Forensische psychiatrie en positieve psychologie

Transcriptie

1 Forensische psychiatrie en positieve psychologie The future of forensic care. Symposium EFP 7 juni, Jan Walburg

2 Wat is positieve psychologie? stelt net zoveel belang in gezondheid en welbevinden als in ziekte onderzoekt condities waaronder mensen tot bloei komen op individueel, groeps en sociaal niveau richt zich op professionals en leken

3 werkdefinitie positieve psychologie Toegepaste positieve psychologie is de toepassing van onderzoek teneinde optimaal functioneren te bevorderen

4 bevorderen optimaal functioneren(geluk, welbevinden) waarde positie niveau van toepassing volle gebied van menselijk functioneren geen nieuw specialisme

5 Positieve psychologe en de forensische psychiatrie Preventie Maatschappelijk herstel Behandeling

6 Slachtofferkosten en ontwikkelingspaden GEWELD ERNSTIGE DELINQUENTIE FYSIEKE CONFRONTAT IES MATIGE ERNSTIGE DELINGQUENTIE LICHTE AGRESSIE OPENLIJK PAD AUTHORITY Gezagsontwijking AVOIDANCE Opstandigheid/ ongehoorzaamheid Koppig gedrag VANDALISME NIET-ERNSTIG HEIMELIJK GEDRAG HEIMELIJK PAD (voor het 15 e jaar) Trimbos-instituut PAD AUTORITEITSCONFLICT (voor het 12 e jaar)

7 Twee typen besmettingsprocessen 1) Verticale besmetting van ouders naar kinderen gedragsmodellering opvoedingspraktijken erfelijkheid partnerkeuze (selectieve koppeling) 2) Horizontale besmetting via sociale contacten met broers/zussen en leeftijdgenoten: gedragsmodellering afwijzing slachtofferrol, en samen misdrijven plegen (co-offending) Trimbos-instituut

8 Behandeling. Modellen binnen positieve psychologie Positieve psychologie (Seligman) Strengths based benadering Good Lives model (Ward) Kwaliteit van leven Solution-focussed therapy (Berg)

9 Strengths based benadering Versterken van het gezonde gedeelte van het individu Focus op individuele krachten en niet alleen op falen, tekorten en risicofactoren Herkennen, vergroten en inzetten van kwaliteiten en vaardigheden Omgeving gebruiken als hulpbron Wensen en keuzes van cliënt centraal stellen Relatie therapeut en cliënt zeer belangrijk Gevolgen voor behandeling in informatieverzameling, bejegening, behandelplan en doelen.

10 Toepassingen / effecten strengths based benadering Strengths based levensvaardigheden programma Workforce Development Partnership - Quasi experimentaal onderzoek in 3 gevangenissen in Vermont: significant resultaat op levensvaardigheden, recidive en vinden van werk voor zowel mannelijke als vrouwelijke gedetineerden (VWDP, 2007) Reintegration & Recovery Program - Mannelijke gedetineerden in Colorado na 7 weken positieve resultaten dan controlegroep wat betreft krachten en vaardigheden (Siegel, 2009) Krachten assessment Values in Action - Vragenlijst onderscheidt 24 positieve karaktereigenschappen - Bij 77 vrouwen in Canadese gevangenis > samenhang krachten en dynamische risicofactoren gerelateerd aan recidive (Farrel, 2008)

11 Good Lives Model Gericht op het ontwikkelen van een betekenisvol leven en bevorderen van welzijn (naast risicomanagement) Uitgangspunt: goed leven > minder recidive Primary goods en secondary goods Capaciteiten en goede eigenschappen staan centraal Actieve/toenaderingsdoelen i.p.v. vermijdingsdoelen

12 Toepassingen/effecten Good Lives Model Doelgroep - Voor alle type delinquenten, maar m.n. toegepast bij seksueel delinquenten Positief effect op behandelverloop - Vergelijking terugvalpreventie (TP) versus TP-GLM - TP + GLM: gemotiveerder, hogere therapietrouw, minder uitval, meer toewijding (Simons e.a., 2006; Simons e.a., 2008) Gangleden in Los Angelos uit bende gestapt (n=4) - Duidelijke betekenis of doel in hun leven (Fergen, 2008) Proefschrift Bouman - Aanwijzingen ter ondersteuning van uitgangspunt GLM (Goed leven > minder recidive)

13 Solution-focussed Brief Therapy Kort Toekomstgericht Problemen die ervoor de cliënt toedoen en deze herdefiniëren Gericht op oplossingen bedacht door cliënt en/ of familie Krachten/successen in het verleden bij cliënt en omgeving inventariseren en gebruiken Vragen stellen en doelen stellen

14 Toepassingen / effecten Solution-focussed Brief Therapy Algemeen: 80 studies SFBT als preventieve maatregel bij scholieren - opgenomen in Office of Juvenile Justice's Model Programs Guide - status "veelbelovend" AFBT bij jonge daders in Zweden (n=60) - medewerkers positief - na 12 mnd significant minder recidive bij SFBT groep: 76% versus 53% - ook na 16 mnd: 86% versus 60% - minder ernstige recidive en kortere strafduur (Lindforss & Magnusson, 1997)

15 Toepassingen / effecten Solution-focussed Brief Therapy SFBT bij adolescente daders met antisociaal gedrag in VS (n=41) Significante verschillen: - minder antisociale neigingen - minder chemische middelen - optimistischer over de toekomst - minder concentratieproblemen (Seagram, 1997) SFBT bij huiselijk geweld en verslaafden

16 Kwaliteit van leven Hooptheorie - indicaties voor verband hoop en recidive-risico bij gedetineerden (Martin & Stegmac, 2009) Positieve benadering - cognitieve gedragstherapie Rock Wood vanuit positieve benadering in Canadese gevangenis (Marshall e.a. 2008) behandelde seksueel delinquenten: slechts bij 3,2% recidive na gemiddeld 5,4 jaar - geen recidive bij de deelnemers met psychopathie of een persoonlijkheidsstoornis

17 positieve psychologie toegevoegde waarde? Naast aandacht voor problemen, risico's en criminogene factoren een focus op positieve kanten van individu > holistische benadering. Minder eenzijdig beeld van justitiabelen Geen vervangend maar aanvullend perspectief Door aansluiting bij kwaliteiten meer motivatie voor behandeling en gedragsverandering Positiever taalgebruik en benadering > prettige manier van (samen)werken voor medewerkers in justitiële settings

18 Welke elementen van de positieve psychologie zie je nu al terug in de praktijk? SAPROF beschermende factoren als positieve aanvulling voor een evenwichtige risicotaxatie SAVRY en START Begeleiding door stichtingen als Exodus, DOOR, Moria en Humanitas YOUTURN in alle JJI's COSA

19 veel dank en Succes!