duurzaam Beleggen opgesteld door het Verbond van Verzekeraars

Nadere informatie

NATUURLIJK VERANTWOORD

NATUURLIJK VERANTWOORD NATUURLIJK VERANTWOORD CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I V Inhoud Voorwoord Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen

Nadere informatie

NVP gedragscode en lidmaatschapscode

NVP gedragscode en lidmaatschapscode 1 NVP gedragscode en lidmaatschapscode Participatiemaatschappijen spelen een steeds grotere rol in de Nederlandse economie. Het vermogen onder beheer van Nederlandse participatiemaatschappijen is ultimo

Nadere informatie

inspireren en innoveren in MVO

inspireren en innoveren in MVO inspireren en innoveren in MVO Inleiding Gert Van Eeckhout Beleidsondersteuner MVO - Departement WSE Wat is MVO? Waarom MVO? Beleidslijnen Vlaamse overheid MVO? een proces waarbij ondernemingen vrijwillig

Nadere informatie

Rapportage. 25 September 2018

Rapportage. 25 September 2018 Rapportage 25 September 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Positionering advies 3 1.2 Algemeen 3 1.3 Leeswijzer 4 2. Nulsituatie en positiebepaling 4 2.1 Werkwijze 4 2.2 Nulsituatie 5 2.3 Ambitieniveau

Nadere informatie

De leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

De leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen NOTITIE Van Aan CC Datum Betreft Sjoerd Hoogterp De leden van de beleggingscommissie 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Inleiding Het pensioenfonds Werk en (re)integratie (PWRI)

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid

Verantwoord beleggen beleid Verantwoord beleggen beleid Samenvatting 1.1 Waarom Verantwoord Beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten 9-1-2018 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten ESG-beleid Over dit document Dit document beschrijft het ESG-beleid (Environmental, Social en Governance) van Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Nadere informatie

Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324

Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleid maatschappelijk verantwoord beleggen... 3 2.1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid...

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stemmen 1. Inleiding

Nadere informatie

MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring

MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring 1 Waarom MVO? Moeten: Horen: Lonen: gedrag af MVO handelen wordt afgedwongen MVO handelen o.b.v. vrijwilligheid (morele motivatie) De markt beloont MVO en straft

Nadere informatie

Directe investeringen Investeren buiten traditionele financiële markten

Directe investeringen Investeren buiten traditionele financiële markten Directe investeringen Investeren buiten traditionele financiële markten CLAVIS Vermogensstructurering Directievoering Trustdiensten Vermogensbeheer (Infra)structuur Vermogensplanning Transactiebegeleiding

Nadere informatie

Voorwoord. Patrick Mol Managing partner

Voorwoord. Patrick Mol Managing partner Voorwoord In 2011 ondertekende Wealth Management Partners (WMP) zowel de United Nations Principles for Responsible Investments (UNPRI) als de UN Global Compact (UNGC). Dit was voor ons de stimulans om

Nadere informatie

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille 30 januari 2018 Annette van der Krogt Agenda 1. Algemene ontwikkelingen verantwoord beleggen 2. MVB Investment

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in de praktijk

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in de praktijk Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in de praktijk Anouk Van de Meulebroecke - slidingdoors 1994-1999: Bio-ingenieur milieutechnologie (UGent) 1999-2000: MSc. in environmental management & sanitation

Nadere informatie

ALGEMEEN. Vestiging (plaats) Naam/namen geïnterviewde personen. Naam student(en)

ALGEMEEN. Vestiging (plaats) Naam/namen geïnterviewde personen. Naam student(en) ALGEMEEN Naam bedrijf/organisatie: Vestiging (plaats) Naam/namen geïnterviewde personen Naam student(en) 1 In wat voor sector is het bedrijf waar je stage loopt werkzaam? 2 Wat is het karakter van de hoofdactiviteit

Nadere informatie

Impact Investing: Hoe positieve impact op maatschappij te vergroten met beleggingen. 7 september 2017

Impact Investing: Hoe positieve impact op maatschappij te vergroten met beleggingen. 7 september 2017 Impact Investing: Hoe positieve impact op maatschappij te vergroten met beleggingen 7 september 2017 9 elementen van effectief beleggen met impact Risico-rendement profiel portefeuille, strategische context

