Raadsvoorstel AGENDAPUNT NO. 4. Voorstel tot vaststelling Regionale Woonagenda Achterhoek en instemming hoofduitgangspunten van project kernenfoto's.

Transcriptie

1 Raadsvoorstel AGENDAPUNT NO. 4. Voorstel tot vaststelling Regionale Woonagenda Achterhoek en instemming hoofduitgangspunten van project kernenfoto's. AAN DE RAAD Samenvatting De Achterhoekse gemeenten(excl. Montferland) hebben het project kernenfoto s afgerond en de uitkomsten daarvan zijn naast elkaar gelegd. De belangrijkste uitkomsten voor de gemeente Aalten zijn; reductie van (geplande) woningaantallen en een verdere verkleining van de kernwinkelgebieden(kwg)in Aalten en Dinxperlo. Dit betekent dat we inzetten op verplaatsing van detailhandel van buiten het kwg naar het kwg. Daarnaast moet vervangende nieuwbouw en samenvoeging van woningen gestimuleerd worden en de woningbouwplanningslijst fors naar beneden worden bijgesteld. Het resultaat van de evaluatie van de Regionale Woonvisie en van de kernenfoto s is nu ook vervat in een Regionale Woonagenda voor de 7 gemeenten van de Achterhoek. Deze agenda kan worden beschouwd als de nieuwe regionale woonvisie. De afname van het aantal huishoudens wordt in iedere volgende prognose verder neerwaarts bijgesteld. De regionale afspraak om nog 5900 extra woningen toe te voegen voor de periode wordt daarom nu ook bijgesteld met minus 10%. Inleiding In dit voorstel wordt instemming gevraagd met de opgestelde Regionale Woonagenda. Ook zijn de resultaten van de kernenfoto s beschreven in een adviesnota die is gebruikt bij de opstelling van de Regionale Woonagenda. Deze adviesnota ligt bij de stukken van dit voorstel. In de Regionale Woonagenda wordt de visie op en de aanpak van de kwalitatieve en kwantitatieve woonbehoefte voor de periode in beeld gebracht. Acties kunnen worden opgenomen in de regionale uitvoeringsagenda. De uitkomsten uit de kernenfoto s van Aalten en Dinxperlo worden ook verder toegelicht en resulteren in een lokale uitvoeringsagenda. Voorgelegde besluiten * Regionale Woonagenda vaststellen; * Instemmen met de uitwerking van de hoofduitgangspunten uit het lokale project kernenfoto s zoals de reductie van de woningbouwplanning en het verkleinen/versterken van de kernwinkelgebieden in Aalten en Dinxperlo; * Instemmen met besteding middelen Structuurfonds. Aanleiding In 2011 is de Regionale Woonvisie vastgesteld door de Achterhoekse gemeenteraden. In 2013 heeft een evaluatie plaatsgevonden, die onder meer heeft geleid tot een voornemen om de 21 hoofdkernen in de regio in kaart te brengen. Inmiddels hebben alle gemeenten de kernenfoto s afgerond en zijn de uitkomsten van alle gemeenten naast elkaar gelegd. Hierna is op regionaal niveau gekeken om op deze manier de overeenkomsten en de verschillen in beeld te brengen. Beschrijving beleidsterrein inclusief toepasselijke regelgeving Diverse beleidsterreinen. Focus op volkshuisvesting maar daarnaast alles wat te maken heeft met de woon-leefomgeving.

