SOEK Senioren Op Eigen Kracht Hellendoorn 2012

Transcriptie

1 Senioren Op Eigen Kracht Hellendoorn 1

2 Colofon Senioren Op Eigen Kracht, Hellendoorn Februari 2013 Jannet Visser (GGD Twente) Marisca Hutten (Stichting De Welle) Stichting De Welle Dahliastraat LA Nijverdal Telefoon: Stichting De Welle Overname van dit rapport of gedeelten daaruit is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. 2

3 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1, de uitvoering Doel Doelgroep Werkwijze Werving en publiciteit Vragenlijst Begeleidend onderzoek Samenwerking Wierden, Tubbergen, Hellendoorn en Hof van Twente 8 2 Huisbezoeken Aantal deelnemers Verhouding mannenvrouwen 9 3 Resultaten van het huisbezoek Inleiding Wonen en zelfredzaamheid Wonen Zelfredzaamheid bij boodschappen doen Zelfredzaamheid bij warm eten Vervoer Veiligheid Gezondheid Ervaren gezondheid Psychische gezondheid Beperkingen Vallen Medicijngebruik Tijdsbesteding Bewegen Recreatieve bezigheden Vrijwilligerswerk en andere werkzaamheden Sociale contacten en eenzaamheid Huishoudsituatie Sociale contacten Eenzaamheid Voorzieningen Reacties op de huisbezoeken 23 4 Vervolgtraject Vervolgcontacten Verwijzingen Herhaalbezoeken 24 5 Conclusies en aanbevelingen Conclusies Aanbevelingen 26 Bijlage 1 Lijst met opmerkingen bij de vragenlijst jarigen Bijlage 2 Lijst met opmerkingen bij de vragenlijst 80plussers Bijlage 3 Lijst met opmerkingen bij de vragenlijst 90plussers 3

4 4

5 Samenvatting In 2009 is Stichting De Welle in de gemeente Hellendoorn begonnen met preventieve huisbezoeken 75plus onder de naam = Senioren Op Eigen Kracht. De huisbezoeken zijn bedoeld om problemen op het gebied van eenzaamheid, zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie tijdig te signaleren. De werkwijze is oplossingsgericht en stimuleert de eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid van de bezochte ouderen. richt zich op zelfstandig wonende ouderen. Seniorenvoorlichters (vrijwilligers) voeren de huisbezoeken uit. Dit is de vierde rapportage over de huisbezoeken in Hellendoorn. Hierin zijn de antwoorden beschreven op de vragenlijst, die bij de gesprekken met de ouderen wordt gebruikt. Het begeleidend onderzoek is uitgevoerd door de GGD Twente. zijn er in 313 ouderen bezocht door 15 vrijwilligers. Een deel van de huisbezoeken heeft plaats gevonden bij de groep. Verder zijn nieuwe 75jarigen bezocht. De gemiddelde leeftijd van de bezochte ouderen is. In deze rapportage worden de resultaten van beide groepen afzonderlijk beschreven. De belangrijkste resultaten zijn: Wonen Het merendeel van de ouderen in Hellendoorn is tevreden over de woning en de woonomgeving. 93 bevalt het wonen in de buurt goed en 94 is tevreden over de woning. Van de jarigen zegt 8 zich niet meer zo goed te kunnen redden; bij de 80plussers is dit 25. Voor vrouwen is dit vaker een probleem, dan voor mannen. Zelfredzaamheid 21 van de ouderen kan niet meer zelfstandig boodschappen doen. Vrouwen hebben hier vaker problemen mee dan mannen. Het verschil naar leeftijd is groot. Bij de jarigen kan 13 niet meer zelfstandig boodschappen doen; bij de 80plussers is dit 49. Vrouwen hebben meer problemen met boodschappen doen, dan mannen. Een vergelijkbaar verschil is te zien bij het zelfstandig warm eten klaar maken. 18 van de jarigen maakt niet elke dag zelf warm eten klaar; bij de 80plussers is dit percentage gestegen naar 45. Op dit terrein hebben de mannen meer problemen, dan de vrouwen. 15 van de bezochte ouderen heeft vervoersproblemen, waardoor men ergens niet naartoe kan gaan, waar men wel graag naartoe had gewild. Gezondheid Van de bezochte ouderen ervaart 65 de eigen gezondheid als (zeer) goed tot uitstekend. Bij de 80plussers daalt dit percentage slechts weinig. Ruim een kwart van de bezochte ouderen rapporteert klachten op psychisch gebied (geheugen, somberheid en/of gespannenheid). Ondanks de goed ervaren gezondheid brengt de gezondheidssituatie echter wel beperkingen met zich mee. Bij de jarigen zegt 50 beperkt te zijn; bij de 80plussers loopt dit op naar 83. Het meest genoemd worden beperkingen bij het uitvoeren van huishoudelijke taken en beperkingen in mobiliteit (lopen, tillen, bukken). 19 van de ouderen is in de afgelopen 3 maanden gevallen. Het aantal val incidenten neemt flink toe met de leeftijd: van 17 bij de jarigen naar 28 bij de 80plussers. Het medicijngebruik onder ouderen ligt zeer hoog. 84 van de jarigen gebruikt medicijnen (op doktersvoorschrift). Dit stijgt naar 95 bij de 80plussers. Tijdsbesteding Veel ouderen doen regelmatig aan beweegactiviteiten: bij de jarigen ligt het beweegpercentage op 82; bij de 80plussers zakt dit naar 55. Er is echter niet gevraagd, hoe lang en hoe vaak men beweegt. Mannen bewegen meer dan vrouwen. Het meest genoemd zijn fietsen, wandelen en werken in de tuin. 94 van de ouderen heeft recreatieve bezigheden. Verreweg het meest genoemd worden lezen en puzzelen. 12 van de 80plussers noemt computeren. Dit loopt bij de jarigen op naar 35. Vrijwel alle ouderen hebben meerdere recreatieve bezigheden. 29 van de ouderen doet aan vrijwilligerswerk. Dit loopt sterk terug met de leeftijd van 34 bij de jarigen naar 6 bij de 80plussers. 12 van de bezochte ouderen geeft mantelzorg. Ook dit percentage loopt terug met de leeftijd. De meeste mantelzorg wordt aan de partner gegeven. De meeste ouderen zijn tevreden over de manier waarop zij hun tijd vullen. 5

