Begaafdheid begeleiden!

Transcriptie

1 Begaafdheid begeleiden! Hellevoetsluis 24 november 2014 Liesbet Gommans M.Sc. orthopedagoog / schoolpsycholoog Centrum voor Begaafdheidsonderzoek () 1 Programma Introductie Leren..? Signaleren: kracht v. verschillen Ondersteuning bij het leren Opbrengst W.v.t.t.k. 2 Waar staat het voor? Het is één van de internationale expertisecentra op het gebied van hoogbegaafdheid. Wij zien dat kennisvergroting (onderzoek) en kennisoverdracht (onderwijs) nodig zijn voor een mentaliteitsverandering t.o.v. hoogbegaafdheid. Het wil vanuit een wetenschappelijke benadering een substantiële bijdrage leveren aan professionalisering van onderwijsveld en hulpverlening ten behoeve van hoogbegaafdheid 3 1

2 a rising tide lifts all ships Renzulli (1998) 4 Leren? De zoektocht naar de leergrenzen : deze grenzen te verleggen is het eigenlijke leren (Sternberg & Grigorenko, 2002) 5 6 2

3 Hoogbegaafdheid Een dynamisch ontwikkelingsmodel maakt o.a. het volgende inzichtelijk: Verschillen tussen hoogbegaafde kinderen Het verschil tussen aangeboren talenten ( input ) en competenties (output) De rol van school en ouders (en van zelf ) 7 Signaleren: kracht van verschillen Plaatjes uit: Boer, de, E. en Booij, N. (2011). Excellentie in ontwikkeling. Handreiking (hoog)begaafdheid. LPC. Zes profielen van (hoog)begaafde leerlingen (Betts & Neihart, 2010) 8 Zelfsturende autonome leerling heeft schoolresultaten die passen bij haar/zijn capaciteiten Werkt enthousiast voor passies Komt op voor eigen opvattingen Werkt zonder behoefte aan bevestiging Toont goede sociale vaardigheden Werkt zelfstandig Heeft zelfvertrouwen Is optimistisch Ontwikkelt eigen doelen Is creatief Neemt risico s Leert van fouten 9 3

4 Aangepaste succesvolle leerling Heeft goede schoolprestaties Zelfbeeld m.b.t. school is positief Is perfectionistisch Zoekt bevestiging van de docent Vermijdt risico Bang om fouten te maken Accepteert / conformeert Is afhankelijk Doet wat van hem/haar gevraagd wordt 10 Uitdagende creatieve leerling Corrigeert de docent Stelt regels ter discussie Is eerlijk en direct heeft stemmingswisselingen Vertoont inconsistente werkwijzen Is creatief Heeft een slechte zelfcontrole Is snel verveeld Is actief Houdt van discussie Komt op voor eigen opvattingen Is competitief 11 Onderduikende leerling Ontkent begaafdheid Doet niet mee in speciale programma s voor hb leerlingen Vermijdt uitdaging Zoekt sociale acceptatie Wisselt in vriendschappen Onzeker, gevoelens van schuld Vindt zichzelf niet de moeite 12 4

5 Dubbel bijzondere leerling (leer-, gedragsprobleem) Learned helplessness Intense frustratie en boosheid Werkt inconsistent Stemmingsproblemen Presteert gemiddeld of minder Sneller ontmoedigd Verstoort / reageert af Laag academisch zelfbeeld 13 Risicoleerling (drop-out) Neemt onregelmatig deel aan onderwijs Reageert niet op beloningen van docenten Maakt taken niet af Zoekt buitenschoolse uitdaging Verwaarloost zichzelf Isoleert zichzelf Is creatief Bekritiseert zichzelf en anderen Werkt inconsistent Verstoort, reageert af Presteert gemiddeld of minder Is defensief Laag zelfbeeld 14 Voorbeeld: valkuilen Aangepaste succesvolle leerling Vermijdt risico Bang om fouten te maken Afhankelijk van anderen Conformeert 15 5

6 Wat we graag zouden willen voorkomen Aangepast succesvol Zelfsturend autonoom Onderduikend Uitdagend creatief Risico Dubbel bijzonder 16 Wat we graag zouden willen Aangepast succesvol Zelfsturend autonoom Onderduikend Uitdagend creatief Risico Dubbel bijzonder 17 Naar: Zelfsturende autonome leerling heeft schoolresultaten die passen bij haar/zijn capaciteiten Werkt enthousiast voor passies Komt op voor eigen opvattingen Werkt zonder behoefte aan bevestiging Toont goede sociale vaardigheden Werkt zelfstandig Heeft zelfvertrouwen Is optimistisch Ontwikkelt eigen doelen Is creatief Neemt risico s Leert van fouten 18 6

7 Welke leeftijd van kn / lln?? Alle leeftijden! 19 Ondersteuning bij het leren 20 Hoe ontstaat onderpresteren? Mismatch met schoolprogramma en/of andere leerlingen aanpassing rebellie Geen interventie Inadequate interventie Onderpresteren 21 7

8 En daarom: onderwijsaanpassingen Compacten & verrijken (verdiepen) Versnellen Plusklas Speciale klas (of school) 22 Doel van de onderwijsaanpassing Leren leren Leren denken Leren leven 23 Onderwijsaanpassingen PRIMOvpr Eerste / tweede leerlijn: Compacten & verrijken (verdiepen) Versnellen Daarboven: Plusklas (schooleigen / bovenschools) Vooruitwerklab (VWL) Uit: Projectplan VWL Voorne Putten def. 24 8

9 Onderwijsaanpassing + Begeleiding gericht op: Leerling: mee laten denken over extra s Meedenken met de leerling Aanzetten tot veranderen van strategie Dit vraagt creativiteit van de begeleider! Procesgerichte vragen stellen / feedback geven (fixed tegenover growth mindset) Wringmomenten zijn de basis van de begeleiding! Veel gaat vanzelf bij deze leerlingen VALKUIL En als het dan wringt 25 Begeleiding richting growth mindset Wringmoment = faalmoment (fixed) Wringmoment = leermoment (growth) Naar: Dweck, C. (2007). Mindset, the new psychology of success. (Dweck, C. (2011.) Mindset, de weg naar een succesvol leven.) 26 Vooruitwerklab op locatie 27 9

10 Theory of Succesful Intelligence Drie manieren van denken, drie intelligenties Sternberg (2005) Analytische intelligentie Creatieve intelligentie Praktische intelligentie Een combinatie van deze drie maakt het mogelijk om succesvol te kunnen zijn in het leren en leven! 28 Combineren 29 Vragen? a rising tide lifts all ships Renzulli (1998) 30 10

11 Dank voor jullie aandacht! Liesbet Gommans.. Mercator 2 Toernooiveld EC Nijmegen l.gommans@its.ru.nl 31 11