De therapeutische relatie kan niet zonder techniek

Transcriptie

1 De therapeutische relatie kan niet zonder techniek CGW-congress 15 maart 2019 Veenendaal Anton Hafkenscheid

2 Wat is CGT?

3 Wat is CGT?

4 Aanbodgestuurde zorg : Zouden ze iets gemeenschappelijks hebben? ACT, CBASP, TFT, SFT, SFT, EMDR, IE, EFT, CT, CCT, CFT, IPT, MBT, DBT, BRT, FAP, STDP, NET, BA, MOL,..

5 Dit wil ik, en niks anders!

6 Twee open studies: SUD-scores dalen, geen verandering op gevalideerde effectmaten 2016: Tijdschrift voor Psychotherapie, 42, : Tijdschrift voor Psychotherapie, 43,

7 Therapeutische relatie is geen bijvangst Tijdschrift voor Psychotherapie, 2019

8 Op zoek naar individu en context Tijdschrift voor Psychotherapie, 2015

9 Therapeutische relatie terug in CGT Tijdschrift voor Psychotherapie, 2016

10 Therapeutische relatie: niks mystieks

11 Klassieke hulpverleningssituatie Expert Leidt Vriendelijk Leek Volgt Vriendelijk

12 Versimpelde opvatting over behandelrelatie in ggz LEIDEN BT BS Therapeut AFSTAND NABIJHEID OT OS Patiënt VOLGEN

13 Therapeutische relatie in de ggz: beperkte expert-positie Wederkerigheid Onderhandeling Correctief emotionele ervaring Optimale desillusie

14 Therapeutische relatie: behandelaar als beïnvloedingsexpert Doorbreken disfunctionele patronen ( asociale respons ) Bekrachtiging gewenst gedrag Meta-communicatie Aanleren vaardigheden Aanmoedigen generalisatie (uitproberen in eigen leefcontext)

15 Metacommuniceren Therapeutisch commentaar vanuit drie perspectieven: Jij, Mij, Wij 1. Jij: Ik hoor jouw sarcastische toon [beter dan jij m zelf hoort!] 2. Mij: Ik merk dat je toon voor mij sarcastisch klinkt [maar weet niet of jij dat zo bedoelt of ervaart] 3. Wij: Ik hoor hoe sarcastisch wij met elkaar worden [hoor jij dat ook?]

16 Hechtingsstijl beïnvloedt therapeutische relatie

17 Driedeling therapeutische relatie TAKEN EMOTIONELE BAND/ RELATIEDEFINITIE DOELEN

18 Alleen klachtbehandeling? Vrouw, begin 50 Slim, goed opgeleid Goede baan Goed gezin Veilige en warme jeugd Heeft hij toch nog gewonnen! Seksueel misbruik van 3e tot 13e Slapeloosheid Nachtmerries Dissociatie Waar waren mijn ouders? Een man als therapeut is een uitdaging! TRAUMA-THERAPIE (EXPOSURE) We hebben al heel lang een seksueel probleem.

19 Therapeutische relatie Middel, geen doel Aspecifiek : voorwaardescheppend (vergelijkbaar met arts-patiëntrelatie), maar ook: Specifiek : instrument voor verandering Hoe moeilijker de pathologie, des te moeilijker het vestigen én het beëindigen van de relatie

20 Therapeutische relatie vs. Techniek Onjuist!: Therapeutische relatie aspecifiek spontaan, placebo Deels onjuist: Techniek specifiek eigenlijk werkzame ingredient Therapeutische relatie is techniek Neiging overschatting vorm techniek Elke therapeutische interventie Relationele handeling

21 Specifieke techniek in handen van specieke therapeut bij specieke patiënt Additief: EFFECT = (THER REL) + (TECHNIEK) Interactief: EFFECT = (THER REL) x (TECHNIEK) Bruce Wampold University of Wisconsin

22 Therapeutische vaardigheden

23 CGT: (1) geconditioneerde betekenisverlening en (2) operante hantering van Klassieke en operante component van FA (Schacht & De Raedt, 2009)

24 FA van therapeutische relatie (1) volgens model Schacht & De Raedt (2009) Stimuli Aantrekkelijke en hartelijke CGW-er Betekenis Dit mis ik! Dit is voor mij niet weg gelegd! Disproportioneel gevoel Angst, somberheid Problematische hantering Emotionele afstand scheppen, waardoor CGW-er ook afstandelijkerwordt (en daardoor minder aantrekkelijk) Overwicht positieve consequenten Pijnlijke betekenis Disproportioneel gevoel Blijft bestaan of neemt toe