6 Sociale contacten en eenzaamheid Het aantal alleenstaande ouderen neemt snel toe met de leeftijd. Van de 80plussers woont bijna driekwart alleen. In de groep 75 is dit 39. Vrijwel alle ouderen hebben regelmatig contacten met kinderen, familie en/of vrienden en buren. Ook kan vrijwel iedereen bij iemand terecht als er problemen zijn. De tevredenheid over de sociale contacten is dan ook groot: 91 is tevreden. Ondanks de positieve ervaring met de sociale contacten voelt 21 van de bezochte ouderen zich wel eens eenzaam. Bij de jarigen is dit percentage 18. Dit stijgt naar 34 bij de 80plussers. Mogelijk ligt dit percentage in werkelijkheid hoger. Volgens recent GGD onderzoek () is 54 van de 75plussers in Hellendoorn matig tot (zeer) ernstig eenzaam. Ouderen geven zelf een flink aantal zeer bruikbare adviezen om eenzaamheid te verminderen of te voorkomen. Een klein aantal ouderen (14 van de 313) ervaart eenzaamheid als een probleem. Voorzieningen Van de bezochte ouderen kent 69 het zorgloket; 71 van de jarigen en 59 van de 80pussers. 40 van de ouderen heeft er wel eens gebruik van gemaakt. 89 van de bezochte ouderen weet waarvoor men bij Stichting De Welle terecht kan. Dit percentage is de afgelopen jaren duidelijk verbeterd. In alle gesprekken is het onderwerp eenzaamheid aan de orde geweest. Het huisbezoek is daardoor een manier van werken om problemen op dit gebied (tijdig) te signaleren. Daarnaast kunnen zich uiten over de beperkingen die zij ervaren in relatie tot hun gezondheid, maar kunnen zij ook praten over de prettige dingen in het leven en de manier waarop zij een zinvolle en bevredigende dagbesteding vinden. Opmerkelijk zijn de verschillen die optreden in zelfredzaamheid en beperkingen bij het ouder worden. De oudere ouderen scoren dan aanzienlijk slechter, dan de jongere ouderen. De meeste ouderen willen graag zelfstandig blijven wonen en deel nemen aan de samenleving. Dit betekent dat juist voor deze groep veel voorzieningen en regelingen moeten worden getroffen, die dit ook daadwerkelijk mogelijk maken. Ouderen tonen zich uiterst positief over de huisbezoeken. Folders worden naar behoefte uitgereikt en eventueel afspraken gemaakt voor een vervolggesprek met de ouderenadviseur. Ouderen worden zoveel mogelijk gestimuleerd om zelf initiatief te nemen. Lukt dat niet, dan kunnen zij rekenen op een steuntje in de rug. 6

7 1, de uitvoering 1.1 Doel De doelstelling van Senioren Op Eigen Kracht () is het in een vroeg stadium signaleren van problemen op het gebied van eenzaamheid, zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie en het versterken van eigen initiatief en verantwoordelijkheid van ouderen. Stichting De Welle wil ouderen die het risico lopen te vereenzamen al in een vroeg stadium opsporen en niet afwachten tot sociale contacten wegvallen. Bovendien sluit de werkwijze goed aan bij de uitgangspunten van de Wmo om ouderen mogelijkheden te bieden om zo lang mogelijk in de eigen woning te blijven wonen en te laten participeren aan de samenleving. Hoofddoel van de huisbezoeken is het bespreekbaar maken van het onderwerp eenzaamheid en het vergroten van de zelfredzaamheid van ouderen; niet door middel van het traditionele beroep op voorzieningen en zorg, maar door in te zetten op eigen kracht, initiatief en aandacht voor leefstijl. Komen er zelf niet uit, dan wordt aanvullende ondersteuning geboden. Het huisbezoek biedt de gelegenheid om onder andere het zorgloket, de activiteiten voor ouderen van de Stichting De Welle, het maatschappelijk werk en mogelijkheden voor financiële ondersteuning onder de aandacht van ouderen te brengen. 1.2 Doelgroep De huisbezoeken richten zich in de eerste plaats op zelfstandig wonende ouderen vanaf 75. Ouderen van die leeftijd krijgen vaker te maken met lichamelijke achteruitgang en verlies van een partner. Op deze leeftijd kan echter vaak nog het sociale netwerk gestimuleerd worden. In Hellendoorn is ervoor gekozen om niet alleen de ouderen vanaf 75, maar ook de oudere ouderen (80plussers) te benaderen. Juist zij vormen een kwetsbare groep met grote kans op overlijden. Zij moeten, zo lang het nog kan, van een huisbezoek gebruik kunnen maken. 1.3 Werkwijze De huisbezoeken worden uitgevoerd door vrijwilligers (seniorenvoorlichters).in is een team van 15 seniorenvoorlichters op pad geweest. Samen met de voorlichters is een vragenlijst opgesteld, die als leidraad dient voor de gesprekken. Door de opbouw van de vragenlijst en de volgorde van de thema s wordt het onderwerp eenzaamheid bespreekbaar gemaakt. Het gaat er niet om allerlei mogelijkheden voor hulp en ondersteuning onder de aandacht te brengen, maar om erachter te komen welke vragen, behoeften en problemen er bij de ouderen zelf leven en welke oplossing men zelf weet of uit kan voeren. Zo nodig wordt een steuntje in de rug gegeven bij vervolgstappen. Het is de bedoeling om niet aanbod, maar vraaggericht te werken. De seniorenvoorlichters krijgen gemiddeld drie keer per een training of een scholing van derden om hen van de sociale kaart op de hoogte te houden en van de mogelijkheden om de ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Ook wordt er vaak stil gestaan bij gesprekstechnieken of hoe om te gaan met ouderen met een auditieve of visuele beperking. In principe is het huisbezoek eenmalig. Bij gesignaleerde problematiek wordt de ouderenadviseur ingeschakeld. Zij houdt vinger aan de pols, neemt nog eens contact op en geeft indien nodig extra ondersteuning. Bij complexe problematiek wordt in overleg met de ouderenadviseur doorverwezen naar het maatschappelijk werk, geestelijke gezondheidszorg, MEE, Stichting Vrijwillige Thuiszorg of andere hulpverlenende organisaties of personen. Deelname aan de huisbezoeken is vrijwillig en gratis. 1.4 Werving en publiciteit De deelnemers aan de huisbezoeken worden persoonlijk aangeschreven. Op basis van gegevens uit de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA) worden namens De Welle uitnodigingen gestuurd naar alle ouderen van een bepaalde leeftijdscategorie. Telkens wordt een groep van zodanige omvang uitgenodigd, dat deze behapbaar blijft voor de seniorenvoorlichters en de ouderen niet te lang op een afspraak hoeven te wachten. In de uitnodiging wordt gevraagd om naar De Welle te bellen, wanneer men geen prijs stelt op een huisbezoek. De adressen worden verdeeld over de seniorenvoorlichters, die vervolgens zelf een afspraak maken voor een huisbezoek. Het aantal adressen per seniorenvoorlichter verschilt. Dit heeft direct te maken met de beschikbare tijd van de seniorenvoorlichter. 7