Nadere informatie

Duurzame belastingbetaler

Duurzame belastingbetaler Duurzame belastingbetaler 1 a.s.r. Duurzame belastingbetaler In lijn met haar missie en MVO-beleid wil a.s.r. een duurzame belastingbetaler zijn a.s.r. wil in de maatschappij de volgende rollen vervullen:

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandel en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds

Nadere informatie

The green team. Imtech ICT CS. Imtech ICT Communication Solutions ICT Office Smart Buildings / Grids

The green team. Imtech ICT CS. Imtech ICT Communication Solutions ICT Office Smart Buildings / Grids The green team Imtech ICT CS Imtech ICT Communication Solutions ICT Office Smart Buildings / Grids Agenda presentatie 1. Corporate Social Responsibility drijfveer voor Smart X: Wat betekent CSR voor organisaties?

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfspensioenfonds AVH 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het

Nadere informatie

Grontmij Capital Consultants B.V. Onze klanten in control bij hun beleggingen in vastgoed en infrastructuur.

Grontmij Capital Consultants B.V. Onze klanten in control bij hun beleggingen in vastgoed en infrastructuur. Grontmij Capital Consultants B.V. Onze klanten in control bij hun beleggingen in vastgoed en infrastructuur. Grontmij N.V. 2 Opgericht in 1915 Missie: Leading Europa 350 kantoren 4 business lines Planning

Nadere informatie

Goed moment high yield obligaties te overwegen

Goed moment high yield obligaties te overwegen Goed moment high yield obligaties te overwegen Het tij zit mee voor hoogrentende bedrijfsobligaties, ofwel High Yield obligaties. Deze categorie bedrijfsobligaties kent een relatief hogere coupon dan reguliere

Nadere informatie

Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik. Waarde creëren voor onze stakeholders

Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik. Waarde creëren voor onze stakeholders Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik Waarde creëren voor onze stakeholders Duurzaam bankieren bij ABN AMRO ABN AMRO levert een scala aan producten en diensten aan particuliere, private

Nadere informatie

Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist

Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist Inhoudsopgave Ontwikkelingen

Nadere informatie

Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen. IM seminar, Amstelveen 10 mei Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability

Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen. IM seminar, Amstelveen 10 mei Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen IM seminar, Amstelveen 10 mei 2016 Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability Maatschappelijke uitdaging Opiniestuk FD Minister Dijsselbloem

Nadere informatie

Welke beleggingen sluiten wij uit?

Welke beleggingen sluiten wij uit? Ons verantwoord beleggingsbeleid Wij hebben de taak om het beste beleggingsresultaat te behalen in het belang van onze deelnemers. Beleggen doen wij graag verantwoord. Daarom houden wij rekening met milieu,

Nadere informatie

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S)

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S) Nr. ISO 26000 Indicator MVO Kernthema II: Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk Stakeholder(s) Meten Uitvoering Voldoet Ja/Nee Doelstelling 2018 Paragraaf (Paragraaf 6.4) 1 6.4.1 Werkgelegenheid Safety

Nadere informatie

CO2 prestatieladder Actieve Deelname Initiatief 2015

CO2 prestatieladder Actieve Deelname Initiatief 2015 CO2 prestatieladder Actieve Deelname Initiatief 2015 Projectgegevens Opsteller TAJ van Deijzen Versie 2015-1 Status Definitief Datum CO2 verantwoordelijke TAJ van Deijzen 6-8-2015 Directievertegenwoordiger

Nadere informatie

Bijlage 7. Conversie juni 2010 naar 2013 (info)

Bijlage 7. Conversie juni 2010 naar 2013 (info) Bijlage 7. Conversie juni 2010 naar 2013 (info) was wordt onderwerp tekstbron Versie juni Opmerking: Standaardteksten en Versie 2013 2010 hoofdstukindeling vertaald uit Guide 83 H 1 tm 4 Deel A Eisen Managementsysteem

Nadere informatie

Cluster Bedrijfsvoering rve ICT

Cluster Bedrijfsvoering rve ICT Cluster Bedrijfsvoering rve ICT ACTIEPLAN 2017-2020 Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) 30 juni 2017 Pagina 1 van 10 Inhoud 1 INLEIDING... 3 2 AMBITIE RVE ICT MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN...

