5 minuten versie voor Provinciale Staten

Transcriptie

1 5 minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH (DOS ) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 16 december 2014 Nee Portefeuillehouder Paraaf Provinciesecretaris Termijn Weber, JF 14 januari 2015 Onderwerp inbrengen 10 miljoen in fonds voor uitvoering ontwikkelperspectief Grevelingen en Volkerak- Zoomeer Bijlagen - ontwerp-rijksstructuurvisie Grevelingen/Volkerak-Zoommeer - MKBA bij ontwerp-rijksstructuurvisie Grevelingen/Volkerak-Zoommeer - Gebiedsontwikkelingsplan Grevelingen - Gebiedsontwikkelingsplan Krammer/Volkerak - Brief met de zienswijze van de regionale partijen van de stuurgroep Zuidwestelijke Delta op de ontwerprijksstructuurvisie Grevelingen/Volkerak-Zoommeer - Onderschrijvingsdocument shareholders Grevelingen - Onderschrijvingsdocument shareholders Krammer/Volkerak Voorstel van GS aan PS: In te stemmen met het voornemen van het college van Gedeputeerde Staten om de in de begroting 2015 opgenomen middelen voor waterkwaliteit Grevelingen ter grootte van 10 miljoen in te brengen in het door rijk en regio op te richten fonds, waaruit het ontwikkelperspectief van de ontwerp-rijksstructuurvisie Grevelingen/Volkerak-Zoommeer zal worden gefinancierd op basis van het budgetrecht van Provinciale Staten. 1. Onderwerp in kort bestek In de begroting voor 2015 is 10 miljoen opgenomen voor een maatregelenpakket om de waterkwaliteit van Grevelingen en Volkerak-Zoommeer te verbeteren. Het college van Gedeputeerde Staten stelt voor deze middelen als bijdrage van de zijde van de Provincie Zuid-Holland in te brengen in het door rijk en regio op te richten fonds, waaruit het ontwikkelperspectief van de ontwerp-rijksstructuurvisie Grevelingen/Volkerak-Zoommeer zal worden gefinancierd. In het kader van de behandeling van de begroting 2015 op 29 oktober 2014 heeft de Statencommissie Groen en Water gevraagd om voorafgaand aan de definitieve inzet van deze middelen inzicht te verschaffen in de maatschappelijke kosten en baten van het terugbrengen van getij op de Grevelingen, de effecten voor de regionale economie en de relatie met het IRP Goeree- Overflakkee. In bijgevoegde voordracht aan Provinciale Staten wordt aan dit verzoek tegemoet gekomen, hieronder volgt een korte samenvatting hiervan. Het ontwikkelperspectief van de ontwerp-rijksstructuurvisie Grevelingen/Volkerak-Zoommeer, verder te noemen RGV De RGV concludeert dat het terugbrengen van beperkt getij op de Grevelingen via een doorlaat in de Brouwersdam de meest duurzame en robuuste oplossing biedt voor de problematiek van 1/5

