Jaarverslag. Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Lelystad

Transcriptie

1 Jaarverslag 2018 Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Lelystad

2 Inhoudsopgave 1. Inrichting / Commissie van toezicht.... pag Cijfers.. pag De toezichthoudende taak... pag De adviestaak. pag De bemiddelingstaak.... pag De rechtsprekende taak.... pag Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen... pag Algemene conclusie.. pag Bijlagen pag. 13 Managementoverzicht 2018 Bijlage 1 Totaaloverzicht CvT Bureau Midden-Nederland 2018 Bijlage 2

3 Jaarverslag CvT PI Lelystad

4 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag over 2018 van de Commissie van Toezicht van de Penitentiaire Inrichting Lelystad. Hierin zullen de belangrijkste zaken die het afgelopen jaar zijn voorgevallen aan de orde komen. Ten aanzien van het aantal van de door onze Commissie van Toezicht in het afgelopen jaar ontvangen klachten en de wijze van afhandeling daarvan verwijs ik u graag naar de inhoud van dit verslag. drs. ing. ***, voorzitter Commissie van Toezicht Jaarverslag CvT PI Lelystad

5 1) Inrichting Naam: Penitentiaire Inrichting Lelystad Bestemming: huis van bewaring, gevangenis en beperkt beveiligde inrichting (BBI) Aantal detentieplaatsen: maximale capaciteit 616 De Commissie van toezicht - Voorzitter: drs. ing. ***, lid sinds 1 oktober 2005 en vanaf 2 november 2015 benoemd als voorzitter. - Voorzitter beklagcommissie: mr. ***, lid sinds 1 januari 2012 en per die datum eveneens benoemd als voorzitter van de beklagcommissie. - Overige leden, te weten: o dhr. mr. ***, lid sinds 1 september 2005 o dhr. mr. ***, lid sinds 1 mei 2006 o mw. mr. drs. ***, lid sinds 20 juli 2010 o mw. ***, lid sinds 20 juli 2010 o dhr. ***, lid sinds 16 augustus 2012 o dhr. drs. ***, lid sinds 1 april 2015 o dhr. mr. ***, lid sinds 1 april 2015 o mw. mr. ***, lid sinds 1 januari 2016 o mw. ***, lid sinds 22 november Van de commissie van toezicht maken deel uit een advocaat, een medicus, een rechter en een deskundige uit de kring van het maatschappelijk werk. - Gedurende het verslagjaar zijn mw. mr. *** en mw. *** als ambtelijk secretaris aan de commissie verbonden geweest. - In 2018 heeft één van de leden de commissie verlaten. Dhr. *** heeft de commissie per 21 juni 2018 verlaten. - In 2018 heeft de commissie één nieuw lid aangetrokken. Mw. *** is in november 2018 tot de commissie toegetreden. - In het kader van de deskundigheidsbevordering van de commissie hebben de voorzitter, leden en secretarissen verschillende bijeenkomsten en cursussen bijgewoond gedurende het verslagjaar: Ook op de Landelijke Themadag commissies van toezicht, georganiseerd door de Klankbordgroep, was de commissie vertegenwoordigd. Jaarverslag CvT PI Lelystad