Nadere informatie

Normalisatie: de wereld op één lijn. ISO 26000. Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties (MVO) Zet goede bedoelingen om in goede acties

Normalisatie: de wereld op één lijn. ISO 26000. Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties (MVO) Zet goede bedoelingen om in goede acties Normalisatie: de wereld op één lijn. ISO 26000 Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties (MVO) Zet goede bedoelingen om in goede acties 2 Inhoudsopgave ISO 26000: een richtlijn voor iedereen

Nadere informatie

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

The Sustainable Suitcase. The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen

The Sustainable Suitcase. The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen The Sustainable Suitcase The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen December 2011 The Sustainable Suitcase is een handige koffer

Nadere informatie

Verantwoord beleggen en investeren

Verantwoord beleggen en investeren Verantwoord beleggen en investeren Een naar de toepassing van ESG in private equity Augustus 2016 www.pwc.nl Wat is ESG? Waarom ESG? Inhoud Voorwoord 3 Samenvatting 4 6 7 Gehanteerde begrippen 8 Wat is

Nadere informatie

Deelname Initiatieven

Deelname Initiatieven Deelname Initiatieven Conform 3.D.1 & 3.D.2 Versie 02: 31 januari 2016 Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING DEELNAME INITIATIEVEN... 3 1.1 Een woord vooraf...

Nadere informatie

HIER KOMT DE TITEL VAN DE PRESENTATIE Verder met MVO in de chemie. 27 november 2008 Martine Willems

HIER KOMT DE TITEL VAN DE PRESENTATIE Verder met MVO in de chemie. 27 november 2008 Martine Willems HIER KOMT DE TITEL VAN DE PRESENTATIE Verder met MVO in de chemie 27 november 2008 Martine Willems Programma Ontwikkelingen in MVO De Duurzaamheid Strategie Scan (DSS) vernieuwd Een tweede maal de DSS

Nadere informatie

Participatiemaatschappijen in een notendop

Participatiemaatschappijen in een notendop Participatiemaatschappijen in een notendop PRIVATE EQUITY VENTURE CAPITAL sprek ende cijfers Op dit moment hebben circa 1.400 bedrijven in Nederland een participatiemaatschappij als eigenaar of grootaandeelhouder.

Nadere informatie

I M T E C H N. V. B U S I N E S S P R I N C I P L E S

I M T E C H N. V. B U S I N E S S P R I N C I P L E S I M T E C H N. V. B U S I N E S S P R I N C I P L E S Algemeen Het beleid van Imtech N.V. is gericht op de continuïteit van de onderneming als een winstgevende organisatie, die met haar bedrijven en medewerkers

Nadere informatie

CO2-voetafdruk van beleggingen

CO2-voetafdruk van beleggingen CO2-voetafdruk van beleggingen Waarom meet ACTIAM de CO 2 -voetafdruk van haar beleggingen? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende decennia. Daarom steunt ACTIAM het klimaatakkoord

Nadere informatie

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER Wij zijn ervan overtuigd dat bedrijven alleen succesvol kunnen zijn in maatschappijen waarin mensenrechten beschermd en gerespecteerd worden. Wij erkennen

Nadere informatie

ZUINIGE ENERGIE EN KPN

ZUINIGE ENERGIE EN KPN ZUINIGE ENERGIE EN KPN KPN start op 30 oktober 2012 met nieuwe corporate campagne Het netwerk dat geeft om Nederland. Hierbij worden relevante maatschappelijke thema s belicht. In de eerste uiting, We

Nadere informatie

Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid Lensing Food B.V. Ruud Harmsen

Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid Lensing Food B.V. Ruud Harmsen Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid 2017-2018 Lensing Food B.V. Ruud Harmsen PROCEDUREHANDBOEK Bladzijde 1/7 Inhoud Over Lensing Food B.V. 2 People 3 Voedselveiligheid 3 Sociale betrokkenheid

Nadere informatie

Naheffing. orm. Jaarreken. Vergunningen DUURZAAM ONDERNEMEN IN HET MKB DAAROM EEN ACCOUNTANT

Naheffing. orm. Jaarreken. Vergunningen DUURZAAM ONDERNEMEN IN HET MKB DAAROM EEN ACCOUNTANT Naheffing orm Jaarreken Vergunningen DUURZAAM ONDERNEMEN IN HET MKB DAAROM EEN ACCOUNTANT Duurzaam ondernemen in het mkb Duurzaam of maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) is niet alleen een thema

Nadere informatie

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam bij small cap ondernemingen Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen Agenda De rol van aandeelhouders Betrokken aandeelhouderschap

Nadere informatie

MVO actieplan HKV 2015-2016

MVO actieplan HKV 2015-2016 MVO actieplan HKV 2015-2016 November 2015 November 2015 MVO actieplan HKV Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Onze MVO doelen en actiepunten... 5 3 Implementatie, review en communicatie... 8 4 Verantwoording...

Nadere informatie

SER, Internationaal MVO 2 april 2009 Louise Bergenhenegouwen

SER, Internationaal MVO 2 april 2009 Louise Bergenhenegouwen SER, Internationaal MVO 2 april 2009 Louise Bergenhenegouwen Secretaris NEN Nederlandse normcommissie MVO en Expert in de ISO-werkgroep voor Social Responsibility SER-congres Internationaal MVO ISO 26000-

Nadere informatie

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt ook wel maatschappelijk ondernemen, maatschappelijk betrokken ondernemen, duurzaam ondernemen of ethisch

Nadere informatie

Beleggen in de jungle van duurzaamheid. Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid?

Beleggen in de jungle van duurzaamheid. Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid? Beleggen in de jungle van duurzaamheid Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid? 23 Classificatie: mei 2019 Situatie: klimaat roept discussie op, maar effecten zijn niet te negeren Pagina: 2 Reactie:

Nadere informatie

Dufas Code Vermogensbeheerders. Verslag over 2014

Dufas Code Vermogensbeheerders. Verslag over 2014 Dufas Code Vermogensbeheerders Verslag over 2014 Inhoud 1. Over dit verslag 3 2. Algemene principes 4 2.1 Vermogensbeheerders handelen in het belang van hun klanten 4 2.2 Vermogensbeheerders kennen hun

Nadere informatie

Viertal pijlers voor verantwoord beleggen

Viertal pijlers voor verantwoord beleggen Achmea Beleggingsfondsen Beheer BV (Achmea Beleggingsfondsen) is beheerder van meerdere beleggingsinstellingen van Achmea en voert daarvoor een verantwoord beleggingsbeleid. In dit document wordt het Verantwoord

Nadere informatie

MONITOR DUE DILIGENCE & INKOOPPRAKTIJK 2015

MONITOR DUE DILIGENCE & INKOOPPRAKTIJK 2015 MONITOR DUE DILIGENCE & INKOOPPRAKTIJK 2015 INHOUD 1. Profiel respondenten 2. Internationaal zakendoen 3. Toeleveringsketen 4. MVO (in de keten) PROFIEL RESPONDENTEN AANTAL MEDEWERKERS < 10 10-99 100-249

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen

Beleid Verantwoord Beleggen Beleid Verantwoord Beleggen 23-10-2018 Vastgesteld 23-10-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat is verantwoord beleggen?... 3 3. Waarop richten wij ons in het kader van verantwoord beleggen?... 4

Nadere informatie

Certificeren Waardevol?? KVGM B.V.

Certificeren Waardevol?? KVGM B.V. Certificeren Waardevol?? KVGM Improvement Solutions: + Specialisten in verbetermanagement + 20 jaar ervaring + 6 deskundige, gedreven en pragmatische professionals + Praktische aanpak waarbij de klantorganisatie

Nadere informatie

Hoe wij waarde creëren

Hoe wij waarde creëren Hoe wij waarde creëren Onze impact gekwantificeerd 16 maart 2017 Achtergrond Maatschappelijke impact In ons jaarverslag hebben we onze maatschappelijke impact beknopt en schematisch weergegeven. Zie met

Nadere informatie

RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid SURVEY

RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid SURVEY RSM - General Counsel - mensenrech Projects Contacts Library Help Survey Distributions Data & Analysis Reports RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid - 2017 SURVEY ENQÛETE - De rol van de GC in het

Nadere informatie

Convenant: stand van zaken Convenant in vogelvlucht Stap voor stap vooruit

Convenant: stand van zaken Convenant in vogelvlucht Stap voor stap vooruit Convenant: stand van zaken Doordat de beschikbare informatie en de ervaring toenemen, kunnen de doelen steeds worden aangescherpt. Het proces van due diligence wordt dus continu doorlopen en verbeterd.

