Preventief huisbezoek 75+

Transcriptie

1 Hollandsspoor VT Houten Postbus GA Houten tel Preventief huisbezoek 75+ Houten Noord-West de ERVEN en het OUDE DORP 'van Houten&co' Siets Wunderink, coördinator Preventief Huisbezoek 75+ GGD Regio Utrecht Francoise Schutz 'van Houten&co', mei

2 Dit verslag bevat de resultaten van de huisbezoeken die van mei 2013 t/m maart 2014 door 5 vrijwilligers van 'van Houten&co' zijn gedaan in het laatste gedeelte van Houten Noord-West, nl. de wijken de Erven en het Oude Dorp. Deze vrijwilligers zijn begeleid door Siets Wunderink, coördinator van Preventief Huisbezoek 75+. Het huisbezoek is gedaan onder zelfstandig wonende 75-plussers en het doel van het huisbezoek is tweeledig. Enerzijds het verstrekken van informatie over voorzieningen op het gebied van wonen, zorg en welzijn en het signaleren en bespreken van knelpunten, waardoor zelfstandig wonen en functioneren, ook in de toekomst, worden ondersteund. Anderzijds het verzamelen van beleidsinformatie over de leefsituatie en ondersteuningsbehoefte van ouderen. Demografie In dit verslag zijn de vragenlijsten gebruikt van 127 huisbezoeken, 43% van de aangeschreven 75-plussers in dit gedeelte van Houten heeft gebruik gemaakt van een huisbezoek (in totaal zijn plussers aangeschreven). Voor 86% van de mensen was dit het eerste en voor 14% het tweede huisbezoek. Tabel 1: Aantal huisbezoeken per buurt Wijk: Erven 43 (42%) Oude Dorp 84 (44%) Voor het niet gebruik maken van een huisbezoek geeft men de volgende redenen op: nog voldoende zelfredzaam en mobiel zijn bezoek niet mogelijk vanwege te slechte gezondheid en/of de benodigde zorg is geregeld en er zijn voldoende mensen bij wie men met vragen terecht kan een verhuizing op korte termijn naar andere gemeente of naar verzorging- of verpleeghuis) geen belangstelling Van de bezochte 75-plussers is 61% vrouw en ruim de helft (53%) woont samen of is gehuwd. 91% Heeft kinderen en bij driekwart van de mensen wonen een of meerdere kinderen in de buurt. Er is ook gevraagd naar het contact met de buren en over het algemeen is dit contact goed. Slechts enkele ouderen geven aan dat ze weinig contact met (een van) de buren hebben. Wonen, veiligheid en mobiliteit Driekwart van de 75-plussers woont al meer dan 20 jaar in de gemeente Houten. Ruim een kwart () woont momenteel in een voor ouderen geschikte (senioren)woning, 61% woont in een eengezinswoning en 10% woont in een flat/etagewoning/appartement of maisonnette. Om zelfstandig en veilig te kunnen blijven wonen zijn bij 10% van de mensen aanpassingen in de woning nodig, het gaat dan vooral om aanpassingen in toilet en douche. Ook geeft 10% van de 75-plussers aan binnen 5 jaar te willen verhuizen. De voorkeur gaat uit naar een flat/etagewoning/appartement of seniorenwoning (wel zelfstandig) en 85% wil graag in Houten blijven wonen. Bijna een derde (31%) staat ook daadwerkelijk ingeschreven voor een andere woning. Plm. 90% van de mensen voelt zich altijd veilig in eigen woning en directe omgeving, 10% van de mensen zich 's avonds soms tot vaak onveilig en voor 2% geldt dit ook overdag. Bijna een derde (31%) gaat 's avonds niet meer de deur uit. 2

