Hoe verbetert u uw veiligheidscultuur?

Transcriptie

1 Hoe verbetert u uw veiligheidscultuur? Professor dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot GERARD ZWETSLOOT RESEARCH & CONSULTANCY FOR A HEALTHY, SAFE AND RESPONSIBLE BUSINESS

2 Even voorstellen Directeur Gerard Zwetsloot Research & Consultancy Bijzonder hoogleraar OHS Management, Univ. Nottingham Van origine chemicus, overgestapt naar sociale wetenschappen Praktijk-gedreven, interdisciplinaire benadering Veiligheidscultuur en Veiligheidsmanagement Gezondheidsmanagement inclusief psychosociale risico s. De nul ongevallen visie 2

3 Programma workshop 1) Veiligheidscultuur verbeteren: waarom? waartoe? hoe? 2) Naar een lerende (zich zelf verbeterende) veiligheidscultuur - Verkeerde gewoonten, drogredeneringen, taboes en blinde vlekken 3) Aan de slag Herkennen van bovenstaande belemmeringen 4) Nabespreking (herkennen en aanpakken van belemmeringen) 5) Veiligheid als waarde 3

4 U zelf even voorstellen. 1) Naam, bedrijf, functie 2) Waarom bent u geïnteresseerd in verbeteren veiligheidscultuur? 3) Wat zou u eraan willen verbeteren? 4

5 Belangrijke motieven voor verbeteren veiligheidscultuur 1) Identiteit van bedrijf veranderen: wij willen altijd veilig werken! 2) De informele gang van zaken (gedrag..) zou de veiligheidsregels kunnen (moeten) versterken 3) Mensen handelen niet altijd rationeel, hebben emoties, etc. We moeten meer grip krijgen op het minder rationele deel van veiligheid 4) We willen gewenst gedrag bevorderen, en ongewenst gedrag ontmoedigen 5) Het wordt steeds meer van ons bedrijf verwacht 5

6 Normatieve of open benadering? Willen we de veiligheidscultuur verbeteren om: Aan een norm te voldoen? Hoger op een veiligheidsladder te komen (bijv. H&M)? Meer grip te krijgen op (veilig/onveilig) gedrag? Versterken van het veiligheidsbewustzijn? Eigen verantwoordelijkheid te stimuleren? De intrinsieke motivatie te versterken? 6

7 Organisatie cultuur....is: de manier waarop we de dingen hier doen Cultuur implicieert dat mensen die dezelfde taal spreken, niet alleen spreken met een accent, maar ook denken en handelen met een accent (Geert Hofstede) wordt bepaald door de ongeschreven regels van het spel (Peter Scott-Morgan) 7

8 Cultuur: doen, denken & communiceren!? Focussen... Op wat er in de organisatie wordt gedaan? Op wat/hoe er over veiligheid wordt gedacht? Op hoe er over veiligheid wordt gecommuniceerd? Wat heeft in uw bedrijf de grootste impact op veiligheid? 8

9 Iedere cultuur heeft diverse lagen Schein A conceptual model for managed organizational change Uitingen Beleden waarden Basale aannames /waarden Belangrijke karakteristieken van een goede veiligheidscultuur: Oprecht management commitment en leiderschap Leren om te verbeteren Informatie delen Vertrouwen Rechtvaardigheid Reason 1997: Managing the risks of organisational accidents 9

10 Een lerende veiligheidscultuur. Leren om steeds beter te worden Het besef van leren, de wil tot leren, het managen van het leerproces Goede opleidingen zorgen voor competente mensen Leren van ervaringen (positieve en negatieve) Collectief leren (individueel, team, organisatie niveau), vaak ook interorganisatie niveau 10

11 Pak belemmeringen voor het leren aan Verkeerde gewoonten (wat we verkeerd blijven - doen) Drogredeneringen (wat we verkeerd denken) Taboes (wat we niet mogen doen of denken) Blinde vlekken (wat we niet zien en/of begrijpen) N.B. Afleren is meestal lastiger dan aanleren 11

12 Aan de slag.. Checklist met voorbeelden van verkeerde gewoonten, drogredeneringen, taboes, en blinde vlekken Ga na welke relevant (zouden kunnen) zijn voor uw bedrijf 12

13 Nabespreking Waaraan herkennen we deze soorten belemmeringen? Wat gaan/kunnen we doen, als we ze hebben herkend? Ligt de belangrijkste uitdaging in een omslag aan de top of juist op de werkvloer? Wat leren we hier van? 13

14 Als veiligheid een organisatie waarde is Behoort veilig werken tot de identiteit van de organisatie Wordt veiligheid als (kern)waarde breed gecommuniceerd Is veiligheid een integraal deel van ALLE activiteiten Zijn commitment en leiderschap overal merkbaar Worden veiligheidskwesties openlijk besproken Is er een belangrijke stap gezet naar een lerende veiligheidscultuur 14

15 Vier situaties De juiste dingen goed doen De juiste dingen fout doen De verkeerde dingen goed doen De verkeerde dingen fout doen Het gaat erom de juiste dingen goed te doen De verkeerde dingen goed doen is veel erger dan de juiste dingen fout doen. Wat juist is, hangt vooral af van je waarden 15

16 Conclusies Een lerende veiligheidscultuur is belangrijk Eén verkeerde gewoonte, drogredenering, taboe of blinde vlek kan al een belangrijke belemmering voor het leren vormen Gebruik de bevindingen van de checklist om dergelijke belemmeringen te bespreken Veiligheid vraagt rationaliteit, maar is ook belangrijke als waarde 16

17 Dank voor uw aandacht en inzet! Gerard I.J.M. Zwetsloot Directeur Gerard Zwetsloot Research & Consultancy Professor OHS Management (Univ. of Nottingham) Samen met Anja Dijkman auteur van Arbo Informatie Thema Werken aan veiligheidscultuur (SDU, november 2016) Website: