Verwijzing naar leerplan

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verwijzing naar leerplan"

Transcriptie

1 Titel Verwijzing naar leerplan Opdrachten et de Augented Reality Sandbox (ARS) VOOR DE LEERKRACHT Er wordt via de ARS oefeningen gewerkt aan volgende eindteren aardrijkskunde (bron: geraadpleegd op 08/02/2016) 1 e graad 1. Landschap en kaart De leerlingen kunnen ET 1: een reëel landschap en beelden ervan et eleentaire geografische teren beschrijven en deze op een overeensteende kaart aanwijzen. ET 4: op werkkaarten van Vlaanderen of België en van andere bestudeerde gebieden diverse landschapscoponenten benoeen, zijnde reliëfgebieden, rivieren, landbouwgebieden, industriegebieden, aggloeraties en steden, zeehavens, transportassen, toeristische streken en toeristische centra. 3. Het natuurlijk ilieu 3.2 Reliëf De leerlingen kunnen ET 12: in een landschap en op beeld de belangrijkste eleenten van het reliëf aanwijzen alsook reliëfvoren herkennen en benoeen. ET 13: in een landschap en op beeld de werking van stroend water verwoorden. ET 14: op kaarten hoogten en hoogtezones aflezen aan de hand van hoogtepunten, hoogtelijnen en kleuren. Benodigdheden - De ARS - Een aantal touwtjes: zwart, rood, groen en blauw. - Een sartphone, pc en beaer zodat genoen foto s oniddellijk getoond kunnen worden voor de klas. - Kaartjes in de bijlage uitknippen en laineren - Kleurpotloden - Atlas TIP: zet de projectie even af o de reliëfvoren te construeren, terug aan wanneer de reliëfvor af is. Didactisch kader en doelstellingen Met behulp van de ARS kunnen verschillende thea s aangebracht worden. Deze worden hier opgedeeld in verschillende onderzoekjes. Het is wenselijk de verschillende onderzoeken in volgorde te doorlopen, aar afhankelijk van de tijd, klasgroep en gewenste aanpak kan ook een selectie geaakt worden. Elk onderzoekje bestaat uit een klassikaal gedeelte, waarbij de nieuwe leerinhouden aangebracht worden. Hierbij gaat de leerkracht aan de hand van een actief onderwijsleergesprek de leerstof deonstreren. Vervolgens worden de leerlingen zelf aan het werk gezet o et behulp van de ARS de leerinhouden vast te zetten. Er kunnen axiaal 6-8 leerlingen actief aan het werk gezet worden aan de zandbak. Het is dus een ust dat de leerkracht een parallelle opdracht voorziet voor de andere lln van de klas. Dit kan eventueel et afzonderlijke bakjes kinetisch zand. Voorbereiding onderzoek 1 Schik het zand in de zandbak als volgt: - Een stukje rechte horizon, een stukje golvende horizon en een stukje gekante horizon. - Er oet instens één steile, één atige en één zwakke helling aanwezig zijn. - Er oet een kalijn, een dallijn en een gewone kniklijn aanwezig zijn.

2 Leerkracht schrijft op bord volgende begrippen horizonlijn: recht - golvend - kantig. Helling: steil - atig - zwak. Hoogteverschil: groot - atig klein Volgende instructies koen ook aan bord: Kalijn: rood Dallijn: blauw Kniklijn: groen Horizonlijn: zwart Onderzoek 1 Horizonlijn Helling Hoogteverschil Aan de hand van deze oefening gaan we na hoe we het reliëf in het landschap aflezen. We vertrekken van de drie zichtbare reliëfeleenten, de 3 H s: horizon, helling en hoogteverschil. 1) Klassikaal gedeelte: De horizonlijn is recht, golvend of kantig. De leerkracht legt een touwtje op de horizon. Vanuit de zandbak wordt een foto genoen. Aan de hand van deze foto s wordt het begrip horizonlijn aangebracht. De helling is steil, atig of zwak. Water stroot steeds langs een helling naar beneden. De leerkracht laat het even regenen door de hand over een bepaalde zone te houden en er wordt besproken hoe het water stroot. De leerkracht legt saen et de leerlingen pijltjes op de steile, atige en zwakke hellingen. Waar hellingen veranderen heb je kniklijnen. Op de plaatsen van de dallijnen wordt een blauw touwtje gelegd, op de plaats van de kalijn een rood touwtje en op de plaats van een gewone kniklijn een groen touwtje. Bij de rode touwtjes, de kalijnen kan ook het begrip waterscheidingslijn uitgelegd worden. Het hoogteverschil is groot, atig of klein. De leerkracht legt saen et de leerlingen stippen op hoger en lager gelegen plaatsen. Er wordt besproken of het hoogteverschil er groot, atig op klein is. 1) Groepswerk, inoefenen

3 Praktisch: - deel de klas op in groepen van 3 à 4 leerlingen. Een 8-tal leerlingen doen de oefeningen aan de zandbak, de andere leerlingen werken zelfstandig aan een opdracht (aan te raden is o een opdracht de voorzien waarbij de leerlingen bovenstaande 3 H s op foto s oeten herkennen en aanduiden). - Deel de zandbak in in 2 delen, elk groepje leerlingen werkt op zijn deel. Opdrachten: Pas het reliëf in de zandbak zo aan dat je volgende kenerken kan zien. Duid de horizonlijn steeds aan et een zwart touwtje. Op de helling leg je het juiste pijltje. Duid de kniklijnen aan et de juiste touwtjes: - Blauw voor een dallijn - Rood voor een kalijn - Groen voor een gewone kniklijn Leg stip H op het hoogste punt en stip L op het laagste punt. Ligt alles goed? Nee dan een foto van je creatie en roep de leerkracht. Die geeft je dan de volgende opdracht. Opdracht 1 Maak een reliëf dat: - Een rechte horizonlijn heeft - Zwakke hellingen heeft - Een klein hoogteverschil heeft Zijn er kniklijnen in dit reliëf? Opdracht 2 Maak een reliëf dat: - Een golvende horizonlijn heeft - Minstens één zwakke en één atige helling heeft - Een atig hoogteverschil heeft Zijn er kniklijnen in dit reliëf? Opdracht 3 Maak een reliëf dat: - Een kantige horizonlijn heeft - Steile hellingen heeft - Een groot hoogteverschil heeft Zijn er kniklijnen in dit reliëf? Opdracht 4 Maak een reliëf dat: - Een recht horizonlijn heeft - Minstens één steile helling heeft - Een groot hoogteverschil heeft Zijn er kniklijnen in dit reliëf?

4 Voorbereiding onderzoek 2 Schik het zand in de zandbak als volgt: - Start et het eindresultaat van het vorige groepswerk. (Corrigeer indien nodig) Onderzoek 2 Reliëfvoren Aan de hand van deze oefening onderzoeken we verschillende reliëfvoren. 1) Klassikaal gedeelte: In de vorige oefening hebben we verschillende soorten reliëf geaakt. Dit zijn de reliëfvoren. De 3 H s: horizonlijn, helling en hoogteverschil, bepalen et welke reliëfvor we te aken hebben. Horizonlijn Helling Hoogteverschil reliëfvor Recht zwak klein VLAKTE Golvend atig atig HEUVEL(LAND) Kantig steil groot (GE)BERG(TE) Recht Steil en/of zwak groot PLATEAU De leerkracht bepaalt saen et de leerlingen welke reliëfvor ze geaakt hebben. 2) Groepswerk, inoefenen Praktisch: - deel de klas op in groepen van 3 à 4 leerlingen. Een 8-tal leerlingen doen de oefeningen aan de zandbak, de andere leerlingen werken zelfstandig aan een opdracht (aan te raden is o een opdracht te voorzien waarbij de leerlingen de reliëfvor oeten bepalen aan de hand van enkele foto s). - Deel de zandbak in in 2 delen, elk groepje leerlingen werkt op zijn deel. Opdrachten: Maak de reliëfvor na die op de foto wordt weergegeven. Bespreek de 3 H s van je reliëfvor: Duid de horizonlijn aan et een zwart touwtje. Op de helling leg je het juiste pijltje. Leg stip H op het hoogste punt en stip L op het laagste punt. Vul de tabel in en benoe de reliëfvor. Ligt alles goed? Nee dan een foto van je creatie en roep de leerkracht. Die geeft je dan de volgende opdracht.

