Voorgesteld wordt de raad een brief te sturen met daarin een overzicht van de bijstandsontwikkeling in 2015.

Transcriptie

1 Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Jaarbrief bijstandsontwikkeling 2015 Programma Inkomen & Armoedebestrijding BW-nummer Portefeuillehouder T. Tankir Samenvatting Voorgesteld wordt de raad een brief te sturen met daarin een overzicht van de bijstandsontwikkeling in Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. MO10, János Betkó, Datum ambtelijk voorstel 26 april 2016 Registratienummer Ter besluitvorming door het college 1. De brief aan de raad over de bijstandsontwikkeling 2015 vast te stellen. Paraaf akkoord Datum Steller János Betkó Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad Besluit B&W d.d. 10 mei 2016 Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.6 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder Collegevoorstel

2 Collegevoorstel 1 Probleemstelling De afspraak is dat we de raad periodiek informeren over de bijstandsontwikkeling. De raad heeft tot dusver geen update gehad over het gehele jaar Juridische aspecten Er zijn geen relevante juridische aspecten. 3 Doelstelling Deze brief informeert de raad over de bijstandsontwikkeling in Argumenten 1. Met het vaststellen van de brief informeren we de raad over de bijstandsontwikkeling in Financiën Er zijn geen relevante financiële aspecten verbonden aan het versturen van deze brief. 6 Participatie en Communicatie Er zijn geen relevante aspecten op het gebied van participatie en communicatie. 7 Uitvoering en evaluatie Deze brief maakt onderdeel uit van onze periodieke verantwoording naar de raad over ons bijstandsbestand. Voor de uitvoering is het versturen van deze brief niet relevant. 8 Risico Er zijn geen risico s verbonden aan het versturen van deze brief. Bijlage: Brief aan de raad

3 Maatschappelijke Ontwikkeling Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postbus HG Nijmegen Datum 10 mei 2016 Onderwerp Jaarbrief bijstandsontwikkeling 2015 Ons kenmerk MO10/ Contactpersoon János Betkó Direct telefoonnummer Geachte leden van de raad, Volgens afspraak informeren wij u periodiek over de ontwikkeling van het aantal Nijmegenaren dat een bijstandsuitkering ontvangt. Om de cijfers in een context te plaatsen informeren wij u ook over de (regionale) arbeidsmarktontwikkelingen. 1 Bijstandsontwikkeling Verdere stijging van het aantal bijstandsgerechtigden In 2015 is ons bijstandsbestand gestegen. Tabel 1 geeft een overzicht van de ontwikkeling van ons bijstandsbestand. Tabel 1 Voorgaande jaren WWB / Pwet Dec Dec ,1% Dec ,6% Dec ,3% Dec ,3% Dec ,8% Dec ,4% Dec ,5% Dec ,4% Dec ,7% Dec ,6% Ontwikkelingen WWB / Pwet

4 Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Vervolgvel 1 Deze stijging in het bestand is gevolg van zowel een afnemende instroom, als een afnemende uitstroom in het bijstandsbestand. Helaas is de uitstroom sterker afgenomen dan de instroom, waardoor ons bestand groeit. (De uitstroom naar werk licht wel iets hoger). Zowel instroom als uitstroom worden hieronder verder toegelicht. Ons aantal bijstandsgerechtigden groeit relatief sterker dan het Nederlands gemiddelde, wat ongunstig is voor de financiën. Naast de uitkeringen die worden toegekend op grond van de Participatiewet, kennen we ook uitkeringen toe die specifiek bedoeld zijn voor ouderen. Dit gebeurt op basis van de IOAW (Wet inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werkloze werknemers) en de IOAZ (Wet Inkomensvoorziening Oudere Arbeidsongeschikte Zelfstandigen). Bij de IOAW zien we ook een sterke stijging, van in totaal 140 mensen. Dit is een toename van 44 procent, flink meer dan de grote steden die samen met ons een benchmark houden. De gemiddelde stijging bij hen is 24 procent. Een deel van de verklaring voor deze stijging is de afschaffing van de ID-banen ( Melkertbanen ), waar Nijmegen er relatief veel van had, en de sluiting van de Honig-fabriek rond Beide ontwikkelingen zorgde er voor dat veel ouderen werkeloos raakten, die na drie jaar WW in 2015 ingestroomd zijn in de IOAW. 1.1 Instroom in de bijstand Tabel 2 Totale instroom in de WWB (gefiatteerde dossiers) 2013/ / / / / / / / / / / /12 Maand Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Real. Prog. Instroom per maand Instroom 2015 cumulatief Instroom De instroom in 2015 bestaat vooral uit jongeren. Dit is grotendeels het gevolg van 1) de toename van (veelal jonge) statushouders en 2) de wijzigingen in de Wajong (waardoor het merendeel van de jongeren die vroeger Wajong zouden krijgen, nu onder de Participatiewet vallen). Lastig is dat deze specifieke groepen moeilijk aan werk te helpen zijn, zeker op de korte termijn. Uit tabel 2 blijkt dat onze instroom ondanks de verhoogde instroom van deze nieuwe groepen lager is dan in 2014, en lager dan in de prognose. 1.2 Uitstroom uit de bijstand Tabel 3 Uitstroom WWB 2013/01 Maand Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Real. Prog. Uitstroom per maand Uitstroom 2015 cumulatief Uitstroom

