Alle uitkomsten van deze bijeenkomst zijn verwerkt in de startnotitie op de website

Transcriptie

1 introductie De voorzitter van de avond Inge Nieuwenhuizen, wethouder Economie van de gemeente Voorschoten, heet iedereen welkom in de raadszaal van Leiderdorp. Er is een brede vertegenwoordiging van raadsleden uit de zes betrokken gemeenten Katwijk, Oegstgeest, Leiden, Voorschoten, Leiderdorp en Zoeterwoude aanwezig. Het doel van de avond is om de raadsleden mee te nemen in het proces van de Retailvisie. De raadsleden hebben deze avond de ruimte om input te geven (Hoe ver zijn we nu met de retailvisie en waar willen we naartoe? Van raadsleden horen wat ze nodig hebben om een besluit te kunnen nemen: hoe concreet moet de visie zijn? Toekomstbestendiger winkellandschap creëren). Inge Nieuwenhuizen schetst in haar introductie het kader, de Economische Agenda 071 en het proces tot nu toe. Er is in de afgelopen weken veel gesproken met ondernemers en vastgoedeigenaren. In het kasteel Oud Poelgeest in Oegstgeest vond het zomeravondgesprek met ondernemers plaats. Toen is er gesproken over de aanleiding, doelstelling en centrale vraag van de Retailvisie. De ondernemers en vastgoedeigenaren benadrukten tijdens het zomeravondgesprek de volgende aandachtspunten; die vanavond ook weer genoemd worden: De noodzaak van samenwerken De visie moet uitvoeringsgericht zijn Draagvlak bij ondernemers en raden DNA/Kleur bepalen voor elk winkelgebied Zorgen voor een goed vestigingsklimaat Alle uitkomsten van deze bijeenkomst zijn verwerkt in de startnotitie op de website Tot slot gaf Inge aan dat we als gemeenten en als regio te maken hebben met de provincie. De provincie heeft provinciaal beleid op het gebied van retail en daagt ons uit om met een eigen visie te komen. En stimuleert zij de raadsleden om buiten de eigen gemeentegrenzen te denken: Economie is geen postzegel denken. Mark Cremers Mark Cremers is voorzitter van het Platform voor Ondernemers Oegstgeest (PVOO). Hij geeft de aanwezige raadsleden een inkijk in de noodzaak van de Retailvisie voor ondernemers. De Retailvisie is geen doel, maar een hulpmiddel om aan te sluiten op de behoefte van de consument, regionaal samenwerken helpt daarbij is de stelling waar Mark Cremers zijn presentatie mee inleidt. Hij legt uit dat de behoefte van de klant de afgelopen jaren is veranderd. Hij ziet dit als een van de belangrijkste aanleidingen voor de Retailvisie. De verandering komt vooral door het internet en de economie. Er is op dit moment geen eenduidig beleid voor de retail in de Leidse Regio. Mark Cremers legt aan de hand van vier punten uit wat het belang is van de Retailvisie. 1. Kaders stellen. Het is niet makkelijk om een horizon te bepalen. Ondernemers zijn pluriform en hebben niet allemaal hetzelfde belang. Daarom is het belangrijk een kader te hebben waarbinnen de ondernemers kunnen werken. 2. Onderscheidend belang. De consument heeft verschillende behoeftes. Het is van belang dat alle winkelgebieden een andere behoefte vervullen. 3. Geen kansen missen. Er moet gezocht worden naar focus. De beleving en de specialistische winkels worden steeds belangrijker. Een voorbeeld van geen kansen missen is online winkelen. Albert Heijn heeft Bol.com gekocht om ook de behoefte van online winkelen te bevredigen. Als de ene regio een soortgelijke stap neemt, is de andere regio te laat. 4. Samenwerken. Er moet samengewerkt worden om de Retailvisie een succes te laten zijn. De samenwerking tussen gemeenten onderling, tussen de gemeente en de ondernemers en 1