5 Opdracht 1: Horizonlijn Helling Hoogteverschil Reliëfvor Opdracht 2: Horizonlijn Helling Hoogteverschil reliëfvor

6 Opdracht 3: Horizonlijn Helling Hoogteverschil reliëfvor Opdracht 4: Horizonlijn Helling Hoogteverschil reliëfvor Voorbereiding onderzoek 3 Schik het zand in de zandbak als volgt: - Zee, laagland, iddelland - Aan de oostkant van de zandbak voorzie je een bergtop

7 Onderzoek 3 Hoogte Aan de hand van deze oefening onderzoeken we hoe de hoogtes in een landschap op de kaart voorgesteld worden. 2) Klassikaal gedeelte: De hoogte van een plaats is het hoogteverschil uitgedrukt in eter, ten opzichte van het zeepeil. We lezen de hoogte af op een kaart. Leerkracht legt het kaartje 0 op het zeeniveau (grens water/land) en het kaartje 50 op de grens tussen Laag- en Midden-België. Het hoogteverschil tussen deze twee plaatsen in 50. Nu kan ook afgeleid worden waar de 25 zich zal bevinden. De hoogte kan worden voorgesteld door iddel van: - Hoogtepunten Zoals het kaartje van 50. Deze plaats is 50 hoog ten opzichte van het zeeniveau. We gebruiken vaak de aanduiding van hoogtepunten op de kaart o heuvels / toppen in het landschap aan te duiden. De hoogste top in België is Signal de Botrange deze bevindt zich op 694 hoogte. We duiden deze aan in de zandbak. - Hoogtelijnen Op de kaart wordt de hoogte ook vaak aangeduid door iddel van hoogtelijnen. Dit zijn lijnen die de hoogtepunten et eenzelfde waarde aanduiden. Leerkracht legt hoogtekaartjes van 50 op dezelfde hoogte en verbindt deze et een touwtje. Dit touwtje is de hoogtelijn van 50. De leerkracht neet de kaartjes van de hoogtepunten weg en legt één kaartje van 50 correct op het touwtje (et de kop van het getal naar de hoger gelegen zones). De ARS heeft deze hoogtelijnen al voor ons getekend, kan je uitrekenen wat het hoogteverschil is tussen twee opeenvolgende hoogtelijnen? Leerkracht vraag aan de leerlingen o de andere kaartjes, tot 200, correct in de zandbak op de hoogtelijnen te plaatsen. - Hoogtezones In de zandbak zien we dat het gebied tussen twee opeenvolgende hoogtelijnen telkens in één

8 kleur werd ingekleurd. Dit zijn de hoogtezones. Alle punten die zich in dergelijke kleur bevinden, kennen een hoogte et een waarde die tussen deze van de opeenvolgende hoogtelijnen ligt. Leerkracht legt een aantal kaartjes (nuers) willekeurig op het zand en vraagt aan de leerlingen op welke hoogte deze punten zich bevinden. 3) Groepswerk, inoefenen Praktisch: - deel de klas op in groepen van 3 à 4 leerlingen. Een 8-tal leerlingen doen de oefeningen aan de zandbak, de andere leerlingen werken zelfstandig aan een opdracht (aan te raden is o een opdracht de voorzien waarbij de leerlingen de hoogte oeten afleiden van een topokaart). - Deel de zandbak in in 2 delen, elk groepje leerlingen werkt op zijn deel. - Nadat de leerlingen de heuvel geaakt hebben, geeft de leerkracht het hoogtelijneninterval op (vb 5 of 10 ). Opdrachten: Maak een heuvel in de zandbak. Leg stip H op het hoogste punt en stip L op het laagste punt. Ligt alles goed? Nee dan een foto van je creatie en roep de leerkracht. Die geeft je dan de volgende opdracht. Opdracht 1: hoogtepunten Leg volgende hoogtepunten op de juiste plaats op en o de heuvel: - Drie fiches van 0 - Eén fiche van 20 - Twee fiches van 50 - Eén fiche van 100 Bereken het hoogteverschil tussen H en L. Opdracht 2: hoogtelijnen Leg volgende hoogtepunten op de juiste plaats op en o de heuvel: - Op dezelfde hoogte als de L leg je drie kaartjes van 0 - Op het hoogste punt van je heuvel leg je het kaartje van 100 Duid de hoogtelijn van 0 aan door iddel van een touwtje. Leg de kaartjes correct op het touwtje. Leg een touwtje op de hoogtelijn van 50. Plaats op die hoogtelijn het juiste kaartje. Wat is het hoogteverschil tussen twee opeenvolgende hoogtelijnen? Opdracht 3: hoogtezones ENKEL WANNEER DE KLEUREN VOLDOENDE DUIDELIJK ZIJN Kleur deze heuvel zoals je ze ziet in de zandbak, zowel het zijaanzicht als het bovenaanzicht.

9 Wat heb je nu ingekleurd? De hoogtepunten, de hoogtelijnen of de hoogtezones? Plaats volgende hoogtecijfers op de juiste plaats op je heuvel in de zandbak: 0, 7, 10, 28, 35, 44, 50, 61. Opdracht 4: cobinatieoefening Duid de hoogtelijnen aan door het juiste hoogtecijfer op elke hoogtelijn te plaatsen. Start et 0 aan de voet van de heuvel. Leg het kaartje 0 aan de voet van de heuvel. Het hoogtelijneninterval, dit is het hoogteverschil tussen twee opeenvolgende hoogtelijnen, is 10. Hoe hoog is de top van de heuvel? Duid de hoogte van de heuveltop aan op de best geschikte anier: et een hoogtepunt, et een hoogtelijn of door iddel van een hoogtezone? Duid volgende zaken op de eest gepaste anier aan: - De hoogtelijn van 20 - De hoogtepunten van 47 en 5 Hoe wordt het gebied weergegeven dat een hoogte heeft tussen de 20 en de 30 eter?

