Nota van toelichting. Nummer: 14Tl066 Kerkrade, 21 januari 2015

Transcriptie

1 Nota van toelichting Nummer: 14Tl066 Kerkrade, 21 januari 2015 Behorend bij ontwerpbesluit nummer: 14Rb102 Onderwerp Herstructurering WSW/WOZL, de strategische notitie van WOZL Werken is ontwikkelen en participeren, en de 1 ste Begrotingswijziging 2015 en Meerjarenraming van WOZL. Beslispunten 1. In te stemmen met de notitie herstructurering WSW/WOZL en de daarin opgenomen adviezen; 2. De notitie van WOZL Werken is ontwikkelen en participeren voor kennisgeving aan te nemen; 3. Bij wijze van zienswijze in te stemmen met het concept 1 ste Begrotingswijziging 2015 en het concept meerjarenraming van WOZL. Inleiding Herstructurering WSW/WOZL Middels dit raadsbesluit maakt u keuzes t.a.v. de wijze waarop wij voor de toekomst wensen om te gaan met de huidige WSW en Detacheringen (WOZL) en het toekomstige Beschut werk ingevolge de Participatiewet. Daarbij zijn eerdere strategische besluiten en een onderzoek van Iroko leidend. Werken is ontwikkelen en participeren Vervolgens dient WOZL uitvoering te geven aan deze door u als raad vastgestelde kaders en zal zij haar bedrijfsvoering daarop moeten afstemmen. Hoe WOZL dat gaat doen, is verwoord in diens strategische notitie Werken is ontwikkelen en participeren. Feitelijk is dat dus de concrete uitwerking/vormgeving van het gemeentelijke beleid/keuzes. Daar het uitvoering/bedrijfsvoering betreft is het niet aan de gemeenten om de notitie vast te stellen. U kunt de strekking daarvan voor kennisgeving aan nemen. 1 ste begrotingswijziging 2015 en meerjarenbegroting (MJB) WOZL Het strategisch beleid uit de notitie Werken is ontwikkelen en participeren moet uiteraard door WOZL ook financieel doorvertaald worden. Dat vindt plaats in de MJB Maar een door de gemeenten uitgezette koers (zie de 8-punten-brief verderop in dit voorstel) - zoals de beweging van binnen naar buiten en de vervreemding van activiteiten - is al een tijd aan de gang. Uiteraard zijn ook daaraan financiële gevolgen verbonden welke mede hebben geleid tot de 1 ste bijstelling van de begroting U wordt gevraagd een zienswijze te geven t.a.v. beide financiële stukken. Doelstelling Vormgeving huidige en toekomstige vormen van beschut werken en detacheringen Zienswijze geven op de 1 ste begrotingswijziging 2015 WOZL en meerjarenraming Argumenten Herstructurering WSW/WOZL In opdracht van gemeenten (de zgn. 8-punten-brief uit 2011) werkt WOZL sterk aan o.a. de beweging van binnen naar buiten ; mensen met een WSW-indicatie zoveel als mogelijk bij reguliere werkgevers onderbrengen. Ook moet WOZL zich beperken tot het voorzien in Beschut werk en Detacheringen en moet zij dus risicovolle en kapitaalintensieve activiteiten afstoten. Bovendien stopt de instroom in de WSW per , dus de zittende omvang WSW-ers zal gaan afnemen (sterfhuisconstructie). Daarnaast kunnen gemeenten op basis van de Participatiewet beschutte werkplekken aanbieden. Zien zij daarin een rol voor WOZL?