8 In de wachtkamer van de meeste huisartsen ligt een informatieve folder over. De folder is eveneens verspreid bij wijkcentra, zorginstellingen, apotheek, bibliotheek en andere openbare gebouwen. 1.5 Vragenlijst Alle seniorenvoorlichters zijn direct betrokken bij het evalueren en verbeteren van de vragenlijst. De resultaten van de huisbezoeken worden ook weer met hen teruggekoppeld. Hiermee komt een proces op gang van uitwisseling van kennis en ervaring, niet alleen tussen professionals onderling, maar vooral ook tussen professionals en vrijwilligers. De bij de huisbezoeken gebruikte vragenlijst is onveranderd ten opzichte van. De laatste verandering was in, toen is het onderwerp veiligheid toegevoegd. 1.6 Begeleidend onderzoek Om inzicht te verkrijgen in de gezondheidsproblematiek van de doelgroep wordt begeleidend onderzoek uitgevoerd door de GGD. Dit onderzoek geeft een beeld van de totale groep, zodat zo nodig de werkwijze van de seniorenvoorlichters hierop aangepast kan worden. Het onderzoek biedt handreikingen voor kwalitatieve verbeteringen of veranderingen. De onderzoeksresultaten kunnen bovendien aanknopingspunten geven voor preventief ouderenbeleid van de gemeente, het welzijnswerk of andere organisaties die zich met ouderen bezig houden, zoals de thuiszorg en de huisartsen. Ook kan een aanzet gegeven worden voor het ontwikkelen van een vervolgaanbod. Voor het verwerken van de vragenlijsten is door de GGD een invoerprogramma in Excel gemaakt. Volgens een vaste codering worden de vragenlijsten van de huisbezoeken ingevoerd door een vrijwilliger bij De Welle. De gegevens worden vervolgens bij de GGD ingelezen in een SPSS bestand, waarna analyse van de resultaten plaats vindt. Bovendien wordt een vergelijking gemaakt met cijfers uit de ouderenmonitor in Hellendoorn van, zodat bepaald kan worden of de bereikte doelgroep al dan niet afwijkt van het Hellendoornse gemiddelde en of specifieke problemen soms vaker of juist minder vaak voorkomen. 1.7 Samenwerking Wierden, Tubbergen, Hellendoorn en Hof van Twente De huisbezoeken in Hellendoorn staan niet op zichzelf, maar zijn uitgevoerd in samenwerking met het welzijnswerk voor ouderen in Tubbergen, Wierden en Hof van Twente. Dit betekent dat de werkwijze in de vier gemeenten vergelijkbaar is. Ouderenadviseurs maken direct gebruik van elkaars ervaringen en expertise. De vragenlijsten zijn identiek en er wordt op dezelfde wijze geregistreerd door vrijwilligers. Dit maakt vergelijking van de resultaten tussen de gemeenten, maar ook tussen verschillende leeftijdsgroepen mogelijk. Primair doel van de samenwerking is professionalisering van het werk van de seniorenvoorlichters en het aanbieden van een kwalitatief goed product. De signalerings en ondersteuningsfunctie van de huisbezoeken kan hierdoor steeds beter tot haar recht komen, terwijl er ook aandacht is voor de vervolgcontacten en een vervolgaanbod in de preventieve sfeer. In 2013 zal ook uitgevoerd gaan worden in de gemeente Almelo. 8

9 2 Huisbezoeken 2.1 Aantal deelnemers Het aantal 65plussers in de gemeente Hellendoorn bedraagt 6424 personen (CBS, januari ). Dat zijn er 370 meer dan in. Volgens dezelfde cijfers bestaat de doelgroep voor, de 75 plussers, uit 2752 personen. Een deel van deze ouderen is in de voorgaande jaren bezocht. Voor zijn in totaal 589 uitnodigingen verstuurd. Er zijn 313 ouderen bezocht, waarmee de gemiddelde respons op 53 komt. De 90plussers uit deze groep zijn in de zomermaanden bezocht. De respons bij de oudste ouderen lag hoger, namelijk op 62. Het aantal huisbezoeken ligt iets lager, dan het aantal bereikte ouderen, omdat ook een aantal echtparen is bezocht. De gemiddelde leeftijd van de bezochte ouderen is. De deelname in de afgelopen jaren voor de verschillende leeftijden ziet er als volgt uit: Geboorte Aantal 2009 Aantal Aantal Aantal Tabel 2.1 Aantal deelnemers 2009,, en 2.2 Verhouding mannenvrouwen De gegevens van 313 vragenlijsten zijn verwerkt (180 vrouwen en 133 mannen). De ouderen zijn in twee groepen verdeeld. De groep van de nieuwe 75jarigen en de groep van. Hoe is de manvrouw verhouding bij deze twee groepen in Hellendoorn? Man aantal Man Vrouw aantal Vrouw aantal Tabel 2.2 Verdeling mannen en vrouwen De werkelijke manvrouw verdeling in Hellendoorn bij 75plussers is 37 mannen en 63 vrouwen (cijfers CBS). Het lijkt erop, dat bij de huisbezoeken relatief wat meer mannen worden bereikt. 9

10 3 Resultaten van het huisbezoek 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk zijn de gegevens van 313 vragenlijsten verwerkt. Er is een onderscheid gemaakt naar mannen en vrouwen. In een aantal gevallen zijn echtparen bezocht. Dit is altijd gerekend als 2 personen (er is voor elke partner een afzonderlijke vragenlijst ingevuld). Naast geslacht is een onderscheid gemaakt naar leeftijd, waarbij de grens bij is gelegd. De beschreven thema s volgen de onderwerpen volgorde van de vragenlijst. Naast percentages wordt ook een deel van de aanvullende opmerkingen weergegeven, die door de ouderen zijn gemaakt. Zo mogelijk worden de gegevens uit de huisbezoeken aangevuld met informatie uit het ouderenonderzoek van de GGD, dat in is uitgevoerd. 3.2 Wonen en zelfredzaamheid Wonen Hoe bevalt het wonen u in deze buurt? Man Vrouw Goed Niet altijd goed Slecht Tabel 3.1 Tevredenheid woonomgeving/buurt De vraag over wonen is gesteld als gemakkelijke introductievraag, om het gesprek op gang te brengen en om de cliënt en wellicht ook de seniorenvoorlichter een beetje op gemak te stellen. Het wonen in Hellendoorn bevalt het overgrote deel van de bezochte ouderen goed. Dit geldt zowel voor de 75, als voor de 80jarigen. Vrouwen zijn iets minder tevreden over de buurt, dan de mannen. Slechts 7 van de bezochte ouderen is niet altijd tevreden. Uit het ouderenonderzoek van de GGD komt naar voren, dat 82 van de 75plussers niet van plan is om te verhuizen. Hoe bevalt de woning? Man Vrouw Goed Niet altijd goed Slecht Tabel 3.2 Tevredenheid woning Ook over de woning zelf zijn de meeste ouderen tevreden. Er is geen verschil naar leeftijd en geslacht. Kunt u zich nog goed redden in uw woning? Ja/Nee eruithalen Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.3 Redzaamheid in de woning 10

