Partnership Samen voor de stad

Transcriptie

1 Partnership Samen voor de stad september 2011 Ondertekend: 1 april 2012 Tekst: Mariska Reudink, Atrivé

2 Tekst: Mariska Reudink, Atrivé

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding Schets context prestatieafspraken Leeswijzer Motto Bouwen en beheren Afspraak Plus Variatie en keuze Afspraak Plus Wonen, welzijn, zorg Afspraak Plus Sociaal investeren Afspraak Plus Duurzaam wonen Afspraak Plus Onderzoek en informatie-uitwisseling Woningmarkt Wijkanalyse en wijkvisies Monitoring Bijlage 1 Samenvatting prestatieafspraken Arnhem Bijlage 2 Overzicht plannen Tekst: Mariska Reudink, Atrivé

4 1 Inleiding 1.1 A a n l e i d i n g Arnhem is een aantrekkelijke stad om in te wonen. De gemeente Arnhem en de vijf Arnhemse corporaties: Volkshuisvesting, Portaal, Vivare, Drie Gasthuizen Groep en Omnia Wonen, vinden het belangrijk dat Arnhem nog aantrekkelijker wordt als woon- en werkstad. De gemeentelijke Woonvisie (2005), het Lenteakkoord (2010), het BBSH en de eigen visie/missie van de corporaties vormen de basis om samen te werken aan het wonen in de stad. De gemeente Arnhem en de vijf corporaties maken samen prestatieafspraken om uitvoering te geven aan die ambitie. Belangrijke opgave voor de komende jaren is de ingezette aanpak om de stad af te maken door te zetten. De grootschalige herstructureringsopgaven in Malburgen en Presikhaaf, maar ook de nieuwe wijk Schuytgraaf zijn daar voorbeelden van. 1.2 S c h e t s c o n t e x t p r e s t a t i e a f s p r a k e n We maken als gemeente en corporaties deze prestatieafspraken in een tijd dat er veel ontwikkelingen een rol spelen op de Arnhemse woningmarkt. Zo zien we nog steeds effecten van de wereldwijde economische en kredietcrisis. De huizenprijzen dalen, de eisen die banken stellen aan huishoudens om in aanmerking te komen voor een hypotheek zijn strenger geworden en de financiële situatie bij zowel de gemeente als de corporaties vraagt om een terughoudend uitgavenpatroon. De minister heeft in mei 2011 het voorstel voor de nieuwe Woningwet naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarin zijn de nieuwe staatssteunregels vanuit Europa opgenomen. Corporaties mogen minder activiteiten uitvoeren met behulp van staatssteun. Ook wordt minder vrijblijvend van corporaties gevraagd een bijdrage te leveren aan het gemeentelijk woonbeleid. In het regeerakkoord stelt het kabinet een aantal maatregelen voor die van invloed zijn op het beleid en handelen van de corporaties, zoals de bijdrage aan de huurtoeslag, de extra huurverhoging voor hogere inkomens en de wijzigingen in het woningwaarderingsstelsel. Met name de jaarlijkse bijdrage van 760 miljoen aan de huurtoeslag heeft een belangrijk effect op de investeringscapaciteit van corporaties. Al deze ontwikkelingen zijn nog niet helemaal uitgekristalliseerd, maar de verwachting is wel dat deze binnen de looptijd van deze afspraken haar effect zullen hebben. Deze prestatieafspraken zijn gemaakt in het licht van deze ontwikkelingen. Uitgangspunt was het maken van concreet en SMART-geformuleerde afspraken. Daarnaast hebben we een plus geformuleerd. Dit is het deel waarop we elkaar uitdagen net een stapje harder te lopen. In het onderdeel onderzoek en informatieuitwisseling beschrijven we de manier waarop we met elkaar kennis en informatie delen en ontwikkelen. In het onderdeel monitoring ten slotte, beschrijven we de manier waarop we met elkaar de voortgang van het behalen van de afspraken bijhouden. De afspraken zijn waar mogelijk geformuleerd vanuit het wij -perspectief omdat wij de gezamenlijke verantwoordelijkheid voelen voor het uitvoeren van de afspraken. 1

5 1.3 L e e s w i j z e r Dit document is opgebouwd aan de hand van de thema s uit het vorige partnership. Na dit inleidende hoofdstuk is in hoofdstuk 2 het motto voor deze prestatieafspraken geformuleerd. Hoofdstuk 3 bevat alle afspraken die te maken hebben met de ingrepen en transformatie van de woningvoorraad. In hoofdstuk 4 beschrijven we de afspraken die we maken om de burgers van Arnhem zo veel mogelijk variatie en keuzevrijheid te bieden. Hoofdstuk 5 gaat in op de afspraken met betrekking tot wonen, welzijn en zorg. Naast onze inzet in de stenen, geeft hoofdstuk 6 onze inzet op sociaal gebied weer. Hoofdstuk zeven gaat in op de specifieke afspraken omtrent duurzaamheid. Hoofdstuk 8 richt zich op de manier waarop we onze informatie en kennis met elkaar willen delen. Hoofdstuk 9 ten slotte bevat de afspraken over de manier waarop we de voortgang van deze afspraken met elkaar gaan monitoren. In de bijlage is de tabel opgenomen waarin de verschillende afspraken kort zijn samengevat. Daarin is ook per corporatie weergegeven welke ingrepen in de woningvoorraad zij gepland hebben. 2

