Document (Bron: competenties, tussen beleid en uitvoering, onderwijskundig expertisecentrum Nederland)

Transcriptie

1 Document 03 Departement IW&T. Definitie competenties Infogids - competenties en indicatoren Opleiding bachelor in de luchtvaart (Bron: competenties, tussen beleid en uitvoering, onderwijskundig expertisecentrum Nederland) Definitie: Competentie is het vermogen (bestaande uit een combinatie van kennis, vaardigheden, houding en persoonskenmerken) om taken in de beroepspraktijk goed te vervullen. Bespreking: Het begrip competentie is een integrerend begrip, het omvat: kennis: weten, begrijpen, kunnen toepassen vaardigheid: kunnen houding (attitude): bereidheid om het probleem te willen oplossen persoonskenmerken: fysiek, karakter Competentie versus leerdoel: Competenties kunnen worden gezien als de optelsom van een aantal leerdoelen. Door de leerdoelen van de afzonderlijke cursussen te verwezenlijken, bouwen we aan de overkoepelende competenties. Bij competentiegericht onderwijs is er echter geen sprake van een opsomming van onafhankelijke leerdoelen, alle leerdoelen zijn met elkaar verbonden en zijn er op gericht om de vooropgestelde competenties te bereiken. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 /0

2 . Doelstelling Deze tekst beschrijft de visie van de opleiding op competentiegericht onderwijs. Er wordt een eenvoudig meetinstrument voorgesteld waarmee geëvalueerd wordt in hoeverre studenten de vaardigheden, attitudes en persoonskenmerken bezitten die bij een bepaalde competentie horen. Het aspect kennis van de competenties wordt natuurlijk ook geëvalueerd. De verschillende evaluatievormen die hiervoor gebruikt worden, zijn terug te vinden in de ECTS fiches van de opleidingsonderdelen. Al die evaluaties worden in een PDCA cirkel gebruikt om de werking van de opleiding te verbeteren. Check (controleer): evaluatie van de kennis, vaardigheden, attitudes en persoonskenmerken bij de studenten Act (stuur bij): als het resultaat afwijkt van de doelstellingen van de opleiding, engageert de opleiding zich om het curriculum of de werkvormen bij te sturen. Plan: opstellen van een duidelijk plan van alle uit te voeren activiteiten. Do (voer uit): zorgvuldige uitvoering van het plan. Waarom competenties meten? We geven de studenten feedback over hun sterke en zwakke punten: o met die informatie kunnen ze hun functioneren bijsturen tijdens de opleiding. o het geven van feedback motiveert studenten waardoor hun studieresultaat positief wordt beïnvloed. De opleiding beschikt over een instrument om het curriculum en de werkvormen gericht bij te sturen als uit de meting blijkt dat bepaalde competenties door een grote groep studenten niet of onvoldoende gehaald worden. Naast de cijfers van de verschillende opleidingsonderdelen worden in het 3 de jaar bij de deliberatie ook de resultaten van de competentiemeting gebruikt. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 /0