11 In de loop der jaren lijkt men zich minder goed te kunnen redden in de huidige woning, terwijl toch de gemiddelde leeftijd van, en ongeveer hetzelfde was. Vrouwen kunnen zich minder gemakkelijk redden dan mannen. Een heel duidelijk verschil is te zien bij de oudere ouderen. Een kwart van deze ouderen kan zich minder goed redden in de huidige woning. Dat verklaart een (groot) deel van het verschil tussen mannen en vrouwen. Aan de ouderen is gevraagd of zij mogelijkheden zien om zelf hun zelfredzaamheid in de woning te vergroten. Enkele opmerkingen: Douchestoeltje Traplift Huishoudelijke hulp Met wat huishoudelijke hulp en soms koken Aanpassing badkamer beneden Alles gelijkvloers Via Wmo woning aanpassen Wasmachine naar beneden i.v.m. traplopen Zelfredzaamheid bij boodschappen doen Kunt u nog zelf de dagelijkse boodschappen doen? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.4 Zelfredzaamheid bij boodschappen doen Veel ouderen kunnen nog zelf de boodschappen doen; 21 heeft daar moeite mee. Vrouwen hebben hier meer moeite mee dan mannen. Het grootste verschil wordt echter veroorzaakt door leeftijd. Bijna de helft van de oudste ouderen heeft moeite met zelfstandig boodschappen doen. Uit de opmerkingen bij deze vraag blijkt wel dat men vaak samen gaat met man, vrouw of één van de kinderen. Enkele opmerkingen: Lukt wel, maar met behulp van partner Wordt gebracht door supermarkt of kinderen zorgen ervoor Doet man Af en toe met hulp Wordt gedaan door de kinderen Samen met zijn vrouw Mevrouw gaat vaak samen met de buurvrouw Alleen als het weer goed is In het GGD onderzoek is gevraagd of men nog geheel zelfstandig de boodschappen kan doen. Hieruit komt naar voren, dat 20 van de 75plussers in Hellendoorn dit niet meer kan. Dit is een vergelijkbaar percentage met de huisbezoeken Zelfredzaamheid bij warm eten De meeste ouderen ontbijten elke dag zo bleek uit de registratie van de afgelopen jaren. Ook eet nagenoeg iedereen elke dag warm. GGD onderzoek bevestigt dit, al zijn de cijfers iets minder positief. Is men ook in staat om zelf warm eten klaar te maken, of zijn er andere oplossingen? Maakt u zelf elke dag warm eten klaar? Man Vrouw Ja Nee

12 Tabel 3.5 Zelfredzaamheid bij eten klaar maken Uit tabel 7 blijkt dat de gemiddelden over de afgelopen jaren vergelijkbaar zijn. Uitgesplitst naar leeftijd en geslacht zien we wel duidelijke verschillen. Vooral het grote aantal 80plussers dat niet elke dag zelf warm eten klaar maakt valt op. In het GGD onderzoek is ook gevraagd of men geheel zelfstandig dagelijks warm eten klaar kan maken. 6 van de 75plussers zegt dit niet te kunnen. Blijkbaar zit er bij de een duidelijke omslag. Uit de bij deze vraag gemaakte opmerkingen komt naar voren, dat men allerlei alternatieven heeft voor het niet zelf hoeven klaar maken van warm eten. Enkele opmerkingen: Af en toe kookt meneer zelf en 3 x per week Apetito Eten bij dagopvang en soos. Overige dagen snelle hap. Doet zijn vrouw 3 dagen eet ik in de Cirkel Soms diepvries Krijgt warm eten van zijn dochter Kant en klaarmaaltijden Vervoer Heeft u wel eens problemen met vervoer, waardoor u ergens niet naartoe gaat, waar u wel naartoe had willen gaan? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.6 Vervoersproblemen Vrouwen hebben meer vervoersproblemen, dan mannen. Het verschil naar leeftijd is erg klein. ER is geen verschil in leeftijd Het ouderenonderzoek van de GGD laat ongunstiger cijfers zien: 25 van de 75plussers heeft soms problemen met vervoer; 10 bijna altijd. Wat is de oorzaak van uw vervoersprobleem? Man Vrouw 7080 Aantal Aantal Aantal Aantal Aantal Durf niet meer te fietsen Durf geen auto meer te rijden Ik weet niet wie ik moet vragen Ik vind de regiotaxi te duur Anders Tabel 3.7 Oorzaak vervoersproblemen Het aantal ouderen met vervoersproblemen is te klein om uit te drukken in percentages. Tabel 9 geeft de oorzaken in absolute aantallen. Niet meer durven fietsen wordt vaak genoemd, vooral door vrouwen. Andere oorzaken zijn bijvoorbeeld slecht zien, niet in donker durven rijden, grote afstanden gaat niet meer en vervoer te duur. Als oplossing voor vervoersproblemen noemt men toch vooral het aanvragen van een regiopas en het gebruik maken van de regiotaxi. Vaak hebben hierbij een steuntje in de rug nodig om een en ander te regelen. Enkele opmerkingen: Kinderen zorgen voor het vervoer Zelf regelen van vervoer bij familie Elektrische fiets van gemeente i.v.m. invaliditeit Een scootmobiel Burenhulp Gebruik maken van Graag Gedaan 12

13 Regiotaxi Veiligheid Voelt u zich wel eens onveilig in uw woning? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.8 Onveilig voelen in woning De vraag is met name gesteld om ouderen te wijzen op de risico s van voor en achterdeuren die niet op slot zijn en het gemak, waarmee louche figuren zich in huis weten te praten. De onveiligheidsgevoelens nemen duidelijk toe met de leeftijd. In het ouderenonderzoek van de GGD is ook naar veiligheidsgevoelens gevraagd. 2 van de 75 plussers voelt zich overdag wel eens onveilig; 10 voelt zich in de avond of nacht wel eens onveilig. Tegelijk rapporteren de ouderen, dat men deze gevoelens niet vaak heeft, maar soms of zelden. 3.3 Gezondheid Ervaren gezondheid Hoe zou u over het algemeen uw gezondheid willen noemen? Man Vrouw Uitstekend Zeer goed Goed Matig Slecht Tabel 3.9 Ervaren gezondheid Uit cijfers van het CBS blijkt dat ongeveer de helft van de 75plussers de eigen gezondheid als goed tot zeer goed beoordeelt. Dit geldt zowel voor mannen, als voor vrouwen. De cijfers en de resultaten van het GGD onderzoek in Hellendoorn vallen wat dit betreft gunstiger uit. 65 van de jarigen en 62 van de 80plussers beoordeelt de eigen gezondheid als (zeer) goed tot uitstekend. De cijfers over de afgelopen 3 zijn vergelijkbaar. Hoewel veel ouderen gezondheidsproblemen hebben, beoordelen zij hun eigen situatie niet als matig of slecht Psychische gezondheid Heeft u op het moment last van: Man Vrouw Vergeetachtigheid Neerslachtigheid/depressief Gespannenheid/stress Tabel 3.10 Psychische gezondheid Ouderen noemen vaak meerdere psychische problemen, vooral de combinatie vergeetachtigheid en gespannenheid/stress. Over de jaren heen zijn er nauwelijks verschillen. Wel is bij de 80plussers een 13