2 Uiteraard hebben deze ontwikkelingen gevolgen voor de GR-WOZL en de WOZL-BV s. We zullen ons dus moeten beraden over de toekomst van GR WOZL en de uitvoeringsbedrijven. In opdracht van de portefeuillehouders Arbeidsmarktbeleid en onder begeleiding van een ambtelijke werkgroep heeft onderzoeksbureau Iroko onderzoek hiernaar verricht, hetgeen heeft geresulteerd in het onderzoeksrapport Samen verder bouwen. Daarin wordt o.a. een aantal scenario s beschreven voor de uitvoering van Beschut werken en Detacheringen. Op basis van dat onderzoeksrapport is ambtelijk een advies tot herstructurering WSW/WOZL opgesteld, hetgeen respectievelijk door de portefeuillehouders Arbeidsmarktbeleid en het college van B&W zijn geaccordeerd en thans aan u ter vaststelling wordt aangeboden. Het advies herstructurering WSW/WOZL omvat de volgende adviezen: A. advies betreffende Beschut (oud Wsw) en beschut nieuw volgens de Participatiewet 1. Houd (oud) beschut Wsw voorlopig onder de uitvoering van WOZL, naast andere uitvoerders. Maar onderzoek de komende 2 jaar het meest passende en toekomstbestendige werkgevers- en verloningsmodel onder directe regie en sturing van de gemeenten en besluit hier aansluitend over. 2. Laat ruimte voor lokale experimenten om invulling te geven aan beschut werk, met inachtneming van de financiële gevolgen voor (de frictiekosten van) WOZL. 3. Kies ervoor het instrument beschut nieuw als maatwerkinstrument in te zetten. Op deze wijze worden de werkplekken beschut zoals beoogd in de Participatiewet, gerealiseerd zonder dat werknemers het stempel beschut krijgen en voor medewerkers gestreefd kan blijven worden in het ontwikkelen naar een zo regulier mogelijke werkplek. Binnen WOZL kan dit vorm krijgen, voor zover binnen de afbouw van de organisatie deze ruimte aanwezig is. WOZL dient hiertoe een plan op te stellen. Gemeenten zijn vrij om te kiezen om beschut nieuw bij WOZL al dan niet in te richten. 4. Besteed aandacht aan het op een goede manier regelen van de dienstverbanden beschut nieuw, zie ook onder B) detacheringen. 5. Regel aan de poort het instrumentarium diagnose dusdanig in dat de doelgroep die voor beschut nieuw in aanmerking komt, efficiënt uitgefilterd kan worden. Hierbij dient te worden aangesloten bij de uitgangspunten die regionaal zijn vastgesteld in de beleidskaders voor een uniforme diagnose. 6. Maak op Parkstadniveau- op basis van het op te leveren plan van WOZL afspraken over de wijze waarop en de (onderlinge) mate waarin gemeenten inwoners in aanmerking kunnen laten komen voor een dienstverband beschut nieuw bij WOZL. Toelichting WOZL Beschut heeft jarenlange kennis en ervaring opgedaan met medewerkers die op enigerlei wijze beperkt zijn en structureel niet in staat zijn om zelf maximale loonwaarde te genereren. Met de opdracht aan WOZL zich te richten op de doelgroep beschut werk, het afnemende aantal WSW medewerkers en het eindigen van nieuwe instroom, ontstaat er een sterfhuisconstructie. Dit zal onrust met zich meebrengen voor de nog zittende WSW beschutte medewerkers. Behoud van huidige aansturing via WOZL geeft dan rust en zekerheid voor deze medewerkers. Met bovenstaande geven we invulling aan aangepaste werkplekken binnen een beschutte werkomgeving. Mede door inzet van beschut werken onder de Participatiewet kan worden voldaan aan de door het Rijk opgelegde quotum garantiebanen. Daarnaast geven we elke deelnemer de kans om naar zijn maximale mogelijkheden en zo regulier mogelijk te participeren. De vorm waarin we dat doen wijkt echter af van hetgeen het Rijk veronderstelt. Het Rijk veronderstelt dat we eerst een indicatie beschut gaan halen bij UWV om vervolgens de mensen te plaatsen binnen een beschutte werkomgeving. Dit leidt volgens ons opnieuw tot wachtlijsten en ongewenste stigmatisering van de doelgroep en zal groei en doorstroom belemmeren. Een indicatieproces leidt niet tot de maatwerkoplossing, maar een adequaat diagnostisch proces aan de kant van de gemeenten en een adequaat arbeidsmarktbereik wel. Dit gaan we dan ook voor de Parkstadgemeenten inrichten.

