VOORKANT!TOEVOEGEN!!!

Transcriptie

1 VOORKANTTOEVOEGEN

2 VrijetijdseconomieDrenthe Feitenencijfers 2015 (versie2september2015)

3 Colofon DitiseenuitgavevandeProvincieDrenthe Auteur:MonicaWagenaar,DeAfdelingOnderzoekwww.deafdelingonderzoek.nl Grafischevormgevingomslag:GrafischeDienstenProvincieDrenthe 2015ProvincieDrenthe(versie2september2015) Overnamevangegevensuitdezepublicatieistoegestaan,mitsdebronwordtvermeld.Ondanksde zorgvuldigheidwaarmeedezeuitgaveissamengesteldzijnprovinciedrentheendeafdeling Onderzoeknietaansprakelijkvoorfoutenofonvolkomenhedeneneventueeldaaruitvoortvloeiende schade. Ukunteendigitaleversievandezeuitgavegratisdownloadenop:

4 Samenvatting Vakantiesenovernachtingen Nederlandersbrachtenin2014intotaal1,5miljoenvakantiesenruim7,8miljoen nachtendoorindrenthe.zestienprocentvandezevakantieswerdopeenvaste standplaatsdoorgebracht,derestwaseentoeristischevakantie.vanallenachten dienederlandersineigenlanddoorbrachtentijdenstoeristischevakantieshad 9,4%Drenthealsbestemming.Drenthestaatzowelquatoeristischevakantiesals quaovernachtingentijdensdezevakantiesopdevijfdeplaatsvandebinnenz landsevakantiebestemmingen. Dejaren2011en2012warentopjarenvoorDrenthe,maarin2013en2014was ersprakevaneendalingvanhetaantaltoeristischevakantiesenovernachtingen. Dezedalinglijkt 1 indrenthesterkertezijndangemiddeldinnederland. EengemiddeldebinnenlandsetoeristischevakantieinDrentheduurt5,0nachten, landelijk4,8nachten.zowelindrenthealsingeheelnederlandisdegemiddelde verblijfsduurgedaaldtenopzichtevaneenjaareerder. Circa buitenlandsevakantiegangersenzakelijkebezoekersbrachtenin 2014circa nachtendoorinDrenthe.Hetaantalovernachtingenvan buitenlandseverblijfsgastenisindrenthesinds2012met27%gestegen(landelijk +17%).Bijna60%vandebuitenlandseverblijfsgastenkwamuitDuitsland.België staatquaherkomstlanden,met19%vandebuitenlandseverblijfsgasten,opde tweedeplek. Trendsenontwikkelingen Erissprakevaneenlichteconomischherstelenookhetconsumentenvertrouwen hersteltzichlangzaam.ditheeftnaarverwachtingnietdirecteffectophetaantal vakantiesendebestedingen,omdatveelconsumentenandere grote aankopen hebbenuitgesteldendezenuvoorranggeven.alsdepositieveontwikkelingvan deeconomiedoorzetzalhetaantalvakantiesenbestedingenopmiddellange termijnweergaantoenemen. Hetaanbod Drenthekenteenrelatiefgrootverblijfsrecreatiefaanbod.Negenvandetien slaapplekkenindrenthewasin2014tevindenopeencampingofineenbungalowz park,ditwasbeduidendmeerdangemiddeldinnederland.drentheteldemet nameweinighotelbedden,slechts5%vandeslaapplekkenbevondzichineen hotel,landelijkwasdehotelsectorgoedvoor18%vandeslaapplekken. HetaantaldagrecreatievebedrijvenlaginDrenthein2014ongeveerophet niveauvan2005.landelijknamhetaantalbedrijvenindedagrecreatievesector dezelfdeperiodemet6%af.delaatstetweejaarwaser,naeenbovengemiddeld 1 "Er"is"een"duidelijk"verschil"in"de"ontwikkeling"gemeten"door"het"Continu"Vakantieonderzoek"(CVO)"en"de"Statistiek" Logiesaccommodaties"(SLA)"van"het"CBS."In"de"inleiding"van"dit"rapport"wordt"hier"een"korte"toelichting"op"gegeven."

5 positieveontwikkelingindejarenervoor,ookindrenthesprakevaneenlichte dalingvanhetaantaldagrecreatievebedrijven.dezedalingwerdvooralveroorz zaaktdooreenafnamevanhetaantalcafés. Deconsument DegrootstegroepvakantiegangersinDrenthebestaatuittweepersoonshuisZ houdensvan35jaarofouder.deprovincieisbovengemiddeldpopulairbij gezinnenmetjongekinderen.vakantiegangerstussende50z64kiezenjuist mindervaakdangemiddeldvooreenvakantieindrenthe.nederlandse vakantiegangersbezochtendrenthein2014metgemiddeld4,2personen. Landelijkbedroegdegemiddeldegroepsgrootte3,7personen. DegrootstegroepvakantiegangersinDrenthehadin2014eenUitbundigGele leefstijl 2.Uitbundiggelevakantiegangersomschrijvenzichzelfals:joviaal, spontaan,vrolijk,energiekenenthousiast.drentheis,netalszuidzhollanden NoordZBrabant,bovengemiddeldpopulairbijdegeleconsument. InwonersvanFriesland,Groningen,OverijsselenFlevolandkiezenrelatiefvaak vooreenvakantieindrenthe.inabsolutezinwordtdrenthehetmeestbezocht doorvakantiegangersuitzuidzholland 22%vandevakantiegangersinDrenthe kwamindeperiode2012z2014uitdezeprovincie NoordZHolland(16%)en Gelderland(12%). Activiteiten Uitetengaanenwandelenzijn,netalsinveelandereprovincies,depopulairste activiteitentijdenseenvakantieindrenthe.zwemmenisbovengemiddeld populairindrenthe,ditkomtdoordatdeprovincierelatiefvaakbezochtwordt doorgezinnenmetkinderenendoordepopulariteitvankampeerzenbungalowz vakanties.naastzwemmenisookattractieparkzendierentuinbezoekpopulairder dangemiddeld.hetaantalvakantiegangersdatuitetengaat,voorhetplezier winkeltofbezienswaardigegebouwenbezoekt,blijftjuistachterbijhet gemiddeldevoornederland. Nederlandersdieeenactiviteitvanafhethuisadresuitvoeren,ondernemenin Drenthevooralgraagbuitenrecreatieveactiviteiten,zoalsfietsenenrecreërenin denatuur.daarnaastis,ookonderdedagbezoekers,attractieparkzendierentuinz bezoekbovengemiddeldpopulair. Economischebetekenis Binnenlandsevakantiegangersgavenin2014dagelijks30europerpersoonuit,dit waseenstijgingvan9%tenopzichtevanhetjaarervoor.debestedingenper persoonperdagzijndusaanzienlijktoegenomen.datzenogwelonderhet gemiddeldevoornederlandlagen,kandeelsverklaardwordendoorhetaanbod; veelbungalowparkenencampingsenweinighotels.tijdenseenvakantieineen bungalowofopeencampingwordtinvergelijkingmeteenhotelvakantieminder besteed.daarnaastisdrenthebovengemiddeldpopulairbijgezinnenmet kinderen.gezinnenmetkinderengeven,invergelijkingmetbijvoorbeeldstellen zonderkinderen,perpersoonperdagminderuit. 2 "Zie"voor"een"samenvatting"van"de"kenmerken"van"de"Leisure"Leefstijlen"paragraaf"3.1."

6 IntotaalgavenNederlandsevakantiegangersinDrenthebijnaeenkwartmiljard eurouitaanvakantiesindrenthe.hetgrootstedeel(225mlneuro)daarvanwerd uitgegeventijdenstoeristischevakanties,deresttijdensvakantiesopeenvaste standplaats.deafnamevanhetaantalovernachtingenzorgdeer,ondanksde groeivandedagelijksebestedingen,voordatdetotalebestedingenaan binnenlandsevakantiesindrenthezijnafgenomentenopzichtevan2013. Buitenlandseverblijfsgasten(zowelzakelijkalstoeristisch)gavenin2014naar schattingcirca98,5miljoeneuro 3 uitaaneenverblijfindrenthe.bijna51miljoen eurokwamvoorrekeningvandeduitsers,belgenwarengoedvoorruim15 miljoeneuro. AandaguitstapjesdievanafhethuisadresinDrenthewerdenondernomenin 2012Z2013,werddoorDrenteneninwonersvanderestvanNederlandcirca688 miljoeneurouitgegeven.peruitstapjewerdindrenthegemiddeld15eurobesteed, hetgemiddeldevoornederlandbedroegcirca19euro.delagerebestedingenin Drenthehebbenvooraltemakenmethetsoortactiviteiten.Nederlanderskiezen graagvoordrenthealsbestemmingvoorbuitenrecreatieveactiviteiten.tijdensdit soortactiviteitenwordtrelatiefweiniguitgegeven. Werkgelegenheid DevrijetijdssectorinDrentheleverdein2014intotaalruim14.000banenop,dit is6,7%vandetotalewerkgelegenheidindeprovincie.hoeweldewerkgelegenheid indevrijetijdssectordeafgelopentweejaarmet4%isafgenomen,lagdezein 2014nogsteeds11%bovenhetniveauvan2005.Dewerkgelegenheidinde vrijetijdssectorontwikkeldezichduidelijkpositieverdandetotalewerkgelegenheid. 3 "Door"een"trendbreuk"in"het"Onderzoek"Inkomend"Toerisme"van"NBTC,"is"het"niet"mogelijk"een"vergelijking"te"maken"met" voorgaande"jaren."

