Feiten en Cijfers Vrijetijdseconomie Drenthe (versie oktober)

Transcriptie

1

2 Feiten en Cijfers Vrijetijdseconomie Drenthe 2013 (versie oktober)

3 Colofon Dit is een uitgave van de provincie Drenthe Auteur: Monica Wagenaar, De Afdeling Onderzoek Grafische vormgeving omslag: Docucentrum provincie Drenthe 2013 Provincie Drenthe (versie oktober 2013) Overname van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. Ondanks de zorgvuldigheid waarmee deze uitgave is samengesteld zijn Provincie Drenthe en De Afdeling Onderzoek niet aansprakelijk voor fouten of onvolkomenheden en eventueel daaruit voortvloeiende schade. U kunt een digitale versie van deze uitgave gratis downloaden op:

4 Voorwoord Mede namens Marketing Drenthe, het Recreatieschap en Recron heeft de provincie Drenthe vorig jaar het initiatief genomen om een boekje samen te stellen, dat op een overzichtelijke manier een beeld geeft van de ontwikkelingen in de vrijetijds sector. In één oogopslag is ook duidelijk hoe die ontwikkelingen zich verhouden met de rest van Nederland. Dat bleek een schot in de roos. Na de publicatie hebben veel ondernemers enthousiast gereageerd. Met veel plezier bied ik u dan ook namens onze partners de jongste uitgave aan van Feiten en Cijfers Vrijetijdseconomie Drenthe. Naast veel nuttige informatie staat er in de editie 2013 ook een aantal opmerkelijke zaken. Zo blijkt Drenthe aantrekkelijk te zijn voor gezinnen met kinderen. Met name gezinnen met kinderen tussen de 0 en 5 jaar zijn landelijk gezien oververtegenwoordigd in Drenthe. Daarentegen ligt het percentage 65- plussers, dat de provincie Drenthe bezoekt, onder het landelijk gemiddelde. Je zou dus kunnen zeggen dat Drenthe op toeristisch gebied verjongt. Een ander aardig gegeven is dat Duitsers onze provincie steeds beter weten te vinden. Van juni 2010 tot en met mei 2011 gaven inwoners van Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen tijdens 1,2 miljoen dagtochten in Drenthe, ongeveer 98,5 miljoen euro uit. Het zijn zomaar een paar voorbeelden van feiten, waarmee ondernemers hun voordeel kunnen doen. Niet onbelangrijk als je weet dat de vrijetijdssector in de totale werkgelegenheid van Drenthe nog steeds groeiende is. Over de afgelopen tien jaar een stijging van circa 22 procent. Vorig jaar waren in totaal ruim mensen werkzaam in de deze sector. Ook het marktaandeel van Drenthe laat, voor wat betreft het aantal toeristische binnenlandse vakanties, een stijgende lijn zien. Eén op de tien binnenlandse vakanties had vorig jaar Drenthe als bestemming. Het aantal overnachtingen tijdens deze vakanties is het afgelopen decennium met ruim een vijfde toegenomen. In Drenthe wordt relatief veel gekozen voor een bungalow. Toch gaat het allemaal niet vanzelf. We moeten scherp blijven en de ontwikkelingen rondom ons goed blijven volgen. Het toeristische product zal zich constant moeten vernieuwen. En daar zijn alle betrokkenen gezamenlijk verantwoordelijk voor. Ik ben ervan overtuigd dat de informatie in deze uitgave daar een bijzonder nuttige bijdrage aan kan leveren. Ard van der Tuuk, Gedeputeerde van economische zaken.

5 Samenvatting Trends en ontwikkelingen Het aantal binnenlandse vakanties zal naar verwachting in 2013 stabiliseren, terwijl er minder buitenlandse vakanties zullen worden ondernomen. Het aantal oudere Nederlanders neemt de komende jaren verder toe. Het merendeel van deze groep gaat graag in het laagseizoen op vakantie en verblijft bij voorkeur in een bungalow of een hotel. Het gebruik van mobiel internet neemt sterk toe, ook onder Nederlanders van 55 jaar en ouder. Het aanbod Drenthe is een groene provincie, 90% van de provincie bestaat uit agrarisch gebied, bos, natuur of recreatiegronden. De provincie telt in % meer verblijfsaccommodaties dan in Ruim 90% van alle slaapplaatsen in Drentse logiesaccommodaties is te vinden op een camping of in een vakantiebungalow. Het aantal slaapplekken op huisjesterreinen in Drenthe is in 2012 met ruim 35% toegenomen ten opzichte van Het aantal dagrecreatieve bedrijven in Drenthe ligt in 2012 weer ongeveer op het niveau van 2008 en 4% boven het niveau van Landelijk is het aantal dagrecreatieve bedrijven met 5% afgenomen ten opzichte van Dierenpark Emmen is de Drentse attractie die de meeste bezoekers trekt, met een bezoekersaantal van staat Dierenpark Emmen op de 20 e plek in de nationale top 50 van attracties. De consument In vergelijking met het gemiddelde voor Nederland wordt Drenthe relatief vaak bezocht door gezinnen met jonge kinderen. Met name de gezinnen met kinderen tussen de 0 en de 5 jaar zijn oververtegenwoordigd in Drenthe. Opvallend is dat Drenthe juist minder dan gemiddeld bezocht wordt door 65-plussers. Belangrijkste herkomstprovincies zijn Zuid- en Noord-Holland, dit zijn ook de provincies waar de meeste mensen wonen. De leefstijlgroep Gezellig Lime is oververtegenwoordigd in Drenthe. Zowel de inwoners van Drenthe, als de vakantiegangers behoren relatief vaak tot dit leefstijlsegment. Deze groep wil tijdens de vakantie en in de vrijetijd gezellig even weg met elkaar, daarbij staan rust en (sportieve) ontspanning centraal. Verblijven in Drenthe Eén op de tien toeristische vakanties van Nederlanders in eigen land had in 2012 Drenthe als bestemming. In 2012 hebben Nederlanders ruim 1,5 miljoen toeristische vakanties in Drenthe doorgebracht; een stijging van 30% ten opzichte van Daarnaast zijn circa vakanties op een vaste standplaats doorgebracht. Het marktaandeel van Drenthe is voor wat betreft het aantal toeristische binnenlandse vakanties gestegen van 8,6% in 2003 tot 10,7% in Drenthe staat hiermee binnen Nederland op de vijfde plek na Gelderland, Limburg, Noord-Brabant en Noord-Holland. Een relatief groot deel van de vakanties in Drenthe wordt geregeld via een boekingscentrale of reisorganisatie.