6 2) Cijfers (info uit het managementoverzicht Klaver, cijfers kunnen afwijken) In 2018 zijn er 891 klaagschriften ingediend, waarvan 168 rogatoire verzoeken. Hieronder volgt een overzicht van de in 2018 ingediende klachten, per onderwerp. Onderwerpen Aantal Activiteiten (arbeid) 18 Activiteiten (diversen) 13 Activiteiten (luchten) 4 Activiteiten (sport) 5 Bewegingsvrijheid 6 Bejegening 36 Compensatie 3 Contact buitenwereld (bellen) 8 Contact buitenwereld (bezoek) 21 Contact buitenwereld (post) 6 Controle 2 Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat 44 Disciplinaire straf 120 Eisen verblijfsruimte 9 Geweld 3 Informatie/procedure 114 ISD (interv + beh) 2 Onbekend 2 Ordemaatregel 21 Persoonlijke voorwerpen 62 Regime 6 Rekening courant/zak- en kleedgeld 43 Rogatoir verzoek 168 Schadeverhaal 1 Selectie/overplaatsing (extern) 23 Selectie/overplaatsing (intern) 10 Transport 2 Verlaten inrichting 34 Verzorging (diversen) 23 Verzorging (godsdienst, levensovertuiging) 4 Verzorging (medische) 45 Verzorging (persoonlijke) 25 3) De toezichthoudende taak De maandcommissaris heeft meerdere malen contact gehad met vertegenwoordigers van de Gedeco. Ook heeft een aantal commissieleden, met enige regelmaat, een vergadering van de Gedeco bijgewoond. Voorts heeft de maandcommissaris minimaal één keer per maand de isoleerafdeling bezocht. Binnen de vergadering van de commissie is onder meer over de volgende onderwerpen gesproken. Jaarverslag CvT PI Lelystad

7 Problemen winkel Sinds september 2017 voorziet de winkel in PI Lelystad meerdere vestigingen van boodschappen. Behalve aan gedetineerden binnen de inrichting, levert de winkel tevens aan gedetineerden in de PI Heerhugowaard (locatie Zuyder Bos), in de PI Zwaag, in de PI Almere en in de PI Haaglanden (locatie Scheveningen). In het verslagjaar is geconstateerd dat er nog steeds problemen met de winkel waren, onder meer door de onervarenheid van het personeel en onkunde van bepaalde systemen. De medewerkers hebben inmiddels bijscholing gehad en er is meer personeel ingezet. Ondanks dat er hard is gewerkt om de problemen op te lossen, heeft dit nog niet tot het gewenste resultaat geleid. De onvrede over de winkel is merkbaar onder de gedetineerden en het personeel en is terug te zien in de klachten die de commissie het afgelopen jaar heeft ontvangen. De winkel is het afgelopen jaar verbouwd en uitgebreid en op 3 september 2018 is de nieuwe winkel geopend. Bijstand door advocaten Afgelopen jaar was wederom merkbaar dat steeds meer gedetineerden worden bijgestaan door een advocaat tijdens de behandeling van hun klachten. Enkele leden hebben in hun hoedanigheid als maandcommissaris gemerkt dat klachten waarin advocaten zijn gesteld vaak niet bemiddelbaar zijn. Dit is terug te zien in het beperkte aantal klachten dat is ingetrokken door bemiddeling van de maandcommissaris. Tijdens de beklagzittingen is de toename van bijstand door advocaten tevens zichtbaar. Dit heeft tot gevolg dat meer klachten op zitting worden behandeld en er vaker beroep in wordt gesteld tegen de uitspraken van de beklagcommissie. In 2017 heeft de commissie al afgesproken om in de gaten te houden of de adviezen van de advocaten tot handhaven van de klacht niet alleen zijn ingegeven vanuit financieel oogpunt van de advocaat. Als de commissie steeds bij dezelfde advocaat constateert dat deze adviseert tot handhaving, terwijl de maandcommissaris in het gesprek met de klager heeft gemerkt dat klager zelf bereid is tot het vinden van een interne oplossing, dan zal de commissie met de betrokken advocaat hierover in gesprek gaan. In uiterste gevallen zal dit ook gemeld kunnen worden bij de orde van advocaten. In 2018 zijn deze maatregelen vooralsnog niet nodig geweest. Positie maandcommissaris De commissie heeft naar aanleiding van een artikel in Sancties, 2017/40, de positie van de maandcommissaris besproken tijdens de vergadering. Hierbij zijn afspraken gemaakt over de situatie waarin de maandcommissaris een gedetineerde heeft bezocht in het kader van zijn klacht en de maandcommissaris vervolgens onderdeel uitmaakt van de beklagcommissie die de klacht op de beklagzitting behandelt. Conform de afspraken deelt de voorzitter van de beklagcommissie aan de gedetineerde mee dat het betreffende lid hem als maandcommissaris heeft bezocht. De voorzitter vraagt aan de gedetineerde of hij hier bezwaar tegen heeft. Indien de gedetineerde aangeeft hier bezwaar tegen te hebben, zal het lid geen onderdeel uitmaken van de beklagcommissie en zal hij of zij tijdens de behandeling van de klacht niet aanwezig zijn. Deze afspraak is vastgelegd in het werkdocument van de commissie. Tot op heden is het niet voorgekomen dat een gedetineerde bezwaar had tegen de aanwezigheid van de maandcommissaris. Jaarverslag CvT PI Lelystad