7 Inhoudsopgave Inleiding Trendsenontwikkelingen Economischeontwikkelingen Demografischeontwikkelingen Trendsinvrijetijd Aanbodvoortoeristenrecreant LandschapDrenthe Aanbodlogiesaccommodaties Aanboddagrecreatie Deconsument SegmentatieopbasisvanLeisureLeefstijlen ProfielinwonersDrenthe ProfielbinnenlandsetoeristischevakantiegangersDrenthe VerblijveninDrenthe VakantiesvanNederlanders OvernachtingenvanNederlanders LogiesvormNederlanders Verblijfsbezoekvanbuitenlanders ActiviteiteninDrenthe Populaireactiviteitentijdensdevakantie PopulairevrijetijdsactiviteitenNederlanders Cultuurtijdensvakantiesendagjesuit BestedingenenwerkgelegenheidinDrenthe BestedingentijdensvakantiesvanNederlanders Bestedingennaarlogiesvorm BestedingentijdensuitstapjesvanNederlanders Bestedingentijdensverblijfsbezoekvanbuitenlanders Totalebestedingen Werkgelegenheid...51 Bronnen...54

8 8 Inleiding Vooruligthetrapport Vrijetijdseconomie"Drenthe,"Feiten"en"cijfers"2015.Indeze uitgavezijndebelangrijkstefeitenencijfersoverdevrijetijdssectorindrenthe bijeengebracht.erwordtindezeuitgavezoveelmogelijkmetbestaandelandez lijkebronnengewerkt.hetgebruikvanlandelijkebronnengeeftdemogelijkheid omdecijfersvanenontwikkelingenindrenthetevergelijkenmetdeandere provinciesenmethetnederlandsgemiddelde.deontwikkelingenvoordrenthe kunnenzoinperspectiefwordengeplaatst. Veelgebruiktebronneninditrapportzijn: - hetcontinuvakantieonderzoek(cvo),eenjaarlijksconsumentenz onderzoekondereenrepresentatievesteekproefvandenederlandse bevolkingnaarhetvakantiegedragvannederlandersvannbtcznipo; - hetcontinuvrijetijdsonderzoek(cvto),eentweejaarlijksconsumentenz onderzoekondereenrepresentatievesteekproefvandenederlandse bevolkingnaarhetvrijetijdsgedragvannederlandersvannbtcznipo; - destatistieklogiesaccommodaties(sla),eenonderzoekondereendeel vandenederlandselogiesaccommodatiesvanhetcentraalbureauvoor Statistiek(CBS); - deleefstijlatlasdagrecreatievoordeprovinciedrenthe,diede consumentenopbasisvanhunprofielindeeltinleefstijlenvansmartagent; - hetprovinciaalwerkgelegenheidsregister(pwr)vandeprovinciedrenthe enlisa,hetwerkgelegenheidsregistervannederland. " Extratoelichtinggebruiktecijfers In"dit"rapport"wordt"voor"het"bepalen"van"het"aantal"vakanties"en"overnachtingen"in"Drenthe" gebruik"gemaakt"van"het"cvo."een"andere"bron"die"hierover"rapporteert"is"het"cbs"" "in"de"sla."in" 2014"laten"beide"bronnen"een"tegengestelde"ontwikkeling"zien"voor"Drenthe."Volgens"het"CVO" neemt"het"aantal"toeristische"binnenlandse"vakanties"in"drenthe"af"met"8%"ten"opzichte"van"2013," terwijl"het"cbs"een"groei"van"het"aantal"gasten"(zakelijk"en"toeristisch)"van"4%"registreert."er"is"geen" sluitende"verklaring"voor"dit"verschil,"maar"het"kan"deels"worden"veroorzaakt"door"definitieverschillen," verschillen"in"populatieafbakening"en"verschillende"onderzoeksmethoden." ContinuVakantieonderzoek(CVO) SteekproefonderNederlandseconsument * Toeristischegasten * Alleaccommodaties,dusookbijv. particulierevakantiewoningen StatistiekLogiesaccommodaties(SLA) Steekproefonderlogiesvertrekkendeaccommodaties * Toeristischeenzakelijkegasten * Hotels,campings,huisjescomplexenen groepsaccommodaties " Er"is"voor"gekozen"om"in"dit"rapport" "net"als"in"voorgaande"jaren" "gebruik"te"maken"van"het"cvo." Het"gebruiken"van"dezelfde"bron"zorgt"ervoor"dat"deze"uitgave"van"Feiten"en"Cijfers"vergeleken"kan" worden"met"die"van"voorgaande"jaren."daarnaast"is"het"cvo"de"bron"die"in"de"landelijke"rt" Standaard"gebruikt"wordt"voor"het"bepalen"van"de"economische"betekenis"van"de"vrijetijdssector." "

9 Voorhetbepalenvandeeconomischebetekenisvandevrijetijdssector(hoofdZ stuk6)wordtuitgegaanvandein2009ontwikkeldelandelijkert(recreatie Toerisme)Standaard 4.Inditrapportwordtsteedsgebruikgemaaktvandemeest recentebeschikbareinformatie.omdatnietallerapportenenonderzoeken jaarlijksverschijnenisnietalleinformatiegewijzigdtenopzichtevan Feiten"en" Cijfers"Vrijetijdseconomie"Drenthe"2014. EenanderepublicatieoverdevrijetijdseconomieinDrentheishetrapport Toerisme"in"Drenthe"trekt"aan'"(2014)datinzichtgeeftindeontwikkelingvanhet economischbelangvantoerismevoordeprovincie.ditonderzoekwordtin opdrachtvanhetrecreatieschapdrenthedoorecorysuitgevoerdenbrengtde economischebetekenis(bestedingenenwerkgelegenheid)opzowelgemeentelijk alsprovinciaalniveauinbeeld.bijdeberekeningvandeeconomischebetekenis wordendetoeristischrecreatievebestedingenalsuitgangspuntgenomen.het rapportverschijnteensindetweejaar.indecember2014isdemeestrecente uitgaveverschenen. Leeswijzer Inhoofdstuk1wordtaandachtbesteedaantrendsenontwikkelingendiede vrijetijdssectorbeïnvloeden.vervolgensbrengthoofdstuk2hetaanbodvoorde toeristenrecreantinbeeld.hetderdehoofdstukgaatinophetprofielvande consument,hierbijisspecifiekaandachtvoordeindelingvandeinwonersvan DrentheendebinnenlandsetoeristeninDrentheopbasisvanleefstijlen.Het aantalvakantiesenovernachtingenindrentheendegebruiktelogiesvormen komeninhoofdstuk4aandeorde.hoofdstuk5geeftinzichtindemeestuitgez voerdeactiviteitentijdensvakantiesindrentheenpopulairevrijetijdsactiviteiten vandeeigeninwonersendagbezoekers.devrijetijdseconomie,oftewelde economischebetekenisvandevrijetijdssector,komtinhoofdstuk6aanbod. Iederhoofdstukstartmeteenkorteinleiding,metaandachtvoordeinhet hoofdstukgebruiktetermenenomschrijvingen. Indetekstwordtdoormiddelvaneindnoten(nummeringo.b.v.romeinsecijfers) verwezennaardegebruiktebronnen;ditoverzichtvindtuachterinhetrapport. Deindetekstgebruiktevoetnoten(regulierenummering)verduidelijkenen/of geveneentoelichtingopdeindetekstgebruiktebegrippenenomschrijvingen. 4 IPO,"De"landelijke"RT"Standaard,"Notitie"over"bepalen"bestedingen"en"werkgelegenheid"in"de"vrijetijdssector"op"provinciaal" niveau,"