3 3. Onderwijsvisie Traditioneel versus competentiegericht onderwijs Bij een vergelijking tussen competentiegericht onderwijs en traditioneel onderwijs is een aantal verschillen te constateren. In de onderstaande tabel wordt hiervan een overzicht gegeven. Traditioneel onderwijs Kennisinhouden en disciplinegerichte vaardigheden vormen het uitgangspunt voor het curriculum Studenten bestuderen vooraf bepaalde inhouden Studenten zijn vooral op het eigen leerproces gericht Alle studenten doorlopen min of meer hetzelfde curriculum Vooral toetsing van (algemene theorie) kennis en vaardigheden Docentgestuurde toetsing Afzonderlijke vaardigheidsmodules Op inhoud gericht Competentiegericht onderwijs Competenties met bijbehorende taken en praktijk- of probleemsituaties vormen het uitgangspunt voor het curriculum Studenten voeren studietaken uit Studenten werken veel samen met elkaar en zijn medeverantwoordelijk voor ieders leerproces Afhankelijk van het ingangsniveau van de student wordt het programma op maat samengesteld Vooral toetsing van competenties (de specifieke situatie) Ook self-assessment en peer-assessment Algemene vaardigheden worden geïntegreerd in studietaken Op proces gericht Onderwijseenheden zijn afgeleid uit afzonderlijke disciplines Onderwijsvisie Onderwijseenheden zijn voor een belangrijk deel interdisciplinair en gericht op toepassing van kennis in de praktijk (Bron: competenties, tussen beleid en uitvoering, onderwijskundig expertisecentrum Nederland) Het uitgangspunt voor de bachelor in de luchtvaart is dat de studenten de opgedane kennis beheersen - niet enkel tot op het niveau van kennen en kunnen - maar tot op het niveau toepassen van kennis in de praktijk. Door de roep om vernieuwing van het onderwijs komen de traditionele onderwijsvormen sterk onder druk te staan en beproefde onderwijsvormen lijken opeens not done. De opleiding bepleit enige terughoudendheid in dit opzicht en is voorstander van een mix van traditioneel en competentiegericht onderwijs. Het basisidee is dat studenten eerst over een bepaalde hoeveelheid basiskennis moeten beschikken voor zij met vakintegratie worden geconfronteerd. Het is voor het begrijpen van problemen noodzakelijk dat een student kan terugvallen op een gedegen kennisopbouw. De opleiding kiest voor deze benadering omdat juist vanuit het werkveld een goede technische basiskennis als noodzakelijk wordt gezien. Concreet betekent dit dat er voor het onderdeel college van het programma gekozen wordt voor traditioneel onderwijs. Hier ligt de nadruk op de systematische kennisopbouw. Voor de praktische onderdelen van de opleiding in het deel toepassingen en begeleiding van het programma (oefensessies, labs ) wordt geopteerd voor competentiegericht onderwijs. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 3/0

4 . De competenties Bij de omvorming van de opleiding graduaat luchtvaart naar professionele bachelor in de luchtvaart, werden de algemene- en de algemene beroepsgerichte competenties gemeenschappelijk, in overleg met de andere professionele bacheloropleidingen (EM, EO, CH), vastgelegd. De formulering van de beroepsspecifieke competenties is uiteraard eigen aan de opleiding en haar afstudeerrichtingen. Het resultaat kan samengevat worden in de volgende lijst met competenties. Competenties: de lijst met competenties staat hieronder. Ze valt uiteen in 3 grote groepen:. algemene competenties - AC: kwaliteitsvolle redenering opbouwen; - AC: zelfstandig informatie verwerven en verwerken; - AC3: kritisch reflecteren; - AC: projectmatig en methodisch handelen; - AC: leiding geven; - AC6: beschikken over het vermogen tot communiceren; - AC7: beschikken over een ingesteldheid tot levenslang leren.. algemene beroepsgerichte competenties - AB: teamgericht werken; - AB: oplossingsgericht werken; - AB3: besef hebben van maatschappelijke verantwoordelijkheid. 3. beroepsspecifieke competenties - luchtvaarttechnologie De bachelor in de luchtvaart kan volwaardig, zelfstandig en conform het beroepsprofiel functioneren op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in het domein van de opleiding en de afstudeerrichting luchtvaarttechnologie: - BL: veiligheidsbewust handelen in een specifieke luchtvaartomgeving; - BL: het correct toepassen van de geldende luchtvaartprocedures - BL3: bezit de kennis en vaardigheid, conform de EASA-Part66-B/B-vereisten - BL: foutzoeken en herstellen volgens de geldende voorschriften - BL: assisteren bij ontwikkeling, productie, testen, kwaliteitscontrole - BL6: specifieke training geven, inclusief planning en logistieke ondersteuning. beroepsspecifieke competenties aspirant-lijnpiloot De bachelor in de luchtvaart kan volwaardig, zelfstandig en conform het beroepsprofiel functioneren op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in het domein van de opleiding en de afstudeerrichting luchtvaarttechnologie: - BL: veiligheidsbewust handelen in een specifieke luchtvaartomgeving; - BL: het correct toepassen van de geldende luchtvaartprocedures - BL3: bezit (gedeeltelijk) kennis van de gewenste EASA-Part66-B/B-modules - BL: bezit de kennis en vaardigheid, conform de EASA-JAR-FCL-ATPL-vereisten - BL: assisteren bij ontwikkeling van planning, opvolging, kwaliteitscontrole - BL6: specifieke training geven, inclusief logistieke ondersteuning 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 /0