8 Beperkte afgifte van ifzo-indicaties De commissie constateert dat er geen, of althans bijna geen, ifzo-indicaties meer worden afgegeven door de inrichtingspsychologen in de PI Lelystad. Indien er geen zorgvraag ligt, wordt een dergelijke indicatie niet meer afgegeven. Dit heeft tot gevolg dat minder gedetineerden in aanmerking komen voor plaatsing in een beschermd wonen-omgeving. Isoplaatsingen In november 2018 is één van de leden aangewezen om toezicht te houden op de plaatsingen in de isoleercel. Dit houdt in dat de isoleerafdeling frequent wordt bezocht en de isoplaatsingen gemonitord worden. De commissie heeft dit besloten naar aanleiding van de constatering dat er nog steeds veelvuldig gebruik wordt gemaakt van de isoleercel. De frequente isoplaatsingen zijn ook het afgelopen jaar een punt van aandacht geweest. Sluiting inrichtingen De sluiting van de inrichtingen in Almere, Zwaag en Zeist heeft merkbare gevolgen gehad voor de PI Lelystad. Er is veel nieuw personeel binnengekomen, in het bijzonder vanuit de PI Almere. De Commissie van Toezicht constateert dat dit naar omstandigheden goed is verlopen. Met ingang van 1 oktober 2018 is Ruut Bernsen aangetreden als de vestigingsdirecteur van de PI Lelystad. De heer Bernsen volgt Obe Veldman op. De heer Veldman is met ingang van 1 oktober 2018 werkzaam als vestigingsdirecteur in JC Zaanstad. Capaciteit Door de voornoemde sluitingen van meerdere inrichtingen is er een flinke toename in het aantal gedetineerden zichtbaar. De capaciteit is hierdoor aan het einde van 2018 opgelopen tot 606 gedetineerden. Door deze toename zijn een aantal gedetineerden van een eenpersoonscel naar een dubbelcel verplaatst. Een aantal gedetineerden heeft dit geweigerd, hetgeen tot een toename in het aantal isoplaatsingen heeft geleid. Ook zijn een aantal arrestanten uit protest in honger- en dorststaking gegaan. Deze problemen waren echter niet van langdurige aard. De inrichting heeft halverwege oktober 2018 een Huis van Bewaring opgenomen. Er waren 60 plekken voor het Huis van Bewaring gereserveerd voor de gedetineerden uit de PI Almere. Het Huis van Bewaring is vooralsnog tijdelijk in de PI Lelystad gepositioneerd. Verder is naast de overvolle bezetting een duidelijke toename aan verwarde personen zichtbaar. Met name op de EZV afdeling heeft het personeel gemerkt dat er veel verwarde mensen zijn. Mediaberichten over middelengebruik Het afgelopen jaar zijn er in media berichten naar buiten gekomen over frequent middelengebruik in verschillende inrichtingen. Hoewel er geen berichten in de media zijn verschenen ten aanzien van de PI Lelystad, blijft de invoer en het gebruik van drugs een aanzienlijk probleem in de inrichting waarvoor continue aandacht blijft. Jaarverslag CvT PI Lelystad

