ISO Stephanie Jansen - NEN Henk Kwakernaak - KWA

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ISO Stephanie Jansen - NEN Henk Kwakernaak - KWA"

Transcriptie

1

2 ISO Stephanie Jansen - NEN Henk Kwakernaak - KWA

3 overheid industrie vakbonden NGO s consumenten consultancy/ wetenschap Missie: het kennisnetwerk op gebied van normontwikkeling en normtoepassing 163 leden 34 leden 3

4 4

5 Drie randvoorwaarden voor veilig werken Technische integriteit Cultuur gedrag Goede veiligheids prestaties Systeem En normen helpen daarbij! 5

6 Goede correlatie De essentie van een managementsysteem Wensen/ eisen input Management systeem Beleid en doelstellingen Stakeholders Act Plan Check Do ISO 9001 ISO OHSAS 18001/ ISO ISO ISO ISO Feedback/ verantwoording output Prestaties Certificaten 6

7 De uitdaging ISO 9001 kwaliteitsmanagement ISO milieumanagement ISO Asset management OHSAS 18001/ ISO arbomanagement ISO Information security ISO Business Continuity ISO Records management ISO Food safety ISO energy management ISO Supply chain security 7

8 ISO ISO ISO Generieke normen De oplossing: Plug-in model ISO-normen Sectornormen Bijvoorbeeld: Kwaliteitsmanagement Milieumanagement Arbomanagement ISO 9001 ISO ISO Bijvoorbeeld: Risicomanagement MVO Compliance management ISO/TS NTA 8620 Kernelementen en eisen HLS ISO/TS Generieke richtlijnen Bijvoorbeeld: Automobielsector Veiligheidsmanagement Olie- en gasindustrie ISO ISO Bijvoorbeeld: Auditing Documentatie Specifieke richtljnen 8

9 De High Level Structure (HLS) Hoofdstructuur, identieke kerntekst en gemeenschappelijke termen en definities 4. Context van de organisatie 5. Leiderschap 6. Planning 7. Ondersteuning 8. Uitvoering 9. Evaluatie van de prestaties 10. Verbetering Middelen De organisatie en haar context Competentie Leiderschap (issues/risico s) en commitment Bewustzijn Beleid Eisen en verwachtingen van Operationele Communicatie Monitoren, meten, analyseren Rollen, belanghebbenden Maatregelen planning verantwoordelijkheden om en risico s te en beheersing Gedocumenteerde en evalueren informatie bevoegdheden Scope beheersen van het en systeem kansen te Interne audit Afwijkingen Het benutten managementsysteem en corrigerende Directiebeoordeling Doelstellingen maatregelen en plannen om Continue die te bereiken verbetering 9

10 ISO arbomanagement Occupational health and safety management systems Requirements with guidance for use Bouwt voort op OHSAS en is gebaseerd op de HLS Veel aandacht voor participatie en consultatie werknemers Aparte paragrafen voor MoC, procurement en contractors 2 e DIS in mei 2017 (normontwerpen.nen.nl) Publicatie: 1 e helft

11 12

12 Veiligheidsladder Door NEN overgenomen Veiligheidscultuur instrument Stimuleert het veiligheidsbewustzijn en bewust veilig handelen Doel is het terugdringen van het aantal onveilige situaties 16

13 Normen voor veiligheid Technische Integriteit Cultuur gedrag NTA 8544 veiligheidsgedrag SAQ (veiligheid voorop) Veiligheidsprestatieladder OECD Richtlijn Management van procesveiligheid NPR 6070 duurzame inzetbaarheid ISO Assetmanagement Maintenance (EN 16646) Machineveiligheid Risk based inspections PGS-reeks SIL-classificatie (IEC-normen) Goede veiligheids prestaties Systeem ISO 45001/NTA 8620 ISO compliance ISO risicomngmnt ISO risk assessment techniques ISO business continuity management 17

14 Relatie met HLS/ISO Paragrafen in HLS 4. Context van de organisatie 5. Leiderschap 6. Planning 7. Ondersteuning 8. Uitvoering 9. Evaluatie van prestaties 10. Verbetering Gedragsfactoren Voorbeeldgedrag; helderheid Helderheid, uitvoerbaarheid Betrokkenheid Uitvoerbaarheid Transparantie Bespreekbaarheid, handhaving 18

15 Aantal certificaten OHSAS OHSAS Aantal certificaten: 377 (1530 vestigingen) ISO Milieumanagement Aantal certificaten: 2352 (6980 vestigingen) 19

16 Verschillen OHSAS en ISO ISO/DIS2 ISO OHSAS 18001: Scope 1 Scope 2 Normative references 2 Normative references 3 Terms and definitions 3 Terms and definitions 4 Context of the organization 4.1 Understanding the organization and its context 4.2 Understanding the needs and expectations of workers and other interested parties 4.3 Determining the scope of the OH&S management system 4.4 OH&S management system 4 OH&S management system requirements 4.1 General requirements 5 Leadership, worker participation and consultation 5.1 Leadership and commitment 5.2 Policy 5.3 Organization roles, responsibilities, accountabilities and authorities 5.4 Participation, consultation and representation 4.2 OH&S policy Resources, roles, responsibility and authority 20

17 Verschillen OHSAS en ISO ISO/DIS2 ISO OHSAS 18001: Planning 6.1 Actions to address risks and opportunities (6.1.1 General/6.1.2 Hazard identification and assessment of OH&S risks/ Determination of applicable legal and other requirements/6.1.4 Other risks and opprtunities to the OH&S management system/ Assessment of OH&S risks /6.1.5 Planning to take action) 6.2 OH&S objectives and planning to achieve them (6.2.1 OH&S objectives/6.2.2 Planning to achieve OH&S objectives) 7 Support 7.1 Resources 7.2 Competence 7.3 Awareness 7.4 Information and communication 7.5 Documented Information (7.5.1 General/7.5.2 Creating and updating/7.5.3 Control of documented information) 4.3 Planning Hazard identification, risk assessment and determining controls Legal and other requirements Objectives and programme(s) 4.4 Implementation and operation Competence, training and awareness Communication Documentation Control of records 21