5 Opmerking : De algemene competenties (AC) en de algemene beroepsgerichte competenties (AB) zijn gemeenschappelijk voor de bachelors in technologie opleidingen (EO, CH, EM en LV) van het departement IW&T van KHBO. De beroepsspecifieke competenties worden reeds vermeld, maar verder overleg,ondermeer ook na bevraging van het werkveld (gepland in 009), is nodig. Een stand van zaken wordt weergegeven tijdens de vistatie. Opmerking : Het feit dat de naam van een competentie dezelfde is voor meerdere opleidingen, betekent niet noodzakelijk dat de competentie helemaal dezelfde is. De kennis en vaardigheden, verbonden met die competentie, zijn meestal helemaal anders. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 /0

6 . Meetinstrumenten Gedragsindicatoren o Om de vaardigheden, attitudes en persoonskenmerken die bij een bepaalde competentie horen te kunnen evalueren, gebruiken we meetbare gedragsindicatoren. (cf. 6. Overzicht van de competenties en indicatoren ) We gaan er dus van uit dat een bepaald gedrag wijst op het aanwezig zijn van de competentie. o Niet alle indicatoren zijn op elk moment van de opleiding en in elk opleidingsonderdeel van toepassing. o De gedragsindicatoren zijn enkel meetbaar in labs of oefensessies. Daar opteert de opleiding voor competentiegericht onderwijs (cf..onderwijsvisie ) o Om praktische redenen gebruiken we maximaal indicatoren per competentie. Elke lesgever kiest er dan die indicatoren uit die in zijn/haar lessen te evalueren zijn. o De gedragsindicatoren van alle competenties worden in punt hieronder beschreven. Leerlijnen o Niet alle indicatoren kunnen al onmiddellijk in het eerste jaar geëvalueerd worden. Ze zijn ook niet allemaal onmiddellijk in dezelfde mate aanwezig bij elke student. De student doorloopt een evolutie in het opbouwen van de competenties. Die evolutie leggen we vast in een leerlijn. Gebruik van de indicatoren als meetinstrument: o De indicatoren zijn een leidraad om aan je studenten een score te geven die weergeeft in welke mate zij de vaardigheden, attitudes en persoonskenmerken bezitten die bij een bepaalde competentie horen. o Het is de docent die bepaalt hoe groot het aandeel van die punten is in het geheel van zijn/haar vak. o Naast de cijfers van de verschillende opleidingsonderdelen worden in het de en 3 de jaar bij de deliberatie ook de resultaten van de competentiemeting gebruikt. De beoordelingschaal ziet er als volgt uit: omschrijving../0 totaal onvoldoende - de student besteedt hieraan veel te weinig aandacht /0 onvoldoende - extra aandacht vereist 8/0 3 voldoende /0 goed maar met een aantal tekortkomingen 6/0 uitmuntend - slechts enkele kleine tekortkomingen 0/0 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 6/0

7 6. Praktische uitvoering Competentiematrix De concordantietabel (in bijlage) geeft een overzicht welke competenties er in elk opleidingsonderdeel aangeboden en geëvalueerd worden. De meting van de verschillende competenties vereist dat de docent de gelegenheid krijgt om de studenten van nabij te volgen. Daarom zal het evalueren van de indicatoren gebeuren in de labs en oefensessies waar we kiezen voor competentiegericht onderwijs (cf..onderwijsvisie ). Indien een bepaalde competentie in een academiejaar gemeten wordt, dan wordt er naar gestreefd om de meting te laten gebeuren door minimum en maximum docenten. Om een goede spreiding van de competenties over de concordantietabel te bekomen, heeft het opleidingshoofd eerst een voorstel geformuleerd welke competentie in welke opleidingsonderdelen gemeten worden. Dit voorstel werd dan op een opleidingsvergadering besproken. In opleidingsonderdelen die gemeenschappelijk zijn voor meerdere opleidingen professionele bachelor in technologie, worden enkel algemene competenties (AC) en/of algemene beroepsgerichte competenties (AB) gemeten. Die zijn immers gemeenschappelijk. Competentiefiche Elke docent krijgt bij de aanvang van het semester per opleidingsonderdeel een competentiefiche (voorbeeld in bijlage). De competentiefiche bevat een opsomming van de competenties waarover de student volgens de concordantietabel dient beoordeeld te worden. De docent selecteert voor die competenties de indicatoren die meetbaar zijn binnen het betreffende lab of oefensessie. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 7/0