9 Overlijden gedetineerde In september 2018 is een gedetineerde die terugkeerde naar de PI Lelystad na afloop van zijn verlof op het terrein van de PI Lelystad onder natuurlijke omstandigheden overleden. Zowel de inrichting als de commissie betreurt deze gebeurtenis. De commissie is goed voorgelicht door de directie met betrekking tot deze gebeurtenis en waardeert de openheid van zaken die hierin is gegeven. 4) De adviestaak De commissie blijft de motivering van schriftelijke beslissingen een belangrijk punt van aandacht vinden. De commissie heeft de directie het afgelopen jaar wederom geadviseerd om de beslissingen van de directie schriftelijk, voldoende gemotiveerd en tijdig aan gedetineerden kenbaar te maken. Voorts heeft de commissie de directie gewezen op de frequente plaatsingen in de isoleercel in het verslagjaar. De commissie begrijpt dat de toename in het aantal personeelsleden en gedetineerden afkomstig van andere inrichtingen de nodige onrust heeft veroorzaakt binnen de inrichting waardoor ordemaatregelen en disciplinaire straffen frequent zijn voorgekomen. De commissie wijst de directie er desalniettemin op dat plaatsing in een isoleercel vanwege de negatieve gevolgen terughoudend toegepast dient te worden. 5) De bemiddelingstaak Werkwijze maandcommissaris 1. De maandcommissaris bezoekt minimaal 2 keer per maand de inrichting. 2. De administratie verzendt de door haar ontvangen klaagschriften, die voor bemiddeling in aanmerking komen, aan de maandcommissaris. 3. De maandcommissaris bezoekt -indien gewenst- de vestigingsdirecteur alvorens het gesprek met de gedetineerde plaatsvindt, en stippelt ter plekke een route door de inrichting uit. 4. De maandcommissaris bezoekt -indien wenselijk- gedetineerden die in de strafcel verblijven. Voorts besteedt de maandcommissaris tijdens zijn of haar bezoek aandacht aan de signalerende taak en is alert op zaken die binnen de commissievergadering besproken zijn of besproken dienen te worden. 5. De maandcommissaris stimuleert de gedetineerden om problemen in de inrichting op een zo laag mogelijk niveau op te lossen; in eerste instantie op de afdeling waar het probleem speelt. De maandcommissaris verwijst zo nodig naar de beklagcommissie of de Gedeco. De maandcommissaris probeert zoveel mogelijk de problemen, die met de gedetineerden zijn besproken, direct op te lossen door contact op te nemen met de verantwoordelijken. Belangrijke en/of structurele problemen worden in de vergadering van de Commissie besproken. 6. De maandcommissaris brengt tevens een bezoek aan het afdelingshoofd en/of de vestigingsdirecteur. De klacht wordt dan besproken. Vervolgens vindt terugkoppeling naar de gedetineerde plaats. Jaarverslag CvT PI Lelystad

