Depressie, doen we wat we weten? Weten we wat we doen?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Depressie, doen we wat we weten? Weten we wat we doen?"

Thijmen Timmermans
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Depressie, doen we wat we weten? Weten we wat we doen? Yvonne Stikkelbroek Klinisch Psycholoog Y.Stikkelbroek@uu.nl 1 Inhoud.

1 Depressie, doen we wat we weten? Weten we wat we doen? Yvonne Stikkelbroek Klinisch Psycholoog 1 Inhoud. Wat gaat goed wat kan beter? Richtlijnen Opzet van de richtlijn Knelpunten en aanbevelingen Implementatie richtlijn Resultaten Conclusie 2 1

Richtlijnen Multidisciplinaire richtlijn depressie, addendum kinder en jeugd. (Trimbos instituut 2009). www.ggzrichtlijnen.nl Stemmingsproblemen in de jeugdzorg (2014) www.richtlijnenjeugdhulp.

2 Richtlijnen Multidisciplinaire richtlijn depressie, addendum kinder en jeugd. (Trimbos instituut 2009). Stemmingsproblemen in de jeugdzorg (2014) 3 MDR depressie jeugd (2009) Leeftijd 8-18 jaar Stepped care benadering Onderwerpen: Screening en diagnostiek Preventie Psychotherapie en andere nietmedische interventies Medicamenteuze en andere biologische behandelvormen Combinatiebehandeling Gezinscontext 4 2

3 Methodologie richtlijnontwikkeling (EBRO methode) Systematic reviews en meta-analyses Randomised controlled trials Cohort, case control studies oordeel kwaliteit (A1) oordeel kwaliteit (A2) oordeel kwaliteit (B) conclusies met bewijskracht overige overwegingen aanbeveling ( evidence plus experience ) Niet-gecontroleerde studies Expert opinie (kwaliteit D) oordeel kwaliteit (C) - klinische relevantie - voorkeur patient - kosten effectiviteit - juridische consequenties - beschikbaarheid voorz. - organisatie van zorg - veiligheid Trimbos- ins+tuut 5 Multidisciplinaire richtlijnen en evidence based werken Klinische beslissingen binnen de triade Client Zorgverlener Richtlijn/ wetenschap Maatschappelijke context 6 3

Uitgangspunt: Stepped care Signaleren is belangrijk Zo snel mogelijk Zo licht mogelijk als kan en zo zwaar als nodig 7 Totaal depressieve symptomen 30 CDI2 Totaal gemiddeld 25 20 N=52 15

4 Uitgangspunt: Stepped care Signaleren is belangrijk Zo snel mogelijk Zo licht mogelijk als kan en zo zwaar als nodig 7 Totaal depressieve symptomen 30 CDI2 Totaal gemiddeld N=52 15 N=57 CDI Totaal gemiddeld N=289 Normale Popula?e Niet depressief Normaal Depressieve Popula?e Wel depressief geen hulp Klinisch Depressieve Popula?e Depressief aangemeld bij GGZ 8 4

5 Kernaanbevelingen Screening Depressie: - CBCL (4-18) - YSR (11-18) Psychopathologie: - SDQ (4-16) - S- PSY (12-18) Diagnos+ek Semi- Gestructureerd Interview: - K- SADS - ADIS - DSM + CDI 2x Ernst Bepaling licht- ma<g- erns<g - Aantal DSM symp - Aard Symp - CDI score - GAF score - Aantal levensgebieden gebieden Licht 1 e stap interven<e: - Ac?ef volgen - Psycho- educa?e - Bibliotherapie - Running Ma+g Psychotherapie: - CGT - IPT Erns+g - Combina?e (Fluoxe<ne + CGT/IPT) - CGT / IPT - Medica?e Monitoren Respons CDI 1 e stap interven<e: na 4-6 weken Medica<e &CGT/ IPT: na 3 maanden Evalua+e Suïciderisico Bij instellen medica<e : Eerste 6 weken Wekelijkse evalua?e 9 Aanbeveling Zet symptomen af tegen normaal gedrag op die leeftijd Screen altijd met een van de aanbevolen gestandaardiseerde instrumenten bij: jeugdigen in hoogrisicogroepen aanwezigheid van groot aantal risicofactoren bij vermoeden op stemmingsproblemen. 10 5