8 7. Overzicht van de competenties en indicatoren Hieronder staat per competentie een overzicht van:. de volledige omschrijving van elke competentie;. de vertaling van die competentie in meetbare gedragsindicatoren rechterkolom: gewenst gedrag linkerkolom: ongewenst gedrag de beoordelingschaal laat toe om aan te geven in hoeverre de student het gewenste gedrag heeft bereikt. de indicatoren zijn uitersten (ofwel zeer goed of wel zeer slecht), het echte gedrag van de student situeert zich meestal tussen de beide 3. De gedragsindicatoren staan in chronologische volgorde (aangegeven door het volgnummer in de linkerkolom). Die volgorde geeft een stijgende mate van beheersing van de betreffende competentie weer. Op die manier krijgen we een leerlijn voor elke competentie. 7. Algemene competenties AC: kwaliteitsvolle redenering opbouwen Denk- en redeneervaardigheid: beroepsspecifiek kunnen redeneren. De afgestudeerde kan zelfstandig en in overeenstemming met beroepsspecifieke inzichten, ervaringen, bevindingen en geplogenheden een kwaliteitsvolle redenering opbouwen. AC: denken en redeneervaardigheid - kwaliteitsvolle redenering opbouwen 3 heeft de theorie niet verwerkt en is dan ook niet in staat om ze toe te passen is overweldigd door het probleem en weet niet hoe er aan te beginnen of gaat lukraak aan het werk legt geen verbanden met de andere vakken van zijn discipline denkt en redeneert gestructureerd op basis van de geziene theorie om oefeningen op te lossen splitst het probleem in deelaspecten gebruikt de verschillende vakken van zijn discipline om het probleem aan te pakken verliest zichzelf in details, kan hoofden bijzaken niet onderscheiden Argumenteert zijn beslissingen niet of komt niet tot een besluit pakt eerst het hoofdprobleem aan en pas daarna de bijzaken. gebruikt goede argumenten bij het nemen van beslissingen en formuleert een gemotiveerd besluit 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 8/0

9 AC: zelfstandig informatie verwerven en verwerken Informatie verwerven en verwerken: beroepsspecifieke informatie zelfstandig en kritisch kunnen verwerven en verwerken. De afgestudeerde kan beroepsspecifieke informatie terugvinden en opzoeken, kan beroepsspecifieke informatie analyseren, kan in beroepsspecifieke bronnen het belang van informatie-elementen bepalen en synthetiseren en kan beroepsspecifieke informatie verwerven zodat het voor eigen toekomstig gebruik beschikbaar is. AC: Zelfstandig informatie verwerven en verwerken weet niet welke informatie voor het probleem relevant is zoekt doelgericht relevante informatie. weet niet waar hij informatie moet zoeken 3 neemt informatie klakkeloos over maakt bij het zoeken efficiënt gebruik van verschillende soorten bronnen (datasheets, Internet, handboek ). beoordeelt en selecteert informatie op basis van kwaliteitskenmerken (juistheid, volledigheid, relevantie) doet verder niets met de gevonden informatie verwerkt de gevonden informatie correct in de oplossing van het probleem. elke bronvermelding ontbreekt verwijst op een correcte manier naar de bronnen (citeren en refereren). 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 9/0

