Leiderschap in Zelforganiseren

Transcriptie

1 in Zelforganiseren Congres VTOI -NVTK 20 april 2018 Jules Koster de Baak 1

2 Ontwikkelingen in en Organiseren 2

3 Ontwikkelingen in en Organiseren 3

4 Ontwikkelingen in en Organiseren 4

5 Hoe het was 5

6 Hoe het was Hoe het zou moeten? 6

7 Hoe het was Hoe het zou moeten? Hoe het echt gaat! 7

8 Sukkels op Sokkels Hoe het was Hoe het zou moeten? Hoe het echt gaat! Centraal leiderschap Maakbaarheid Stabiliteit Exploitatie Efficiency Gedeeld Zelf Organisatie/Sturing Flexibiliteit Exploratie/Innovatie Waarden gedreven Waarheen? Verbondenheid, inclusie en participatie, de bedoeling Start-up mentaliteit Sense & Future making in ecosystemen Van SMART naar Wise 8

9 Complexe uitdagingen én exploiteren én exploreren Informationele Breincrisis? Wat kan ons brein wel en niet aan? Bureaucratische Organiseercrisis? Hoe de menselijke maat te versterken? Hoe zelf te organiseren? K TOPS K MIDDLES Strategische Planningscrisis? Hoe te innoveren? Hoe meer te doen met minder? Prototypen K BOTTOMS K Welke toekomst willen wij creëren als leiders? Welke magneten en kompassen? 9

10 Gunstige vooruitzichten 1. Maak gebruik van de natuurlijke krachten i.p.v. zwoegend hen geweld aan te doen. Organisatie-Ecologie. Klein in groot 2. De wet van behoud van ellende is buitenspel te zetten door gedeeld/verdeeld leiderschap en gedeelde verantwoordelijkheid 3. Magneten en kompassen houden ons op koers in onvermijdelijke veranderingen in de toekomst Welke voorwaarden voor zelforganisatie? 10

11 Gunstig vooruitzicht 1 Organisatie-Ecology in één boodschap Natuurlijk bloemenveld Aangelegde tuin Vraag 1: Wat is het sterkste en meest duurzame systeem: Veld of Tuin? Vraag 2: Hoe organiseren we meestal onze organisaties? De meeste mensen geven dezelfde twee antwoorden We weten het intuïtief: Zelforganisatie (zoals in het veld)) werkt het best, maar meestal over-controleren we en creëren een zwakker systeem (het park) 11

12 Karakteristieken van de twee organisatie paradigma s Wilde bloemenveld De aangelegde tuin Sterk Systeem Geen externe controle Geen centrale controle Laag onderhoud Lage kosten Onvoorspelaar Zelf-Organiserend Duurzaam Hoge Diversiteit Veel Communicatie Dynamisch Zwak Systeem Hoge externe controle Hoge centrale controle Veel onderhoud Hoge kosten Lijkt voorspelbaar Organisatie = gefabriceerd Niet duurzaam Lage Diversiteit Weinig Communicatie Statisch 12 Bron: P. Robertson

13 Winter Voorjaar Zomer Herfst Winter Procedures Normeren Oogst Klaar voor Verval GROEI Reguleren Structureren Operations Droom, Idee, Intuitie Visie Strategie Missie Tactiek TIJD TIID 13

14 Life cycles: Balans Exploitatie - Innovatie De Groei Curve(S-Curve) Groei Exploratie Exploitatie Tijd 14

15 Organisaties als levende systemen 1. (Re)productie van Zelf, Identiteit De oorspronkelijke waarden functioneren als attractoren waar omheen zelforganisatie plaatsvindt. Een intern gericht proces. 2. Aanpassing aan de omgeving Een naar buiten gericht proces nodig voor overleving Voortdurend worden waarden vervangen door regels en procedures. Tegengestelde, maar bij elkaar horende krachten Zelforganisatie en emergentie horen bij alle levende systemen 15

16 Geplande verandering versus zelforganisatie 16

17 17

18 18

19 19

20 Gunstig vooruitzicht 2 Dynamieken in hiërarchische organisaties K TOPS K MIDDLES K BOTTOMS K Hoe is het leiderschap verdeeld in de organisatie? Iedereen houdt de ander verantwoordelijk en toont geen eigenaarschap Management komt veelal neer op onteigenen 20

21 Wet van Behoud van Ellende 21

22 Gunstig vooruitzicht 3 en Strategische visie 22

23 : Voorbeeldrol en cultuurdrager 23

24 Magneten & Kompassen Golden Circle WHY Simon Sinek Dé leiderschapsvraag Waar gaan we heen? En Waarom? De stip op de horizon en Drijvende waarden of ankers De Bedoeling Wouter Hart Reinventing Organizations Frederic Laloux 24

25 Mijn kompas voor in Verandering Rationele waarden & sgedrag Pragmatische waarden & sgedrag Wijze waarden & sgedrag Gepassioneerde waarden & sgedrag 25

26 Wat is je antwoord? 26

27 Waar gaan we heen? Daar gaan we heen! Richtinggevend Koersbepalend Een visie als aantrekkelijk perspectief Brengt in beweging en geeft richting Waarden vormen ankerpunten in het cultureel moreel kompas Geeft houvast in verandering Waar komen we vandaan? Wat willen we hoog houden? 27

28 slessen voor lerende organisaties Ø Ø Ø Gedeeld en gespreid leiderschap Horizontale communicatie en afstemming in teams en tussen teams. Het netwerk is de baas Niet omhoog kijken naar de Baas, maar naar buiten naar de klant Ruimte voor zelforganisatie en leren; klein in groot. Autonomie, vertrouwen, transparantie Ø Van control systems naar support systems Ondersteunende kaders/grenzen (minimale organisatie) & zelfdiscipline Ø Ø Ø Ø Ø Inclusie, participatie, eigenaarschap. Permanente Talentontwikkeling. Zelfkennis, bouwen op en met talent. Innerlijk kompas: ken je talent en je waarden Magneten en Kompassen voor de toekomst De bedoeling. Waarheen en Waarom?. Magneet en Kompas Organisatie ecologische diversiteit. Bouwen met alles dat leeft, geef de zelforganiserende krachten de ruimte (binnen kaders) Van SMART naar WISE leiderschap Managen in en aan het systeem 28

29 Leren en organiseren als natuurlijk proces 29