Nadere informatie

In 7 stappen naar geïntegreerd rapporteren. Naar een toekomstbestendig mkb-bedrijf

In 7 stappen naar geïntegreerd rapporteren. Naar een toekomstbestendig mkb-bedrijf In 7 stappen naar geïntegreerd rapporteren Naar een toekomstbestendig mkb-bedrijf Colofon De tekst van deze brochure is tot stand gekomen met medewerking van NEMACC, het mkb-kenniscentrum waarin de NBA

Nadere informatie

Duurzame Ontwikkeling

Duurzame Ontwikkeling Duurzame Ontwikkeling Korte toelichting op het begrip Praktische invulling - in bedrijven - technologie Invulling in het onderwijs J. Venselaar 17 november Duurzame ontwikkeling in het onderwijs 1 Duurzaam..

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen van Pensioenfonds Vervoer versie mei eloni. Beleid Verantwoord Beleggen

Beleid Verantwoord Beleggen van Pensioenfonds Vervoer versie mei eloni. Beleid Verantwoord Beleggen eloni Beleid Verantwoord Beleggen 1 Inhoud 1. Introductie... 3 2. Opzet van het beleid Verantwoord Beleggen... 3 2.1. Doel van het beleid Verantwoord Beleggen... 3 2.2. Implementatie van het beleid...

Nadere informatie

MVO Kwartaalbericht Juli 2017

MVO Kwartaalbericht Juli 2017 MVO Kwartaalbericht Juli 2017 1 Iedereen levert een bijdrage pagina 4 Samen werken aan een betere toekomst pagina 6 Ik zie bij BRAND al vele mooie initiatieven ontstaan pagina 8 MVO helpt mij om normen

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V.

DoubleDividend Management B.V. DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten Amsterdam, oktober 2016 DoubleDividend Management B.V. Herengracht 320

Nadere informatie

Ervaringen met GRI en CO2-Prestatieladder. 14 december 2011

Ervaringen met GRI en CO2-Prestatieladder. 14 december 2011 Ervaringen met GRI en CO2-Prestatieladder 14 december 2011 Overzicht presentatie Intro VGG Communicatie en organisatie GRI en Jaarbeeld CO2 en Prestatieladder Transparantiebenchmark Aanbestedingen Slide

Nadere informatie

1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk

1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk 1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk 1.1 Principes Bij de beleggingskeuzes die Wealth Management Partners (WMP) maakt richt zij zich primair op het realiseren

Nadere informatie

Wat wordt onder klimaatrisico s verstaan en hoe kunnen deze de beleggingsportefeuille

Wat wordt onder klimaatrisico s verstaan en hoe kunnen deze de beleggingsportefeuille Wat wordt onder klimaatrisico s verstaan en hoe kunnen deze de beleggingsportefeuille beïnvloeden? Jeroen Veenstra 21 juni 2018 IORP II: Ontwikkeling pensioenwetgeving Ontwikkeling pensioenwetgeving staat

Nadere informatie

ISO 26000 Grip krijgen op Duurzaamheid/MVO

ISO 26000 Grip krijgen op Duurzaamheid/MVO ISO 26000 Grip krijgen op Duurzaamheid/MVO Ferdi van den Berg Gijs Duivenvoorde Joost Krebbekx Aanleiding voor Duurzaamheid/MVO: megatrends Bevolkingsgroei Globalisering Opkomende economieën Meer vraag

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ISO 20400

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ISO 20400 Welkom bij de introductie Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ISO 20400 (Sustainable procurement) HANS KRÖDER lid NEN-Normcommissies ISO 20400 MVI en MVO (ISO 26000) Internationaal expert MVO Betrokken

Nadere informatie

Communicatieplan EMS (Energie Management Systeem)

Communicatieplan EMS (Energie Management Systeem) plan EMS (Energie Management Systeem) CO 2 -Prestatieladder Agmi Group september 2012 (mei 2013 aangepast) Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 1.1 Rapportage & reductiedoelstelling... 4 1.2... 4 2. - Interne

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord ondernemen 2016 getoetst aan 3p s : planet, people, profit

Maatschappelijk verantwoord ondernemen 2016 getoetst aan 3p s : planet, people, profit Maatschappelijk verantwoord ondernemen 2016 getoetst aan 3p s : planet, people, profit Elsinga Beleidsplanning en Innovatie bv concentreert zich op duurzame en veilige benutting van organische reststoffen

Nadere informatie