10 AC3: kritisch reflecteren Kritisch reflecteren: kritisch kunnen reflecteren op het beroepsspecifiek functioneren. o De afgestudeerde kan het eigen functioneren evalueren, er positieve en negatieve kanten in identificeren en leerpunten formuleren. De kritische reflectie impliceert een constructieve redenering die tot het bijsturen van het handelen kan leiden. o De afgestudeerde kan de praktische grenzen van beroepsspecifieke inzichten en gebruiken vatten en is bereid om alternatieve werkwijzen in overweging te nemen. AC3: kritisch reflecteren Is niet aandachtig bij feedback Luistert aandachtig bij feedback schrijft de cijfers neer zonder verdere commentaar 3 wil liefst met rust gelaten worden vergelijkt het resultaat van een meting met de theoretische berekeningen en geeft verklaringen voor afwijkingen. vraagt feedback over de eigen aanpak en resultaten legt kritiek naast zich neer of reageert defensief gebruikt kritiek om zijn resultaten te verbeteren. aanvaardt het resultaat zonder bedenkingen controleert een numeriek resultaat met een eenvoudige berekening. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 0/0

11 AC: projectmatig en methodisch handelen Projectmatig en methodisch handelen in functie van creatieve kennisontwikkeling: geconfronteerd met nieuwe beroepsspecifieke problemen door combinatie van bestaande oplossingen planmatig een eigen oplossing kunnen genereren/tot stand brengen of op externe deskundigheid een beroep kunnen/willen doen. De afgestudeerde kan een voor hem/haar nieuw (niet eerder behandeld) probleem analyseren, het relateren aan reeds gekende en opgeloste problemen of een creatieve oplossing genereren. Bij eventuele moeilijkheden wordt gericht naar hulp gevraagd. AC: Projectmatig en methodisch handelen heeft geen werkmethode, werkt lukraak zoekt naar een goede werkmethode. werkt volledig op zichzelf 3 wacht gewoon af wat er komt vraagt de mening aan deskundigen wanneer hij zelf niet tot een oplossing komt. ziet zelf problemen en taken en pakt deze aan. ziet geen verband tussen gelijkaardige problemen stelt zelf geen tijdschema op en respecteert ook een opgelegd tijdschema niet. maakt gebruik van eerder gevonden oplossingen voor een gelijkaardig probleem. stelt een stappenplan en een realistisch tijdschema op. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 /0

12 AC: leiding geven Leiding geven: courante leidinggevende taken kunnen uitvoeren. De afgestudeerde kan een werkplanning opmaken, een vergadering leiden en doelgericht werken bij anderen bevorderen. AC: Leiding geven luistert niet, drukt zijn eigen mening door formuleert geen doelstellingen voor de groep, laat de groep lukraak werken luistert naar argumenten van medestudenten. formuleert bij een groepsopdracht concrete instructies in functie van het doel. 3 probeert alles zelf te doen laat de zaken op hun beloop delegeert taken en doet niet alles zelf. volgt vroeger gemaakte afspraken binnen de groep op communiceert niet met medewerkers in de groep over de doelstellingen spreekt medewerkers op hun functioneren aan om het vooropgestelde doel te kunnen bereiken. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 /0

13 AC6: vermogen tot communiceren Beschikken over het vermogen tot communiceren van informatie, ideeën, problemen en oplossingen, zowel aan specialisten als aan leken: in het Nederlands mondeling en schriftelijk over beroepsspecifieke onderwerpen kunnen communiceren met vertegenwoordigers van het eigen beroepenveld en met vertegenwoordigers van andere beroepenvelden. o o De afgestudeerde kan schriftelijk en mondeling de eigen aanpak verantwoorden. De afgestudeerde kan op een eenvoudige wijze de basisprincipes of de gevolgde werkmethode toelichten zowel schriftelijk als mondeling AC6: Beschikken over het vermogen tot communiceren Schriftelijk communiceren 3 maakt zijn verslagen en voorbereidingen niet of levert ze te laat in taalgebruik laat zeer veel te wensen over het verslag en de voorbereiding voldoen helemaal niet aan de geldende richtlijnen. Vorm, inhoud, structuur zijn ontoereikend grafieken,figuren, schema's, tekeningen ontbreken of laten te wensen over maakt zijn verslagen en voorbereidingen levert ze tijdig in maakt gebruik van een correcte technisch wetenschappelijke taal. De student gebruikt korte, goed gestructureerde zinnen. maakt een verslag en een voorbereiding volgens de geldende richtlijnen qua vorm, inhoud, structuur maakt duidelijke grafieken, figuren, schema s, tekeningen volgens de normen. 3 weet geen raad met een technische tekst in een andere taal mondeling communiceren is moeilijk verstaanbaar (binnensmonds, te stil, monotoon ), spreekt te traag of te vlug, spreekt dialect verwoordt het probleem op een zeer verwarde manier en weidt eindeloos uit over details is ofwel te teruggetrokken ofwel onbeleefd of zelfs agressief houdt het bij een saaie voordracht zonder beeldmateriaal begrijpt een technische tekst in een andere taal spreekt duidelijk en in een goed tempo., spreekt algemeen Nederlands verwoordt een probleemstelling op een gestructureerde manier in een vooropgestelde tijd. verzorgt zijn lichaamstaal: houding, oogcontact, is beleefd maar toch zelfzeker. gebruikt geschikt presentatiemateriaal bij een voordracht. kan geen gesprek voeren in een andere taal kan zich mondeling uitdrukken in een andere taal 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 3/0

