Jaarverslag Commissie van toezicht bij de Rijks Justitiële Jeugdinrichting, locatie De Hunnerberg te Nijmegen

Transcriptie

1 Jaarverslag 2018 Commissie van toezicht bij de Rijks Justitiële Jeugdinrichting, locatie De Hunnerberg te Nijmegen Commissie van Toezicht bij de Rijks Justitiële Jeugdinrichting, locatie De Hunnerberg te Nijmegen

2 Inhoudsopgave 1. Inrichting De commissie van toezicht Samenstelling van de commissie van toezicht Werkwijze werving nieuwe leden Cijfers De toezichthoudende taak De vergadering Onderwerpen die in het verslagjaar nader zijn belicht De adviestaak De bemiddelingstaak Het maandcommissariaat De bemiddeling De rechtsprekende taak Cijfermatig overzicht Doorlooptijden Rogatoir verhoor Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen Afgelegde bezoeken Conclusie... 9 Bijlagen:... Overzicht soorten klachten per onderwerp KLAVER...10 Aantal klachten en hun beoordeling over de afgelopen zes verslagjaren 11 Managementoverzicht KLAVER...11 Bezettingspercentage JJI De Hunnerberg

3 1. Inrichting De Hunnerberg is een (locatie van de rijks) justitiële jeugdinrichting waar in geslotenheid maximaal 72 jongeren verblijven. De inrichting heeft 35 kort traject plaatsen, 29 lang traject plaatsen en 8 beperkt beveiligde lang traject plaatsen (voorheen de kleinschalige voorziening). De Hunnerberg is sinds juli 2015 samengevoegd tot de Rijks Justitiële Jeugdinrichting, samen met De Hartelborgt en Den Hey- Acker De commissie van toezicht Samenstelling van de commissie van toezicht Op 1 januari 2018 bestond de commissie van toezicht uit zeven leden en werd bijgestaan door de secretaris. De voorzitter van de commissie was tevens voorzitter van de beklagcommissie. Per 27 augustus 2018 heeft de voorzitter, mevrouw mr. W.J. Vierveijzer, de commissie van toezicht verlaten en is mevrouw mr. S.C.M. Vugts aangesteld als voorzitter van de commissie. Op 24 januari 2018 is mevrouw drs. H.M. Govers (gedragswetenschapper) als lid toegetreden tot de commissie. Op 1 augustus 2018 is de heer mr. M. Rietveld (rechter) als lid toegetreden tot de commissie. De (plv.) voorzitters van de beklagcommissie zijn de heer mr. dr. T. Kraniotis (tevens plv. voorzitter van de commissie), de heer mr. M. Rietveld en mevrouw mr. C.H.W. Janssen. De commissie van toezicht bestaat inmiddels uit acht leden. Op 1 januari 2018 was de commissie als volgt samengesteld: Naam Functie binnen cvt Lid sinds: Functie in dagelijks leven Mw. mr. W.J. Vierveijzer Voorzitter commissie tevens voorzitter beklagcommissie 1 oktober 2010 Rechter rechtbank Gelderland Dhr. mr. dr. T. Kraniotis Plv. voorzitter beklagcommissie 1 april 2007 Rechter rechtbank Oost-Brabant Dhr. J. Coldewijn Lid 1 januari 2016 Voormalig maatschappelijk werker Dhr. H.W. Nijman Lid 1 maart 2016 Supervisor/opleider Mw. H. Leenders Lid 1 april 2004 Voormalig reclasseringswerker Mw. mr. C.H.W. Janssen Lid 1 april 2007 Advocaat Mw. mr. S.C.M. Vugts Lid tevens plaatsvervangend voorzitter commissie 1 februari 2014 Haptotherapeut en jurist 3

