Private investeringen in gebiedsontwikkeling Een nieuwe stijl in Europa? - lessen uit de VS. Provada, 5 juni 2013
|
|
- Maria de Smedt
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Private investeringen in gebiedsontwikkeling Een nieuwe stijl in Europa? - lessen uit de VS Provada, 5 juni 2013 Norbert Bol Grontmij Capital Consultants Nicolaas Veltman Grontmij Nederland
2 Provada 2013: deel de inspiratie 2 Agenda Inleiding Nederlandse gebiedsontwikkeling anno nu Nicolaas Veltman Lessen uit de VS Norbert Bol Debat op basis van 5 stellingen
3 Inleiding 3 Private gebiedsontwikkeling is actueel thema in Nederland lessen VS Grontmij NV Internationaal advies-, ingenieurs- & managementbureau Vastgoed, Bouw en Infrastructuur Opgericht in medewerkers Onze visie: het realiseren van een duurzame werk- en leefomgeving Grontmij Capital Consultants BV Internationaal adviseur die alleen werkt voor institutionele beleggers Vastgoed- en Infrastructuurbeleggingen Opgericht in medewerkers Onze visie: onze klant in control, waarbij elk advies best in class is en auditable
4 Nederlandse gebiedsontwikkeling anno nu 4 Nicolaas Veltman Ontwikkelmanager Stedelijk Gebied, Grontmij Nederland Voorzitter Master City Developer (MCD) Kennisnetwerk
5 De actualiteit: meervoudige crisis 5 Economische crisis Financiële crisis Bouw- en Vastgoedcrisis Milieucrisis Klimaatverandering Uitputting aarde Identiteitscrisis Onzekerheid over onze herkomst Onzekerheid over onze toekomst
6 Gebiedsontwikkeling valt stil Nagenoeg geen nieuwbouw meer (Te) Dure grondposities Financiering droogt op Overheden Ontwikkelaars/corporaties Banken Consequenties voor gebiedsontwikkeling Van grootschalige ontwikkeling naar organische herstructurering Van fysieke opgave naar sociaal-maatschappelijke uitdaging Van publieke dominantie naar privaat- & particulierinitiatief Behoefte van eindgebruiker/eigenaar/belegger centraal
7 Noodzaak: transformeren 7 Versterken innoverend vermogen Verbeteren organiserend vermogen Noodzaak tot Anders denken Anders doen Want Als je doet wat je altijd deed Krijg je wat je altijd kreeg Insanity is doing the same thing, over and over again and expecting a different result
8 Ruimtelijke ontwikkeling in Nederland 8 Woningbouw Ruimtelijke ordening Vastgoedontwikkeling Publieke legitimatie Publieke sturing Publiek-private samenwerking Gebiedsontwikkeling Meerwaarde creatie Technisch Functioneel Communicatief Adaptief Bron: Cahier Meerwaardecreatie NLBW 2012
9 De toekomst van gebiedsontwikkeling Innovatie via ketenintegratie en -samenwerking Duurzaamheidstreven als motor nieuwe verdienmodellen Vastgoedontwikkeling gekoppeld aan het gebruik en de stromen Stromen zijn nutsvoorzieningen: energie, water, mobiliteit, afval, data Gebiedsexploitatie = combinatie van grond-,vastgoed- en beheerexploitatie + de aanwezige nutsvoorzieningen Niet langer de ontwikkelpotentie, maar de dagelijkse inkomsten en uitgaven bepalen de waarde Kosten van gedane investeringen, de huidige waarde en verwachte toekomstige opbrengsten worden t.o.v. elkaar gewogen (=beleggerperspectief) Bron: Ministerie I&M i.s.m. Fakton, 2012
10 Via: privaat gestuurde ontwikkeling? Sturing Vraagt om een faciliterende rol én pro-actieve houding bij gemeenten Vraagt om een leidende rol én lange termijn horizon bij initiatiefnemers Vraagt om private sturing op harde en zachte aspecten 10 Samenwerking Vraagt om een heldere formele contractuele publiek-private rolverdeling Vraag om flexibiliteit en zekerheid in het publieke programma van eisen Private partijen Vraagt om intensieve informele dagelijkse samenwerking en interactie Financiering Vraagt om nieuwe financieringsvormen: waaronder gebiedsfondsen Vanuit de overheid revolverende initiatieven: Joint European Support for Sustainable Investments in City Areas (JESSICA) Stadshavens Ontwikkel Fonds voor Innovatie en Economie (SOFIE) Privaat?! Bron: Erwin Heurkens, TU Delft, 2012
11 Pensioenfondsen in gebiedsontwikkeling? 11 Thans zijn pensioenfondsen met vele miljarden op zoek naar continuïteit in een redelijk rendement. Gebieden zijn nog onderbelicht. Peter van Rooij, Cahier Verdienmogelijkheden NLBW, 2012
12 Lessen uit de VS 12 Norbert Bol Directeur Grontmij Capital Consultants BV Associate Professor, Academic Director, TiasNimbas Business School
13 Pensioenfondsen in gebiedsontwikkeling? 13 Thans zijn pensioenfondsen met vele miljarden op zoek naar continuïteit in een redelijk rendement. Gebieden zijn nog onderbelicht. Peter van Rooij, Cahier Verdienmogelijkheden NLBW, 2012 In de VS beleggen Nederlandse pensioenfondsen actief via een gebiedsgerichte aanpak!