18 Verschillen OHSAS en ISO ISO/DIS2 ISO OHSAS 18001: Operations 8.1 Operational planning and control ( General / Hierarchy of control) 8.2 Management of change 8.3 Outsourcing 8.4 Procurement 8.5 Contractors 8.6 Emergency preparedness and response 9 Performance evaluation 9.1 Monitoring, measurement, analysis and evaluation ( General/ Evaluation of compliance) 9.2 Internal audit (9.2.1 Internal audit objectives/ Internal audit process) 9.3 Management review 10 Improvement 10.1 Incident, nonconformity and corrective action 10.2 Continual improvement 4.4 Implementation and operation Operational control Emergency preparedness and response 4.5 Checking Monitoring and measurement Evaluation of compliance Internal audit 4.6 Management review Nonconformity, corrective action and preventive action 22

19 Verschillen OHSAS en ISO Verschillen op basis HLS Context analyse Vaststellen eisen belanghebbende partijen Invloed van veranderingen (in- en extern) op organisatie Integratie met andere bedrijfsprocessen Directe betrokkenheid leiding Risico s én kansen Communicatie op basis behoeften (in- en extern) Beheersing uitbestede processen Gedocumenteerde informatie ipv procedures 23

20 Verschillen OHSAS en ISO Verschillen specifiek voor arbomanagement Begrip worker Leiderschap (accountability, strategic planning) Cultuur m.b.t. arbomanagement Persons working under the control of the organization Commitment m.b.t. hierarchy of control Competenties i.p.v. trainingsbehoeften 24

21 Meer informatie en meedoen KAM-MAIL

22 ISO/DIS Deadline commentaar 1 juli 2017 Workshop: Van OHSAS naar ISO oktober 2017 SCCM informatieblad 26

23 Bijeenkomst - najaar 2017 Veiligheidsmanagement en de rol van ISO 'Arbomanagementsystemen - veiligheidsmanagement - de implementatie van ISO voor arbomanagementsystemen - veiligheidscultuur (Veiligheidsladder) Blijf op de hoogte iv@nen.nl 27

24 Interesse, lid worden of meer informatie? Laat uw kaartje achter of neem contact op: Stephanie Jansen Consultant Industrie & Veiligheid Henk Kwakernaak +31(0)

ISO en andere managementsysteemnormen

ISO en andere managementsysteemnormen ISO 45001 en andere managementsysteemnormen De impact van de nieuwe ISO 45001 17 april 2018 Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl Welke onderwerpen

Nadere informatie

Wat komt er op ons af?

Wat komt er op ons af? BUSINESS ASSURANCE ISO 45001 Wat komt er op ons af? Apply veiligheidsdag Hans Snoeren 25 mei 2016 1 EHS Conversion_01_Introduction_Rev 0 SAFER, SMARTER, GREENER Introductions Planning ontwikkeling ISO

Nadere informatie

De ISO High Level Structure (HLS) en de nieuwe ISO 22000

De ISO High Level Structure (HLS) en de nieuwe ISO 22000 De ISO High Level Structure (HLS) en de nieuwe ISO 22000 26 september 2018 Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl Welke onderwerpen kunt u

Nadere informatie

2 e webinar herziening ISO 14001

2 e webinar herziening ISO 14001 2 e webinar herziening ISO 14001 Webinar SCCM 25 september 2014 Frans Stuyt Doel 2 e webinar herziening ISO 14001 Planning vervolg herziening Overgangsperiode certificaten Korte samenvatting 1 e webinar

Nadere informatie

De essentie van de nieuwe ISO s. Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij

De essentie van de nieuwe ISO s. Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij De essentie van de nieuwe ISO s Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij 1 Waar ik het over ga hebben De uitdaging en de oplossing De HLS voor iedereen De HLS voor wie het wil Waar we staan en wat er

Nadere informatie

Hoezo dé nieuwe ISO-normen?

Hoezo dé nieuwe ISO-normen? De nieuwe ISO-normen Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl 1 Hoezo dé nieuwe ISO-normen? 2 1 De cijfers voor Nederland (eind 2013) Norm Aantal

Nadere informatie

NTA 8620 versus ISO-systemen. Mareille Konijn 20 april 2015

NTA 8620 versus ISO-systemen. Mareille Konijn 20 april 2015 NTA 8620 versus ISO-systemen Mareille Konijn Voorstellen Mareille Konijn Lid van de NEN-werkgroep Senior HSE consultant Industry, Energy & Mining T: 088 348 21 95 M: 06 50 21 34 27 mareille.konijn@rhdhv.com

Nadere informatie

Informatiebeveiliging & ISO/IEC 27001:2013

Informatiebeveiliging & ISO/IEC 27001:2013 Informatiebeveiliging & ISO/IEC 27001:2013 Aart Bitter Haarlem, 18 maart 2014 Kwaliteitskring Noord-Holland www.information-security-governance.com Agenda 13:45-14:15 - Informatiebeveiliging Introductie

Nadere informatie

De nieuwe ISO-normen: meer dan KAM-management alleen!

De nieuwe ISO-normen: meer dan KAM-management alleen! De nieuwe ISO-normen: meer dan KAM- alleen! Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl 1 Wat kunt u verwachten? Ontwikkelingen systeemnormen Plug-in

Nadere informatie

NTA 8620 en de relatie met andere normen voor managementsystemen

NTA 8620 en de relatie met andere normen voor managementsystemen NTA 8620 en de relatie met andere normen voor managementsystemen Dick Hortensius NEN Milieu&maatschappij Herziening NTA 8620 1 Inhoud Aanleiding en aanpak herziening NTA Belangrijkste aandachtspunten Afstemming

Nadere informatie

ISO 9001: Niets aan de hand! Enkele cosmetische wijzigingen... of toch niet?