3 De vervoersmogelijkheden waar 75-plussers in dit gedeelte van Houten het meest gebruik van maken worden weergegeven in figuur 1. Figuur 1. Gebruik vervoersmiddelen 10% Van de bezochte mensen heeft soms tot regelmatig vervoersproblemen waardoor ze ergens niet naar toe kunnen gaan, 89% van de 75-plussers kent de regiotaxi en maakt hier wel eens gebruik van. Met Valys kan men ook buiten de regio reizen, 67% kent Valys en een op de vijf (20%) maakt hier weleens gebruik van. Gezondheid Tijdens het huisbezoek wordt mensen gevraagd hoe zij hun eigen gezondheid ervaren. 64% Beoordeelt zijn/haar gezondheid als goed tot uitstekend, maar ouderen ondervinden ook beperkingen bij de verschillende dagelijkse handelingen zoals het zich aankleden of wassen. In dit gedeelte van Houten Noord-West heeft 48% van de 75-plussers een lichte tot ernstige lichamelijke beperking. 3

4 In figuur 2 een overzicht van de beperkingen die het meest voorkomen. Figuur 2. Beperkingen Een derde (32%) is in de 12 maanden voor het bezoek 1 of meer keer gevallen. Als gevolg van de val heeft bijna de helft (49%) lichamelijk letsel opgelopen, voornamelijk botbreuken en kneuzingen. Van de ouderen vindt 33% zichzelf vergeetachtig en een derde (33%) maakt zich hier zorgen over. Deze zorgen kunnen slaapproblemen veroorzaken en 13% van de mensen geeft aan vaak niet goed te slapen en 23% slaapt soms niet goed. 13% Gebruikt medicijnen om in slaap te komen, waarbij geen onderscheid is gemaakt tussen dagelijks, regelmatig of incidenteel. Zorg en zelfredzaamheid Bijna een vijfde (18%) van de mensen heeft wekelijks van de Thuiszorg hulp bij het huishouden en ruim een vijfde (22%) heeft hiervoor particuliere hulp. Naast huishoudelijk zorg maakt 10% wekelijks gebruik van hulp bij de persoonlijke verzorging en 5% ontvangt wekelijks medische hulp (bijvoorbeeld wondverzorging of het geven van injecties). De dagelijkse boodschappen, het bereiden van de warme maaltijden en het licht huishoudelijk werk wordt grotendeels door de 75-plussers zelf of door de partner gedaan. Voor het invullen van formulieren (48%), kleine reparaties in en bij het huis/tuinonderhoud (50%) wordt vaak de hulp van familie en kennissen ingeroepen. Voor het zwaardere huishoudelijk werk wordt vaak gebruik gemaakt van thuiszorg en particuliere hulp (44%). Om gebruik te maken van thuiszorg, dagopvang en andere voorzieningen (bv gereduceerd vervoer, woningaanpassing), dient men zich aan te melden bij het Sociaal Loket van de gemeente Houten. De helft (48%) van de 75-plussers is bekend met dit loket. Het C.I.Z. (Centrum Indicatiestelling Zorg) indiceert of toetst de aanspraak op AWBZ-zorg. Met een indicatie van het C.I.Z. weet men hoeveel zorg men kan krijgen en in welke vorm. Het gaat hierbij om zorg die valt onder de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. In dit gedeelte van Houten Noord West is 38% van de mensen bekend met het C.I.Z. en 20% die hiermee niet bekend is wilde hierover informatie ontvangen. 4