14 Achtergond Amerikaanse vastgoedmarkt 14 VS ruimtelijke ordening in 20e eeuw wordt gekenmerkt door suburbanisatie, steeds verder van stadscentra ontwikkelen en scheiding van functies: Bouwgrond goedkoper op uitleglocaties Ontwikkelingsopgave in onbebouwd gebied (veel) eenvoudiger Autobezit gigantisch toegenomen Keerpunt van suburbane omgeving: Sociaal schraal Monofunctionele locaties Niet opgewassen tegen groei autogebruik Momenteel is er een revival van het (binnen)stedelijk gebied: Duurzaam Integratie van functies in vastgoed en infrastructuur Sociale samenhang
15 Opkomst van een nieuw soort manager 15 Deze manager, ook wel Integrated Community Developer genoemd, richt zich op het investeren in geselecteerde binnenstedelijke (herontwikkelings) gebieden op basis van expliciete criteria Vanuit multisectoraal perspectief: zowel wonen, werken, recreatie & infrastructuur (fysiek en maatschappelijk) Ontwikkelt, maar kan ook langjarig beleggen. Langjarige betrokkenheid door privaat gebiedsmanagement ( the orgware ) t.b.v. relatieopbouw met alle relevante publieke, private en particuliere stakeholders binnen de gemeenschap Aandacht voor de sociaal-maatschappelijke aspecten ( the software ) t.b.v. draagvlak voor publieke investeringen in openbare ruimte en infrastructuur etc.
16 Waarom interessant als belegging? 16 Manager / Integrated Community Developer, trekt privaat kapitaal aan via fondsen Privaat kapitaal komt van institutionele beleggers, ook uit Nederland Hoge risicocategorie en hoog rendement door professioneel management Transparantie en daarmee inzicht in: Selectie gebieden op basis van opgestelde criteria Duurzaam, door langjarig commitment Netwerk en sterkte daarvan Projectselectie en risicomanagement
17 Integrated Community Developers USA 17 Voorbeelden CIM Group Canyon Johnson Urban Real Estate MacFarlane Partners Jamestown Properties Bron: database managers, Grontmij Capital Consultants (2013)
18 Voorbeeld 18 CIM Group Fondsmanager / vastgoedbelegger / ontwikkelaar / property manager dat multisectoraal belegt in community development (VS) In-house mensen voor ontwikkelen, beleggen, property management 5 strategische basisprincipes: 22 Metropolitan Statistical Areas (MSA s) Portefeuilleomvang $ 4 miljard (30 communities) Sectoren allocatie: Wonen 40%, Winkels 10%, Kantoren 10%, Hotels 20%, Anders 20% (Infra fysiek en maatschappelijk) 8 vastgoedfondsen, looptijd tussen de 10 en 13 jaar Rendement 14-20% netto IRR, 2x equity multiple
19 Voorbeeld Hollywood Los Angeles (1) 19 Begin jaren 90: Hollywood (LA) in verval door gebrek aan investeringen in het gebied Medio1990s: de LA Community Redevelopment Agency begint te investeren in neighborhood services zoals de aanleg van 3 Metro Red Line stations en initieert een Business Improvement District 1999: The LA City Council vereenvoudigt wetgeving om verwaarloosde assets te herontwikkelen CIM's betrokkenheid : CIM koopt 3 assets naast het Hollywood & Highland Center 1999: CIM herontwikelt een Class B kantoor op Hollywood Boulevard naar Class A 2004: CIM koopt het Hollywood & Highland Center 2004: CIM koopt het Hollywood Renaissance Hotel en 7046 Hollywood Boulevard en herontwikkelt de assets naar duurdere lofts : CIM zet investeringsprogramma door en koopt hotels, entertainment venues en core office buildings
20 Voorbeeld - Hollywood Los Angeles (2) 20 Statement van CIM over hun Hollywood activiteiten: Through its many strategic acquisitions, CIM has been able to attract major office and retail tenants.that have transformed the area into one of the top shopping, dining and entertainment destination. for millions local customers and tourists who visit every year
21 En dan nu debat! 21
22 Stelling 1 2 Nederland heeft al (voldoende) professionele (private) partijen die zich als integrated community developers opwerpen
23 Stelling 2 2 Nederlandse overheid is niet (echt) bereid om majeure transformatiegebieden langjarig aan private partijen over te laten (via bescheiden/faciliterende publieke kaderstelling)
24 Stelling 3 2 Multidisciplinaire advies-, ingenieurs- en managementbureaus zijn (bij uitstek) instaat om benodigde kennis bij een te brengen om gebiedsontwikkeling 3.0 te laten slagen
25 Stelling 4 2 (Nederlandse) institutionele beleggers zijn helemaal niet geïnteresseerd in opportunistische Nederlandse gebiedsfondsen
26 Stelling 5 2 Private gemeenschapsontwikkeling American style biedt serieus (financieel) perspectief voor vastgelopen gebiedsontwikkeling in Nederland
27 Napraten: Hal 9 Stand 14 Grontmij 27 Voor vragen en opmerkingen kunt u bij ons terecht: Norbert Bol, Directeur Grontmij Capital Consultants T +31 (0) E Norbert.Bol@grontmij.nl Nicolaas Veltman, Ontwikkelmanager Stedelijk Gebied, Grontmij Nederland T +31 (0) E Nicolaas.Veltman@grontmij.nl
Grontmij Capital Consultants B.V. Onze klanten in control bij hun beleggingen in vastgoed en infrastructuur.