6 Het aantal overnachtingen tijdens binnenlandse toeristische vakanties in Drenthe is sinds 2003 gestegen met 21%, landelijk is er in dezelfde periode sprake van een daling van 6%. In Drenthe wordt relatief veel gekozen voor een bungalow. Circa 16% van nachten die Nederlanders in een bungalow in eigen land doorbrengen, wordt in Drenthe doorgebracht. Drenthe is in 2012 circa keer bezocht door buitenlanders voor een vakantie of een zakelijk bezoek. Ruim de helft van de buitenlandse bezoekers komt uit Duitsland. Het aantal Duitse bezoekers is ten opzichte van 2011 gestegen met ongeveer een derde. Activiteiten Populairste activiteiten tijdens een vakantie in Drenthe zijn autotochtjes, uit eten gaan en wandelen. Winkelen en uit eten gaan zijn wat minder populair dan gemiddeld in Nederland. Het maken van autotochtjes, zwemmen en het bezoeken van een dierentuin of dolfinarium zijn daarentegen bovengemiddeld populair. Duitse dagbezoekers bezoeken in Drenthe graag attractieparken, dierentuinen, musea/bezienswaardigheden, zwembaden of natuurgebieden/bossen. Economische betekenis In totaal wordt er jaarlijks meer dan een miljard euro besteed in de vrijetijdssector in Drenthe. Binnenlandse toeristische vakantiegangers gaven in miljoen euro uit in Drenthe. Tijdens deze vakanties bedragen de bestedingen per persoon per dag in Drenthe ruim 28 euro, dit is circa 2,50 euro lager dan gemiddeld in Nederland. Buitenlanders gaven in 2012 circa 53 miljoen euro uit aan een zakelijk of toeristisch verblijf in Drenthe. Nederlanders (zowel Drenten als inwoners van de rest van Nederland) gaven in 2012/ miljoen euro uit aan uitstapjes (vanaf het huisadres) in Drenthe. Tijdens een uitstapje in Drenthe wordt gemiddeld 15,07 euro besteed (incl. vervoerskosten), dit is beduidend minder dan het landelijk gemiddelde van ruim 19 euro. Duitse dagbezoekers besteedden een kleine 100 miljoen euro in Drenthe. In 2012 waren er in totaal personen werkzaam in de vrijetijdssector in Drenthe, dit is 6,5% van de totale werkgelegenheid in de provincie. De werkgelegenheid in de vrijetijdssector lag in % hoger dan in 2003, landelijk was er in dezelfde periode sprake van een stijging van het aantal banen met 12%. De totale werkgelegenheid nam in Drenthe in de afgelopen tien jaar met ruim 6% toe. Logiesaccommodaties Drenthe telt relatief weinig slaapplaatsen in een hotel, maar het aanbod is de afgelopen tien jaar met 13% gegroeid (landelijk +4%). Het aantal overnachtingen in hotels nam in Drenthe met 55% toe (landelijk +34%). Het aantal slaapplekken op campings is in tegenstelling dalende landelijke trend met 5% gestegen in Drenthe. Het aantal overnachtingen op een camping nam in Drenthe juist sterker dan gemiddeld af -20% in Nederland en -26% in Drenthe. Het aantal slaapplekken op bungalowbedrijven is in Drenthe met ruim een derde toegenomen (landelijk +25%). In tegenstelling tot de landelijke daling (-5%) van het aantal overnachtingen in bungalows, nam in Drenthe het aantal overnachtingen in een bungalow juist sterk toe (+50%).

7 Inhoudsopgave Inleiding Trends en ontwikkelingen in de vrijetijdssector Economische ontwikkelingen Demografische ontwikkelingen Trends in vrijetijd Aanbod voor toerist en recreant Landschap Drenthe Aanbod logiesaccommodaties Aanbod dagrecreatie De consument Segmentatie op basis van leefstijl Profiel inwoners Drenthe Profiel binnenlandse vakantiegangers Drenthe Verblijven in Drenthe Vakanties van Nederlanders Overnachtingen van Nederlanders Logiesvorm Nederlanders Verblijfsbezoek van buitenlanders Activiteiten in Drenthe Populaire activiteiten tijdens de vakantie Populaire vrijetijdsactiviteiten Nederlanders Populaire activiteiten dagbezoek Duitsers De vrijetijdseconomie in Drenthe Bestedingen tijdens vakanties van Nederlanders Bestedingen tijdens vakanties van Nederlanders naar logiesvorm Bestedingen tijdens uitstapjes van Nederlanders Bestedingen tijdens verblijfsbezoek van buitenlanders Bestedingen tijdens dagjes uit van Duitsers Totale bestedingen Werkgelegenheid Logiesaccommodaties in Drenthe Algemene ontwikkelingen vakanties Nederlanders Huidig aanbod Drenthe en Nederland Ontwikkeling aanbod Drenthe en Nederland Ontwikkeling aanbod naar logiesvorm Ontwikkeling vraag Ontwikkeling vraag naar logiesvorm Ontwikkeling vraag naar verblijfsduur Ontwikkeling vraag naar leeftijd en gezinscyclus Samengevat Bronnen... 57

8 Inleiding Voor u ligt Feiten en Cijfers Vrijetijdseconomie Drenthe In deze uitgave zijn de belangrijkste feiten en cijfers over de vrijetijdssector in Drenthe bijeen gebracht. Er is voor gekozen om in deze uitgave zoveel mogelijk met landelijke bronnen te werken. Dit biedt namelijk de mogelijkheid om de cijfers van en ontwikkelingen in Drenthe te vergelijken met de andere provincies of met het Nederlands gemiddelde. De ontwikkelingen voor Drenthe kunnen zo in perspectief worden geplaatst. Voor het bepalen van de economische betekenis van de vrijetijdssector (hoofdstuk 6) wordt uitgegaan van de in 2009 ontwikkelde landelijke standaard 1. Bronnen die in dit rapport geregeld terugkomen zijn: - het Continu Vakantieonderzoek (CVO), een jaarlijks consumentenonderzoek onder een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking, naar het vakantiegedrag van de Nederlanders van NBTC-NIPO; - het Continu Vrijetijdsonderzoek (CVTO), een tweejaarlijks consumentenonderzoek onder een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking, naar het vrijetijdsgedrag van de Nederlanders van NBTC-NIPO; - de Statistiek Logiesaccommodaties (SLA), een onderzoek onder een deel van de Nederlands logiesaccommodaties van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS); - de Leefstijlatlas dagrecreatie voor de provincie Drenthe, die de consumenten op basis van hun profiel indeelt in leefstijlen van SmartAgent; - het Provinciaal Werkgelegenheidsregister (PWR) van de Provincie Drenthe. Niet alle rapporten verschijnen jaarlijks, dit heeft als gevolg dat een deel van de cijfers (Continu Vrijetijdsonderzoek (CVTO), Leefstijlatlas Drenthe en Monitor Inkomend Dagbezoek van uit Duitsland) in dit rapport niet gewijzigd zijn ten opzichte van de uitgave Feiten en Cijfers Vrijetijdseconomie In de tekst wordt door middel van eindnoten (nummering o.b.v. romeinse cijfers) verwezen naar de gebruikte bronnen; dit overzicht vindt u achterin het rapport. De in de tekst gebruikte voetnoten (reguliere nummering) verduidelijken en/of geven een toelichting op de in de tekst gebruikte begrippen en omschrijvingen. Leeswijzer Hoofdstuk 1 besteedt aandacht aan trends en ontwikkelingen die de vrijetijdssector beïnvloeden. Vervolgens brengt hoofdstuk 2 het aanbod voor de toerist en recreant in beeld. Het derde hoofdstuk gaat in op het profiel van de consument, hierbij is specifiek aandacht voor de indeling van de inwoners van Drenthe en de binnenlandse toeristen in Drenthe op basis van leefstijlen. Het aantal vakanties en overnachtingen in Drenthe en de gebruikte logiesvormen komen in hoofdstuk 4 aan de orde. Hoofdstuk 5 geeft inzicht in populaire activiteiten tijdens vakanties in Drenthe en populaire vrijetijdsactiviteiten van de eigen inwoners en dagbezoekers. De vrijetijdseconomie, oftewel de economische betekenis van de vrijetijdssector, komt in hoofdstuk 6 aan bod. Het rapport wordt afgesloten met een hoofdstuk over logiesaccommodaties in Drenthe. Dit hoofdstuk dat deels overlap heeft met de voorgaande hoofstukken brengt informatie over de ontwikkeling van de vraag naar en het aanbod van logiesaccommodaties in beeld. Ieder hoofdstuk start met een korte inleiding, met aandacht voor de in het hoofdstuk gebruikte termen en omschrijvingen. 1 IPO, De landelijke R&T Standaard, Notitie over bepalen bestedingen en werkgelegenheid in de vrijetijdssector op provinciaal niveau,