10 1 Trendsenontwikkelingen De"vrijetijdssector"wordt"door"diverse"algemene"trends"beïnvloed:"economische," maatschappelijke,"demografische"en"technologische."hiervan"hebben"er"maar" weinig"alleen"betrekking"op"de"vrijetijdssector."de"trends"die"in"dit"hoofdstuk" uitgewerkt"worden,"hebben"niet"specifiek"betrekking"op"drenthe,"maar"zijn"wel" van"toepassing"op"drenthe." 1.1.Economischeontwikkelingen Het"deel"van"de"Nederlanders"dat"voldoende"tevreden"is"met"de"Nederlandse" economie"daalt"dit"kwartaal"van"70%"naar"65%."76%"van"de"nederlanders" verwacht"het"komende"jaar"geen"verslechtering"van"de"economische"situatie."al" met"al"blijft"de"stemming"over"de"economie"positiever"dan"de"afgelopen"jaren."ook" over"de"eigen"financiële"situatie"is"men"tevreden:"80%"geeft"die"een"voldoende," 77%"verwacht"het"komende"jaar"geen"verslechtering. "" " DitisvolgenshetSociaalenCultureelPlanbureaudemeningvandeNederlandse bevolkinginheteerstekwartaalvan2015. i Grafiek1 40$ 30$ 20$ 10$ 0$ 10$ 20$ 30$ 40$ 50$ 60$ 70$ 2005$ Consumentenvertrouwen,-vertrouwen-economische-situa2e-en- financiele-situa2e-en-koopbereidheid t/m-juni $ 2007$ 2008$ 2009$ 2010$ 2011$ Consumentenvertrouwen:indicator$ Economische$situa?e$komende$12$maanden$ Financiële$situa?e$komende$12$maanden$ Guns?ge$?jd$voor$grote$aankopen$ Bron:"CBS,"Consumentenvertrouwen,"economisch"klimaat"en"koopbereidheid,"2015." Hetconsumentenvertrouwen 5 laatvanaf2014duidelijkherstelzientenopzichte vandejarenervoor.hetlaatstekwartaalvan2014wasersprakevaneendipje, maarin2015zetdepositieveontwikkelingdoor. ii Overdeeigenfinanciëlesituatie zijndenederlandersietsminderpositief,maarookhierissprakevaneenherstel vanhetvertrouwen.inheteerstekwartaalvan2015warenervoorheteerstsinds 2012$ 2013$ 2014$ 2015$ 5 "Het"consumentenvertrouwen"verschaft"actuele"informatie"over"consumentenopvattingen"met"betrekking"tot"de"algemene" economische"ontwikkeling"en"de"financiële"situatie"van"het"eigen"huishouden."de"indicator"van"het"consumentenvertrouwen"is" opgebouwd"uit"vijf"vragen."de"consumenten"worden"gevraagd"naar"hun"mening"over"de"huidige"financiële"situatie,"de" toekomstige"financiële"situatie,"het"oordeel"over"de"huidige"situatie"voor"de"aankoop"van"duurzame"goederen,"de"huidige" economische"situatie"en"op"de"verwachtingen"voor"de"komende"12"maanden."van"iedere"vraag"wordt"het"saldo"van"positieve"en" negatieve"antwoorden"in"procenten"van"het"totaal"aantal"antwoorden"bepaald."het"consumentenvertrouwen"is"het"rekenkundig" gemiddelde"van"de"vijf"vragen."" 10

11 2008weermeerNederlandersdieheteengunstigetijdvindenvoorgrote aankopen,dannederlandersdieditnognietvinden. ii Vakanties VakantiesenreizenzijnergbelangrijkvoorNederlanders.Ditiseenvande redenendatdeconsumentenbijaanvangvandeeconomischecrisisgewoonop vakantieblevengaan.sinds2012neemthetaantalvakantiesdoornederlanders welaf.hoeweleropditmomentsprakeisvaneenlichteconomischherstel,zal ditnietdirecteenpositiefeffecthebbenophetaantalvakantiesendebestedingen tijdensdevakantie.veelconsumentenhebbennamelijkandere(grote)aankopen uitgesteldengevennuvoorrangaandeze somsnoodzakelijke aankopen boveneenvakantie. Alsdepositieveontwikkelingvandeeconomiedoorzet,zullendebestedingenaan vakantiesenaananderevrijetijdsactiviteitenopdenduurweertoenemen.de vakantiemarktblijftopde(middel)langetermijneengroeimarkt. iii Grafiek2 20,0% Ontwikkeling*aantal*binnenlandse*en*buitenlandse*vakan1es*van* Nederlanders* *(x*mln)* 17,5% 17,9% 17,2% 15,0% 12,5% 10,0% 2005% 2006% 2007% 2008% 2009% 2010% 2011% 2012% 2013% 2014% Totaal%Binnenland% Totaal%Buitenland% Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantieonderzoek,"Maatwerkrapportage"provincies"2014,"2015." 1.2.Demografischeontwikkelingen Drentheteldeop1januari inwoners.Sinds2012iserinDrenthe,in tegenstellingtotdelandelijketrend,sprakevanbevolkingskrimp.volgensde prognosevandeprovinciedrentheblijfthetaantalinwonerstot2040(heteind vandeprognoseperiode)afnemen,totcirca in2040.hetcentraalbureau voorstatistiekverwachtdatdenederlandsebevolkingindezelfdeperiodeblijft groeien iv. In Drenthe is in tegenstelling tot de landelijke ontwikkeling sinds 2012 sprake van bevolkingskrimp. 11

12 12 Grafiek3 0" 2.000" 4.000" 6.000" 8.000" " " " " " " 0" 50" 100" 150" 200" 250" 300" 350" 400" 450" 500" 550" 600" 2015" 2016" 2017" 2018" 2019" 2020" 2021" 2022" 2023" 2024" 2025" 2026" 2027" 2028" 2029" 2030" 2031" 2032" 2033" 2034" 2035" 2036" 2037" 2038" 2039" 2040" Nederland( Drenthe( Bevolkingsprognose(Drenthe(en(Nederland( ((x(1.000)( Drenthe" Nederland" Bron:"CBS,"Regionale"prognose"2015c2040;"kerncijfers,"regiocindeling"2013,"2015." Hetaantal0Z15jarigenneemtinDrentheindeperiode2015Z2040naarverwachting afmet11.500personen,terwijlhetaantal65zplussersmet48.000groeit.de potentiëleberoepsbevolking(15z65jaar)krimptvolgensdeprognosemetruim eenvijfdetotongeveer personen.per1januari2015wasbijna21%van dedrentsebevolking65jaarofouder.rond2040zal32%vandeinwonersvan Drenthe65jaarofouderzijn,ditaandeelisbeduidendhogerdanhetlandelijk gemiddelde(26%). v HetaantalhuishoudenszalinDrentheindeperiode2015Z2025noggroeien.Deze groeikomtvoorrekeningvanhetaantalhuishoudenszonderkinderen(alleenz staandensamenwonend),hetaantalgezinshuishoudensneemtindezelfde periodeaf. v Grafiek4 0" 50" 100" 150" 200" 250" 300" 350" 2010" 2015" 2020" 2025" 2030" 2035" 2040" Prognose(ontwikkeling(Drentse(bevolking(naar(lee2ijd( ( (x(1.000)( 0"tot"15"jaar" 15"tot"65"jaar" 65"plus"jaar" Bron:"Provincie"Drenthe,"Bevolkingsprognose"2015,"2015." Deafnamevanbepaaldegroepeninwoners,bijvoorbeeldgezinnenmetkinderen, zorgtervoordatvrijetijdsvoorzieningenonderdrukkomentestaan.echtereen goedaanbodvanvrijetijdsvoorzieningenzorgtervoordateengebiedaantrekkelijk isomtewonen,tewerkenenterecreëren.hetisdus,zowelvoordeeigen inwonersalsvoordeverblijfstoeristenendagrecreanten,vanbelangdatdeze voorzieningeninstandgehoudenworden.

