Commissie van Toezicht

Transcriptie

1 Jaarverslag 2017 Commissie van Toezicht Penitentiaire Inrichting Almelo Jaarverslag CvT PI Almelo

2 Inhoudsopgave Voorwoord 1. De inrichting pag Cijfers pag De toezichthoudende taak pag De adviestaak pag De bemiddelingstaak pag De rechtsprekende taak pag Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen pag Conclusies en aanbevelingen pag. 13 Bijlagen pag. 14 Jaarverslag CvT PI Almelo

3 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2017 van de Commissie van Toezicht van de penitentiaire inrichting Almelo. Waar in de voorgaande jaren steeds zorgen bestonden over het voortbestaan van de inrichting vanwege de dreigende sluiting, heeft dat ook in 2017 zijn weerslag gehad op het personeel. Na jaren van onzekerheid heeft het personeel aan de directie zijn zorgen geuit vanwege de werkdruk en het hoge ziekteverzuim. De Commissie van Toezicht is blij dat op dit moment voldoende geld beschikbaar is om nieuw personeel te werven en dat daartoe door de directie concrete stappen zijn gezet. Afgelopen jaar heeft de Commissie van Toezicht gemerkt dat binnen de inrichting hard wordt gewerkt aan het leefklimaat. Zo zijn naast de gebruikelijke christelijke en moslimdiensten, ook humanistische bezinningsbijeenkomsten gehouden, is gestart met een traject met Dutch cell-dogs voor gedetineerden van de afdeling EZV en is een pilotvoorstel gedaan voor een zogenaamd Huis van Herstel, waarbij met de regionale ketenpartners wordt gewerkt aan de vier lagen van herstel: slachtoffer, gedetineerde, directe omgeving en maatschappij. De Commissie van Toezicht is van mening dat ook de samenwerking tussen de commissie en de (plaatsvervangend) vestigingsdirecteuren goed te noemen is. Namens de leden van de Commissie van Toezicht, Mr. S. Taalman, voorzitter Jaarverslag CvT PI Almelo

4 1. De inrichting De Penitentiaire Inrichting Almelo, locatie Karelskamp bestaat uit de volgende regimes: Huis van Bewaring en gevangenis. De PI Almelo beschikt over 156 plekken voor mannelijke gedetineerden, verdeeld over 77 plaatsen bestemd voor het Huis van Bewaring, 79 plaatsen voor gevangenis (waaronder extra zorgvoorziening en de Zeer Beperkte Beveiligde Afdeling). De Commissie van Toezicht De samenstelling van de Commissie van Toezicht voldoet aan de vereisten zoals gesteld in artikel 11 van de Penitentiaire maatregel. Schematisch overzicht van de Commissie van Toezicht van de PI Almelo Naam Beroep Benoemd per Mw. mr. S. Taalman (voorzitter) Rechter 1 februari ste herbenoeming 1 februari 2014 Mw. mr. P.M. Breukink Advocate 1 januari ste herbenoeming 1 januari 2017 Dhr. mr. H.H.J. Harmeijer Gepensioneerd rechter plaatsvervanger /officier van 1 juni 2015 Dhr. T. Kootstra justitie Gepensioneerd gevangenisdirecteur 1 juni ste herbenoeming: 1 juni de herbenoeming: 1 juni 2013 Dhr. J.G. Luiten Advocaat 1 juni ste herbenoeming: 1 juni de herbenoeming: 1 juni 2015 Dhr. drs. J. Meppelink Tandarts 1 februari ste herbenoeming: 1 februari de herbenoeming: 1 februari 2017 Mw. C. Roodvoets Psychotherapeut 1 juni 2015 Dhr. J. Van der Zwart Mw. M.M. Greven-Diepenmaat (secretaris) Mw. M. van Raalte (Plaatsvervangend secretaris) Gepensioneerd bestuurssecretaris zorgorganisatie 1 mei ste herbenoeming: 1 mei de herbenoeming: 1 mei 2017 Gerechtssecretaris 1 februari 2015 Juridisch medewerker 1 februari 2015 De administratieve werkzaamheden ten behoeve van de Commissie van Toezicht worden verricht door mw. V.C. Telehala, werkzaam bij de rechtbank Overijssel, locatie Zwolle. De Commissie van Toezicht heeft eenmaal per maand vergaderd op de eerste dinsdag van de maand in de inrichting in aanwezigheid van de dhr. A. Klamer (plaatsvervangend vestigingsdirecteur) en/of dhr. F. Geers (plaatsvervangend vestigingsdirecteur) en/of dhr. T. Golstein (vestigingsdirecteur). Jaarverslag CvT PI Almelo