ISO 9001: Niets aan de hand! Enkele cosmetische wijzigingen... of toch niet? ISO 9001:2015... Niets aan de hand! Enkele cosmetische wijzigingen... of toch niet? NNK bijeenkomst, 09 september 2014 Bob Alisic / ActinQ V2.1 Waarom een nieuwe versie van ISO 9001? De norm in lijn te

Nadere informatie

Managementsysteemnormen klaar voor uitdagingen in de 21 ste eeuw Nieuwe structuur en inhoud voor ISO-managementsysteemnormen

Managementsysteemnormen klaar voor uitdagingen in de 21 ste eeuw Nieuwe structuur en inhoud voor ISO-managementsysteemnormen Managementsysteemnormen klaar voor uitdagingen in de 21 ste eeuw Nieuwe structuur en inhoud voor ISO-managementsysteemnormen Wijzigingen in de belangrijkste ISO-normen voor managementsystemen, ISO 9001

Nadere informatie

De nieuwe Nederlandse Technische Afspraak 8620 NTA 8620. Mareille Konijn 4 juni 2015

De nieuwe Nederlandse Technische Afspraak 8620 NTA 8620. Mareille Konijn 4 juni 2015 De nieuwe Nederlandse Technische Afspraak 8620 NTA 8620 Mareille Konijn Voorstellen Mareille Konijn Lid van de NEN-werkgroep NTA8620 Senior HSE consultant Industry, Energy & Mining T: 088 348 21 95 M:

Nadere informatie

Business as (un)usual

Business as (un)usual Business as (un)usual Beperking van de impact van incidenten begint vandaag! Aon Global Risk Consulting Business Continuity Practice Continuiteit = basis voor succesvol ondernemen.voor u business as usual?

Nadere informatie

Hoe helpt ISO 19600 uw compliancy te borgen en te verbeteren? Dick Hortensius, NEN Milieu&Maatschappij 31 mei 2016

Hoe helpt ISO 19600 uw compliancy te borgen en te verbeteren? Dick Hortensius, NEN Milieu&Maatschappij 31 mei 2016 Hoe helpt ISO 19600 uw compliancy te borgen en te verbeteren? Dick Hortensius, NEN Milieu&Maatschappij 31 mei 2016 overheid industrie vakbonden consumenten NGO s Missie: Wij zij hèt kennisnetwerk op gebied

Nadere informatie

ISO & Veiligheidsladder

ISO & Veiligheidsladder ISO 45001 & Veiligheidsladder Stephanie Jansen & Harmen Willemse Platform Industrie & Veiligheid 9 november 2018 1 Waar denkt u aan bij ISO 45001? 2 3 Waar denkt u aan bij de Veiligheidsladder? VCA ISO

Nadere informatie

Het nieuwe plug-in model: interpretatie en certificatie

Het nieuwe plug-in model: interpretatie en certificatie Het nieuwe plug-in model: interpretatie en certificatie 1 Wat kunt u verwachten? De nieuwe aanpak van ISO normen voor managementsystemen Eerste ervaringen bij herziening ISO 14001 en ISO 9001 Betekenis

Nadere informatie

Quality Management System. Risk ISO9001. Info Sessie

Quality Management System. Risk ISO9001. Info Sessie Quality Management System Improvement KWINTA PDCA ISO9001 Quality Plan Leadership Guido Verrept Risk 2015 Info Sessie Ivo Demeulenaere Context Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

Nadere informatie

ISO 9001: Business in Control 2.0

ISO 9001: Business in Control 2.0 ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM

Nadere informatie

Invoering ISO Valkuilen & Tips om deze te vermijden

Invoering ISO Valkuilen & Tips om deze te vermijden Invoering ISO 45001 Valkuilen & Tips om deze te vermijden Inhoud Intro AECOM WK ISO 45001 Valkuilen en tips ter voorkoming Praktijk voorbeelden verborgen risico s. Inkoop Inkoop Verplichtingen en verantwoordelijkheden

Nadere informatie

Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036

Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036 Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036 NCP contactdag, 19 april 2016 Thamar Zijlstra, Dick Hortensius NEN Milieu en Maatschappij Agenda Achtergrond NPR 9036

Nadere informatie

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma 1 Intro 2 Wie zijn wij? Producten ISO Programma ICT Finance Producten 3 Visma/AccountView Vivaldi (Interim) (Financieel) Management Workshops & Trainingen De 4U way 4 Nadruk op training en kennisoverdracht.

Nadere informatie

Workshop Lean en de nieuwe ISO normen

Workshop Lean en de nieuwe ISO normen Workshop Lean en de nieuwe ISO normen Ingrid Ort Inhoud Nieuwe normen; HLS Structuur; Stakeholder analyse; Zelf aan de gang. Normontwikkelingstraject Duurzaam vertrouwd 2011 2012 2013 2014 2015 ISO 9001

Nadere informatie

Van VCA naar OHSAS 18001:2007 naar ISO/CD 45001.2

Van VCA naar OHSAS 18001:2007 naar ISO/CD 45001.2 Van VCA naar OHSAS 18001:2007 naar ISO/CD 45001.2 Jacques Schouwenaars 13 oktober 2015 Onderwerpen Verschillen VCA en OHSAS 18001? ISO/CD 45001.2 Aandachtsgebieden tijdens certificatieaudits Voordelen

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Normcommissie OHSAS naar ISO-norm

Informatiebijeenkomst Normcommissie OHSAS naar ISO-norm Informatiebijeenkomst Normcommissie OHSAS 18001 naar ISO-norm 24 januari 2013 1 Programma informatiebijeenkomst 10.00 uur Opening en welkomstwoord Marc Ritter, Manager NEN Arbeid en Managementsystemen

Nadere informatie

ISO9001:2015, in vogelvlucht. Door Tjarko Vrugt

ISO9001:2015, in vogelvlucht. Door Tjarko Vrugt ISO9001:2015, in vogelvlucht Door Tjarko Vrugt 18-11-2015 - Qemc - Tjarko Vrugt Bron: NEN - Delft 2 DE NIEUWE NEN EN ISO 9001 : 2015 Deze presentatie beperkt zich tot de essentie Sktb besteed in 2016

Nadere informatie

Anglo Belgian Corporation vs OHSAS 18001 Gent 11/06/2013

Anglo Belgian Corporation vs OHSAS 18001 Gent 11/06/2013 Anglo Belgian Corporation vs OHSAS 18001 Gent 11/06/2013 1 Wim Maenhaut Underwriter Coporate Operations Personal Accidents Inhoud 1 Reden onderzoek 2 Wat is OHSAS 18001? 3 Methodiek 4 Analyse 5 Besluiten

Nadere informatie

"Baselines: eigenwijsheid of wijsheid?"

