Commissie van Toezicht. Bij de Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard, vestigingen Zuyder Bos en Amerswiel. Jaarverslag 2014

Transcriptie

1 Commissie van Toezicht Bij de Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard, vestigingen Zuyder Bos en Amerswiel Jaarverslag 01

2 Inhoudsopgave Voorwoord van de voorzitter Inrichting.... Cijfers Toezichthoudende taak.... Adviestaak.... Bemiddelingstaak Rechtsprekende taak... 9

3 Jaarverslag 01 van de Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard, Voorwoord van de voorzitter De invoering van het programma Dagprogramma, Beveiliging en Toezicht op maat (hierna DBT) en de aankomende sluiting van diverse gevangenissen en huizen van bewaring hebben in 01 de gemoederen bezig gehouden. In maart 01 is het programma DBT ingevoerd. Gedetineerden worden in een basisprogramma (rood) of basis-plus programma (groen) geplaatst, afhankelijk van hun inzet en gedrag. Aanvankelijk is er voor gekozen de gedetineerden per programma bij elkaar te zetten. Dit leverde echter veel verplaatsingen van gedetineerden op omdat bij elke promotie of degradatie de gedetineerde naar een andere afdeling werd geplaatst. Dit leidde tevens tot veel klachten. Na verloop van tijd is hiervan afgestapt en bleven de gedetineerden, ook als zij promoveerden of degradeerden, op dezelfde afdeling. In het september 01 is de locatie Westlinge gesloten en zijn 6 gedetineerden van deze locatie overgeplaatst naar Amerswiel. Hierdoor moest een deel van de bewoners van Amerswiel terug naar Zuyder Bos. Dit heeft veel onvrede veroorzaakt bij de betrokkenen, zowel bij degenen die overkwamen uit Westlinge als bij degenen die terug moesten naar Zuyder Bos. Daarnaast is er veel onzekerheid en onrust onder het personeel, omdat een deel van hen wegens de landelijke bezuinigingen hun baan zullen verliezen. Onder de gedetineerden wordt voor sommige personeelsleden een solidariteitsactie gehouden, omdat zij deze mensen niet graag weg zien gaan. Een positief project is het zelfredzaamheidsproject, dat is gestart op de afdeling E1 van Zuyder Bos en waarbij een aantal gedetineerden zelfstandig functioneert, dus zelf naar activiteiten gaat en zelf kookt, schoonmaakt en de afdeling bestiert. Hoewel 01 kan worden bestempeld als een rumoerig jaar, waarin directie, gedetineerden en de commissie van toezicht veel voor hun kiezen kregen, was het ook een jaar waarin ook veel opgebouwd kon worden. De voorzitter, mei 01 3

4 Jaarverslag 01 van de Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard, 1. Inrichting De Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard bestaat uit de vestigingen Westlinge, Zuyder Bos en Amerswiel. De vestigingen Zuyder Bos en Amerswiel vallen onder één Commissie van Toezicht. Amerswiel heeft een capaciteit van 89 gedetineerden 1. Zuyder Bos was met uitzondering van de afdelingen D0 en D1 een gevangenis voor mannen met regime van algehele gemeenschap en normaal beveiligingsniveau. Na de invoering van het programma DBT is de bestemming gewijzigd. Zuyder Bos wordt, m.u.v. afdeling D0 en D1, een gevangenis met een regime van beperkte gemeenschap. D0 en D1 zijn zowel gevangenis als huis van bewaring met regime van beperkte gemeenschap. Voor de huisjes A tot en met E van Amerswiel geldt een regime van algehele gemeenschap met beperkt beveiligingsniveau. De huisjes F tot en met K hebben een zeer beperkt beveiligingsniveau. De totale capaciteit bedraagt gedetineerden. De commissie van toezicht Samenstelling: - Voorzitter mw. mr. A.M.M. van Leuven, lid sinds 1 oktober Leden, te weten: Dhr. P.J.M.J. Hoogenbosch, lid sinds 1 april 001, Dhr. J.L.M. Schouten, lid sinds 1 april 001, Mw. dr. K.W. van Hulst, lid sinds 1 maart 00, Mw. mr. W.C. Oosterbroek, lid sinds oktober 006, Dhr. mr. R.P.H. de Granada, lid sinds april 009, Mw. L.M. Ainchil, lid sinds september 009, Dhr. P.N.J. Guldenaar, lid sinds januari 0, Dhr. E.J. Brommet, lid sinds januari 0 en Mw. mr. L.Th. Kastelein, lid sinds december 0, Mw. mr. M.E. Allegro, lid sinds 1 januari 01 Mw. mr. E.M. Devis, lid sinds 1 maart 01 en - Van de commissie van toezicht maken onder meer deel uit: Leden van de rechterlijke macht, juristen, van wie één advocaat, een arts, een maatschappelijk werker. - Mw. drs. F.M. Bressers is als ambtelijk secretaris aan de commissie verbonden. Ledenwerving: In het verslagjaar 01 zijn geen nieuwe leden geworven. Deskundigheidsbevordering: De deskundigheid van de Commissie van Toezicht wordt naar onze mening niet alleen vergroot door het volgen van cursussen. Ook via contacten met de verschillende personeelsafdelingen van de inrichting, met ketenpartners en met andere inrichtingen neemt de deskundigheid van de commissie toe. 1 Bron: informatie van de directie. Bron: website DJI.