14 AC7: ingesteldheid tot levenslang leren Een ingesteldheid tot levenslang leren hebben: inzicht hebben in de beperktheden van de eigen beroepsspecifieke competenties en de bereidheid om deze via het volgen van een opleiding weg te werken. o De afgestudeerde kan op basis van een kritische reflectie op het eigen functioneren leerpunten identificeren en op zoek gaan naar wegen om de vastgestelde punten weg te werken. o De afgestudeerde is bereid om de eigen competenties door zelfstudie en deskundigheidsontwikkeling te verdiepen of te verbreden. AC7: Beschikken over een ingesteldheid tot levenslang leren is niet in staat om nieuwe kennis en werkwijzen vlot te verwerken maakt zich nieuwe kennis en werkwijzen snel eigen, past zich vlot aan nieuwe methodieken aan. reageert negatief op kritiek en past zijn gedrag niet aan. aanvaardt opbouwende kritiek en stuurt bij. 3 aanvaardt klakkeloos wat er gezegd wordt, stelt geen vragen beperkt zich tot het louter uitvoeren van de taak stelt zich afkerig op tegenover vernieuwing denkt constructief mee, stelt vragen. beperkt zich niet strikt tot wat opgedragen wordt, maar neemt zelf initiatief om een probleem op te lossen. is enthousiast om nieuwe zaken te leren, staat open voor vernieuwing. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 /0

15 7. Algemene beroepsgerichte competenties AB: teamgericht werken Teamgericht werken: met anderen in een internationale, multiculturele en/of multidisciplinaire beroepsomgeving samenwerken. De afgestudeerde kan in een multidisciplinair team een eigen constructieve inbreng hebben en kan met respect voor de inbreng van de anderen in het team constructieve oplossingen voorstellen. AB: Teamgericht werken komt afspraken zelden of nooit na komt stipt de afspraken na. werkt alleen voor eigenbelang zet zich in voor het teamresultaat. 3 legt zeer moeilijk contact met anderen legt gemakkelijk contacten met andere personen. houdt zich op de achtergrond en loopt gewoon mee in de groep. Uit zich niet in de groep aanvaardt ofwel alles klakkeloos of reageert negatief op voorstellen van anderen is assertief: neemt initiatief, zegt tijdig wat hij/zij wil. reageert actief en kritisch constructief op ideeën van andere personen. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 /0

16 AB: oplossingsgericht werken Oplossingsgericht werken in de zin van het zelfstandig definiëren en analyseren van complexe probleemsituaties in de beroepspraktijk en het ontwikkelen en toepassen van zinvolle oplossingsstrategieën: beroepsspecifieke inzichten gebruiken bij het planmatig oplossen van een grote variëteit aan authentieke (en dus complexe) professionele problemen/het uitvoeren van uiteenlopende en authentieke beroepsopdrachten in overeenstemming met beroepsspecifieke vereisten. De afgestudeerde kan een breed gamma aan concrete beroepsspecifieke problemen oplossen. De afgestudeerde analyseert hierbij methodisch de situatie en integreert (desgevallend interdisciplinair) inzichten om tot een passende oplossing te komen. AB: Oplossingsgericht werken vraagt bij het minste probleem om hulp of uitleg lost problemen (indien mogelijk) zelf op. moet voortdurend aangepord worden om eraan te beginnen start zelfstandig met een opdracht. 3 brengt geen oplossingen aan kan het probleem niet analyseren werkt chaotisch brengt voor een technisch probleem een oplossing aan. onderscheidt hoofd- van bijzaken en definieert de kern van het probleem. werkt planmatig en doelgericht. Begint met het voornaamste en laat zich niet afleiden door details. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 6/0