14 duidelijke toename te zien van vergeetachtigheid en wat somberder gevoelens. De gespannenheid en stress lijkt met de leeftijd iets af te nemen. 73 van de ouderen benoemt geen psychische problemen Beperkingen Zijn er dingen die u niet (meer) kunt doen vanwege uw gezondheid? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.11 Door gezondheid iets niet kunnen Wat kan men niet meer? Man Vrouw Huishoudelijke taken Persoonlijke verzorging Mobiliteit (bijv.traplopen) Tabel 3.12 Beperkingen Het hoogst scoren de huishoudelijke taken. Ook mannen benoemen beperkingen op dit gebied. Dit duidt er op, dat oudere mannen zeker een handje meehelpen in het huishouden, zo lang zij dat tenminste nog kunnen. Meestal wordt een combinatie van beperkingen genoemd, dus bijvoorbeeld niet alleen beperkingen bij huishoudelijke taken, maar ook beperkingen in mobiliteit. Van de 80jarigen heeft 71 moeite met huishoudelijke taken, 43 heeft moeite met persoonlijke verzorging en 62 heeft problemen met mobiliteit. Bij de jarigen liggen deze percentages aanzienlijk lager, al ervaart men ook in deze jongere leeftijdsgroep wel degelijk beperkingen. Bij deze vraag wordt een flink aantal andere activiteiten genoemd, die men niet meer kan. Deze activiteiten vragen meestal een zwaardere lichamelijke inspanning, zoals ramen zemen, schilderen en spitten Vallen Bent u de laatste drie maanden wel eens gevallen? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.13 Vallen Er is wat onduidelijke hier zie je ook iets terug van de spreiding van de aantallen schommeling in de gemiddelden. Wat in ieder geval wel duidelijk naar voren komt is dat er bij de 80plussers aanzienlijk vaker gevallen wordt, dan bij de jongere ouderen. In het GGD onderzoek is ook gevraagd naar vallen in de afgelopen 3 maanden. Hieruit blijkt dat 26 van de 75plussers de afgelopen 3 maanden is gevallen. Man Vrouw Aantal Aantal Aantal Aantal Aantal Binnen

15 Binnen en buiten Buiten Tabel 3.14 Waar gevallen? In tabel 3.14 wordt het werkelijk aantal gevallen gegeven (geen percentage). Er wordt binnenshuis wat vaker gevallen Medicijngebruik Gebruikt u medicijnen (op doktersvoorschrift)? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.15 Medicijngebruik Met deze vraag wordt niet beoogd om te informeren naar welke medicijnen er worden gebruikt. De vraag is bedoeld om te wijzen op mogelijkheden om het medicijngebruik goed te regelen, zoals een medicijnen paspoort. Veel ouderen gebruiken medicijnen. Bij de 80plussers zijn bijna geen meer die geen medicijnen op doktersvoorschrift gebruiken. Kunt u zich met de medicijnen redden? Man Vrouw Ja Ja, maar Nee Tabel 3.16 Redzaamheid met medicijnen Over het algemeen lijkt dit allemaal wel goed te gaan, al hebben de oudste ouderen er duidelijk meer moeite mee, dan de jongere ouderen. Enkele opmerkingen hierover: Alles staat op papier (tijd en hoeveelheid) Wordt verzorgd door echtgenote en anders door apotheek Met hulp van echtgenoot Gedoseerd aangeleverd door apotheek en echtgenote regelt e.e.a. voor gebruik Worden klaargezet door thuiszorg Met Bexter Reeds gedoseerd door apotheek Wordt keurig verpakt aangeleverd. Thuiszorg controleert 3.4 Tijdsbesteding Bewegen Doet u regelmatig aan sport of bewegingsactiviteiten? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.17 Sportieve of beweegactiviteiten 15

16 Mannen bewegen wat meer dan vrouwen. Gezien de gezondheidsproblematiek van vrouwen (meer botontkalking, evenwichtsstoornissen en gewrichtsproblematiek dan bij mannen) is dit niet verwonderlijk. Een groot verschil treedt op tussen de jarigen en de 80plussers. Voldoende bewegen wordt op oudere leeftijd steeds meer een probleem. Overigens is gevraagd naar regelmatig bewegen. Ouderen geven daar zelf een interpretatie aan, of dat inderdaad voldoende is, is onbekend. Gemiddeld doet bijna een kwart van de ouderen niet regelmatig aan sport of beweegactiviteiten. Uit het GGD onderzoek komt naar voren, dat 53 van de 75plussers in Hellendoorn zegt aan de beweegnorm te voldoen (minimaal half uur per dag matig, intensief bewegen gedurende 5 dagen per week). Aan welke sport en/of bewegingsactiviteiten doet u? Man Vrouw MBvO Fietsen Wandelen Werken in de tuin Zwemmen Fitness Anders Tabel 3.18 Bewegen In tabel 20 worden de percentages gegeven van de ouderen die bewegen, niet van de totale groep! Fietsen, wandelen en in de tuin werken zijn het meest populair, zowel bij mannen, als bij vrouwen en dit blijft zo ook al wordt m. Dat de beweegactiviteiten bij de 80plussers flink teruglopen is duidelijk te zien. In de categorie anders worden nogal wat verschillende activiteiten genoemd. Vaak gaat het ook om een combinatie van meerdere activiteiten. Enkele genoemde bewegingsactiviteiten: Golf Gymnastiek en dansen. Hometrainer Stoelgymnastiek Tennis Verzorgt in de zomer jong vee Roeien op het water Beweging als leider bij voetbalclub Gymclub Schapen verzorgen Yoga Jeu de boules Koersbal Bowlen Recreatieve bezigheden Heeft u recreatieve bezigheden? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.19 Recreatieve bezigheden Het percentage ouderen met recreatieve bezigheden ligt uitzonderlijk hoog met 95 bij de jarigen en 89 bij de 80plussers. Er is nauwelijks verschil tussen mannen en vrouwen. 16

17 Lezen en puzzelen worden door mannen en vrouwen het meest genoemd, maar ook handwerken, knutselen, computeren, kaarten, muziek luisteren en zang. Bij deze vraag wordt een groot aantal aanvullende opmerkingen gemaakt. Veelal is het een toelichting op de categorie anders. Bijna iedereen noemt meerdere bezigheden. Andere recreatieve bezigheden zijn bijvoorbeeld: Rummycup Fotografie/spinnen/houtbewerking Tv kijken Schilderen Muziek luisteren, tv. en radio Gedichten en verhalen schrijven. Interessante programma s en documentaires kijken etc. Duiven Radio luisteren Schoenmakerij en dammen Kerktelefoon Bridge en bloemschikken Pluimvee verzorgen Tekenen Koken Reizen Man Vrouw Lezen Handwerken/knutselen Puzzelen Vissen Kaarten Biljarten Bingo Computeren Muziek, zang Anders Tabel 3.20 Welke recreatieve bezigheden? Een groot aantal ouderen zit achter de computer, bijna een derde. Het leeftijdsverschil werkt duidelijk door in het percentage computerende ouderen: hoe ouder, hoe minder er gecomputerd wordt. Dit verschil wordt in de komende jaren zeker kleiner Vrijwilligerswerk en andere werkzaamheden Naast bewegen en recreatieve activiteiten kan men de tijd ook vullen met vrijwilligerswerk. Doet u aan vrijwilligerswerk? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.21 Vrijwilligerswerk Van de bezochte ouderen doet 29 aan vrijwilligerswerk. Uit het ouderenonderzoek van de GGD komt een veel lager percentage naar voren: maar 8 van de 75plussers doet vrijwilligerswerk. Er is een opvallend verschil tussen mannen en vrouwen. Bij de 80plussers loopt het aantal ouderen dat nog aan vrijwilligerswerk doet sterk terug. Uit de opmerkingen bij deze vraag wordt duidelijk welk type vrijwilligerswerk men verricht. Enkele voorbeelden: 17