10 Voorbereiding onderzoek 4 Schik het zand in de zandbak als volgt: - Maak de oost-west doorsnede van België: Zee Laag-België (0-50) Midden-België (50-200) Hoog-België (+200) Onderzoek 4 Hoogtezones en reliëfeenheden in België Aan de hand van deze oefening onderzoeken we de hoogtezones in België. 3) Klassikaal gedeelte: Het reliëf kan worden opgedeeld in drie grote hoogtezones: het laagland (het gebied tussen de zeespiegel en de 200 ), het iddelland (tussen 200 en 2000) en alles wat zich boven de 2000 bevindt: het hoogland, aar dit vinden we in België niet terug. Leerkracht duidt de zones aan in de zandbak en bakent ze af door iddel van een touwtje. België delen we vervolgens verder op in drie reliëfeenheden. Leerkracht bakent deze af et een ander kleur touw. Via een OLG worden de juiste begrippen op de juiste plaats gelegd: LAAG-BELGIE; MIDDEN-BELGIE en HOOG-BELGIE. 4) Groepswerk, inoefenen Praktisch: - deel de klas op in groepen van 3 à 4 leerlingen. Een 8-tal leerlingen doen de oefeningen aan de zandbak, de andere leerlingen werken zelfstandig aan een opdracht (aan te raden is o een opdracht de voorzien waarbij de leerlingen de

11 hoogtezones en reliëfeenheden van België oeten benoeen op de kaart). - Deel de zandbak in in 2 delen, elk groepje leerlingen werkt op zijn deel. Opdrachten: Het zand in de zandbak blijft onaangeroerd. Leg de pijltjes et steden in de juiste hoogtezone in de zandbak. Maak gebruik van je atlas o de hoogtezone te bepalen. Vul de tabel in en nee een foto van je eindresultaat. Groep 1: Stad Blankenberge Libraont Genk Chiay Hoogtezone in eter Hoogtezone Reliëfeenheid Groep 2: Stad Oostende Loel Spa Philippeville Hoogtezone in eter Hoogtezone Reliëfeenheid Groep 3: Stad Bastogne Veurne Zottege Mol Hoogtezone in eter Hoogtezone Reliëfeenheid Groep 4: Stad Landen Menen Andenne Bouillon Hoogtezone in eter Hoogtezone Reliëfeenheid Voorbereiding onderzoek 5 UITBREIDING Schik het zand in de zandbak naar keuze en volgens de sterkte van je klasgroep. Veel reliëf voor een sterke groep, weinig reliëfvariatie voor een inder sterke klasgroep. Het zand kan ook zodanig geschikt worden dat een oost-west hoogteprofiel eenvoudig te tekenen is en een noord-zuid profiel een stuk oeilijker is.

12 Onderzoek 5 Reliëfprofiel Aan de hand van deze oefening leren we een reliëfprofiel tekenen. 1) Klassikaal gedeelte: Een reliëfprofiel is een doorsnede van een bepaald gebied, hierbij wordt voor een bepaalde lijn in het landschap een grafiek getekend waarbij de hoogtes op de verticale as worden uitgezet. De hellingen en het hoogteverschil wordt goed zichtbaar op dergelijk profiel. De leerkracht geeft de waarde op van de zichtbare hoogtelijnen door de nuerkaartjes op de juiste plaats te leggen. Vervolgens legt de leerkracht een touwtje op de zandbak en toont voor hoe de leerlingen een reliëfprofiel langs deze lijn kunnen bekoen.

13 Figuur 1: Tekenen van een reliëfprofiel (bron: aardrijkskunde..hoe? WDM) 2) Inoefenen Praktisch: - Leg een aantal touwtjes in de zandbak waarvoor de leerlingen een reliëfprofiel oeten tekenen. - Laat de leerlingen per twee aan één profiel werken, zodat ze saen overleggen o tot de juiste aanpak te koen. - Tracht te differentiëren door de touwtjes zo te plaatsen dat sterkere leerlingen voldoende uitdaging krijgen en zwakkere leerlingen niet gefrustreerd raken en toch de basisprincipes ee hebben (het is iers uitbreidingsleerstof). - Niet alle leerlingen kunnen gezaenlijk aan de zandbak staan, deel de klas in in twee groepen en laat de andere groep een gelijkaardige kaartoefening doen. Nadien kunnen de groepen gewisseld worden. Opdracht: Het zand in de zandbak blijft onaangeroerd. Maak een reliëfprofiel voor het lijnstuk dat de leerkracht je opgeeft. Werk netjes op dit illieterpapier. Benoe de assen!

14 Voorbereiding onderzoek 6 UITBREIDING Schik het zand in de zandbak zodat volgende zaken goed aan te tonen zijn: - Twee afzonderlijke rivieren et een duidelijke stroorichting (dus helling zichtbaar). - Waterscheidingska oet duidelijk zijn.

15 Onderzoek 6 Rivieren Aan de hand van deze oefening leren we de juiste begrippen die betrekking hebben op rivieren en hun loop. 1) Klassikaal gedeelte: De leerkracht brengt geleidelijk volgende begrippen aan door ze telkens op de zandbak aan te tonen. Begrip Hoofdrivier Stroorichting Bron Monding Bijrivieren Stroobekken Waterscheidingslijn Hoe aantonen op de ARS? Leerkracht legt de juiste woorden op de plaats van de hoofdrivier. Via OLG legt de leerkracht de pijlen die de stroorichting van het water in de hoofdrivier weergeven. De leerkracht laat het even regenen zodat de leerlingen zien waar het water naartoe stroot. Bij het begrip stroorichting worden best ook de begrippen bron en onding eegegeven. Leerkracht legt bronnen 1 te 4 (hoeven niet alle 4 de bronnen te zijn) op de zandbak en vraagt aan de leerlingen hoe het water vanuit deze bronnen zal stroen. Hiervoor laat de leerkracht het nog even regenen boven de bronnen. Leerlingen leggen eerst een blauw touwtje. Leerkracht toont saen et de leerlingen wat het stroend water et het oppervlak zal doen, er wordt een vallei gevord vanaf de bron tot aan de onding in de hoofdrivier. Leerkracht legt de juiste fiches bij de ondingen Leerkracht legt, via OLG, de pijltjes et bijrivieren op de juiste plaats. Leerkracht legt uit dat alle rivieren die uitonden in één hoofdrivier (= de stroo) saen een stroobekken voren. Beide stroobekkens worden afgebakend in de zandbak et behulp van een rood en groen touw en de fiches stroobekken 1/stroobekken 2 worden in het juiste stroobekken gelegd. Waar de twee stroobekkens elkaar raken kennen we de

16 Linker- en rechteroever Meander waterscheidingslijn. Op deze plaats legt de leerkracht de fiche waterscheidingslijn. Kijkend van bron naar onding is de oever aan de linker kant de linkeroever, de oever aan de rechterkant de rechteroever. Leerkracht legt, via OLG, de letter L en R op de juister oever. Een eander in de rivier is een bocht in de rivier. Leerkracht toont aan de leerlingen hoe de eander gevord wordt in het zand en toont daarbij de bolle (aanslibbingsoever) en de holle oever (stootoever). 2) Inoefenen Praktisch: - deel de klas op in groepen van 3 à 4 leerlingen. Een 8-tal leerlingen doen de oefeningen aan de zandbak, de andere leerlingen werken zelfstandig aan een opdracht (aan te raden is o een opdracht de voorzien waarbij de leerlingen bovenstaande begrippen op foto s oeten herkennen en aanduiden). - Deel de zandbak in in 2 delen, elk groepje leerlingen werkt op zijn deel. Opdracht: Maak het reliëf op de schets zo nauwkeurig ogelijk na in de zandbak en plaats volgende kaartjes op de juiste plaats. Kaartjes Hoofdrivier Stroorichting Bron Monding Bijrivieren Stroobekken Waterscheidingslijn Linker- en rechteroever Ligt alles goed? Nee dan een foto van je creatie en roep de leerkracht. Die geeft je dan de volgende opdracht. Schets 1:

17 Schets 2: Voorbereiding onderzoek 7 UITBREIDING Onderzoek 7 dalvoren Geen voorbereidende schikking van het zand nodig. Aan de hand van deze oefening leren we de juiste naen van de dalvoren. 3) Klassikaal gedeelte: De leerkracht toont de verschillende dalvoren door ze achtereenvolgens te aken en de kenerken ervan te duiden. Dalvor Vlakdal V-dal U-dal Hoe aantonen op de ARS? Hellingen: zwak Hoogteverschil: klein Kot voor in een vlakte. Veel eanders, trage stroosneheid. Hellingen: atig tot steil langs de oevers Hoogteverschil: atig tot groot Minder eanders, hogere stroosneheid. Hellingen: steil aan de oevers de oevers Hoogteverschil: groot Als gevolg van afgesolten gletsjers Vlakbodedal Kloofdal Hellingen: zwak in de dalbode, atig tot steil aan de flanken. Hoogteverschil: zwak, atig en groot Veel eanders in de dalbode. Hellingen: steil Hoogteverschil: groot Snel stroende rivier, weinig eanders.