Grontmij Capital Consultants B.V. Onze klanten in control bij hun beleggingen in vastgoed en infrastructuur. Grontmij N.V. 2 Opgericht in 1915 Missie: Leading Europa 350 kantoren 4 business lines Planning
Nadere informatieBeleggers in gebiedsontwikkeling
Beleggers in Incentives en belemmeringen voor een actieve rol van institutionele beleggers bij de herontwikkeling van binnenstedelijke gebieden P5 presentatie april 2015 Pelle Steigenga Technische Universiteit
Nadere informatieVVG Congres Visie op de toekomst vanuit de markt
Visie op de toekomst vanuit de markt Peter van der Gugten Algemeen directeur, Proper-Stok Ontwikkelaars, Ede Proper-Stok sterkt de stad Kennis Creativiteit - Innovatie én Ondernemerschap Waar is in NL
Nadere informatieDe toekomstbestendigheid van de vastgoedallocatie in de portefeuille IVBN / VBA / IPD vastgoedcongres, 1 oktober 2013, Nyenrode
De toekomstbestendigheid van de vastgoedallocatie in de portefeuille IVBN / VBA / IPD vastgoedcongres, 1 oktober 2013, Nyenrode Drs. ing. Norbert Bol Drs. Tjeerd Tromp Agenda 2 Introductie onderzoek Norbert
Nadere informatieToepassing buitenlandse instrumenten Gebiedstransformaties Agenda Stad. 29 november 2016
Toepassing buitenlandse instrumenten Gebiedstransformaties Agenda Stad 29 november 2016 Inventarisatie aanvullende instrumenten (privaat-gestuurde gebiedsontwikkeling) Gebaseerd op Heurkens, Adams, Hobma
Nadere informatieResidential Agency Property & Facility Management Quares Real Estate Investment Management. Finance Avenue 23/10/2010
New Deal in Vastgoedbeleggingen Quares Finance Avenue 23/10/2010 Quares Group Residential Agency Quares Group Quality in Real Estate Services Opgericht in 2006, uit 2 reeds bestaande bedrijven 3 divisies
Nadere informatiePrivaat-gestuurde Gebiedstransformaties. Dr ir Erwin Heurkens Masterclass PPS bij Stedelijke Transformaties, Rotterdam, 8 Februari 2018
Privaat-gestuurde Gebiedstransformaties Dr ir Erwin Heurkens Masterclass PPS bij Stedelijke Transformaties, Rotterdam, 8 Februari 2018 1 Content Privaat-gestuurde gebiedsontwikkeling Lessen uit internationale
Nadere informatieJESSICA. Een nieuwe manier van investeren in stedelijke ontwikkeling
JESSICA Een nieuwe manier van investeren in stedelijke ontwikkeling JESSICA voor Rijks- en provinciale overheden? In deze info-sheet wordt ingegaan op de specifieke voordelen van het instrument JESSICA
Nadere informatieDE BUSINESS CASE VAN PLACEMAKING
DE BUSINESS CASE VAN PLACEMAKING Theo Stauttener, partner Stadkwadraat Placemaking brengt gebieden nieuwe energie. Stadsmakers bouwen nieuwe ruimtelijke netwerken en dragen daarbij zorg voor nieuwe activiteiten
Nadere informatiePrivaat-gestuurde gebiedsontwikkeling. Dr. ir. Erwin Heurkens De Slinger, Congres Nieuwe Omgevingswet, Utrecht, 21 juni 2017
Privaat-gestuurde gebiedsontwikkeling Dr. ir. Erwin Heurkens De Slinger, Congres Nieuwe Omgevingswet, Utrecht, 21 juni 2017 1 Content Privaat-gestuurde gebiedsontwikkeling Voorbeelden buitenland Voorbeeld
Nadere informatieSyntrus Achmea Real Estate & Finance
Syntrus Achmea Real Estate & Finance Syntrus Achmea Real Estate & Finance biedt transparant vastgoedvermogensbeheer met Reaturn AM Syntrus Achmea Real Estate & Finance is een vermogensbeheerder gespecialiseerd
Nadere informatieWaar op de kaart? Wim Wensing ING Real Estate Investment Management. OTB-studiedag Waardecreatie woningportefeuille. Delft, 17 maart 2010
Waar op de kaart? Wim Wensing ING Real Estate Investment Management OTB-studiedag Waardecreatie woningportefeuille Delft, 17 maart 2010 ING Real Estate Investment Management ING REIM verzorgt asset management
Nadere informatieStudiedag Onderzoek Ruimte Vlaanderen AUDITORIUM HADEWYCH, CONSCIENCEGEBOUW, BRUSSEL, 28/11/2013
Studiedag Onderzoek Ruimte Vlaanderen Gebiedsontwikkeling in tijden van crisis: nieuwe strategieën en instrumenten als de oplossing? PROF. DR. ERWIN VANDERKRABBEN Nederland: Vinex-wijken Gebiedsontwikkeling
Nadere informatieBinnenstedelijke gebiedsontwikkeling en transformatie: wonen
Binnenstedelijke gebiedsontwikkeling en transformatie: wonen Ruimte voor durf en diversiteit Presentatie 06/10/2017 Platform Binnenstadsmanagement Dino van Dal Introductie BZK/DGBW/DB&E/W&W: - forse opgave
Nadere informatieA3 Publiek Leiderschap
A3 Publiek Leiderschap Ron Voskuilen Algemeen directeur Stadsontwikkeling, gemeente Rotterdam Voorzitter: Peter Pol Stadsontwikkeling Rotterdam / MCD MCD Lustrum 11 april 2013 Publiek Leiderschap Ron Voskuilen,
Nadere informatiesmall urbanism urban development with a small scale
small urbanism urban development with a small scale Daniel Casas Valle urban design research Creative industries fund nl Mei 2013 small urbanism urban development with a small scale Robert Broesi Vincent
Nadere informatieTweedaagse mastercourse Structureren en financieren van projecten in de nieuwe realiteit
Tweedaagse mastercourse Structureren en financieren van projecten in de nieuwe realiteit De NEPROM en Fakton starten komend najaar de tweedaagse mastercourse Structureren en financieren van projecten in
Nadere informatieStrategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD. master city developer
Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD master city developer Ontwikkel een eigen visie Werk je in stedelijke gebiedsontwikkeling of herstructurering dan is de MCD opleiding voor jou een
Nadere informatieActiviteiten Resco Partners
Activiteiten Resco Partners 2011 Wie zijn wij: Resco Partners is een onafhankelijk team van vastgoeddeskundigen met jarenlange ervaring en een veelzijdige kennis van zaken. Resco Partners adviseert over
Nadere informatieEen gemengd woningfonds
Een gemengd woningfonds Cathelijne van den Berg 1/43 Inhoudsopgave Introductie Opzet onderzoek Literatuurstudie Onderzoeksresultaten Conclusie & aanbevelingen 2/43 Introductie Housing Woningcorporaties
Nadere informatieHoe beschermt u uw vermogen?