18 Leger des Heils Rondbrengen boekjes De Welle, voetbal en kaartclub De Cirkel Bezoekt oudere dame Zendingswerk (Kenia) Museumboerderij Maak mappen klaar voor het koor. Wijkhoofd groene boekje. Klaverjasclub oprichter en leider. Bij het I.V.N. Kerkblad rondbrengen Koken in de Cirkel Naaien bij dekenproject en boekjes vouwen voor de kerk. Oud papier verzamelen in de buurt. Mensen bezoeken. Alfabetisering op AZC Almelo Koffie schenken en hand en spandiensten bij Hoge Es en Parallel Behalve vrijwilligerswerk kan men ook mantelzorg geven. Soms lopen deze activiteiten door elkaar, blijkt uit alle opmerkingen. Mantelzorg is in de vragenlijst duidelijk omschreven. Geeft u mantelzorg? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.22 Mantelzorg geven 12 van de bezochte ouderen heeft het afgelopen mantelzorg gegeven. Dit percentage ligt iets lager dan uit GGD onderzoek naar voren is gekomen. Uit het ouderenonderzoek van de GGDblijkt, dat In Hellendoorn 15 van 75plussers het afgelopen mantelzorg heeft gegeven. Het geven van mantelzorg loopt flink terug met de leeftijd. De kans dat men zelf mantelzorg nodig heeft wordt tegelijkertijd groter. De meeste mantelzorg wordt aan de partner gegeven. Een enkele keer worden kinderen of buren genoemd. Heeft u nog andere bezigheden? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.23 Andere bezigheden Ruim een derde van de bezochte ouderen noemt nog andere bezigheden. Opvallend is wel de flinke terugloop bij de 80plussers. Welke andere bezigheden heeft u? Man Vrouw Oppassen Vereniging Bestuur Anders

19 Tabel 3.24 Welke andere bezigheden? Alle mogelijkheden voor tijdsbesteding zijn nog niet uitgeput, zoals blijkt uit de opmerkingen bij deze vraag. Leidster handwerkclubje Lid van de kerk en gaat naar lezingen Landelijke commissie Welzijn en Zorg Fiets en wandelclub Mannenpraatclub v.d. kerk E.H.B.O.commissie KBO, PCOB en ANBO Koken voor de kinderen Klachtencommissie v.d. gemeente Lid van de Oude Ambachten Biedt vriendenhulp in de tuin Lid van een leeskring en geschiedenisclub Breien op dagopvang. Cliëntenraad Hoge Es Bent u tevreden over de manier waarop u uw tijd kunt besteden? Man Vrouw Ja, tevreden Redelijk tevreden Niet tevreden Tabel 3.25 Tevredenheid over tijdsbesteding Bijna alle bezochte ouderen zijn tevreden of redelijk tevreden over hun tijdsbesteding. Een enkeling is ontevreden. Vrouwen zijn vaker tevreden dan mannen; het verschil naar leeftijd is nihil. 3.5 Sociale contacten en eenzaamheid Huishoudsituatie Na een aantal inleidende gespreksonderwerpen over wonen, zelfredzaamheid, gezondheid en tijdsbesteding volgt het wat zwaardere onderwerp sociale contacten en eenzaamheid. Allereerst is gevraagd naar de huishoudsituatie. Wie wonen er bij u in huis? Man Vrouw Woont alleen Gehuwd/samenwonend Anders Tabel 3.26 Huishoudsituatie Opvallend is de sterke toename van het aantal alleenstaande ouderen bij de 80plussers. Dat met het toenemen van de leeftijd het aantal alleenstaanden groter wordt, is te verwachten, het gaat in een paar tijd dus behoorlijk snel. Er is nadrukkelijk gevraagd naar het al dan niet hebben van kinderen, omdat zij een belangrijke rol hebben bij het onderhouden van sociale contacten en het geven van zorg en praktische ondersteuning. Zijn er geen kinderen, of wonen de kinderen ver weg, dan is de oudere aangewezen op een ander sociaal netwerk. 19

20 Van de bezochte ouderen heeft 89 kinderen. Heeft u kinderen? Man Vrouw Jaar Ja Nee Tabel 3.27 Kinderen Sociale contacten Regelmatig contact met kinderen, familie, vrienden en buren kan een gevoel van eenzaamheid wellicht voorkomen of temperen of kan iemand door een moeilijke periode heen helpen. Heeft u regelmatig contact met uw kinderen? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.28 Contact met de kinderen Heeft u regelmatig contact met uw familie, vrienden en/of mensen uit de buurt? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.29 Contact met familie, vrienden, mensen uit de buurt Naast regelmatige contacten met de kinderen hebben bijna alle ouderen ook regelmatig contact met familie, vrienden of mensen uit de buurt. Kunt u met vragen of problemen altijd bij iemand terecht? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.30 Terecht met probleem of vraag Slechts een heel kleine groep ouderen, 3, kan niet altijd bij iemand terecht met een probleem of vraag. Bent u tevreden over uw sociale contacten? Man Vrouw 20

21 Ja Ja/nee Nee Tabel 3.31 Tevreden over sociale contacten De meeste mensen, 91, zijn tevreden met hun sociale contacten. Slechts een enkeling is ontevreden. Het GGD onderzoek bevestigt dit beeld. 85 van de 75plussers toont zich (zeer) tevreden, 12 is even tevreden als ontevreden en 2 is (zeer) ontevreden. De cijfers vallen iets gunstiger uit. Enkele suggesties voor het veranderen of verbeteren van de sociale contacten: Mag wel iets intensiever Meer mensen die op bezoek komen Zou niet weten hoe Bijv. een middag naar De Eik Samen met iemand naar een kaartmiddag Jonge buren hebben geen tijd voor contacten Vernieuwen van sociale contacten Zou graag eens iemand op bezoek hebben (zondag) om te wandelen met rolstoel Eenzaamheid Na de vragen over sociale contacten is een directe vraag gesteld over eenzaamheid. Voelt u zich wel eens eenzaam? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.32 Eenzaam voelen Gemiddeld voelt 21 van de bezochte ouderen zich wel eens eenzaam. Er is een duidelijke toename van eenzaamheidsgevoelens naar leeftijd. Bij de jarigen gaat het om 43 personen, die zich wel eens eenzaam voelen; bij de 80plussers gaat het om 22 personen. Ervaart men eenzaamheid ook als een probleem? 14 personen (6 mannen en 8 vrouwen) ervaren eenzaamheid inderdaad als probleem. Enkele suggesties om eenzaamheidsproblemen te verminderen: Zelf initiatief nemen Zoek veel contact met mensen. Met buren praten en bellen met familie. Nieuwe partner zoeken Zelf er opuit gaan, maar dat vind mevrouw erg moeilijk Mediteren Bij clubs gaan en andere mensen ontmoeten. Naar voetbal en omgang met buren en familie Eenzaamheid heeft te maken met mobiliteit, probeer mobiel te blijven Alleen thuiskomen en je verhaal niet kwijt kunnen. Mevr.neemt dan vaak contact op met iemand. Goed om je heen kijken, er is altijd wel iets of iemand in je omgeving. Zelf op pad gaan. Daar moet je zelf mee aan de gang Proberen zelf wat voor anderen te gaan doen Alleen zijn hoeft niet te betekenen dat je eenzaam bent. Probeer afleiding te zoeken. Positief zijn en je zegeningen tellen Niet te veel zitten denken, wat doen Open staan voor anderen Een beter gehoorapparaat 21