18 4) Inoefenen Praktisch: - deel de klas op in groepen van 3 à 4 leerlingen. Een 8-tal leerlingen doen de oefeningen aan de zandbak, de andere leerlingen werken zelfstandig aan een opdracht (aan te raden is o een opdracht de voorzien waarbij de leerlingen bovenstaande dalvoren op foto s oeten herkennen en aanduiden). - Deel de zandbak in in 2 delen, elk groepje leerlingen werkt op zijn deel. Opdracht: Maak volgende dalvoren. Plaats de juiste kaartjes van de hellingen, kniklijnen en stroorichting op je odel. Vul de tabel aan. Na elke geaakte dalvor trek je een foto en roep je de leerkracht alvorens aan een nieuwe te beginnen. Naa dalvor Schets Hellingen hoogteverschil Vlakdal V-dal U-dal Vlakbodedal Kloofdal

19 BIJLAGEN Uit te knippen pijltjes, eventueel laineren stroorichting bijrivier STEIL stroorichting bijrivier stroorichting bijrivier stroorichting bijrivier stroorichting bijrivier bijrivier STEIL STEIL ZWAK ZWAK

20 MATIG MATIG H L H L ZWAK H L H L ZWAK H L 3 2 ZWAK H L 1 9 MATIG MATIG MATIG STEIL 1 1 STEIL 2 1 LAAGLAND

21 HOOGLAND HOOGLAND HOOGLAND HOOGLAND MIDDELLAND MIDDELLAND MIDDELLAND MIDDELLAND LAAGLAND LAAGLAND LAAGLAND

22 Bron 4 Bron 3 Bron 2 Landen Loel Bastogne Bouillon Andenne Zottege Veurne Philippeville Chiay Blankenberge Spa Mol Genk Menen Libraont Midden-België Midden-België Midden-België Midden-België Hoog-België Oostende Hoog-België Hoog-België Hoog-België Laag-België Laag-België Laag-België Laag-België Bron 1

23 hoofdrivier Bron 1 Bron 2 Bron 3 Bron 4 hoofdrivier Monding 1 Monding 2 Monding 3 Monding 4 Stroobekken 1 L R L R Stroobekken 2 L R L R W a t e r s c heidingslijn

Benodigdheden onderzoek 1. Onderzoek 1 Horizonlijn Helling Hoogteverschil

Benodigdheden onderzoek 1. Onderzoek 1 Horizonlijn Helling Hoogteverschil Titel Benodigdheden onderzoek 1 Onderzoek 1 Horizonlijn Helling Hoogteverschil Opdrachten met de Augmented Reality Sandbox (ARS) VOOR DE LEERLING Zwart, blauw, rood en groen touwtje Helling pijltjes Stippen

Nadere informatie

Landschapskenmerken met de Augmented Reality Sandbox

Landschapskenmerken met de Augmented Reality Sandbox Landschapskenerken et de Augented Reality Sandbox Oefeningen et de Augented Reality Sandbox in de klas waarbij leerlingen inzicht krijgen in aardrijkskundige thea s zoals reliëf, landschap, horizon, kaart,

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Spilstyns Angélique Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: AA - Eng Stagebegeleider DLO:

Nadere informatie

Reliëf THEMA 2 INHOUD

Reliëf THEMA 2 INHOUD Thema 2. Relief 1 THEMA 2 Reliëf INHOUD 1 RELIËF IN HET LANDSCHAP EN OP FOTO 2 RELIËF OP KAART 3 RIVIEREN IN HET LANDSCHAP EN OP KAART 4 RELIËFVORMEN HERKENNEN IN HET LANDSCHAP EN OP KAART 5 RELIËF IN

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Spilstyns Angélique Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: AA - Eng Stagebegeleider DLO:

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Spilstyns Angélique Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: AA - Eng Stagebegeleider DLO:

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Spilstyns Angélique Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: AA - Eng Stagebegeleider DLO:

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Spilstyns Angélique Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: AA - Eng Stagebegeleider DLO:

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Spilstyns Angélique Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: AA - Eng Stagebegeleider DLO:

Nadere informatie

Hoogtelijnen en doorsnedes tekenen. Introductie. Hoe werk je met hoogtelijnen?

Hoogtelijnen en doorsnedes tekenen. Introductie. Hoe werk je met hoogtelijnen? Hoogtelijnen en doorsnedes tekenen Introductie Er zijn verschillende manieren om hoogte op een kaart aan te geven. Op wandkaarten in het aardrijkskundelokaal wordt veel gebruik gemaakt van kleuren. Een

Nadere informatie

Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen

Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Leerlingen Naam: De Boven-Schelde: varen tussen Oudenaarde en Merelbeke Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde 1a. Waar bevindt zich de bron van de Schelde?

Nadere informatie

Differentiatie in de lessen aardrijkskunde

Differentiatie in de lessen aardrijkskunde Differentiatie in de lessen aardrijkskunde 1) Originele lesvoorbereiding Ik heb er voor gekozen om voor mijn herhalingsles in het eerste jaar een differentiatieopdracht te maken. Als ik terugkijk naar

Nadere informatie

Saint-Quentin (Frankrijk) Frankrijk. België. Nederland. in de Noordzee (Nederland) Vlaams Gewest. Waals Gewest

Saint-Quentin (Frankrijk) Frankrijk. België. Nederland. in de Noordzee (Nederland) Vlaams Gewest. Waals Gewest Leerlingen Naam: De Boven-Schelde: varen tussen Bossuit en Oudenaarde Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde 1a. Waar bevindt zich de bron van de Schelde? Saint-Quentin

Nadere informatie

Saint-Quentin (Frankrijk) Frankrijk. België. Nederland. in de Noordzee (Nederland) Vlaams Gewest. Waals Gewest

Saint-Quentin (Frankrijk) Frankrijk. België. Nederland. in de Noordzee (Nederland) Vlaams Gewest. Waals Gewest Leerlingen Naam: De Boven-Schelde: varen tussen Oudenaarde en Merelbeke Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde 1a. Waar bevindt zich de bron van de Schelde?

Nadere informatie

Naam: Sara Michels. Vakkencombinatie: Wiskunde Aardrijkskunde. Stagebegeleider: Mevr. Ann Schellemans

Naam: Sara Michels. Vakkencombinatie: Wiskunde Aardrijkskunde. Stagebegeleider: Mevr. Ann Schellemans LESONTWERP BaSO Naam: Sara Michels UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding Vestiging Heverlee Hertogstraat 178, 3001 Heverlee Tel. +32 16 37 56 00 Vakkencombinatie: Wiskunde Aardrijkskunde Stagebegeleider:

Nadere informatie

a. vakgebonden eindtermen p. 2 b. leerplandoelstelllingen in het vrij onderwijs (VSKO) p. 3

a. vakgebonden eindtermen p. 2 b. leerplandoelstelllingen in het vrij onderwijs (VSKO) p. 3 VELDWERK LANDSCHAP DOELEN Met dit educatief pakket, ontwikkeld door de natuur- en milieueducatie dienst van de Provincie West-Vlaanderen worden belangrijke doelen en leerplandoelstellingen bereikt in het

Nadere informatie

Saint-Quentin (Frankrijk) Frankrijk. België. Nederland. in de Noordzee (Nederland) Vlaams Gewest. Waals Gewest

Saint-Quentin (Frankrijk) Frankrijk. België. Nederland. in de Noordzee (Nederland) Vlaams Gewest. Waals Gewest Leerlingen Naam: Het Kanaal Bossuit-Kortrijk: varen tussen Zwevegem en Bossuit Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde 1a. Waar bevindt zich de bron van de Schelde?