6 2 Motto Samen voor de stad Het uitgangspunt voor deze prestatieafspraken is Arnhem als ongedeelde stad. Er is een ruime keuze aan woonmogelijkheden voor onze huidige inwoners en mensen die graag in Arnhem willen komen wonen. Keuzevrijheid en zelfregie staan daarbij centraal. We gaan voor vitale, toekomstbestendige wijken en leefbare buurten. We willen het perspectief van mensen die het minder hebben, op het gebied van wonen, maar ook op het gebied van werken en leren, verbeteren. Zo gaan we met elkaar om We gaan uit van wederzijds respect en verantwoordelijkheid. We nemen actief deel aan overleggen en we spannen ons in om elkaar actief bij beleidsvorming te betrekken en acties af te stemmen, zonder in elkaars autonome handelingsruimte te treden. We delen onze beschikbare kennis en informatie op een efficiënte en effectieve manier. Beslissingen die grote invloed hebben op deze afspraken bespreken en delen we vooraf met elkaar. We kijken vervolgens met elkaar of en hoe de afspraken daarop aangepast moeten worden. Deze prestatieafspraken zijn rechtens niet afdwingbaar. Thema s Op basis van dit motto, onderscheiden we de volgende thema s in onze afspraken: Bouwen en beheren Variatie en keuze Wonen, welzijn en zorg Sociaal investeren Duurzaam wonen. Looptijd van de afspraken 1 januari december

7 3 Bouwen en beheren Dit hoofdstuk gaat over de huidige en toekomstige woningvoorraad in Arnhem. We maken afspraken over de ingrepen in de voorraad die nodig zijn om genoeg woningen van voldoende kwaliteit voor alle doelgroepen te kunnen bieden. Corporaties kijken daarbij vooral naar hun eigen woningen. De gemeente heeft de verantwoordelijkheid voor de omvang en kwaliteit van de hele voorraad, ook het particuliere deel ervan. Voor corporaties is het uitgangspunt dat bij nieuwbouw, grootschalig onderhoud en mutatie de woningen zoveel mogelijk aansluiten bij de wensen van de klant op het gebied van product, prijs, kwaliteit en verbetermogelijkheden. De gemeente vindt het belangrijk dat ook de particuliere voorraad van voldoende kwaliteit is en toekomstwaarde heeft. Zeker omdat de nadruk de komende jaren zal liggen op de bestaande voorraad. Het aandeel nieuwbouw is beperkter dan de afgelopen jaren het geval was. 3.1 A f s p r a a k We maken met elkaar afspraken over de ingrepen die nodig zijn om de woningvoorraad toekomstbestendig te maken. We transformeren de voorraad bijvoorbeeld door middel van nieuwbouw, sloop, verkoop, renovatie of onderhoud. Een overzicht van de belangrijkste geplande ingrepen in de woningvoorraad (nieuwbouw, sloop, nieuwbouw wonen en zorg) is weergegeven in bijlage 2. Bouwen De corporaties bouwen binnen het partnership tot en met 2015 minimaal 2000 woningen. Slopen De corporaties slopen maximaal 565 woningen tot en met We zullen nieuwe sloopplannen vooraf agenderen in het bestuurlijk overleg. Stimuleren woningmarkt We blijven de woningmarkt stimuleren met verschillende instrumenten. De gemeente voert de huidige koperssubsidieregeling uit. We benutten maximaal de mogelijkheden van de Wabo en de Crisis- en herstelwet. Aparte bijeenkomst versoepeling planproces We agenderen in een aparte bijeenkomst het maken van afspraken omtrent het versoepelen van het planproces. Onderwerpen die daarbij aan de orde komen zijn: grondbeleid, plankosten, bankgarantie, welstandseisen, stedenbouwkundige eisen, versnellen RO-procedures en instellen van accountmanagers. Aan deze bijeenkomst nemen specialisten deel van de gemeente en corporaties op de verschillende onderwerpen. De gemeente neemt dit onderdeel mee in het organisatieveranderingstraject van de gemeentelijke organisatie en betrekt hierbij de input van de corporaties. De gemeente organiseert deze bijeenkomst en zorgt ervoor dat uiterlijk 1 november 2011 een voorstel in het bestuurlijk overleg geagendeerd kan worden. 4

8 Stimuleren woningonderhoud particuliere eigenaren We vinden het belangrijk dat ook particuliere eigenaren hun woning goed onderhouden. Dit is van invloed op het aanzien en leefbaarheid in de wijk. Particuliere eigenaren van voormalige huurwoningen kunnen blijven deelnemen aan grootschalig onderhoud en renovatieprojecten binnen het eigen woningcomplex. 3.2 P l u s Waar maken we ons hard voor De corporaties spannen zich in om binnen het partnership bovenop de 2000 geplande woningen in nieuwbouw 1500 extra woningen te realiseren. De volgende projecten krijgen prioriteit: Schuytgraaf, Malburgen de Wheme, Centrum-Oost, Deltakwartier en Bartokkwartier. Stimulering woningmarkt Het college van B&W legt een voorstel aan de gemeenteraad voor om de succesvolle Arnhemse starterslening voort te zetten. Particuliere woningverbetering De gemeente streeft er naar om eind 2011 beleid vast te stellen gericht op de aanpak en stimulering van woningonderhoud in de particuliere voorraad. Een kansrijk instrument is het instellen van een stimuleringsfonds voor particuliere woningverbetering in samenwerking met de SVn, waarbij particuliere eigenaren (in plaats van subsidie) zachte leningen kunnen aangaan om hun woning te verbeteren. 5