6 Depressie opsporen? Instrument leeftijd Smal Breed Kind Ander CDI CES-D CBCL 1, YSR (C)TRF 1, SDQ / Spsy SEV Aanbeveling Bevraag jeugdigen zelf bij het screenen op stemmingsproblemen. Bevraag ook de ouders jr: CBCL, DSM- IV- TR- schaal affec?eve problemen of SDQ jr: YSR, DSM- IV- TR- schaal affec?eve problemen Neem al?jd een of meer items over suïcide mee (CBCL/YSR/ TRF, S- PSY en CDI). Check het antwoord. Raadpleeg de Mul<disciplinaire Richtlijn Diagnos<ek en behandeling van suïcidaal gedrag 12 6

7 Aanbeveling Zorg voor voldoende gesprekstechnieken om goed door te kunnen vragen bij kinderen en jongeren. Vraag evt. om training. Wees erop bedacht dat de stemmingsproblemen kunnen verergeren. Evalueer de ernst van de problema?ek en het behandelresultaat steeds opnieuw. 13 Ernstbeoordeling (MDR richtlijn, p.111) Aantal symptomen volgens DSM-IV-TR licht matig ernstig 5-6 symptomen 6-8 symptomen 8-9 symptomen Aard van de symptomen psychotische kenmerken en / of suicidaliteit Zelfrapportage Children s Depression Inventory score tot 12 score score >16 GAF-score: dagelijks functioneren 65 en hoger lager dan 45 Aantal gebieden waarop de stoornis duidelijk interfereert met de dagelijkse gang van zaken (school, vrienden, hobby's/ activiteiten, thuis) 1 gebied 2 of 3 gebieden 4 gebieden 14 7

Implementatiestudie Doelen project: Implementeren richtlijn Depressie bij Jeugd Mate waarin de richtlijn wordt

Dossieronderzoek/ registraties Semi-gestructureerd team interview Onderzoekers: M. Hermens, M. Oud, H. Sinnema, M.

van Duin & Michel Wensing 15 Implementatiestudie Deelnemers 6 multidisciplaire teams, 64 professionals Aantal

8 Implementatiestudie Doelen project: Implementeren richtlijn Depressie bij Jeugd Mate waarin de richtlijn wordt toegepast na implementatie Identificeren van factoren die toepassing van aanbevelingen beïnvloeden Onderzoeksmethode: Dossieronderzoek/ registraties Semi-gestructureerd team interview Onderzoekers: M. Hermens, M. Oud, H. Sinnema, M. Nauta, Y. Stikkelbroek, D. van Duin & Michel Wensing 15 Implementatiestudie Deelnemers 6 multidisciplaire teams, 64 professionals Aantal behandelingen N = 655 Meting 1 jaar na start implementatieproject Aanbevelingen en Indicatoren Screening op depressie Diagnose op basis instrument Ernst Bepaling Stepped care interventie vgl. Richtlijn Monitoren van verbetering 16 8

betrokkenheid, reminders in EPD en overleggen, innovatie, verspreiding van kennis in organisatie) 17 Controle Suïciderisico (Hermens et al, in

9 Implementatie interventies Analyse implementatie beïnvloedende factoren Implementatie plannen per team (SMART) Doorbraak methode (nat. expert team, (digitaal)netwerk van teams, teambezoek, coördinator per team, 2 studiedagen, toolkit, feedback, patiënten info, management betrokkenheid, reminders in EPD en overleggen, innovatie, verspreiding van kennis in organisatie) 17 Controle Suïciderisico (Hermens et al, in press ) Geregistreerde inschagng suïciderisico Team A Team B Team C Team D Eenmalig op enig moment na diagnos?ek wekelijks tot zes weken na start medica?e 18 9