Hoe beschermt u uw vermogen? Vastgoedinvesteringen 22 oktober 2011 Niet-beursgenoteerde investeringsopportuniteiten in vastgoed Beperkte risico s Aantrekkelijk rendement Inflatiegebonden rendement Historisch
Nadere informatieDuurzaam A2-project Maastricht
1 Duurzaam A2-project Maastricht Hoe duurzaam is A2M-project en waar liggen kansen? Maastricht, 29 oktober 2014 Hoe duurzaam is A2 Maastricht? Project heeft in 2006-2009 essentiële duurzame keuzes gemaakt:
Nadere informatiePersbericht. Jaarcijfers 2012 Triodos Investment Management. Triodos Beleggingsfondsen groeien met 7% in 2012
Persbericht Jaarcijfers 2012 Triodos Investment Management Triodos Beleggingsfondsen groeien met 7% in 2012 Zeist, 28 februari 2013 Het totaal aan vermogen van de door Triodos Investment Management beheerde
Nadere informatieSamen brengen we de praktijk verder
Samen brengen we de praktijk verder Stichting Kennis Stichting Kennis De Stichting Kennis (SKG) is een lerend netwerk van overheden en marktpartijen, die zich professioneel met gebiedsontwikkeling bezighouden.
Nadere informatieCultureel Ondernemen in Historische Gebouwen 7 december 2016, Conferentie Cultuur in Beeld, Workshop Nyenrode i.s.m. MMNieuws
Cultureel Ondernemen in Historische Gebouwen 7 december 2016, Conferentie Cultuur in Beeld, Workshop Nyenrode i.s.m. MMNieuws Wie zijn wij Birgit Dulski, Nyenrode Business Universiteit Opgeleid als architect
Nadere informatieMAXIMIZE YOUR RETURN ON REAL ESTATE. Duurzaam HR beleid in KMO s
Duurzaam HR beleid in KMO s Voorstelling Motmans Van Havermaet Expertise domeinen Onze groep biedt een breed dienstenpakket aan. Vanuit een multidisciplinaire aanpak gidsen onze professionals u naar de
Nadere informatieVastgoed en vastgoedfinancieringen
Vastgoed en vastgoedfinancieringen Dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen Syntrus Achmea Real Estate & Finance is dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen. Dankzij onze unieke
Nadere informatieVastgoed en vastgoedfinancieringen
Vastgoed en vastgoedfinancieringen Dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen is dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen. Dankzij onze unieke combinatie van pensioenexpertise en vastgoedexpertise
Nadere informatieActualiteiten vanuit de praktijk. Bouw en Vastgoedcursus 12-6-2014
Actualiteiten vanuit de praktijk Bouw en Vastgoedcursus 12-6-2014 Algemeen PT Finance Actualiteiten Toegenomen aandacht tijdelijk beheer. Toenemende aandacht voor exploitatie. Fiscale optimalisatie door
Nadere informatieBeleggen. met. betekenis. performance. leefbaarheid. duurzaam. met impact. oplossingen. klimaat. stedelijke gaa. ontwikkeling. samenleving.
Beleggen zullen met samenleving betekenis leefbaarheid welzijn steeds uitgevoerd kwalit transparante hoge gezonde moe stedelijke gaa zullen klimaat oplossingen toekomst financiële duurzaam performance
Nadere informatieHaagse Woningbouwopgave. Peter van der Gugten Heijmans Vastgoed Commissie Ruimte Den Haag 14 september 2017
Haagse Woningbouwopgave Peter van der Gugten Heijmans Vastgoed Commissie Ruimte Den Haag 14 september 2017 HEIJMANS De activiteiten van Heijmans op het gebied van Wonen, Werken en Verbinden zijn georganiseerd
Nadere informatieOpen Data Estafette Duurzame Energie, 11 juni 2014, Amersfoort
Open Data Estafette Duurzame Energie, 11 juni 2014, Amersfoort Gaston Halders (Enexis) Arjan van Diemen (TNO) Derek Rodenberg (KPN) Energie Informatie Agenda Introductie sprekers Projectachtergrond Het
Nadere informatieInvesteren in winkelvastgoed en studentenvastgoed
Investeren in winkelvastgoed en studentenvastgoed Beleggen FINANCE AVENUE 2012 Herman Du Bois Wie zijn wij? Naam: Quality in Real Estate Services Dienstverlening in vastgoed 4 afdelingen WONEN Residential
Nadere informatieWonen Boven Winkels Vanuit het oogpunt van de eigenaar
Wonen Boven Winkels Vanuit het oogpunt van de eigenaar drs. O.J. van der Heijden o.heijden@marma.nl www.evbinnenstad.nl 1 Belang van Wonen in de Binnenstad Een juiste combinatie van functies in de binnen
Nadere informatieKetensamenwerking. Overeenkomen van een strategisch partnerschap
Ketensamenwerking Overeenkomen van een strategisch partnerschap Agenda Introductie Ketensamenwerking Mechanisme Het beste contract? Toepassen van het mechanisme Afronding Supply Chain PlusValu Erik van
Nadere informatieVraag 1: Wat zijn de belangrijkste veranderingen op weg naar 2025 die door inkoop gemanaged moeten worden?