4 Het secretariaat van de commissie werd in het verslagjaar uitgevoerd door mevrouw M.D. Willems-de Schouwer, verbonden aan de rechtbank Gelderland Werkwijze werving nieuwe leden De werkwijze die tot nu toe werd gevolgd bij de werving van nieuwe leden is als volgt: De leden bespreken in de vergadering het profiel van een nieuwe kandidaat. De leden gaan in hun netwerk op zoek naar een vervanger. Soms worden spontane verzoeken tot toetreden ingediend. Zodra zich een kandidaat-opvolger heeft aangediend, heeft de kandidaat een gesprek met drie leden van de commissie. Na het gesprek wordt in de vergadering van de commissie besloten of de kandidaat kan en wil toetreden tot de commissie van toezicht. Nieuwe commissieleden worden ingewerkt door ervaren leden. Het nieuwe lid loopt enkele keren mee met ervaren leden tijdens het verrichten van de werkzaamheden, zoals maandcommissariaat, beklagzitting en bemiddeling, en krijgt vanuit de inrichting een inwerkprogramma aangeboden. Het nieuwe lid kan op die manier goed geïnformeerd met de werkzaamheden van de commissie van toezicht aanvangen. 2. Cijfers Het aantal gehouden beklagzittingen voor 2018 bedraagt 11 Het aantal bezette plaatsen per 1 juli van het verslagjaar bedraagt (vlg. schema pag. 12) Het aantal contacten met het Jongerenberaad 10 Het aantal medische klachten van organisatorische aard 0 Het aantal klachten van medisch inhoudelijke aard 1 Het aantal bemiddelde/opgeloste medische zaken De toezichthoudende taak De commissie van toezicht verricht haar toezichthoudende taak door tijdens de maandcommissariaten de afdelingen te bezoeken en daar te praten met jongeren en personeelsleden. Buiten het vaste maandcommissariaat worden, op andere momenten in de week, bezoeken afgelegd, waarbij ook andere organisatie onderdelen worden bezocht. Daarnaast is er maandelijks een vergadering van de commissie van toezicht met de inrichting De vergadering De commissie heeft in het verslagjaar elf keer vergaderd. De vergadering vindt in beginsel plaats op de donderdagmiddag, aansluitend op de beklagzitting. De heer H. Nijenhuis trad namens de directie op als vaste vertegenwoordiger van de directie bij de commissievergaderingen. 4

5 Tot de vaste agendapunten behoorden: 1. Opening 2. Vaststelling notulen vorige vergadering - actiepuntenlijst 3. Ingekomen stukken en mededelingen 4. Mededelingen directie 5. Verslagen maandcommissaris 6. Verslag klachtencommissie 7. Wat verder ter tafel komt en rondvraag 8. Sluiting Met de directie is overleg gevoerd over actuele aandachtspunten voor de inrichting en de wijze waarop deze zaken in de praktijk doorwerken. Hierbij waren de rechtspositie van de jeugdigen, eigen observaties, de contacten met de jongeren en personeel en informatie vanuit het jongerenberaad leidend. De navolgende onderwerpen zijn in de vergaderingen van de commissie van toezicht met de directie in dit kader in het verslagjaar 2018 met name aan de orde geweest: 1. Het melden van afzonderingen langer dan 24 uur: Evenals in het verslagjaar 2016 is met de directie gesproken over de verplichting van de inrichting om de commissie te informeren over plaatsingen in afzondering wanneer deze langer dan 24 uur duren. Afgesproken is toen dat er in de afzondering lijsten met namen van de maandcommissarissen en telefoonnummers/ adressen komen te hangen zodat het personeel de dienstdoende maandcommissaris en het secretariaat kan informeren. In de praktijk is gebleken dat de commissie niet op de juiste wijze wordt geïnformeerd: de melding wordt enkel doorgegeven op het algemene e- mailadres van de commissie van toezicht en de dienstdoende maandcommissaris wordt niet bericht. De commissie heeft dit onderwerp regelmatig in de vergadering besproken en zal hier het komende verslagjaar verder aandacht aan besteden. 2. Zelfbedieningsportaal voor justitiabelen (ZBJ): De commissie heeft in het verslagjaar 2017 aangegeven benieuwd te zijn hoe de uitrol van ZBJ in het jaar 2018 gaat verlopen en dit te volgen. In juni 2018 heeft de commissie hierover een presentatie gehad, omdat er in september 2018 zou worden gestart met ZBJ. Uiteindelijk is in het verslagjaar 2018 echter nog niet gestart met ZBJ en zal dit waarschijnlijk in februari/maart 2019 gaan gebeuren. De commissie zal het komende verslagjaar de uitrol van ZBJ volgen. 3. Verstrekken beklagformulieren: Naar aanleiding van klachten van jongeren is gebleken dat er soms geen beklagformulieren worden uitgereikt als de jongeren hierom vragen. De jongeren hebben wel toegang tot het beklagformulier, maar soms wordt dit vanuit pedagogisch oogpunt niet direct gegeven. Afgesproken is dat de beklagformulieren vanaf 1 november van dit jaar vrij beschikbaar op alle groepen liggen. Dit zal een half jaar worden gedaan en dan zal er bij de inrichting geïnformeerd worden hoe het gaat en geëvalueerd worden. De commissie zal ook hier het komende verslagjaar aandacht aan besteden. 4. Personeelstekort door ziekte: Dit onderwerp in zeer regelmatig in de vergadering besproken en kan worden verdeeld in de volgende sub onderwerpen die veelvuldig aan bod zijn gekomen. De inrichting heeft inmiddels voldoende personeel geworven. a) Het niet doorgaan van verlof vanwege ziekte personeel: Vanwege personeelsgebrek door ziekte ging het begeleide verlof voor jongeren regelmatig niet door of werd het verlof ingekort. De jongeren klaagden hierover. Tevens is gebleken dat voor veel jongeren de verlofprocedure niet duidelijk was. De jongeren 5