9 1 Trends en ontwikkelingen in de vrijetijdssector De vrijetijdssector wordt door diverse algemene trends beïnvloed. Hiervan hebben er maar weinig specifiek betrekking op de sector, bijna altijd zijn de trends en ontwikkelingen in de vrijetijdssector het gevolg van economische, maatschappelijke, demografische of technologische ontwikkelingen. De trends die in dit hoofdstuk uitgewerkt worden, hebben niet specifiek betrekking op Drenthe, maar zijn wel van toepassing op Drenthe Economische ontwikkelingen Voor de periode verwacht het Centraal Planbureau (CPB) een voorzichtig herstel, met een groei - van het bruto binnenlands product - van een krappe 1,5% per jaar. ( ) In 2013 daalt de mediane koopkracht 2 voor het vierde jaar op een rij. De helft van de huishoudens gaat er minsten 0,75% op achteruit. ( ) maar de jaren zijn weer positief. Dit was in juni 2012 de verwachting van het CPB voor de komende jaren. i De economische ontwikkelen zullen van invloed zijn op de toeristische bestedingen en het vrijetijdsgedrag. Het aantal binnenlandse vakanties zal in 2013 stabiliseren, terwijl het aantal buitenlandse vakanties licht daalt. Het aantal binnenlandse vakanties lag in 2012, na een daling in de tussenliggende periode, weer op het niveau van Het aantal buitenlandse vakanties is, na een sterke stijging in de periode , vanaf 2008 redelijk stabiel x. Grafiek 1 Ontwikkeling aantal binnenlandse en buitenlandse vakanties van Nederlanders (x mln) (x mln) binnenland buitenland Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantieonderzoek , De mediaan is de middelste van de naar grootte gerangschikte koopkracht van huishoudens. Dat wil zeggen dat de helft van alle huishoudens een hogere koopkracht heeft en de helft een lagere koopkracht. 9

10 Het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) verwacht dat het aantal binnenlandse vakanties in 2013 zal stabiliseren en dat het aantal vakanties naar het buitenland met 1%-3% zal afnemen. Naar verwachting zullen Nederlanders bezuinigen op vakanties door: minder vaak op vakantie te gaan, dichterbij te blijven, korter te gaan en/of minder uit te geven ii Demografische ontwikkelingen De Nederlandse bevolking vergrijst, dat staat vast. Rond 2030 is bijna een kwart van de Nederlanders 65 jaar of ouder. En hoewel men gemiddeld steeds gezonder oud wordt, heeft deze ontwikkeling toch invloed op het vrijetijdsgedrag. De ene 65-plusser is de andere niet, Nederlanders boven een bepaalde leeftijd hechten echter wel meer dan gemiddeld waarde aan aspecten als betrouwbaarheid, authenticiteit, gezondheid, comfort, gemak en veiligheid iii. Ruim 70% van de oudere vakantiegangers gaat in het laagseizoen op vakantie en wil dan verblijven in een bungalow, huisje, appartement of hotel iv. Ouderen gaan graag in het laagseizoen op vakantie en overnachten bij voorkeur in een bungalow, huisje, appartement of hotel. Het aantal eenpersoonshuishoudens neemt toe in vrijwel alle levensfasen. Dit heeft enerzijds te maken met de vergrijzing; een van de partners overlijdt. Daarnaast neemt het aantal echtscheidingen toe, wat tot gevolg heeft dat gezinnen uiteenvallen in eenpersoons- en eenouderhuishoudens. iv Rond 2050 telt Nederland 3,7 miljoen eenpersoonshuishoudens, ruim een miljoen meer dan nu. Bijna de helft van de eenpersoonshuishoudens zal dan uit ouderen bestaan. v De vrijetijdssector zou nog meer kunnen inspelen op de wensen en behoeften van deze groep. Grafiek 2 100% 80% 60% 40% 20% Prognose leeftijdsopbouw Drentse bevolking (in procenten van de totale bevolking) 0% jaar jaar 65-plus jaar Bron: Provincie Drenthe, Bevolkingsprognose XVIII, Drenthe telt op 1 januari inwoners vi. Het aantal inwoners zal tot 2020 nog groeien tot ongeveer personen, daarna zal het afnemen tot in De leeftijdssamenstelling van de Drentse bevolking zal de 10

11 komende decennia sterk veranderen. Naar verwachting neemt het aantal 0-15 jarigen in de periode met bijna personen af, terwijl in dezelfde periode het aantal 65-plussers met ruim toeneemt. vii In vergelijking met het gemiddelde voor Nederland, zal in Drenthe de bevolkingsgroei een paar jaar eerder omslaan in bevolkingskrimp. Daarnaast neemt in Drenthe de potentiële beroepsbevolking sterker af dan gemiddeld in Nederland. vii Krimp van de bevolking in bepaalde gemeenten of regio s kan ertoe leiden dat bepaalde (vrijetijds)voorzieningen onder druk komen te staan. In vergelijking met het gemiddelde voor Nederland, zal Drenthe eerder last krijgen van bevolkingskrimp. Voorzieningen komen mogelijk onder druk te staan Trends in vrijetijd Sociaal cultureel Het consumentenvertrouwen is laag, de Nederlander is onzeker over zijn toekomst. Dit zorgt ervoor dat men meer en meer teruggrijpt naar authentieke waarden. Men onderneemt graag gezamenlijke activiteiten waarbij de echte beleving telt. Bij de vakanties is dit bijvoorbeeld te zien aan de toegenomen vraag naar bungalows en huisjes voor grotere groepen. De consument onderneemt steeds meer activiteiten samen met familie en/of vrienden. Ervaringen en belevingen zijn belangrijk tijdens de vakantie. Consumenten zoeken producten en diensten die aansluiten bij hun levensstijl en hun identiteit. Echter, wat voor de ene consument een gedenkwaardige belevenis is, kan voor de andere consument een verzoeking zijn. Het is daarom van belang inzicht te hebben in de wensen en behoeften van de verschillende groepen consumenten. De in hoofdstuk 3 uitgewerkte indeling van consumenten op basis van leefstijl 3 biedt hier volop aanknopingspunten voor. 96% van de Nederlanders (12-74%) heeft toegang tot internet, 99% via de PC, 64% via de een mobiel apparaat. Technologie Internet en social media zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij. In 2012 had 96% van de Nederlanders tussen de 12 en 74 jaar toegang tot internet. Van de Nederlanders met internettoegang heeft 99% toegang via de PC en 64% via een mobiel apparaat viii. 3 Ontwikkeld door RECRON (vereniging voor recreatieondernemers) en het onderzoeksbureau Smart Agent. 11