13 1.3.Trendsinvrijetijd Sociaalcultureel DesamenlevingontwikkeltzichsteedsmeerinderichtingvaneensocialesamenZ leving.deovergangvanverzorgingsstaatrichtingparticipatiemaatschappijvraagt meervandebevolking.nederlanderspakkensameninitiatievenop,maarhet aantalurendatdenederlandersvrijtebestedenhebben,zaldoordezeparticipatiez takenwaarschijnlijkafnemen. De ontwikkeling richting een participatiemaatschappij zorgt ervoor dat Nederlanders minder vrij te besteden uren hebben. Nederlandershechtensteedsmeerwaardeaanbelevingenervaringeninplaats vanbezit.juisttijdensdevakantieenvrijetijdsactiviteitenishetvangrootbelang datdeconsumenteneenpositieveervaringhebben.omervoortekunnenzorgen dathettoeristischproductaansluitbijdewensenenbehoeftenvandeverschilz lendegroepenconsumenten,ishetessentieelinzichttehebbenindezewensen enbehoeften.drenthemaakthiervoorgebruikvandeleisureleefstijlen(paragraaf 3.1).Dezesegmentatiemethodegeeftveelinformatieoverhetvrijetijdsgedragen dewensenenbehoeftenvandediversegroepenconsumenten. Elektrischfietsen AlleNederlandershaddenin2013samencirca22,3miljoenfietsen,ongeveereen miljoenvandezefietsenwaseenelektrischefiets.vanallenieuwefietsendie gekochtworden,isongeveereenvijfdeeenelektrischefiets.deverkoopvande elektrischefietsenisindeperiode2007z2013meerdanverdubbeld.deverkoop vananderesoortenfietsenontwikkeldezichjuistnegatief vi. Grafiek5 250# 225# 200# 175# 150# 125# 100# 75# 50# 25# Ontwikkeling*verkoop*nieuwe*fietsen*naar*type*fiets*4*op*basis*van* indexcijfers*(2007=*100)** 2007# 2008# 2009# 2010# 2011# 2012# 2013# Stadsfiets# Elektrische#fiets# Kinderfiets# Overig# BovagcRai,"Mobiliteit"in"cijfers,"Tweewielers"2014/2015,"2014." SteedsmeerNederlandersbezitteneenelektrischefiets.Ditzorgternietalleen voordatzijgrotereafstandenkunnenafleggen,maarookdatzijonderweg behoeftehebbenaanvoorzieningenzoalsoplaadpunten.daarnaastishetvoor bepaaldemensenmogelijkom,ondankseenhogereleeftijdofzwakkere gezondheid,teblijvenfietsen. 13

14 2 Aanbodvoortoeristenrecreant Het"aanbod"van"een"provincie"of"een"vakantieregio"bestaat"uit"verschillende" onderdelen."het"landschap"is"van"belang"bij"de"keuze"voor"een"bestemming,"maar" ook"het"soort"logiesaccommodaties"en"de"aanwezigheid"van"voorzieningen"zoals" attracties,"musea"of"uitgebreide"fietsmogelijkheden."terwijl"de"ene"consument" voor"drenthe"kiest"vanwege"het"mooie"landschap"of"de"wandelmogelijkheden," kiest"de"ander"voor"de"provincie"vanwege"een"aantrekkelijke"accommodatie"met" de"juiste"voorzieningen."de"volgende"alinea s"gaan"in"op"c"de"ontwikkeling"van"c" het"aanbod"in"de"provincie"drenthe." 2.1.LandschapDrenthe Grafiek6aen6b Landschap Drenthe 2010 Landschap Nederland % 2% 2% 11% 2% 8% 9% 3% 17% 11% 2% 67% Verkeersterrein (semi-) Bebouwd terrein Recreatieterrein Agrarisch terrein Bos en natuur Binnenwater 50% Verkeersterrein (semi-) Bebouwd terrein Recreatieterrein Agrarisch terrein Bos en natuur Binnenwater Buitenwater Bron:"CBS,"Uitgebreide"gebruiksvorm,"per"gemeente"2010,"Statline"2015." Drentheiseengroeneprovincie.In2010bestond85%vandeprovincieuit agrarischterrein,bosennatuurofrecreatieterreinen 6,ditisaanzienlijkmeerdan gemiddeldinnederland(63%). vii Agrarisch terrein bedekt ruim twee derde van Drenthe, 16% van de provincie bestaat uit bos en natuur. ZestienprocentvandeprovincieDrenthebestaatuitbosennatuur,ruimtwee derde(68%)vandenederlandersdiehunvakantieindrenthedoorbrengen omschreefdeverblijfsomgevingalsbosofheide.hoewel67%vandeoppervlakte vandeprovinciebestaatuitagrarischterrein,verbleefslechtséénopdevijf vakantiegangersnaareigenzeggenophetplatteland.mogelijkziendevakantiez gangersookhetgroeneagrarischelandschapalsbosen/ofheide. 6 "Zoals"parken"en"plantsoenen,"sportterreinen,"dagrecreatieterreinen,"volkstuinen,"verblijfsrecreatieterreinen. 14

15 2.2.Aanbodlogiesaccommodaties In2014was7,7%vandelogiesaccommodaties 7 innederlandindrenthegevestigd. Vanalleslaapplekken 8 oplogiesaccommodatiesbevondzich8,3%indrenthe.op 1januari2014teldeDrentheintotaal706hotels,bungalowparken,campingsen groepsaccommodatiesmetintotaal slaapplekken. viii Grafiek7aen7b Logiesaccommoda+es,in, Drenthe,2014, Slaapplekken(in(Drenthe( 2014( 15%$ 26%$ 4%# 5%# 26%# 16%$ 42%$ 65%# hotels$ campings$ huisjesterreinen$ groepsaccommoda9es$ hotels# campings# huisjesterreinen# groepsaccommoda8es# Bron:"CBS,"Accommodaties"en"capaciteit"in"logiesaccommodaties;"logiesvorm"per"regio,"2014"(voorlopige"cijfers),"2015. Ruim 90% van het totale aanbod van slaapplekken in Drenthe is te vinden op campings en in bungalowparken. InDrenthewasin20145%vandeslaapplekkenineenhoteltevinden,landelijk 18%.Hetaandeelslaapplekkeninbungalowparkenenopcampingslagjuistboven hetlandelijkgemiddelde.campingswarenindrenthegoedvoor65%vande slaapplekken,landelijkbevond56%vandeslaapplekkenzichopeencamping. viii Ontwikkelingaanbod Indeperiode2012Z namhettotaleaanbodvanlogiesaccommodatiesin Drenthetoemet3,1%.Dezeontwikkelingligtongeveerinlijnmetdelandelijke ontwikkeling(+3,5%).opvallendisdatindezelfdeperiodehetaantalslaapplekken indrenthemet7,4%afnam.inheelnederlandlaghetaantalslaapplekkenin2014 ongeveerophetniveauvan2012. viii 7 "Bij"combinaties"van"een"hotel/pension"met"een"andere"logiesvorm"of"bij"mengvormen"van"kampeerterreinen,"huisjescomplexen" en/of"groepsaccommodaties,"worden"alleen"die"onderdelen"meegenomen"die"boven"de"waarnemingsgrens"(cbs)"liggen"(hotels," jeugdherbergen"en"jeugdhotels" "5"slaapplaatsen;"kampeerterreinen,"huisjescomplexen"en"groepsaccommodaties" "20" slaapplaatsen),"de"andere"onderdelen"worden"buiten"beschouwing"gelaten."als"de"slaapcapaciteit"van"meerdere"onderdelen"van" de"samengestelde"accommodatie"boven"de"gestelde"waarnemingsgrens"ligt,"wordt"de"accommodatie"beschouwd"en"behandeld" als"twee"(of"meer)"accommodaties."" 8 "Een"slaapplaats"is"ieder"bed"of"andere"ruimte"in"een"logiesaccommodatie"waar"één"persoon"kan"slapen"(een"tweepersoonsbed," telt"dus"als"twee"slaapplaatsen)."op"kampeerterreinen"telt"een"standplaats"voor"vijf"slaapplaatsen,"slaapplaatsen"op"vaste" standplaatsen"tellen"niet"mee." 9 "In"verband"met"een"trendbreuk"(2012)"in"de"Statistiek"Logiesaccommodaties"van"het"Centraal"Bureau"voor"Statistiek"(CBS)," kunnen"de"cijfers"van"2012c2014"niet"vergeleken"worden"met"de"jaren"vóór"2012." 15