9 4 Variatie en keuze Keuzevrijheid en zelfregie voor woonconsumenten is belangrijk, onafhankelijk van de grootte van de portemonnee van huishoudens. Het bevorderen van doorstroming op de woningmarkt is een belangrijk uitgangspunt van deze prestatieafspraken. Op die manier krijgen meer mensen de kans te verhuizen naar een woning die beter aansluit bij hun wensen. We vinden het belangrijk de keuzevrijheid voor alle doelgroepen te vergroten. We streven daarom naar een zo veel mogelijk gedifferentieerde voorraad in alle wijken van de stad. Verkoop van woningen, al dan niet onder bepaalde voorwaarden (Koopgarant) en het aanbieden van woningen via de Te Woonconstructie zijn voorbeelden van de maatregelen die corporaties inzetten om keuzevrijheid van Arnhemse inwoners te vergroten. Daarnaast zetten corporaties ook andere instrumenten in zoals de (differentiatie in) hun huurbeleid bij mutatie. Hoewel ook andere afwegingen een rol spelen (zoals de financiële haalbaarheid en efficiënte inzet van middelen), streven gemeente en corporaties er bovendien naar om mogelijkheden om meer gevarieerdheid in aanbod van woningen in verschillende prijsklassen te realiseren, te benutten als die zich aandienen. 4.1 A f s p r a a k Woonruimteverdeelmodel en huisvestingsverordening Arnhem neemt deel in het regionale woonruimteverdeelsysteem van de Stadsregio Arnhem-Nijmegen. Dit woonruimteverdeelsysteem wordt naar aanleiding van de nieuwe Huisvestingswet binnenkort vernieuwd. Gemeente en corporaties onderschrijven het belang van een open en transparante regionale woningmarkt, gebaseerd op keuzevrijheid en zelfregie. Gemeente en corporaties informeren elkaar over de inzet in de onderhandelingen. Dat kan in het bestuurlijk overleg in januari Kernvoorraad De corporaties zorgen ervoor dat de omvang van de kernvoorraad minimaal huurwoningen tot 554,76 (prijspeil 1 januari 2011) bedraagt. We stellen dit aantal bij als onderzoek daartoe aanleiding geeft. De wijkvisies zijn het platform om met elkaar te praten over de mogelijkheden van differentiatie per wijk. Terugkoopplicht Gemeente doet de corporaties vóór 1 november een voorstel voor de manier waarop vanaf 1 januari 2012 met de terugkoopverplichting in het koopcontract moet/kan worden omgegaan. Het gaat onder andere om de complexen: 15 flats Kerkstraat 82 woningen Spoorwegstraat e.o. 99 woningen Paterstraat e.o. 10 egw Bloemstraat e.o. 41 egw Van Diemenhof e.o. 6

10 32 flats Le Mairehof e.o. 16 woningen Veluwestraat. Aanbod beschikbaar voor woonconsument Te koop staande (huur-)woningen staan maximaal 6 maanden leeg. Daarbij is wel een pragmatische aanpak het uitgangspunt. Zowel corporaties als gemeente hebben er geen belang bij dat er in een wijk/straat woningen te lang leegstaan. Zowel vanuit financieel oogpunt als vanuit de leefbaarheid van de wijk of buurt. Uitgangspunt is dat woningen die langer dan 6 maanden te koop staan zo veel mogelijk weer in verhuur genomen worden. 4.2 P l u s Ruimte voor eigenbouw We bieden ruimte voor eigen bouw in het project Oostelijk Centrumgebied. De gemeente en de betrokken corporatie maken hier afspraken over de rolinvulling op het gebied van achtervang. Ook de kluswoningen zien wij als een manier voor onze burgers om zelf aan de slag te gaan met het realiseren van hun eigen woning. Wonen en werken combineren Anno 2011 is de scheiding tussen wonen en werken niet meer zo scherp. De behoefte om wonen en werken vanuit huis te combineren is groot, vooral onder mensen met een creatief beroep of ZZP ers. Arnhem is een aantrekkelijke stad voor creatieven en kunstenaars en wil dat graag blijven. We realiseren daarom speciaal voor deze doelgroep het project Saksen Weimar (de kazernegebouwen),het project de Transformatie en Kamp Koningsweg Noord. 7

11 5 Wonen, welzijn, zorg Gemeenten en corporaties zien het als hun kerntaak mensen die daartoe vanwege een fysieke of lichamelijke beperking niet zelfstandig in staat zijn te wonen of een geschikte woning te vinden, een handje te helpen. Dat kan in de vorm van specifieke woonvormen, maar ook door aanpassingen te doen in de bestaande (eigen) woning. 5.1 A f s p r a a k Zorgwoningen in verpleging en verzorging De corporaties realiseren deze periode minimaal 110 extra zorgwoningen voor ouderen in verpleging- en verzorgingshuizen binnen de bestaande voorraad en in nieuwbouw. Wonen voor ouderen De corporaties realiseren deze periode minimaal 485 extra woningen voor ouderen (nultredenwoningen of woningen geschikt voor ouderen). Wonen voor bijzondere doelgroepen De corporaties realiseren deze periode minimaal 140 extra woningen voor verstandelijk en/of lichamelijk gehandicapten, mensen uit de psychiatrie en maatschappelijke aandachtsgroepen die ondersteund worden door een (zorg)instantie. Bovenstaande aantallen zijn gebaseerd op de nu bekende gegevens. Inmiddels is er uitgebreid onderzoek gedaan naar de vraag en het aanbod van bovenstaande doelgroepen en woningen. Dit onderzoek bespreken we met elkaar in het kader van kennis- en informatieuitwisseling (zie ook hoofdstuk 8). We stellen de aantallen bij, als het onderzoek daar aanleiding toe geeft. Spreiding bijzondere doelgroepen We streven naar een goede spreiding van de verschillende bijzondere doelgroepen over de stad. We gebruiken daarvoor de kaart die de gemeente (dienst MO) daarover heeft opgesteld en beschikbaar stelt. Anders Wonen Samen met de corporaties is een verkenning gestart om te kijken naar de wenselijkheid van de huidige, andere of nieuwe vormen van opvang of wonen voor mensen met zware problemen (psychisch, verslaving enzovoort). De gemeente zorgt ervoor dat voor het project Anders Wonen een definitieve locatie wordt gevonden voor de al bestaande locatie bij de Rijnhal. Aanvullend wordt gezocht naar 1 of 2 nieuwe locaties. Het streven is één in Arnhem-Noord en één in Arnhem-Zuid. Wonen voor studenten We realiseren ons dat studenten, net als alle andere woonconsumenten, steeds meer kwaliteitseisen aan hun woning of kamer stellen. Daarnaast is er bovendien een informeel circuit (individuele particuliere 8