12 Grafiek 3 Ontwikkeling internet toegang personen jaar (%) % Internet toegang (% Nederlanders jaar) Internet op PC (% Nederlanders met internettoegang) Internet op mobiel (% Nederlanders met internettoegang) Bron: CBS, ICT gebruik van personen, naar persoonskenmerken, 2012 Grafiek 4 laat zien dat mobiel internet niet alleen iets is voor de jongere generaties. Hoewel de Nederlanders tot 55 jaar een voorsprong hebben op 55- plussers is duidelijk te zien dat de groep van en van met een inhaalslag bezig is. Het gebruik van mobiel internet neemt sterk toe, ook onder de oudere bevolkingsgroepen. Grafiek Ontwikkeling internet toegang mobiele telefoon personen jaar met toegang tot internet (%) % tot 15 jaar 15 tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar tot 55 jaar tot 65 jaar tot 75 jaar Bron: CBS, ICT gebruik van personen, naar persoonskenmerken,

13 2 Aanbod voor toerist en recreant Het aanbod van een provincie of een vakantieregio bestaat uit verschillende elementen. Het landschap is van belang bij de keuze voor een bestemming, maar ook het aanbod van logiesaccommodaties en het aanbod van voorzieningen zoals attracties, musea of uitgebreide fietsmogelijkheden. De ene consument kiest bewust voor Drenthe vanwege het aantrekkelijke landschap of de fietsmogelijkheden, terwijl de andere consument een bepaald bungalowpark kiest vanwege de voorzieningen. De volgende alinea s gaan in op (de ontwikkeling van) het aanbod in de provincie Drenthe Landschap Drenthe Grafiek 5a en 5b Landschap Drenthe Landschap Nederland 1% 4% 5% 2% 18% 6% 15% 8% 57% 2% 73% 11% Agrarisch terrein Bos- en natuurlijk terrein Recreatiegronden Bebouwde grond Water Overig Bron: CBS, Bodemgebruik in Nederland 1996, Statline Grafieken 5a en 5b laten duidelijk zien dat Drenthe in vergelijking met het gemiddelde voor Nederland een groene provincie is. Negentig procent van de provincie bestaat uit agrarisch gebied, bos, natuur of recreatiegronden 4, landelijk is dit 70%. Water, dat bijna een vijfde (18%) van de oppervlakte van Nederland bedekt, maakt in Drenthe slechts 1% uit van de totale oppervlakte. ix Drenthe bestaat voor driekwart uit agrarisch terrein, het merendeel van de toeristen ervaart dit als natuur. Binnenlandse vakantiegangers omschrijven hun verblijfsomgeving tijdens hun vakantie in Drenthe meestal als bos en/of heide (71%) of platteland/polder (17%). Met name het aandeel bos en/of heide ligt in Drenthe aanzienlijk hoger dan gemiddeld tijdens een binnenlandse vakantie (in Nederland 40%). x 4 Zoals parken en plantsoenen, sportterreinen, dagrecreatieterreinen, volkstuinen, verblijfsrecreatieterreinen. 13

14 2.2. Aanbod logiesaccommodaties Ruim 7% van de logiesaccommodaties 5 in Nederland is in Drenthe gevestigd. Op 1 januari 2012 telde Drenthe in totaal 486 hotels, bungalowparken, campings en groepsaccommodaties met in totaal slaapplekken 6. xi Grafiek 6a en 6b Logiesaccommodaties in Drenthe % 30% Slaapplaatsen in logiesaccommodaties in Drenthe % 5% 27% 14% 64% 41% hotel/pension kampeerterrein huisjesterrein groepsaccommodatie hotel/pension kampeerterrein huisjesterrein groepsaccommodatie Bron: CBS, Accommodaties en capaciteit in logiesaccommodaties; logiesvorm per regio, 2012 (voorlopige cijfers), Ruim 90% van alle slaapplaatsen in Drentse logiesaccommodaties is te vinden op een camping of in een vakantiebungalow. Grafiek 7 geeft op basis van indexcijfers (2003 = 100) de ontwikkeling weer van het aanbod van logiesaccommodaties in Drenthe en Nederland in de afgelopen tien jaar. De grafiek laat duidelijk zien dat er in Drenthe in de periode sprake was van een sterke groei (+19%) van het aantal accommodaties. Daarna nam het aantal accommodaties jaarlijks af. Vanaf 2010 lijkt het aanbod zich te stabiliseren op een niveau van circa 8,5% boven dat van Het aanbod van logiesaccommodaties ligt in Drenthe in ,5% boven het niveau van 2003; landelijk is er sprake van een stijging van 2,2%. xi Drenthe telt in ,5% meer verblijfsaccommodaties dan in Bij combinaties van een hotel/pension met een andere logiesvorm of bij mengvormen van kampeerterreinen, huisjescomplexen en/of groepsaccommodaties, worden alleen die onderdelen meegenomen die boven de waarnemingsgrens (CBS) liggen, de andere onderdelen worden buiten beschouwing gelaten. Als de slaapcapaciteit van meerdere onderdelen van de samengestelde accommodatie boven de gestelde waarnemingsgrens ligt wordt de accommodatie beschouwd en behandeld als twee (of meer) accommodaties. 6 Een slaapplaats is ieder bed of andere ruimte in een logiesaccommodatie waar één persoon kan slapen (een tweepersoonsbed, telt dus als twee slaapplaatsen). Op kampeerterreinen telt een standplaats voor vijf slaapplaatsen, slaapplaatsen op vaste standplaatsen tellen niet mee. 14

15 Grafiek 7 (index 2003 = 100) Ontwikkeling van het aanbod van logiesacccommodaties in Nederland en Drenthe (index 2003=100) 119# 108# 2003$ 2004$ 2005$ 2006$ 2007$ 2008$ 2009$ 2010$ 2011$ 2012$ 108# 102# 80 Drenthe Nederland Bron: CBS, Accommodaties en capaciteit in logiesaccommodaties; logiesvorm per regio, 2012 (voorlopige cijfers), Ontwikkeling aanbod naar logiesvorm Grafiek Ontwikkeling aanbod logiesacccommodaties in Drenthe naar soort accommodatie (index 2003 = 100) (Index 2003 = 100) hotel/pension kampeerterreinen huisjesterreinen groepsaccommodaties Bron: CBS, Accommodaties en capaciteit in logiesaccommodaties; logiesvorm per regio, 2012 (voorlopige cijfers), In 2012 telt Drenthe 68 huisjesterreinen, dit is 13% meer dan in Het aantal kampeerterreinen nam toe met 12% (197 kampeerterreinen in 2012), er zijn 4% meer hotels/pensions (146 hotels/pensions in 2012) en eveneens 4% meer groepsaccommodaties (75 accommodaties in 2012). Grafiek 8 laat zien dat er ten opzichte van 6 à 7 jaar geleden juist sprake is van een daling van het aanbod. De huisjesterreinen vormen hierop een positieve uitzondering (+15% ten opzichte van 2008). xi 15