Baselines: eigenwijsheid of wijsheid? "Baselines: eigenwijsheid of wijsheid?" Een afrondende 'beschouwende' presentatie Ing. Ernst J. Oud CISA CISSP Philips Toshiba Crypsys Data Security Getronics Business Continuity (a.k.a. CUC) Urenco Deloitte

Nadere informatie

BUSINESS CONTINUITEIT

BUSINESS CONTINUITEIT BUSINESS CONTINUITEIT BUSINESS CONTINUITY MANAGEMENT Tine Bernaerts, Consultant risk management, Amelior Business Continuity Management volgens ISO 22301: Societal Security Business Continuity Management

Nadere informatie

De nieuwe ISO norm 2015 Wat nu?!

De nieuwe ISO norm 2015 Wat nu?! De nieuwe ISO norm 2015 Wat nu?! Stichting QualityMasters Nieuwland Parc 157 3351 LJ Papendrecht 078-3030060 info@qualitymasters.com www.qualitymasters.com 02-2015 Inhoud Inleiding pagina 3 Van Oud naar

Nadere informatie

Introductie OHSAS 18001

Introductie OHSAS 18001 Introductie OHSAS 18001 OHSAS 18001 -in het kort OHSAS 18001 is een norm voor een managementsysteem die de veiligheid en gezondheid in en rondom de organisatie waarborgt. OHSAS staat voor Occupational

Nadere informatie

Risicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering... 42

Risicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering... 42 INHOUD VOORWOORD... 13 HOOFDSTUK 1. INLEIDING... 15 1.1. Introductie... 15 1.1.1. Naar een visie op veiligheidsmanagement... 15 1.1.1.1. Het uitgangspunt van beheersing... 16 1.1.1.2. Het uitgangspunt

Nadere informatie

Snel naar ISO20000 met de ISM-methode

Snel naar ISO20000 met de ISM-methode Snel naar ISO20000 met de ISM-methode Cross-reference Datum: 16 oktober 2012 Versie: 1.0 Auteur: J. van Bon Integrated Service Management Snel naar ISO20000 met de ISM-methode! Organisaties moeten, door

Nadere informatie

Beschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013. Grafimedia en Creatieve Industrie. Versie: augustus 2016

Beschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013. Grafimedia en Creatieve Industrie. Versie: augustus 2016 Beschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013 Grafimedia en Creatieve Industrie Versie: augustus 2016 Uitgave van de branche (SCGM) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 INLEIDING... 4 1. ONDERWERP EN

Nadere informatie

Informatieblad. n versie 15 juni invoering van ISO en overgang van OHSAS 18001

Informatieblad. n versie 15 juni invoering van ISO en overgang van OHSAS 18001 Informatieblad Invoering van ISO 45001 en overgang van OHSAS 18001 invoering van ISO 45001 en overgang van OHSAS 18001 1 De overtuiging -en ervaring- van SCCM is dat elke organisatie (hoe klein ook) betere

Nadere informatie

Beschrijving van de generieke norm: ISO 9001:2015. Grafimedia en Creatieve Industrie. Versie: augustus 2016

Beschrijving van de generieke norm: ISO 9001:2015. Grafimedia en Creatieve Industrie. Versie: augustus 2016 Beschrijving van de generieke norm: ISO 9001:2015 Grafimedia en Creatieve Industrie Versie: augustus 2016 Uitgave van de branche (SCGM) Dit is een uitgave van de SCGM. 2017, Branche, Boeingavenue 2017,

Nadere informatie

Milieuzorg voor contractors. Cédric Janssens Milieucoördinator GTO EMEA CVA Gent

Milieuzorg voor contractors. Cédric Janssens Milieucoördinator GTO EMEA CVA Gent Milieuzorg voor contractors Cédric Janssens Milieucoördinator GTO EMEA CVA Gent Onze grootste uitdaging Werken aan een duurzame toekomst Wij zijn mede de oorzaak van het milieuprobleem maar wij werken

Nadere informatie

Ontwikkelingen VCA en OHSAS

Ontwikkelingen VCA en OHSAS Ontwikkelingen VCA en OHSAS Jacques Schouwenaars 13 oktober 2015 M.b.t. VCA Zicht op nieuwe norm? Welke partijen zijn erbij betrokken? Huidige status? Betrokken partijen SSVV CCvD-VCA VOC RvA Historisch

Nadere informatie

Safety Management System

Safety Management System Safety Management System Tbv ILT-sectorbijjeenkomst dd 7 nov 2013 Richard Hol / Hoofd Safety & Quality Assurance Inhoud Aanpak implementatie SMS Occurrence reporting proces Voorbeelden SMS producten Beoordeling

Nadere informatie

Informatieblad (versie 1 december 2017) n versie 1 december invoering van ISO en overgang van OHSAS 18001

Informatieblad (versie 1 december 2017) n versie 1 december invoering van ISO en overgang van OHSAS 18001 Informatieblad (versie 1 december 2017) Invoering van ISO 45001 en overgang van OHSAS 18001 invoering van ISO 45001 en overgang van OHSAS 18001 1 De overtuiging -en ervaring- van SCCM is dat elke organisatie

