/ 1 Akkoord/Aantekepmgen secretaris: L/\

Transcriptie

1 gemeente Barneveld Nr Aan het college van burgemeester en wethouders Onderwerp: Stand van zaken project Basismobillteit Gevraagde beslissing: 1. Kennis te nemen van de stand van zaken project Basismobiliteit. 2. De oplegnotitie met bijlagen ter kennis brengen aan de gemeenteraad. / 1 Akkoord/Aantekepmgen secretaris: L/\ Datum: Steller: Jan Willem Groothedde Afd: ( v&l Aantal bijlagen div. Afd.hoofd: ^y^slp Akkoord O BMO/Jur. OR D BMO/Com. OADF P&O Sier kennisname naar de raad Nummer beleidsproduct: 211 ^Op overzicht Bestaand beleid (website) Openbaarheid Besluit (voorblad) openbaar: 0 Ja O Nee, zie beslispunt: Groentje openbaar: Ja O Nee, zie beslispunt: Bijlagen openbaar: Ja O Nee, vermelden op bijlage Collegeleden Akkoord 1 Bespreken Aantekeningen Burgemeester Wethouder A. de Kruijf i Wethouder P.J.T. van Daalen Wethouder G.J. van den Hengel Wethouder E. Fokkema Beslissing burgemeester en wethouders : 2 ^ SEP. 20U Nummer op besluitenlijst: va

2 Oplegnotitie stand van zaken project Basismobiliteit Datum 3 september 2014 Geacht college, In de programmabegroting 2014 is onder Beleidsproduct 211 verkeer, het project Basismobiliteit Gelderland opgenomen. Dit is geïnitieerd door de provincie Gelderland en zal per regio gestalte moeten krijgen. Ook in de regio Foodvalley, waarin Barneveld participeert. Via de Langetermijn agenda is afgesproken dat de raad geïnformeerd wordt over de stand van zaken. In deze oplegnotitie wordt ingegaan op 1. de achtergronden van het project 2. de werkwijze (proces) 3. het vervolgtraject en besluitvorming Achtergronden van het project Basismobiliteit Gelderland Gedeputeerde Staten van Gelderland willen toewerken naar een toekomstbestendige invulling van de basismobiliteit in Gelderland met ingang van 2017, als het basiscontract van Regiotaxi Gelderland afloopt. Onder basismobiliteit wordt de mogelijkheid verstaan voor de inwoners van Gelderland om zich zelfstandig en tegen een redelijk tarief te verplaatsen. Regiotaxi Gelderland is een voorziening die aanvullend is op het regulier openbaar vervoer (OV) en die tevens de invulling geeft aan de gemeentelijke vervoertaak in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Om tijdig te kunnen anticiperen op bezuinigingen en decentralisaties van vervoertaken naar gemeenten is gewerkt aan een nieuwe, gezamenlijke visie op de basismobiliteit, waarvan het Regiotaxivervoer onderdeel uit maakt. In (regionale) studies zijn de mogelijkheden voor een efficiëntere invulling van het vervoersaanbod onderzocht. De uitkomst is dat dit mogelijk is door: bundeling van vervoersstromen (doelgroepenvervoer); intergemeentelijke samenwerking, regionale aansturing; gebruik te maken van de kantelingsgedachte, waarbij voorliggende voorzieningen, zoals het openbaar vervoer, worden benut voordat het gebruik van Wmo-vervoer wordt aangeboden; een verbeterde afstemming met het reguliere openbaar vervoer. In de bijgevoegde provinciale stukken, statenbrief met twee bijlagen, is dit gedachtengoed uiteengezet. Basismobiliteit is een nieuw concept waarmee - ook in andere provincies - nog geen ervaring is opgedaan. Kern is een nieuwe verantwoordelijkheidsverdeling tussen provincie en gemeenten, waarbij beide overheden zich richten op hun (kern)kwaliteit: de provincie op de vormgeving en de bereikbaarheid van regionale voorzieningen (dikke vervoersstromen en lijn-gebonden) en de gemeenten op het aanvullend, ontsluitend vervoer in combinatie met hun verantwoordelijkheid voor het doelgroepenvervoer (Wmo-vervoer, leerlingenvervoer, AWBZ-vervoer). De effecten, rolverdeling, financiële en organisatorische aspecten, van het op te zetten systeem dienen nader te worden onderzocht en vragen tijd. De werkwijze (proces) De provincie heeft een Projectteam Basismobiliteit ingesteld die voorstellen voorbereidt. Die voorstellen worden besproken in de regionale (Foodvalley) ambtelijke projectgroep, waarin ook Barneveld vertegenwoordigd is. De projectleider van de regionale projectgroep is tevens de vertegenwoordiger in het provinciale Projectteam. De regionale voorstellen worden besproken in een (regionale) Stuurgroep.. De idee is om te beginnen met de overdracht van de Regiotaxi Gelderland - nu een provinciale openbaar vervoer voorziening - naar de verschillende regio 's. De Regiotaxi is een belangrijke pijler in de basismobiliteit. Daarna kunnen allerlei doelgroepen worden toegevoegd. Als basis voor de samenwerking tussen provincie en gemeenten wordt er gewerkt aan een samenwerkingsovereenkomst. De eerste concepten van een dergelijke overeenkomst zijn door de