3 B. advies detacheringen 1. Laat de backoffice individuele detacheringen (oud WSW) voorlopig uitvoeren door GR WOZL. Maar onderzoek en bereidt een overgang naar een werkgevers- en verloningsorganisatie voor onder directe regie en sturing van de gemeenten voor, te realiseren uiterlijk in Geef WOZL de opdracht om de loon-en omzetwaarde van gedetacheerden te verhogen. 2. Laat de frontoffice van detachering OZL BV in 2016 overgaan in de regionale werkgeversbenadering (WSP) waarbij o.a. de arrangementen/vergoedingen voor werkgevers in samenhang uitgewerkt worden. 3. Kies voor een gewestelijke insteek bij de Participatiewet, ook voor detacheringen, maar houdt ruimte voor gemeentelijk beleid en gemeentelijke initiatieven die in de pas lopen met verdere afbouw en frictiekosten van WOZL. Toelichting Voor de werkgeversbenadering is gekozen voor een regionale insteek. Zowel aan de kant van de gemeenten als bij WOZL is veel kennis en expertise aanwezig als het gaat om de algehele werkgeversbenadering. Immers, elke organisatie heeft eigen accountmanagers die vacatures en baanopeningen ophalen bij werkgevers. Inclusief het overbrengen van kennis over specifieke arrangementen en mogelijkheden van de doelgroep. Los van de wettelijke verplichtingen voor het regionaal oppakken en inrichten van de werkgeversbenadering ( SUWI) is het vanuit coördinatiepunt integraal aansturen en uitvoeren van de werkgeversbenadering veel efficiënter. Met deze aanpak zorgen we er tevens voor dat er geen leegloop ontstaat op vrijgevallen werkplekken, maar deze binnen de brede doelgroep weer ingevuld kunnen worden. Met de komst van de Participatiewet op 1 januari worden loonkostensubsidies ingezet en worden dienstverbanden aangegaan. Werkgevers die bereid zijn medewerkers met beperkte loonwaarde in te zetten, willen niet altijd zelf de juridische/formele werkgeversrol op zich nemen. Zo kan de werkgever voldoende flexibiliteit houden. Om werkgevers op deze vraag tegemoet te komen en hen op dit punt te kunnen ontzorgen, kunnen we gebruik maken van de faciliteit van Werk OZL. C. advies dagbestedingen 1. Laat WOZL onderzoeken of en hoe, binnen de voor WOZL vastgestelde uitgangspunten, invulling kan worden gegeven aan de verbinding tussen beschut werk en dagbestedingsactiviteiten. Dit moet in de pas lopen met de aangekondigde aanbesteding van dagbestedingsactiviteiten onder de WMO. Toelichting Mogelijk is, gezien de aanwezige kennis en expertise bij WOZL, een beschutte werkplek bij WOZL ook een passend aanbod voor een kleine groep klanten die functioneren op het snijvlak van arbeidsmatige dagbesteding en beschut werken. Mogelijk kunnen de frictiekosten, die ontstaan door afname van het WSW-bestand in relatie met organisatiekosten, hierdoor gedempt worden. D. advies heuvellandgemeenten 1. De Heuvellandgemeenten sluiten m.i.v voor de nieuwe doelgroepen Participatiewet (waaronder beschut nieuw) aan op het eigen arbeidsmarktgewest. 2. Ten aanzien van de zittende WSW populatie adviseren we de Heuvellandgemeenten een keuze kenbaar te maken, uiterlijk eerste kwartaal 2015 E. advies governance 1. Laat de GR WOZL in stand voor de formele Sw-werkgeversrol 2. Onderzoek en bereidt de ontwikkeling en oprichting voor van een gewestelijke organisatie voor de uitvoerende werkgeversrol met bijbehorende taken, onder rechtstreekse regie en sturing van de gemeenten in Advies: uw raad wordt voorgesteld in te stemmen met de notitie herstructurering WSW/WOZL en de daarin opgenomen adviezen