5 Jaarverslag 01 van de Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard, De bijeenkomsten voor de Commissies van Toezicht, georganiseerd door het RSJ, worden steeds door enkele leden van de commissie bezocht. In 01 heeft de Commissie zich in de vergadering van februari laten voorlichten over het programma DBT, in juni over het onderwerp Detentie en Re-integratie. Ook is zij in mei 01 op werkbezoek gegaan naar de Oostvaarderskliniek te Almere.. Cijfers.1 Aantal beklagzittingen In 01 zijn 3 beklagzittingen gehouden, waarvan meervoudige zittingen. Gemiddeld zijn er drie beklagzittingen per maand.. Aantal bezette detentieplaatsen Wegens een te kort aan personeel zijn de afdelingen E0 en E1 in 013 gesloten geweest. De afdeling E1 is weer in gebruik genomen in het kader van het zelfredzaamheidproject. Door uitplaatsing van ongeveer 30 gedetineerden die in het plus-regime horen, is in de periode van eind mei tot 1 september 01 de afdeling C0 gesloten geweest. Dit vond zijn oorzaak in een tekort aan gedetineerden voor het basisregime en een tekort aan personeel om de afdeling in te kunnen richten als een basis-plus-afdeling..3 Aantal contacten met de Gedeco Zowel Amerswiel als Zuyder Bos hebben tot ver in 01 geen GEDECO gehad. Pas eind 01 zijn nieuwe GEDECO s actief.. Medische zaken In maart is geconstateerd dat de informatie met betrekking tot medische zaken achterblijft. Hiervan is melding gemaakt bij de directie. Hierna is per kwartaal informatie ontvangen over de stand van zaken met betrekking tot de medische klachten. In de vergaderingen van juli en december 01 is door het hoofd medische dienst verslag gedaan van de klachten die de medische dienst aangaan. 3. Toezichthoudende taak Invoering DBT - Vanaf aanvang van het programma DBT zijn klachten ontvangen over de plaatsingsbeslissing. Aanvankelijk zouden gedetineerden die na 1 februari 01 een positieve uc hadden, in het basisregime worden geplaatst. Dit resulteerde in te veel gedetineerden voor het plusprogramma, wat een personeelsprobleem teweeg bracht. Besloten is de datum naar voren te schuiven, namelijk vanaf december 013. Dit is echter onvoldoende duidelijk gemaakt aan de gedetineerden. De commissie van toezicht heeft de directie erop gewezen dat een personeelsprobleem niet ten koste mag gaan van eerdere gedane toezeggingen aan de gedetineerden. Hierbij is er ook op gewezen dat het aanvankelijke criterium, dat een positieve uc na 1 februari 01 betekent dat zij in het basisregime worden geplaatst, niet is opgenomen in de berichtgeving van 1 februari aan de gedetineerden.