3 opgesteld. Die leveren bij diverse gemeenten in de regio nog juridische vragen op en daar wordt aan gewerkt om duidelijkheid te verkrijgen. Er is daarvoor frequent overleg met de provincie. In de overeenkomst wordt vastgelegd op welke wijze provincie en gemeenten de komende jaren (vanaf 1 januari 2017) de basismobiliteit willen organiseren. De belangrijkste elementen van de overeenkomst zijn: de rolverdeling tussen provincie en regio! de regionale samenwerking regie en vervoervormen financiële afspraken Besluitvorming over de definitieve versie van deze overeenkomst vindt later dit jaar plaats. De definitieve versie van de overeenkomst zal aan gemeenten en provincie worden aangeboden ter vaststelling. Na akkoord over de samenwerkingsovereenkomst en het opzetten van een regionaal orgaan zal tot ondertekening kunnen worden overgegaan. Vervolgens zal een regionale uitvoeringsstructuur moeten worden ingevuld en moet worden gestart met het inkopen van vervoer en eventueel andere (regie)diensten. De start van de uitvoering van het vervoer op basis van de nieuwe structuur staat gepland op In de regionale projectgroep wordt gewerkt aan een planning. In die planning moet ook opgenomen worden wanneer en welke andere doelgroepen kunnen aanhaken op het systeem basismobiliteit.

4 STATENBRIEF Onderwerp: Invulling basismobiliteit Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: Te besluiten conform het ontwerpbesluit Over de inhoud van deze brief te overieggen G De inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht) HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH 1 Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel) Ons college wil voor het realiseren van een toekomstbestendige invulling van de basismobiliteit in Gelderland samenwerkingsovereenkomsten gaan afsluiten met de Gelderse regio's. De nieuwe overeenkomsten gaan de Samenwerkingsovereenkomst Regiotaxi Gelderland vervangen waarvan de basistermijn afloopt op 31 december Dit voornemen sluit aan op de provinciale denklijn basismobiliteit waarover u bent geïnformeerd in de Statenbrief "Toekomstige invulling basismobiliteit" van 4 juni 2013 (PS ). In genoemde Statenbrief wordt aangekondigd dat nader onderzoek zal worden verricht in de regio's naar de consistentie van de denklijn, en dat op basis hiervan een kadernotitie zal worden opgesteld die eind 2013 zal worden aangeboden aan uw Staten en de gemeenteraden. De kadernotitie is bij deze brief opgenomen als bijlage 1 "Visie en kaders voor samenwerking." De provinciale denklijn, waarover u reeds bent geïnformeerd, is voor de volledigheid nogmaals toegevoegd als bijlage 2. Onder basismobiliteit wordt de mogelijkheid verstaan voor de inwoners van Gelderland om zich zelfstandig en tegen een redelijk tarief te verplaatsen. De basismobiliteit gaat feitelijk over het aanvullende vervoeraanbod in het buitengebied waar te weinig vraag is voor het exploiteren van een reguliere lijndienst. In de provinciale denklijn wordt een nieuwe taakverdeling tussen de provincie en de regio's voorgesteld. Gemeenten hebben te maken met een uitbreiding van hun vervoertaken voor speciale doelgroepen. Tevens is sprake van slinkende middelen voor zowel het gemeentelijk doelgroepenvervoer als het openbaar ven/oer. Hierdoor ontstaat urgentie voor efficiënte oplossingen voor het bedienen van de vervoersvraag. Volgens de provinciale denklijn richt de provincie zich in de toekomst primair op de hoofdstromen van het openbaar vervoer. De regiogemeenten bundelen hun kracht voor de organisatie van het doelgroepenvervoer en het aanvullende openbaar vervoer. Hierbij gaat het om lokale vervoersoplossingen die samenhangen met de bereikbaarheid van wonen, onderwijs, zorg en welzijn. Inlichtingen bij dhr. F.F.H.M. Buers, telefoonnummer (026) adres: post@gelderland.nl