Nadere informatie

Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen

Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Leerlingen Naam: Het Kanaal Bossuit-Kortrijk: varen tussen Zwevegem en Bossuit Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde 1a. Waar bevindt zich de bron van de Schelde?

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Ilona Betzhold & Bryan Bisschops Vakkencombinatie: aa-ge & aa-bio UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding Vestiging Heverlee Hertogstraat 178, 3001 Heverlee

Nadere informatie

Lesonderwerpen Excursie-items Kennismaking, overzicht leerstof en afspraken

Lesonderwerpen Excursie-items Kennismaking, overzicht leerstof en afspraken Leerplanthema: 1. Landschap en kaart Timing 01-02/ 05-09/ 12-16/ 19-23/ Effectieve De referentiekader en de facetkaarten van België en Europa, gezien in het eerste leerjaar, herhalen E4: Op werkkaarten

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Esther Geuens Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: Aardrijkskunde Biologie Stagebegeleider

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Toon Steenssens UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding Vestiging Heverlee Hertogstraat 178, 3001 Heverlee Tel. +32 16 37 56 00 Vakkencombinatie: Aardrijkskunde

Nadere informatie

Aan de slag met geografische werkbladen

Aan de slag met geografische werkbladen Aan de slag met geografische werkbladen 1. Analyse van de werkbladen De werkbladen: http://www.wdm.be/werkmappen/aardrijkskunde/aardrijkskunde2 vanaf pagina 87. - Leerplan en jaarplanning: De werkbladen

Nadere informatie

VOORBEELDMATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 6 WISKUNDE

VOORBEELDMATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 6 WISKUNDE VOORBEELDMATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 6 WISKUNDE P. 02-03 Metend Rekenen PROESSOR SUPERICIE De leerlingen berekenen de oppervlakte van een balk, kubus, cilinder. P. 0-05 Bewerkingen CIJERSLAG De leerlingen

Nadere informatie

Grafix. Arschoot Elien. Herhaling grafieken. 4 de jaar ASO. D hauwers Fien. Lerarenhandleiding. Instructieboekje Grafix.

Grafix. Arschoot Elien. Herhaling grafieken. 4 de jaar ASO. D hauwers Fien. Lerarenhandleiding. Instructieboekje Grafix. Grafix Arschoot Elien Herhaling grafieken 4 de jaar ASO D hauwers Fien Lerarenhandleiding 1 Lootens Jolien Bijlage 2 Beste leerkracht, Heb je het soms moeilijk om de leerlingen hun aandacht bij de les

Nadere informatie

Les 11. Meetkundige begrippen. Lijnen. een gebogen lijn een gebroken lijn een rechte. Een rechte benoemen we met een kleine letter.

Les 11. Meetkundige begrippen. Lijnen. een gebogen lijn een gebroken lijn een rechte. Een rechte benoemen we met een kleine letter. WERKBOEK 3 Meetkundige begrippen Les 11 Dit kan ik al! Ik ken verschillende soorten lijnen. Ik weet wat een punt en een lijn is en kan die tekenen en noteren. Ik kan van een figuur zeggen of het een driehoek,

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Esther Geuens Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: aardrijkskunde - biologie Stagebegeleider

Nadere informatie

LEERJAAR 3 WERELDORIËNTATIE

LEERJAAR 3 WERELDORIËNTATIE VOORBEELDATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 3 WERELDORIËNTATIE P. 02-03 Thema 1 KLEUR SCHATTENEILAND De leerlingen ontwerpen een plattegrond van een eiland en maken daarbij een legende. P. 04-05 Thema 1 KLEUR

Nadere informatie

VOETen Leerinhouden Leermiddelen Taken / zelfstandige opdrachten 01-02/ Kennismaking + overzicht leerstof

VOETen Leerinhouden Leermiddelen Taken / zelfstandige opdrachten 01-02/ Kennismaking + overzicht leerstof THEMA 1: LANDSCHAP EN KAART (* zie achteraan) Lesdag: Klas: Timing Effectief Leerplandoelstellingen + eindtermen VOETen Leerinhouden Leermiddelen Taken / zelfstandige opdrachten 01-02/ Kennismaking + overzicht

Nadere informatie

Rekenoefening groep 5 Doel

Rekenoefening groep 5 Doel Rekenoefening groep Doel Herhaald springen met sprongen van vanaf t/m Herhaald springen met sprongen van vanaf t/m Materiaal Voor iedere leerling een wisbordje en stift Kopieerblad: Punttekening groep

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Bryan Bisschops Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: AA - BI Stagebegeleider DLO: H. Verstappen

Nadere informatie

Verval en verhang van een rivier. Matthijs Admiraal. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/70902

Verval en verhang van een rivier. Matthijs Admiraal. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/70902 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Matthijs Admiraal 15 January 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/70902 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Stelsels van eerstegraadsvergelijkingen met DERIVE of de TI-89/92

Stelsels van eerstegraadsvergelijkingen met DERIVE of de TI-89/92 Stelsels van eerstegraadsvergelijkingen et DERIVE of de TI-89/9 Leon Lenders, Bree Gewoonlijk begint het hoofdstuk "Stelsels van eerstegraadsvergelijkingen" et het opstellen van enkele stelsels, uitgaande

Nadere informatie

Rekenoefening groep 7 Doel

Rekenoefening groep 7 Doel Rekenoefening groep 7 Doel Voortzetten en bedenken van reeksen met hele getallen Herhaald springen met sprongen van + en -1 in het getallengebied tot en met 2018 Materiaal Voor iedere leerling een wisbordje

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Spilstyns Angélique Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: AA - ENG Stagebegeleider DLO:

Nadere informatie

Workshop Studio Globo + Bezoek Open Veld

Workshop Studio Globo + Bezoek Open Veld Workshop Studio Globo + Bezoek Open Veld 1) Reflecteer over deze workshop en het bezoek. Wat vond je interessant? Wat minder? Wat heb je geleerd? Wat ontbrak er volgens jou? Wat ik interessant vind aan

Nadere informatie

Lesbrief Assenstelsels. Versie 1

Lesbrief Assenstelsels. Versie 1 Versie 1 Datum: 11 juni 2011 Cursus: Docent: Taal in alle vakken Radha Gangaram Panday Door: Mario Hummeling, 1597628 Shafi Ilahibaks, 1540943 Cyril Bouwman, 1581806 Herman Hofmeijer, 1058201 Nico van

Nadere informatie

Docentenhandleiding Wiskonopoly

Docentenhandleiding Wiskonopoly Docentenhandleiding Wiskonopoly Benodigdheden buiten speelbord en bijgevoegde kaarten per spel. 2 dobbelstenen 4 speelstukken (lopers) strijkkralen kompasroos Uitrekenpapier Per spel een soort geldbiljetten

Nadere informatie

Observeren van een demoles. Kelsey Fripont, Jolien Felis, Eline Seldeslachts en Tessa Bogaerts

Observeren van een demoles. Kelsey Fripont, Jolien Felis, Eline Seldeslachts en Tessa Bogaerts Observeren van een demoles Kelsey Fripont, Jolien Felis, Eline Seldeslachts en Tessa Bogaerts VRAAG 1: WANNEER WERD ER AFGEWEKEN VAN HET LESVOORBEREIDINGSFORMULIER? Over het algemeen werd er niet veel

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Spilstyns Angélique Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: AA - Eng Stagebegeleider DLO:

Nadere informatie

Grafieken. 10-13 jaar. Rekenles over het maken van grafieken. Rekenen. 60 minuten. Weerstation, data, grafieken

Grafieken. 10-13 jaar. Rekenles over het maken van grafieken. Rekenen. 60 minuten. Weerstation, data, grafieken Grafieken Rekenles over het maken van grafieken 10-13 jaar Rekenen Weerstation, data, grafieken 60 minuten Op het digitale schoolbord bekijkt de leerkracht met de klas verschillende grafieken over het

Nadere informatie

Les 3 Toppen, passen, dalen

Les 3 Toppen, passen, dalen Les 3 Toppen, passen, dalen Fatzoenlijke eilanden Een eiland is omgeven door water. De kustlijn van het eiland is dus op zeeniveau. Op ons eiland zijn er veel hoogteverschillen: er zijn toppen en dalen.