16 Ontwikkeling aanbod slaapplekken per logiesvorm Het aantal slaapplekken in logiesaccommodaties in Drenthe nam in de periode toe met 11%, landelijk groeide het aantal slaapplekken in dezelfde periode met 4%. Inzoomen op de ontwikkeling bij de verschillende soorten logiesaccommodaties levert interessante inzichten op (grafiek 9). In de periode nam het aantal slaapplaatsen in hotels in Drenthe toe, daarna was er tot 2010 sprake van een daling. Na 2010 neemt het aantal bedden weer langzaam toe. In 2011 zijn er in Drenthe ten opzichte van % meer bedden in hotels; landelijk is er in dezelfde periode sprake van een stijging van 20%. Het aantal bedden in Drentse groepsaccommodaties is ten opzichte van 2003 bijna met een vijfde (19%) afgenomen (landelijk -14%). Het aantal slaapplekken op campings in Drenthe is in de gestegen. Drenthe telt in 2012 circa 5% meer slaapplekken op kampeerterreinen dan in 2003 (landelijk -4%). Het aantal bedden in bungalows (huisjesterreinen) in Drenthe heeft zich ten opzichte van 2005 sterk positief ontwikkeld (m.u.v. de periode ). Het aantal slaapplekken op huisjesterreinen is in 2012 met ruim een derde (35%) toegenomen ten opzichte van 2003 (landelijk +25%). xi Het aantal slaapplekken op huisjesterreinen in Drenthe is in 2012 met 35% toegenomen ten opzichte van Grafiek 9 Ontwikkeling'aanbod'van'slaapplaatsen'in'logiesacccommoda=es'in'Drenthe' 2003A2012'A'naar'soort'accommoda=e'(index'2003'='100)' (Index'2003'='100)' 140# 130# 120# 110# 100# 90# 80# 135$ 124$ 124$ 107$ 118$ 113$ 105$ 102$ 2003# 2004# 2005# 2006# 2007# 2008# 2009# 2010# 2011# 2012# 81$ 70# 60# hotel/pension# kampeerterrein# huisjesterrein# groepsaccommoda?e# Bron: CBS, Accommodaties en capaciteit in logiesaccommodaties; logiesvorm per regio, 2012 (voorlopige cijfers), Aanbod dagrecreatie In de top 50 van Nederlandse attracties stond in 2011 Dierenpark Emmen met bezoekers op de 20 e plek. Het Aquarenabad in Emmen stond in dat jaar met bezoekers op de 48 e plaats in de top 50. xii 16

17 Met bezoekers staat Dierenpark Emmen op de 20 e plek in de nationale top 50 van attracties. Binnen Drenthe is het grootste deel van de bedrijven in de dagrecreatieve sector te vinden in de restaurant- en cafésector (76%), landelijk ligt het aandeel van deze beide sectoren op 82% van het totale dagrecreatieve aanbod. Drenthe telt ten opzichte van het gemiddelde voor Nederland relatief veel pret- en themaparken, zwembaden, kunstgalerieën/-expositieruimtes, dieren-/plantentuinen en musea. xxi Tabel 1 Dagrecreatief aanbod Drenthe 2012 Aantal vestigingen Aandeel Restaurants % Cafés % Sporthallen, -zalen, -velden en overige sportaccommodaties 40 5% Zwembaden 30 4% Pret- en themaparken 29 4% Kunstgalerieën/-expositieruimtes 24 3% Musea 25 3% Kermisattracties 14 2% Theaters, schouwburgen en evenementenhallen 8 1% Dieren-/plantentuinen, e.d. 6 1% Bioscopen 4 1% Jachthavens 2 <1% Totaal aantal vestigingen % Bron: Provincie Drenthe, Provinciaal Werkgelegenheidsregister (PWR), 2012 Grafiek 10 Ontwikkeling van het dagrecreatieve aanbod in Nederland en Drenthe (index 2003 = 100) (Index 2003 = 100) $ 2003$ 2004$ 2005$ 2006$ 2007$ 2008$ 2009$ 2010$ 2011$ 2012$ 95 Drenthe Nederland Bron: Provincie Drenthe, Provinciaal Werkgelegenheidsregister (PWR), 2012 en LISA Het aantal dagrecreatieve bedrijven in Drenthe is sinds 2009 met 4% toegenomen. Grafiek 10 laat zien dat het aanbod van dagrecreatieve bedrijven zich na een daling van 4% in 2009 weer positief ontwikkeld. Het aantal dagrecreatieve bedrijven ligt in 2012 weer ongeveer op het niveau van 2008 en circa 4% boven het niveau van Landelijk is een heel ander beeld te zien. Het aanbod van dagrecreatieve bedrijven was stabiel in de periode Vanaf 2008 neemt het aantal dagrecreatieve bedrijven af en in 2012 ligt het aantal 5% onder het niveau van De stijging in Drenthe wordt met name veroorzaakt door eens stijging van het aantal restaurants (+44% ten opzichte van 2003). xxi 17

18 3 De consument Er zijn verschillende manieren om een doelgroep te segmenteren. In het verleden werd dit vaak gedaan op basis van demografische kenmerken, zoals leeftijd en gezinssituatie. Echter het ene gezin met kinderen is het andere niet en hetzelfde geldt voor 65-plussers. Terwijl de ene 65-plusser marktjes afstruint en een terrasje pakt, stapt zijn leeftijdsgenoot op de pedalen om een fietstocht van een kilometer of 50 te maken. Dit hoofdstuk gaat in op de segmentatie van doelgroepen op basis van leefstijl, het profiel van de inwoners van Drenthe en het profiel en de herkomst van de vakantiegangers in Drenthe Segmentatie op basis van leefstijl Er zijn diverse andere segmentatiemethoden ontwikkeld, die consumenten segmenteren op basis van normen en waarden, gedrag of leefstijl. De Provincie Drenthe, het Recreatieschap Drenthe, Tourist Info Drenthe en Marketing Drenthe hebben besloten kleur te bekennen. Provincie Drenthe bekent kleur bij het segmenteren van consumenten. Dit houdt in dat Drenthe ervoor gekozen heeft de consumenten in te delen op basis van het door RECRON (vereniging voor recreatieondernemers) en het onderzoeksbureau Smart Agent ontwikkelde segmentatiemodel dat consumenten indeelt op basis van leefstijl. Basis voor deze segmentatiemethode is het BSR-model dat consumenten indeelt op basis van belevingswerelden (de 4 gekleurde vlakken rood, geel, groen en blauw). BSR-model met de 7 doelgroepen (leefstijlen) in de 4 belevingswerelden SmartAgent, Leefstijlatlas dagrecreatie voor de provincie Drenthe