4 De strategische notitie van WOZL Werken is ontwikkelen en participeren Zoals hierboven onder Inleiding is aangegeven, is de koers die WOZL vaart gebaseerd op een aantal externe- en interne uitgangspunten. Daarbij zijn de belangrijkste: A: de door de raden in 2011 vastgestelde 8-punten-brief : 1. Gemeenten bepalen zelf wie welke diensten voor hen uitvoert i.h.k.v. de WSW 2. Gemeenten willen op klantniveau regisseren 3. WOZL beperkt zich tot Beschut en Detachering 4. Gemeenten willen de WSW zo dicht mogelijk bij huis uitvoeren 5. Gemeenten geven zoveel als mogelijk zelf invulling aan hun verantwoordelijkheid (bijvoorbeeld gemeentelijke taken in het groen, grijs, schoonmaak,.) 6. WSW-ers die echt alleen beschut kunnen werken, werken bij WOZL of een andere uitvoerder 7. Er wordt werk gezocht dat past bij de werknemer 8. Voor zover mogelijk worden medewerkers middels groepsdetacheringen gedetacheerd bij opdrachtgevers. B: het onderzoeksrapport van Iroko Zie hierboven de adviezen A t/m E. De 8-punten-brief en de adviezen uit het IROKO-rapport liggen in elkaars verlengde. Samengevat betekenen de adviezen van IROKO in relatie tot WOZL dat: Wsw Beschut voor de komende jaren aan WOZL in uitvoering zal worden gegeven. Er zal sprake zijn van een daling van de aantallen beschikbare beschutte arbeidsplaatsen, als gevolg van het stoppen van de instroom vanuit de Wsw. er rekening wordt gehouden met een beperkte instroom vanuit de categorie beschut werk op basis van de Participatiewet (circa 25 - max 30 personen per jaar) experimenten en projecten worden opgezet met AWBZ-organisaties, teneinde op termijn synergieeffecten te bewerkstellingen op zowel sociaal als financieel terrein. Dit met reden om op de (middel)lange termijn voorbereid te zijn om een en ander in een ander organisatorisch verband onder te brengen. detachering de komende jaren als zelfstandige entiteit blijft bestaan binnen WOZL en voorlopig nog niet in het werkgeversservicepunt wordt ondergebracht. WOZL volgt de ontwikkelingen rondom het werkgeversservicepunt nauwgezet en bereidt zich voor op een mogelijke integratie van Detachering in het werkgeversservicepunt of andere samenwerkingsverbanden. Het is aan WOZL als uitvoeringsorganisatie om aan te sluiten bij de keuzes die gemaakt worden door gemeenten en hierop te anticiperen. Thans moeten er stappen gezet worden om de organisatie klaar te maken voor zowel de huidige beschutte doelgroep als voor de toekomstige ontwikkelingen in het kader van de Participatiewet en de hieruit voortvloeiende rol van WOZL in de uitvoering. In de strategische visie werken is ontwikkelen en participeren plaatst WOZL de effecten van bovenstaande in perspectief van de (toekomstige) uitvoeringsorganisatie. Ook laat zij zien dat - onafhankelijk van toekomstige nadere besluitvorming - een herschikking van de organisatie in een Holding, een Beschut bv en een Detachering bv gewenst is. Samenvatting van de notitie werken is ontwikkelen en participeren De Sociale Werkvoorziening in Nederland is in beweging. Zo regulier mogelijk werken is het uitgangspunt van de Participatiewet, de gemeenten krijgen de regie en SW-bedrijven moeten zich een plaats verwerven in het nieuwe krachtenveld. Bovenstaande uitgangspunten zijn geheel in lijn met de door de deelnemende gemeenten van de GR WOZL in 2011 gekozen koers voor de uitvoering van de Wsw in de regio Oostelijk Zuid-Limburg. Bij die positionering laat WOZL zich inspireren door haar visie op mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt. Door mensen het werk te laten doen dat het best past bij de fase waarin zij zich bevinden, kunnen zij ervaring opdoen en hun kwaliteiten ontwikkelen. Dat kan de opmaat zijn voor een volgende