22 Niet thuis blijven zitten (2 x) Vereniging en sport enthousiastmeren Planning maken, zodat er elke dag iets is om naar uit te kijken. Een computer kopen. Altijd wat te zien. 3.6 Voorzieningen Kent u het zorgloket van de gemeente Hellendoorn en maakt u er wel eens gebruik van? 69 van de bezochte ouderen is bekend met het zorgloket. Het percentage gebruikers ligt lager. Het zullen veelal de kinderen zijn, die allerlei zaken via het zorgloket regelen, zodat vader of moeder er niet zelf op uit hoeft, maar ook niet alle ouderen hebben het zorgloket nodig. Het gebruik neemt niet toe met de leeftijd. Opvallend is dat de 80plussers minder bekend zijn met het zorgloket. Mogelijk hangt dit samen met de nieuwheid van deze voorziening. Uit het GGD ouderenonderzoek komt naar voren dat ruim 90 van de 75plussers in Hellendoorn bekend is met het zorgloket. Het bekendheidpercentage ligt bij de huisbezoeken lager. Man Vrouw Kennen Gebruiken Tabel 3.33 Kennen en gebruiken zorgloket Voor veel vragen en praktische ondersteuning kunnen terecht bij het welzijnswerk ouderen. Weet u waarvoor u terecht kunt bij Stichting De Welle? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.34 Terecht bij Stichting De Welle 91 van de jarigen en 81 van de 80plussers weet waarvoor zij bij Stichting De Welle terecht kunnen. Veel ouderen hebben informatiefolders van De Welle uitgereikt gekregen. Ten opzichte van voorgaande jaren is de bekendheid verbeterd. Bent u bekend met financiële regelingen, zoals PGB, huurtoeslag en kwijtschelding van gemeentelijke belastingen? Man Vrouw Ja Nee Tabel 3.35 Bekendheid met financiële regelingen Bijna driekwart van de bezochte ouderen is bekend met genoemde regelingen. Heeft u behoefte aan ondersteuning bij het doen van uw financiële administratie? Man Vrouw Ja

23 Nee Tabel 3.36 Behoefte aan ondersteuning bij financiële administratie In Hellendoorn bestaat de mogelijkheid om via De Welle ondersteuning te krijgen van een vrijwilliger bij het doen van de financiële administratie. Een klein aantal ouderen (18 personen) heeft behoefte aan deze ondersteuning. Met hen is een afspraak gemaakt met vrijwilligers van Orde op zaken. Uit het GGD onderzoek komt naar voren, dat 49 van de 75plussers al hulp bij de financiële administratie heeft. Eveneens 49 heeft er geen behoefte aan en 1 zou graag hulp willen. Het percentage voor hulp of ondersteuning bij de financiële administratie ligt iets hoger, maar blijft heel laag. 3.7 Reacties op de huisbezoeken Aan het einde van het gesprek is rechtstreeks gevraagd wat men van het gesprek vond en of men nog vragen, tips of adviezen heeft. Over het algemeen zijn de reacties positief. Fijn dat er iemand tijd neemt voor een goed gesprek en een luisterend oor biedt. Enkele opmerkingen over het gesprek zelf: Uitstekend Nuttig Zinvol Open, eerlijk en duidelijk Nuttig en belangrijk gesprek. Leuk gesprek Duidelijk. Goed gesprek. Heel goed gesprek Prima Gezellig gesprek Prettig gesprek Tevreden over gesprek. Leuk, gezellig. Gesprek was goed. Informatie gekregen die goed was. Gesprek erg goed. Voelde zich er prettig bij. Hartstikke leuk Aangenaam Goed dat iemand geweest is. Prima gesprek. Alarmering aanpassen. Goed en uitgebreid Eens in de 5 nuttig Wel belangrijk Interessant, prima, mooi Gezellig; meeste was wel bekend Leuk gesprek, gezellig gepraat Leuk gesprek Stellen het gesprek zeer op prijs. Gezellig gesprek met goede luisteraar Meneer wil elke week wel contact, dat is gezellig. Tevreden met gesprek. Goed gesprek en prettig, kan goed mijn verhaal kwijt. Heel fijn. Veel informatie. Gevoel dat ik contact kan opnemen als mij iets gebeurt. Enkele praktische, aanvullende opmerkingen: Behoefte in Daarle aan woonvoorzieningen voor mensen die zorg nodig hebben. Een kaart waarop de haltes van het openbaar vervoer worden aangegeven en tijden. Boodschappen wie kan die voor haar doen en banden oppompen van de rolstoel? Advies: Haarle voorzien van alle benodigde voorzieningen bv. bank en openbaar vervoer Buurtbus wordt gemist in de Kruidenwijk. Niet echt tevreden over het Zorgloket. Personeel is aardig, maar de afhandeling traag. Een volledig overzicht van alle opmerkingen is te vinden in de bijlagen. 23

24 4 Vervolgtraject 4.1 Vervolgcontacten In principe is het huisbezoek eenmalig. Mochten er bepaalde vragen of problemen gesignaleerd worden, die men niet zelfstandig op kan lossen, dan wordt meestal verwezen naar de ouderenadviseur. De ouderenadviseur is vervolgens degene, die bepaalt welke vervolg acties nodig zijn. Soms is een telefonisch contact voldoende, maar veelal zal een steuntje in de rug nodig zijn om de eerste stappen naar een bepaalde instantie of persoon te zetten. Het is niet de bedoeling dat de seniorenvoorlichter beoordeelt welke vervolgstappen gezet moeten worden, dit zal altijd gaan in overleg met de ouderenadviseur. Met 5 tot 10 van de bezochte ouderen is een vervolgcontact, telefonisch of een vervolghuisbezoek. Het onderwerp van de vervolgcontacten is wisselend en hangt ook af van de seniorenvoorlichter die is geweest. Het contact is voornamelijk gericht op alarmering, informatie geven over maaltijdvoorziening, helpen met invullen van Wmo en CIZformulieren en het inzetten van vrijwilligers voor diverse activiteiten. 4.2 Verwijzingen Ouderen met vragen op het gebied van zorg of de Wmo worden doorverwezen naar het zorgloket. Ouderen met financiële vragen kunnen ondersteuning krijgen van gespecialiseerde financiële vrijwilligers. Ouderen kunnen voor (kortdurende) ondersteuning doorverwezen worden naar de ouderenadviseur van De Welle, MEE of Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW). Het aantal verwijzingen is gering. 4.3 Herhaalbezoeken Vanaf 90 krijgen de ouderen ieder een huisbezoek als zij dat op prijs stellen. Het is gebleken dat men dat toch wel zinvol vindt, gezien de reacties in. Veel van de oudste ouderen zijn in het verleden al eens bezocht en stelden de bezoeken erg op prijs. Ook de seniorenvoorlichters vinden deze bezoeken nuttig en leuk om te doen. Het vroegtijdig signaleren van problemen, een vinger aan de pols houden en een steuntje in de rug bieden bij het oplossen van problemen komt bij deze groep zeker tot zijn recht. 24