17 AB3: maatschappelijke verantwoordelijkheid Besef hebben van maatschappelijke verantwoordelijkheid samenhangend met de beroepspraktijk Begrip en betrokkenheid hebben ontwikkeld m.b.t. ethische, normatieve en maatschappelijke vragen samenhangend met de toepassing van beroepsspecifieke inzichten en gebruiken De afgestudeerde kan, geconfronteerd met een ethische, normatieve of maatschappelijke vraag, een beredeneerd standpunt innemen. De afgestudeerde is aantoonbaar gevoelig voor het bestaan van ethische, normatieve en maatschappelijke vragen in concrete beroepssituaties. AB3 Besef hebben van maatschappelijke verantwoordelijkheid 3 3 ziet enkel het probleem waarmee hij geconfronteerd wordt. Draagt oogkleppen Houdt geen rekening met veiligheid, ergonomie, duurzaamheid, milieu of energieverbruik 3 levert geen professioneel werk. kijkt verder dan het strikte probleem, ziet ook de dieperliggende oorzaken in de organisatie van de onderneming verantwoordt zijn technische keuzes ook naar veiligheid, ergonomie, duurzaamheid, milieu, energieverbruik, respecteert de technische standaarden van zijn vakdomein, staat garant voor de kwaliteit van zijn werk. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 7/0

18 7.3 Beroepsspecifieke competenties (voorbeelden*) In het omvormingsdossier (00) staat: De bachelor in de luchtvaart: - kan zelfstandig of in teamverband, op korte termijn in de luchtvaartsector worden ingezet voor voorbereidende, uitvoerende en ondersteunende taken die een grote deskundigheid en verantwoordelijkheidszin (veiligheid!) vragen. De kerntaken bij het begin van de loopbaan zijn meestal direct uitvoerend en of assisterend (vb. bij ontwerp, engineering, productie, installatie, aankoop en verkoop, training, ); - heeft kennis, inzicht en vaardigheid ontwikkeld in de procedures en de technieken, toegepast bij studie en ontwerp, voorbereiding, planning en uitvoering, productie en onderhoud, toegepast in de Europese luchtvaartsector; - heeft voldoende kennis, inzicht en vaardigheid in de geldende voorschriften (ondermeer de Europese EASA/JAR - Joint Aviation Requirements) voor het onderhoud van vliegtuigen en hun mechanische-, hydraulische-, pneumatische- en elektrische systemen. Hij beheerst hiervoor op voldoende wijze de theoretische kennis, gespecifieerd in de JAR/Part-norm; - heeft voldoende inzicht en vaardigheid in de procedures (JAR/ICAO), de werking, de controle en het onderhoud van elektronische boord- en gronduitrusting. Hij beheerst hiervoor op voldoende wijze de theoretische kennis gespecifieerd in de JAR/Part-norm; - heeft inzicht en vaardigheid om moderne informatietechnologie toe te passen; - beschikt over voldoende oordeels- en beslissingsvermogen die hem toelaten om zelfzeker verantwoorde keuzen te maken in verband met een specifieke taakuitvoering; - heeft voldoende inzicht in bedrijfsorganisatorische- en socio-economische aspecten, waardoor hij zijn opdracht binnen het bedrijf voldoende nauwkeurig kan situeren. *Voor de afstudeerrichting luchtvaarttechnologie geldt de Europese Part66 -norm als eindterm. *Voor de afstudeerrichting aspirant piloot geldt de Europese JAR-FCL () norm (Flight Crew License) als eindterm, deze norm voorziet in een theoretische opleiding. De elementaire vliegtraining en de opvolging gebeuren in samenwerking met erkende FTO s (Flight Training Organisaties). Beroepsspecifieke competenties voorbeelden*: BL: veiligheidsbewust handelen in een specifieke luchtvaartomgeving De bachelor in de luchtvaart kan de geldende normen opzoeken en toepassen betreffende kwaliteit, veiliheid en milieu. Hij begrijpt de veiligheidsaspecten in een technisch dossier. BL: veiligheidsbewust handelen in een specifieke luchtvaartomgeving beschikt niet over - of zoekt niet naar de juiste veiligheids- en milieurichtlijnen past de geldende veiligheidsnormen niet toe zoekt de specifieke richtlijnen op en analyseert en begrijpt deze past de geldende veiligheidsnormen toe 3 past het PDCA-systeem (Plan Do Check Act) niet toe past het PDCA-systeem toe doet geen voorstellen tot verbetering van de veiligheid communiceert niet met of de veiligheids overste of de betrokken veiligheidsdiensten doet regelmatig voorstellen tot verbetering van de veiligheid communiceert niet met de veiligheid overste of de betrokken veiligheidsdiensten 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 8/0