5 stap, binnen de SW of daarbuiten. Het gaat om de beweging: ontwikkelen, begeleiden en doorgeleiden. Kortom, Werken is ontwikkelen en participeren. Welke keuzes de gemeenten ook maken om hun regierol in te vullen, WOZL is klaar voor de toekomst. WOZL heeft de bijzondere kennis en ervaring die nodig is om pasklare trajecten te ontwikkelen voor alle doelgroepen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Uitvoeringsorganisatie WOZL is een uitvoeringsorganisatie die in opdracht van en in samenwerking met gemeenten trajecten uitvoert, primair voor de Wsw met mogelijkheden voor doelgroepen binnen de Participatiewet. WOZL ondersteunt deze mensen om zo regulier mogelijke passende en ook betaalde arbeid te verrichten. Instroom Doorstroom Uitstroom (IDU) WOZL kiest voor beweging. WOZL heeft IDU centraal gesteld voor een brede doelgroep aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Er wordt nagegaan waar mensen staan en wat hun potentieel is om zo regulier mogelijke arbeid te verrichten. Alles is erop gericht om deze mensen te ontwikkelen, te begeleiden, te bemiddelen en zo regulier mogelijk te laten werken. Samenwerken WOZL doet niet alles alleen. Zij stemt met strategische partners in de regio af om de diverse instrumenten zo optimaal mogelijk te benutten. De participatieladder staat centraal en de samenwerking richt zich altijd op het behalen van (gezamenlijke) doelstellingen en resultaten. Nadrukkelijk wordt de samenwerking gezocht met gemeenten en andere organisaties werkzaam in het domein van de Participatiewet. WOZL beseft dat dit in de toekomst nog verdere consequenties kan hebben voor het wezen en de omvang van zijn organisatie. Markt WOZL heeft niet alleen de ervaring, maar ook de schaal om slagvaardige trajecten uit te kunnen voeren. Dat maakt WOZL een stevige partner voor marktpartijen. Zij kent de markt, weet wat er speelt en kan zo maximaal inspelen op de mogelijkheden die er voor de doelgroepen zijn. Beschut WOZL kent de doelgroep. Zij richt de organisatie op de verbinding tussen Beschut en Detacheringen. Alle instrumenten, infrastructuur, kennis, ervaring, processen, methodes en middelen worden versterkt en uitgebouwd in het IDU-proces. Financieel WOZL geeft aan maximaal te doen aan schadelastbeperking voor de gemeenten. In 2015 is het verlies begroot op en stijgt tot in 2018 (zie verder onder 1 ste begrotingswijziging 2015 en meerjarenraming ). Dit ondanks een daling van de rijkssubsidie van per Wsw arbeidsjaar in 2014 tot in 2018 met als gevolg een toename van het subsidietekort met circa per jaar voor geheel WOZL. Lean & mean WOZL kiest niet alleen eenduidig voor het IDU-proces, maar ook voor een basale organisatiestructuur. Het organogram is transparant. Er zijn twee sterke organisatieonderdelen (Beschut en Detacheren), door het IDU-proces met elkaar verbonden, aangestuurd vanuit een holding die door enkele stafdiensten wordt ondersteund en die onder de regie van het bestuur van de GR opereert. De organisatie zal in de komende jaren krimpen van fte Wsw-medewerkers begin 2015 tot fte Wsw-medewerkers in Advies: uw raad wordt voorgesteld de notitie van WOZL Werken is ontwikkelen en participeren voor kennisgeving aan te nemen

6 1 ste Begrotingswijziging 2015 en Meerjarenraming WOZL Op grond van de GR is het WOZL verplicht de begrotingswijziging en de begroting / meerjarenraming vóór vaststelling aan te bieden aan de aangesloten gemeenten zodat deze een zienswijze kunnen indienen. De vaststelling van de begrotingsdocumenten is voorzien in de vergadering van het Algemeen Bestuur van WOZL op 26 februari Op 3 juli 2014 is door het Algemeen Bestuur van het Werkvoorzieningsschap Oostelijk Zuid Limburg (WOZL) de begroting 2015 en de meerjarenramingen vastgesteld. Bij het opstellen van de 1 e begrotingswijziging 2015, hebben de 1 ste begrotingswijziging 2014, de strategienota WOZL ( Werken is ontwikkelen en participeren ) en de hieruit af te leiden meerjarenraming als uitgangspunt gediend. De uitgangspunten ten aanzien van de bedrijfsvoering WOZL als genoemd in de originele begroting 2015 zijn met name het gevolg van de strategische uitgangspunten, wettelijke wijzigingen ten aanzien van de WSW en de ontwikkelingen ten gevolge van de Participatiewet, voor zover deze op WOZL van toepassing zijn. Concept Begrotingswijziging 2015 WOZL GR Ten opzichte van de oorspronkelijke begroting 2015 van het WOZL is er een financiële aanpassing in de verbonden