6 krijgen van de groepsleiding te horen op welke datum en tijdstip zij op verlof mogen, maar vanwege personeelsgebrek gaat het verlof op korte termijn niet door of wordt het ingekort. Dit ligt erg gevoelig voor de jongeren. Naar aanleiding van de onduidelijkheid betreffende de procedure heeft de directie de verlofprocedure planmatig verlof opgesteld zodat de commissie, maar ook de jongeren een duidelijk beeld hebben hoe de procedure in elkaar steekt. De verlofprocedure is aan de commissie uitgereikt en is ook voor de jongeren beschikbaar. b) Het niet doorgaan van sport vanwege ziekte personeel: Door de jongeren werd geklaagd over uitval van sport vanwege personeelsgebrek. De VTV biedt twee keer in de week sport aan (2 keer 45 minuten sport volgens de BJJ). Daarnaast wordt bij lekker weer bijvoorbeeld voetbal aangeboden. Als er te weinig jongeren zijn die mee willen doen, gaat dit niet door: het is op vrijwillige basis. De andere keren kan het zijn dat de sportmomenten, als bijvoorbeeld fitness, niet door kunnen gaan. Hierbij speelt ook een rol dat dit gegeven moet worden door een gediplomeerde instructeur. Het twee keer in de week sporten, aangeboden door de VTV, gaat wel altijd door. Omdat hierover onduidelijkheid kon bestaan bij de jongeren zijn zij hiervan op de hoogte gesteld. Dat betekent dat er, vanuit VTV, een programma wordt gevolgd en men twee keer per week sport krijgt aangeboden. Het sporten vanuit onderwijs staat daar apart van. Het sporten vanuit VTV is geregeld in de BJJ: de jongeren hebben recht op tenminste twee maal driekwartier per week sport. Er wordt sport gegeven door onderwijs, sport vanuit VTV en sportmomenten ad hoc zoals bijvoorbeeld in het weekend op het sportveld. c) Kamerplaatsing jongeren vanwege personeelstekort: Door de jongeren werd veel geklaagd over extra kamerplaatsingen vanwege personeelstekort door ziekte. Door de inrichting is aan de jongeren een maaltijd aangeboden als tegemoetkoming voor de periode dat zij wegens personeelstekort, meer op kamer moesten verblijven. Tevens ontvangt de commissie vanuit de inrichting de Nieuwsbrieven waarin de zaken die op dat moment spelen binnen de inrichting worden toegelicht. Daarnaast ontvangt de commissie maandelijks een overzicht met daarin de opgelegde straffen en maatregelen. Vanaf oktober 2018 is het overzicht bij de viermaands rapportage uitgereikt Onderwerpen die in het verslagjaar nader zijn belicht: Cursus: Training BJJ In het verslagjaar 2018 heeft de commissie tezamen met de afdelingshoofden een cursusdag over de BJJ gevolgd. Hierbij is ook aan de orde gekomen hoe de commissie naar de beklagzaken kijkt en hoe de afdelingshoofden dat doen. Voorlichting Op de vergadering van 8 maart 2018 is een GZ-psycholoog geweest om de commissie van toezicht voor te lichten over stoornissen en psychiatrische zorg en behandeling in de Hunnerberg. Samenwerkruimten.nl/ veilig en digitaal werken Met ingang van 25 mei 2018 is de AVG van kracht geworden waarmee dezelfde privacywetgeving geldt in de hele Europese Unie. Besloten is om de commissies gebruik te laten maken van de applicatie eswf elektronische samenwerkingsfunctionaliteit. De commissie kan dan digitaal werken op samenwerkruimten door stukken voor vergaderingen en beklagzittingen op die site te plaatsen, waardoor mailen en het per post verzenden naar de leden van de commissie overbodig is en daarmee het risico op datalekken minimaal. In augustus 2018 is tijdens de vergadering uitleg gegeven over het project veilig & digitaal werken in de CvT s. Per september 2018 is de commissie gestart met het gebruik van samenwerkruimten.nl. De commissie loopt daarbij wel aan tegen de beperkte functionaliteit en werkbaarheid van deze site. 6