2 I. Resultaten 21 kernenfoto s (Adviesrapport kernenfoto s Achterhoek) Uit de 21 kernenfoto s en een inventarisatie van de kleine kernen en het buitengebied komt een aantal onderwerpen naar voren die vrijwel in iedere kern of gebied spelen en die om een regionale aanpak vragen. Die behandelen we hieronder. Daarnaast zijn er zaken die uitsluitend lokaal zijn. Maar duidelijk is wel, dat er lokaal maatwerk nodig is om, ook regionaal spelende problemen, qua uitvoering aan te pakken. Woningen Op basis van de meest recente prognoses moet worden geconcludeerd, dat er in de 7 gemeenten van de Achterhoek beduidend minder dan de eerder afgesproken woningen extra nodig zijn om te voorzien in de huisvesting van de huishoudens in Van 2010 t/m 2013 zijn er al bijna 1900 woningen aan de voorraad toegevoegd. Op grond van de eerdere afspraken resteren er nog zo n 4000 geplande toevoegingen tot In de Woningmarktmonitor Achterhoek 2014 is al geconstateerd dat er nog slechts 3500 huishoudens bij komen in die periode. Ook is daarin aangegeven dat de plancapaciteit in de 7 gemeenten nog met ruim 2600 woningen moet worden teruggebracht om aan de al bestaande afspraken te voldoen. Deze monitor ligt bij de stukken van dit voorstel en is u bij raadsmededeling nr. 178/2014 al ter kennis gebracht. Heroverweging van de regionale afspraken en het verder terugbrengen van de plancapaciteit is dus noodzakelijk. Deels kan dit plaatsvinden doordat plannen gewoonweg niet van de grond komen. Maar we moeten op termijn ook de formele woonbestemming eraf halen om deze deels weer in te kunnen zetten op plekken waar we wel lange termijn toekomst voor wonen zien. De mismatch tussen (toekomstige) vraag en aanbod is alleen op te lossen door ingrepen in de bestaande voorraad. Er is altijd nieuwbouw nodig, maar dit nog uitsluitend als vervanging van bestaand bezit. De focus moet komen te liggen op het verduurzamen en levensloopbestendig maken van de bestaande woningvoorraad. Een belangrijk deel van de opgave in de bestaande woningvoorraad ligt in de particuliere sector. Goede voorlichting, gericht op bewustwording en op het in actie komen van deze groep vormt een belangrijke uitdaging voor de komende jaren. Dit moet een van de speerpunten binnen de Achterhoek zijn. De kwaliteit van woningen en van overig vastgoed heeft grote invloed op het sociaal welbevinden en op een vitale, duurzame economie. Aandacht voor het landschap (buitengebied) wordt door bewoners als essentieel gezien voor de beleving van de kwaliteit van de regio. Ook aandacht voor groen in de bebouwde omgeving en voor behoud van historisch en cultureel erfgoed wordt door bewoners van groot belang geacht. Hier moeten we dus goed rekening mee houden. We krijgen de komende tien jaar te maken met een fors groeiende leegstand van diverse bedrijfspanden. De problematiek van maatschappelijk, zakelijk en agrarisch vastgoed is omvangrijker dan de opgave op het gebied van wonen. Indien bestaand vastgoed moet worden herbestemd naar wonen omdat dat voor die plek of voor dat het gebouw de beste optie is, moeten bestaande nieuwbouwplannen opnieuw heroverwogen worden of moet de bestaande woningvoorraad verdund worden. Dat is geen eenvoudige opgave. Sloop en herinrichting met parkeervoorzieningen of groen moet daarom vaak als eerste bekeken worden. Detailhandel / voorzieningen Verkleining van kernwinkelgebieden wordt als voorwaarde gezien om de leefbaarheid in een kern op peil te houden en leegstand van winkels binnen dat gebied te beperken. Voorzieningen verdwijnen het komende decennium in verhouding meer in de kleine kernen, terwijl in de grotere kernen vaker sprake is van clustering. Aandacht voor de emotionele aspecten bij het verdwijnen van voorzieningen, voor veilige fietsroutes van en naar voorzieningen en voor de herbestemming van vrijkomende panden is van groot belang. Er moeten keuzes gemaakt worden om een kwalitatief hoogwaardige maatschappelijke voorzieningenstructuur in de Achterhoek te kunnen behouden. Leegstand. De komende tien jaar krijgt de gehele Achterhoek te maken met groeiende leegstand van gebouwd vastgoed. Dit is voor een belangrijk deel huidig maatschappelijk vastgoed ( zoals scholen, welzijnsgebouwen, sportaccommodaties, bibliotheken, zorgcentra), daarnaast ook zakelijk vastgoed (kantoren, bedrijfsgebouwen en agrarische gebouwen). In de Achterhoek zijn simpelweg nu al te veel gebouwen voor te weinig nieuwe functies. Een groot gedeelte van deze voorraad moet daarom gesloopt worden. Het bureau Karres en Brands heeft de Achterhoek doorgelicht qua maatschappelijk- en zakelijk vastgoed tot 2040 en een voorstel voor de aanpak daarvan geformuleerd. Een klein gedeelte van de leegkomende gebouwen kan naar verwachting duurzaam worden herontwikkeld voor nieuwe functies of worden weggegeven aan