5 Aanleiding In een open proces met de regiogemeenten onderzoeken wij de consistentie van de provinciale denklijn. In de verschillende regio's zijn/worden studies uitgevoerd waarin de huidige aansturing en vervoerkundige efficiency worden doorgelicht en aanbevelingen worden gedaan voor verbetermogelijkheden. Inmiddels heeft een evaluatie plaatsgevonden van de (tussentijdse) resultaten. Uit deze evaluatie is een bevestiging van de provinciale denklijn naar voren gekomen. De beschikbare resultaten zijn gebruikt voor het formuleren van kaderstellende afspraken zoals in deze brief opgenomen. 3 Bestaand beleid c.q. kader Op het terrein van het doelgroepenvervoer en het aanvullende ven/oer doen zich ontwikkelingen voor die vragen om een fundamenteel andere koers. Een koers waarbij mensen vaker zelf, en met behulp van het eigen netwerk, in een oplossing moeten voorzien. Gekoppeld aan de decentralisaties in het sociale domein (dagbesteding AWBZ, Participatiewet en Jeugdzorg) voltrekt zich op gemeentelijk niveau een autonome ontwikkeling die is gericht op een efficiëntere toedeling van zorg en voorzieningen en het zoveel mogelijk benutten van de eigen kracht van de samenleving ("kanteling Wmo"). Het doelgroepenven/oer is een voorziening die separaat aandacht vraagt. Er is sprake van hoge kosten en relatief weinig reizigers. Reeds doorgevoerde en voorgenomen bezuinigingen 1 vragen om creatieve oplossingen om de vervoersvraag van kwetsbare burgers duurzaam te kunnen beantwoorden. De provinciale denklijn voor de basismobiliteit sluit aan op de concept-omgevingsvisie waarin een nieuwe koers met het OV wordt voorgesteld. Volgens het huidige beleid is de provincie nog verantwoordelijk voor het gehele openbaar vervoer, tot in de haarvaten. Regiotaxi Gelderland is een vangnet voor de OV-reiziger als lijndienstven/oer niet beschikbaar is. Het gebruik door deze reizigersgroep is klein en in 2013 afgenomen tot circa 8% van het totale vervoervolume regiotaxi. Het overige gedeelte is gemeentelijk Wmo-vervoer. Niet alleen Gelderland, maar ook andere OV-autoriteiten zijn in samenspraak met gemeenten op zoek naar de optimale manier van samenwerking. Kansrijke oplossingsrichtingen die zich aftekenen zijn het introduceren van flexibele vervoersoplossingen (voor doelgroepen en OVreizigers buitengebied) ter vervanging van onrendabele lijndiensten 2 evenals het benutten van regionale samenwerking voor regie en beheer van het aanvullende ven/oer. In juli van dit jaar heeft Staatssecretaris Van Rijn (VWS), mede namens zijn collega's van l&m en OCW, de Tweede Kamer geïnformeerd over de visie van de departementen op het doelgroepenven/oer. Ook in deze visie worden de regionale schaal en regionale regie in het doelgroepenven/oer - in samenhang met het reguliere OV - als kansrijk betiteld. 4 Argumenten/afwegingen/risico's In bijlage 1 van deze Statenbrief zijn de kaders opgenomen voor de nieuwe overeenkomsten die wij willen gaan afsluiten met de Gelderse regio's voor de periode 2016 t/m Deze periode zien wij als eerste ontwikkelfase van regionale regie op het aanvullende vervoer. Wij beperken ons in deze fase tot het overdragen van de verantwoordelijkheid voor Regiotaxi inclusief de vangnetfunctie voor de OV-reiziger. Wij blijven financieel en inhoudelijk betrokken bij de opbouw van een regionale organisatie voor aansturing en beheer. 1 De decentralisatie van het AWBZ-vervoer naar gemeenten (Wmo) per 1 januari 2015 gaat gepaard met een bezuiniging van 25% op het budget In 2013 is reeds binnen de bestaande regeling (toewijzing middelen van zorgkantoor aan AWBZ instellingen) de vervoersvergoeding meer dan gehalveerd r - 2 Met een onrendabele lijndienst wordt hier bedoeld een lijndienst die gemiddeld 8 of minder reizigers per uur bedient.

6 ftrowncte 5 Financiële consequenties De financiële consequenties van dit voorstel liggen in beginsel in het verlengde van de huidige uitgaven aan Regiotaxi Gelderland. Op basis van het verloop van de uitgaven in het nieuwe regiotaxicontract met ingang van 1 januari 2013 is de verwachting dat de provinciale bijdrage aan het systeem zal uitkomen op circa 6 miljoen per jaar. Hiermee is een aanzienlijke, noodzakelijke besparing op de BDU-middelen bereikt ten opzichte van Voorgesteld wordt om een richtbedrag van 18 miljoen te reserveren (exclusief de Stadsregio) voor een driejarig contract met de Gelderse regio's met ingang van 1 januari Om. de realisatie van regionale samenwerkingsovereenkomsten en de opbouw van de benodigde regionale structuur de komende periode in gang te zetten, wordt voorgesteld om 0,3 miljoen beschikbaar te stellen. 6 Proces en evaluatie De planning is gericht op het afsluiten van regionale samenwerkingsovereenkomsten in het laatste kwartaal van Uiterlijk medio 2014 dient de regio hiervoor een bevoegd orgaan in het leven te hebben geroepen. In 2015 kan vervolgens door de regio vorm worden gegeven aan de invulling van het vervoeraanbod en het contracteren van marktpartijen. De "Visie en kaders voor samenwerking", zoals opgenomen als bijlage 1 bij deze Statenbrief, worden door de Adviesgroep Regiotaxi Gelderland waarin wethouders Wmo en verkeer & ven/oer namens de Gelderse regio's zijn vertegenwoordigd, aangeboden aan de Gelderse gemeenten voor akkoord. Deze besluitvorming loopt gelijk op met die door uw Staten. Arnhem, 12 november zaaknummer Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Comielje - Commissaris van de Koning drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris Bijlagen: S Ontwerpbesluit Begrotingswijziging S Notitie Bijlage 1: Visie en kaders voor samenwerking M Bijlage 2: Provinciale denklijn basismobiliteit (aanvullend openbaar ven/oer)

