Een zeldzame genetische diagnose, en dan..?

Transcriptie

1 Een zeldzame genetische diagnose, en dan..? Antwerpen, 29 januari 2016 Esther Bakker-van Gijssel, AVG Tjitske Kleefstra, klinisch geneticus Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Afdeling Genetica Geneeskunde voor mensen met verstandelijke beperkingen

2 Historie Oorzaak (on)bekend! Dr. Marjolein Willemsen,

3 Organisatie Consortium Sterker op eigen benen Samenwerking afdeling Genetica Radboudumc en 3 zorginstellingen in de regio >250 mensen met een onverklaarde verstandelijke beperking Human Genetics Nijmegen

4 toename aantal diagnoses <50% <10 jaar geleden % diagnoses ± 60% 5-10 jaar geleden Huidige tijd ±75 % Human Genetics Nijmegen Willemsen et al., 2012

5 Enorme toename nieuwe genen Vissers, Gillissen&Veltman; Nat Rev Genet 2016

6 Diagnostische opbrengst Vissers, Gillissen&Veltman; Nat Rev Genet 2016

7 Zomaar een recent voorbeeld

8 Twee meisjes met onverklaarde ontwikkelingsachterstand whole exome sequencing (trio approach)

9 Twee meisjes met onverklaarde ontwikkelingsachterstand whole exome sequencing (trio approach) de novo mutation in DDX3X Arg376Cys Ser78*

10 Meisjes met de novo DDX3X mutaties FOTO s meisjes DDX3X syndroom weggelaten ivm privacy

11 Meer DDX3X mutaties NGS in drie cohorten: Exome sequencing cohort Females with unexplained ID De novo mutations in DDX3X Radboudumc The DDD study GeneDx

12 Een van hoofdoorzaken voor VB bij vrouwen ~1-3% van vrouwen met onverklaarde VB heeft een de novo DDX3X mutatie DDX3X is het meest frequente gen met de novo mutaties in vrouwen met onverklaarde VB Development Intellectual disability: mild to severe 100% 38/38 Behavior problems 53% 20/38 Neurology Hypotonia 76% 29/38 Movement disorder 45% 17/38 Corpus callosum hypoplasia 35% 13/37 Microcephaly 32% 12/38 Epilepsy 16% 6/38

13 Diagnose.en daarna follow up

14 Diagnose.en daarna follow up

15 Diagnose.en daarna follow up Kleefstra Syndrome: Behavioral Features Karlijn Vermeulen, kinder- en jeugdpsychiater Karlijn Psychopathology: KS patients have a vulnerable brain! Autisme Spectrum Disorder (typical hand/finger movements) Sleep problems Mood and anxiety disorders Regression in young adulthood, with loss of functioning and (enhancement) of sleep problems and hypoactivity.

16 Diagnose.en daarna follow up

17 Expertisecentrum

18

19 Syndromen poli

20 Syndromen poli LEEFTIJD DISCIPLINE (zeker) Tijdsduur consult Intake / 1 jaar 4 jaar, 8 jaar, 12 jaar 16 jaar à transitie Klinisch Geneticus Kinderarts** Fysiotherapeut Logopedist Klinisch Geneticus Kinderarts** Fysiotherapeut Psycholoog Logopedist 1 uur (?) Klinisch Geneticus Kinderarts** AVG Psycholoog DISCIPLINE (op aanvraag) Psycholoog Diëtist Specialist*** Specialist*** Diëtist Specialist*** Fysiotherapeut

21 Keuze mogelijkheid

22 In de praktijk Polikliniek Zeldzaam Diagnostiek Follow-up Gericht advies en informatie Onderzoeksvragen Multidisciplinair Human Genetics Nijmegen

23 Poli Zeldzaam Start september e en 4 e donderdagochtend elke maand Plek voor 4 patiënten per ochtend 1 uur voor elke patiënt In totaal ongeveer 390 patiënten gezien

24 Karakteristieken poli patiënten 1 e groep 49 patiënten: 26 zeldzame genetische diagnoses 16 diagnoses bekend tijdens 1 e bezoek 10 nieuwe diagnoses gesteld 23 (nog) geen diagnose gevonden 2 e groep 31 patiënten: 18 zeldzame genetische diagnose 13 onbekende diagnose

25 Karakteristieken poli patiënten geslacht man vrouw groep 1 groep 2 totaal

26 Karakteristieken poli patiënten 35 leeftijd groep 1 groep 2 totaal jr jr >50jr

27 Karakteristieken poli patiënten mate van verstandelijke beperking 25 mate van VB mate van VB LVB MVB EVB EMB geen VB onbekend geen info

28 Karakteristieken poli patiënten 35 oogaandoeningen oogaandoeningen oogaandoeningen geen strabisme vorm verminderde afwijkingen visus CVI netvliesafw. glaucoom geen info

29 Karakteristieken poli patiënten ooraandoeningen 35 ooraandoeningen ooraandoeningen geen otitiden vorm afw. gehoorstoornis buisjes geen info

30 Karakteristieken poli patiënten hartafwijkingen 50 hart hart

31 Karakteristieken poli patiënten 30 Maagdarmkanaal maagdarmkanaal maagdarmkanaal 5 0

32 Karakteristieken poli patiënten Gedragsproblemen 30 gedragsproblemen gedragsproblemen 5 0

33 Een zeldzame diagnose Del 18q= de Grouchy syndroom EHMT1 gen mutatie= Kleefstra syndroom Del DLG2 gen op chrom 11 Dupl 17p Trisomie 9 p Del 6p ARID1B gen afw= Coffin Siris syndroom ASXL1 gen mutatie= Bohring-Opitz syndroom trisomie 10q Del 11q dup 18p Del 2q33.1 (SATB2-gen) Dupl 5 q CTNNB1 genmutatie OFD1 gen afwijking

34 Een zeldzame diagnose, en dan. Individueel Patienten groepen ATRX film, folder, gedragsbeschrijving Expertise centra

35 Bijdrage poli Zeldzaam

36 ATRX

37 Wensen in de toekomst Bijdrage gedragskundigen, neuropsycholoog, psychiater Goede financiering Goede dataverzameling

38 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Geen Bedrijfsnamen