3 - 3 - ondernemers en bevolking voor experimenten. Voor de rest is sloop onontkoombaar. We moeten sloop beschouwen als een kans voor de economie in de Achterhoek als geheel: het creëren van ruimte voor experimenten en waardebehoud van omliggend vastgoed. De afstemming welke voorzieningen waar, moet regionaal worden bekeken om te zorgen voor voldoende draagvlak voor een voorziening en deze ook goed over de Achterhoek te spreiden, en vervolgens is de uitvoering lokaal. Aangezien er steeds meer leegstand komt in zakelijk vastgoed, vooral agrarische bedrijven, is het belangrijk dat hier nog beter inzicht in komt. Geen enkele gemeente heeft dit nu goed voor elkaar. De bedoeling is dat iedere gemeente een goede nulmeting doet en daarna jaarlijks blijft monitoren zodat de leegstand van dit vastgoed goed in beeld blijft en er beleid kan komen welke gebouwen we graag op de lange termijn een kans willen geven om te behouden. Denk bij dit laatste o.a. aan de markante monumenten op strategische plekken. Regionale afstemming daarover is noodzakelijk. Het is goed om nu toch het signaal al af te geven dat waarschijnlijk ook niet alle monumentale gebouwen een goede nieuwe functie kunnen krijgen en dat er dus ook daarvan de komende decennia panden uit de markt gehaald moeten worden. Dit wordt verwacht bij panden waarvan de renovatiekosten te hoog zijn in verhouding tot de potentiële marktwaarde van deze panden. Goed onderhouden panden maken meer kans voor behoud. Initiatieven van onderop Steeds vaker zijn er initiatieven, waarbij burgers optreden als (co-)producent. Veel van deze initiatieven van onderop lopen stuk op regeltjes. Het is van belang dat gemeenten een visie hebben op hun rol bij bottum-up initiatieven. Straal uit, dat burgers uitgenodigd zijn om zelf initiatief te nemen in hun leefomgeving. Soms kan de gemeente een rol vervullen bij het verbinden van vraag en aanbod. Goede onderlinge communicatie binnen de regio is daarbij nuttig en nodig. Procesaanbevelingen: *Kies de juiste aanpak, wees duidelijk over rollen en verantwoordelijkheden. *Wie doet wat en wanneer? Input regionale woonagenda en regionale uitvoeringsagenda. *Blijf monitoren en onderzoek gevolgen van extramuralisering, leegstand woningen maar ook van ander vastgoed. *Blijf vooral integraal werken en betrek daar naast de corporaties ook de zorgpartijen bij. *Voor het bewustwordingsproces is het belangrijk dat alle partijen dezelfde taal en boodschap uitdragen in hun communicatie. Deze aanbevelingen willen wij samen met onze partners in de regio oppakken. Relatie Uitvoeringsagenda Achterhoek 2020 De projecten die voortkomen uit de kernenfoto s moeten aanhaken op de visie voor een vitale, economisch krachtige en toekomstbestendige Achterhoek en kunnen dan worden opgenomen in de Uitvoeringsagenda Achterhoek De procesbeschrijving daarvan is opgenomen in de Regionale Woonagenda. II. Voorstel vaststelling Regionale Woonagenda Deze agenda is het resultaat van de evaluatie van de regionale woonvisie in 2013, de resultaten uit het project kernenfoto s en de ambitie voor de Achterhoek Het is bedoeld om vanuit de Achterhoek richting Gedeputeerde Staten van Gelderland aan te geven hoe we het wonen in dit gebied, zowel kwalitatief als kwantitatief, de komende 10 jaar voor ons zien. Primair wordt gekeken naar de woningvoorraad en secundair naar het voorkomen c.q. aanpakken van leegstand in maatschappelijk vastgoed en naar wonen en zorg. De boodschap is dat er in de Achterhoek nu al bijna voldoende woningen zijn om de nog komende groei in huishoudens de komende jaren op te vangen. Berekend is dat we in 2035 het aantal woningen nodig hebben dat er in 2012 al stond. Kortom nieuwbouw is op termijn alleen nog aan de orde als er ook gesloopt wordt en dat we moeten inzetten op kwalitatieve verbetering van de bestaande woningen.