Nadere informatie

Duidelijkheid in verantwoordelijkheid. John van der Sleen - Risicoherkenning

Duidelijkheid in verantwoordelijkheid. John van der Sleen - Risicoherkenning Duidelijkheid in verantwoordelijkheid John van der Sleen - Risicoherkenning Inhoud Enkele Process Safety Incidenten Wat is Process Safety Process Safety oorsprong Process Safety bedrijfsinvullingen Wat

Nadere informatie

Module Assetmanagement. Module XX / verkorte versie & ref. ISO 55002

Module Assetmanagement. Module XX / verkorte versie & ref. ISO 55002 Module Assetmanagement Module XX / verkorte versie & ref. ISO 55002 Ton Beckers, 21/10/2014 Structuur ISO 9001 5. Directieverantwoordelijkheid 8. meting, analyse en verbetering 4. Kwaliteitsmanagementsysteem

Nadere informatie

Risicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering... 50

Risicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering... 50 INHOUD VOORWOORD... 13 HOOFDSTUK 1. INLEIDING... 15 1.1. Introductie... 15 1.1.1. Naar een visie op kwaliteitsmanagement... 15 1.1.1.1. Het uitgangspunt van beheersing... 16 1.1.1.2. Het uitgangspunt van

Nadere informatie

Informatieblad Vergelijking ISO45001 en VCA N180522, 25 JUNI 2018 INFORMATIEBLAD VERGELIJKING ISO45001 EN VCA

Informatieblad Vergelijking ISO45001 en VCA N180522, 25 JUNI 2018 INFORMATIEBLAD VERGELIJKING ISO45001 EN VCA Informatieblad Vergelijking ISO45001 en VCA 1 De overtuiging - en ervaring - van SCCM is dat elke organisatie (hoe klein ook) betere gezondheids- en veiligheidsprestaties behaalt door het gebruik van de

Nadere informatie

Risicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering... 34

Risicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering... 34 Inhoud INHOUD NAAR EEN MILIEUMANAGEMENTSYSTEEM GEBASEERD OP HET DRIELAGEN- EN VIERFASENMODEL. BESPRE- KING VAN MILIEUMANAGEMENTSYSTEMEN VOLGENS ISO 14001:2015... 11 HOOFDSTUK 1. INLEIDING... 13 1.1. Naar

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1. INLEIDING Introductie Naar een visie op kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagement...

HOOFDSTUK 1. INLEIDING Introductie Naar een visie op kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagement... Inhoud INHOUD VOORWOORD... 13 HOOFDSTUK 1. INLEIDING... 15 1.1. Introductie... 15 1.1.1. Naar een visie op kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagement... 15 1.1.1.1. Het uitgangspunt van beheersing...

Nadere informatie

Agenda. De normen bekeken Annemarie de Jong NEN Management Systems

Agenda. De normen bekeken Annemarie de Jong NEN Management Systems De normen bekeken Annemarie de Jong NEN Management Systems 1 Agenda 3 blokken voor de pauze Vertrekpunt ISO 9000-serie - procesmodel ISO 9001 de toekomstige inhoud (20 concepten) tijdlijn Normen voor managementsystemen

Nadere informatie

Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015

Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 ISO Revisions Nieuw en herzien Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 Inleiding Dit document maakt een vergelijking tussen ISO 9001:2008 en de Final Draft International

Nadere informatie

Veranderingen ISO 9001

Veranderingen ISO 9001 Veranderingen ISO 9001 De herziening van ISO 9001:2015 introduceert een nieuwe structuur met 10 hoofdstukken en veel nieuwe eisen en termen. Gebruikers van de norm moeten er dus rekening mee houden dat

Nadere informatie

In 10 stappen naar een managementsysteem

In 10 stappen naar een managementsysteem In 10 stappen naar een managementsysteem Luc Bortels Publisher HSE 9/2/2017 Luc Bortels Publisher Health, Safety & Environment bij Wolters Kluwer meer dan 25 jaar ervaring in het opzetten van systemen

Nadere informatie

ISO 9001:2015 ISO 14001:2015

ISO 9001:2015 ISO 14001:2015 ISO 9001:2015 ISO 14001:2015 The world has changed, a revision was needed Alumni-event, Milieu- en preventiemanagement Joerdi Roels, 20-10-2016 Hoeveel officiële ISO certificaten zijn er wereldwijd uitgereikt

Nadere informatie

Wie ben ik? WHY: Definitie audit. Effectief auditprogramma (opbouw) GoRisk. NEN Introductie-evenement ISO AUDITING IN BEWEGING

Wie ben ik? WHY: Definitie audit. Effectief auditprogramma (opbouw) GoRisk. NEN Introductie-evenement ISO AUDITING IN BEWEGING NEN Introductie-evenement ISO 19011 AUDITING IN BEWEGING Effectief Auditprogramma Edwin Martherus, GoRisk Beatrixgebouw Utrecht, 20 sept 2018 GoRisk Wie ben ik? Ø Technisch, bedrijfskundig, financieel

Nadere informatie

Informatieblad. N180103, versie 13 maart invoering van ISO en overgang van OHSAS 18001

Informatieblad. N180103, versie 13 maart invoering van ISO en overgang van OHSAS 18001 Informatieblad Invoering van ISO 45001 en overgang van OHSAS 18001 invoering van ISO 45001 en overgang van OHSAS 18001 1 De overtuiging -en ervaring- van SCCM is dat elke organisatie (hoe klein ook) betere

Nadere informatie

Managementsystemen. De sprekers

Managementsystemen. De sprekers Managementsystemen Studiedag Prebes, 5 mei 2015 De sprekers Myriam Van der Steen Zaakvoerder-consultant Expert managementsystemen Konsilo bvba Yves Grognet Zaakvoerder-consultant Freelance Auditor Adiuvare

Nadere informatie

Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS

Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS 26 november 2014 Aart Bitter@ISGcom.nl www.information-security-governance.com Disaster Recovery Plan 2 The Bitter Brew Case To Brew or not to Brew, That s

Nadere informatie

Duurzaam (kosten)effectief uitbesteden

Duurzaam (kosten)effectief uitbesteden Duurzaam (kosten)effectief uitbesteden Agenda Kiezen voor uitbesteding Uitbestedingsfeiten Wenselijke situatie Eisen volgens ISO5500X Showstoppers Aandachtspunten Afsluiting Kiezen voor uitbesteding Ontbreken

Nadere informatie

Hierbij informeren wij u graag over de introductie van de onlangs uitgebrachte 2015 versies van de NEN-EN-ISO 9001 en NEN-EN-ISO normen.