5 2. Cijfers De zittingen van de beklagcommissie vinden in beginsel de eerste dinsdag van de maand plaats. Tijdens het verslagjaar hebben 11 zittingen plaatsgevonden. Aansluitend vindt telkens de vergadering van de Commissie van Toezicht plaats. Aantal beklagzittingen: 11 Aantal klachten: 323 Aantal bezette detentieplaatsen per 1 juli 2017: ZBBI: 26 - EZV 28 - HvB: 51 - gevangenis: 51 Aantal medische klachten: 29 - bemiddelde zaken: 16 - bemiddeling medische adviseur: 5 - RSJ: 2 Aantal klachten in voorgaande jaren: Ingekomen klachten Afgehandelde klachten totaal Gegrond (deels) ongegrond Niet-ontvankelijk Ingetrokken Ingetrokken ter zitting Ingetrokken na bemiddeling MC Afdoening na rogatoir verzoek Overgedragen In 2017 zijn er in totaal 323 klachten ingediend. Er zijn 320 klachten afgedaan, waarvan 127 klachten op de beklagzitting. Van de klachten zijn er 13 gegrond verklaard, 68 ongegrond, 27 niet-ontvankelijk verklaard en 16 klachten zijn afgedaan na een rogatoir verzoek. Daarnaast zijn er 40 klachten doorgezonden naar andere instanties. Er zijn in totaal 153 klachten ingetrokken. Een groot deel is ingetrokken na bemiddeling van de maandcommissaris (72), de rest bij andere gelegenheden. De resterende klachten zullen worden behandeld in Jaarverslag CvT PI Almelo

6 3. De toezichthoudende taak en adviestaak De Commissie van Toezicht en de directie van de penitentiaire inrichting zijn in 2017 elf keer in vergadering bij elkaar gekomen. De vergadering werd voorgezeten door de voorzitter. De leden waren in overwegende mate bij de vergadering aanwezig. De directie van de penitentiaire inrichting was tijdens de vergaderingen telkens vertegenwoordigd door de directeur en/of plaatsvervangend directeur(en). In 2017 was de onderlinge samenwerking binnen de Commissie van Toezicht goed en ook de samenwerking met de directie was goed. De informatievoorziening door de directie was toereikend. Van de vergaderingen zijn door de secretaris notulen opgemaakt en vastgesteld. In de maand augustus is vanwege de vakantieperiode geen vergadering gehouden. Tot de vaste agendapunten van de vergaderingen van de Commissie van Toezicht met de directie behoren onder meer: 1. de opening; 2. de ingekomen stukken; 3. de verslaglegging van de vergadering; 4. de mededelingen van de directie; 5. verslag maandcommissaris; 6. verslag beklagcommissie; 7. rondvraag; 8. sluiting. De Commissie van Toezicht heeft zich tijdens de vergaderingen met de directie onder meer laten informeren over: - de landelijke problematiek met betrekking tot celcapaciteit en personele bezetting; - de vader kinddag; - zelfmelders buiten de inrichting laten werken; - humanistische bezinningsbijeenkomsten; - project: waarschuwing uit de bajes ; - nieuwe winkel sprake van opstartproblemen; - pilot: bevorderen leefklimaat ; - pilot: Huis van Herstel ; - project Dutch cell-dogs ; - stemmen tijdens de landelijke verkiezingen van de Tweede Kamer. De Commissie van Toezicht wil een aantal onderwerpen nader uitlichten. Winkel In-Made Op 1 juli van het verslagjaar is gestart met de nieuwe winkel waarbij sprake is van de nodige opstartproblemen. De winkeltransitie In-Made viel vrijwel gelijk samen met de overgang naar de nieuwe winkelleverancier Albatros. Daardoor is de PI tegen problemen aangelopen variërend van verkeerd geleverde bestellingen tot aan het leveren van (vers)producten van onvoldoende kwaliteit aan de gedetineerden. Naar aanleiding hiervan zijn een 56 klachten binnengekomen bij de beklagcommissie. De PI heeft gedetineerden gecompenseerd door ze gratis boodschappen te verstrekken en door gedetineerden te trakteren. Een groot aantal klachten zijn hierdoor weer ingetrokken. De problemen met de winkel zijn inmiddels geminimaliseerd. Jaarverslag CvT PI Almelo