4 - 4 - De doelstellingen/ambities van deze agenda is dan ook in het kort om: 1. in 2025 voldoende woningen te hebben voor de bewoners en woningzoekenden zowel qua prijs als kwaliteit 2. nu verlaging met 10% op netto toevoegingen woningen, in periode nog maximaal 3145 woningen toevoegen 3. slopen van woningen, maatwerk qua termijn per kern 4. leegstand in de woningvoorraad terugbrengen tot 2%( de gewone mutatieleegstand) 5. streven op waardebehoud van de bestaande woningvoorraad 6. leefbaarheidsscore(lemon) op zelfde niveau te houden als in voldoende kwalitatief hoogwaardige en bereikbare maatschappelijke voorzieningen om in de behoefte van de inwoners te voorzien 8. te werken richting een energieneutrale Achterhoek door verduurzamen bestaande woningvoorraad. Voor de bestaande woningvoorraad zijn kansen geformuleerd en er is aangegeven dat het niet meer wenselijk is om nog woningen toe te voegen in kleine kernen en het buitengebied (uitzonderingen daargelaten). In de hoofdkernen zal ook ingezet moeten worden op vervanging en woningverbetering en investeren in de woonomgeving. De woningbouwplanning voor nieuwe toevoegingen moet verder worden teruggebracht. In 2013 gingen we nog uit van 5900 woningen toevoegen tussen 2010 en Daarvan zijn er tot 2015 zo n 2165 gerealiseerd. Nu wordt een 1 e stap met 10% reductie daarin voorgesteld. Dat betekent dat nu uitgegaan wordt van nog maximaal 3145 woningen tot 2025 toe te voegen. We gaan dit jaar de huidige woningbouwplanningen goed onder de loep nemen om tot een forse reductie te komen. We gaan daarbij een stoplichtmodel volgen. We blijven monitoren om zodoende in beeld te houden welke kwaliteiten gewenst zijn toe te voegen en om de leegstand en prijsontwikkeling te volgen. We groeien naar een vervangingsmarkt waarbij nieuwbouw alleen mogelijk is als er ook woningen uit de markt gehaald gaan worden. Er komen waarschijnlijk nieuwe woningbouwplekken bij als we in de hoofdkernen gaan transformeren; locaties die we nu nog niet in beeld hebben en waarvoor we capaciteit vrij moeten maken. Het is dus belangrijk om plannen pas in bestemmingsplannen op te nemen als er zicht is op daadwerkelijk gewenste realisatie. Voor wonen en zorg stimuleren we bewoners om zelf hun woning toekomstgericht te maken. We monitoren de ontwikkelingen t.a.v. het wonen in de zorg nu vanaf het zorglandschap ingrijpend is aangepast. Samen met zorgpartijen moeten worden bekeken of er wellicht nieuwe woonvormen nodig zijn. Qua betaalbaarheid en financierbaarheid van de woningvoorraad zien we dat de corporaties hun huidige goedkope bezit niet allemaal moeten opwaarderen of verkopen om op termijn toch nog voldoende goedkope huurwoningen te hebben. Voorgesteld wordt om een eerstelijns vraagbaak waar eigenaar-bewoners in te richten waar hij terecht kan voor energiebesparing, duurzaamheidsmaatregelen en toekomstbestendig maken van de woning. De voorgestelde aanpak en uitwerking van deze Woonagenda past binnen het nieuwe denken over de rol van de overheid waarbij deze een stapje terug doet (kaders stellen, faciliteren en ruimte geven) en de uitvoering meer overlaat aan andere partijen en meer een procesbegeleider wordt. Deze aanpak moet resulteren in activiteiten die worden opgenomen in een lokaal en/of regionaal uitvoeringsprogramma. We blijven monitoren en onderzoek doen en via gerichte communicatie het bewustwordingsproces bij de burgers stimuleren om deze zodoende actief bij het gehele proces te betrekken. Voorgesteld wordt deze agenda iedere drie jaar te herijken. Wij stellen u voor om in te stemmen met deze Regionale Woonagenda III. Resultaten Kernenfoto Aalten/Dinxperlo Algemeen In de 1 e helft van 2014 heeft een werkgroep, bestaande uit medewerkers van De Woonplaats, WSD en gemeente, de kernen Aalten en Dinxperlo onder de loep genomen. Daarbij zijn zij gestoten op nogal wat onderwerpen die aandacht vragen als we deze twee hoofdkernen op een gezonde manier de krimp verder in willen laten gaan. De blik is daarbij gericht op een gewenste situatie tot De stukken van deze kernenfoto s hebben wij met onze Raadsmededeling nr. 106/2014 d.d. 22 juli 2014 al onder uw aandacht gebracht. Wij merkten een grote mate van herkenning tijdens de avonden waarop deze foto s zijn gepresenteerd. De thema s wonen, detailhandel en leegstand zijn voor de gemeente Aalten op de korte termijn het meest relevant. Wij hebben nu een uitvoeringsagenda opgesteld om de items/kansen die uit de