Hierbij informeren wij u graag over de introductie van de onlangs uitgebrachte 2015 versies van de NEN-EN-ISO 9001 en NEN-EN-ISO normen. Postbus 159 6700 AD Wageningen Nieuwe Kanaal 9C 6709 PA Wageningen Telefoon: (0317) 45 34 25 Fax: (0317) 41 26 10 E-mail: mail@skh.org Website: http:/www.skh.org K.v.K. Arnhem 09190347 Rabobank rek. nr.

Nadere informatie

Terug naar de bedoeling met ISO 9001:2015

Terug naar de bedoeling met ISO 9001:2015 Walvis ConsultingGroep Brengt kwaliteit tot leven Voor kwaliteit van mens en organisatie Terug naar de bedoeling met ISO 9001:2015 Ronald Zwart Vennoot, senior consultant en auditor ronald.zwart@walviscg.nl

Nadere informatie

ISO55000: Harde norm voor assetmanagement in de context van organisatiecultuur AMC Seminar 2014

ISO55000: Harde norm voor assetmanagement in de context van organisatiecultuur AMC Seminar 2014 ISO55000: Harde norm voor assetmanagement in de context van organisatiecultuur AMC Seminar 2014 Robert van Grunsven, Adviseur CMS Asset Management Inhoud assetmanagement Assetmanagement ISO55000 assetmanagementsysteem

Nadere informatie

Opdrachtgeverschap 2.0. Toezien op de afspraken in de verwerkersovereenkomst

Opdrachtgeverschap 2.0. Toezien op de afspraken in de verwerkersovereenkomst Opdrachtgeverschap 2.0 Toezien op de afspraken in de verwerkersovereenkomst Doel van deze presentatie Zelf een mening hebben over welke certificering/ verklaring het beste past bij een af te nemen dienst

Nadere informatie

ISO 41001; a game changer for Facility Management?!

ISO 41001; a game changer for Facility Management?! ISO 41001; a game changer for Facility Management?! Kennissessie 14 juni 2018 Standards and Regulations 1 Mijn gemiddelde dag... Sheryl Limburg 2 Fijn dat u er bent! Korte kennismaking met een paar vragen,

Nadere informatie

Readiness Assessment ISMS

Readiness Assessment ISMS Readiness Assessment van ISMS ISO/IEC27001:2005 1 Senior Internal/IT auditor Luyke Tjebbes EMIA RO CISA Lead Auditor ISO/IEC27001:2005 Projectleider ISO assessment 2 Wat is ISO 27001 eigenlijk? ISO/IEC

Nadere informatie

Business Continuity Management

Business Continuity Management Business Continuity Management Aart Bitter - 14 januari 2014 SAFER, SMARTER, GREENER Praktijk case Wij zijn als bierbrouwerij voorgedragen om onze producten te leveren aan het Holland House tijdens het

Nadere informatie

weer wat nieuws KEMA KEMA Reden van verandering KLANT- & PRESTATIEGERICHT! Oude norm was onvoldoende 16-04-2003 KEMA Quality B.V.

weer wat nieuws KEMA KEMA Reden van verandering KLANT- & PRESTATIEGERICHT! Oude norm was onvoldoende 16-04-2003 KEMA Quality B.V. Ze hebben weer wat nieuws bedacht! 16-04-2003 Quality B.V. 1 Reden van verandering Oude norm was onvoldoende KLANT- & PRESTATIEGERICHT! 16-04-2003 Quality B.V. 2 1 Reden van verandering a. ISO normen iedere

Nadere informatie

4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen

4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen 4 Context van de organisatie 4 Milieumanagementsysteemeisen 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context 4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden 4.3 Het toepassingsgebied

Nadere informatie

Generieke systeemeisen

Generieke systeemeisen Bijlage Generieke Systeem in kader van LAT-RB, versie 27 maart 2012 Generieke systeem NTA 8620 BRZO (VBS elementen) Arbowet Bevb / NTA 8000 OHSAS 18001 ISO 14001 Compliance competence checklist 1. Algemene

Nadere informatie

Veiligheidsladder. Harmen Willemse

Veiligheidsladder. Harmen Willemse Veiligheidsladder Harmen Willemse info@veiligheidsladder.org Over NEN Opgericht door de industrie in 1916 Missie: normen als basis voor zelfregulering Concrete, breedgedragen normen en certificatieschema

Nadere informatie

ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard. NGI Limburg 30 mei 2007

ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard. NGI Limburg 30 mei 2007 ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard NGI Limburg 30 mei 2007 1 Tijdlijn 80-er jaren: ITIL versie 1 2000: BS 15000 2001: ITIL versie 2 2002: Aangepaste versie BS 15000 2005: BS

Nadere informatie

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager.

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager. Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager www.bpmo-academy.nl Wat is kwaliteitsmanagement? Kwaliteitsmanagement beoogt aan te sturen op het verbeteren van kwaliteit. Tevens houdt het zich bezig met het verbinden

Nadere informatie

4.3 Het toepassingsgebied van het kwaliteitsmanagement systeem vaststellen. 4.4 Kwaliteitsmanagementsysteem en de processen ervan.