5 Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Vervolgvel 2 De uitstroom is zichtbaar in tabel 3. Hieruit blijkt dat de uitstroom lager is dan in 2014, en lager dan in de prognose. Wat hierbij mee kan spelen is het karakter van de instroom. Normaal gesproken geldt: hoe korter iemand in de bijstand zit, hoe groter de kans is dat iemand weer uit kan stromen naar werk. Maar zoals is aangegeven onder instroom bestaat de nieuwe instroom in 2015 voor een substantieel deel uit groepen die moeilijk aan het werk komen, namelijk statushouders en mensen met een arbeidsbeperking. Van de andere kant is het zo dat van de mensen die uitstromen, een groter deel uitstroomt naar werk dan een jaar eerder. In 2014 was 35 procent van de uitstroom naar werk, in 2015 was dit 41 procent (in absolute aantallen: ongeveer dertig mensen meer stroomden uit naar werk in 2015 ten opzichte van 2014). 2.0 Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt De ontwikkelingen op de landelijke, regionale en lokale arbeidsmarkt zijn niet onverdeeld gunstig. Hieronder volgt een overzicht. 2.1 Landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen De belangrijkste landelijke ontwikkeling is de economische crisis, die al sinds 2008 woedt. Deze heeft landelijk gezorgd voor een grote stijging van de werkeloosheid en het bijstandsbestand. Veel bedrijven die afscheid hebben genomen van personeel, hebben dat vooral gedaan van hun oudere werknemers. Die zijn voor een deel terechtgekomen in de IOAW, die dan ook sterk gestegen is. Momenteel lijkt de economie weer een beetje aan te trekken en komen er banen bij. Traditioneel bungelt het herstel van het bijstandsbestand achter het herstel van de rest van de economie aan. Bijstandsgerechtigden moeten immers om de nieuwe banen concurreren met WW ers, mensen die net van school afkomen, en anderen. Daarbij hebben zij vaak een ongunstigere uitgangspositie. Ook moeten zij concurreren met mensen die vroeger in de sociale werkplaats terecht konden. Daarnaast zijn er door verschillende beleidswijzigingen meer mensen beschikbaar voor de arbeidsmarkt dan vroeger, wat leidt tot een overschot. Aan de ene kant moeten ouderen steeds langer doorwerken. Aan de andere kant zet de overheid er op in om jongeren steeds eerder de arbeidsmarkt op te krijgen (onder andere door het tegengaan van langstuderen denk aan bindende studieadviezen en het inperken van de studiefinanciering). In sommige sectoren wordt een deel van het werk ook vervuld door mensen uit een ander land. De flexibilisering van de arbeidsmarkt die plaatsvindt, raakt daarbij ook vooral de onderkant van de arbeidsmarkt. Daar vallen ontslagen. De Provincie Gelderland gaat er van uit dat de economie in de provincie langzamer zal herstellen dan gemiddeld en dus landelijk gezien achter blijft. Dit terwijl de beroepsbevolking tot 2023 zal blijven groeien.

6 Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Vervolgvel 3 Na 2013 zijn er in Nijmegen veel banen verdwenen in de thuiszorg, bij callcenters en bij de overheid, vooral bij de belastingdienst. De industrie krimpt, de papierfabriek is failliet gegaan. Voor een deel gaat het hier om banen die geschikt zijn voor mensen met weinig opleiding, wat extra vervelend is gezien de opbouw van het bijstandsbestand, waarin veel mensen met een lage opleiding zitten. De werkgelegenheid in Nijmegen is sinds 2013 wel weer aan het groeien, maar momenteel nog niet op het niveau dat hij was in Regionale arbeidsmarktinformatie van het UWV De Basisset Regionale Arbeidsinformatie van het UWV geeft het volgende beeld. Eind 2014 waren er ongeveer 9000 WW-uitkeringen in de arbeidsmarktregio Rijk van Nijmegen, ongeveer evenveel als het jaar er voor. Landelijk is het aantal WW-uitkeringen licht gestegen. Het WWpercentage (WW-uitkeringen uitgedrukt als percentage van de beroepsbevolking) is zowel landelijk als in onze arbeidsmarktregio ruim 5 procent. Het aantal WW-uitkeringen stijgt landelijk iets sneller dan bij ons in de regio. Daar staat tegenover dat het aantal vacatures dat het UWV landelijk beschikbaar heeft, het afgelopen jaar met 9 procent is toegenomen, en bij ons in de arbeidsmarktregio slechts met 4 procent. Ook is het aantal niet werkende werkzoekenden in de gemeente Nijmegen het afgelopen jaar gestegen, van ruim 13 procent eind 2014 tot een kleine 14 procent eind Deze cijfers bevestigen de analyse van de provincie, dat het herstel van de economie hier langzamer gaat dan landelijk, met alle gevolgen van dien voor het bijstandsbestand. Na de WW volgt voor veel mensen die geen nieuwe baan hebben kunnen vinden immers de bijstand of IOAW. Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende te hebben ingelicht. De volgende brief die wij u sturen over de ontwikkeling van het bijstandsbestand zal gaan over de eerste twee kwartalen van 2016, en zal in het derde kwartaal aan u verzonden worden. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris a.i., drs. H.M.F. Bruls drs. R. Wever