7 Bijlage 1 bij Statenbrief Invulling Basismobiliteit zaaknummer Visie en kaders voor samenwerking Inleiding De provincie en de Gelderse regio's zoeken in een open proces op welke wijze het doelgroepenvervoer in combinatie met het regionaal ontsluitende openbaar vervoer efficiënter kan worden vormgegeven. In de verschillende regio's zijn/worden studies uitgevoerd waarin de huidige aansturing en vervoerkundige efficiency worden doorgelicht en aanbevelingen worden gedaan voor verbetermogelijkheden. Inmiddels heeft een evaluatie plaatsgevonden van de (tussentijdse) resultaten van de studies. Hieruit is naar voren gekomen dat het doelgroepenvervoer (speciaal vervoer van mensen met een beperking) en het aanvullende (openbaar) vervoer naar de toekomst toe steeds meer met elkaar zullen samenhangen. De beschikbare resultaten zijn gebruikt voor het formuleren van kaderstellende afspraken zoals in deze notitie opgenomen. Visie Onze visie is dat er op regionale schaal regiecentra ontstaan die regie voeren over het regionale kleinschalige openbaar ven/oer en doelgroepenvervoer. Deze 'regiecentrales' werken in opdracht van gemeenten met ondersteuning van de provincie. De scope van de regiecentrales kan per regio verschillen, maar betreft in ieder geval het huidige regiotaxivervoer (Wmo-vervoer en OV-vervoer) en eventuele andere oplossingen voor de witte vlekken in het openbaar vervoeraanbod (gezamenlijk te benoemen als aanvullend ven/oer). De regiecentrales kunnen daarnaast een groeipad volgen, waarbij op flexibele wijze wordt ingespeeld op de ontwikkelingen in het doelgroepenvervoer en de wens van gemeenten en andere partijen om hieraan op regionale schaal invulling aan te geven. De regiecentrales organiseren een vraaggericht (maatwerk-)vervoeraanbod, dat kan bestaan uit diverse ven/oervormen zoals de huidige Regiotaxi, kleinschalige servicelijnen, buurtbussen, andere vomnen van vrijwilligersvervoer en vormen van geregeld doelgroepenvervoer zoals het leedingenvervoer, vervoer naar dagbesteding, WSW-bedrijven etc. De regiecentrale past als concept in de opgave van gemeenten om de vervoersvraag van mensen met een beperking zo efficiënt mogelijk te beantwoorden op basis van de kanteling van de Wmo. De bezuinigingsopgave die is gekoppeld aan de decentralisaties in het sociale domein, vraagt om een efficiënte toedeling van zorg en voorzieningen; dat geldt ook voor het ven/oer van speciale doelgroepen (AWBZ, leerlingen, Wmo, Wsw). Het uitgangspunt is niet langer de verstrekking van een voorziening, maar het beantwoorden van de vraag van de cliënt. Daarbij wordt een beroep gedaan op het zeffoplossend vermogen en de eigen kracht van de samenleving. Mantelzorg en vrijwilligersinitiatieven spelen nadrukkelijk een rol in het beantwoorden van de vervoersvraag. Ook het terugdringen van de vraag door voorziening en cliënt dichter bij elkaar te brengen behoort tot de mogelijkheden. De regiecentrale speelt een rol in het toedelen van de vervoersvraag aan de meest efficiënte vervoersmogelijkheden en het slimmer organiseren van het professioneel contractvervoer van mensen die dat echt nodig hebben.

8 Voor de provincie is het waarborgen van de basismobiliteit het belangrijkste doel dat gerealiseerd moet worden. Onder basismobiliteit wordt verstaan de mogelijkheid voor de inwoners van Gelderland om zich zelfstandig en tegen een redelijk tarief te verplaatsen. De basismobiliteit gaat daarmee vooral over het aanvullende vervoeraanbod in het buitengebied en van/naar kleine kernen waar te weinig vervoersvraag is voor het exploiteren van een reguliere lijndienst. De overtuiging is dat op gemeentelijke en lokale schaal effectiever en efficiënter op de vervoersvraag kan worden ingespeeld dan dat de provincie dat met het reguliere OV kan doen. Om tot de regiecentrales te komen worden per regio nieuwe samenwerkingsovereenkomsten afgesloten tussen de provincie en de regio's. Belangrijk hierbij is dat de regio's aan zet zijn als het gaat om het initiëren van de ontwikkelingen in de regio. De provinciale rol betreft de inbreng van financiële middelen en expertise in combinatie met een verankering van de provinciale doelen in de samenwerkingsovereenkomst. Belangrijk voor de slaagkans van de visie is dat in de regio's voldoende draagvlak bestaat voor de beoogde werkwijze en dat er zo goed mogelijk wordt aangesloten op bestaande structuren van samenwerking. Het is daarom mogelijk dat er per regio verschillende varianten van de regiecentrale ontstaan, waarmee kan worden ingespeeld op de regionale diversiteit. Uitgangspunten Samenwerkingsovereenkomsten Belangrijk voor het realiseren van de visie is dat er in 2014 overeenkomsten worden afgesloten tussen provincie en regio's. Deze samenwerkingsovereenkomsten vormen de basis voor het opzetten van de organisatiestructuur waarmee vanaf 1 januari 2016 het vervoer wordt georganiseerd, gepland en uitgevoerd. In de regiocontracten worden de volgende elementen vastgelegd: 1. Provincie en regio zien het waarborgen van de basismobiliteit als een gezamenlijke taak, waarbij partijen op gelijkwaardige basis met elkaar samenwerken om tot een optimaal vervoeraanbod te komen. 2. Binnen de samenwerking is de regio verantwoordelijk voor de regie over de basismobiliteit in combinatie met (delen van) het doelgroepenven/oer. 3. De overheveling van taken van de provincie naar de regio beperkt zich in deze contractperiode tot Regiotaxi, inclusief de vangnetfunctie voor de OV-reiziger. Verder zal experimenteerruimte worden ingebouwd voor de regionale aansturing van ander ontsluitend, aanvullend (openbaar) ven/oer. Dit is onder andere afhankelijk van de behoefte van de regio en de ontwikkeling van de regiecentra, evenals van de mogelijkheden die de lopende OVconcessies bieden. 4. Het is aan de regio's om te komen tot een samenhangende regio-indeling, waarbij in principe kan worden aangesloten bij de huidige regio-indeling in Regiotaxi Gelderland. De penvoerdersrol in de samenwerking kan worden ingevuld door een (bestaande) WGR-regio of door een (centrum-)gemeente. Het is aan de regio's om hierover een keuze te maken. 5. Het is de wens van de provincie om het samenwerkingsmodel ook met de gemeenten in de Stadsregio Arnhem Nijmegen toe te passen. Voor de gemeenten in de Stadsregio geldt daarbij mogelijk een afwijkend tijdspad, gezien de nog bestaande onzekerheid over de status van de WGR+ en de looptijd van het Regiotaxicontract. Het is aan de gemeenten in de Stadsregio om te bepalen of zij als één of meerdere regio's het contract met de provincie willen aangaan. 6. De provincie draagt in de regionale samenwerking bij door middelen en kennis in te brengen in een te formeren regionaal ontwikkelteam.