6 Jaarverslag 01 van de Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard, - Een aantal gedetineerden heeft te lang in het basisregime gezeten omdat er geen plaats voor hen was op de groene afdelingen. Besloten is om een afdeling waar het basisregime gold om te rollen naar een plus-afdeling. Eind mei is een groep van 30 gedetineerden overgeplaatst naar een andere inrichting, omdat daar wel voldoende plaatsen beschikbaar waren in het plusregime. De afdeling C, die tijdelijk diende als extra plus-afdeling, is hierdoor tijdelijk leeg komen te staan. Na sluiting van Westlinge is deze afdeling weer open gegaan, omdat personeel van Westlinge beschikbaar is gekomen. - Per 1 september 01 zullen de afdelingen gemengd worden, hetgeen inhoudt dat er geen aparte basis- of plusafdelingen zullen zijn. Dit betekent dat het aantal verplaatsingen van gedetineerden zal afnemen. Overplaatsing gedetineerden uit Westlinge De overplaatsing van gedetineerden van Westlinge naar Amerswiel heeft veel onrust teweeg gebracht. Deze zijn tweeledig. - Gedetineerden die van Amerswiel naar Zuyder Bos werden verplaatst klagen over het vroegtijdig insluiten; - Gedetineerden die van Westlinge naar Amerswiel komen klagen over het niet mogen invoeren van toiletartikelen en het feit dat het regime toch anders is dan vooraf gezegd werd. Naar aanleiding van deze klachten is een aparte vergadering gehouden met de dienstdoende maandcommissaris, de directie, de juridisch medewerker van de inrichting, de secretaris en de voorzitter van de commissie van toezicht. TR/Fasering De commissie heeft geconstateerd dat er veel klachten zijn over de fasering. Veelvuldig worden de afspraken met de TR-medewerker niet nagekomen door afwezigheid van de trajectbegeleider. Ook de samenvoeging van de afdelingen BSD, MMD en TR in één afdeling Medewerkers Gedetineerdenzaken en het toekennen van één casemanager aan een gedetineerde bieden geen oplossing. Er zijn veel klachten over het niet nakomen van afspraken door de casemanager, waardoor rapporten niet tijdig gereed zijn en de fasering van de gedetineerden vertraging oploopt. Dit is een onderwerp waar bijna maandelijks aandacht voor wordt gevraagd, maar dat nog onvoldoende opgelost wordt. Rechtspositie: Bezoekzaal Er zijn veel klachten over de bezoekzaak omdat deze te vol is, het te rumoerig is en de gedetineerden vrezen voor hun veiligheid. De brandweer heeft geconstateerd dat de bezoekzaal voldoet aan de normen, de preventiecoördinator heeft bepaald dat er maximaal 8 mensen gelijktijdig in de bezoekzaal aanwezig mogen zijn. Om de geluidsoverlast te ondervangen zijn de bezoekzalen aangepast en is geluidwerend materiaal aangebracht. Tevens zijn er andere stoelen om de tafels geplaatst en is de afspraak gemaakt dat de tweede bezoekzaal geopend wordt zodra in één zaal ten minste zeven gedetineerden met hun bezoek aanwezig zijn. Helaas wordt deze afspraak niet steeds nagekomen, wat een groot aantal klachten tot gevolg heeft. De bezetting van de bezoekzaal is een aanhoudend onderwerp van gesprek geweest tussen de directie en de commissie van toezicht. 6