12 kamerverhuur) waarbinnen studenten in hun huisvesting voorzien. Gemeenten en corporaties zijn het niet eens over de vraag of er een tekort is aan studentenwoningen of niet. Juist vanwege het informele circuit is de totale omvang van de vraag moeilijk in te schatten. Corporaties bieden minimaal 1055 woningen voor studenten aan. De gemeente onderzoekt samen met de HAN en Artez de behoefte aan huisvesting en legt de uitkomsten daarvan voor in het bestuurlijk overleg indien daartoe aanleiding is. De gemeente nodigt andere partijen, zoals bijvoorbeeld een specifieke studentenhuisvester (SSHN) of een geïnteresseerde particuliere verhuurder, uit woningen voor studenten in Arnhem te realiseren. Beschikbaar houden van aangepaste woningen Gemeenten en corporaties vinden het belangrijk dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen als zij dat wensen. Ook als dat een aanpassing in de woning vraagt. De gemeente financiert deze aanpassingen via het Wmo-budget. Het aanbod van aangepaste woningen is beperkt. Bovendien is een efficiënte inzet van middelen belangrijk. Daarom is het belangrijk bestaande aangepaste woningen opnieuw aan te bieden aan de mensen die hiervoor in aanmerking komen. Dat gebeurt nu al, door de woning met het label aangepaste woning aan te bieden via Entree. Vanuit de gemeente wijst de afdeling Wmo hun klanten actief op deze woningen om te voorkomen dat bij gebrek aan interesse uit de doelgroep de woning weer als reguliere woning verhuurd wordt en de aanpassingen uit de woning verwijderd worden. Doorstroming uit crisisopvang Crisisopvangplekken zijn plekken waar mensen tijdelijk wonen en verblijven om hun leven weer op de rit te krijgen. De doorstroming vanuit deze crisisopvangplekken naar een volgende vorm van begeleid of zelfstandig wonen is soms onvoldoende. Tegelijkertijd is het belangrijk te voorkomen dat de toewijzing van woningen aan mensen met een bepaalde vorm van voorrang of urgentie ten koste gaat van het aantal woningen dat vrijkomt voor reguliere woningzoekenden. Gemeente en corporaties organiseren met elkaar een rondetafelbijeenkomst om de werkwijze en randvoorwaarden omtrent de doorstroming vanuit de crisisopvang met elkaar af te spreken. Daarin komt aan de orde hoeveel woningen per jaar nodig zijn voor deze doelgroep en de manier waarop een goede begeleiding per case geregeld kan worden. Daarnaast maken we afspraken over de manier waarop we het overleg in de vorm van een uitstroomtafel vormgeven. Op die manier kunnen mensen ook daadwerkelijk de stap naar zelfstandig wonen maken. De gemeente neemt het initiatief om voor september 2011 deze rondetafelbijeenkomst te organiseren. 5.2 P l u s Bij het realiseren van de woningen met zorg richten we ons in ieder geval op de realisatie van de projecten Hemonylaan, Hoogstedelaan, Martinushof, Veld 15 Schuytgraaf, Monnikensteeg en Larikshof. Zorgwoningen in verpleging en verzorging De corporaties realiseren deze periode minimaal 55 extra zorgwoningen voor ouderen in verplegings- en verzorgingshuizen binnen de bestaande voorraad en in nieuwbouw. 9

13 Wonen voor ouderen De corporaties realiseren deze periode minimaal 245 extra woningen voor ouderen (nultredenwoningen of woningen geschikt voor ouderen) Wonen voor bijzondere doelgroepen De corporaties realiseren deze periode minimaal 70 extra woningen voor verstandelijk en/of lichamelijk gehandicapten, mensen uit de psychiatrie en maatschappelijke aandachtsgroepen die ondersteund worden door een (zorg)instantie. 10

14 6 Sociaal investeren Schoon, heel en veilig vormt de basis voor de leefbaarheid in wijken en buurten. Daarnaast is het ook van belang mensen op te zoeken en te kijken welke ondersteuning zij nodig hebben om succesvol te kunnen zijn in het leven. Gemeente en corporaties werken daarin nauw samen. Als gemeente en corporaties werken we op sociaal vlak al goed samen. We vormen elkaars ogen en oren. Zeker in de krachtwijken. We vinden het belangrijk dat inzet vanuit verschillende sectorale beleidsvelden op elkaar wordt afgestemd. In de toekomst streven we ernaar onze eigen wijkvisies op elkaar af te stemmen. Dat begint met het delen van de analyse van de verschillende ontwikkelingen in de wijken (delen van cijfermatige gegevens). In de Krachtwijken hebben we de afgelopen jaren al op deze manier gewerkt. Daarvoor is ook veel waardering van alle partijen. Uit de evaluatie van de commissie Deetman bleek dat één onderwerp nog achterblijft, namelijk jongeren een kans bieden op de arbeidsmarkt. We willen ons deze periode daarom in het bijzonder inzetten op het thema jeugdwerkeloosheid. 6.1 A f s p r a a k Aanpak in de wijk/wijkvisies Ook na het wegvallen van de Vogelaargelden blijven gemeente en corporaties zich inzetten om te komen tot vitale en toekomstbestendige wijken en leefbare buurten. We komen daarom de gemaakte afspraken in de charters voor de Krachtwijken na. Zoals eerder al besloten is de financiële paragraaf van deze charters geschrapt. Zowel gemeente als corporaties vinden het belangrijk dat het beeld van wat er in wijken aan de hand is (de analyse) en de visie op wat er nodig is in een wijk (visie) als de acties om dat te bereiken (uitvoering) met elkaar gedeeld worden. Gemeente en corporaties maken nu afzonderlijk van elkaar wijkvisies. Binnen de gemeente zijn ook de acties van de verschillende afdelingen niet altijd op elkaar afgestemd. Dat geldt ook voor acties van de verschillende corporaties onderling. We spreken af dat we met elkaar onze analyse op de wijken delen (zie hoofdstuk 8 voor de manier waarop). Waar mogelijk stemmen we de visie en uitvoering van acties in de wijken op elkaar af. We geven in de komende jaren daarbij, naast onze inzet in de krachtwijken, prioriteit aan de zogenaamde Preventiewijken/GSOIII. In Arnhem zijn dat de wijken Kronenburg/Vredenburg, De Laar, Elderveld, Geitenkamp en St Marten/Spoorhoek. Maatschappelijk vastgoed De corporaties investeren in maatschappelijk vastgoed. Voor deze periode zijn in ieder geval gepland: School III, het Gildenhuis, de Brede School Klarendal en het ontmoetingscentrum aan de Weerdjesstraat. Wonen in kantoren De corporaties informeren de gemeente over hun intenties om kantoren te transformeren tot bijvoorbeeld woningen. 11

15 Jeugdwerkeloosheid Uit de visitatie van de commissie Deetman in de Krachtwijken komt naar voren dat de aanpak van jeugdwerkloosheid de belangrijkste opgave is naast wonen. Er gebeurt in Arnhem al veel op dat gebied. Gemeenten en corporaties (individueel en in KR8-verband) werken al samen om jongeren via leerwerkplekken of wonen-werken-leren-trajecten te begeleiden naar een plek op de woning- en arbeidsmarkt. Voorbeelden zijn de projecten Pimp my School, W-deal, de Bouwketen en de leerlingbouwplaatsen. In de praktijk blijkt echter dat het realiseren, continueren en uitbouwen van dit soort projecten niet vanzelf gaat. Bottleneck is te vaak een achterblijvende instroom van deelnemers, verkokerde budgetten en regelingen voor passende begeleiding. En het ontbreken van perspectief op een dienstverband. We zetten ons deze periode extra in op de aanpak van jeugdwerkloosheid. Voor alle partijen geldt dat we afhankelijk zijn van derde partijen om plekken aan te bieden, het aanbod aan geschikte kandidaten en de financiële randvoorwaarden. Belangrijk is om in een vroeg stadium realistische voorstellen met elkaar te delen en nauw te blijven samenwerken. Als corporaties bieden we: Nog meer leerwerkplekken Nog meer werkervaringsplekken binnen onze eigen werkorganisaties Nog meer opdrachten tot buurtserviceklussen Actieve bemiddeling binnen de eigen werkorganisatie en bij toeleveranciers voor uitstroom naar betaald werk. Als gemeente bieden we: Voor elke leerwerkplek die de corporaties aanbieden binnen vier weken een geschikte kandidaat en we zorgen ervoor dat per kandidaat op maat gesneden passende hulp en begeleiding beschikbaar is om het traject daadwerkelijk te kunnen doorlopen. Ervan uitgaande dat er een passende kandidaat bij het type plek te vinden is. 6.2 P l u s Beheer Binnen de flats Immerloo zetten we extra in op beheer, waarin veiligheid een belangrijk speerpunt is. 12

16 7 Duurzaam wonen Duurzaam Wonen gaat over de toekomstbestendigheid van onze wijken en buurten. Woningen en buurten zijn aantrekkelijk om in te wonen, nu en in de toekomst. Het is van belang dat woningen comfortabel en veilig zijn om in te wonen, een gezond leefklimaat bieden, aansluiten bij de woonwensen en de woonlasten passend bij het budget van de mensen die erin wonen. De energieprestatie van een woning is daarin een invloedrijke factor. We pakken woningen aan die een slecht energielabel hebben om op die manier de uitstoot van CO 2 te reduceren, dan wel het comfort te verbeteren. We experimenteren bovendien met de ontwikkeling van energiezuinige of zelfs energieneutrale woningen. Naast de aanpak van de woningen zelf is het van belang onze inwoners bewust te maken van hun eigen gedrag en mogelijkheden om energie te besparen. 7.1 A f s p r a a k Duurzame voorraad De corporaties zetten binnen hun voorraad in op 20 tot 25% CO 2 -reductie in de periode In Centrum Oost streven we naar een EPL>8. Bij de afweging voor de keuze van welke woningen de corporatie aanpakt, speelt het energielabel een rol. Bij voorkeur geven we prioriteit aan de woningen met de slechtste labels. Duurzaam woongedrag bewoners Een woning met een goede energieprestatie is belangrijk om energie te besparen en daarmee de woonlasten te verlagen. Daarnaast kunnen mensen zelf ook veel invloed uitoefenen op duurzaamheid. De gemeente zet zich daarom in om haar inwoners bewust te maken van de voordelen en noodzaak van duurzaam gedraag: energiegebruik, maar ook ventilatie, afvalscheiding. Het programma Energie made in Arnhem vormt hiervoor de basis. 7.2 P l u s We starten deze periode het energieneutrale project: de Albert Heyn aan de Van Muylwijkstraat. We realiseren in de nieuwbouw een lagere EPC dan volgens het Bouwbesluit gevraagd wordt. Volgens het Bouwbesluit zou de EPC van nieuwbouwwoningen in 2020 nul moeten zijn. De corporaties optimaliseren hun nieuwbouw- en renovatieplannen niet alleen op het thema energie, maar nemen ook de thema s milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde mee in hun afwegingen. 13

