Meerwaardecreatie in de veehouderij: biozuivel, varkens en pluimvee. Anne Vuylsteke (Dept. Landbouw & Visserij) Erwin Wauters (ILVO)

Transcriptie

1 Meerwaardecreatie in de veehouderij: biozuivel, varkens en pluimvee Anne Vuylsteke (Dept. Landbouw & Visserij) Erwin Wauters (ILVO)

2 Inleiding Basis Weg met de eenheidsworst? Een verkenning van differentiatie op de Belgische markt voor varkensvlees Potentieel voor Vlaamse meerwaardevleeskippen, met een blik op Nederland en Duitsland Doel Afbakening Inzicht in initiatieven in varkens en vleeskippen Evaluatie strategie (varkens) Inschatting potentieel (vleeskippen)

3 Differentiatie in de varkenshouderij

4 Differentiatie Wat? Bij differentiatie richt de ondernemer zich op een of meerdere producten die een (gepercipieerde) hogere toegevoegde waarde hebben voor de klant en waarvoor de klant een meerprijs wil betalen (Porter, 1980) Toegepast op varkensvlees: Standaard: Piétrain-lijn, export, binnenlandse markt: supermarkten, contracten, belang karkaskwaliteit, afhankelijk van Duitse prijs, niet heel transparante prijsvorming, vooral minimumvereisten van de sectorgids Differentiatie: varkensvlees dat zich van de standaard onderscheidt (bv. andere/betere productkenmerken, via andere kanalen, ) en zo tot meerprijs leidt Overzicht initiatieven TW Standaard

5 Initiator R V M D G B Overige kenmerken Generieke labels en initiatieven Certus Sector X Traceerbaar, veilig, oorsprong, Belgisch Porc Aubel Vleesverwerker X X Belgisch, nabij Vitaproject Keten X X Belgisch Beter vr iedereen Retail X X X Belgisch Varken van Belgisch Retail X X weleer Specifieke labels en initiatieven Eur. Biolabel Overheid Biogarantie Sector X X X X Brasvar Varkenshouder X X X X Lokaal, traceerbaar, kringloop De Donderij Varkenshouder X X X X Open lucht, lokaal Doornehoef Ex-varkenshouder Belgisch Duke of Berkshire Veevoederbedrijf X X X Traceerbaar Duroc d olives Varkenshouder X X X Hof ter Meulen Varkenshouder X X X Open lucht, lokaal Livar Klooster varken (NL) Varkenshouder X X X Lokaal, kleinschalig, open lucht, kringloop Pigfijn Varkenshouder Lokaal, streek, oorsprong Porc Bio Varkenshouder X X X Traceerbaar, lokaal Porc Fermier Varkenshouder X X X Porc Plein Air Varkenshouder X X X Traceerbaar, lokaal, hoevekarakter Traceerbaar, lokaal, open lucht

6 Initiator R V M D G B Overige kenmerken Generieke labels en initiatieven Certus Sector X Traceerbaar, veilig, oorsprong, Belgisch Porc Aubel Vleesverwerker X X Belgisch, nabij Vitaproject Keten X X Belgisch Beter vr iedereen Retail X X X Belgisch Varken van Belgisch Retail X X weleer Specifieke labels en initiatieven Eur. Biolabel Overheid Biogarantie Sector X X X X Brasvar Varkenshouder X X X X Lokaal, traceerbaar, kringloop De Donderij Varkenshouder X X X X Openlucht, lokaal Doornehoef Ex-varkenshouder Belgisch Duke of Berkshire Veevoederbedrijf X X X Traceerbaar Duroc d olives Varkenshouder X X X Hof ter Meulen Varkenshouder X X X Openlucht, lokaal Livar Klooster varken (NL) Varkenshouder X X X Lokaal, kleinschalig, open lucht, kringloop Pigfijn Varkenshouder Lokaal, streek, oorsprong Porc Bio Varkenshouder X X X Traceerbaar, lokaal Porc Fermier Varkenshouder X X X Porc Plein Air Varkenshouder X X X Traceerbaar, lokaal, hoevekarakter Traceerbaar, lokaal, openlucht

7 Zo ziet de Belgische markt voor gedifferentieerd varkensvlees eruit Er bestaan al wat initiatieven voor gedifferentieerd varkensvlees, maar de omvang (% totaal aantal slachtingen) is beperkt Er is dus potentieel om bestaande initiatieven uit te breiden Eventueel nog een aantal nieuwe initiatieven (bv. rond dierenwelzijn) Het levert meestal een meerprijs op voor de varkenshouder Bv. via afspraken, fonds, wettelijk verplicht of heft in eigen handen nemen Zie ook voorbeelden in Wallonië, Nederland en Duitsland Maar het is natuurlijk niet zonder kosten en risico s En het vergt andere verdienmodellen, vaardigheden, onderzoek, kennis, slimme samenwerking en marketing/communicatie