7 Humanistische bezinningsbijeenkomsten Vanaf maart is er een humanistische geestelijk verzorger door het hoofdkantoor toegewezen, er kunnen nu ook humanistische bezinningsbijeenkomsten worden gehouden naast de gebruikelijke christelijke en moslimdiensten. Project: waarschuwing uit de bajes Het doel van het project is om jongeren, in leeftijd variërend van ongeveer 15 tot 25 jaar te laten kennismaken met het leven in de gevangenis. Het zijn jongeren die op het randje lopen van al dan niet in aanraking komen met politie en justitie. Deze jongeren worden via allerlei kanalen, te weten jeugdreclassering, Bureau Halt, wijkagenten, scholen, leerplichtambtenaren, etc. aangeboden om eens te komen kennismaken met de gevangenis. Zij worden dan als een gedetineerde via het BAD naar binnen gelaten (leveren ook alles in en zitten een tijdje in de wachtcel). Na een korte filmvoorstelling gaat het personeel en gedetineerden als groep met deze jongeren in gesprek. Hierbij maakt de PI gebruik van geschikte gedetineerden en gedreven personeelsleden die dit ook willen doen. Pilot: bevorderen leefklimaat Doel van de pilot is tot een grotere zelfredzaamheid, autonomie en mogelijkheden voor gedetineerden te komen, waar dit binnen de kaders van wet- en regelgeving mogelijk is, met als gevolg minder detentieschade en vermindering van recidive. Naast het verbeteren van het leefklimaat door dingen anders dan voorheen te doen als het gaat om vrijheden van gedetineerden (handelen op basis van vertrouwen, tenzij ). Pilot: Huis van Herstel De doelstelling van de pilot is het inzetten van de regionale inbedding van DJI en het persoonsgericht en trajectmatig werken. Om hieraan invulling te kunnen geven en in te kunnen spelen op de regionale behoefte, is ruimte nodig voor regionaal maatwerk. Dit vraagt dat inrichtingen binnen landelijke kaders de samenwerking met regionale partners kunnen vormgeven. Dit doet de PI al met de Fabriek en het Detentie- en re-integratiecentrum, maar ook met de pilot Huis van Herstel met een dertigtal regionale ketenpartners, waarmee wordt gewerkt aan de vier lagen van herstel: slachtoffer, gedetineerde, directe omgeving en maatschappij. Project Dutch cell-dogs In mei is de PI gestart met een traject met Dutch Cell Dogs voor gedetineerden van de afdeling EZV. Stichting Dutch Cell Dogs begeleidt gedetineerden bij het trainen van asielhonden die vaak mishandeld zijn en daardoor aanpassingsproblemen hebben. De trainingen hebben een groot positief effect op zowel de asielhonden als op de gedetineerden. De Commissie van Toezicht concludeert op grond van het vorenstaande dat de PI zorgdraagt voor goede materiële en sociale omstandigheden voor de gedetineerden onder ander door mee te doen aan de verschillende projecten en pilots. Jaarverslag CvT PI Almelo