5 Mantelzorg Mantelzorg is de zorg (meer dan in een persoonlijke relatie gebruikelijk is) die men aan familieleden, vrienden, kennissen of buren vrijwillig en onbetaald verleent. In totaal heeft 17% van deze 75-plussers mantelzorg ontvangen en het gaat dan vooral om gezelschap houden, het geven van troost en afleiding, begeleiding en/of vervoer en het regelen van geldzaken en administratie. Deze zorg wordt voornamelijk door de kinderen gegeven. 21% Van de 75-plussers heeft zelf mantelzorg gegeven aan buren, vrienden, kennissen en partner in de vorm van gezelschap houden, troost en afleiding bieden en begeleiding bij vervoer. Van de mensen die mantelzorg geven voelt bijna de helft (46%) zich enigszins tot zeer zwaar belast. Eenzaamheid en tijdsbesteding Eenzaamheid is een aspect dat invloed heeft op iemands welbevinden. Vragen rond eenzaamheid zijn voor sommige mensen te indringend, te prive en 17% (21 personen) van de 75-plussers gaf daarom aan deze vragen niet te willen beantwoorden. Uit de antwoorden van de overige mensen komt naar voren dat 35% zich eenzaam voelt (32% matig eenzaam en 3% ernstig eenzaam) en het betreft vaker emotionele eenzaamheid dan sociale eenzaamheid. Ondanks deze eenzaamheid is 94% van de 75-plussers tevreden met zijn/haar bestaande sociale contacten. Naast gevoelens van eenzaamheid hebben de ouderen ook vragen beantwoord over sociale activiteiten en contacten (zie tabel 2). Zo n 10% van de 75-plussers blijkt vrijwel nooit tot een paar keer per jaar bezoek te ontvangen en dit blijken ook de ouderen die hoog scoren op de ernstig eenzaamheidsgevoelens. Tabel 2. Activiteiten en contacten Wekelijks of vaker Maandelijks tot wekelijks Wandelen 56% 4% Fietsen 56% 4% Bezoek ontvangen 55% 36% Hobby of cursus 53% 3% Op bezoek gaan 39% 42% Internet/ en 37% 6% Verenigingsactiviteiten 23% 7% Ouderensport 22% 1% Overige sporten 17% 1% Vrijwilligerswerk 17% 4% Passen op de kleinkinderen 10% 3% Werk voor de kerk 8% 5% Bibliotheekbezoek 3% 7% 5

6 Belemmeringen deelname aan activiteiten 26% van de 75-plussers ervaart belemmeringen bij het deelnemen aan activiteiten buitenshuis. Ze voelen zich met name belemmerd door hun slechte gezondheid, slecht openbaar vervoer of men vindt het te duur. De Wet maatschappelijk ondersteuning (Wmo) is volop in beweging. Belangrijke onderdelen van de Wmo zijn het versterken van de eigen kracht, participatie, inzet van het informele netwerk (bijv. hulp vragen aan de kinderen, andere familieleden, buren of iemand uit de wijk/directe leefomgeving) en indien gewenst het vergroten van het bestaande netwerk. In het kader daarvan is aan de 75-plussers gevraagd of zij vrijwilligerswerk doen en 19% van de mensen geeft aan dit inderdaad te doen. 2% Van de mensen wil wel vrijwilligerswerk gaan doen. Aan de 75-plussers is ook gevraagd of zij hulp durven vragen als zij dit nodig hebben en ruim zes op de tien mensen (62%) durft dit zonder moeite en 38% heeft hier enige tot grote moeite mee. Diensten en voorzieningen Tijdens het huisbezoek wordt ook gevraagd van welke diensten en voorzieningen men op dit moment gebruik maakt en waar men in de toekomst gebruik van zou willen maken. Figuur 3. Gebruikte diensten en voorzieningen In figuur 3 is te zien dat 75-plussers in dit gedeelte van Houten Noord-West al regelmatig gebruik maken van een diensten- en activiteitencentrum, sociaal culturele activiteiten voor ouderen, personenalarmering en open eettafels. Ook zijn er veel 75-plussers die nog geen gebruik maken van de Hulp- en Klussendienst en advies/voorlichting door een Consulent Welzijn, maar dit wel graag zouden willen. 6