4.3 Het toepassingsgebied van het kwaliteitsmanagement systeem vaststellen. 4.4 Kwaliteitsmanagementsysteem en de processen ervan. ISO 9001:2015 ISO 9001:2008 Toelichting van de verschillen. 1 Scope 1 Scope 1.1 Algemeen 4 Context van de organisatie 4 Kwaliteitsmanagementsysteem 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context. 4 Kwaliteitsmanagementsysteem

Nadere informatie

CERTIFICERING NEN 7510

CERTIFICERING NEN 7510 CERTIFICERING NEN 7510 Henry Dwars Account manager DEKRA Certification B.V. Standards and Regulations 1 Onderwerpen Intro DEKRA De weg naar certificering Certificatietraject Standards and Regulations 2

Nadere informatie

Assetmanagement en de ISO 55000 serie. Hjalmar Boon 9-1-2014

Assetmanagement en de ISO 55000 serie. Hjalmar Boon 9-1-2014 Assetmanagement en de ISO 55000 serie Hjalmar Boon 9-1-2014 Assetmanagement Provincie Noord-Holland in beeld 625 km wegen 390 km fietspaden 35 km vrijliggende busbaan (HOV) 432 vaste kunstwerken 250 km

Nadere informatie

SESSIE 1.3 GEBRUIK: NATUURGEWELD

SESSIE 1.3 GEBRUIK: NATUURGEWELD SESSIE 1.3 GEBRUIK: NATUURGEWELD Voorbereiden van chemische bedrijven tegen natuurgeweld en domino-effecten 21 juni 2018, Dag van de chemische veiligheid 21-6-2018 BCM Specialist - Alex Hoogteijling 1

Nadere informatie

Bent u 100% in Compliance?

Bent u 100% in Compliance? Themabijeenkomst TQC Bent u 100% in Compliance? 6 december 2011 KWA Bedrijfsadviseurs B.V. Robin Sinke 21 december 2011-1 Doel van deze bijeenkomst het brede speelveld van Compliance de praktische invulling

Nadere informatie

Zorgsystemen Een geïntegreerd managementsysteem voor kwaliteit, veiligheid en milieu

Zorgsystemen Een geïntegreerd managementsysteem voor kwaliteit, veiligheid en milieu JAN DILLEN Zorgsystemen Een geïntegreerd managementsysteem voor kwaliteit, veiligheid en milieu D/2017/45/316 ISBN 978 94 014 4457 6 NUR 973 Vormgeving omslag : Keppie & Keppie Vormgeving binnenwerk :

Nadere informatie

NEN-EN-ISO 9001 (en) Quality management systems Requirements. Nederlandse norm. Vervangt NEN-EN-ISO 9001:2008; NEN-EN-ISO 9001:2008/C1:2009

NEN-EN-ISO 9001 (en) Quality management systems Requirements. Nederlandse norm. Vervangt NEN-EN-ISO 9001:2008; NEN-EN-ISO 9001:2008/C1:2009 NEN-EN-ISO 9001 (en) Quality management systems Requirements Nederlandse norm Vervangt NEN-EN-ISO 9001:2008; NEN-EN-ISO 9001:2008/C1:2009 ICS 03.120.10 Oktober 2015 eld be iew ev Pr or Vo Dit document

Nadere informatie

BENT U ER KLAAR VOOR?

BENT U ER KLAAR VOOR? ISO 9001:2015 EN ISO 14001:2015 HERZIENINGEN ZIJN IN AANTOCHT BENT U ER KLAAR VOOR? Move Forward with Confidence WAT IS NIEUW IN ISO 9001:2015 & ISO 14001:2015 MEER BUSINESS GEORIENTEERD KERNASPECTEN "LEIDERSCHAP

Nadere informatie

ISO 9001 en de veranderende rol van de kwaliteitsmanager

ISO 9001 en de veranderende rol van de kwaliteitsmanager ISO 9001 en de veranderende rol van de kwaliteitsmanager De contouren van de nieuwe norm voor kwaliteitsmanagement ISO 9001:2015 worden steeds duidelijker. Niet alleen zijn de structuurwijzigingen zichtbaar

Nadere informatie

1. Overleg tussen VOC en SSVV over aanpassingen 2. Planning 2015 nieuwe versie gereed 3. Aansluitend nieuwe VCU 4. Waarschijnlijk meer nuancering dan

1. Overleg tussen VOC en SSVV over aanpassingen 2. Planning 2015 nieuwe versie gereed 3. Aansluitend nieuwe VCU 4. Waarschijnlijk meer nuancering dan 1. Overleg tussen VOC en SSVV over aanpassingen 2. Planning 2015 nieuwe versie gereed 3. Aansluitend nieuwe VCU 4. Waarschijnlijk meer nuancering dan schokkende wijzigingen Speerpunten VOC richting SSVV

Nadere informatie

Een uitgave van NEN November 2018 HERZIENING VAN DE BASIS VAN ISO-MANAGEMENTSYSTEEMNORMEN OP HANDEN

Een uitgave van NEN November 2018 HERZIENING VAN DE BASIS VAN ISO-MANAGEMENTSYSTEEMNORMEN OP HANDEN Een uitgave van NEN November 2018 HERZIENING VAN DE BASIS VAN ISO-MANAGEMENTSYSTEEMNORMEN OP HANDEN Door Dick Hortensius en Ortwin Costenoble, consultants normontwikkeling, NEN HERZIENING VAN DE BASIS

Nadere informatie

Business Continuity Management. Pieter de Ruiter 1 / MAXIMAAL DRIE WOORDEN

Business Continuity Management. Pieter de Ruiter 1 / MAXIMAAL DRIE WOORDEN Business Management Pieter de Ruiter 1 / MAXIMAAL DRIE WOORDEN Lelystad, 29 juni 2009 AGENDA Waarom Business Management? Hoe pakken we BCM aan? Wat is de relatie van BCM met SABSA? SCS Lelystad en mijn

Nadere informatie

Seriously Seeking Security

Seriously Seeking Security Seriously Seeking Security The Quest for the Holy Grail? Aart Bitter 27 november 2007 SBIT congres: Taking Security Seriously Aart.Bitter@information-security-governance.com Agenda Taking Security Seriously