5 - 5 - kernenfoto s zijn gekomen in de tijd op te pakken. Deze uitvoeringsagenda, met projectbeschrijvingen, voegen we ter informatie als bijlage bij dit voorstel. Daarin zijn een 9-tal afzonderlijke projecten beschreven met een korte beschrijving van de wijze waarop gewerkt gaat worden en met wie. Het accent zal daarbij in 1 e instantie op de eerder genoemde hoofdthema s liggen. Ook andere onderdelen worden opgepakt, maar meer afhankelijk van natuurlijke momenten en het maken van werk met werk. WoongemakAalten gaan we hierbij ook een extra impuls geven. Wij gaan burgers en bedrijfsleven actief betrekken bij de uitvoering van de kernenfoto s. Zij worden ook uitgedaagd om de handschoen op te pakken en ook naar de lange termijn te kijken en initiatieven te ontwikkelen waarbij wij ons in de nieuwe rol meer als procesbegeleider kunnen profileren. De Woonplaats De Woonplaats kan zich vinden in de noodzaak tot reduceren van de plancapaciteit en het creëren van voorzienbaarheid. Alles wat teveel gebouwd wordt leidt tot een onnodige desinvesteringsopgave in de toekomst. De focus komt de komende jaren te liggen op betaalbaarheid, het investeren in de bestaande voorraad en het vervangen van de bestaande voorraad. Dat neemt niet weg dat er op bepaalde plekken nieuwbouwplannen gerealiseerd worden. Bij het onderzoeken van de mogelijkheden tot het terugbrengen van plancapaciteit benadrukken zij de noodzaak om locaties die niet bijdragen aan de kansen voor de kern af te voeren en degene die er niet bij staan toe te voegen aan de lijst. Zij willen daar samen met andere marktpartijen actief in meedenken en in gezamenlijkheid met andere partijen haar aandeel in leveren. 1. Woningen Aangezien de bevolking krimpt, maar ook het aantal huishoudens, zijn er in de toekomst minder woningen nodig. Daarom moet de woningbouwplanningslijst worden aangepast. Dit moet er voor zorgen dat er uiteindelijk tot 2025 nog zo n 250 woningen in de gehele gemeente netto bij komen. Bij deze berekening zijn we al uitgegaan van een reductie van leegstand tot zo n 2 % zoals nu in de Regionale Woonagenda is opgenomen. Dit signaal van reductie hebben we ook al aangegeven in onze raadsmededelingen 40/2014 en 27/2015 (Stand van zaken woningbouwplanning tot 2025). We hebben nu al veel te veel harde woningbouwplannen mogelijk gemaakt in de verwachting dat zo n 30% toch niet gerealiseerd zal worden. Die 30% en nog wat meer moeten we nu dus in beeld brengen en geleidelijk afvoeren van de planning. Als we dit niet doen kunnen we ook geen bestemming wonen meer aanbrengen op locaties in de hoofdkernen waar we nog wel toevoegingen willen omdat capaciteit dan al vast zit in harde plannen. Dit verminderen kan deels door locaties te schrappen en ook deels door woningen te slopen of samen te voegen etc. We hebben nu al een forse leegstand (4,8%). Als er niet minder woningen toegevoegd worden, gaan huizenprijzen nog verder dalen en komen woningen nog langer te koop/leeg te staan. Als de huidige woningbouwplanning gerealiseerd zou worden staat in 2025 zo n 6 % van de woningen leeg. Om over de situatie in de decennia erna maar niet te spreken. Het is daarom noodzakelijk om te stoppen met het splitsingen van woningen in de kleine kernen en het buitengebied en aldaar samenvoegingen juist te promoten. Door splitsingen ontstaan er nu jaarlijks nog steeds vele nieuwe woningen in met name het buitengebied. Dit zijn de concurrenten van de VAB-plannen die daardoor niet of nauwelijks van de grond komen. De woningbehoefte ligt op termijn echter in de hoofdkernen. Uiteraard is er altijd nieuwbouw nodig, maar dit dan als vervanging van verouderd bestaand bezit. Het schrappen van zachte plannen is natuurlijk het meest eenvoudige. Daarvan hebben we er op 1 januari 2015 nog 167 in de planning. Er moet echter ook gesneden worden in de harde plannen die toch niet worden gerealiseerd. Er zal daarom zogenaamde voorzienbaarheid gecreëerd moeten worden om op termijn de woonbestemming weg te kunnen halen. Dat gaan we verder uitwerken in een project in de uitvoeringsagenda. Een aparte projectgroep zal, o.a. met toepassing van het regionaal afgesproken stoplichtmodel, dit aspect oppakken. Daarnaast zal er de komende jaren onderzoek gedaan worden hoe en bij welke woningtypen de vermindering van woningen gestimuleerd kan worden. De mismatch tussen de kwalitatieve behoefte en de kwaliteit van de woningvoorraad is niet alleen met (sloop- en) nieuwbouw op te lossen. Nadrukkelijk zal ook naar transformatiemogelijkheden in de bestaande voorraad gekeken worden. Wij gaan daarbij zeker de bouwbedrijven betrekken. Omdat de hoofdmoot van de woningen die dat betreft in handen is van particulieren wordt het een hele opgave om deze groep in die beweging mee te krijgen. Ook hiervoor komt een aparte projectgroep waarbij het bedrijfsleven een prominente rol zal krijgen. Wij monitoren dit proces en gaan u daarover jaarlijks informeren.