Vraag 1: Wat zijn de belangrijkste veranderingen op weg naar 2025 die door inkoop gemanaged moeten worden? Sneller verbinden Goed opdrachtgeverschap Minder regels transparantie Contracten Relaties Aansturing
Nadere informatieDe Nederlandse praktijk van de gebiedsontwikkeling. Lessen van binnenstedelijke herontwikkeling in de V.S..
BELEGGER-GESTUURDE GEBIEDSONTWI KK ELING Lessen van binnenstedelijke herontwikkeling in de V.S.. In de praktijk van de Nederlandse gebiedsantwikkeling komt de nadruk steeds meer te liggen op de (her) ontwikkeling
Nadere informatieMIRT onderzoek bereikbaarheid metropoolregio Rotterdam Den Haag Metropolitaan Debat. 29 november 2016
MIRT onderzoek bereikbaarheid metropoolregio Rotterdam Den Haag Metropolitaan Debat 29 november 2016 Aantrekkelijk groen is van groot belang voor de economie. De fiets is het beste vervoermiddel om in
Nadere informatieThuis. in de toekomst. Bart van Breukelen voorzitter Neprom 17 mei Routekaart voor duurzame verstedelijking
Bart van Breukelen voorzitter Neprom 17 mei 2018 Thuis in de toekomst Routekaart voor duurzame verstedelijking Huishoudens 2035 groei t.o.v. 2018 - Referentieraming Primos 2017 (ABF Research) - Woningmarktregio's
Nadere informatieWonen Boven Winkels Vanuit het oogpunt van de eigenaar
Wonen Boven Winkels Vanuit het oogpunt van de eigenaar drs. O.J. van der Heijden o.heijden@marma.nl www.evbinnenstad.nl 1 Belang van Wonen in de Binnenstad Een juiste combinatie van functies in de binnen
Nadere informatieToekomstperspectief Spoorzone Delft Bijeenkomst Gemeenteraad 20 maart Hans de Jonge Hoogleraar Vastgoed TU Delft Directievoorzitter Brink Groep
Toekomstperspectief Spoorzone Delft Bijeenkomst Gemeenteraad 20 maart 2012 Hans de Jonge Hoogleraar Vastgoed TU Delft Directievoorzitter Brink Groep 1 Inhoud 1. de context 2. de spoorzone 3. de kansen
Nadere informatieMasterclass Projectontwikkeling
Masterclass Projectontwikkeling De toekomst van binnenstedelijke projectontwikkeling en de veranderende rol van de projectontwikkelaar Masterclass Projectontwikkeling De toekomst van binnenstedelijke projectontwikkeling
Nadere informatieAssembleren als Proceskunst. Prof. Dr. Ing. Geert Teisman Co-director NLBW
Assembleren als Proceskunst Prof. Dr. Ing. Geert Teisman Co-director NLBW Hoe alles verandert Initiële vraag: Hoe bestaande aanpak verder te optimaliseren? Sterk projectgericht Sterk gericht op enkele
Nadere informatieeximius VV&C ledenbijeenkomst 18 September 2012 Jos Martens Senior Account Director
eximius VV&C ledenbijeenkomst 18 September 2012 Jos Martens Senior Account Director Agenda Thomson Reuters eximius Overzicht Hoe eximius de zelfstandinge vermogensbeheerder kan ondersteunen met de regel
Nadere informatieGebiedsontwikkeling in een nieuw tijdperk: kansen voor stedelijke herverkaveling?
Gebiedsontwikkeling in een nieuw tijdperk: kansen voor stedelijke herverkaveling? Prof. dr. Erwin van der Krabben Radboud Universiteit Nijmegen / University of Ulster NVB Studiebijeenkomst Grondbeleid
Nadere informatieInvesteringsstrategie MRDH
Investeringsstrategie MRDH Aanleiding De economische ontwikkeling van de MRDH blijft achter bij die van Amsterdam en Eindhoven en zeker bij die van andere Europese metropolitane regio s Agenda Economisch
Nadere informatieLange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam
bij small cap ondernemingen Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen Agenda De rol van aandeelhouders Betrokken aandeelhouderschap
Nadere informatieRegelgeving versus sturing: De spagaat van een verzekeraar. Annemarie Mijer 7 november 2013
Regelgeving versus sturing: De spagaat van een verzekeraar Annemarie Mijer 7 november 2013 Wet- en regelgeving in een overgangsfase Solvency I Interim Measures TSC ERB Solvency II 2014 2016 2 De spagaat
Nadere informatieVergadering van Aandeelhouders
Vergadering van Aandeelhouders DD Property Fund N.V. 9 mei 2017 Inhoud Kenmerken DD Property Fund N.V. & beleggingsproces Resultaten 2016 & overzicht portefeuille Update vastgoedmarkt Portefeuille cases:
Nadere informatieALGEMEEN RAPPORT Publieksprijs Beste Vastgoedfonds Aanbieder 2011
ALGEMEEN RAPPORT Publieksprijs Beste Vastgoedfonds Aanbieder 2011 Markt, trends en ontwikkelingen Amsterdam, april 2012 Ir. L. van Graafeiland Dr. P. van Gelderen Baken Adviesgroep BV info@bakenadviesgroep.nl
Nadere informatiePraktische lessen: Nieuwe vrienden
Praktische lessen: - Betrek partijen uit de exploitatiefase en koppel vastgoed, gebruik en stromen vroegtijdig. Hierdoor ontstaan mogelijkheden voor kostenbesparing en verduurzaming; - Zet bij stedelijke
Nadere informatieFinanciering van maatschappelijk vastgoed
van maatschappelijk vastgoed Naar nieuwe vormen van financiering? Arie van Oord KMVG Congres, 19 april 2011 BNG en maatschappelijk vastgoed Klantgroepen Gemeenten Woningcorporaties Zorginstellingen Onderwijsinstellingen