8 4. De adviestaak De Commissie van Toezicht heeft aandacht gevraagd voor het uitgebreider motiveren van de beslissingen van de directeur. De Commissie van Toezicht heeft opgemerkt dat de directie bijvoorbeeld bij een degradatie van het plusprogramma naar het basisprogramma van een gedetineerde onvoldoende een belangenafweging maakt. De directeur dient bij zijn beslissing tot degradatie een belangenafweging te maken, waarbij het oranje gedrag dan wel het rode gedrag van de gedetineerde moet worden afgezet tegen het structurele gedrag, waaronder het groene gedrag. Uit de belangenafweging dient duidelijk te blijken waarom het oranje gedrag dan wel rode gedrag van de gedetineerde, dient te leiden tot degradatie. De Commissie van Toezicht heeft geconstateerd dat in de verweerschriften deugdelijker wordt gemotiveerd maar dat in de genomen beslissing de motivering met daarin de belangenafweging nog vaak ontbreekt. De maandcommissarissen hebben tijdens hun maandelijkse bezoek aan de inrichting naar aanleiding van de verzoekbriefjes en ingekomen klachten gesproken met gedetineerden en het personeel en zo nodig met de directie. Daar waar mogelijk hebben zij bemiddeld dan wel getracht te bemiddelen. Indien uit de contacten met de gedetineerden bleek dat onderwerpen een andere aanpak verdienden, heeft de Commissie van Toezicht de directie daarover tijdens de maandelijkse vergadering van advies gediend. Jaarverslag CvT PI Almelo

9 5. De bemiddelingstaak De leden van de Commissie van Toezicht treden aan de hand van een vastgesteld rooster, bij toerbeurt op als maandcommissaris in het huis van bewaring en/of de gevangenis. In verband met het lidmaatschap van de beklagcommissie is de voorzitter daarvan vrijgesteld. Dit om de bemiddelings- en de rechtspraakfunctie van de Commissie van Toezicht uitdrukkelijk van elkaar te onderscheiden. De maandcommissarissen hebben de inrichting maandelijks bezocht en de door de gedetineerden ingediende verzoekbriefjes, klachten en bemiddelingsverzoeken zelfstandig afgehandeld. De maandcommissaris bespreekt de door de gedetineerden naar voren gebrachte grieven met het desbetreffende casemanager of, afhankelijk van de aard en ernst van het besprokene, met een lid van de directie dan wel hoofd van de medische dienst. Van de afwikkeling van de bemiddeling worden de gedetineerden zo spoedig mogelijk geïnformeerd. De maandcommissaris heeft van zijn/haar bevindingen steeds een kort verslag opgemaakt dat tijdens de eerstvolgende vergadering is besproken. Als een gedetineerde na bemiddeling door de maandcommissaris zijn klacht wenst door te zetten wordt dit in het verslag van de maandcommissaris vermeld. Het verslag wordt door de secretaris iedere maand toegezonden naar het Bureau Commissie van Toezicht. Het Bureau Commissie van Toezicht vraagt vervolgens een verweerschrift en de onderliggende stukken op bij de directie van de penitentiaire inrichting. Bijzondere of anderszins vermeldenswaardige klachten zijn in de maandelijkse vergaderingen van de Commissie van Toezicht met de directie besproken. In het algemeen kan worden opgemerkt dat de maandcommissaris met regelmaat vragen te beantwoorden kreeg over: - rekeningcourant/zak- en kleedgeld; - verzorging (divers); - behandeling; - de verlofaanvraag. Het doel van de Commissie van Toezicht blijft om te zoeken naar een goede balans tussen veiligheid, regelgeving en humaniteit. De Commissie van Toezicht acht daarbij de integriteit van een gedetineerde en de medewerkers erg belangrijk en is van mening dat het in acht nemen van een voortvarende afhandeling van klachten daartoe kan bijdragen. In het verslagjaar zijn 72 klachten na bemiddeling van de maandcommissaris ingetrokken. Jaarverslag CvT PI Almelo