9 7. De beschikbare middelen van de provincie bedragen voor de jaren miljoen per jaar 1. De verdeling van deze middelen over de regio's vindt plaats op basis van de huidige provinciale bijdragen aan Regiotaxi Gelderiand per regio. De bijdrage zal worden opgebouwd uit een vaste, vrij besteedbare bijdrage (in het verlengde van de huidige bijdrage aan het Wmo-vervoer), een vaste provinciale bijdrage aan de regionale organisatie en het beheer, en een bijdrage voor de OV-vangnetfunctie waarvoor de provincie risicodragend is. 8. Provincie en gemeenten streven naar een optimale aansluiting van het regionale kleinschalige vervoer op de belangrijkste knooppunten van het OV-netwerk. Het regionale ontwikkelteam zorgt hierbij voor een optimale invulling. 9. De provincie streeft ernaar dat het maatwerkvervoer ook goede mogelijkheden biedt om over de regio- en provinciegrenzen heen te reizen. De provincie bewaakt hiervoor onder meer de contacten met de aangrenzende OV-autoriteiten. 10. Het reguliere openbaar lijndienstvervoer en het maatwerkvervoer vormen communicerende vaten. De provincie spant zich in voor het vergroten van de integratiemogelijkheden van mensen met een beperking in het openbaar vervoer. Uiteraard wordt voldaan aan de landelijke eisen die worden gesteld ten aanzien van de toegankelijkheid van materieel, halte infrastructuur en reisinformatie. Bij het eventueel opheffen van bestaande zwakke buslijnen gedurende de looptijd van het regiocontract, wordt budget beschikbaar gesteld voor het maatwerkvervoer dat door de regiecentrale als alternatief wordt ontwikkeld en aangeboden. 11. Het invullen van de regionale basismobillteit met een vorm van openbaar vraagafhankelijk vervoer vormt de minimale basis voor de regionale samenwerkingsovereenkomsten. Op basis van een cafetariamodel wordt gefaciliteerd dat gemeenten en eventuele andere partijen ook (andere) onderdelen van hun doelgroepenven/oer geheel of gedeeltelijk onderbrengen bij de regiecentrale. Hiermee worden de effectiviteit, efficiency en flexibiliteit van het regionale vervoersysteem verder vergroot. De regionale samenwerkingsovereenkomsten moeten in deze opties voorzien, waarbij ingroei van diverse vormen van ven/oer ook gedurende de looptijd kan plaatsvinden. 12. De wijze van inkoop van het vervoer volgt het principe van de regiecentrale waarbij de planning van het vervoer separaat wordt gecontracteerd van de uitvoering van ritten. Hierdoor kunnen meerdere vervoerders gecontracteerd worden en vindt aanbesteding van de uitvoering van het vervoer MKB-vriendelijk plaats op basis van de nieuwe Aanbestedingswet. 13. Eind 2017 worden de samenwerkingsovereenkomsten geëvalueerd en wordt bepaald op welke wijze en tegen welke condities in de jaren na 2018 de organisatie van de basismobiliteit en het doelgroepenvervoer het beste kan worden ingevuld, mede in het licht van de maatschappelijke ontwikkeling. 14. De nieuwe samenwerking die wordt bezegeld in de overeenkomsten zal effect hebben op de ambtelijke ondersteuningsstructuur. Op deze effecten moet door beide partijen tijdig worden geanticipeerd om aanpassing van - en verankering in - de provinciale en regionale organisatie mogelijk te maken. Op basis van bovenstaande uitgangspunten liggen er een aantal keuzes open die met name door de gemeenten moeten worden ingevuld. 1 Exclusief eventuele middelen voor de gemeenten in de Stadsregio op basis van de huidige BDU-bijdrage aan de Stadsregiotaxi door de Stadsregio Arnhem Nijmegen.