7 Aanschuiven leden CvT bij de teamvergaderingen In het verslagjaar 2018 zijn steeds wisselend twee leden van de commissie bij de teamvergaderingen in De Hunnerberg aangeschoven om over de werkzaamheden van de commissie te vertellen zodat de groepsleiders en pedagogisch medewerkers een beter beeld hebben van wat de commissie van toezicht doet. Het werd van beide kanten als nuttig ervaren. 4. De adviestaak Een aantal punten die ook onder het punt adviestaak zouden kunnen worden geschaard zijn hiervoor reeds besproken onder het punt toezichthoudende taak. Voor het overige werden in het verslagjaar door de commissie geen expliciete adviezen uitgebracht aan het Ministerie van Justitie, de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming, of andere instanties en personen. 5. De bemiddelingstaak 5.1. Het maandcommissariaat Alle leden van de commissie zijn bij toerbeurt maandcommissaris. Sinds april 2017 wordt de inrichting iedere week bezocht door de maandcommissaris. Er wordt een rooster opgesteld, waarbij om de week twee maandcommissarissen de inrichting bezoeken op de maandagavond. Daarbij is de ene maandcommissaris belast met het bemiddelen van de klachten en bezoekt de andere maandcommissaris alle groepen. Op de groepen wordt door de maandcommissaris gesproken met de jongeren en de groepsleiding. De maandcommissaris die belast is met het bemiddelen brengt de week erop ad hoc een bezoek aan de inrichting. De maandcommissaris maakt bij elk bezoek en van elk (bemiddelings-)gesprek een kort verslag. Hierbij worden bijzonderheden vermeld en vragen gesteld aan de directie. Ook wordt de sfeer op de groepen omschreven om voeling te houden met het wel en wee in de inrichting. De verslagen van de maandcommissaris worden besproken in de maandelijkse vergadering van de commissie van toezicht. Ook geeft de maandcommissaris de jongere waar nodig uitleg over de geldende regels. Soms bleek er sprake van een misverstand in de communicatie dat door de maandcommissaris kon worden verhelderd. Bij ieder bezoek aan de inrichting werd door het secretariaat een overzicht van lopende klachten aan de maandcommissaris verstrekt zodat eventuele vragen over lopende klachten direct kunnen worden beantwoord. Tevens ontvangt de maandcommissaris vanuit de inrichting een weergave van feiten bij het bemiddelen van een klacht. De maandcommissaris heeft dan een duidelijker beeld en overzicht van de door de jongere ingediende klacht De bemiddeling In beginsel dient een klacht na binnenkomst te worden doorgeleid aan de maandcommissaris om te onderzoeken of bemiddeling tot de mogelijkheden behoort. De commissie heeft zich op het standpunt gesteld dat niet alle klachten zich lenen voor bemiddeling. Dit betreft met name klachten, waarop de jongere zelf aangeeft geen behoefte aan bemiddeling te hebben of klachten waarin een advocaat zich heeft gesteld. Deze klachten worden meteen op zitting gezet. De overige klachten worden doorgestuurd naar de dienstdoende maandcommissaris voor bemiddeling. In het verslagjaar zijn 164 klachten voor bemiddeling naar de maandcommissaris gestuurd. Deze bemiddelingsverzoeken werden door een maandcommissaris behandeld, waarbij de jongere werd bezocht en met hem over de klacht werd gesproken. Indien het nuttig en mogelijk bleek, 7