Nadere informatieVASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG
VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG PIM DIEPSTRATEN Doorn, 1 december 2015 AGENDA 1 Financieringsstrategie zorginstelling 2 Huidige financiers en het WFZ 3 Perspectief investeerder op de zorgmarkt 4 Alternatieve
Nadere informatieSyntrus Achmea Real Estate & Finance. Summit Beleggen met betekenis. Jos Sentel Manager Strategy & Research bij Syntrus Achmea RE&F
Summit Beleggen met betekenis Jos Sentel Manager Strategy & Research bij Syntrus Achmea RE&F Outlook 2019-2021 Outlook: Visie op deelmarkten met aanbevelingen beleggingsstrategie En: Hoe kunnen beleggingen
Nadere informatie9-9-2013. Lectoraat Gebiedsontwikkeling & Transitiemanagement. Dr. ir Gert-Joost Peek MRICS 17 september 2013 Minor Rotterdam Green Capital
Lectoraat Gebiedsontwikkeling & Transitiemanagement Dr. ir Gert-Joost Peek MRICS 17 september 2013 Minor Rotterdam Green Capital 1 Inhoud Wat is gebiedsontwikkeling? Verleden, heden en toekomst van gebiedsontwikkeling
Nadere informatieStrategische review 2013-2017. 14 mei 2013
Strategische review 2013-2017 14 mei 2013 Samenvatting Duidelijke keuze voor positionering als gespecialiseerde, onafhankelijke wealth manager Ons doel is behoud en opbouw van vermogen voor klanten Wij
Nadere informatieHOFBOGEN. COOPERATIE io STADSLAB HOFBOGEN
STADSLAB HOFBOGEN Deelnemers: AIR, TU Delft, De Natuurlijke Stad, Vrienden van de Hofpleinlijn, HOV (Hofbogen ondernemersvereninging), Crimson, de Urbanisten, Stad in de Maak, Gebiedscommissie Noord, Gemeente
Nadere informatieICP Corporate Finance
ICP Corporate Finance Corporate Finance Adviseurs Bedrijfsprofiel Januari 2013 Profiel ICP Corporate Finance Corporate Finance Adviseur van management en aandeelhouders bij complexe Corporate Finance vraagstukken
Nadere informatiePersbericht. Triodos beleggingsfondsen houden stand in lastig beleggingsklimaat Geringe daling van 3% in eerste halfjaar 2011
Persbericht Triodos beleggingsfondsen houden stand in lastig beleggingsklimaat Geringe daling van 3% in eerste halfjaar 2011 Zeist, 26 augustus 2011 Ondanks het moeilijke klimaat voor beleggen is het volume
Nadere informatie1.8 DUURZAME SLOOP HEEFT DE TOEKOMST
1.8 DUURZAME SLOOP HEEFT DE TOEKOMST Peter Diepenhorst, ontwikkelingsmanager Delta Projectontwikkeling Stefan van Uffelen, directeur Dutch Green Building Council Jan van t Westeinde, senior manager Sustainability
Nadere informatieZie noten onderaan het artikel. Bron: Vastgoedmarkt Research
Tabel 1: Netto geïnvesteerd vermogen publieke Nederlandse beleggers 1) Institutionele beleggers mln (2014) mln (2013) Portefeuilles >250 mln 115.800 96.600 Portefeuilles
Nadere informatiePerspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems
Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid Jaar van de Ruimte 2015 VvG congres 12 november 2014 Nathalie Harrems Directie Ruimtelijke Ontwikkeling Wat is er aan de hand? Tijdperk van de
Nadere informatieConcessie Duurzame Energievoorziening Nieuw Reijerwaard. Rotterdam, 12 september 2017 tel
Concessie Duurzame Energievoorziening Nieuw Reijerwaard Rotterdam, 12 september 2017 peter.wolbert@engie.com, tel. 06-52368101 Integratie van twee bedrijven (mei 2016) ENGIE: een bedrijf in transitie
Nadere informatieZORG VOOR MAATSCHAPPELIJK VASTGOED. Professioneel beheer voor beter rendement
ZORG VOOR MAATSCHAPPELIJK VASTGOED Professioneel beheer voor beter rendement Een veranderende financiële omgeving vraagt om ander vastgoedbeheer Het onderwijsvastgoed, het zorgvastgoed, het gemeentelijk
Nadere informatieFINANCIERINGS VORMEN. in de gebiedsontwikkeling. Krimpcafe 17 maart 2016 Jasper Dijkstra, Suzan Veenhuis, Chantal Robbe PAS bv
FINANCIERINGS VORMEN in de gebiedsontwikkeling Krimpcafe 17 maart 2016 Jasper Dijkstra, Suzan Veenhuis, Chantal Robbe PAS bv Inhoud DEEL I Systematiek en invalshoek DEEL II Financieringsvormen DEEL III
Nadere informatieMASTERCLASS ADVANCED FINANCE & CONTROL
MASTERCLASS ADVANCED FINANCE & CONTROL LEER JOUW BEDRIJFSVOERING IN GOEDE BANEN TE LEIDEN NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Je wilt jouw kennis en vaardigheden op het gebied van financieel management
Nadere informatieN.V. Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht
N.V. Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht 22 februari 2018: Jaarcongres Samen aan de slag met stedelijke transformatie Deelsessie: Financieel economische arrangementen Plaats maken voor de nieuwe economie
Nadere informatieVan financiële regie en parkeren: de actuele strategie van gebiedsontwikkeling
Van financiële regie en parkeren: de actuele strategie van gebiedsontwikkeling Ariën Versteeg Fakton BV E-mail: a.versteeg@fakton.com GSM: +31(0)6 4833 4905 Jos Klinge Q - Park E-mail: jos.klinge@q-park.nl