6 Leegstaand vastgoed. Gerichte sloop kan leiden tot waardestijging van omliggend vastgoed, omdat er aanbod uit de markt wordt gehaald, waardoor er weer een relatieve schaarste ontstaat. Sloop kan dus een positief effect hebben op de waarde van andere leegstaande gebouwen in de omgeving en kan daardoor helpen het proces van noodzakelijke sanering te accelereren. Uit de kernenfoto van Aalten en Dinxperlo blijkt deze leegstandsproblematiek al zeer actueel te zijn. Er zijn al panden leeg en we verwachten in de toekomst een verder leegkomen van scholen/lokalen, kerken ed. Ook in Bredevoort kennen we al diverse voorbeelden. Regionaal zal er een ambtelijk team komen die gaat kijken naar mogelijkheden voor herbestemming, een dergelijk team krijgt ook lokaal een invulling. Dit team komt dan ook met voorstellen welke panden we op de langere termijn echt in stand willen houden en wat voor acties daar dan voor nodig zijn. We moeten nu erg oppassen met het toevoegen van nieuwe bebouwing om elders geen leegstand te bevorderen. Een duidelijk beleid in deze geeft zekerheid aan potentiële investeerders en dat gaan we hard nodig hebben om deze mee te krijgen in dit denkproces. Wij gaan het leegstaand vastgoed monitoren en u daarover jaarlijks informeren. 3. Detailhandel In de hele regio speelt de problematiek van de leegstaande winkels in kernwinkelgebieden(kwg) en daarbuiten. Qua detailhandel moet het kernwinkelgebied van zowel Aalten als Dinxperlo rond 2025 met zo n -30% aangepast worden om een vitaal en leefbaar winkelcentrum over te houden. Zonder een dergelijke aanpassing en een actie om diverse winkelfuncties buiten het kwg te saneren is de verwachting dat er rond 2020 tussen de 26-30% van de winkels in het kwg leegstaan. Het overgrote deel van het winkeloppervlakte in Aalten en Dinxperlo wordt ingevuld door zelfstandigen (mkb). Een behoorlijk deel daarvan gaat de komende jaren met pensioen. In de meeste gevallen gebeurt dit zonder opvolging door het onzekere toekomstperspectief. Leegkomende winkelpanden op slechte locaties (solitair of in aanloopstraat), in een centrum met een te klein verzorgingsgebied, of panden met incourante afmetingen worden niet heringevuld door formules. Als we niets ondernemen trekken grote winkeliers weg en gaat de leegstand oplopen. Om dit te voorkomen wordt er gekeken naar winkels buiten het kernwinkelgebied die eventueel willen verhuizen naar het kernwinkelgebied. Dit om de gaten op te vullen en het winkelgebied zo compact mogelijk te maken. Wij werken aan een inventarisatie van de huidige winkeliers in de kernwinkelgebieden en van de winkels daarbuiten, die qua functie goed in een kwg zouden passen. Dan kan er meer concreet worden aangegeven in welke richting de verkleining van de kwg s op termijn gedacht kan worden en kan er ook de nodige voorzienbaarheid gecreëerd worden die nodig is om de huidige detailhandelsbestemmingen op termijn weg te halen. In de kernenfoto s is al concreet genoemd dat in Aalten de Scapino en in Dinxperlo de Jumbo naar het kwg zouden moeten. Dit zijn speerpunten die wij op zeer korte termijn concreet oppakken (of al mee bezig zijn). De aanpak van Aalten en Dinxperlo wordt in twee afzonderlijke projectgroepen gedaan zoals u in de uitvoeringsagenda en projectbeschrijvingen kunt zien. Wij gaan u met tussentijdse rapportages op de hoogte houden van dit proces. Concrete voorstellen voor de 2 hoofdkernen - Reduceren woningbouwplanning met zo n woningen. - Verkleining kernwinkelgebieden en verplaatsing van detailhandel naar kwg stimuleren. 