7 Financiën Aan de 75-plussers is gevraagd of zij het afgelopen jaar moeite hadden om rond te komen van hun inkomen en 10% heeft aangegeven hiermee enige tot grote moeite te hebben gehad. Wanneer het inkomen van mensen in Nederland niet hoog genoeg is, kan men gebruik maken van verschillende financiële regelingen/tegemoetkomingen zoals huurtoeslag, zorgtoeslag, woon- en vervoersvoorzieningen Wmo of bijstand/minimabeleid. In het huisbezoek zijn hierover vragen gesteld en 44% van de 75-plussers heeft aangegeven deze vragen niét van belang te vinden. In figuur 4 een overzicht van het gebruik van financiële regelingen door de overige 75-plussers. Figuur 4. Percentage 75-plussers dat gebruik maakt van de verschillende financiële regelingen Evaluatie Het huisbezoek is op twee manieren geëvalueerd. Aan de oudere zelf en aan de huisbezoeker cq vrijwillig medewerker is gevraagd of men het bezoek als zinvol heeft ervaren en van alle 75-plussers vond 88% het gesprek zinvol. 67% Van de mensen stelt het op prijs als het huisbezoek over een aantal jaren wordt herhaald en 24% wil het laten afhangen van de situatie op dat moment en 9% heeft er expliciet geen behoefte aan. De huisbezoekers gaven als volgt hun oordeel over de huisbezoeken: bij 3% was het heel hard nodig, 75% was zinvol, 8% was eigenlijk overbodig, 2% moeizaam/moeilijk te peilen en bij 13% was het alleen maar gezellig. Gemiddeld is aan elk huisbezoek 84 minuten besteed en de tijd varieerde van 30 tot 135 minuten. Het gesprek vond bij 41% alleen met de oudere plaats, in 49% van de gevallen was ook de partner aanwezig en bij 10% was dit iemand anders, vaak één van de kinderen. Tijdens de evaluatie wordt de huisbezoekers ook gevraagd over welke onderwerpen zij folders hebben uitgedeeld of voor welke onderwerpen zij hebben dooverwezen. De helft van de 75- plussers heeft een brochure ontvangen over diensten en voorzieningen, 29% ontving informatie over mobiliteit en bij 10% betrof het zorg en zelfredzaamheid. Naar aanleiding van de huisbezoeken is 19 keer doorverwezen naar de Consulent Welzijn van 'van Houten&co'. Aanleiding voor verwijzing waren vragen over wonen (nu en in de toekomst), mantelzorg, Wmo-voorzieningen, personenalarmering, vervoer of eeen combinatie van deze onderwerpen. Daarnaast heeft de coordinator 3 x n.a.v. het eerste telefonisch contact mensen direct doorverwezen naar de Consulent Welzijn en is 1 x doorverwezen naar de Bezoekdienst van 'van Houten&co'. 7