Nadere informatieEUROPESE ZORGVASTGOED MARKT Strategie en haalbaarheid zorgvastgoedfonds
EUROPESE ZORGVASTGOED MARKT Strategie en haalbaarheid zorgvastgoedfonds 4 juni 2008 Ingrid Hulshoff Portfolio Manager Healthcare ING Real Estate Investment Management 1. AGENDA EN INTRODUCTIE 1. AGENDA
Nadere informatieSymposium VOGON. Effecten van financiering op kwaliteit. Donderdag 6 juli 2006
Symposium VOGON Effecten van financiering op kwaliteit Donderdag 6 juli 2006 Rechtbank Haarlem en Rekenkamer Den Haag 2 Inleiding 1. Onderscheid Real Estate en Corporate Real Estate 2. Doelstellingen CRE
Nadere informatieVerstedelijkingsopgave Delft: We geven de stad een kwaliteitsimpuls :36
Verstedelijkingsopgave Delft: We geven de stad een kwaliteitsimpuls 30-05-2018 12:36 Delft heeft de ambitie om tot 2040 maar liefst 15.000 woningen, 10.000 banen en bijbehorende voorzieningen aan de stad
Nadere informatieir. Martin Aarts Strategisch adviseur RO Stad van de toekomst maken
ir. Martin Aarts Strategisch adviseur RO Stad van de toekomst maken Basisplan 1946 Wat is het DNA van een stad? waar komen we vandaan?: Rotterdam 1850 Rotterdam 1870 Eerst de haven dan de stad (Coolsingel
Nadere informatieBedrijventerreinen op de schop SGE Cees-Jan Pen Lector Brainport Fontys FHMER
Bedrijventerreinen op de schop SGE 17-2-2016 Cees-Jan Pen Lector Brainport Fontys FHMER Kort voorstellen Sinds master 96 bezig met bedrijventerreinen Promotie wat beweegt bedrijven, Nota bedrijventerreinen
Nadere informatieBestedingskader middelen Stedelijke Herontwikkeling
Bestedingskader middelen Stedelijke Herontwikkeling Inleiding Stedelijke herontwikkeling Voor de ruimtelijke ontwikkeling van Utrecht is de Nieuwe Ruimtelijke Strategie opgesteld die in 2012 door de Raad
Nadere informatieMR WBM VONDENHOFF ADVOCAAT
MR WBM VONDENHOFF ADVOCAAT TopTalks Bedrijfsfinanciering Mr. W.B.M. Vondenhoff 1. Stappen bedrijfsfinanciering A. Eigen vermogen: goed voor solvabiliteitsratio B. Kasstroom: inzichtelijk C. Werkkapitaal:
Nadere informatieCBRE HEaltHCaRE Taking Care of your real estate
CBRE Healthcare Taking Care of your Real Estate Met onze kennis en ervaring in zowel de zorg- als de vastgoedsector slaan wij dagelijks bruggen tussen beide werelden. Wij bieden u een onderbouwd advies
Nadere informatieEXPERTGROEP FUTURE CITY CENTRE
In samenwerking met: EXPERTGROEP FUTURE CITY CENTRE Shopping Today 24 september 2015 Korte introductie.. Enny van de Velden Managing Director CCV Dienstverlener voor elektronische transacties in Europa
Nadere informatieDatum : 4 februari 2013 Onze referentie : G-004/EG Onderwerp : gedachte-experiment OVRO concessie Stadsregio AN 2013
Stadsregio Arnhem Nijmegen De heer J. Matthijsse Postbus 6578 6503 GB Nijmegen Datum : 4 februari 2013 Onze referentie : G-004/EG Onderwerp : gedachte-experiment OVRO concessie Stadsregio AN 2013 Geachte
Nadere informatieRaadsbijeenkomst Agenda Delft april 2018 Locatie HNK
Raadsbijeenkomst Agenda Delft 2040 12 april 2018 Locatie HNK Welkom Agenda Delft 2040 in beeld Programma (20:00-22:00) 1. Welkom 2. Agenda Delft 2040 / Fonds Delft 2040, introductie Pauze 3. Langs de opgaven
Nadere informatieProfessionaliseren in Netwerken. Maarten de Laat
Professionaliseren in Netwerken Maarten de Laat maarten.delaat@ou.nl Het Nieuwe Leren Het Nieuwe Leren Het Nieuwe Leren Nadruk o.a. op Leren Leren Leren omgaan met verandering en onzekerheid There are
Nadere informatieRotterdam Climate Proof
Rotterdam Climate Proof Connecting water with opportunities in a delta city John Jacobs Rotterdam Climate Proof RCI: PUBLIEK PRIVAAT PARTNERSHIP RCI & ROTTERDAM CLIMATE PROOF DOELEN RCI 50% CO2-reductie
Nadere informatieINSTITUTIONELE BELEGGERS ALS PARTIJEN VOOR DE PUBLIEKE SECTOR
INSTITUTIONELE BELEGGERS ALS PARTIJEN VOOR DE PUBLIEKE SECTOR Onno Steenbeek APG Asset Management & Erasmus School of Economics Dag van de Publieke Financiering Driebergen, 29 september 2016 1 STELLINGEN
Nadere informatiePILOOTPROJECT TERUG IN OMLOOP. voorstelling strategische verkenning 3 december 2015
PILOOTPROJECT TERUG IN OMLOOP voorstelling strategische verkenning 3 december 2015 PILOOTPROJECTEN TERUG IN OMLOOP VRAAGSTELLING nieuwe vormen van economie herontwikkeling schaarse ruimte alternatieve
Nadere informatieOverzicht opleidingen
Overzicht opleidingen Stand van zaken oktober 2013 Opleiding Onderwijsinstelling Deeltijd Voltijd Duur Kosten Overig Leegstand Post-MA NRP Academie (transformatie) NRP, ism TU Delft, Nyenrode en Hogeschool
Nadere informatieFinanciering van herontwikkeling van bedrijfsmatig vastgoed. Presentatie N.V. Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht (NV OMU) Cees Busscher
Financiering van herontwikkeling van bedrijfsmatig vastgoed Presentatie N.V. Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht (NV OMU) Cees Busscher Datum: 2 juni 2015 1. Inleiding 2. De markt 3. Doelstelling OMU 4.