16 Grafiek8 Ontwikkeling*aantal*logiesaccommoda1es*in*Drenthe* * 350" 300" 250" 200" 150" 100" 50" 0" 2012" 2013" 2014" hotels" campings" huisjesterreinen" groepsaccommoda9es" Bron:"CBS,"Accommodaties"en"capaciteit"in"logiesaccommodaties;"logiesvorm"per"regio,"2014"(4voorlopige"cijfers),"2015. Erzijnduidelijkeverschillentussendeverschillendeaccommodatievormen.Het aantalhotels,groepsaccommodatiesenbungalowbedrijvennamtoeindeperiode 2012Z2014,terwijlhetaantalcampingsjuistafnam(Z6,5%).Desterkstestijgingis tezienbijhetaantalbungalowbedrijven(+30,3%).dezesterkestijgingzoute makenkunnenhebbenmeteengroeivanhetaantalrelatiefkleinebungalowz bedrijven,bijvoorbeeldbedrijvendieéénoftweegroterehuizenverhuren. Tabel1Ontwikkelingaantalaccommodatiesenslaapplekken2012U Drenthe Nederland Accommodaties Slaapplekken Accommodaties Slaapplekken +3,4% Z0,8% +1,4% +6,3% Z6,5% Z9,7% Z3,7% Z4,8% +30,3% Z3,5% +24,2% +11,1% +9,1% Z3,0% +8,7% +3,5% Bron:"CBS,"Accommodaties"en"capaciteit"in"logiesaccommodaties;"logiesvorm"per"regio,"2014"(voorlopige"cijfers),"2015. Het aantal verblijfsaccommodaties is toegenomen in Drenthe, terwijl het aantal slaapplekken daalde. Dit betekent dat een gemiddelde accommodatie minder slaapplekken telt. HetaantalverblijfsaccommodatiesnamtoeinDrenthe,terwijlhetaantalslaapZ plaatsenjuistisafnam.eengemiddeldelogiesaccommodatieteldein2014circa 10%minderslaapplaatsendanin2012.Ditkankomendoordateencamping 10 "Het"gaat"bij"het"aantal"accommodaties"en"het"aantal"slaapplaatsen"altijd"om"de"som"van"het"aantal"opgerichte"en"het"aantal" stopgezette"bedrijven."mutaties"hebben"relatief"vaak"betrekking"op"de"kleinere"bedrijven."" 16

17 bijvoorbeeldruimereplaatsenaanbiedtofdoordateenbungalowbedrijfeen kwaliteitsslagmaaktenbesluitbepaaldehuisjesnietmeerteverhuren. 2.3.Aanboddagrecreatie BinnenDrenthewasin2014hetgrootstedeelvandebedrijvenindedagrecreatieve sectortevindeninderestaurantzencafésector(74%),landelijklaghetaandeel vandezebeidesectorenop78%.drentheteldetenopzichtevanhetgemiddelde voornederlandrelatiefveelbedrijvenindecategorieën:pretzenthemaparken, zwembadenenmusea. xviiixix Tabel2DagrecreatiefaanbodDrenthe2014 Aantal vestigingen Aandeel Drenthe Aandeel Nederland Restaurants % 43% Cafés % 34% Sporthallen,Zzalen,Zveldenenoverigesportaccommodaties 59 7% 5% PretZenthemaparken 33 4% 1% Zwembaden 30 4% 1% Kunstgalerieën/Zexpositieruimtes 26 3% 3% Musea 26 3% 1% Kermisattracties 18 2% 2% Theaters,schouwburgenenevenementenhallen 10 1% 1% DierenZ/plantentuinen,e.d. 6 1% 1% Bioscopen 4 1% <1% Jachthavens 3 <1% 1% Totaalaantalvestigingen % 100% Bron:"Provincie"Drenthe,"Provinciaal"Werkgelegenheidsregister"(PWR),"2014"en"LISA"2014." Grafiek9 110# Ontwikkeling*dagrecrea/eve*aanbod*3*ves/gingen*3*in*Drenthe*en* Nederland* *op*basis*van*indexcijfers*(2005*=*100)* 105# 100# 100# 95# 90# 2005# 2006# 2007# 2008# 2009# 2010# 2011# 2012# 2013# 2014# 94# Drenthe# Nederland# Bron:"Provincie"Drenthe,"Provinciaal"Werkgelegenheidsregister"(PWR),"2014"en"LISA"2014.." Drentheteldein2014ongeveerevenveeldagrecreatievebedrijvenalsin2005. Landelijknamhetaantaldagrecreatievebedrijvenindezelfdeperiodemet ongeveer6%af.delaatstetweejaarwaser,naeenbovengemiddeldpositieve ontwikkelingindejarenervoor,ookindrenthesprakevaneenlichtedaling(z3%) vanhetaantaldagrecreatievebedrijven.dezedalingwerdvooralveroorzaakt dooreendalingvanhetaantalcafés(z5%),landelijknamhetaantalcafésookaf. xix 17

18 3 Deconsument Toeristen"en"recreanten"in"de"provincie"Drenthe"worden"gesegmenteerd"op"basis" van"leisure"leefstijlen."deze"speciaal"voor"de"vrijetijdssector"ontwikkelde" segmentatiemethode"wordt"ook"in"veel"andere"provincies"en"toeristische"regio s" gehanteerd."het"gaat"er"bij"de"leisure"leefstijlen"niet"om"hoe"oud"iemand"is"of" waar"men"vandaan"komt,"maar"om"waar"men"naar"op"zoek"is"tijdens"een"vakantie" of"een"uitstapje."de"verschillende"leefstijlgroepen"hebben"elk"een"kleur."dit" hoofdstuk"gaat"in"op"de"leefstijlen,"maar"besteedt"ook"aandacht"aan"de"meer" traditionele"kenmerken"van"de"toerist"en"recreant." 3.1.SegmentatieopbasisvanLeisureLeefstijlen DeLeisureLeefstijlenzijnontwikkelddoorRECRONenSmartAgent.Basisvoor dezemaniervansegmenterenishetbsrzmodeldatconsumentenindeeltopbasis vanvierbelevingswerelden.roodstaatvoorvitaliteit,geelvoorharmonie,groen voorzekerheidenblauwvoorcontrole. Figuur1BSRUmodelmetde7doelgroepen(leefstijlen)inde4belevingswerelden SmartAgent,"Leefstijlatlas"dagrecreatie"voor"de"provincie"Drenthe"2011"en"SmartAgent,"Vakantie"in"Nederland,"Nederlanders"en" de"vakantie"in"eigen"land."de"leefstijlgerichte"benadering,"2014. Vakantiegangersenrecreantenwordengesegmenteerdopbasisvanhunspecifieke kenmerkenenlevensstijl 11.Ditlevert binnenhetbsrzmodel zeven doelgroepen(kleuren)op,waarvansommigenopdegrenzenvande belevingswerelden. ix x 11 "In"2013"is"de"leefstijlindeling"van"de"binnenlandse"vakantiegangers"veranderd"ten"opzichte"van"de"jaren"vóór"2013."Belangrijkste" verandering"is"dat"de"basis"van"de"segmentatie"nu"niet"meer"alleen"de"vakantiegangers"op"campings"en"in"bungalowparken"betreft," maar"álle"binnenlandse"vakantiegangers." 18

19 OnderstaandetabelgeefteenoverzichtvandeverschillendeLeisureLeefstijlen metperleefstijleenkorteomschrijving. Tabel3aLeisureLeefstijlen UitbundigGeel GezelligLime RustigGroen Ingetogenaqua Joviaal, spontaan, vrolijk, energiek en enthousiast Uitbundiggelevakantiegangerszijngezellige,vlottemensen. Zijgenietenvanhetlevenenvindenhetbelangrijkomdat samenmetanderentedoen.zehoudenenerzijdsvanstrandz enzonvakanties,maarzoekendaarnaastookgraagdebosen heideop.drenthe,zuidzhollandennoordzbrabantworden tijdensbinnenlandsevakantiesrelatiefveelbezochtdoordeze groep. Vriendschap en genieten van het leven GezelligLimevakantiegangerszijnspontane,gezelligeen zachtaardigemensen.zijrecreërenomeven deboeldeboel tekunnenlaten.samenmethetgezinopvakantieopeen campingofineenbungalowofuitstapjesvanafhethuisadres makenisbelangrijkvoordezegroep.gelderland,limburg, NoordZBrabantenDrenthezijnpopulairebinnenlandse bestemmingen. Lekker buiten zijn in een vertrouwde omgeving DeRustigGroenevakantiegangerisserieus,nuchteren bedachtzaam.zijzoekengraaghetvertrouwdeop,duseen vakantieineigenlandof lekkerthuisblijven spreekthenaan. Zegenietengraagwandelendoffietsendvandenatuurenzijn geïnteresseerdinmuseaofbezienswaardigegebouwen. Hotelsencampingszijnrelatiefpopulair.Vanwegehun behoefteaanrust,vermijdenzemeestaldeschoolvakanties. Behulpzaam, sympathiek en geïnteresseerd Alshetomvakantievierengaat,danzijncultuurennatuur belangrijketrefwoordenvoordeingetogenaqua vakantieganger.hetzijnserieuze,evenwichtigeeneerlijke mensen.zijervarengraageengevoelvanvrijheidinde natuur,maardoenookgraagkennisop bijvoorbeeldvan andereculturen.vaakwordtalsaccommodatievooreen hotelofeenlosseaccommodatie(nietopeenpark)gekozen. 19