Nadere informatie

Rekenoefening groep 8 Doel

Rekenoefening groep 8 Doel Rekenoefening groep 8 Doel Voortzetten en bedenken van reeksen met kommagetallen en breuken Herhaald springen met sprongen van 0,0 0, 0,8 0,8 0 Materiaal Voor iedere leerling een wisbordje en stift Kopieerblad:

Nadere informatie

WETENSCHAPPELIJK TEKENEN

WETENSCHAPPELIJK TEKENEN WETENSCHAPPELIJK TEKENEN TWEEDE GRAAD TSO TECHNIEK-WETENSCHAPPEN COMPLEMENTAIR LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL (Vervangt leerplan D/1998/0279/021A vanaf 1 september 2013) Vlaams Verbond van

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Bochten in beken Groep 1-2-3

Voorbereiding post 5. Bochten in beken Groep 1-2-3 Voorbereiding post 5 Bochten in beken Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Bochten in beken, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkbladen

Nadere informatie

GEBRUIK VAN WERKBLADEN

GEBRUIK VAN WERKBLADEN Gebruik van werkbladen Begeleiding aardrijkskunde GEBRUIK VAN WERKBLADEN Begeleiding aardrijkskunde 1 Vaststellingen Het gebruik van werkbladen in lessen aardrijkskunde situeert zich vooral in de eerste

Nadere informatie

Vak : LO- Zwemmen. Tijdstip: Lestype: Doestage

Vak : LO- Zwemmen. Tijdstip: Lestype: Doestage Naam: Toon Nackaerts Vak : LO- Zwemmen School: (naam & adres) Tijdstip: Lestype: Doestage Datum: 24-04-2006 Leerj. + Afd.: Aantal leerlingen.: 19 Lesonderwerp: Zwemmen: schoolslag, arm-, beenbeweging en

Nadere informatie

Steekkaart: nummer 5W

Steekkaart: nummer 5W Steekkaart: nummer 5W Onderwerp Ruimtefiguren herkennen in voorwerpen in de klas en hun eigenschappen benoemen Leeftijd/Doelgroep 5 e leerjaar Leergebied Wiskunde Organisatie Tijdsduur 50 minuten Beschrijving

Nadere informatie

Rekenoefening groep 4 Doel

Rekenoefening groep 4 Doel Rekenoefening groep 4 Doel Herkennen, benoemen en ordenen van de getalsymbolen t/m 0 Materiaal Voor iedere leerling een wisbordje en stift Kopieerblad: Punttekening groep 4 Kopieerbladen: Punttekeningen

Nadere informatie

12. Leerstof samenvatten

12. Leerstof samenvatten 12.1 Samenvatten van tekst(gedeelt)en doel Hoofdzaken uit een tekst halen en samenvatten in steekwoorden wanneer kern les(senserie) groepssamenstelling individueel, tweetallen voorbereiding: - De leerling

Nadere informatie

Handleiding voor leerkracht:

Handleiding voor leerkracht: Handleiding voor leerkracht: Groepsverdeling: De klasgroep wordt verdeeld in 4 ongeveer gelijke groepen. Deze groepen kunnen verdeeld worden op allerlei leuke manieren. Hier volgen als extraatje nog een

Nadere informatie

Onderzoeksvraag 3 Wat is de optimale productiegrootte op korte termijn?

Onderzoeksvraag 3 Wat is de optimale productiegrootte op korte termijn? Onderzoeksvraag 3 Wat is de optimale productiegrootte op korte termijn? 1 Intro Een onderneming produceert 3 000 eenheden van haar product en maakt daarbij 27 500 euro kosten. De variabele kosten verlopen

Nadere informatie

Inhoud Voor de leerling Voor de leraar Algemeen

Inhoud Voor de leerling Voor de leraar Algemeen Vogel ABC Inhoud Voor de leerling... 2 Inleiding... 2 Aanpak... 2 Opdracht... 3 Evaluatie-formulier (groep 3-4)... 4 Voor de leraar... 5 Instructie en feedback... 5 Verbinding met hele groep... 5 Beoordeling...

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Toon Steenssens UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding Vestiging Heverlee Hertogstraat 178, 3001 Heverlee Tel. +32 16 37 56 00 Vakkencombinatie: AA-GE

Nadere informatie

Binair rekenen. unplugged

Binair rekenen. unplugged Binair rekenen unplugged Niels Van Dorpe 2 de bachelor lerarenopleiding HoGent Academiejaar 2016-2017 Projectwerk Algoritmen die de wereld hebben veranderd Dit projectwerk mag gebruikt worden indien voldaan

Nadere informatie

Het meten met Multimeters.

Het meten met Multimeters. School voor Luchtvaart Naa Student: en Mechatronica Klas: Praktijk Elektrotechniek: Datu: Practicu elektrootoren Koffer nuer: Het eten et Multieters. LET OP Het doel van deze oefening is het in de praktijk

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Ingo Buskens UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding Vestiging Heverlee Hertogstraat 178, 3001 Heverlee Tel. +32 16 37 56 00 Vakkencombinatie: Aardrijkskunde

Nadere informatie

Doelgroep. Lesdoelen. Materialen. Biochemie / Streekkaas maken. De leerlingen hebben al kennis van biochemie. De leerlingen kunnen

Doelgroep. Lesdoelen. Materialen. Biochemie / Streekkaas maken. De leerlingen hebben al kennis van biochemie. De leerlingen kunnen Doelgroep De leerlingen hebben al kennis van biochemie. Lesdoelen De leerlingen kunnen onder begeleiding, minstens één natuurlijk verschijnsel dat ze waarnemen via een eenvoudig onderzoek toetsen aan een

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Bochten in beken Groep 7-8

Voorbereiding post 5. Bochten in beken Groep 7-8 Voorbereiding post 5 Bochten in beken Groep 7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Bochten in beken, voor groep 7 en 8. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkblad

Nadere informatie

Prof. Margriet Van Bael STUDENTNR:... Conceptuele Natuurkunde met technische toepassingen. Deel OEFENINGEN

Prof. Margriet Van Bael STUDENTNR:... Conceptuele Natuurkunde met technische toepassingen. Deel OEFENINGEN FEB Exaen D0H1A 7/01/014 NAAM... Prof. Margriet Van Bael Conceptuele Natuurkunde et technische toepassingen Deel OEFENINGEN Instructies voor studenten Noteer je identificatiegegevens (naa, studentennuer)

Nadere informatie

Kijken naar de sterren

Kijken naar de sterren Kijken naar de sterren GROEP 7-8 73 60 minuten 1, 23, 32 en 45 De leerling: kan meeteenheden gebruiken om lengtes en hoogtes uit te drukken kan gemeten waarden aflezen weet wat een sextant is en kan het