10 6. De rechtsprekende taak De Commissie van Toezicht heeft er voor gekozen de beklagzaken meervoudig te behandelen. In het verslagjaar werd de beklagcommissie voorgezeten door de heer Harmeijer. Aan de hand van een rooster waren er bij toerbeurt twee andere commissieleden lid van de beklagcommissie. De beklagcommissie werd ondersteund door de secretaris. In principe worden de klachten ter zitting mondeling afgedaan. Indien de beklagcommissie meer tijd nodig heeft doet zij schriftelijk uitspraak. Tijdens het verslagjaar trad de directie in de personen van de heer Klamer, plaatsvervangend vestigingsdirecteur, en mevrouw Speek, juridisch medewerker, op als vertegenwoordiger van de directie bij de beklagcommissie. De meeste gedetineerden hebben zich bij de behandeling van hun beklag laten bijstaan door een advocaat. De beklagcommissie heeft in maal zitting gehouden. Klager en eventueel zijn advocaat alsook de directie werden uitgenodigd voor een mondelinge behandeling van de klacht. Daarnaast heeft de beklagcommissie ervoor gekozen een aantal klachten, die zich daarvoor lenen, af te doen met toepassing van artikel 62 van de Penitentiaire beginselenwet. In het verslagjaar is in 19 zaken hoger beroep tegen beslissingen van de beklagcommissie ingediend bij de RSJ. Hiervan zijn 3 zaken gegrond, 12 zaken ongegrond, 1 zaak deels gegrond en 3 zaken ingetrokken. Gedurende het verslagjaar heeft de Commissie van Toezicht met belangstelling kennisgenomen van de uitspraken van de RSJ. Deze zijn in de vergadering besproken. De Commissie van Toezicht heeft in het verslagjaar geconstateerd dat in 201 klachten de wettelijke termijn van vier weken, welke termijn kan worden verlengd met vier weken, is gehaald. De Commissie van Toezicht heeft in het verslagjaar geconstateerd dat in 119 klachten de wettelijke termijn van vier weken, met verlenging van vier weken, voor afhandeling van een klacht niet werd gehaald. De overschrijding had verschillende oorzaken, namelijk: - de bemiddeling door de maandcommissaris; - de administratieve afhandeling; - overplaatsing van klager waardoor klager op zijn klacht rogatoir gehoord moest worden door de Commissie van Toezicht verbonden aan de inrichting waar klager op dat moment verbleef; - verhindering raadslieden. Overzicht doorlooptermijn Commissie van Toezicht P.I. De Karelskamp Jaartal Doorloop termijnen in dagen > Uitstroom Instroom Jaarverslag CvT PI Almelo

11 Overzicht van de in 2016 en 2017 ingediende klachten, per onderwerp Activiteiten (arbeid) Activiteiten divers Activiteiten (lucht) Activiteiten (sport) Behandeling Bejegening Bewegingsvrijheid Compensatie Contact (buitenwacht) Contact (bezoek) Contact (media) Contact (post) Controle Disciplinaire straf Geweld Informatie / procedure Onbekend Ordemaatregel Persoonlijke voorwerpen Regime Rekeningcourant Rogatoir verzoek Schadeverhaal Selectie / Overplaatsing Selectie / Overplaatsing Transport Verlaten inrichting Verzorging (divers) Verzorging (godsdienst) Verzorging (medisch) Verzorging (persoonlijk) Uit vorenstaande overzicht kan worden opgemaakt dat er in 2017 meer klachten zijn binnengekomen met betrekking tot rekeningcourant/zak- en kleedgeld en verzorging (divers). Voorts zijn er meer rogatoire verzoeken gedaan in het verslagjaar. Jaarverslag CvT PI Almelo