19 BL: foutzoeken, onderhoud en herstelling volgens de geldende voorschriften De bachelor in de luchtvaart (technologie) kan vliegtuigsystemen (structuur, motoren, systemen) inspecteren, onderhouden, installeren en in bedrijf stellen. Hij/zij kan ze vooral in goede staat van werking houden en de onderhoudsproblemen opvolgen en oplossen. Hij volgt hierin de specifieke richtlijnen. BL: foutzoeken, onderhoud en herstelling volgens de geldende voorschriften beschikt niet over - of zoekt niet naar de juiste richtlijnen kan niet om met tekeningen, schema's, internationale normen zoekt gericht naar de juiste handleiding en volgt strikt de richtlijnen leest vlot tekeningen en schema s, begrijpt de internationale veiligheidsnormen. 3 stelt geen diagnose bij een storing stelt een correcte diagnose bij een storing. Maakt fouten bij de uitvoering van het onderhoud, de herstelling of de (her)installatie. kwaliteit van de rapportering is ondermaats voert correct onderhoud, herstelling of (her)installatie uit stelt op een gestructureerde manier een technisch rapport samen. BL: assisteren bij ontwikkeling, productie, testen, kwaliteitscontrole De bachelor in de luchtvaart (technologie) kan het technische aspect van een productieproces begrijpen en beheren. BL: assisteren bij ontwikkeling, productie, testen, kwaliteitscontrole heeft zeer veel moeite om tekeningen, schema s, internationale normen e.d. te begrijpen begrijpt de werking en de stappen van een productieproces totaal niet begrijpt een technisch dossier tot in de details (tekeningen, schema s, internationale normen, economische berekeningen ). begrijpt de werking van een productieproces en heeft inzicht in de functie van de verschillende stappen in het productieproces.is praktisch ingesteld. 3 respecteert de testprocedures niet kan geen meetprincipe selecteren voert de vereiste testprocedures nauwkeurig uit selecteert het meest geschikte meetsysteem en interpreteert de meetresultaten. kwaliteit van de rapportering is ondermaats stelt op een gestructureerde manier een technisch rapport samen. 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 9/0

20 BL6: specifieke training geven, inclusief planning, logistieke ondersteuning De bachelor in de luchtvaart (technologie) kan personeel in andere typefuncties technisch opleiden (bv. in company training). Hij/zij kan ook training geven over vliegtuigsystemen aan derden of deze training plannen, coördineren of logistiek ondersteunen. BL6: specifieke training geven, inclusief logistieke ondersteuning 3 de doelen van de training zijn onduidelijk. De presentatie heeft totaal geen structuur taal, lichaamstaal en kledij zijn niet aangepast aan het publiek luistert niet actief tijdens zijn uiteenzetting en reageert niet op non verbale signalen. de kwaliteit van de planning, de voorbereiding, de logistieke ondersteuning is niet goed De reflectie over de gegeven training/presentatie ontbreekt/ heeft geen aanleiding tot verbetering de doelen zijn duidelijk en in een goed tempo. De presentatie is duidelijk gestrctureerd taal, lichaamstaal en kledij zijn aangepast aan het publiek de interactie met het publiek is dynamisch en respectvol de kwaliteit van de planning, de voorbereiding, de logistieke ondersteuning is niet goed De reflectie over de gegeven training/presentatie geeft aanleiding tot verbetering 3_BaLV_03b_CID.doc 8/0/03 0/0