Nadere informatie

Lesonderwerpen leerboek / Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking) De grote wereldblokken en staten. Lesopvraging +remediëring (september)

Lesonderwerpen leerboek / Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking) De grote wereldblokken en staten. Lesopvraging +remediëring (september) 09-13/09/02 16-20/09/02 23-27/09/02 Doorlopend 30/09-04/10/02 en 07-11/10/02 Thema 1: Landschappen en wereldkaart Door analyse van informatiebronnen de continenten en oceanen, de belangrijkste reliëfeenheden

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Arne Wagemans Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: Aardrijkskunde Geschiedenis Stagebegeleider

Nadere informatie

44 De stelling van Pythagoras

44 De stelling van Pythagoras 44 De stelling van Pythagoras Verkennen Pythagoras Uitleg Je kunt nu lezen wat de stelling van Pythagoras is. In de applet kun je de twee rode punten verschuiven. Opgave 1 a) Verschuif in de applet punt

Nadere informatie

Aardrijkskunde. Thema / onderwerp Aardrijkskundeles met gebruikmaking van de geografische vierslag. Betekenis. Bedoeling

Aardrijkskunde. Thema / onderwerp Aardrijkskundeles met gebruikmaking van de geografische vierslag. Betekenis. Bedoeling Aardrijkskunde Thema / onderwerp Aardrijkskundeles met gebruikmaking van de geografische vierslag. Betekenis Welke betekenis heeft het thema / onderwerp voor de kinderen? Hoe leg je de relatie met de beginsituatie?

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6

Samenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6 Samenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6 Samenvatting door een scholier 1392 woorden 15 januari 2014 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs AARDRIJKSKUNDE PW 4.1 T/M 4.6 H 4 1 *Reliëfkaart:

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Lene Wuyts Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: Aardrijkskunde/Biologie Stagebegeleider

Nadere informatie

Welke soorten huistaken geven we aan onze leerlingen?

Welke soorten huistaken geven we aan onze leerlingen? Huistakenbeleid Waarom huistaken zinvol zijn! Oefenen en afwerken Door huistaken te geven willen wij ervoor zorgen dat leerstof verder kan ingeoefend en geautomatiseerd worden. Vaardigheden en attitudes

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING H Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Maria Muñoz Vakkencombinatie: AA - GES Stagebegeleider DLO: H. Verstappen

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B havo 2011 - I

Eindexamen wiskunde B havo 2011 - I Overlevingstijd Als iemand in koud water terecht komt, daalt zijn lichaamstemperatuur. Als de lichaamstemperatuur is gedaald tot 30 ºC ontstaat een levensbedreigende situatie. De tijd die verstrijkt tussen

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Spilstyns Angélique Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: AA - Eng Stagebegeleider DLO:

Nadere informatie

Op verkenning in het Hageland!

Op verkenning in het Hageland! Op verkenning in het Hageland! Naam: klas: Datum: nr.: leeruitstap naar de Heideberg 1 De excursiegids werd samengesteld door de vakgroep aardrijkskunde uit het Heilig Hartinstituut Heverlee (1ste jaar,

Nadere informatie

Taak 1 opdracht 1. Taak 1 opdracht 2. Taak 2. Groot-Brittannië en Frankrijk s E 16/17. de bevolkingsdichtheid in de Ardennen t B 7

Taak 1 opdracht 1. Taak 1 opdracht 2. Taak 2. Groot-Brittannië en Frankrijk s E 16/17. de bevolkingsdichtheid in de Ardennen t B 7 KOPIEERBLAD 1a les 2 - zelfcorrectie jeugdatlas oude versie Taak 1 opdracht 1 Groot-Brittannië en Frankrijk s E 16/17 de bevolkingsdichtheid in de Ardennen t B 7 het reliëf in Zuid-Amerika n W 31 Vul op

Nadere informatie

Lesonderwerpen leerboek / Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking) De wereldkaart:continenten en oceanen. De grote wereldblokken en staten

Lesonderwerpen leerboek / Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking) De wereldkaart:continenten en oceanen. De grote wereldblokken en staten Thema 1: Landschappen en wereldkaart 01-02/ 05-09/ 12-16/ Effectiev e Door analyse van informatiebronnen de continenten en oceanen, de belangrijkste reliëfeenheden en rivieren, de belangrijkste staten,

Nadere informatie

DIDACTISCHE OPDRACHT AARDRIJKSKUNDE 3

DIDACTISCHE OPDRACHT AARDRIJKSKUNDE 3 DIDACTISCHE OPDRACHT AARDRIJKSKUNDE 3 1. ARTIKEL PASSEND BIJ MOESSON-AZIE 1.1 ARTIKEL 1. 1 Tijdschrift : QUEST p 97, 08/2014 auteur: L., Geelen. 1 1.2 ANALYSE 1.2.1 LEERVRAAG EN LEERPLANDOEL WAAR KOMT

Nadere informatie

FRUIT VAN BIJ ONS! LEKKER BEZIG. Kort lesoverzicht

FRUIT VAN BIJ ONS! LEKKER BEZIG.   Kort lesoverzicht ONDERBOUW Kort lesoverzicht Voortaak Fruit meebrengen van thuis Instap 25 Smaakt het zoet of zuur? Fruitproeverij Kern 25 Fruit van bij ons Actieve inoefening Uitbreiding 25 Inheemse of uitheemse fruitsoorten

Nadere informatie

LESONDERWERP IN CONTEXT

LESONDERWERP IN CONTEXT CENTRUM VOOR ACADEMISCHE LERARENOPLEIDING Faculteit der Godgeleerdheid St.-Michielsstraat 4 3000 Leuven Tel. : 016/32.38.82 Fax : 016/32.37.98 E-mail : Didier.Pollefeyt@theo.kuleuven.be Katholieke Universiteit

Nadere informatie

Naam: Succes! 1 Geef bij elke berekening het antwoord met de juiste nauwkeurigheid en met de juiste. Antwoorden: Eenheid. 0,6 : 2 s s.

Naam: Succes! 1 Geef bij elke berekening het antwoord met de juiste nauwkeurigheid en met de juiste. Antwoorden: Eenheid. 0,6 : 2 s s. Bij deze toet ag je gebruik aken van het foruleblad (bijgeleverd) en de rekenachine. Schrijf de antwoorden OP DIT BLAD en chrijf je naa op elk blad. Gebruik eventueel de achterkant. Schrijf duidelijk en

Nadere informatie

Eenparig rechtlijnige beweging met de NXT

Eenparig rechtlijnige beweging met de NXT Eenparig rechtlijnige beweging met de NXT Project tweede graad : VRIJ TECHNISCH INSTITUUT VEURNE Iepersesteenweg 90 8630 VEURNE e-mail: info@vtiveurne.be vzw Katholiek Secundair Onderwijs Veurne Nieuwpoort,

Nadere informatie

Boekverslag door Mart 1381 woorden 28 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. H2 Landschappen in beweging (BuiteNLand 2Havo/Vwo 3 e druk)

Boekverslag door Mart 1381 woorden 28 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. H2 Landschappen in beweging (BuiteNLand 2Havo/Vwo 3 e druk) Boekverslag door Mart 1381 woorden 28 januari 2018 n 8 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand H2 Landschappen in beweging (BuiteNLand 2Havo/Vwo 3 e druk) Gesteente veranderd Verwering:

Nadere informatie

De Zeeschelde: varen tussen Temse en Antwerpen

De Zeeschelde: varen tussen Temse en Antwerpen Leerlingen Naam: De Zeeschelde: varen tussen Temse en Antwerpen Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde Het gebied van de Schelde en haar bijrivieren heeft een