2 vastgoedeigenaren en tussen ondernemers onderling moet goed zijn. Er moet verbinding gezocht worden aan de hand van het DNA/de kleur van de winkelgebieden. Marc Cremers ziet de retailvisie vooral als stimulans voor de samenwerking, niet als oplossing. Trends en ontwikkelingen Huib Lubbers van het Retail Management Center (RMC) geeft een kijkje in het complexe landschap van retail aan de hand van cijfers. Hij onderscheidt trends in retail en dienstverlening rondom: gemak, kanaalkeuze, retail en supermarkten. De eerste trend is de focus die de afgelopen jaren veranderd. Vroeger was de markt meer productgericht. Vanaf 2000 werd de markt meer klantgericht. De klant gaat voor gemak en wil zelf bepalen wat hij waar en wanneer koopt. De tweede trend die Huib Lubbers toelicht is de komst van internet (kanaalkeuze). Online winkelen is sterk toegenomen en zal de komende jaren nog verder toenemen. De derde trend die Huib Lubbers schetst is de dalende vraag naar retailmeters. Het aantal vierkante meters voor de detailhandel zullen de komende jaren snel toenemen. De leegstand van winkelpanden is op dit moment 1,9 miljoen m 2 winkeloppervlakte. Dit zal in 2020 minimaal stijgen tot 14%, naar 4 miljoen m 2. De vierde trend is afnamen van supermarkten. Een belangrijke ontwikkeling binnen de Foodbranche is de ontwikkeling van het Winkelvloeroppervlakte (wvo) van supermarkten. De gemiddelde grootte van een supermarkt is aan het stijgen, in de afgelopen 6 a 7 jaar al met 14%. De grootte van een supermarkt ligt tegenwoordig rond de 850 m2 wvo. Naar verwachting zet deze stijging de komende jaren door. Daarnaast wordt er verwacht dat in de komende 5 jaar het aantal verkooppunten van supermarkten zal afnemen met 20%. De kleinere supermarktvestigingen verdwijnen, voornamelijk van zelfstandigen en kleinere formules. Daar komen grotere supermarktvestigingen voor terug, voornamelijk van de grotere spelers op de markt. 2

3 Tot slot benadrukt Huib Lubbers de drie bezoekmotieven van winkelen: 1. Recreatief winkelen, gericht op ontspanning en vermaak 2. Boodschappen winkelen, gericht op frequente dagelijkse aankopen 3. Doelgericht winkelen, gericht op oriëntatie en/of aankopen doen Vragen Na de drie presentaties kunnen de raadsleden vragen stellen. De vragen gaan voornamelijk over de rol van de gemeente. Mark Cremers geeft aan dat de rol van de gemeente cruciaal is. Ondernemers zouden ook zelf uitvoering kunnen geven aan de Retailvisie, daar is alleen volledige vrijheid voor nodig. De gemeente zou hiervoor alles uit handen moeten geven. Dit is niet reëel en niet gewenst. De gemeente kan ondernemers met de Retailvisie stimuleren om meer de verbinding te zoeken met andere winkelgebieden. Inge Nieuwenhuizen voegt hier aan toe dat ook in de Economische Agenda 071 de vitaliteit van winkelcentra belangrijk zijn. De gemeente kan ondersteuning bieden om dit te realiseren door de leefomgeving te verbeteren of bijvoorbeeld horeca mogelijk te maken. Een van de raadsleden geeft aan dat ook parkeerbeleid van belang is voor een goed vestigingsklimaat. Huib Lubbers legt uit dat consumenten voor gemak gaan. Een parkeergarage kan bijdragen aan dit gemak, maar er moet wel een reden zijn om naar het winkelcentrum toe te gaan. Goede parkeervoorzieningen zijn geen garantie voor een druk bezocht winkelcentrum. Een ander thema waar vragen over worden gesteld is de uitvoering van de Retailvisie. De raadsleden geven aan dat het vooral belangrijk is dat de visie naar voren komt wat er praktisch gedaan moet worden. Inge Nieuwenhuizen geeft aan dat het uitvoeringsprogramma concreet moet worden. Er moeten misschien pijnlijke keuzes gemaakt worden om tot een vitaal winkellandschap te komen. Gezamenlijk moeten we zoeken naar oplossingen. Daarnaast is er gesproken over de rol van vastgoedeigenaren bij de Retailvisie. Een van de Raadsleden constateert dat de vastgoedeigenaren een belangrijke rol hebben en vraagt zich af welke trend er valt de onderscheiden rondom vastgoed. De Leegstand van winkelpanden is structureel. Dat heeft consequenties voor gemeenten en is een grote uitdaging voor ondernemers. Huib Lubbers legt uit dat de vastgoedeigenaren langzamer bewegen dan was verwacht. De huurprijzen blijven hoog, ook bij kleine vastgoedeigenaren. Het is belangrijk om de noodzaak om te veranderen duidelijk te maken. Toch hebben gemeenten niet alles zelf in de hand we hebben geen maakbare retailsamenleving. Opdracht De raadsleden en wethouders gaan in vijf groepen uiteen, met in elke groep verschillende gemeente, om elkaar na te denken over de kansen en bedreigingen voor de Leidse Regio. De groepjes verspreiden zich over de ruimte en gaan energiek aan de slag om gezamenlijk na te denken over de regio. De uitkomsten worden op een gekleurde bol geschreven. Van elk groepje komt er iemand naar voren om aan de groep plenair in één minuut te presenteren wat zij hebben bedacht. De uitkomst is als volgt: De uitkomst van de opdracht varieerde van concrete punten zoals het verbeteren van het fiets parkeren in Leiden tot meer abstracte punten zoals specialistisch denken stimuleren. Ook was er een groepjes die het dilemma regeldruk vs. vrijheid centraal hebben gezet tijdens hun discussie. De rode draad bij alle groepjes gaat over samenwerken in de 3