19 Doordat dagrecreatieve activiteiten erg uiteenlopend van karakter zijn, doet een indeling van de consumenten alléén binnen de vier standaard belevingswerelden (rood, geel, groen en blauw) van het BSR-model onvoldoende recht aan de dynamiek van alle activiteiten. Daarom worden de consumenten gesegmenteerd op basis van hun specifieke kenmerken en levensstijl, dit levert binnen het BSRmodel zeven doelgroepen (kleuren) op, waarvan sommigen op de grenzen van de belevingswerelden. xiii De volgende zeven doelgroepen (kleuren) worden onderscheiden: Uitbundig geel Samen actief bezig zijn, uitgaan en genieten Levensgenieters die graag samen met anderen actief en sportief recreëren. Actief, sportief, gezellig en verrassend. Contact met anderen is belangrijk. Deze recreanten beschikken over iets meer budget dan gemiddeld. Gezellig lime Even lekker weg met elkaar Gewone, gezellige mensen die recreëren om even weg te zijn van de dagelijkse beslommeringen. Samen zijn, gezelligheid, rust en (sportieve) ontspanning staan centraal. Daarbij wordt wel een beetje op de kosten gelet. Rustig groen Even rust nemen in eigen omgeving Nuchtere, gewone, kalme recreanten die willen uitrusten, ontspannen en tijd willen hebben voor hobby s. Even rust nemen in eigen omgeving en niets aan je hoofd hebben. De oudere leeftijdsklassen zijn in deze groep relatief oververtegenwoordigd. Ingetogen aqua Brede interesse, ruimdenkend, engagement Bedachtzame, serieuze, in cultuur geïnteresseerde consumenten die wat willen betekenen voor de maatschappij. Ook sportieve activiteiten, ze willen graag fit blijven. Relatief veel empty nesters, die echter nog volop meedoen met de maatschappij. Stijlvol en luxe blauw Luxe, stijlvol ontspannen, sport en social network Zelfverzekerde consumenten die vinden dat ze wel wat luxe en stijlvolle ontspanning verdienen. Zakelijk en intelligent gericht op exclusievere vormen van recreatie. Recreëren betekent ontspannen en afstand nemen van de dynamiek van alledag. Ondernemend paars Cultuur, historie, verrassing en inspiratie Laten zich graag verrassen en inspireren. Nieuwe dingen zien, ontdekken en beleven. Het gewone is vaak niet goed genoeg. Centraal staat cultuur en sportiviteit/activiteit. Relatief veel jonge één- of tweepersoonshuishoudens. Creatief en inspirerend rood Creatieve, uitdagende en inspirerende ervaringen Gaan graag buiten de gebaande paden, het onbekende is spannend en prikkelend. Zijn onafhankelijk, intelligent, zelfbewust, artistiek en ruimdenkend. Recreatie betekent sport en ontspanning, maar ook moderne kunst en andere culturen. xiii Meer informatie over deze doelgroepen zoals populaire activiteiten, mediagebruik, lidmaatschap sociale netwerken is te vinden op 19

20 3.2. Profiel inwoners Drenthe Leefstijl Ruim een kwart (27%) van de inwoners van de provincie Drenthe, hoort qua leefstijl bij de Gezellig Lime consumenten, dit is duidelijk meer dan gemiddeld in Nederland (24%). Bijna één op de vijf (19%) inwoners van Drenthe is Uitbundig Geel, dit ligt iets boven het gemiddelde in Nederland (18%). Slechts 5% van de Drenten is Ondernemend Paars, duidelijk minder dan het landelijk gemiddelde van 9%. xiii Grafiek 11 en kaart 1 Inwoners Drenthe naar leefstijl (grafiek) en gemeenten Drenthe op basis van de meest voorkomende leefstijlgroep 2011 Bron: SmartAgent, Leefstijlatlas dagrecreatie voor de provincie Drenthe Kaart: Provincie Drenthe, bewerking De Afdeling Onderzoek. In het merendeel van de Drentse gemeenten behoort het grootste deel van de inwoners tot de Gezellig Lime-groep. Bovenstaande kaart illustreert dat er wel verschillen zijn tussen de Drentse gemeenten, maar dat in het merendeel van de gemeenten de Gezellig Lime groep het grootst is. In de gemeenten Emmen en Coevorden is de Uitbundig Gele consument de grootste groep, circa een kwart van de inwoners, behoort tot deze levensstijl. De groep Ingetogen Aqua inwoners is in de gemeenten Tynaarlo en Aa en Hunze het grootst. xiii 20

21 Herkomst Het grootste deel van de Nederlanders (79%) die een vrijetijdsactiviteit (niet vanaf het vakantieadres) van een uur of langer (incl. voor- en natransport) uitvoeren in Drenthe, komt uit de eigen provincie. Na Drenthe zijn Groningen (9%), Friesland (3%) en Overijssel (2%) de belangrijkste herkomstprovincies van dagrecreanten in Drenthe. xiv 3.3. Profiel binnenlandse vakantiegangers Drenthe Dagrecreanten in Drenthe komen relatief vaak uit Groningen. Vakantiegangers worden in Drenthe ingedeeld op basis van leefstijl. Onderscheiden worden Uitbundig geel, Gezellig Lime, Rustig Groen, Ingetogen Aqua en Avontuurlijk Paars. Leefstijl Net als de dagrecreanten zijn ook de binnenlandse vakantiegangers ingedeeld op basis van leefstijl. De binnenlandse vakantiegangers zijn onderverdeeld in vijf doelgroepen (leefstijlen) 7, de indeling komt in hoofdlijnen overeen met de bij de dagrecreatie gebruikte indeling. Onderscheiden worden Uitbundig Geel, Gezellig Lime, Rustig Groen, Ingetogen Aqua en Avontuurlijk Paars 8. Vakantiegangers uit het Ingetogen Aqua-segment bezoeken de provincie Drenthe minder vaak dan gemiddeld. Grafieken 12a en 12b (op de volgende pagina) geven inzicht in de verschillen tussen de gemiddelde binnenlandse toeristische vakantiegangers en de vakantiegangers in Drenthe. Ruim de helft van de vakantiegangers, zowel in Drenthe als in heel Nederland heeft een Uitbundig Geel of Gezellig Lime-leefstijl. In Drenthe ligt het aandeel Gezellig Lime hoger en het aandeel Uitbundig Geel iets lager dan gemiddeld in Nederland. Drenthe word significant minder dan gemiddeld bezocht door Ingetogen Aqua vakantiegangers. xiii 7 In tegenstelling tot de dagrecreanten die in 7 doelgroepen/leefstijlen worden ingedeeld. 8 De consumenten uit de leefstijlgroepen Creatief en Inspirerend Rood en Stijlvol en Luxe Blauw (indeling dagrecreatie) zijn ondervertegenwoordigd bij de binnenlandse vakantiegangers (deze leefstijlgroepen gaan relatief weinig op vakantie in eigen land). De rode en de blauwe groep komen daardoor te vervallen cq worden opgenomen in de paarse leefstijlgroep. De naam van de paarse leefstijlgroep verandert door de veranderde samenstelling van deze groep van Ondernemend Paars in Avontuurlijk Paars. 21

