Memo stand van zaken retailadviescommissie, detailhandelsmonitor en koopstromenonderzoek

Transcriptie

1 Bijlage 3.1 Memo stand van zaken retailadviescommissie, detailhandelsmonitor en koopstromenonderzoek Retailadviescommissie De provincie stelt een provinciale retailadviescommissie in. Deze commissie van retail- en vastgoeddeskundigen brengt voortaan advies uit aan de provincie over nieuwe winkelplannen in de vier Brabantse regio's. De retailadviescommissie buigt zich over bovenlokale plannen die gemeenten met elkaar en de provincie moeten afstemmen. Daarmee wil de provincie een impuls geven aan de vernieuwing en versterking van winkelgebieden in Brabant. In de retailadviescommissie zitten deskundigen uit onderwijs, kennisinstellingen en bedrijfsleven op gebied van detailhandel, consumentengedrag, vastgoed, leefbaarheid en binnenstedelijke ontwikkeling. Voorzitter is Ingrid Janssen, zij is als onafhankelijk onderzoeker (Tias Nimbas) al jaren actief in de retailsector. De Retailadviescommissie buigt zich over ruimtelijke plannen met nieuwe detailhandelsinitiatieven waar volgens de regionale afspraken tussen gemeenten en provincie (sub) regionaal afgestemd moet worden. Waar regio s willen voorzien in een eigen adviescommissie, zal de provincie daarbij aansluiting zoeken. De Detailhandelsmonitor onderbouwt de noodzaak van een kritische toets van nieuwe detailhandelsplannen In 2014 en 2015 zijn de regionale detailhandelsvisies opgesteld en zijn per regio afspraken gemaakt over hoe de detailhandel zich mag ontwikkelen. Doel is per saldo geen winkelmeter erbij en inzet op compacte winkelgebieden. Met de monitor zorgen wij voor actuele informatie en analyses om de gemaakte afspraken te kunnen volgen. De factsheet Feiten en cijfers detailhandel (zie bijlage) laat enkele positieve ontwikkelingen in de detailhandel zien in de afgelopen 2 jaren, zoals de afname van het totaal aantal winkelmeters in Brabant en minder leegstand in de verspreide winkels. Maar er zijn ook aandachtspunten: De winkelleegstand is in de middelgrote gemeenten de afgelopen 2 jaren fors toegenomen. Hier ligt een grote opgave. Er zijn nog veel nieuwe winkelplannen, vooral voor de niet-dagelijkse sector. Er wordt door gemeenten nog niet echt gekozen voor compacte centrale winkelgebieden, want de plannen betreffen niet alleen de centrale winkelgebieden maar ook de verspreide winkels en de overige winkelgebieden (grootschalige concentraties zoals meubelboulevards in perifere gebieden). Uit de factsheet kan worden geconcludeerd dat het huidige aanbod groter is dan de behoefte aan winkelmeters. Het toevoegen van winkelmeters is alleen gerechtvaardigd als deze een kwalitatieve meerwaarde hebben en als op andere plekken winkelmeters uit de markt worden gehaald. Dit onderbouwt de urgentie voor het instellen van een provinciale retailadviescommissie en stevige discussie met de gemeenten over de plannen voor nieuwe winkelmeters, die voor een groot deel buiten de centrale winkelgebieden liggen. Koopstromenonderzoek Per mail van 11 december jl. heeft Rabobank Nederland aangegeven graag een koopstromenonderzoek te willen faciliteren in Zuidoost Brabant. Niet alleen willen ze hun gegevens beschikbaar stellen maar willen ook meefinancieren. Het koopstromenonderzoek voor Zuidoost Brabant is een pilot om voor geheel Brabant de koopstromen in beeld te brengen.