8 werd de betrokken medewerker van de inrichting bij het gesprek betrokken of nadien door de maandcommissaris gesproken, om mogelijkerwijs tot een oplossing te komen. Dit heeft ertoe geleid dat in het verslagjaar 30 klachten zijn ingetrokken na bemiddeling. 6. De rechtsprekende taak In het verslagjaar zijn er 186 klachten ingediend. Dit is een stijging van 13,8 % ten opzichte van De commissie van toezicht heeft ervoor gekozen om de beklagzaken meervoudig te behandelen. De beklagzitting van januari is komen te vervallen omdat de beklagcommissie die dag een cursus BJJ heeft gevolgd. De klachtbehandeling wordt door de commissie als leerzaam ervaren en de betrokkenheid bij de besluitvorming binnen de beklagcommissie geeft de leden van de commissie van toezicht meer inzicht. Klager en directie worden voor een mondelinge behandeling van het beklag uitgenodigd. Bij kennelijk (on)gegronde of niet-ontvankelijke klachten worden deze buiten zitting door de voorzitter als alleensprekende beklagrechter afgedaan. Door de beklagrechters wordt steeds meer mondeling uitspraak gedaan om zo de jongere meteen duidelijkheid te geven in begrijpelijke taal. De manager primair proces, de heer H. Nijenhuis, treedt meestal op als vertegenwoordiger van de directie bij de beklagzittingen Cijfermatig overzicht In het verslagjaar werd in De Hunnerberg in totaal 186 maal beklag gedaan. Van de ingediende klachten zijn in het verslagjaar in totaal 59 klachten ingetrokken. De beklagcommissie heeft 25 klachten niet-ontvankelijk, 51 klachten ongegrond en 19 klachten gegrond verklaard. In de 28 klachten die nog open staan, zal in het jaar 2019 uitspraak worden gedaan De klachten die gegrond werden verklaard hadden betrekking op de oplegging van een disciplinaire straf, oplegging van een ordemaatregel, bewegingsvrijheid en verlaten inrichting. Ter zitting van de beklagcommissie werd veelal aan de klager gevraagd wat hij bij een eventuele gegrondverklaring een passende compensatie zou vinden. Dit om te bezien of aan klager een niet geldelijke tegemoetkoming kon worden toegekend. In de meeste gevallen werd door klagers aangegeven dat zij een geldelijke tegemoetkoming wilden ontvangen. Door de beklagcommissie werd in voorkomende gevallen aan dit verzoek gehoor gegeven. Bij de bepaling van de hoogte van de tegemoetkoming zocht de beklagcommissie aansluiting bij de richtlijnen hiervoor van de RSJ. In het verslagjaar werd viermaal door klager beroep ingesteld tegen een uitspraak van de beklagcommissie. De RSJ heeft het beroep in drie zaken ongegrond verklaard en in één zaak dient er nog uitspraak te worden gedaan door de RSJ. Door de directeur werd viermaal beroep ingesteld 8