10 Kernaanbevelingen Screening Depressie: - CBCL (4-18) - YSR (11-18) Psychopathologie: - SDQ (4-16) - S- PSY (12-18) Diagnos+ek Semi- Gestructureerd Interview: - K- SADS - ADIS - DSM + CDI 2x Ernst Bepaling licht- ma<g- erns<g - Aantal DSM symp - Aard Symp - CDI score - GAF score - Aantal interferen?e gebieden Licht 1 e stap interven<e: - Ac?ef volgen - PE - Bibliotherapie - Running Ma+g Psychotherapie: - CGT - IPT Erns+g - Combina?e (Fluoxe<ne + CGT/IPT) - CGT / IPT - Medica?e Monitoren Respons CDI 1 e stap interven<e: na 4-6 weken Medica<e &CGT/ IPT: na 3 maanden Evalua+e Suïciderisico Bij instellen medica<e : Eerste 6 weken Wekelijkse evalua?e 19 Gebruikte behandelingen in de praktijk Cognitieve gedragstherapie Inter Persoonlijke Therapie (IPT) Medicatie Gezinstherapie Ouderbegeleiding Acceptance commitment therapie (ACT) Kortdurende Psychodynamische therapie Mindfuless Oplossingsgerichte therapie (non-directieve) gesprekstherapie EMDR Psychomotorische Therapie Functionele Family Therapie Creatieve therapie Running 20 10

Stepped Care: voor implementatie lichte depressie 100 80 60 40 20 Overig Psychotherapie: CGT/IPT 1e Stap interven?

11 Stepped Care: voor implementatie lichte depressie Overig Psychotherapie: CGT/IPT 1e Stap interven?e Yvonne Stikkelbroek Team A Team B Team C Team D 21 Stepped Care: voor implementatie matige depressie Overig Medica?e 1e Stap interven?e CGT / IPT Yvonne Stikkelbroek Team A Team B Team C Team D 22 11

12 Stepped Care: voor implementatie ernstige depressie Overig CGT / IPT Medica?e Yvonne Stikkelbroek Team A Team B Team C Team D 23 Implementatie: Resultaten (Hermens et al., 2015) 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 72% 77% 38% 41% 32% Legenda: 1 = Screenen 2 = Diagnose 3 = Ernst bepaling 4 = Stepped care int. 5 = Monitoring Indicatoren 24 12

13 Resultaten na implementatie Lichte depressie à 33% eerste stap interventie Matige depressie à 66% CGT of IPT, 7% medicatie Ernstige depressie à 2% Combinatie behandeling à 59% CGT à 22% alleen medicatie Medicatie, controle à 25% eerste 6 weken suicide risico Monitoring verbetering à 32% van de behandelingen 25 Resultaten Screening ROM à Organisatie Patiënten niet invullen à Patiënt Semi-gestructureerd interview, vragenlijsten Beschikbaarheid en training à Organisatie Ernst bepaling Registratieformulier à Org+Hulp Teamoverleg à Org+Hulp 26 13

Resultaten Stepped care Match behandeling en ernst à Richtlijn à Professionaliteit à Organisatie Suïcide risico, training à Organisatie Monitoring Registratieformulier à Organisatie Periode 6 wk te

14 Resultaten Stepped care Match behandeling en ernst à Richtlijn à Professionaliteit à Organisatie Suïcide risico, training à Organisatie Monitoring Registratieformulier à Organisatie Periode 6 wk te kort/veel later à Organisatie Tijdsdruk niet geregistreerd à Organisatie 27 Conclusie Implementatie van richtlijnen sterk afhankelijk van de mate waarin de organisatie faciliteert. Ruimte voor verbetering (onderbehandeling, overbehandeling) Goede wil van de professional is niet genoeg 28 14

15 The end 29 15

Vergelijkbare documenten

TOENAME MEDICATIE 27% toename van aantal personen onder de 18 jaar die antidepressiva gebruiken tussen 2007 en 2012 (n=9.300)

TOENAME MEDICATIE 27% toename van aantal personen onder de 18 jaar die antidepressiva gebruiken tussen 2007 en 2012 (n=9.300) 2 3 4 5 6 Ga naar www.socrative.com Voer het volgende Roomnumber in 695649 JONG EN DEPRESSIEF DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING IN DE PRAKTIJK VERSUS DE MULTIDISCIPLINAIRE RICHTLIJN YVONNE STIKKELBROEK Y.STIKKELBROEK@UU.NL