12 7. Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen In het vorige verslagjaar is de Fabriek 2.0 geopend aan het nieuwe pand aan de Planthofsweg 53 te Almelo. De Fabriek is een locatie van de PI Almelo en een vestiging van In-Made, de penitentiaire productiebedrijven van het gevangeniswezen. De Fabriek is een productiebedrijf waar al enkele jaren succesvol wordt samengewerkt met diverse ketenpartners zoals de reclassering Nederland, Soweco, Scoop Welzijn, reïntegratiebedrijven en potentiele werkgevers. Voorts heeft de PI in het kader van normalisatie en autonomie voor gedetineerden een procedure uitgewerkt voor het buiten de inrichting laten werken van zelfmelders. Deze gedetineerden komen standaard binnen als plus-gedetineerde en verblijven in de gevangenis. De zelfmelder wordt op het eerste Multi-Disciplinair-Overleg (MDO) gescreend en beoordeeld door de diverse kerngroepen van het MDO. Daarbij is ook het oordeel van de afdeling Arbeid van belang voor verdere toegeleiding naar werk bij de Fabriek. Naar aanleiding van de uitkomsten van het MDO kan er een voorstel gestuurd worden naar de VrijhedenCommissie waarin de gedetineerde wordt voorgedragen voor een werkplek in de Fabriek. Bij een positief besluit van de VC zal er een beschikking worden opgemaakt voor het tijdelijk (dagelijks) verlaten van de inrichting. Zelfmelders die in de gevangenis verblijven kunnen vervolgens gaan werken bij de Fabriek. Helaas is het project om zelfmelders meer autonomie te geven een halt toegeroepen. In de PI zijn bij een grote zoekactie contrabande aangetroffen die hoogstwaarschijnlijk zijn binnengekomen door de zelfmelders. De Commissie van Toezicht vindt het jammer dat dit project waaruit veel vertrouwen uitstraalt niet is geslaagd. Tot slot zijn er dit verslagjaar weer een veelzijdigheid aan activiteiten aan gedetineerden aangeboden. Zo zijn er diverse vader en kind dagen georganiseerd, een sinterklaasfeest en Suikerfeest. Jaarverslag CvT PI Almelo

13 8. Conclusies en aanbevelingen Het verslagjaar overziende meent de Commissie van Toezicht haar werk ook dit jaar op adequate wijze en in goede harmonie te hebben kunnen vervullen. Zij is van mening dat het in zijn algemeenheid een goed jaar is geweest. De leden van de Commissie van Toezicht hebben het werk met betrokkenheid en plezier verricht. De PI Almelo is een kleine, maar kwalitatief goede inrichting is, waarbij regionaliteit, resocialisatie en verwevenheid met de regionale ketenpartners en gemeenten voorop staat. De Commissie van Toezicht wil zich dan ook met volle overtuiging inzetten voor het behoud van de PI Almelo. Dit jaarverslag werd samengesteld door de secretaris mevr. M.M. Greven-Diepenmaat en vastgesteld ter vergadering van 5 juni Jaarverslag CvT PI Almelo

14 Bijlagen Totaaloverzicht Commissie van Toezicht Commissie van Toezicht P.I. De Karelskamp Jaartal Doorloop termijnen in dagen Beslissingen > Uitstroom Instroom Gegrond Ongegrond Deels gegrond Overgedragen Niet-ontvankelijk Ingetrokken Ingetrokken na bemiddeling Ingetrokken ter zitting Afdoening na rogatoir verzoek Managementoverzicht Commissie van Toezicht P.I. De Karelskamp 2017 Beginvoorraad Instroom Uitstroom Doorlooptijd Gegrond Ongegrond Deels gegrond Overgedragen Niet-ontvankelijk Ingetrokken Ingetrokken na bemiddeling Ingetrokken ter zitting Afdoening na rogatoir verzoek eindvoorraad Kwartaal Kwartaal Kwartaal Kwartaal Totaal Jaarverslag CvT PI Almelo