17 8 Onderzoek en informatie-uitwisseling 8.1 W o n i n g m a r k t Check op de woningmarkt: woningmarktconferentie We trekken samen op om een ongedeelde stad te realiseren. Voldoende woningen van voldoende kwaliteit voor onze inwoners is daarbij het uitgangspunt. Zowel gemeente als corporaties hebben informatie over de woningmarkt. De gemeente beschikt over de gegevens van het WoON2009 en zal in 2012 een oversampling van het WoON2012 laten doen. De corporaties beschikken over woningmarktonderzoek ten behoeve van hun portfoliobeleid. Vivare heeft recent in 2010/2011 een grootschalig onderzoek laten doen naar de omvang en behoefte aan vormen van wonen met zorg. Daarin zijn de categorieën levensloopbestendig, verzorgd wonen en beschermd wonen opgenomen. Gemeente en corporaties zijn bereid deze informatie met elkaar te delen. Behalve het delen van informatie is het ook belangrijk met elkaar te delen wat de conclusies zijn die elke individuele corporatie en de gemeente trekken uit die informatie. We organiseren daarom een overleg waarin ieder zijn beeld en informatie over de woningmarkt presenteert. De gemeente neemt hiertoe het initiatief en de corporaties presenteren hier hun woningmarktinformatie. Aan de hand van deze informatie delen we met elkaar welke kansen en problemen we zien ontstaan voor de verschillende doelgroepen. Ook de omvang en aard van de gewenste voorraad over 10 jaar komt daarbij aan de orde. Een goede manier om dat te kunnen doen is gebruik te maken van een analysekader (zie onderstaand plaatje) Deze brengt in beeld wat de huidige omvang en samenstelling van de bevolking/huishoudens en de huidige voorraad is ten opzichte van de toekomstige omvang en samenstelling van de bevolking. Dat gecombineerd met de woonwensen van mensen geeft een beeld van de toekomstig gewenste samenstelling van de voorraad. We besteden specifieke aandacht aan de benodigde omvang van de kernvoorraad. Door dat af te zetten tegen de huidige voorraad ontstaat zicht op de kwalitatieve en kwantitatieve mismatch in de voorraad. Bewoners: - leeftijd - inkomen - samenstelling hh Vraag / aanbod Woonruimteverdeling Prijsbeleid HUIDIGE BEWONERS Vergrijzing Inkomensontwikkeling Hh verdunning Krimp Migratie TOEKOMSTIGE BEWONERS Vraag / aanbod Woonruimteverdeling Prijsbeleid Woningen: - egw / mgw - huur / koop - prijs / kwaliteit HUIDIGE WONINGEN Onderhoud / renovatie Opplussen Sloop / nieuwbouw Verkoop TOEKOMSTIGE WONINGEN Nu Straks 14

18 Omvang doelgroepen in relatie tot voorraad Twee belangrijke vragen zijn de benodigde omvang van de kernvoorraad en het benodigde aantal woningen voor ouderen en bijzondere doelgroepen (levensloopbestendig of wonen met een vorm van zorg). Tot slot beschouwen we alle groepen die niet zelfstandig in hun huisvesting kunnen voorzien. Als gevolg van de nieuwe Europese regelgeving is het daarom ook van belang te weten in hoeverre de middeninkomens een probleem hebben op de Arnhemse woningmarkt. Op basis van deze informatie stelt de gemeente een notitie op waarin de aansluiting van vraag en aanbod van wonen en de verschillende doelgroepen in beeld is gebracht, inclusief de tekorten en overschotten nu en in de toekomst. Ingrepen in de voorraad Daarnaast is het van belang van elkaar te weten welke projecten op het gebied van onderhoud, renovatie, sloop, nieuwbouw en verkoop op stapel staan. De corporaties stellen jaarlijks in het kader van hun begroting hun portfoliobeleid bij. Hierin zijn al deze acties opgenomen. Daarnaast is het van belang te weten welke ingrepen vanuit de gemeente in een wijk of buurt gepland zijn, bijvoorbeeld op het gebied van de aanpak van de openbare ruimte of onderhoud aan nutsvoorzieningen. De optelsom van acties die hieruit naar voren komen kan tot ongewenste situaties leiden. Bijvoorbeeld dat er tegelijkertijd in één wijk of buurt veel woningen leegstaan of dat in een bepaalde wijk onvoldoende voorraad voor de verschillende doelgroepen overblijft. Of dat een straat eerst door de corporaties aangepakt wordt, terwijl vervolgens de gemeente een half jaar later in het gebied aan de slag gaat met de openbare ruimte. Afspraak In januari presenteert de gemeente in overleg met de corporaties in het eerste bestuurlijke overleg van dat jaar een voorstel voor de planning van deze uitwisseling van informatie over de woningmarkt. 8.2 W i j k a n a l y s e e n w i j k v i s i e s In de krachtwijken hebben we de afgelopen jaren intensief samengewerkt aan de analyse van de problemen in een wijk. We formuleerden een gezamenlijke visie op wat er nodig is om de wijk er weer bovenop te helpen en we werkten samen aan de uitvoering van de verschillende activiteiten. Niet in alle wijken is een dergelijke intensieve aanpak nodig, maar het is wel van belang te delen met elkaar wat ieders visie op de wijk is en waar mogelijke problemen dreigen te ontstaan. Gemeente en corporaties maken vaak afzonderlijk wijkvisies. In sommige wijken wordt wel samengewerkt, maar ligt die samenwerking vooral op sociaal en welzijnsgebied. We streven ernaar om in ieder geval met elkaar een gezamenlijke wijkanalyse op te stellen. Het gaat dan om de cijfermatige trends en ontwikkelingen in de wijk en de analyse van mogelijke problemen die in de wijk zijn of gaan ontstaan op zowel sociaal als fysiek vlak. We streven er daarnaast naar om ook een gezamenlijke visie op de wijk te ontwikkelen en de acties die elke organisatie in de wijk onderneemt zo veel mogelijk op elkaar af te stemmen. We beginnen hiertoe met een pilot waarin we werkende weg een manier van samenwerking ontwikkelen. De preventiewijken zijn de eerste wijken waarin we deze pilot gaan opstarten. 15