7 Jaarverslag 01 van de Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard, Geestelijke verzorging/vrijdaggebed In het dagprogramma is ruimte voor het vrijdaggebed tussen.30 uur en uur. De Imam wil echter alleen om uur het Vrijdaggebed houden en beroept zich op de Koran. Echter, hij kan niet op twee locaties tegelijk zijn. Er wordt gezocht naar een oplossing met ondersteuning van de hoofdimam en DJI. Deze oplossing heeft veel voeten in de aarde gehad, maar heeft er tenslotte toe geleid dat er met ingang van eind oktober een tweede imam beschikbaar is voor het Vrijdaggebed in Amerswiel. Materiële en sociale omstandigheden: Project zelfredzaamheid Op de afdeling E1 vormt een groep van zes gedetineerden van onbesproken gedrag een selfsupportinggroep. Deze groep zal nog worden uitgebreid. Het project, dat met instemming van DJI tot stand is gekomen, ziet erop dat deze groep zo zelfstandig mogelijk opereert, waarbij het toezicht zo minimaal mogelijk is. Gedurende het project worden de gedetineerden nog begeleid door de mentor van de afdeling waar zij vandaan komen. Deze zal ook rapporteren over de groep. Het doel is de groep zelfstandig te laten koken en de activiteiten in te vullen. In 01 zal dit project worden geëvalueerd en zal worden bezien of het door kan gaan en eventueel navolging kan krijgen. Straf- en schaderapporten Op verzoek van de commissie van toezicht wordt maandelijks een overzicht verstrekt van de opgelegde disciplinaire straffen en ordemaatregelen.. Adviestaak Overzicht en omschrijving van aan de directeur gegeven adviezen, besproken aandachtspunten, belangrijke gebeurtenissen enz. Voedselverspilling (vervolg op 013) In 013 zijn door leden van de commissie van toezicht vragen gesteld bij de P.I. Krimpen aan den IJssel over de regeling met betrekking tot het zelf koken door de gedetineerden. De bevindingen zijn aan de directie van Zuyder Bos/Amerswiel voorgelegd, die hierover nadere informatie zou inwinnen. Deze informatie is begin 01 ontvangen en heeft erin geresulteerd dat in Zuyder Bos een project is gestart met een beperkt aantal gedetineerden, waarbij zij in de gelegenheid zijn zelf hun maaltijden te bereiden. (zie ook hierboven onder Toezichthoudende taak) Motiveren afwijzing verlof Naar aanleiding van een aantal klachten over het afwijzen van verlof heeft de commissie van toezicht aan de directie verzocht de motivering van de afwijzing van het verlof niet meer slechts mondeling mee te delen, maar deze ook in het rapport te vermelden. Deze motivering moet verder gaan dan alleen het vermelden van de in de wet of maatregel opgenomen afwijzingsgronden. Hiermee heeft de gedetineerde op schrift de motivering, wat mogelijk klachten kan beperken, dan wel de beklagrechter handvatten geeft bij de beoordeling van de klachten. De commissie van toezicht heeft in verschillende vergaderingen aangegeven dat deze motivering in de afwijzingen van het verlof nog onvoldoende tot uitdrukking komen.

8 Jaarverslag 01 van de Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard, Ook wordt opgemerkt dat de inrichting richtlijnen heeft met betrekking tot afwijzing van verlof in het kader van het Drugs ontmoedigingsbeleid (DOB). Deze richtlijnen zijn bij de commissie onbekend, hetgeen met name bij de beklagrechters als een gemis wordt ervaren. Deze richtlijnen zullen aan de commissie verstrekt worden. Aantal klachten onnodig De commissie van toezicht merkt dat veel klachten als zij vooraf zijn besproken met de mentor of het afdelingshoofd, kunnen worden voorkomen. Hoewel de gedetineerden er niet van kunnen worden weerhouden een klacht in te dienen bij de commissie van toezicht, kunnen PIW-ers wel een signalerende en doorverwijzende functie naar het afdelingshoofd hebben. Nog steeds krijgt de commissie te horen dat het personeel tegen de gedetineerden zegt ga maar in beklag. Voor deze houding bij het personeel is -wederom- aandacht gevraagd in een brief aan de directie (oktober 01). Bemiddelingstaak Algemene werkwijze Commissie van Toezicht De maandcommissaris probeert in nagenoeg alle ingekomen klachten te bemiddelen, alvorens de klacht wordt doorgezonden aan de beklagcommissie. Dit betekent dat de meeste klachten langs de maandcommissaris gaan. Uitzondering zijn die klachten, waar expliciet op is aangegeven dat een bezoek door de maandcommissaris niet gewenst is of waarvan door het secretariaat van de Commissie van Toezicht wordt ingeschat dat een bemiddelingspoging geen kans van slagen heeft. Naast het bespreken van ingediende klachten, spreekt de maandcommissaris met de gedetineerden die hiertoe een verzoekbriefje hebben ingediend. Tevens spreekt de maandcommissaris bij zijn bezoek aan de inrichting met de gedetineerden die zijn ingesloten in een afzonderingscel. Dit doet hij aan de hand van schriftelijke mededelingen namens de directie met betrekking tot plaatsing in de afzonderingscel dan wel op eigen initiatief door het aanspreken van de piw-ers (voorheen de dienstgeleider). Omdat regelmatig klagers niet op gesprek bij de maandcommissaris (willen) komen is als werkwijze afgesproken dat de maandcommissaris dit doorgeeft aan de administratie van de commissie van toezicht met het verzoek of zij aan klager een brief sturen met de vraag of hij zijn klacht al dan niet handhaaft. Tevens wordt in die brief vermeld dat als klager niet binnen twee weken reageert, zijn klacht als ingetrokken wordt beschouwd. Bemiddeling en uitkomsten: De maandcommissarissen hebben ruim 60 zaken behandeld. Een kleine 10 van de zaken bleken geen klachten te zijn of zijn door de tussenkomst van de maandcommissaris afgehandeld. Een klein aantal zaken is doorgestuurd naar een andere inrichting voor rogatoir verhoor of naar de selectiefunctionaris. Zaken waarvan de gedetineerde inmiddels met ontslag zijn gegaan voordat de maandcommissaris ze kon spreken, zijn geteld als gehandhaafde klachten. 8