10 7. De maandcommissaris maakt van zijn of haar bevindingen zo spoedig mogelijk een verslag en zendt dit de secretaris toe. 8. De secretaris voegt een kopie van het verslag bij de stukken voor de eerstvolgende vergadering van de Commissie. 9. Indien nodig, volgt er na het bezoek van de maandcommissaris een schriftelijke reactie aan de gedetineerde. 10. De secretaris onderneemt actie voor klachten waarvan uit het verslag blijkt dat bemiddeling niet is gelukt. Deze klachten worden op een eerstvolgende beklagzitting gepland en er worden inlichtingen opgevraagd bij de directie. Daarbij worden zowel klager als directie van de geplande zittingsdatum op de hoogte gesteld. 11. De maandcommissaris probeert tijdens zijn of haar bezoek aan de inrichting de sfeer waar te nemen door de afdelingen te bezoeken, rond te lopen en te praten met zowel het personeel als de gedetineerden. Hiertoe zorgt de maandcommissaris dat alle afdelingen binnen de inrichting, inclusief de isoleerafdeling, ten minste één keer in de maand door hem worden bezocht. In 2018 heeft de maandcommissaris 38 klachten kunnen bemiddelen. Klachten worden als bemiddeld door de maandcommissaris beschouwd als uit het verslag van de maandcommissaris duidelijk valt op te maken dat ze bemiddeld zijn. Voorts zijn er 232 klachten ingetrokken dan wel als ingetrokken beschouwd. Klachten worden als ingetrokken beschouwd als een gedetineerde, nadat hij een klacht heeft ingediend, met ontslag gaat of wordt overgeplaatst naar een andere inrichting. De gedetineerde krijgt dan een brief met daarin de vraag of hij zijn klacht nog wil handhaven. Als de gedetineerde niet reageert binnen de gestelde termijn, dan wordt zijn klacht als ingetrokken beschouwd. 6) De rechtsprekende taak Mr. *** is voorzitter van de beklagcommissie. Voorts treden mr. ***, mr. ***, mr. *** en mr. *** op als plaatsvervangend voorzitter. Er wordt bij toerbeurt voorgezeten. De overige leden van de commissie van toezicht treden afwisselend op als leden van de beklagcommissie. De beklagcommissie houdt minimaal twee keer per maand zitting. Daarnaast worden er extra rogatoire zittingen ingepland om te voorkomen dat de gewone zittingen te snel vollopen. Het afgelopen jaar zijn er, inclusief de rogatoire zittingen, in totaal 25 beklagzittingen gehouden. Indien er sprake is van meerdere in één klaagschrift aangevoerde onderwerpen, waarover een gedetineerde zich wenst te beklagen, dan worden deze onderwerpen als afzonderlijke klachten aangemerkt. Een ontvangen klaagschrift dat voor behandeling op een beklagzitting in aanmerking komt, wordt direct op een beklagzitting ingepland en klager (en zijn eventuele advocaat) en de directie worden daarover schriftelijk geïnformeerd. Klachten met het onderwerp disciplinaire straf, verlof en degradatie komen in beginsel direct in aanmerking voor behandeling op een beklagzitting. Jaarverslag CvT PI Lelystad

11 Klager (en zijn eventuele advocaat) en het directielid worden gelijktijdig binnengelaten in de ruimte waarin de beklagzitting zal worden gehouden. Tijdens de zitting worden klager en zijn eventuele advocaat in de gelegenheid gesteld om de klacht(en) toe te lichten, waarna de directie de mogelijkheid krijgt om daarop te reageren. Aansluitend beraadslaagt de beklagcommissie buiten aanwezigheid van partijen. Vervolgens deelt de voorzitter mondeling de beslissing van de beklagcommissie aan partij mede, onder aanzegging van de beroepsmogelijkheid bij de RSJ. Indien een zaak zich niet leent voor een mondelinge uitspraak dan wordt er schriftelijk uitspraak gedaan. Indien er beroep wordt ingesteld bij de RSJ, wordt de mondelinge uitspraak uitgewerkt in een schriftelijke beslissing. Er zijn in totaal 418 klachten afgedaan door de beklagcommissie op dan wel buiten zitting. Voorts hebben er 154 rogatoire verhoren plaatsgevonden. Inzake 95 klachten was betrokkene niet-ontvankelijk in zijn beklag. Inzake 113 klachten volgde een ongegrondverklaring. Inzake 56 klachten volgde een (deels) gegrondverklaring. In 42 van de (deels) gegrond verklaarde klachten volgde een tegemoetkoming. De tegemoetkomingen bestonden uit het toekennen van een geldbedrag variërend van 5 tot 150 en eenmaal uit het toekennen van een extra bezoekmoment zonder toezicht. Er zijn 78 klachten overgedragen aan een andere commissie van toezicht dan wel een andere instantie die bevoegd is om de klacht in behandeling te nemen. In het merendeel van de zaken die op zitting zijn behandeld werd bijstand verleend door een advocaat. Klachtencommissie 2018 Afdoening na rogatoir verzoek 154 Gegrond 9 Deels gegrond 5 Gegrond met compensatie 36 Deels gegrond met compensatie 6 Ingetrokken 227 Ingetrokken na bemiddeling 38 Ingetrokken ter zitting 3 Ingetrokken met compensatie 3 Niet ontvankelijk 95 Ongegrond 113 Overgedragen 78 Openstaand 124 Totaal 891 In dit verslagjaar is er 21 keer beroep gesteld bij de RSJ, 6 keer door de directie en de overige keren door de klager. Van het totaal aantal beroepen is één beroep gegrond, zijn 6 beroepen ongegrond en 3 beroepen niet ontvankelijk verklaard. Eén beroep is ingetrokken en 10 beroepen staan nog open. Jaarverslag CvT PI Lelystad