10 Een belangrijke keuze hierbij is de invulling van de regionale samenwerking en het vormgeven en aansturen van de regionale regiecentrale: a. Welke partijen werken daarin samen? b. Welke vervoersstromen worden hierin op welke termijn ondergebracht? c. Hoe wordt de organisatie van de regionale regiecentrale regionaal vormgeven? - Door een private of publieke partij? - In opdracht van een WGR of gemeente als penvoerder? Uiterlijk medio 2014 dient de regio een bevoegd orgaan in het leven te hebben geroepen voor het maken van afspraken in de vorm van een samenwerkingsovereenkomst.

11 Bijlage 2 bij Statenbrief Invulling Basismobiliteit zaaknummer Provinciale denklijn basismobiliteit (aanvullend openbaar vervoer) Aanleiding De maatschappelijke ontwikkeling is aanleiding voor de Gelderse gemeenten en de provincie om nieuwe concepten te onderzoeken voor de invulling van de vervoersvraag op lokaal en regionaal niveau. In het domein van de basismobiliteit waar gemeenten en provincie samenwerken voor het dekken van de ven/oerbehoefte in het buitengebied en van kwetsbare doelgroepen (Regiotaxi Gelderland), zijn de volgende ontwikkelingen van invloed: - Vergrijzing en krimp - Verdere decentralisatie van doelgroepenven/oer naar gemeenten - Minder geld door bezuinigingen - Een terugtredende overheid; meer verantwoordelijkheid bij burger De provinciale Adviesgroep Regiotaxi, waarin de verschillende regio's zijn vertegenwoordigd door wethouders sociaal en vervoer, heeft het initiatief genomen om toekomstscenario's te ontwikkelen voor de periode na 2016 als het huidige contract van Regiotaxi Gelderland afloopt. In juni 2012 heeft dit geleid tot een visiedocument dat is besproken in de verschillende regio's en waarop is voortgebouwd in het kader van de omgevingsvisie. De visie bevat een aantal scenario's voor het beantwoorden van de ven/oersvraag en de rol die het aanvullend openbaar vervoer hierin kan spelen. Nieuwe richtinq(en) onderzoeken Op basis van de ontwikkelde visie ligt de keuze voor of moet worden voorgebouwd op de bestaande structuur of moet worden gekozen voor een fundamenteel andere ordening voor het bedienen van de vervoersvraag. De andere ordening is onderdeel van de voorkeursvariant die boven is komen drijven in de visieontwikkeling van het afgelopen jaar. Kern ervan is een nieuwe verantwoordelijkheidsverdeling tussen provincie en regiogemeenten, waarbij beide overheden zich richten op hun kernkwaliteit: de provincie op de vormgeving en de bereikbaarheid van regionale voorzieningen (dikke stromen, lijngebonden) en de regiogemeenten op het aanvullend, ontsluitend vervoer in combinatie met hun verantwoordelijkheid voor het doelgroepenvervoer (Wmo-vervoer, leerlingenven/oer, AWBZ-vervoer). De voorkeursvariant dient nader te worden onderzocht op zijn effecten: financieel, organisatorisch en qua rolverdeling. In deze notitie is de denklijn voodopig uitgewerkt waarmee Gedeputeerde Staten in een gezamenlijk proces met de regiogemeenten willen toegroeien naar nieuwe afspraken over de invulling en organisatie van het regionale, aanvullende openbaar vervoer. De denkrichting moet worden doorontwikkeld en staat open voor aanpassingen. De provincie en de regio's zullen elk apart een gelijkluidend besluit moeten nemen over de inhoud van het aanvullend OV en de organisatie daarvan.