20 Tabel3bLeisureLeefstijlen 12 Comfortabelenluxeblauw Kritisch, zelfbewust en zelfverzekerd Blauwevakantiegangersleidenvaakeendrukleven.Tijdens devakantiewillenzetijdvoorzichzelf,partnerenvrienden. Blauwerecreantenhoudenvaneenluxeomgevingen exclusiviteit.tijdenseenbinnenlandsevakantiegaanzegraag naarhetstrandofnaarmerenenplassen.een verwenvakantieofstedentripspreekthenookaan.als accommodatiehebbenzijdevoorkeurvooreencomfortabel hotelofbungalowpark. Sportiefenavontuurlijk Paars Cultureeleninspirerend rood Zichzelf ontplooien, avontuur en uitdaging Paarsevakantiegangerszijnrationeelenonafhankelijk.Zezijn graagsportiefenactiefbezig,willennieuwedingen meemaken,andereculturenlerenkennenenzoekenhet avontuurop.zeverblijvenbijvoorkeurineenhotelletje,maar eenjeugdherbergofalternatieveaccommodatieisook geliefd.naastdeactievevakantieszoekenzesomsookwat meerluxe,bijvoorbeeldtijdenseenstedentrip. Anders dan anders, actief, cultuur en uitgaan Rodevakantiegangerszijnopzoeknaaruitdagingenen avontuur.zezijnintelligentenassertiefenwillengraaguniek zijn.zegaanhetliefstverweg,omnieuwedingenmeete makeneninspiratieoptedoen,ookeenstedentripspreekthen aan.zehoudenvancultuurenuitgaan.rodevakantiegangers gaangraagmetvriendenopvakantie,maarstaanlieverniet metnogmeermensenopeenpark. ix Meerinformatieoverdezedoelgroepen zoalspopulaireactiviteiten,mediagebruik, lidmaatschapsocialenetwerken istevindenopwww.drenthe.nl/kleurbekennen. 12 "De"namen"van"de"Blauwe,"Paarse"en"Rode"dagrecreanten"wijken"iets"af"van"de"namen"van"de"Blauwe,"Paarse"en"Rode" vakantiegangers."in"de"opsomming"wordt"gebruik"gemaakt"van"de"omschrijving"zoals"gebruikt"bij"de"vakantiegangers." 20

21 3.2.ProfielinwonersDrenthe Grafiek10enkaart1 InwonersDrentheenDrentsegemeentennaarLeisureLeefstijl(dagrecreatie)engemeenten Drentheopbasisvandemeestvoorkomendeleefstijlgroep Bron:"SmartAgent,"Leefstijlatlas"dagrecreatie"voor"de"provincie"Drenthe"2011."Kaart:"Provincie"Drenthe,"bewerking"De"Afdeling" Onderzoek." Drenthe heeft relatief veel inwoners die tot Gezellig Lime leefstijlgroep behoren. Leefstijl 14 Ruimeenkwart(27%)vandeinwonersvandeprovincieDrenthehoortqua LeisureLeefstijlbijdeGezellig"Limeconsumenten,ditismeerdangemiddeldin Nederland(24%).Bijnaéénopdevijf(19%)inwonersvanDrentheisUitbundig" Geel,"ditligtietsbovenhetgemiddeldeinNederland(18%).Hetaantal Ondernemend"PaarseconsumentenblijftinDrentheachterbijhetlandelijk gemiddelde(drenthe5%,landelijk9%). ix " " 13 "De"meest"recente"beschikbare"gegevens"over"de"Leisure"Leefstijlen"van"de"inwoners"hebben"betrekking"op"2011."Aangenomen" kan"worden"dat"hier"in"de"periode"2011c2015"geen"grote"verschuivingen"hebben"plaatsgevonden." 14 "Het"leefstijlprofiel"van"de"inwoners"van"Drenthe"is"gebaseerd"op"hun"dagrecreatie"gedrag." 21

22 DekaartopdevorigepaginalaatziendaterwelverschillenzijntussendeDrentse gemeenten,maardatinhetmerendeelvandegemeentendegezellig"limezgroep hetgrootstis.uitzonderingenzijnemmenencoevordenwaarrelatiefveel Uitbundig"GeleconsumentenwonenenTynaarloenAaenHunzewaarde IngetogenAquagroephetgrootstis. Detaartdiagrammenindekaartgevendeverhoudingpergemeenteweer.Indien eengemeenteeensignificanthogeraandeelinwonersmeteenbepaaldeleefstijl heeft,ishetpercentageinhetdiagramineengroterlettertypeweergegeven. Bijvoorbeeld:inMeppelisGezellig"Limedegrootstegroep(24%vande bevolking),maardegemeenteteltsignificantmeerrustig"groene(21%)en Cultureel"en"inspirerend"Rodecinwoners(13%)dangemiddeldinNederland. ix Herkomstdagrecreanten HetgrootstedeelvandeNederlanders(79%)diein2012Z2013eenvrijetijdsZ activiteit 15 vanafhethuisadresuitvoerdenindrenthe,kwamuitdrenthezelf.na DrenthewarenGroningen(9%),Friesland(3%)enOverijssel(2%)debelangrijkste herkomstprovinciesvandagrecreantenindrenthe. xi " " Vier van de vijf Nederlanders die recreëerden in Drenthe kwam uit Drenthe. Recreanten van buiten de eigen provincie kwamen relatief vaak uit Groningen. 3.3.ProfielbinnenlandsetoeristischevakantiegangersDrenthe HetprofielvandebinnenlandsetoeristischevakantiegangerinDrenthekomtin hoofdlijnenovereenmetdatvandegemiddeldebinnenlandsetoeristische vakantieganger.degrootstegroepvakantiegangersbestaat,zowelinnederland alsindrenthe,uituitbundig"gelepersonen. xii Gezellig"Lime,Comfortabel"en"Luxe"BlauweenRustig"Groeneconsumentenkozen in2014relatiefvaakvoordrenthealsbestemmingvoorhunbinnenlandse vakantie."de"sportief"en"avontuurlijk"paarseconsumentbezochtdrenthejuist minderdangemiddeld. ix Gezellig Lime, comfortabel en Luxe Blauwe en Rustig Groene consumenten kiezen relatief vaak voor een vakantie in Drenthe. 15 InclusiefvoorZennatransport. 22

23 23 Grafieken11aU11bU11c LeisureLeefstijlenbinnenlandsetoeristischevakantiegangers 30%$ 19%$ 13%$ 13%$ 7%$ 8%$ 10%$ 1%$ Drenthe'2013' Geel$ Lime$ Groen$ Aqua$ Paars$ Rood$ Blauw$ Niet$bekend$ 27%$ 20%$ 16%$ 12%$ 6%$ 8%$ 11%$ 1%$ Drenthe'2014' 26%$ 18%$ 14%$ 14%$ 9%$ 9%$ 9%$ 1%$ Nederland(2014( " Bron:"NBTCcNIPO"Research,"Continu"Vakantieonderzoek"2013/2014,"2015." HetaantalRustig"Groenevakantiegangersistenopzichtevan2013gestegenmet 11%.HetaantalComfortabel"en"Luxe"Blauwevakantiegangerslagin2014eveneens bovenhetniveauvan2013(+2%).drentheontvingin2014ongeveereenvijfde mindersportief"en"avontuurlijk"paarseeningetogen"aquavakantiegangersdan eenjaareerder. Vakantiesnaarleeftijd Grafiek12 9%# 11%# 3%# 5%# 5%# 13%# 14%# 23%# 16%# 14%# 12%# 3%# 4%# 5%# 17%# 12%# 18%# 15%# 0%# 5%# 10%# 15%# 20%# 25%# 30%# 0-#5#jaar# 6-14#jaar# 15-18#jaar# 19-24#jaar# 25-29#jaar# 30-39#jaar# 40-49#jaar# 50-64#jaar# 65+###jaar# Toeris'sche*binnenlandse*vakan'egangers*in*Drenthe*en* Nederland*naar*lee6ijd*(gemiddelde*2012=2014)* Drenthe# Nederland# Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantieonderzoek"(CVO),"2012/2014,"2015." DeprovincieDrenthewasdeafgelopenjarenbovengemiddeldpopulaironder gezinnenmetjongekinderen.degroepnederlandersvan50z64jaarwasonder devakantiegangersindrenthejuistondervertegenwoordigd.