Nadere informatie

Opgave 3 Opbouw en afbraak van de Schotse Hooglanden

Opgave 3 Opbouw en afbraak van de Schotse Hooglanden Eindexamen vwo aardrijkskunde 214-I Aarde Opgave 3 Opbouw en afbraak van de Schotse Hooglanden Bestudeer de bronnen 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje die bij deze opgave horen. Gebruik bron 3a en de

Nadere informatie

Homogene groepen, de balk

Homogene groepen, de balk Volgende week mag je zelf een les van ongeveer 20 minuten geven aan je medeleerlingen over de balk, cilinder of kegel. Een goede les bevat veel leerlingactiviteit. Zorg er dus voor dat je je leerlingen

Nadere informatie

Vingertwister. Spelvariant met twee vingers

Vingertwister. Spelvariant met twee vingers Vingertwister Spelvariant met twee vingers Materiaal Speelbord Tien kaartjes en zestien opdrachtkaartjes Tien fiches (u kunt hiervoor ook pasta, bonen of blokjes gebruiken ) Video Vingertwister met twee

Nadere informatie

Namur - Beauraing : van de kathedraal naar OLV met het gouden hart via de ravel (fietsweg)

Namur - Beauraing : van de kathedraal naar OLV met het gouden hart via de ravel (fietsweg) Naur - Beauraing : van de kathedraal naar OLV et het gouden hart via de ravel (fietsweg) Naur is het politiek centru van Wallonië, aar ook het centru van een bisdo. Het is de ooiste van de grote steden

Nadere informatie

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Spilstyns Angélique Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be Vakkencombinatie: AA - Eng Stagebegeleider DLO:

Nadere informatie

Benodigdheden: een ringmap, atlas, woordenboek Nedl-Nedl, papier A4 formaat voor nota s, pen, lat, potlood, gom, markeerstift.

Benodigdheden: een ringmap, atlas, woordenboek Nedl-Nedl, papier A4 formaat voor nota s, pen, lat, potlood, gom, markeerstift. AARDRIJKSKUNDE Saint-Pierre Uccle Naam: Schooljaar: 2018-2019 Klas: 3. Leraar: B. Verstraeten AFSPRAKEN IN VERBAND MET DE LESSEN AARDRIJKSKUNDE: Benodigdheden: een ringmap, atlas, woordenboek Nedl-Nedl,

Nadere informatie

Verkeersborden. Doelgroep. Lesdoel. Materiaal. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS

Verkeersborden. Doelgroep. Lesdoel. Materiaal. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS Verkeersborden Doelgroep Tweede graad van de lagere school. Lesdoel De leerlingen kennen de juiste betekenis van de voornaamste verkeersborden voor

Nadere informatie

Algemeen. Aansluitend bij dit doel, volgt het Wis & Co project de ontwikkeling van een grote groep 4-5-jarigen op gedurende een periode van 5 jaar.

Algemeen. Aansluitend bij dit doel, volgt het Wis & Co project de ontwikkeling van een grote groep 4-5-jarigen op gedurende een periode van 5 jaar. Algemeen Een goede beheersing van STEM-competenties (Science Technology Engineering Mathematics) is cruciaal in onze moderne samenleving. We weten echter nog maar weinig over hoe deze competenties bij

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2005-I

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2005-I Modderstroom Er zijn vulkanen die geen lava uitspuwen, maar een constante stroom modder geven. De koude modder stroomt als een rivier langzaam de helling af (zie foto 1). Aan de rand van deze stroom droogt

Nadere informatie

PROBLEEMOPLOSSEND DENKEN MET

PROBLEEMOPLOSSEND DENKEN MET PROBLEEMOPLOSSEND DENKEN MET Van onderzoekend leren naar leren onderzoeken in de tweede en derde graad Luc Gheysens DPB-Brugge 2012 PROBLEEM 1 Stelling van Pythagoras en gelijkvormige driehoeken Hieronder

Nadere informatie

Logisch toch / Groen transport

Logisch toch / Groen transport Doelgroep De leerlingen hebben ervaring met het ontwerpend en onderzoekend leren. De lln hebben (bij voorkeur) het onderzoek groene energie gevoerd. Bij voorkeur kennen de lln het verschil tussen potentiële

Nadere informatie

Steekkaart: nummer 5Wi

Steekkaart: nummer 5Wi Steekkaart: nummer 5Wi Onderwerp De positiebepaling van voorwerpen en personen tegenover elkaar Leeftijd/Doelgroep 5 e leerjaar Leergebied Wiskunde Organisatie Tijdsduur 50 minuten Beschrijving Deze wiskundige

Nadere informatie

klas: toezicht: lokaal: vakleerkracht: 3 STWB BELLM 3 STWC BELLM Vraag 1: Vul de letters aan van dit éénvoudig kaartje ( noteer ze rechts )

klas: toezicht: lokaal: vakleerkracht: 3 STWB BELLM 3 STWC BELLM Vraag 1: Vul de letters aan van dit éénvoudig kaartje ( noteer ze rechts ) leerkracht: Bellinkx vak: Aardrijkskunde Datum : lesuren: klas: toezicht: lokaal: vakleerkracht: 3 STWB BELLM 3 STWC BELLM Leerlingen mogen gebruiken: kleurtjes Ik heb aan mijn examen gewerkt tot uur Mijn

Nadere informatie

Steekkaart: nummer 1N

Steekkaart: nummer 1N Steekkaart: nummer 1N Onderwerp Kennis maken met en inoefenen van de voorzetsels die betrekking hebben tot de ruimtelijke begrippen, zoals: voor, achter, op, onder, naast, in, aan, tegen, tussen, Leeftijd/Doelgroep

Nadere informatie

Bij voorkeur hebben de lln het onderzoek transportmiddelen uitgevoerd. De leerlingen hebben ervaring met het ontwerpend en onderzoekend leren.

Bij voorkeur hebben de lln het onderzoek transportmiddelen uitgevoerd. De leerlingen hebben ervaring met het ontwerpend en onderzoekend leren. Doelgroep Bij voorkeur hebben de lln het onderzoek transportmiddelen uitgevoerd. De leerlingen hebben ervaring met het ontwerpend en onderzoekend leren. Lesdoelen De leerlingen kunnen specifieke functies

Nadere informatie

Hoofdstuk 4: HOEKEN. 4.5 Overstaande hoeken, aanliggende hoeken en nevenhoeken

Hoofdstuk 4: HOEKEN. 4.5 Overstaande hoeken, aanliggende hoeken en nevenhoeken 1-10 H4.Hoeken Hoofdstuk 4: HOEKEN 1. Wat moet ik leren? (handboek p. 144 170) 4.1 Hoeken Op de tekening van een hoek de benen, het hoekpunt en het binnengebied herkennen en benoemen. De definities van

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2002-I

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2002-I Functies In figuur 1 zijn de grafieken getekend van de functies f ( x) = 2x + 12 en g(x) = x 1. figuur 1 P f g O x 4p 1 Los op: f(x) g(x). Rond de getallen in je antwoord die niet geheel zijn af op twee

Nadere informatie

MUZO AD 19 Genoegen beleven aan muzisch bezig zijn.

MUZO AD 19 Genoegen beleven aan muzisch bezig zijn. MUZO AD 19.2 Dat houdt in: ervaren hoe je een stukje van jezelf kunt ontdekken in wat je met je Graad: 1 Timing: 75 min. Leerplandoelen: VVKBAO: WO TE 6.4 Kinderen zien in dat veel voorwerpen in hun omgeving

Nadere informatie