12 Planning De Stadsregio wordt als gelijkwaardige regionale partner in het proces met de andere Gelderse regio's betrokken, anticiperend op de voorgenomen aansluiting bij de provinciale structuur. Tevens vindt afstemming plaats met onze samenwerkingspartners in Oost Nederland. In 2013 zullen de uitgangspunten van de voorkeursvariant worden beproefd op hun consistentie, rekening houdend met een brede visie op het openbaar vervoer. Als eind 2013 bestuurlijk overeenkomst is bereikt over de gewenste oplossingsrichting, kan een vervolgtraject in gang worden gezet voor concretisering van de samenwerking. Deze moet in 2014 zijn beslag krijgen in nieuwe bestuurlijke samenwerkingsovereenkomsten met de verschillende regio's die de huidige overeenkomsten voor Regiotaxi Gelderland vervangen. Het jaar 2015 is gereserveerd voor implementatie van de nieuwe structuur. Mobiliteit als randvoorwaarde Mobiliteit is belangrijk voor de participatie van mensen en de bereikbaarheid van voorzieningen. Bereikbaarheid gaat hand in hand met de leefbaarheid van steden, wijken, dorpen en het landelijk gebied. De provincie wil daarom realiseren dat haar inwoners op laagdrempelige wijze in hun mobiliteitsbehoefte kunnen voorzien en dat voorzieningen goed bereikbaar zijn. Dit kan door gebruik te maken van eigen - individuele - vervoermiddelen zoals de fiets en de auto of door gebruik te maken van collectieve voorzieningen of andere deelvervoerconcepten. Om congestie te voorkomen en bereikbaarheid te waarborgen streeft de provincie ernaar om van, naar en in de steden het gebruik van fiets en openbaar vervoer te stimuleren. Trein en bus zullen daarbij hoogwaardige vervoervormen zijn, die van, naar en in de steden vervoer van hoge kwaliteit en kwantiteit bieden, zodanig dat er een aantrekkelijk alternatief voor het individuele autogebruik wordt geboden. Aanvullend hierop is er de ontwikkeling dat ook digitale bereikbaarheid als een volwaardige vorm van mobiliteit wordt gezien die de behoefte aan contact kan dekken zonder dat fysieke verplaatsing noodzakelijk is. In de mobiliteitsopgave staan centraal: Digitale en fysieke bereikbaarheid van voorzieningen Behoud van leefbaarheid en vitale regio's De vraag, behoefte van de burger is leidend Maatwerk per regio, rekening houdend met de eigenheid en dynamiek Openbaar Vervoer Kernnet Een collectief aanbod met trein of bus willen wij inzetten waar voldoende vervoersvraag is. Op de belangrijkste relaties met grote ven/oerstromen kan het OV groeien in kwantiteit en kwaliteit en zo vormen spoor en HOV samen het kernnet, de ruggengraat en ribben van het OV-net. Belangrijk hierbij is de relatie met de ruimtelijke ordening. Het openbaar vervoer moet zich primair richten op bereikbaarheid van locaties met de belangrijkste voorzieningen, scholen en werklocaties. Andersom geldt dat deze voorzieningen, scholen en werklocaties gelegen moeten zijn op of nabij de knooppunten van het openbaar vervoer. Alleen door deze clustering in samenhang met het OV-netwerk blijven voorzieningen bereikbaar en is er voldoende vraag naar frequent openbaar ven/oer van hoge kwaliteit. Het kernnet van trein en bus valt onder verantwoordelijkheid van de provincie. Uiteraard vindt hierover afstemming plaats met de gemeenten als wegbeheerders, RO-planners en ontwikkelaars en als verantwoordelijke partij voor het lokale mobiliteitsbeleid.

13 Uitgangspunten voor de vormgeving van het Kernnet zijn: Provincie als regisseur Bereikbaarheid regionale voorzieningen Kernnet op de dikke stromen tussen knooppunten als ruggengraat en ribben van het OV-net Belangrijke vraagpunten zijn hoe het Kernnet zich de komende jaren gaat ontwikkelen: - rekening houdend met de ontsluiting van bovenregionale en regionale voorzieningen; - waar knooppuntontwikkeling kan plaatsvinden; - waar de witte vlekken in het aanbod ontstaan, zowel in tijd als ruimte. Aanvullend (openbaar) vervoer In delen van de provincie is de vervoersvraag te gering voor goed en efficiënt te exploiteren openbaar lijndienstvervoer. De provincie vindt het in die situaties acceptabel dat het aanbod van lijngebonden openbaar ven/oer daar dus beperkt of afwezig is. In die situaties gaat de provincie in de eerste plaats uit van zelfredzaamheid van burgers en instellingen om aan hun vervoerbehoefte invulling te geven. Dit betekent dat burgers worden geacht zelfstandig (met de fiets, auto of door meerijden met anderen) het OV-netwerk te kunnen bereiken waarbij de provincie zorgdraagt voor goede overstapfaciliteiten, waaronder parkeerplaatsen, goede fietsenstallingen en beschutte wachtruimtes op de knooppunten van het openbaar vervoer. Daar waar knelpunten ontstaan voor burgers, bedrijven en instellingen stimuleert en ondersteunt de provincie het ontstaan van een aanvullend vervoeraanbod op lokaal en (sub)regionaal niveau. Dit in samenspraak met de regiogemeenten die vanuit verschillende regelingen verantwoordelijk zijn voor het doelgroepenvervoer. Ook hierbij geldt dat voor het opzetten van het maatwerk een beroep wordt gedaan op de zelfredzaamheid in de samenleving. Hierbij denkt de provincie aan het ondersteunen van maatschappelijke initiatieven en het inzetten van vrijwilligers of personen met afstand tot de arbeidsmarkt voor het uitvoeren van de voorziening. Ook kunnen ICT ondersteunde concepten beschikbaar komen. Daarnaast kan ook lijngebonden lokaal OV onderdeel zijn van het aanvullend ven/oer. Het aanvulllend vervoer zal altijd gelinkt moeten zijn aan het OV-netwerk door aansluitingen op OV-haltes met goede voorzieningen. In de vormgeving van het aanvullend (openbaar) vervoer werken provincie en gemeenten nauw samen. Er is een primair belang voor de gemeenten om lokale voorzieningen (zorg, wonen, welzijn en onderwijs) bereikbaar te houden. Gemeenten zijn wettelijk verantwoordelijk voor de vervoersvoorzieningen van kwetsbare burgers; het gaat veelal om maatwerkvervoer voor speciale doelgroepen en soms voor iedereen toegankelijk. De provincie heeft een eigen ambitie in het behouden en stimuleren van de leefbaarheid van kleine kernen en het buitengebied. De provincie wil voor het aanvullend openbaar ven/oer optreden als facilitator (geld en kennis) en niet als regisseur. De regie ligt bij de regiogemeenten. Deeltaxisystemen zoals de huidige regiotaxi maken deel uit van het aanvullend vervoer. Onderstaand schema biedt inzicht in de verdeling van de verantwoordelijkheden tussen de provincie en de regiogemeenten. Op dit moment is de provincie zowel verantwoordelijk voor het aanvullend openbaar vervoer, inclusief regiotaxi. In de nieuwe (conceptuele) situatie is de lijn in het schema naar links verschoven en vindt samenwerking plaats op het punt van de dikke rode stippellijn, de vormgeving van het aanvullend (openbaar) vervoer.