Nadere informatieJeanet van Antwerpen, directeur SADC Ontbijtsessie Dutch Green Building Week 22 september 2015
Circulaire gebiedsontwikkeling Jeanet van Antwerpen, directeur SADC Ontbijtsessie Dutch Green Building Week 22 september 2015 SADC 9/23/2015 titel SADC 9/23/2015 titel SADC 9/23/2015 Circulaire werkmilieus
Nadere informatieProvinciaal Omgevingsplan Limburg
Provinciaal Omgevingsplan Limburg Presentatie t.b.v. Regionalrat Düsseldorf, Provinciale Staten Gelderland en Provinciale Staten Limburg Arnhem, 7 maart 2012 POL POL = Provinciaal Omgevingsplan Limburg,
Nadere informatieBIM op Schiphol -23-02-2015 -Y.R. Vos
BIM op Schiphol -23-02-2015 -Y.R. Vos Inhoud Schiphol Groep Context & strategie Aanpak Toekomst Aanbevelingen& ervaringen Schiphol Group: vier business areas Aviation Levert diensten en faciliteiten aan
Nadere informatiewoningbouworganisatie
woningbouworganisatie Ebe Treffers adjunct directeur Acquisitie & Transformatie Wonam Wonam initieert en realiseert nieuwbouw huurwoningen Wonam voert beheer over de woningen (bouw en exploitatie) Focus
Nadere informatieDe kunst van maatschappelijk vastgoedmanagement Jan Veuger, 12 juni 2014 Groningen: Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland
De kunst van maatschappelijk vastgoedmanagement Jan Veuger, 12 juni 2014 Groningen: Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland www.herbestemming.nu www.kennisbankherbestemming.nu Leegstand als opgave, herbestemming
Nadere informatieDELTA Zakelijk. Meeting with DACT 27 oktober 2011. Als energie een substantiële kostenfactor is, is energie al snel van strategisch belang
DELTA Zakelijk Meeting with DACT 27 oktober 2011 Als energie een substantiële kostenfactor is, is energie al snel van strategisch belang Agenda Bedrijfspresentatie DELTA NV DELTA: Uw strategische gesprekspartner
Nadere informatieURD Delta oost Doel Resultaten Vervolg
URD Delta oost Doel Resultaten Vervolg URD Dag 7 februari 2014 Prof. E. van der Krabben Radboud Universiteit Drs. E. Opdam, NC Advies Gebiedsontwikkeling nat en droog Gebiedsontwikkeling nat en droog Doel:
Nadere informatieQUARES STUDENT HOUSING BELEGGEN IN VASTGOED VOOR STUDENTENHUISVESTING. INFOSESSIE 10 November 2015 FINANCE AVENUE 14 November 2015
QUARES STUDENT HOUSING BELEGGEN IN VASTGOED VOOR STUDENTENHUISVESTING INFOSESSIE 10 November 2015 FINANCE AVENUE 14 November 2015 INHOUD 1. Quares: Uw partner in vastgoed 2. Markt van studentenhuisvesting
Nadere informatieDen Haag zit vol met gebieden
Den Haag zit vol met gebieden Vincent Smit lector grootstedelijke ontwikkeling De Haagse Hogeschool v.j.m.smit@hhs.nl 3 april 2019 1 Drie keer verder kijken gebieden en gebiedsontwikkeling de gebiedsagenda
Nadere informatieCollege-aantekeningen, college 1-6
College-aantekeningen, college 1-6 Integraal Ontwerp en Beheer (Technische Universiteit Delft) Verspreiden niet toegestaan Gedownload door Elco Leenders (elcoleenders@msn.com) In deze tijd is een comfortabel
Nadere informatieFlexibele bestemmingsplannen en proactieve aanpak Dorine A. Cleton. 22 februari 2018
Flexibele bestemmingsplannen en proactieve aanpak Dorine A. Cleton 22 februari 2018 Hart van Zuid Joyce de Wit / Peter Klevering Hart van Zuid een plek om te blijven Inhoud Wat zijn flexibele bestemmingsplannen?
Nadere informatieBedrijfsprofiel 2014 BELGIË BUSINESS IN BALANCE
Bedrijfsprofiel 2014 BELGIË BUSINESS IN BALANCE België, Inno Nieuwstraat, Brussel België, centre commercial Parc de la Madeleine, Jumet Redevco staat voor Real Estate Development Company. Redevco Belgium
Nadere informatieLocatiesynergie. (de noodzaak van) verknopen bij de herontwikkeling van stationslocaties
Locatiesynergie (de noodzaak van) verknopen bij de herontwikkeling van stationslocaties Inhoud 2 < Waardeketens < Multidisciplinaire benadering < Meerwaarde van samenhang < Samenhang door samenwerking
Nadere informatie