22 Grafiek 12a en 12b Leefstijlprofiel binnenlandse toeristische vakantiegangers 2012 Drenthe Nederland 21% 22% 18% 25% 13% 16% 13% 31% 14% 28% Uitbundig Geel Gezellig Lime Rustig Groen Ingetogen Aqua Avontuurlijk Paars Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantieonderzoek 2011/2012, Leeftijd en gezinssituatie Grafiek 13 Profiel binnenlandse vakantieganger Drenthe vergeleken met Nederland op basis van leeftijd (gemiddelde ) 65+###jaar# 12%# 15%# 50+64#jaar# 23%# 25%# 40+49#jaar# 13%# 14%# 30+39#jaar# 13%# 18%# 25+29#jaar# 6%# 5%# 19+24#jaar# 4%# 5%# 15+18#jaar# 3%# 4%# 6+14#jaar# 11%# 12%# 0+#5#jaar# 8%# 11%# 0%# 5%# 10%# 15%# 20%# 25%# 30%# Drenthe# Nederland# Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantieonderzoek (CVO), , Drenthe wordt relatief veel bezocht door de groep vakantiegangers tussen de jaar oud. In Drenthe behoorde in de periode % van de vakantiegangers tot deze leeftijdscategorie, landelijk 13%. Daarnaast is een relatief groot deel van de vakantiegangers tussen de 0-5 jaar oud. 22

23 Opvallend is dat Drenthe minder dan gemiddeld bezocht wordt door 65-plussers; 12% van de vakantiegangers behoort tot deze leeftijdscategorie ten opzichte van 15% landelijk. x De provincie Drenthe is bovengemiddeld in trek bij gezinnen met jonge kinderen. Onderstaande grafiek laat zien dat in Drenthe het meest bezocht wordt door Nederlanders uit een tweepersoonshuishouden van 35 jaar of ouder; 44% van de vakantiegangers. Opvallend is het grote aandeel gezinnen met jonge kinderen. Ruim een kwart (26%) van de vakantiegangers maakt deel uit van een gezin met kinderen van 0-5 jaar, landelijk ligt dit op 19%. Grafiek 14 Profiel binnenlandse vakantieganger Drenthe vergeleken met Nederland op basis van gezinssituatie (gemiddelde ) 2Bpersoons#huishoudens#(35+#jaar)# 44%# 45%# 2Bpersoons#huishoudens#(t/m#34#jaar)# Gezinnen#met#kinderen#(13#B#17#jaar)# 4%# 4%# 4%# 7%# Gezinnen#met#kinderen#(6#B#12#jaar)# Gezinnen#met#kinderen#(0#B#5#jaar)# 17%# 16%# 19%# 26%# Eenpersoons#huishoudens#(35+#jaar)# Eenpersoons#huishoudens#(t/m#34#jaar)# 4%# 6%# 2%# 2%# 0%# 5%# 10%# 15%# 20%# 25%# 30%# 35%# 40%# 45%# 50%# Drenthe# Nederland# Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantieonderzoek (CVO), , Nederlandse vakantiegangers bezochten Drenthe in 2012 met gemiddeld 4,1 personen. Dit is significant meer dan de 3,8 personen waar een gemiddeld binnenlands reisgezelschap uit bestaat. x Een relatief klein deel van de binnenlandse vakantiegangers bezoekt Drenthe met zijn tweeën. Ongeveer een derde (32%) van de binnenlandse toeristische vakantiegangers gaat met zijn tweeën op vakantie in Drenthe. Landelijk gaat 41% van de vakantiegangers met slechts één andere persoon op pad. Drenthe wordt aanzienlijk vaker dan gemiddeld bezocht door gezelschappen van 4 of 5 personen. 23

24 Grafiek 15a en 15b Aantal personen in reisgezelschap - gemiddelde Drenthe Nederland 13% 4% 12% 5% 6% 11% 3% 32% 8% 5% 2% 41% 19% 21% 10% 10% Alleen 2 personen 3 personen 4 personen 5 personen 6 personen 7 personen meer dan 7 personen Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantieonderzoek (CVO), , Herkomst Drenthe wordt het meest bezocht door toeristische vakantiegangers uit Zuid- Holland; gemiddeld kwam - in de periode % van de binnenlandse vakantiegangers uit deze provincie. Zuid-Holland is ook de provincie met de meeste inwoners; 21% van de Nederlanders woont in deze provincie. Na Zuid-Holland zijn Noord-Holland (16%), Gelderland (11%) en Noord-Brabant (9%) en Overijssel (9%) de belangrijkste herkomstprovincies van vakantiegangers in Drenthe. x Bijna 40% van de binnenlandse toeristische vakantiegangers in Drenthe, komt uit Zuid- en Noord-Holland. In verhouding tot het aantal inwoners kiezen inwoners van Groningen, Friesland, Overijssel en Flevoland relatief vaak voor Drenthe als vakantiebestemming. Het aantal vakantiegangers uit de zuidelijke provincies blijft duidelijk achter bij het gemiddelde voor Nederland. x Tabel 2 Herkomstprovincie binnenlandse toeristische vakantiegangers en aantal inwoners per provincie 2012 (in %) Drenthe Nederland Aantal inwoners (2012) Groningen 5,7% 3,6% 3,5% Friesland 7,2% 4,7% 3,9% Drenthe 4,1% 3,0% 2,9% Overijssel 9,0% 7,5% 6,8% Flevoland 3,4% 2,6% 2,4% Gelderland 11,2% 12,7% 12,0% Utrecht 7,5% 8,1% 7,4% Noord-Holland 15,7% 14,9% 16,2% Zuid-Holland 21,5% 21,9% 21,2% Zeeland 1,3% 2,2% 2,3% Noord-Brabant 9,3% 13,7% 14,7% Limburg 4,2% 5,2% 6,7% 100% 100% 100% Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantieonderzoek (CVO), , 2013, CBS, Bevolking naar leeftijd en regio, 2012,