2 de waterkwaliteit van de Grevelingen. De waterkwaliteit van het Volkerak-Zoommeer kan duurzaam worden verbeterd door de aanleg van een doorlaat in de Philipsdam. Hierdoor komt vanuit de Oosterschelde beperkt getij terug op het Volkerak-Zoommeer en wordt dit bekken weer zout. Een zout Volkerak-Zoommeer zal geen rol meer spelen in de zoetwatervoorziening van omliggende gebieden, maar de alternatieve zoetwatervoorziening vanuit Haringvliet en Hollandsch Diep wordt per saldo beter en efficiënter dan de huidige voorziening via het Volkerak-Zoommeer. Maatschappelijke kosten en baten en regionale economische effecten Voor de RGV is een maatschappelijke kosten baten analyse uitgevoerd (MKBA) en, als onderdeel hiervan, een regionale economische effectstudie (REES). Het terugbrengen van beperkt getij op de Grevelingen heeft volgens de MKBA een negatieve kosten-batenverhouding, terwijl deze voor het weer zout maken van het Volkerak-Zoommeer positief is. De grootste baten ontstaan door de alternatieve zoetwateraanvoer bij een zout Volkerak-Zoommeer (vanwege de betere kwaliteit en grotere leveringszekerheid van zoetwater). Ook voor schelpdiervisserij ontstaan baten bij zout en getij in beide wateren. De systematiek van een MKBA staat echter niet toe dat het effect van een economische teruggang - als gevolg van een verwachte verslechtering van de waterkwaliteit - in de afweging wordt meegenomen. De maatregelen in de Grevelingen zijn gericht op het voorkomen van ecologische en economische schade. Als deze schade wel in de afweging zou meespelen, zou de kosten-batenverhouding voor de Grevelingen positiever uitvallen. Omdat de waterkwaliteit van het Volkerak-Zoommeer al slecht is en er geen verdere verslechtering wordt verwacht, geldt deze kanttekening niet voor de uitkomsten van de MKBA van Volkerak-Zoommeer. Omdat de MKBA alleen de nationale baten in beeld brengt, is er tevens een REES uitgevoerd die de baten voor de regio in beeld brengt. Baten die het gevolg zijn van verschuivingen binnen Nederland (bv toeristen die de Grevelingen opzoeken i.p.v. de Noordzeekust) worden in de MKBA niet meegeteld, maar wel in de REES. Baten die buiten de regio of bij de rijksoverheid neerslaan, tellen niet mee in de REES maar wel in de MKBA. De grootste baten blijken terecht te komen in de regio bij private partijen in landbouw en visserij en bij regionale aannemers die maatregelen en voorzieningen aanleggen. Ook de rijksoverheid heeft een belangrijk aandeel in de baten (vooral inkomsten uit BTW). Op basis van de totale baten (dus zonder correctie voor verschuivingen binnen Nederland) zou de kosten-batenverhouding voor de Grevelingen ongeveer neutraal zijn en voor het Volkerak-Zoommeer positief. In opdracht van de provincies Noord-Brabant, Zeeland en Zuid-Holland zijn voor de Grevelingen en het Volkerak-Zoommeer ook businesscases opgesteld. Zowel in de businesscase voor Grevelingen als voor Krammer/Volkerak is geraamd dat een betere waterkwaliteit zal leiden tot toename van opbrengsten van visserij en toerisme. Bekostiging van het ontwikkelperspectief uit de RGV Het ontwikkelperspectief dat zicht biedt op getij terug op de Grevelingen en een weer zout Volkerak-Zoommeer is in de ontwerp-rijksstructuurvisie opgenomen onder de voorwaarde dat binnen één jaar na vaststelling van de ontwerp-rijksstructuurvisie afspraken zijn gemaakt over 2/5

3 de bekostiging. Op 2 juli 2014 heeft de stuurgroep Zuidwestelijke Delta met de minister van IenM hierover de volgende afspraken gemaakt: gezamenlijke bekostiging door Rijk, regionale overheden en Europese subsidies; bekostiging door private partijen vanuit de waardencreatie die door het uitvoeren van de maatregelen mogelijk is; de maatregelen voor Grevelingen en Volkerak-Zoommeer worden in één programma gebracht en marktpartijen worden vroegtijdig betrokken. Op deze wijze kunnen risicofactoren bij de uitvoering worden geminimaliseerd waardoor een aanzienlijke kostenbesparing ten opzichte van de ramingen uit de ontwerp Rijksstructuurvisie (20%) kan worden gerealiseerd. Er zal door rijk en regio een fonds worden opgericht en er worden gebiedscoöperaties opgericht voor de Grevelingen, Volkerak en Zoommeer/Binnenschelde. Deze coöperaties hebben mede tot doel de regionale baten deels af te romen ten behoeve van de realisatie van het ontwikkelperspectief. Zowel voor de Grevelingen als voor het Krammer/Volkerak heeft een brede alliantie van shareholders zich gecommitteerd aan het idee de gezamenlijke ontwikkeling van een gebiedscoöperatie per bekken nader uit te werken, waarbij investeringen in gebiedsontwikkeling door publieke en private afdrachten in het fonds zullen worden ingebracht (bijlagen onderschrijving van het Regionaal Bod Zuidwestelijke Delta). Relatie met het IRP Goeree-Overflakkee Het versterken van de regionale economie is het ultieme doel van het IRP Goeree-Overflakkee. Het realiseren van het ontwikkelperspectief uit de RGV draagt hier aan bij doordat de gebiedsontwikkeling rond de Grevelingen en Volkerak-Zoommeer door de huidige toeristisch recreatieve sector wordt uitgevoerd. Ook de maatregelen die nodig zijn voor realisatie van het ontwikkelperspectief uit de RGV (een programma van in totaal 160 miljoen) zal bijdragen aan de werkgelegenheid in deze regio. De organisatie die wordt opgezet voor uitvoering van het ontwikkelperspectief uit de RGV zal, indien relevant, worden gecombineerd met de organisatie van het IRP. De opdracht aan het team getijdencentrale Brouwersdam wordt verbreed tot de marktbenadering van het hele programma van maatregelen dat nodig is voor realisatie van het onwikkelperspectief uit de RGV. De komende periode zal tevens worden onderzocht op welke wijze de nog op te richten gebiedscoöperatie voor de Grevelingen gecombineerd kan worden met de structuren van het IRP Goeree Overflakkee. 2. Afbakening van (wettelijk) kader en partijen a. Europees/nationaal/provinciaal wettelijk en beleidskader ontwerp-rijksstructuurvisie Grevelingen / Volkerak-Zoommeer, deltabeslissingen uit het Nationaal Waterplan b. Relatie andere interne beleidsterreinen 3/5