9 tegen een uitspraak van de beklagcommissie. Een beroep is gegrond verklaard en twee beroepen zijn niet-ontvankelijk verklaard. In één beroep dient er nog uitspraak te worden gedaan door de RSJ Doorlooptijden De commissie heeft in het verslagjaar geconstateerd dat in 51 gevallen de wettelijke termijn van vier weken, welke termijn verlengd kan worden met vier weken, niet gehaald werd. Deze overschrijding had verschillende oorzaken, namelijk: duur van ontvangst van het verweerschrift; overplaatsing van klager waardoor deze eerst rogatoir gehoord moest worden; de situatie dat de klager in vrijheid was gesteld; verhindering van de raadsman Rogatoir verhoor De commissie heeft in het verslagjaar twee verzoeken tot rogatoir verhoor ontvangen van een andere inrichting. Een verzoek werd behandeld door de voorzitter van de beklagcommissie. Het procesverbaal werd opgemaakt en verzonden naar de verzoekende inrichting. Het andere verzoek werd retour gezonden omdat klager inmiddels was overgeplaatst naar een andere inrichting. 7. Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen 7.1. Afgelegde bezoeken De Landelijke Themadag voor commissies van toezicht op 5 november 2018 werd door de voorzitter, secretaris en enkele leden van de commissie bijgewoond. De voorzitters van de 3 locaties van de RJJI vergaderen op periodieke basis met elkaar en met de algemeen directeur B. van Els. 8. Conclusie De commissie van toezicht heeft in 2018 haar werkzaamheden op dezelfde (intensieve) wijze voortgezet als daar in 2017 een begin mee is gemaakt. Naar inschatting van de commissie heeft dit er toe geleid dat een vrij goed beeld bestaat van wat er in de inrichting speelt. Opvallend is dat het aantal klachten weliswaar nog wat lager is dan in 2016 maar toch weer is gestegen ten opzichte van De grote stijgers zijn klachten over bejegening, bewegingsvrijheid, straffen en maatregelen en het verlaten van de inrichting. Veel van deze klachten lijken samen te hangen met personeelstekorten en wijzigingen in het personeel. De commissie van toezicht heeft daar veel aandacht voor gehad en neemt zich voor dat in het komend verslagjaar te blijven doen. Een ander belangrijk aandachtspunt is het melden aan de commissie van afzonderingen > 24 uur. Opgemerkt is ook dat, hoewel het aantal klachten wat is toegenomen, de wettelijke doorlooptijden in meer gevallen gehaald zijn: dit jaar was in 51 gevallen de wettelijke termijn verstreken, terwijl dat in 2017 nog in 65 situaties zo was. Dit jaarverslag 2018 is vastgesteld op 8 april De secretaris, De voorzitter, mw. M.D. Willems-de Schouwer, mw. mr. S.C.M. Vugts 9

10 BIJLAGEN Overzicht soorten klachten per onderwerp Activiteiten (diversen) Activiteiten (lucht) Activiteiten (sport) Behandeling Bejegening Bewegingsvrijheid Contact buitenwereld (bellen) Contact buitenwereld (bezoek) Contact buitenwereld (post) Controle Disciplinaire straf Eisen verblijfsruimte 1 0 Geweld Informatie/ procedure Nog onbekend Ordemaatregel Persoonlijke voorwerpen Regime Rek.cour./zak- en kleedgeld Rogatoir verzoek Schadeverhaal Selectie / overplaatsing (extern) Selectie / overplaatsing (intern) Time-out Toezicht vervallen vervallen vervallen Transport vervallen vervallen vervallen Verlaten inrichting Verzorging (diversen) Verzorging (godsdienst) Verzorging (medische) Verzorging (persoonlijke) Totaal

11 Aantal klachten en hun beoordeling over de afgelopen zes verslagjaren Managementoverzicht Klaver Kw Kw Kw Kw Totaal

12 Bezettingspercentage JJI De Hunnerberg 2018 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec gem. totaal BBI 4,35 3,71 3,00 1,87 1,00 0,40 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1,25 NBI kort jongens NBI kort meisjes NBI lang jongens NBI lang meisjes 18,26 19,32 19,84 19,00 15,61 19,40 18,87 17,19 12,57 15,61 19,87 20,23 17,97 8,10 4,71 4,87 3,53 7,19 6,77 7,19 8,19 7,37 6,39 8,37 8,32 6,77 16,94 16,79 19,68 18,70 17,23 19,47 20,03 19,00 18,60 18,97 17,50 22,32 18,79 5,06 5,75 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 4,19 4,23 5,00 4,80 5,90 4,99 52,71 50,28 52,39 48,10 46,03 51,03 51,10 48,58 42,77 45,97 50,53 56,77 49,76 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 BBI NBI kort jongens NBI kort meisjes NBI lang jongens NBI lang meisjes 0,00 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec gem. totaal 12