19 9 Monitoring Jaarlijks vooruitkijken en terugkijken We organiseren een jaarlijkse bijeenkomst (bestuurlijk overleg) waarin we vooruitkijken en de planning en programmering voor dat jaar op het gebied van nieuwbouw, grootschalig onderhoud/renovatie, verkoop en sloop bespreken. Vanuit het woonruimteverdeelsysteem betrekken we daar de jaarlijkse rapportage bij, bijvoorbeeld over de mutatiegraad en slaagkansen. Ook kijken we terug naar wat in het jaar daarvoor is gerealiseerd op diezelfde onderdelen. We hanteren daar het wijkniveau als laagste niveau. We sluiten zo veel mogelijk aan bij bestaande monitorinstrumenten. We hanteren in ieder geval: Aedesmonitor voor de voortgang in de aanpak van de energieprestatie van woningen De gemeentelijke woningbouwcoördinator monitort de voortgang van sloop en nieuwbouw. Communicatie voortgang prestatieafspraken Naar de raad: de gemeente informeert de raad jaarlijks over de voortgang van deze prestatieafspraken. De corporaties ondersteunen de gemeente daarin waar nodig. Naar de stad: we maken deze prestatieafspraken om het wonen voor de inwoners van Arnhem aantrekkelijk te houden. We vinden het daarom belangrijk ook de inwoners en de partijen die werkzaam zijn op de Arnhemse woningmarkt te informeren over onze inspanningen. De voortgangsrapportage aan de raad is openbaar, waarmee ook de inwoners kennis kunnen nemen van de voortgang en de inspanningen die we samen leveren. 16

20 Bijlage 1 Samenvatting prestatieafspraken Arnhem Afspraak Plus Bouwen en beheren Bouwen: 2000 woningen Slopen: max. 565 woningen Stimuleren woningmarkt: mogelijkheden Wabo en Crisis- en herstelwet benutten We voeren de huidige Kopersubsidieregeling uit. Stimuleren woningonderhoud particulieren: zij kunnen deelnemen in onderhoudsprogramma s corporaties Bijeenkomst versoepeling planproces uiterlijk 1 november voorstel in bestuurlijk overleg Variatie en keuze Samen optrekken bij nieuw woonruimteverdeelmodel en huisvestingsverordening: partijen informeren elkaar Kernvoorraad minimaal woningen tot 554,52 (prijspijl 1 jan 2011), wijkvisies zijn het platform om te praten over de mogelijkheden van differentiatie per wijk Voorstel hoe om te gaan met de terugkoopplicht voor 1 januari 2012 diverse complexen (zie paragraaf 4.1 om welke complexen het gaat) Te koop staande woningen staan maximaal 6 maanden leeg Wonen, welzijn, zorg We realiseren minimaal 110 zorgwoningen voor ouderen in verpleging- en verzorgingshuizen We realiseren minimaal 485 woningen (nultreden of woningen geschikt voor ouderen) We realiseren minimaal 140 woningen voor verstandelijk en/of lichamelijk gehandicapten, mensen uit de 1500 extra woningen bouwen Prioriteit projecten: Schuytgraaf, Malburgen de Wheme, Centrum-Oost, Deltakwartier en Bartokkwartier Het college van B&W legt een voorstel aan de gemeenteraad voor om de succesvolle Arnhemse starterslening voort te zetten Opstellen beleid particuliere woningverbetering eind kansrijk instrument is stimuleringsfonds particuliere woningverbetering SVn Ruimte voor eigen bouw in het project Oostelijk Centrumgebied Wonen en werken combineren: mogelijkheden in de projecten Saksen Weimar, de Transformatie en Kamp Koningsweg Noord We realiseren minimaal 55 extra zorgwoningen voor ouderen in verpleging- en verzorgingshuizen We realiseren minimaal 245 extra woningen 17

21 Afspraak psychiatrie en maatschappelijke aandachtsgroepen We streven naar een spreiding van de verschillende bijzondere doelgroepen over de stad. Hiervoor is ene kaart beschikbaar bij de dienst MO van de gemeente We zoeken naar 1 of 2 aanvullende locaties voor Anders Wonen (streven is één in Arnhem-Noord en één in Schuytgraaf) Wonen voor studenten: corporaties bieden 1055 woningen. Gemeente onderzoekt in overleg met HAN en Artez de behoefte aan aanvullende huisvesting en legt de resultaten voor in het bestuurlijk overleg. De gemeente nodigt andere partijen uit woonruimte voor studenten in Arnhem te realiseren Beschikbaar houden aangepaste woningen: gemeente wijst actief haar klanten erop dat deze woningen beschikbaar komen via Entree Doorstroming uit crisisopvang. Voor het september 2011 zal de gemeente het initiatief nemen voor een rondetafelbijeenkomst hierover Sociaal investeren We komen de afspraken in de charters voor de Krachtwijken na, met uitzondering van de financiële paragraaf (daarvan is al eerder besloten die te schrappen) We geven prioriteit aan de Preventiewijken/GSOIII in de analyse en het opstellen en uitvoeren van de wijkvsisies We investeren in maatschappelijk vastgoed: School III, het Gildenhuis, de Brede School Klarendal, ontmoetingscentrum Weerdjesstraat Corporaties informeren de gemeente over hun intenties om kantoren te transformeren tot bijvoorbeeld woningen Jeugdwerkeloosheid: de corporaties bieden meer plekken (leerwerkplekken, binnen de eigen werkorganisatie) meer opdrachten tot buurtserviceklussen en bemiddelt binnen de eigen organisatie en bij toeleverenciers voor uitstroom naar betaald werk Plus (nultreden of woningen geschikt voor ouderen) We realiseren minimaal 70 extra woningen voor verstandelijk en/of lichamelijk gehandicapten, mensen uit de psychiatrie en maatschappelijke aandachtsgroepen We geven prioriteit aan de projecten: Hemonylaan, Hoogstedelaan, Larikshof, Martinushof, Veld 15 Schuytgraaf, Monnikensteeg We zetten extra in op beheer bij de flats Immeloo 18