partijen. Het lagere tekort op de verbonden partijen leidt namelijk tot een 1,6 mln. (aandeel gemeente Kerkrade 0,4 mln.) lager tekort voor Meerjarenraming WOZL GR In de concept begroting 2015 en meerjarenraming lopen de geprognosticeerde tekorten op in de jaren 2015 t/m 2018 (van respectievelijke 7,7 mln. naar 9,6 mln. tekort). De grootste oorzaak van de oplopende tekorten heeft betrekking op de jaarlijkse verlaging van de rijkssubsidie met 500,- per arbeidsjaar tot 2020 als gevolg van de invoering van de Participatiewet per 1 januari De gepresenteerde financiële wijzigingen in de bijgestelde meerjarige begroting komen voort uit verhoogde uitstroomcijfers naar aanleiding van een historische analyse. Verder een verdieping van het inzicht in het verdienvermogen op individueel niveau en sterker inzetten op in-, door- en uitstroomprocessen. En tenslotte vermindering van huisvestingskosten. In de begroting van WOZL is geen rekening gehouden met CAO-verhogingen. Begroting WOZL Bedrijven OZL eerste begrotingswijziging 2015 begroting bedragen x mln eerste meerjarige begroting 9,3 10,7 12,1 13, cumulatief wijziging -1,6-1,6-2,9-3,7-9,8 bijgestelde meerjarige begroting 7,7 9,1 9,3 9,6 Tabel 1 Advies: bij wijze van zienswijze instemmen met het concept 1 ste begrotingswijziging 2015 en het concept meerjarenbegroting

7 Financiën In voorgaande paragrafen bent u geïnformeerd over de cijfers op WOZL-niveau (11 deelnemende gemeenten). In deze paragraaf vertalen we deze naar de gevolgen voor sec de gemeente Kerkrade. Het aandeel van de gemeente Kerkrade in het tekort van de gemeenschappelijke regeling WOZL conform de meerjarenraming betreft mln.; ,2 mln.; ,3 mln.; ,4 mln. begroting Aandeel gemeente Kerkrade in de GR 1e begrotingswijziging 2015 bedragen x Exploitatie BV's Subsidiedifferentiatie -135 Bedrijfsvoering GR 81 Kerkraads aandeel begroting opgenomen eerste meerjarige begroting (incl. onttrekking reserve WSW) wijziging bijgestelde meerjarige begroting Tabel 2 (Product Sociale Werkvoorziening; begroting ) Toelichting De hierboven (tabel 2) gepresenteerde cijfers betreffen het Kerkraadse aandeel in de cijfers van WOZL (gepresenteerd in tabel 1). Onder in tabel 2 staat het effect voor de begroting van de Gemeente Kerkrade. In de al opgenomen eerste meerjarige raming zat een totaalbedrag van als dekking uit de reserve WSW. Op basis van de nieuwe reeks betekent dit een ontlasting van de reserve WSW met een totaalbedrag van (wijziging 2015 t/m 2018). Per saldo resteert een onttrekking reserve WSW ad ( ). Vanaf 1 januari 2015 worden de exploitatiebijdragen van de WOZL gedekt uit de Participatiewet. De geraamde onttrekkingen uit de reserve WSW (saldo ) kunnen daardoor achterwege blijven. Communicatie Nadat u als raad een besluit genomen heeft ten aanzien van dit voorstel zal dat doorgeleid worden naar het bestuur van WOZL. Op 26 februari 2015 is de behandeling van de eventueel aangepaste meerjarenraming naar aanleiding van deze zienswijze en de eerste begrotingswijziging 2015 voorzien in het Algemeen bestuur. De zienswijzen van de raden van de 11 deelnemende gemeenten zal bij de discussies en afwegingen betrokken worden. Vervolgens worden de stukken voorgelegd aan Gedeputeerde Staten. Daarbij wordt de eerste wijziging van de begroting 2015 ter kennisname aangeboden. Uitvoering Na behandeling in het college van 9 december 2014 zal het voorstel aan de raad worden aangeboden en op 13 januari 2015 in de commissie B&S behandeld worden, waarna de raadsbehandeling op 28 januari 2015 gepland staat.

8 Bijlage Advies Herstructurering WSW/WOZL; Aanbiedingsbrief van WOZL (WOZL-B ); Concept 1 ste Begrotingswijziging 2015 WOZL met meerjarenraming WOZL verbonden partijen OZL bedrijven ; Bijbehorende stukken reeds in uw bezit: Onderzoeksrapport Iroko Samen verder bouwen Strategische notitie WOZL Werken is ontwikkelen en participeren, incl. bijlage.