4 Het IRP Goeree-Overflakkee, getijdencentrale Brouwersdam, Ruimte, Groen c. Relatie externe partijen De RGV is door het rijk, in samenwerking met de regionale overheden (provincies, waterschappen en gemeenten) en afgestemd met belanghebbenden, tot stand gekomen. Parallel aan de RGV is in opdracht van de provincies Noord-Brabant, Zeeland en Zuid- Holland gewerkt aan financieringsstrategieën voor het ontwikkelperspectief van de RGV. 3. Procesbeschrijving en rol Staten a. Voorgeschiedenis Op 26 februari 2014 hebben Provinciale Staten de Strategische Agenda Zuid-Holland 2014 voor het Nationaal Deltaprogramma vastgesteld, waarin onder andere de inzet van Zuid- Holland t.a.v. het programma Zuidwestelijke Delta is geformuleerd. Op 8 oktober 2014 is de Statencommissie Groen en Water middels een vertrouwelijke briefing door gedeputeerde Weber geïnformeerd over de inhoud van de ontwerp-rijksstructuurvisie die op dat moment nog niet in de Ministerraad was vastgesteld. De ontwerp-rijksstructuurvisie is op 10 oktober 2014 gepubliceerd. b. Waar staan we nu? De fase van beleidsuitwerking c. Vervolgprocedure Op 2 juli 2014 heeft de stuurgroep Zuidwestelijke Delta met de minister van IenM afgesproken dat er voor 1 maart 2015 een bestuursovereenkomst tussen Rijk en regionale overheden wordt gesloten waarin de financiële toezeggingen en overige afspraken worden vastgelegd. Binnen één jaar na publicatie van de ontwerp-rijksstructuurvisie moet er zicht zijn op volledige financiering van het ontwikkelperspectief en afspraken over organisatie en risico's, waarmee de Rijksstructuurvisie definitief kan worden vastgesteld en uitgevoerd. Ook deze afspraken zullen in een bestuursovereenkomst worden vastgelegd. 4. Financiële aspecten (dekking en risico s) 10 miljoen voor waterkwaliteit Grevelingen/Volkerak-Zoommeer, waarvoor dekking is in de begroting 2015, wordt ingebracht in een door rijk en regio op te richten fonds. Uit dit fonds zal het ontwikkelperspectief van de ontwerp-rijksstructuurvisie Grevelingen/Volkerak-Zoommeer worden gefinancierd. Over de beheersing en verdeling van financiële risico s worden afspraken gemaakt in de bestuursovereenkomst die rijk en regio zullen afsluiten. Technische & proces vragen en informatie bij Ambtenaar Telefoon /5

5 E.M. van Dam Kamer 5/5