12 Beroepscommissie 2018 Gegrond met compensatie 1 Deels gegrond -- Ongegrond 6 Niet ontvankelijk 3 Ingetrokken 1 Openstaand 10 Totaal 21 7) Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen In 2018: o is een streng rookbeleid ingegaan in de inrichting, waarbij enkel op cel mag worden gerookt met de celdeur gesloten; o zijn de telefoontarieven verlaagd; o is in de gehele inrichting digitaal winkelen ingevoerd. Dit is later in het jaar tijdelijk stopgezet omdat de werkprocessen landelijk niet op orde bleken te zijn; o zijn een aantal cellen beschikbaar gesteld voor politie arrestanten; o heeft er een incident met een poederbrief plaatsgevonden. Alle noodzakelijke voorschriften zijn in acht genomen en de inrichting is hermetisch afgesloten. Dit bleek loos alarm te zijn. 8) Algemene conclusie De commissie heeft een positief beeld van de inspanningen die de directie en het overige personeel binnen de inrichting levert teneinde het verblijf van gedetineerden goed te laten verlopen. Tenslotte merkt de commissie op dat, net als voorgaande jaren, de directie ook afgelopen jaar ervoor heeft gezorgd dat de commissieleden zich tijdens vergaderingen regelmatig door verschillende personen heeft kunnen laten voorlichten over uiteenlopende onderwerpen. Daarnaast heeft de directie de commissieleden uitgenodigd om aanwezig te zijn bij verschillende voorlichtingsbijeenkomsten en bijzondere activiteiten. Hieruit blijkt niet alleen de betrokkenheid van de commissie, maar ook dat de directie de commissie goed op de hoogte houdt van hetgeen er in de inrichting speelt. Jaarverslag CvT PI Lelystad

13 9) Bijlagen - Managementoverzicht Totaaloverzicht CvT Bureau Midden-Nederland 2018 Jaarverslag CvT PI Lelystad

14 2018 begin- VOO Instroom uitstroom doorloop gegrond ongegrond deels overgedragen niet ingetrokken ingetrokken na ingetrokken ter afdoening na eind rraad tijd gegrond ontvankelijk bemiddeling zitting rogatoir verzoek voorraad januari februari maart le kwartaal april mei juni ekwartaal juli augustus september ekwartaal oktober november december ekwartaal Totaal /02/ :47 Managementoverzîcht per afdeling - werkvoorraden CvT Bureau Midden-Nederland - Pl. Lelystad <Overige klachten waarbij er geen afdeling is opgevoerd> Uitstroom

15 DZ HK Intermetzo Lelystad $ NM $ NS S Oostvaard PBC Totaaloverzicht CvT Bureau Midden-Nederland 201$ - Beklagcom missie inrichting Doorloop termijnen in dagen Beslissingen Niet Afdoening Ongegro Deels Overged Ingetrokken na Ingetrokken Uitstroom 0-10 nov >60 Gegrond ontvank Ingetrokken na rogatoir verzoek nu gegrond ragen elijk bemiddeling ter zitting ds Totaal Tuesday 19 Feb :39 Toon printbare verie )ihri Y&rwrtn i.-n iipp wirri