4. Kleine kernen en buitengebied De kleine kernen en het buitengebied waren geen (hoofd)onderdeel van de kernenfoto s. Deze gebieden zijn echter niet vergeten in het regionale project of de Regionale Woonagenda. In het buitengebied zijn veel boerderijen en (duurdere) koopwoningen. Daar hebben we redelijk inzicht in, ook qua verkoopbaarheid. Er is echter geen inzicht in leegstaande schuren bij boerderijen. Meestal is het woonhuis wel bewoond en is er geen registratie van leegstaande stallen etc. Slechts als er geen woonhuis bij is of deze staat leeg, is dit nu te registeren. Er zijn volgens onze inschatting zo n woningen in 2025 nodig in het gehele buitengebied, incl. de kleine kernen en Bredevoort. Dat aantal is er nu al. De leegstand bedraagt nu al 5,2%, maar ligt hoofdzakelijk in het buitengebied. Daar valt het niet op vanwege de spreiding in het gebied. Op 1 januari 2015 was het daarnaast mogelijk om 185 woningen direct te bouwen in dat gebied (harde plannen). De afzetmarkt is er echter niet meer. Ook stonden er toen nog 24 woningen op de woningbouwplanning als zacht plan en waren er 16 woningen in het gebied in aanbouw. Er zitten dus nog 225 woningen in de woningbouwplanning voor dit gebied waarvan er maar enkele nodig zijn tot Er moet dan ook fors gesneden worden in deze geplande woningen. Het toevoegen door middel

7 - 7 - van splitsingen etc moet worden tegengegaan. Het vervangen van verouderde woningen door nieuwe woningen en samenvoegingen van woningen moet worden gestimuleerd. Via mantelzorgwoningen kan in een tijdelijke individuele behoefte worden voorzien, die na beëindiging weer worden ontmanteld. In de kleine kernen is het draagvlak te beperkt voor een winkelgebied, dit wellicht met uitzondering van Bredevoort. De aanwezigheid van winkels in de kleine woonkernen is voor de meeste inwoners ook niet van cruciaal belang. Voor inwoners van kleine kernen is de beschikbaarheid van winkels op aanvaardbare afstand wel bepalend voor de leefbaarheid. Ontmoetingsfuncties, zoals dorpshuizen en kulturhusen, hebben wel een belangrijke functie voor de leefbaarheid. Concrete voorstellen voor de kleine kernen, Bredevoort en het buitengebied - Reduceren woningbouwplanning met zo n woningen. In de monitoring van de woningbouw en leegstaand vastgoed nemen wij dit gebied ook mee. Er zal dus jaarlijks gerapporteerd worden wat de stand van zaken is en welke bijstellingen gewenst zijn. Consequenties niet uitvoeren van concrete voorstellen Als de geformuleerde voorstellen niet worden uitgevoerd kunnen er negatieve externe effecten optreden, die de leegstand versterken: mensen verlaten de regio vanwege functieverlies en belangrijke economische pijlers van de Achterhoek zoals toerisme en maakindustrie komen onder druk te staan omdat de beroepsbevolking wegtrekt of dat toeristen niet meer komen of minder geld uitgeven. Indien dit proces zich zonder ingrijpen voltrekt, kunnen in grote gebieden in de Achterhoek neveneffecten ontstaan zoals verloedering, werkloosheid, sociale problematiek, onbereikbaarheid etc. Ongecoördineerde sloop of sanering leidt tot verdere vernietiging van waarde. De onzekerheid die hier mee gepaard gaat, houdt potentiële investeerders binnen en buiten de regio af. Zie ook de rapportage Beter met Minder (Aanpak Particulier Woningbezit in de Krimp) van januari jl. die u al via raadsmededeling 34/2015 vorige maand hebt ontvangen. Financiële consequenties Er is op dit moment nog geen goed inzicht in wat het uitvoeren van deze voorstellen de gemeente, naast ureninzet (maar dat is veelal gewoon regulier werk), op termijn gaat kosten. Er zal evenwel veel initiatief bij derden liggen. Er wordt in de uitvoeringsagenda inzicht gegeven in de startplanning en zo mogelijk een raming van de kosten. Bij veel van deze projecten zal pas lopende het traject duidelijk worden welke gewenste ontwikkelingen er zijn en welke bijdragen nodig zijn om een en ander gerealiseerd te krijgen. Uiteraard wordt maximaal ingezet op het verkrijgen van subsidies van Rijk, Provincie en Europa. Maar dan is vaak cofinanciering van gemeentewege nodig. Het is daarom wel aan te bevelen om in de begroting van de komende jaren een bedrag voor dit doel te reserveren. Structuurfonds