9 Jaarverslag 01 van de Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard, Onderwerpen bij de maandcommissaris Arbeid, werkzaal en arbeidsongeschiktheid 3 Basisprogramma (te lang op rood) Bejegening, MMD, BSD 0 Bezoek / BZT / bezoekruimte 66 Casemanager 8 Celcontrole Dagprogramma 1 DBT, invoering 33 Disc.straf/rapport/maatregelen 0 Duocel 9 Fasering 18 Geestelijke verzorging/vrijdaggebed 13 Leefomgeving, celinventaris 18 Luchten Maaltijden 16 Onterecht naar basisprogramma (rood) 1 Overplaatsingen intern en extern 13 Post 1 Rekening courant/salaris: 1 Schoonmaak eigen cel (schema) 1 Sport, uitvallen 16 UC-afname 1 Verlof, weigering Vermissing goederen / schade 16 Overig 6 SLUITING WESTLINGE: Eerder insluiten 6 Invoer toiletartt. geweigerd 8 Regiem niet hetzelfde 6. Rechtsprekende taak In 01 zijn 3 beklagzittingen gehouden, waarvan meervoudige zittingen. Gemiddeld zijn er drie beklagzittingen per maand. Van de zijde van de beklagrechters is met regelmaat gevraagd de informatie die door de directie ten behoeve van de beklagzittingen dient te worden verstrekt, tijdiger aan te leveren. Het komt te vaak voor dat de informatie pas op de zitting beschikbaar is. Daarnaast wordt de directie er ook steeds op geattendeerd dat de motivering van disciplinaire straffen of afwijzingen van verlofaanvragen beter moet, omdat dat tot een beter begrip van de beslissing bij de gedetineerde kan leiden, en mogelijk ook tot een afname van het aantal klachten tegen dit soort beslissingen. Wat voorts opvalt is dat steeds meer gedetineerden zich op de zitting willen laten bijstaan door een advocaat. Dit betekent dat er minder zaken kunnen worden behandeld. Ter zitting blijkt echter ook steeds vaker dat de aanwezige raadman/-vrouw weinig tot geen toegevoegde waarde heeft. Voor een overzicht van de in- en uitstroom van zaken zie bijlage. 9

10 Jaarverslag 01 van de Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Heerhugowaard, Aldus vastgesteld in de vergadering van de Commissie van Toezicht van 0 mei 01. mw. mr. A.M.M. van Leuven Voorzitter mw. drs. F.M. Bressers Secretaris

11 Bijlage CvT Bureau Alkmaar - P.I. Heerhugowaard, locatie Zuyder Bos/Amerswiel Uitstroom 01 Prognose beginvoorraad Instroom Uitstroom doorloop tijd Gegrond Ongegrond Deels gegrond Overgedragen Niet ontvankelijk Ingetrokken Ingetrokken na bemiddeling Afdoening na rogatoir verzoek Eind voorraad januari februari maart e kwartaal april mei juni e kwartaal juli augustus septembe e kwartaal oktober november december e kwartaal Totaal