22 Afspraak De gemeente levert voor iedere plek binnen vier weken een passende kandidaat en passende begeleiding, ervan uitgaande dat een geschikte kandidaat voor de plek te vinden is. Duurzaam wonen Corporaties zetten in op 20 tot 25% reductie CO 2 in de periode Bij voorkeur hebben de woningen met de slechtste labels prioriteit Duurzaam woongedrag bewoners: de gemeente zet zich in om haar inwoners bewust te maken van de voordelen en noodzaak van duurzaam gedrag. Het programma Energie made in Arnhem vormt hiervoor de basis Onderzoek en informatie-uitwisseling De gemeente neemt het initiatief voor een jaarlijkse bijeenkomst waarin alle partijen hun woningmarktinformatie met elkaar delen. De eerstvolgende heeft als onderwerp de behoefte aan vormen van wonen met zorg Overige onderwerpen zijn: de omvang van de doelgroepen in relatie tot de voorraad en de plannen die corporaties hebben voor onderhoud, renovatie, nieuwbouw en verkoop. De gemeente deelt haar plannen als het gaat om ingrepen in de openbare ruimte of nutsvoorzieningen. In januari presenteert de gemeente een voorstel voor planning voor deze uitwisseling van informatie Wijkanalyse en wijkvisies: we starten een pilot waarin we werkendeweg een manier van samenwerking ontwikkelen. De preventiewijken/gsoiii zijn de eerste wijken waarin we deze pilot gaan starten Monitoring Jaarlijkse bijeenkomst terugblik en vooruitkijken We hanteren de Aedesmonitor voor duurzaamheid De gemeentelijke woningbouwcoördinator monitort de voortgang van sloop en nieuwbouw Jaarlijks koppelt de gemeente aan de gemeenteraad de voortgang van deze prestatieafspraken terug. Plus We starten het energieneutrale project: Albert Heyn aan de Van Muylwijkstraat We realiseren in de nieuwbouw een lagere EPC dan volgens het Bouwbesluit gevraagd wordt De corporaties nemen ook de thema s milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde mee in hun plannen met betrekking tot nieuwbouw en renovatie. 19

23 Bijlage 2 Overzicht plannen (Genoemde projecten en aantallen zijn indicatief en een momentopname. Onder invloed van voortschrijdend inzicht kunnen deze veranderen. Deze projecten vormen daarom geen onderdeel van de harde afspraak in hoofdstuk 3, de afspraken gaan over de totaalaantallen.) Vivare: voornemens Locatie Aantal woningen Geplande oplevering Nieuwbouw Martinushof 60 (sociale huur) 2014 Schuytgraaf veld 15 appartementen 88 (sociale huur) 2015 Schuytgraaf veld 15 woonzorgcentrum 83 (zorg, sociale huur) 2016 Blauwe Weide fase (57 sociale huur, 8 dure huur, overig) 21 RIBW 20 SLAK Blauwe Weide fase 3 92 (60 sociale huur, 6 dure huur, overig) Larikshof Podium II 69 (sociale huur) 2012 Saksen Weimar fase 1 (ateliers in 64 (sociale huur) 2013 kazernegebouwen) Saksen Weimar (overig) 71 (sociale huur) 2013 Herstructurering woonwagens Merwede 4 (sociale huur) 2011 Presikhaaf 2 99 (87 sociale huur, 12 dure huur) 2014 Thuis in Presikhaaf (SiZa) 1 Groot onderhoud/renovatie Serviceflat Elderveld 165 (sociale huur) 2012 Beheergebied P2 102 (sociale huur) 2013 Schuttersberg 137 (127 sociale huur, 10 dure huur) 2011 Overig Beheergebied P (aanname) DGG voornemens Locatie Aantal woningen Geplande oplevering Monnikensteeg 38 Voor 2015 Hemonylaan 49 Voor 2015 Hoogstedelaan 44 Voor

24 Portaal, voornemens Huurwoningen Weissenbruchstraat 14 Eenheden zorg 2011 Deltakwartier 41 Sociale huur egw 2013 Deltakwartier 34 Sociale huur app 2014 Deltakwartier 8 Sociale huur app 2011 Scheldestraat 20 Sociale huur egw 2013 Kloosterstraat 12 Vrije sector egw 2012 Weerdjesstraat-Vossenstraat 21 Sociale huur app zorg 2012 Vredenburg Groningensingel 15 Sociale huur app zorg 2014 Schuytgraaf veld 2 17 Sociale huur app 2015 Schuytgraaf overige vlekken 56 Huurwoning duur tot huurtoeslag 2014 Bartokblok 55 50% sociaal/ 550%vrije sector app 2013 Spijkerkwartier KvG/Duller 15 Sociale huur app 2013 De 7 provinciën 34 Sociale huur egw (+ atelier) Koopwoningen Plaats 2B Cannenburg 11 egw 2013 Deltakwartier 31 egw 2013 Deltakwartier 34 egw 2014 Deltakwartier 40 egw 2015 Deltakwartier 58 egw 2013 Spijkerkwartier KvG/Duller 13 egw 2013 Kloosterstraat 8 egw 2013 Schuytgraaf veld 2a 40 egw 2014 Schuytgraaf v3a 40 egw 2015 Schuytgraaf v3b 40 egw Maatschappelijke vastgoed: Weerdjesstraat-Vossenstraat 1 Maatschappelijk vastgoed zorg/welzijn D Schoolstraat + Van Muijlwijk 2 Maatschappelijk/bedrijfscreatieve sector 2013 De 7 provinciën 3 Maatschappelijk/bedrijfsateliers Volkshuisvesting voornemens Locatie Aantal woningen Geplande oplevering Nieuwbouw Schuytgraaf 117 sociale huur + 25 dure huur 2011/2012 Malburgen Oost 45 sociale huur + 91 koop 2012/2013 Stadseiland 40 sociale huur + 20 koop 2013 Malburgen West Noord 25 sociale huur koop 2012/2013/2014 Malburgen Midden 70 sociale huur koop 2013/2014 Malburgen Dijkzone 32 sociale huur koop 2013/2014/2015 Centrum Oost 73 sociale huur + 58 dure huur koop 2014/

25 Groot Onderhoud Rodenburgstraat e.o /2012 Bosch Kemperstraat Floriszstraat e.o Geitenkamp e.o Kapelstraat e.o Onder de Linde Borgadijnstraat Voetiuslaan Plattenburg Sloop Rijnwijk