25 FA van therapeutische relatie (2) volgens model Schacht & De Raedt (2009) Stimuli Therapeut in expertrol Betekenis Ik heb (weer) niks te vertellen! Disproportioneel gevoel Woede Problematische hantering Therapeut diskwalificeren en onzeker maken Overwicht positieve consequenten Pijnlijke betekenis Disproportioneel gevoel Blijft bestaan of neemt toe

26 FA van therapeutische relatie (3) volgens model Schacht & De Raedt (2009) Stimuli Therapeute kaart seksualiteit aan Betekenis Ze doorziet mij! Ze test mij uit! Disproportioneel gevoel Angst Problematische hantering Kort antwoorden en snel van onderwerp wisselen Overwicht positieve consequenten Pijnlijke betekenis Disproportioneel gevoel Blijft bestaan of neemt toe

27 Holistische Theorie van PT én TH Symptomen Leergeschiedenis Afkomst/Aanleg Actuele stressoren Problematische gedragspatronen

28 Generiek behandelmodel psychische problematiek (Wampold)

29 De therapeutische relatie kan niet zonder techniek/vaardigheden Gedeeld narratief creëren (HT, FA) Lichaamstaal lezen Vertrouwen winnen Empathisch invoegen Bekrachtigen gewenst gedrag Begrenzen van improductief gedrag Motiveren voor verandering Verhelderen Meta-communiceren Mee-oefenen Eigen missers erkennen

30 Deliberate practice Waar zit het primaire probleem? 1. a. Emotionele band? b. Relatiedefinitie? 2. Behandeltaken? 3. Behandeldoelen?

31 DBC-model vs. Afstemmingsmodel DBC-model: LINEAIR DIAGNOSE BEHANDELING EVALUATIE Afstemmingsmodel: CIRCULAIR DIAGNOSE BEHANDE- LING EVALUATIE BEHANDE- LING EVALUATIE BEHANDE- LING DIAGNOSE EVALUATIE EVALUATIE

32 Deliberate practice: hoe wordt de clinicus effectiever? Beste diagnostiek is behandeling, beste behandeling is goede diagnostiek Terechte zorg over ongewapend klinisch oordeel Emoties hebben informatiewaarde, ook in klinische situatie Systematische en routinematige zelfreflectie (monitoren) versnelt tijdige bijsturing

33 Wanneer en waarom werkt techniek (behandelvorm) niet? Dát GGZ-behandeling gemiddeld werkt heeft geen nieuwswaarde meer Effectiviteit GGZ-behandeling doet niet per se onder voor behandeling in somatische geneeskunde Gemiddelde effectiviteit GGZ-behandeling hooguit matig tot redelijk (veel terugval) Elke techniek (behandelvorm) heeft beperkingen en nadelen (bijwerkingen)

34 1a. Emotionele band Therapist Satisfaction Scale (TSS)

35 1a. Emotionele band: Therapist Satisfaction Scale (TSS)

36 1a. Emotionele band: Verkorte Beoordelingsschaal Therapiegesprek (VBT)

37 1a. Emotionele band: Verkorte Beoordelingsschaal Therapiegesprek (VBT)

38 1b. Relatiedefinitie Eigen (Zelfsturing) Anti-verbonden (Geen overgave) Verbonden (Overgave) Anti-Eigen (Geenzelfsturing)

39 1b. Relatiedefinitie Peter David Erik Myriam Therese Sarah Ayşe Ben

40 Impact Message Inventory-Circumplex (IMI-C) Beoordelingsschaal Beïnvloedingsboodschappen-Circumplex (BBB-C)

41 Casusconceptualisering BBB-C (IMI-C): relatieve sterkte beïnvloedingsboodschappen

42

43 1b. Relatiedefinitie

44 2. Therapeutische taken:

45 3. Behandeldoelen vloeien niet automatisch voort uit DSM-5-classificaties!

46 1. OVERWINNEN VAN BEPAALDE SYMPTOMEN EN PROBLEMEN O 3. leren hoe om te gaan met mijn stemmingen en stemmingswisselingen. 2. INTERPERSOONLIJKE PROBLEMEN O 37. leren om mijn tijd alleen te kunnen doorbrengen. 3. VERBETERING WELBEVINDEN O 48. meer optimisme en levensvreugde ontwikkelen. 4. LEVENSORIËNTATIE O 52. nieuwe toekomstperspectieven (persoonlijk, met betrekking tot beroep en opleiding) verwerven. 5. INTRAPERSOONLIJKE DOELEN O 55. mijzelf leren accepteren zoals ik ben.

47 Hoe SMART moeten/kunnen doelen zijn?

48

49

50 Determinanten outcome THERAPEUT LIFE EVENTS ONDERZOEKS- OPZET/STATISCHE ANALYSE 3. OUTCOME PATIËNT 1. SYNDROOM/ AANDOENING UITKOMST- MAAT DEFINITIE OUTCOME 2. TECHNIEK/ BEHANDELVORM