In de begroting is voor 2015 en 2016 al 1 miljoen euro opgenomen in het zgn. structuurfonds ( in 2015 en in 2016). Wij hebben u toegezegd met uitgangspunten te komen voor de inzet van die middelen. Daarbij denken wij aan: - inzet als cofinanciering voor subsidies; - het afboeken van woningbouwlocaties door de gemeente; - het slopen van maatschappelijk vastgoed; - maar ook het verplaatsen van sommige winkels heeft wellicht een extra impuls nodig; - onderzoekskosten, inhuur expertise; - specifieke communicatie. De opsomming, zoals hiervoor opgenomen, is een indicatie waaraan wij denken zonder het nu geheel limitatief te maken. Het zal maatwerk zijn en er moet steeds een goede onderbouwing zijn. Bij de tussentijdse rapportage informeren wij u over de aanwending van deze middelen. Op termijn zal er wellicht extra geld nodig zijn. Keerzijde is dat er ook geen zicht is op de maatschappelijke kosten die er over jaar zijn, zowel voor de gemeente als voor onze burgers, als we niets doen. Wij verwachten evenwel dat de waardedaling van alle typen vastgoed enorm zal zijn als we niets doen. Zie daarvoor de situatie in

8 - 8 - Limburg en Oost-Groningen. Dat is juist wat we met zijn allen moeten zien te voorkomen. Participatie en Communicatie De interne werkgroep Aalten naar 2025 heeft een uitvoeringsagenda opgesteld waarbij de besluiten en richtingen die we in dit raadsvoorstel noemen in uitvoering worden gebracht. Ook De Woonplaats, bouwbedrijven, zorgpartijen en detailhandelsorganisaties worden hierbij actief betrokken. Individuele projecten kunnen resulteren in directe uitvoering maar ook in beleidskaders die wij aan u voorleggen. Wij gaan u periodiek, door middel van raadsmededelingen, op de hoogte houden van de stand van zaken van de diverse projecten van deze uitvoeringsagenda. Een aantal projecten gaan ook aangemeld worden voor de regionale uitvoeringsagenda. Afhankelijk van het type uitvoering worden daarvoor gerichte communicatiemiddelen ingezet. Communicatie is één van de pijlers om de burgers te betrekken bij de uitvoering en het verdere bewustwordingsproces. Daar moet veel energie in worden gestoken omdat slechts door het besef dat er inderdaad nu al te veel woningen, scholen en ander maatschappelijk vastgoed is gecreëerd, de burger, verenigingen etc in de beweging naar verminderen meegenomen kunnen worden. De politiek heeft daarin uiteraard een voortrekkersrol.. Vervolgstappen inclusief tijdspad 2 e helft 2015 uitvoeringsagenda (ook vertaling in begroting 2016 ev) Medio 2016 monitoring leegstand woningen, ander vastgoed, transformatie bestaande voorraad. 2x per jaar stand van zaken projecten op de uitvoeringsagenda ( zal gekoppeld worden aan voor- en najaarsnota) Bijlagen 1. Regionale Woonagenda Adviesrapport kernenfoto s Achterhoek 3. Regionale Woningmarktmonitor Diverse documenten Kernenfoto s Aalten en Dinxperlo, juli Uitvoeringsagenda met de projectbladen Aalten, 7 april 2015 Burgemeester en wethouders, J. Nobel G. Berghoef secretaris burgemeester

9 De raad van de gemeente Aalten gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 7 april 2015; gezien de noodzaak om te komen tot een nieuwe regionale woonvisie op basis van de gegevens die uit het AWLO, de evaluatie van de regionale woonvisie 2010, de woningmarktmonitor 2014 en uit het onderzoek kernenfoto's naar voren zijn gekomen; gelet op het bepaalde in de Gemeentewet; B E S L U I T 1. de Regionale Woonagenda vast te stellen; 2. in te stemmen met uitwerking van de hoofduitgangspunten die uit het lokale project kernenfoto s naar voren zijn gekomen zoals de reductie van de woningbouwplanning en het verkleinen van de kernwinkelgebieden in Aalten en Dinxperlo; 3. instemmen met de aanwending van het Structuurfonds zoals opgenomen in het voorstel. AALTEN, 26 mei 2015 De Raad voornoemd, De Griffier, De Voorzitter, M.A.J.B. Fiering G. Berghoef