25 4 Verblijven in Drenthe Dit hoofdstuk besteedt aandacht aan de vakanties en overnachtingen van binnenlandse toeristen in Drenthe. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen toeristische vakanties 9 en vakanties op een vaste standplaats 10. Voor de grafieken is steeds alleen gebruik gemaakt van de cijfers over de toeristische vakanties. Bij de paragraaf over verblijfsbezoek uit het buitenland wordt bewust niet over vakanties of toeristen gesproken, omdat deze cijfers zowel betrekking hebben op toeristisch als zakelijk bezoek Vakanties van Nederlanders Nederlanders hebben in 2012 tijdens ruim 1,8 miljoen vakanties en bijna 9,5 miljoen nachten doorgebracht in Drenthe. Het merendeel van deze vakanties (85% en ruim 1,5 miljoen vakanties) is een toeristische vakantie. Vijftien procent van de vakanties in Drenthe werd in 2012 op een vaste standplaats doorgebracht. Grafiek Ontwikkeling aantal binnenlandse toeristische vakanties in Drenthe (x 1.000) (x 1.000) Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantie Onderzoek (CVO), Aantal binnenlandse toeristische vakanties in Drenthe lag in % hoger dan in Het aantal toeristische vakanties is in Drenthe in de periode gestegen met 30%. Landelijk is er ook sprake van een stijging, maar deze stijging is aanzienlijk minder sterk (+6%). Zowel in Drenthe als in geheel Nederland is het aantal vakanties op een vaste standplaats afgenomen ten opzichte van tien jaar geleden. In Drenthe worden in vergelijking met het gemiddelde voor Nederland relatief weinig vakanties op een vaste standplaats doorgebracht; in 2012 respectievelijk 15% van alle binnenlandse vakanties in Drenthe en 21% van alle binnenlandse vakanties in Nederland. x 9 Toeristische vakantie = bezoek, met minimaal één overnachting, aan een accommodatie die niet je hoofdverblijf is en die niet in eigen bezit is (niet met een zakelijk motief). 10 Vaste standplaatsvakantie = bezoek, met minimaal één overnachting, aan een accommodatie die niet je hoofdverblijf is, maar die wel in eigen bezit is (niet met een zakelijk motief). 25

26 Marktaandeel Het marktaandeel van Drenthe is voor wat betreft het aantal toeristische binnenlandse vakanties gestegen van 8,6% in 2003 tot 10,7% in Drenthe staat hiermee binnen Nederland op de vijfde plek na Gelderland, Limburg, Noord- Brabant en Noord-Holland. x Een op de negen toeristische vakanties van Nederlanders in Nederland heeft in 2012 Drenthe als bestemming. Concurrerende provincies en landen In grafiek 17 wordt de ontwikkeling van het aantal toeristische binnenlandse vakanties in Drenthe vergeleken met de ontwikkeling in de provincies met een concurrerend aanbod en met de ontwikkeling in de andere noordelijke provincies. Grafiek Ontwikkeling aantal binnenlandse toeristische vakanties in Drenthe vergeleken met Limburg, Noord-Brabant, Gelderland, Overijssel, Friesland en Groningen (x 1.000) Gelderland (x 1.000) Limburg Noord-Brabant Drenthe Overijssel Friesland Groningen Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantie Onderzoek (CVO), Het aantal binnenlandse toeristische vakanties in Drenthe ontwikkelt zich in de periode bovengemiddeld positief (+30% ten opzichte van 2003). In Limburg en Noord-Brabant is er in deze periode eveneens sprake een stijgende trend; +20% in Limburg en +11% in Noord-Brabant. x In 2012 brachten Nederlanders meer vakanties door in Drenthe dan in België of Spanje. Drenthe ontving in 2012 ongeveer evenveel Nederlandse vakantiegangers (1,8 miljoen vakanties) als heel België of heel Spanje. Alleen in Duitsland en Frankrijk (respectievelijk 3,4 miljoen en 2,8 miljoen vakanties) brachten in 2012 meer Nederlanders een vakantie door. xv Fietsvakanties Vakanties waarbij tijdens meer dan de helft van de dagen gefietst wordt, worden fietsvakanties genoemd. Nederlanders hebben in 2012 circa fietsvakanties doorgebracht in Drenthe, dit is 10% van alle fietsvakanties in Nederland. In Overijssel werden dat jaar ongeveer even veel fietsvakanties doorgebracht 26

27 ( ). Alleen in Friesland en Gelderland zijn in 2012 meer fietsvakanties ondernomen; respectievelijk en vakanties. x Een op de tien fietsvakanties in Nederland werd in 2012 in Drenthe doorgebracht. Organisatiegraad en boekingsgedrag In Drenthe wordt een relatief groot deel (63%) van de vakanties geregeld via een boekingscentrale of een reisorganisatie. De rest (37%) van de vakantiegangers regelt de vakantie in Drenthe zelf rechtstreeks bij de accommodatie (22%) of gaat op de bonnefooi (15%). Landelijk boekt 56% van de Nederlanders de binnenlandse vakantie via een boekingscentrale of reisorganisatie. In Drenthe werd in % van de accommodaties via het internet geboekt, dit aandeel ligt ongeveer op het gemiddelde voor Nederland (73%). 21 Procent van de vakanties in Drenthe die via het internet geboekt worden, wordt rechtsreeks via de internetsite van de accommodatieverschaffer geboekt (landelijk 23%). Een vergelijkbaar deel (22%) van de vakanties wordt via de websites van Landal en CentreParcs geboekt; respectievelijk 10% en 12% van de vakanties in Drenthe. Landelijk wordt 15% van de vakanties via de websites van deze bungalowketens geboekt Overnachtingen van Nederlanders Grafiek (x 1.000) Ontwikkeling aantal overnachtingen tijdens binnenlandse toeristische vakanties in Drenthe (x 1.000) Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantie Onderzoek (CVO), Het aantal overnachtingen tijdens toeristische binnenlandse vakanties in Drenthe laat net als het aantal vakanties een stijgende trend zien ten opzichte van 2003 Nederlanders overnachtten in ,7 miljoen keer in Drenthe tijdens een toeristische vakantie. Daarnaast brachten zij nog bijna 1,8 miljoen nachten door op een vaste standplaats. De afgelopen vier jaar is het aantal overnachtingen tijdens toeristische vakanties in Drenthe redelijk stabiel. Ten opzichte van 2003 is het aantal overnachtingen in Drenthe met 21% gestegen. Landelijk nam het aantal overnachtingen in dezelfde periode af (-6%). x In afwijking tot de landelijke trend (-6%) is het aantal overnachtingen tijdens toeristische vakanties in Drenthe in de periode toegenomen (+21%). 27

28 Grafiek 19 Ontwikkeling aantal korte, middellange en lange binnenlandse toeristische vakanties in Drenthe (3-jaarsgemiddelde x 1.000) (x 1.000) Kort (2-4 dagen) Middellang (5-8 dagen) Lang (9+ dagen) Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantie Onderzoek (CVO), Gemiddeld duurde een binnenlandse toeristische vakantie in Drenthe in ,0 nachten, dit ligt iets boven het landelijk gemiddelde (4,8). Het gemiddeld aantal overnachtingen per toeristische vakantie laat een dalende trend zien, zowel in Drenthe als gemiddeld in Nederland. In Drenthe wordt de daling van de gemiddelde verblijfsduur met name veroorzaakt door de toename van het aantal korte toeristische vakanties, grafiek 19 laat zien dat het aantal korte vakanties een sterke stijging laat zien 11. x 4.3. Logiesvorm Nederlanders Grafiek 20 Ontwikkeling overnachtingen tijdens toeristische vakanties in Drenthe naar logiesvorm (x 1.000) (x 1.000) Hotel, motel, pension Bungalow/appartement Kamperen Overig Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantie Onderzoek (CVO), In grafiek 15 wordt gebruik gemaakt van een voortschrijdend driejaarsgemiddelde. Dit is gedaan om de jaarlijkse schommelingen (die wellicht met de steekproefgrootte van de subcategorieën te maken heeft) af te zwakken en duidelijker de trend te laten zien. 28