25 5 Conclusies en aanbevelingen 5.1 Conclusies stelt zich ten doel: het vroegtijdig signaleren van problemen op het gebied van eenzaamheid en zelfredzaamheid en het versterken van eigen initiatief en verantwoordelijkheid. Belangrijk is dat gekeken wordt naar de behoeften of problemen die ouderen zelf benoemen en het samen zoeken naar mogelijkheden om zelf, op eigen kracht, oplossingen te bedenken en uit te voeren. Uit deze rapportage blijkt inderdaad dat veel ouderen problemen hebben op het gebied van zelfredzaamheid; een klein aantal ouderen ervaart eenzaamheid als een probleem. Voor veel problemen hebben zelf al oplossingen gezocht. Samen met de seniorenvoorlichter of de ouderen adviseur is gekeken naar oplossingen, als men er alleen niet uit kwam. Met van de ouderen vinden hierover vervolggesprekken plaats. Zonder huisbezoeken hadden deze vervolgcontacten niet of misschien in een veel later stadium plaats gevonden. De huisbezoeken laten het volgende zien: Algemeen: zijn er in 313 ouderen bezocht. De oudste deelnemer is 98; de jongste 75. De gemiddelde leeftijd van de bezochte ouderen is. Wonen en zelfredzaamheid: Woning en woonomgeving: Bijna alle ouderen zijn tevreden over de buurt waarin zij wonen en de woning zelf. Naarmate m wordt kan men zich minder goed redden in de woning. Bij ouderen van kan 92 zich nog goed redden. Bij de 80plussers zakt dit naar 75. Zelfredzaamheid bij boodschappen doen: Gemiddeld kan driekwart van de ouderen nog zelfstandig boodschappen doen. Er zijn echter duidelijke verschillen naar leeftijd en geslacht. Mannen zijn wat zelfredzamer dan vrouwen. Een veel groter verschil treedt op bij leeftijd. 87 van de jarigen kan nog zelfstandig de boodschappen doen; bij de 80plussers zakt dit naar 51. Zelfredzaamheid bij warm eten koken: Vrouwen hebben aanzienlijk minder problemen met warm eten klaar maken dan mannen. 88 van de vrouwen kan zelfstandig warm eten klaar maken tegenover 61 van de mannen. Een veel groter verschil treedt op naar leeftijd: 82 van de jarigen kan zelfstandig warm eten klaar maken; bij de 80plussre sis dit nog maar 55. Zelfredzaamheid bij vervoer: Ongeveer 15 van de bezochte ouderen heeft problemen met vervoer. De verschillen naar leeftijd en geslacht zijn klein. Veiligheid: Een kleine 10 van de bezochte ouderen voelt zich wel eens onveilig in huis. Gezondheid: Ervaren gezondheid: 64 van de bezochte ouderen ervaart de eigen gezondheid als (zeer) goed tot uitstekend. Er zijn kleine verschillen naar leeftijd en geslacht. Psychische gezondheid: Ongeveer 27 van de bezochte ouderen benoemt ernstige vergeetachtigheid, somberheid en/of gespannenheid. De verschillen naar leeftijd en geslacht zijn klein. Beperkingen: De helft van de jarigen noemt beperkingen als gevolg van de gezondheid. Dit stijgt naar 83 bij de 80plussers. De meeste beperkingen zijn er bij het uitvoeren van huishoudelijk werk en bij 25

26 mobiliteit (tillen, bukken, lopen). Vallen: Gemiddeld is 19 van de bezochte ouderen in de afgelopen 3 maanden gevallen. Het vallen neemt sterk toe met de leeftijd. Van de jarigen is 17 gevallen; bij de 80plussers is dit 28. Medicijngebruik: De meeste ouderen gebruiken medicijnen op doktersvoorschrift. 95 van de 80plussers gebruikt medicijnen. Over het algemeen kan men zich hier goed mee redden. Tijdsbesteding: Bewegen: 77 van de bezochte ouderen zegt regelmatig aan sport of bewegingsactiviteiten te doen. Genoemd worden vooral fietsen, wandelen en tuinieren. Vrouwen bewegen over het algemeen wat minder dan mannen. Het verschil naar leeftijd is veel groter. 82 van de jarigen beweegt regelmatig. Dit zakt naar 55 bij de 80plussers. Recreatie: Gemiddeld 94 van de bezochte ouderen benoemt recreatieve bezigheden. Ook bij 80plussers blijft dit percentage hoog. Veel genoemd zijn lezen en puzzelen en in wat mindere mate handwerken, knutselen, computeren en kaarten. De meeste ouderen noemen meer dan één bezigheid. Vrijwilligerswerk: 29 van de bezochte ouderen doet aan vrijwilligerswerk. Dit percentage loopt sterk terug met de leeftijd. 34 van de jarigen doet aan vrijwilligerswerk. Dit zakt naar 6 bij de 80plussers. Mantelzorg: 12 van de bezochte ouderen geeft momenteel mantelzorg. Ook dit percentage loopt aanzienlijk terug met het toenemen van de leeftijd. De meeste mantelzorg wordt aan de partner gegeven. Sociale contacten en eenzaamheid: Huishoudsituatie: Van de totale groep woont 51 nog samen met een partner. De verschillen naar leeftijd zijn echter groot. 39 van de jarigen woont alleen. Bij de 80plussers is dit naar 72 gestegen. Kinderen: 89 van de ouderen heeft kinderen. Bijna al deze ouderen hebben regelmatig contact met hun kinderen. Contacten met familie, buren, vrienden: 95 heeft regelmatig contact met familie, buren en vrienden. Terecht met problemen: 95 van de ouderen zegt altijd wel bij iemand terecht te kunnen met een vraag of probleem. Een zeer ruime meerderheid van de ouderen is tevreden over de sociale contacten die men heeft. Eenzaam voelen: Ondanks de tevredenheid over de sociale contacten voelt 21 van de ouderen zich wel eens eenzaam. Bij 80plussers is dit veel vaker het geval, dan bij jarigen. 34 van de 80plussers voelt zich wel eens eenzaam, tegenover 18 van de jarigen. Voor een klein aantal mensen is dit ook inderdaad een probleem. Voorzieningen: Zorgloket: Gemiddeld kent 69 van de ouderen het zorgloket. De bekendheid bij 80plussers is minder goed dan onder jarigen. 40 van de ouderen heeft wel eens gebruik gemaakt van het zorgloket. Stichting De Welle: 89 van de ouderen weet waarvoor men terecht kan bij Stichting De Welle. De bekendheid van deze voorziening is de afgelopen jaren verbeterd. Financiële administratie: Van de bezochte ouderen heeft 6 behoefte aan ondersteuning bij de financiële administratie. 5.2 Aanbevelingen wordt door de doelgroep zelf uiterst positief beoordeeld. Men vindt de werkwijze prettig en de gespreksonderwerpen zinvol. De doelstelling van wordt gehaald. Daarom wordt aanbevolen om door te gaan met de huidige manier van werken. Voor de toekomst wordt aanbevolen om: Een vervolg aanbod te ontwikkelen of bestaand aanbod gerichter onder de aandacht te brengen. Gedacht kan worden aan cursussen of themabijeenkomsten over gezond oud worden, gezonde leefstijl, vallen, bewegen of veiligheid. 26