8 Meerwaarde in de vleeskippensector Ook markt meerwaardekippen kwantitatief en kwalitatief in kaart gebracht

9 Oorsprongmateriaal (soort kip) - groeisnelheid Biokip (biologische vleeskip) traag, lijst erkende rassen Mechelse koekoek (scharrel, binnen) traag tot middelmatig Mechelse koekoek traag tot middelmatig Maïskip Belplume-Plus Belplumekip (BE-standaard) Standaardkip (EU-minimum) eerder middelmatig snel snel snel (traag/middel/snel) - kleur (wit /gekleurd) gekleurd gekleurd gekleurd wit wit wit wit Gemiddeld slachtgewicht (in kg) 2,4-2,6 kg 2,1 kg 2,3 kg 2,1 kg 2,0-2,8 kg 2,0-2,8 kg 2,0-2,8 kg Minimum slachtleeftijd (in dagen) Maximale dichtheid van de dieren in gebouw (in dieren per m2) Voeding 81 dagen (of 70 dagen bij erkende traaggroeiende rassen 70 dagen (volgens etiket) (min. 56 dagen voor scharrel) 10 kippen/m² (en 15 kippen/m² 4m²/kip in uitloop) met een totaal levend gewicht van max. 25 kg/m² 100% plantaardig, bio (tot 5% nietbiologisch eiwitvoer onder voorwaarden), ggo-vrij Gevoerd met min. 70% granen, een mengeling van tarwe, gerst en gierst. 81 dagen (volgens etiket) 33 kg/m² (tot max. 42 kg/m² indien voldaan aan voorwaarden) Gevoerd met 100% plantaardige voeding met zuivelproducten, vitaminen en mineralen, waarvan min. 70% granen 49 dagen dagen dagen dagen 33 kg/m² (tot max. 42 kg/m² indien voldaan aan voorwaarden) Gevoerd met 100% plantaardige grondstoffen, vitaminen en mineralen, waarvan min. 70% granen, waarvan min. 50% maïs. 42 kg/m² indien voldaan aan voorwaarden Aantal extra voorwaarden bovenop Belplume (o. a. gevoerd met 100% plantaardige grondstoffen) 42 kg/m² indien voldaan aan voorwaarden Standaard voeding (+ dierlijke vetten) 33 kg/m² (met optie naar 39 kg/m 2 - wel aanvraag overheid) Standaard voeding (+ dierlijke vetten)

10 Markt voor meerwaardevleeskippen Soort meerwaarde-vleeskip Slachtingen per week Commentaar Biologische vleeskippen /week Geslacht bij Belki - voor Belgische markt Mechelse koekoek 9.000/week Geslacht bij Belki - voor Belgische markt Maïskip à /week Geslacht bij Belki - voor Belgische markt Poulet des élevages du Moulin de Val Dieu 8.000/week Geslacht bij Val Dieu - voor Belgische markt (Colruyt) Biologische vleeskippen 6.000/week Invoer uit Frankrijk voor Belgische markt (Carrefour) - Deze kippen zouden in principe ook in België geproduceerd kunnen worden Biologische vleeskippen Diverse andere ketens met meerwaardekippen in Wallonië /week /week Geproduceerd in België (Wallonië) door For Farmers Hendrix (ketenregisseur) voor uitvoer naar Nederland (Albert Hein) - Deze markt zou kunnen blijven bestaan of op termijn zelfs uitgebreid kunnen worden Zie fiche met filières uit Wallonië (uitgezonderd Coprobel dat onder For Farmers Hendrix valt) Directe verkoop, ook van hoevekippen 4.000/week Thuisverkoop of verkoop in korte keten TOTAAL circa /week

11 Markt voor meerwaardevleeskippen Aandeel meerwaardevleeskippen in BE/VL DU - NL België Nederland Duitsland Aandeel biologisch 1 (1) 0,1 (3) 0,8 (5) Aandeel tussensegment >1 (2) 1,5 (4) >1 Totaal meerwaardevleeskip >2 <2 2 (6)

12 Toch is meerwaardecreatie niet het ultieme redmiddel van de veehouderij Geen wildgroei aan labels en initiatieven mogelijk/wenselijk op Vlaamse markt Combinatie van maatregelen en strategieën is nodig Hoe zit het met export? Blijven we zonder veel TW exporteren? En creëren we enkel toegevoegde waarde via differentiatie op de binnenlandse markt? Of trachten we ook differentiatie toe te passen op wereld-/ Europese schaal? Kunnen wij een niche creëren op die wereldmarkt?

13 Surf naar:

14 Meerwaardecreatie door biozuivel? Biomelk biedt kansen voor meerwaardecreatie Uitdagingen zijn het productiesysteem en de value proposition Meerwaarde niet enkel te zoeken in het product, maar ook in de ketenrelaties

15 Biomelk en biozuivel zit in de lift Productie Bio als ideologie Consumptie Bio als marktopportuniteit

16 Evolutie aangeleverde biomelk, EU

17 Evolutie omzet en volume biozuivel, BE

18 Sterktes en zwaktes Prijs biomelk Prijs conventionele melk Kennis en ondersteuning Momentum Transitieperiode Kostprijs Productiesystemen Grond

19 Kansen en bedreigingen Beschikbare ondersteuning Vooruitzichten vraag en markt op kortere termijn Andere labels Verdeling meerwaarde Grootte van de markt op langere termijn

20 Meerwaardecreatie door biozuivel? Het momentum is er en veel ingrediënten zijn aanwezig om van biozuivel een valabel verhaal voor meewaardecreatie te maken. Er blijven ook zwaktes aan het systeem, zoals productiesystemen die ver staan van biologische productie, grond en de kostprijs. Op langere termijn zijn er ook uitdagingen zoals de concurrentie met andere labels en de vraag of de gecreëerde meerwaarde blijvend ten goede zal komen aan alle spelers in de keten.

21 Meerwaardecreatie door biozuivel? Productiesystemen volledig herdenken: redesign, geen substitutie door biologische inputs. Ketens waarin ook een meerwaarde wordt gesteld aan de relaties tussen de spelers (gezamenlijke doelen).

22 Achtergrond Bevraging melkvee-experts in de EU-28 Literatuur over value based food supply chains Data productie: EUROSTAT Data consumptie: GfK Dank aan Johan Devreeze

23 Getuigenissen