2 Inzicht in de vraagkant detailhandel Inzicht in (de ontwikkeling van) koopstromen is belangrijke informatie om de positie van winkelgebieden te kunnen bepalen en meer inzicht te krijgen in de vraagkant. Onze huidige detailhandelsmonitor geeft vooral inzicht in het aanbod van winkelvastgoed. Over de vraagkant zijn minder gegevens beschikbaar. In het programma Werklocaties is de actie geformuleerd om het onderzoeken om op basis van koopstromenonderzoek een model te bouwen om de vraagkant beter inzichtelijk te maken. Methodiek gebaseerd op feiten en gericht op de ontwikkeling De methode die de Rabobank voor ogen heeft is interessant omdat deze in vergelijking met traditionele onderzoeken gebaseerd is op feiten in plaats van enquêtes. Ook kan met behulp van de bankgegevens terug gekeken worden waardoor niet alleen de huidige stand van zaken in beeld wordt gebracht maar ook de ontwikkeling. Ook de (ontwikkeling van ) online bestedingen worden in beeld gebracht. Bijkomend voordeel de kosten zijn vele malen lager dan de traditionele onderzoeken en de Rabobank wil graag meefinancieren. Uiteraard voldoet de methodiek aan de privacywetgeving. Wat niet in beeld wordt gebracht, zijn de koopmotieven. Behoefte gemeenten en regionale afspraken Uit de regio s komen verschillende signalen dat er behoefte is aan koopstromengegevens. Met name in Zuidoost en West en in mindere mate in Midden en Noordoost. In Zuidoost en West zijn al werkgroepen opgericht. Inzicht in de ontwikkeling van koopstromen vormen een belangrijke basis voor beleidsafwegingen en het maken van regionale afspraken in de Regionaal Ruimtelijke Overleggen. Relatie met Platform de Nieuwe Winkelstraat De Rabobank voert zelf geen koopstromenonderzoek uit maar stelt haar gegevens beschikbaar aan partijen van Platform De Nieuwe Winkelstraat (DNWS). DNWS is een (onafhankelijk) kennis- en netwerkcentrum gericht op de toekomst van winkelgebieden in Nederland. Ik Onderneem!, en Analysus voeren in samen werking met de lokale Rabobanken onder regie van DNWS het onderzoek uit. Aanpak De onderzoeksopzet bestaat niet alleen uit het analyseren en rapporteren van gegevens. Het creëren van draagvlak bij gemeenten en het betrekken van gemeenten bij de interpretatie van de analyses zijn belangrijke onderdelen van de aanpak. Het onderzoek voor Zuidoost Brabant is een pilot. De ervaringen worden meegenomen voor een uitrol van het koopstromenonderzoek over de rest van Brabant. Voor een start in Zuidoost Brabant is gekozen omdat de lokale Rabobanken in deze regio al ver gevorderd zijn in de werkzaamheden voor het beschikbaar stellen van de gegevens. 10 mei heeft er in Veldhoven een kick-off voor het koopstromenonderzoek voor Zuidoost plaatsgevonden.

3 Feiten en cijfers Brabantse detailhandel 2017 Provincie Noord-Brabant Cijfers ontwikkeling detailhandel 4 grootste steden 10 middelgrote steden 50 overige gemeenten super De behoefte aan winkelpanden in Brabant daalt. Toch kwamen er lange tijd winkels bij. Ook zijn er veel nieuwe plannen voor winkels. In 2014 en 2015 zijn de regionale detailhandelsvisies opgesteld en zijn per regio afspraken gemaakt over hoe de detailhandel zich mag ontwikkelen. Doel is per saldo geen winkelmeter erbij en inzet op compacte winkelgebieden. Brabantse regio's en gemeenten voeren de afspraken uit. Vanuit het programma Werklocaties zorgt de provincie voor actuele informatie en analyses om de gemaakte afspraken te volgen Groei aantal winkelpanden (groei%) Groei aantal winkelmeters (m 2 groei%) Groei aantal leegstaande winkelpanden (groei%) Groei aantal leegstaande winkelmeters (m 2 groei%) * 2017 Winkelplannen - groei winkelmeters -222 (-4%) (+1%) 4 (+0,5%) (+4%) (-1%) (-1%) 150 (+22%) (+18%) (-2%) (-2%) 66 (+7%) (-12%) Veranderingen in winkelaanbod *exclusief leegstaande m 2 V&D: m 2 in de grootste steden, m 2 in de middelgrote steden. Veranderingen in winkelleegstand super 2% afname aantal winkelpanden. 1% afname aantal vierkante meters winkelpanden, na jarenlange toename. De afnames vinden plaats in de centrale winkelgebieden en in de verspreide winkels. Afname in centrale winkelgebieden vindt vooral plaats in de vier grootste steden Eindhoven, s-hertogenbosch, Breda en Tilburg. Groei percentage aantal winkelmeters (2016 tov 2014) -2% -2% verspreide winkels Type winkelgebied stadscentrum +3% wijkcentrum 9% toename aantal leegstaande winkelpanden. 7% toename aantal vierkante meters leegstaande winkelpanden. In de 4 grootste steden is het aantal leegstaande winkelpanden nauwelijks toegenomen, de toename is nog maar +0,5%. 22% toename aantal leegstaande winkelpanden in de 10 middelgrote steden. Groei percentage aantal leegstaande winkelpanden (2016 tov 2014) 4 grootste en 10 middelgrote steden Oosterhout Meierijstad Etten-Leur +11 Breda Tilburg +14 Roosendaal Bergen op Zoom +34 Helmond -4 +3% meubelboulevard +81 Eindhoven Veldhoven Waalwijk +2 s-hertogenbosch +3 Oss -12 Uden Actuele winkelplannen De gemeenten hebben nog veel plannen om nieuwe winkels te bouwen of bestaande winkels uit te breiden. In totaal gaat het om vierkante meters winkels. Hiervan zijn meters vastgelegd in bestemmingsplannen (harde winkelplannen). De huidige winkelmeters nemen met 3% toe als de harde plannen worden uitgevoerd. Verdeling van harde plannen (%m2) Type winkel +7% dagelijks - 4% niet dagelijks Cijfers detailhandel grootste steden Aantal winkelpanden Aantal leegstaande winkelpanden 769 Aantal winkelmeters Aantal leegstaande winkelmeters* middelgrote steden overige gemeenten Totaal Brabant Type winkelgebied MEUBELBOULEVARD 20% WIJK CENTRUM 8% 32% VERSPREIDE WINKELS STADSCENTRUM 40% Type winkel 80% NIET DAGELIJKS DAGELIJKS 20% *exclusief leegstaande m 2 V&D. Meer feiten en cijfers?

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27