8 Conclusies Houten Noord-West (Erven en het Oude Dorp) Bijna tweederde (64%) van de 75-plussers beoordeelt zijn gezondheid als goed tot uitstekend. Toch ondervindt 48% van de 75-plussers in dit gedeelte van Houten Noord- West lichte tot ernstige lichamelijke beperkingen. Een derde van de 75-plussers is in de 12 maanden voor het onderzoek 1 of meer keer gevallen. Als gevolg van de val heeft 49% lichamelijk letsel opgelopen. 36% Van de 75-plussers heeft aangegeven soms tot vaak niet goed te slapen en 13% gebruikt medicijnen om in slaap te komen, waarbij geen onderscheid is gemaakt tussen incidenteel of regelmatig/dagelijks. Het percentage 75-plussers dat binnen 5 jaar wil verhuizen is 10%. De meerderheid heeft aangegeven te willen verhuizen naar een flat/etagewoning/appartement of naar een zelfstandige seniorenwoning en 85% wil in de gemeente Houten blijven wonen. Bijna een derde van deze mensen staat ook daadwerkelijk ingeschreven voor een andere woning. Van de 75-plussers maakt gebruikt van de regiotaxi en voor het reizen buiten de regio maakt een op de vijf mensen weleens gebruik van Valys. Bijna een op de vijf (18%) 75-plussers heeft huishoudelijk hulp van de thuiszorg, 22% heeft een particuliere hulp in de huishouding, 10% van de 75-plussers heeft hulp bij de persoonlijke verzorging en 5% maakt gebruik van medische verzorging. 21% Geeft mantelzorg en bijna de helft van de mantelzorgers voelt zich enigszins tot zwaar belast door deze zorg. 17% Heeft het afgelopen jaar mantelzorg ontvangen. Ruim een derde (35%) van de 75-plussers voelt zich eenzaam, waarvan 32% matig eenzaam en 3% ernstig eenzaam. Het betreft vaker emotionele dan sociale eenzaamheid. 19% van de 75-plussers doet vrijwilligerswerk en 2% heeft aangegeven dit wel te willen gaan doen. Vier op de tien mensen heeft enige tot grote moeite om hulp te vragen als dit nodig is. In dit gedeelte van Houten Noord-West wordt al regelmatig gebruik gemaakt van een diensten- en activiteitencentrum, van sociaal culturele activiteiten voor ouderen, personenalarmering en open eettafels. Er zijn ook veel 75-plussers die nog geen gebruik maken van de Hulp - en Klussendienst en advies/ voorlichting door een Consulent Welzijn, maar dit in de toekomst wel graag willen. 10% Van de 75-plussers heeft aangegeven enige tot grote moeite te hebben met het rondkomen van hun inkomen. Overzicht uitkomsten 3 wijkgedeelten Houten Noord West In het volgende overzicht zijn de belangrijkste uitkomsten van de verschillende wijkgedeelten naast elkaar gezet. 8

9 Vergelijking wijken Houten Noord-West Poorten, Slagen, Campen, Borgen (n=119) Gaarden, Hoven, Oorden, Hoeven (n=102) Geslacht - Vrouw 61% 64% 61% Leefsituatie - Woont samen/gehuwd 58% 49% 53% Woont meer dan 20 jaar in Houten 50% 55% 75% Woning - Zelfstandige ouderenwoning - Eengezinswoning - Flat/etagewoning/appartement Wil binnen 5 jaar verhuizen 18% 13% 10% Wil in de gemeente Houten blijven wonen 95% 85% 85% Vervoersproblemen - Soms tot regelmatig 16% 17% 10% Regiotaxi - Kent regiotaxi - Maakt gebruik van regiotaxi Valys - Kent Valys - Maakt gebruik van Valys Gezondheid - Ervaren gezondheid goed/uitstekend - Lichte tot ernstige lichamelijke beperking Vallen - 1 of meer keer gevallen - Letsel door val Vergeetachtigheid - Vindt zichzelf vergeetachtig - Maakt zich zorgen over vergeetachtigheid Slaapproblemen - Slaapt vaak niet goed - Gebruikt medicijnen om in slaap te komen Zorg en zelfredzaamheid - Hulp huishouding thuiszorg - Hulp huishouding particulier - Hulp persoonlijke verzorging - Hulp medische handelingen 26% 20% 6% 3% 27% 9% 3% 18% 22% 10% 5% Bekend met het WMO loket 66% 63% 38% Mantelzorg - Ontvangt mantelzorg - Geeft mantelzorg Eenzaamheid - Matig eenzaam - Ernstig eenzaam 30% 4% 4% 32% 3% Belemmerd om deel te nemen aan activiteiten buitenshuis 42% 41% 26% Financiën - Moeite met rondkomen 8% 11% 10% 31% 31% 36% 90% 58% 65% 33% 53% 45% 36% 60% 31% 30% 20% 18% 11% 31% 38% 30% 84% 35% 54% 33% 60% 54% 40% 49% 37% 45% 19% 24% 24% 6% Erven, Oude Dorp (n=127) 61% 10% 89% 67% 20% 64% 48% 32% 49% 33% 33% 13% 13% 17% 21% 9