24 Gezinnen met jonge kinderen kiezen vaker dan gemiddeld voor een vakantie in Drenthe. Tenopzichtevan2005isinDrenthemetnamehetaantalvakantiesvan0Z5Zjarigen (+51%)envan65Zplussers(+38%)sterkgestegen.Landelijknamhetaantal vakantiesdoor65zplusserseveneensinomvangtoe(+42%),maarlaghetaantal vakantiesvan0z5zjarigenongeveerophetniveauvan2005.opvallendisdedaling vanhetaantalvakantiesdoor50z64jarigenindrentheindeperiode2011z2014. LandelijkbleefhetaantalvakantiesdoorNederlandersindieleeftijdscategoriein dezelfdeperiodenamelijkredelijkconstant. xii Grafiek13a # 140# 120# 100# 80# 60# Ontwikkeling*aantal*toeris/sche*binnenlandse*vakan/es*in* Drenthe*naar*lee6ijd*2005;2014*obv*indexcijfers*(2005*=*100)* 2005# 2006# 2007# 2008# 2009# 2010# 2011# 2012# 2013# 2014# Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantie"Onderzoek"(CVO),"2005c2014,"2015. Grafiek13b 150# 140# 130# 120# 110# 100# 90# 80# 70# 60# 151# 138# 98# 95# 92# 89# 74# 142# 125# 109# 100# 92# 85# 77# 0,#5#jaar# 6,14#jaar# 15,29#jaar# 30,39#jaar# 40,49#jaar# 50,64#jaar# 65+###jaar# Ontwikkeling*aantal*toeris/sche*binnenlandse*vakan/es*in* Nederland*naar*lee6ijd*2005;2014*obv*indexcijfers*(2005*=*100)* 2005# 2006# 2007# 2008# 2009# 2010# 2011# 2012# 2013# 2014# Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantie"Onderzoek"(CVO),"2005c2014," ,#5#jaar# 6,14#jaar# 15,29#jaar# 30,39#jaar# 40,49#jaar# 50,64#jaar# 65+###jaar# 16 Indegrafieken13aen13bzijndeleeftijdscategorieën15Z18,19Z24en25Z29jaarsamengevoegdtotdecategorie15Z29jaar. 24

25 Gezinssituatie Grafiek14 Toeris'sche*binnenlandse*vakan'es*in*Drenthe*en*Nederland** naar*gezinssitua'e*(gemiddelde*2012=2014)* 2=persoonshuishoudens#(35+#jaar)# 2=persoonshuishoudens#(t/m#34#jaar)# Gezinnen#met#kinderen#(13#=#17#jaar)# 4%# 5%# 5%# 7%# 38%# 43%# Gezinnen#met#kinderen#(6#=#12#jaar)# Gezinnen#met#kinderen#(0#=#5#jaar)# Eenpersoonshuishoudens# 16%# 15%# 20%# 7%# 11%# 31%# Drenthe# Nederland# 0%# 5%# 10%# 15%# 20%# 25%# 30%# 35%# 40%# 45%# 50%# Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantieonderzoek"(CVO),"2012c2014,"2015." Drenthewerdin2012Z2014hetmeestbezochtdoorNederlandersdiedeel uitmakenvaneentweepersoonshuishoudenvan35jaarofouder.hetaandeel vandezegroepwasindrentheechterwelkleinerdangemiddeldinnederland. Opvallendishetgroteaandeelgezinnenmetkinderenvan0tot5jaar.Drievande tienvakantiesindrenthewerdondernomendoordezegroep,ditisruimanderhalf keerzoveelalshetlandelijkgemiddelde. Groepsgrootte NederlandsevakantiegangersbezochtenDrenthein2014metgemiddeld4,2 personen.ditissignificantmeerdande3,7personenwaareengemiddeld binnenlandsreisgezelschapuitbestond. xii De gemiddelde groepsgrootte is in Drenthe significant groter dan gemiddeld in Nederland. Drievandetien(29%)binnenlandsetoeristischevakantiegangersinDrenthe warenmetzijntweeënopvakantie.ditwassignificantminderdanhet gemiddeldevoornederland(42%).drenthewerdbeduidendvakerdangemiddeld bezochtdoorgroepenvanzesofmeerpersonen. 25

26 Grafiek15aen15b AantalpersoneninreisgezelschapU2014 Drenthe'2014' Nederland(2014( 28%# 2%# 29%# 20%# 3%# 8%# 42%# 9%# 11%# 18%# 21%# Alleen# 2#personen# 3#personen# 4#personen# 5#personen# 6#personen# Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantieonderzoek"(CVO)"2014,"2015. Degrafieken16a(Drenthe)en16b(Nederland volgendepagina)latenvoorde periode2005z2014deontwikkelingvanhetaantalbinnenlandsetoeristische vakantiesnaardegroottevanhetreisgezelschapzien. Tenopzichtevantienjaargeledenheeftmetnamehetaantalvakantiesvan reisgezelschappenvandriepersonenzichindrenthepositiefontwikkeld.het aantalvakantiesdatmetzijntweeënisondernomengroeidetotenmet2013, maarlietin2014eendalingzien.landelijkzettedestijgingvanhetaantal vakantiesmettweepersonenookin2014door.voordereisgezelschappenvan vierpersonengeldtdaterindrenthe,naeensterkegroeiindeperiode2010z 2012,erin2013en2014sprakewasvaneensterkedalingvanhetaantalvakanZ ties.landelijkneemthetaantalvakantiesmetvierpersonenaljarenlichtaf. xii Grafiek16a Ontwikkeling*aantal*toeris/sche*vakan/es*in*Drenthe*naar* groo4e*reisgezelschap*2005:2014*obv*3:jaarsgemiddelden* (x1.000)* 9%# 500" 400" 300" 200" 100" Alleen" 2"personen" 3"personen" 4"personen" 5"personen" 6"personen" 0" 2005" 2006" 2007" 2008" 2009" 2010" 2011" 2012" 2013" 2014" Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantieonderzoek"(CVO)"2014,"

27 Grafiek16b Ontwikkeling*aantal*toeris/sche*vakan/es*in*Nederland*naar* groo5e*reisgezelschap*2005;2014*obv*3;jaarsgemiddelden* (x1.000)* 7.000" 6.000" 5.000" 4.000" 3.000" 2.000" 1.000" 0" 2005" 2006" 2007" 2008" 2009" 2010" 2011" 2012" 2013" 2014" Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantieonderzoek"(CVO)"2014,"2015. Alleen" 2"personen" 3"personen" 4"personen" 5"personen" 6"personen" Circa één op de acht vakanties die in een groep van zes of meer personen ondernomen wordt heeft Drenthe als bestemming. InDrenthewordenrelatiefveelvakantiesdoorgebrachtingroepenvanzesof meerpersonen.delaatstejareniserindrenthewelsprakevaneenlichtedaling, maardezedalingisbeduidendkleinerdangemiddeldinnederland.drenthehad in2014voorwatbetrefthetaantalvakantiesingroepenvanzesofmeer personeneenmarktaandeelvan12,3%. xii Herkomst DrenthewordthetmeestbezochtdoortoeristischevakantiegangersuitZuidZ Holland;gemiddeldkwamZindeperiode2012Z2014Z22%vandebinnenlandse vakantiegangersuitdezeprovincie.zuidzhollandisookdeprovinciemetde meesteinwoners;21%vandenederlanderswoontindezeprovincie.nazuidz HollandzijnNoordZHolland(16%),Gelderland(12%)enOverijssel(10%)de belangrijksteherkomstprovinciesvanvakantiegangersindrenthe. xii Bijna 40% van de binnenlandse toeristische vakantiegangers in Drenthe, kwam in 2014 uit Zuid- of Noord-Holland. InwonersvanFriesland,Groningen,OverijsselenFlevolandkiezenrelatiefvaker voordrenthealsvakantiebestemmingdaninwonersuitderestvannederland. VoordeGroningersenFriezenstondDrenthein2014opdeeersteplaatsvande binnenlandsevakantiebestemmingen.13,5procentvandegroningersen15,6% vandefriezenbrachtin2014hunbinnenlandsevakantieindrenthedoor.onder Zeeuwen,LimburgersenBrabanderswasDrentheminderpopulairalsbestemming voorbinnenlandsevakanties. xii 27

28 Tabel4Herkomstprovinciebinnenlandsetoeristischevakantiegangers2012U2014enaantalinwonersper provincie2014(in%) Drenthe Nederland Aantalinwoners (2013) Groningen 5,5% 3,5% 3,5% Friesland 6,6% 4,5% 3,8% Drenthe 3,7% 2,8% 2,9% Overijssel 10,0% 7,4% 6,8% Flevoland 3,6% 2,6% 2,4% Gelderland 11,6% 13,2% 12,0% Utrecht 7,1% 8,1% 7,4% NoordZHolland 15,5% 15,0% 16,3% ZuidZHolland 22,2% 21,9% 21,3% Zeeland 1,4% 2,3% 2,3% NoordZBrabant 9,2% 13,5% 14,7% Limburg 3,5% 5,1% 6,7% 100% 100% 100% Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantieonderzoek"(CVO),"2012c2014,"2015,"CBS,"Bevolking"naar"leeftijd"en"regio,"2014,"2015." Bijna de helft van de vakantiegangers in Drenthe komt uit Zuid-Holland, Noord-Holland of Gelderland. Waardering Nederlandsetoeristischevakantiegangerszijnoverhetalgemeenpositiefover hunvakantiesineigenland.eenvakantieindrenthewerdin2014gemiddeldmet een8,1beoordeeld,eengemiddeldebinnenlandsevakantiescoordeeen8,2. Grafiek17 Tevredenheid)over)prijs.)en)kwaliteitsaspecten)en)algemeen) oordeel)over)binnenlandse)toeris8sche)vakan8es)2014) (in)rapportcijfers)) Algemeen$oordeel$ Prijsniveau$boodschappen$ Prijsniveau$horeca$ Kwaliteit$accommoda;e$ Kwaliteit$dienstverlening$ 6,9$ 7,1$ 7,1$ 7,2$ 8,1$ 8,2$ 7,9$ 7,8$ 7,8$ 7,8$ Drenthe$ Nederland$ 5,0$ 6,0$ 7,0$ 8,0$ 9,0$ Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantieonderzoek"(CVO)"2014,"2015. DeprijsZenkwaliteitsaspectenwerdeninDrentheenNederlandongeveergelijk beoordeeld.alleenoverhetprijsniveauvandeboodschappenwarendevakantiez gangersindrenthemindertevredendangemiddeld. xii 28

29 Mediagebruik Hetmerendeel(92%)vandeNederlandersdiein2014inDrentheopvakantie geweestzijn,luistertregelmatignaarderadio.onderstaandetabelgeefteen overzichtvandezenderswaarhetmeestnaargeluisterdwordt. Tabel5Populairsteradiozendersonderbinnenlandsevakantiegangers DrentheenNederlandin2014(in%) Drenthe Nederland SkyRadio 25% 25% Radio538 22% 22% QMusic 21% 19% Radio1 18% 21% 100%NL 18% 12% Radio3FM 17% 17% Lokale/regionaleomroep 14% 15% RadioVeronica 12% 9% Radio2 11% 15% Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantieonderzoek"(CVO)"2014,"2015." SkyRadioiszowelinDrenthealsinheelNederlandhetpopulairst,ongeveereen kwartvandetoeristenluistertweleensnaarskyradio.denederlandersdiein 2014inDrenthewarenluisterensignificantvakerdangemiddeldnaar100%NLen RadioVeronica.OpRadio2wordtsignificantmindervaakdangemiddeld afgestemddoordedrenthegangers. Tabel6Krantenabonnementenonderbinnenlandsevakantiegangers DrentheenNederlandin2014(in%en 5%) Drenthe Nederland RegionaalDagblad 20% 20% Telegraaf 10% 9% ADZAlgemeenDagblad 9% 9% Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantieonderzoek"(CVO)"2014,"2015." Hetkrantenleesgedragvandevakantiegangerdiein2014inDrentheopvakantie geweestis,wijktweinigafvandatvandegemiddeldebinnenlandsevakantiez ganger.devolkskrantwordtminderdangemiddeldgelezendoornederlanders dieindrentheopvakantiegaan,terwijlhetaandeeltrouwlezersietsbovenhet gemiddeldevoornederlandligt. 29

30 4 VerblijveninDrenthe Dit"hoofdstuk"geeft"inzicht"in"het"aantal"vakanties"en"overnachtingen"van"toeristen" in"drenthe."daarbij"wordt"voor"de"binnenlandse"vakanties"onderscheid"gemaakt" tussen"toeristische"vakanties 17 "en"vakanties"op"een"vaste"standplaats 18."Voor"de" grafieken"is"steeds"alleen"gebruik"gemaakt"van"de"cijfers"over"de"toeristische" vakanties."bij"de"paragraaf"over"verblijfsbezoek"uit"het"buitenland"wordt"bewust" niet"over" vakanties "of" toeristen "gesproken,"omdat"deze"cijfers"zowel"betrekking" hebben"op"toeristisch"als"zakelijk"bezoek."" 4.1.VakantiesvanNederlanders Nederlandershebbenintotaalin2014circa1,5miljoenvakantiesenruim7,8 miljoennachtendoorgebrachtindrenthe.hetmerendeel(84%)vandeze vakantieswarentoeristischevakanties,derestvandevakanties(16%)werdin 2014opeenvastestandplaatsdoorgebracht. xii Grafiek " 1.600" 1.400" 1.200" 1.000" 800" 600" 400" 200" 0" Ontwikkeling*aantal*toeris/sche*binnenlandse*vakan/es*in* Drenthe* *(x*1.000)* 2005" 2006" 2007" 2008" 2009" 2010" 2011" 2012" 2013" 2014" Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantie"Onderzoek"(CVO),"2005c2014,2015." Het aantal vakanties in Drenthe nam in 2013 en 2014 af tot ongeveer het niveau van Tot2012waserinDrenthesprakevaneenbovengemiddeldsterkegroeivanhet aantaltoeristischebinnenlandsevakanties.vanaf2013namzowelindrenthe,als innederlandhetaantalvakantiesaf.indrenthedaaldehetaantalvakantiesin 2013en2014sterkerdanhetlandelijkgemiddelde Toeristische"vakantie"="bezoek"met"minimaal"één"overnachting"aan"een"accommodatie"die"niet"je"hoofdverblijf"is"en"die"niet"in" eigen"bezit"is"(niet"met"een"zakelijk"motief)." 18 Vaste"standplaatsvakantie"="bezoek"met"minimaal"één"overnachting"aan"een"accommodatie"die"niet"je"hoofdverblijf"is,"maar" die"wel"in"eigen"bezit"is"(niet"met"een"zakelijk"motief). 19 Er"is"een"duidelijk"verschil"in"de"ontwikkeling"gemeten"door"het"Continu"Vakantieonderzoek"(CVO)"en"de"Statistiek" Logiesaccommodaties"(SLA)"van"het"CBS."In"de"inleiding"van"dit"rapport"wordt"hier"een"korte"toelichting"op"gegeven. 30

31 Marktaandeel Dejaren2011en2012warentopjarenvoorDrenthe,hetmarktaandeelvande provinciesteegtotruimbovende10%.in2014haddrenthe voorwatbetreft hetaantaltoeristischebinnenlandsevakanties eenmarktaandeelvan9,1%. DrenthestondhiermeebinnenNederlandopdevijfdeplek nagelderland, Limburg,NoordZHollandenNoordZBrabant. De provincie Drenthe blijft binnen Nederland qua vakanties op de vijfde plek staan, na Gelderland, Limburg, Noord-Holland en Noord-Brabant. Concurrerendeprovincies Inonderstaandegrafiekwordtdeontwikkelingvanhetaantaltoeristische binnenlandsevakantiesindrenthevergelekenmetdeontwikkelinginde provinciesmeteenconcurrerendaanbodenmetdeontwikkelingindeandere noordelijkeprovincies. Grafiek " 2.250" 2.000" 1.750" 1.500" 1.250" 1.000" 750" 500" 250" 0" Ontwikkeling*aantal*toerisi/sche*binnenlandse*vakan/es*in*Drenthe* vergeleken*met*concurrerende*provincies*(x*1.000)* 2005" 2006" 2007" 2008" 2009" 2010" 2011" 2012" 2013" 2014" Gelderland" Limburg" Noord<Brabant" Drenthe" Overijssel" Friesland" Groningen" Bron:"NBTCcNIPO,"Continu"Vakantie"Onderzoek"(CVO),"2005c2014,"2015. Indegrafiekisteziendathetaantaltoeristischebinnenlandsevakantiesin Drenthezichindeperiode2005Z2012positieverontwikkeldedanindeandere provincies.indeperiode2013z2014daaldehetaantalvakantiesindrenthejuist sterkerdangemiddeld. Erzijnin2014ongeveerevenveelvakantiesinDrenthedoorgebrachtalsin2005. InGelderland,LimburgenOverijsselligthetaantalvakantiesin2014eveneens ongeveerophetniveauvan2005.groningenenfrieslandontvingenin2014 minder(respectievelijkz7%enz9%)binnenlandsetoeristischevakantiegangers dantienjaareerder.alleeninnoordzbrabantwaserdeafgelopentienjaarsprake vaneenstijginghetaantalvakanties. xii 31