14 Rrovincie Trein Kernnet 1 Aanvullend OV I r t in gegiotaxi ï Gemeenten Doelgro e P en crvo er In het aanvullend openbaar vervoer wil de provincie versnippering voorkomen. Ook moeten initiatieven elkaar ondersteunen door het delen van ervaringen. De provincie streeft er daarom naar dat het ontstaan van maatwerkvervoer en de exploitatie daarvan plaatsvindt onder regionale regie, waarin gemeenten, provincie en eventuele andere stakeholders met elkaar samenwerken. Op regionaal niveau worden de kaders voor het maatwerkvervoer benoemd en vastgesteld en worden de regionale initiatieven ondersteund. Door het kwartet afstemming RO - aantrekkelijk openbaar vervoer - zelfredzaamheid - aanvullend vervoer moet binnen de provincie Gelderland iedere burger zich tegen redelijke kosten op adequate en comfortabele wijze kunnen verplaatsen. Uitgangspunten voor de vormgeving van het aanvullend openbaar vervoer zijn: Samenwerking tussen provincie en gemeenten vanuit gezamenlijke ambitie Regie door regiogemeenten, provincie als facilitator Financiële ondersteuning vanuit provincie voor bereikbaarheidsdoelstelling Regiotaxi onder regionale regie Vraagpunten voor de vormgeving en invulling van het aanvullend OV zijn: - de regionale aansturing en de provinciale betrokkenheid; - de verschillende vormen waaruit aanvullend OV kan bestaan; - de jundische inbedding: het OV-lijnennet valt onder de concessiewetgeving, het aanvullend vervoer vindt plaats op basis van (aanbestede) opdrachten /regelgeving vervoer op afroep en regelgeving voor vrijwilligersprojecten. In 2013 worden regionale studies uitgevoerd die de benodigde kennis aanleveren. Strategie De provincie bepaalt samen met de OV-vervoerbedrijven (concessiehouders) en de gemeenten de ontwikkeling van het OV-lijnennet in de provincie. Hierbij geldt als leidraad dat de focus ligt op het ontwikkelen van aantrekkelijke, snelle, frequente verbindingen naar (boven)regionaie voorzieningen, scholen en werklocaties, daar waar de (potentiële) vervoersvraag dit rechtvaardigt. Dit heet het kernnet openbaar vervoer.

15 Daar waar de vervoersvraag te gering is om aantrekkelijk OV te bieden wordt het aanbod van OV afgestemd op de specifieke doelgroepen die met deze lijnen reizen. In veel gevallen gaat het hierbij om scholieren/studenten naar middelbaar en hoger onderwijs. Door de rationalisatie van het aanbod zullen niet alle kernen en voorzieningen door lijngebonden OV ontsloten worden. Aanvullend OV kan hiervoor een oplossing bieden. Vraagpunten: - Invulling van het OV-lijnennet in overleg met gemeenten. - Wijze van afstemming met de ontwikkeling van het aanvullend vervoer. Om aanvullend OV te stimuleren en te ondersteunen kunnen de provincie en gemeenten regionale regiecentra opzetten. De regiecentra initiëren niet zelf het aanvullend vervoer. Zij spelen in op de behoeften en initiatieven vanuit de samenleving. Deze initiatieven kunnen afkomstig zijn van groepen burgers, van dorps- en wijkraden, scholen, gezondheidsinstellingen en andere maatschappelijke organisaties. Belangrijk bij deze initiatieven is dat van de initiatiefnemers een actieve rol wordt gevraagd bij de uitvoering van het maatwerkvervoer. *:tösëss33rss3ri&i:-. jtxpionatws Vragen voor regionale organisatie en beheer: - Welke oplossingen zijn hiervoor in beeld? - Hoe wordt de samenwerking tussen partijen vormgegeven? - Is er sprake van uniformiteit of behoefte aan regionale verschillen? Financiering De financiering van het openbaar vervoer en het gemeentelijk doelgroepenvervoer staan onder druk. Beide overheden zijn door rijksbezuinigingen genoodzaakt efficiencymaatregelen te nemen. Door samenwerking en afstemming wordt gestreefd naar het in stand houden van de bereikbaarheid van voorzieningen en naar optimale mogelijkheden voor participatie aan de samenleving. Als het gaat om de betrokkenheid en financiële ondersteuning van aanvullende openbaar vervoervoorzieningen, blijft de provincie haar verantwoordelijkheid nemen, ook in een eventuele nieuwe samenwerkingsvorm. Daarbij is de insteek dat de werkelijke provinciale bijdrage aan Regiotaxi in de periode beschikbaar blijft als bijdrage aan het aanvullend openbaar vervoer in de periode Tegelijkertijd zal er op het openbaar vervoer als totaal bezuinigd moeten worden vanwege de rijksbezuinigingen op de BDU.