4 Leidse regio en sterker inzetten de beleving rondom het winkelen. Eén van de groepjes sluit af met de uitspraak: iedereen zal over zijn eigen schaduw moeten springen. Huib Lubbers koppelt terug dat de vijf groepen dicht bij de focus liggen die nodig is voor de Retailvisie. Samenwerking en afstemming is een rode draad in de visie. De punten van de vijf groepen zullen gekanaliseerd worden en terugkomen in de visie. Presentatie Huib Huib Lubbers van RMC beschrijft de oogst tot nu toe voor de Retailvisie. Een belangrijk moment voor de Retailvisie was de workshop van 18 november in Katwijk. Tijdens deze bijeenkomst zijn ondernemers, vastgoedeigenaren en wethouders met elkaar in gesprek gegaan over de vijftien hoofdwinkelgebieden in de Leidse Regio. Dit werd gedaan aan de hand van een vier kleurenmorel. Uitleg over het kleuren model en een filmpje van de bijeenkomst met een impressie van de avond staan op de website De opdracht voor RMC voor de Retailvisie is tweedelig. Er wordt kwantitatief onderzoek gedaan naar de 52 winkelgebieden in de Leidse regio. Dit onderzoek is gericht op marktruimte. Daarnaast wordt er kwalitatief onderzoek gedaan naar vijftien hoofdwinkelgebieden. Om het onderzoek extra te kunnen onderbouwen zijn er vanaf november in de vijftien winkelgebieden meetpunten geïnstalleerd die meten hoeveel bezoekers er langskomen en welke route deze bezoekers afleggen. De uitkomst zal verwerkt worden in de Retailvisie. De meetpunten blijven nog drie jaar staan om ook het effect van het beleid te kunnen meten. Discussie Inge Nieuwenhuizen vraagt de raadsleden mee te denken over wat zij nodig hebben om als raad een weloverwogen beslissing te kunnen nemen als de visie ter behandeling voorligt in de afzonderlijke raden. Uit de discussie zijn vier thema s af te leiden.: Allereerst is er behoefte aan concrete plannen. Raadsleden geven aan bereid te zijn om moeilijke keuzes te maken, maar dan moet het wel helder zijn waarvoor gekozen wordt. De Retailvisie moet helder, meetbaar en uitvoerbaar zijn. De stuurgroep Economische Agenda 071 stuurt na het opleveren van de Retailvisie de visie verder aan. Ten tweede wordt draagvlak onder ondernemers en de rolverdeling tussen de raad en de ondernemers besproken. Draagvlak onder ondernemers kan een risico zijn voor de uitvoering van de Retailvisie. Daarom is het van belang in gesprek te blijven gaan met ondernemers. Daarnaast heven de raadsleden aan dat het mogelijk is dat het proces tot de Retailvisie goed loopt maar de raad uiteindelijk anders beslist. De rol van de raad en de rol van de ondernemer moet duidelijk zijn, het proces transparant en de uitvoering concreet. Om de raad de kans te beiden om ondernemers en vastgoedeigenaren te spreken over de Retailvisie in de Leidse regio, is er toegezegd dat de intergemeentelijke werkgroep de mogelijkheid voor een gezamenlijke bijeenkomst met ondernemers en raadsleden gaat verkennen. Ten derde is het van belang dat er gepraat wordt over de kosten die mogelijk voortvloeien uit de Retailvisie. Raadsleden geven aan dat grote investeerders betrokken moeten worden bij het proces. Daarnaast moet er op regioschaal nagedacht worden over hoe om te gaan met uitkomsten die geld kosten. Tot slot vragen de aanwezigen zich af wat er zou kunnen gebeuren als een van de deelnemende gemeenten gaat afhaken. Inge Nieuwenhuizen, ondersteund door haar medewethouders, geeft aan dat het belangrijk is om regionaal te blijven denken en dat daarbij de leefbaarheid en de vitaliteit ook belangrijk zijn. Dit zijn ook onderwerpen die in de Economische Agenda 071 zijn opgenomen. Tot slot is het vooral van belang dat men voldoende vertrouwen in het proces en elkaar heeft. 4

5 De raden geven aan dat zij vooraf kaders willen aangeven waarbinnen de Retaivisie zal worden geformuleerd. Er zal met de intergemeentelijke werkgroep en met de weethouders worden gesproken over hoe er tegemoet gekomen kan worden aan deze wens. Slot Inge Nieuwenhuizen bedankt iedereen voor zijn aanwezigheid en inbreng en wenst iedereen een prettige avond. 5