Nadere informatie

CobiT. Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1

CobiT. Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1 CobiT Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1 Control objectives for information and related Technology Lezenswaardig: 1. CobiT, Opkomst, ondergang en opleving

Nadere informatie

18 november 2013 Jo De Landtsheer Senior Consultant

18 november 2013 Jo De Landtsheer Senior Consultant 18 november 2013 Jo De Landtsheer Senior Consultant Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, digitale kopie, scan of op welke wijze dan ook

Nadere informatie

OHSAS certificaat voor het waarborgen van veiligheid

OHSAS certificaat voor het waarborgen van veiligheid OHSAS 18001-certificaat voor het waarborgen van veiligheid > continue verbetering > voordelen > internationaal erkende norm > eigen verantwoordelijkheid > compleet arbo- en veiligheidsmanagementsysteem

Nadere informatie

Wel of niet certificatie? K. de Jongh

Wel of niet certificatie? K. de Jongh K. de Jongh Tijdsduur: 30 minuten Certificatie; ondermeer status 2015 versies De nieuwe norm; HLS en 2015 versies Voorbeelden uit de praktijk HLS en 2015 versies in de praktijk Conclusies? 9-3-2015 2 Certificatie:

Nadere informatie

NEN EN ISO 13485:2016

NEN EN ISO 13485:2016 NEN EN ISO 13485:2016 Relatie met de huidige MDD en aankomende MDR Arjan van Drongelen Inhoud 1. Inleiding 2. Kwaliteitssystemen in MDD 3. Kwaliteitssystemen in MDR 4. Common specifications & standaarden

Nadere informatie

Opleiding PECB IT Governance.

Opleiding PECB IT Governance. Opleiding PECB IT Governance www.bpmo-academy.nl Wat is IT Governance? Information Technology (IT) governance, ook wel ICT-besturing genoemd, is een onderdeel van het integrale Corporate governance (ondernemingsbestuur)

Nadere informatie

Missie organisatie scope status 2015 ketenborging.nl

Missie organisatie scope status 2015 ketenborging.nl Missie organisatie scope status 2015 ketenborging.nl Inhoud Missie, Organisatie & Scope Certificatieproces FSSC 22000-Q module Status Ketenborging.nl Integriteitsprogramma Onaangekondigde audits Productintegriteit

Nadere informatie

Commissieplan 2015 Normcommissie , ISO OHS-managementsysteem

Commissieplan 2015 Normcommissie , ISO OHS-managementsysteem kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2015-02-24 pagina 1/4 Commissieplan 2015 Normcommissie 302051 ISO 45001 OHS-managementsysteem NORMCOMMISSIE Normcommissie 302051 ISO 45001 OHS-managementsysteem

Nadere informatie

Uitbesteding van processen

Uitbesteding van processen Certification Providers Uitbesteding van processen College van Belanghebbenden TTP.NL Over deze presentatie s Signalen van marktpartijen - twijfel of alle s op de juiste wijze omgaan met (buitenlandse)

Nadere informatie

Kwaliteitsmanagement: de verandering communiceren!

Kwaliteitsmanagement: de verandering communiceren! Kwaliteitsmanagement: de verandering communiceren! (de mens in het proces) Ronald Vendel Business Development manager Ruim 20 jaar ervaring Gestart in 1990 Software specialisme: Procesmanagement (BPM)

Nadere informatie

HET GAAT OM INFORMATIE

HET GAAT OM INFORMATIE Aan leiding C OB IT HET GAAT OM INFORMATIE Informatie is belangrijk voor het functioneren van een organisatie Informatie wordt gegenereerd, gebruikt, bewaard, ontsloten, verwijderd Informatietechnologie

Nadere informatie

DEKRA Certification B.V. Business Assurance. A safe world. Slide DEKRA

DEKRA Certification B.V. Business Assurance. A safe world. Slide DEKRA DEKRA Certification B.V. Business Assurance Eric Evers Account manager A safe world Slide 1 Slide 2 Slide 3 Agenda 1. Introductie DEKRA 2. Business Assurance 3. Vertrouwen 4. Stakeholder Page 4 DEKRA Al

Nadere informatie

It s CMMI Jim, but not as we know it! CMMI toegepast op een Compliance organisatie Door Jasper Doornbos Improvement Focus

It s CMMI Jim, but not as we know it! CMMI toegepast op een Compliance organisatie Door Jasper Doornbos Improvement Focus It s CMMI Jim, but not as we know it! CMMI toegepast op een Compliance organisatie Door Jasper Doornbos Improvement Focus Inhoud Compliance vakgebied en organisatie CMMI software en systems engineering

Nadere informatie

Smart Power Networks. Energie Management. Bas de Koningh - HARTING B.V.

Smart Power Networks. Energie Management. Bas de Koningh - HARTING B.V. Smart Power Networks Energie Management Bas de Koningh - HARTING B.V. Motivatie Politieke doelen Reductie CO2-Uitstoot nucleare energie fase out Meer renewable energie duurzame energieefficiëntie in de

Nadere informatie

Competentieontwikkeling en kwaliteitsmanagement gaan hand in hand

Competentieontwikkeling en kwaliteitsmanagement gaan hand in hand Competentieontwikkeling en kwaliteitsmanagement gaan hand in hand Binnen de wereld van de zorg en welzijn is er een tendens gaande om vraaggerichter en klantgerichter te werken. Het accent in het werken

Nadere informatie

EFFECT NIEUWE ISO-NORMEN MANAGEMENTSYSTEEM OP ISO 19011

EFFECT NIEUWE ISO-NORMEN MANAGEMENTSYSTEEM OP ISO 19011 EFFECT NIEUWE ISO-NORMEN MANAGEMENTSYSTEEM OP ISO 19011 Wat brengt het ons om de ISO 19011 aan te sluiten op de HLS? Koninklijke NEN - Delft 7 juli 2016 - ing. Edwin Martherus MSc UW INLEIDER 20 jaar gewacht

Nadere informatie