AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek en Chemie

Transcriptie

1 AVANS Hogeschool HBO-Bachelor Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek en Chemie Netherlands Quality Agency (NQA) December 2010

2 2/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie

3 Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam dat in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) een bestaande hbo-bacheloropleiding heeft beoordeeld. Het beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het rapport is conform het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding opgesteld. De rapportage heeft betrekking op: Instelling AVANS Hogeschool Opleidingen Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (B&M) Chemie Varianten Voltijd/deeltijd Croho-nummers B&M: Chemie: Locatie Breda Auditdatum Auditteam De heer dr. G.P.F. van Strijdonck (vakdeskundige) De heer ir. W.T.A.M. de Laat (vakdeskundige) Mevrouw D. Foppen (studentlid auditteam) Mevrouw drs. S.P. Wierema (NQA-auditor) Door AVANS Hogeschool is een dossier ingediend bij NQA voor de beoordeling van de bestaande hbo-bacheloropleidingen B&M en Chemie. Bij de aanvraag werd door de instelling een reflectie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen die NQA in het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding stelt. Voor de beoordeling van de kwaliteit en het niveau van de bestaande opleidingen heeft NQA een auditteam samengesteld, dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Het team heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleidingen gebracht. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het auditteam in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding De opleidingen Chemie en B&M hebben een relevante set van eindkwalificaties opgesteld. De eindkwalificaties zijn tot stand gekomen in overleg met vertegenwoordigers uit het beroepenveld. De opleidingen hebben overtuigend aangetoond dat de nagestreefde eindcompetenties aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. In het opleidingscompetentieprofiel van de opleidingen wordt duidelijk aangegeven welk beroepsbeeld aan het curriculum ten grondslag ligt. Onderwerp 2 Programma De opleidingen verzorgen een voltijd- en een deeltijdprogramma. Het programma van beide opleidingen komt aantoonbaar overeen met de door de opleidingen vastgestelde en uitgewerkte opleidingscompetenties. NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie 3/67

4 Het programma is overwegend op de beroepspraktijk gericht. Dit vertaalt zich in beroepstaken, beroepsproducten, projecten, gastcolleges en onderzoeksopdrachten die gebaseerd zijn op of ontleend zijn aan de beroepspraktijk en in de stage en afstudeeropdracht die studenten doorlopen in de hoofdfase van de opleidingen. De door de opleidingen gehanteerde basisliteratuur is relevant, van niveau en bevat voldoende internationale titels. Naast de basisliteratuur wordt gebruik gemaakt van actuele (internationale) artikelen en/of wetenschappelijk onderzoek vanuit het lectoraat. Aan de basis van het curriculum liggen vier leerlijnen, gecombineerd met de verschillende beroepstaken (proftaken in het eerste en tweede jaar, minoren in het derde jaar) als leidraad voor de inrichting van het curriculum. Competenties kunnen worden verkregen op drie niveaus. De leerlijnen en de beroepstaken lopen als een rode draad door de opleidingen en zorgen voor een inhoudelijk samenhangend programma. De opleidingen hebben een studeerbaar programma uitgewerkt. De instroomeisen en vrijstellingen zijn opgenomen in het Onderwijs- en Examenreglement De opleidingen voldoen aan de formele eisen voor studieduur. De opleidingen voldoen aan de formele eisen voor studieduur. De opleidingen bieden competentiegericht onderwijs. Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen en de werkvormen sluiten daarbij aan. De opleidingen hebben hun toetsbeleid helder uitgewerkt in een geactualiseerd document. De gehanteerde toetsvormen zijn gevarieerd en van niveau. Het auditteam ziet verbetermogelijkheden door het objectiveren van de beoordelingssystematiek met beoordelingslijsten voor afstudeeropdrachten. Onderwerp 3 Inzet van personeel Het instituut en de opleidingen hanteren een personeels- en professionaliseringsbeleid dat gericht is op de bevordering en instandhouding van de inhoudelijke en organisatorische kwalificaties/competenties van docenten. Voor zowel de theorie- als de praktijkdocenten van de opleidingen geldt dat zij (recente) ervaring hebben in de beroepspraktijk en op meerdere manieren contacten onderhouden met de actuele beroepspraktijk. Er wordt voldoende personeel ingezet om het onderwijs te verzorgen. Het auditteam is van mening dat de opleidingen de kwaliteitseisen rondom de didactische vaardigheden van hun docenten scherper kunnen stellen door het verplicht stellen van het behalen van een didactische aantekening. Studenten zijn positief over de praktijkgerichtheid, inhoudelijke deskundigheid, didactische kwaliteiten en behulpzaamheid van docenten. Alle facetten zijn ten minste met een voldoende beoordeeld en daarmee is het onderwerp Inzet van personeel voor beide opleidingen positief. Onderwerp 4 Voorzieningen De opleidingen bieden voorzieningen die toereikend zijn om het gewenste onderwijs te verzorgen. De opleidingen voeren de studiebegeleiding op adequate en zorgvuldige wijze uit en bieden studenten gepaste begeleiding. Studenten zijn tevreden over zowel de voorzieningen, de studiebegeleiding als de informatievoorziening. 4/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie

5 Onderwerp 5 Kwaliteitszorg De opleidingen beschikken over een kwaliteitszorgsysteem, dat is afgeleid van kaders van het instituut, de faculteit en de hogeschool. Het beschikbare kwaliteitszorgplan is gericht op het evalueren van de kwaliteit van het onderwijs en tevredenheid van alle betrokkenen. De opleidingen hanteren de hogeschoolbreed vastgestelde streefcijfers. Kwaliteitszorg is daarmee in grote lijnen vastgelegd op papier, maar kan nog beter worden geconcretiseerd in streefdoelen en werkwijzen en dient daarnaast ieder jaar te worden vertaald naar gerichte beleidsvoornemens. De uitvoering van kwaliteitszorg in de praktijk is voor verbetering vatbaar daar hier op dit moment nog geen gestructureerde aandacht naar uitgaat. Zo stellen de opleidingen naar aanleiding van de evaluaties verbeterplannen op die dienen te leiden tot verbeteringen in het onderwijs. Het auditteam stelt echter vast dat de opleidingen nog niet altijd even consequent zijn in de opvolging van evaluaties. De effecten van de verbetermaatregelen worden nog niet op systematische wijze in kaart gebracht, waardoor het niet altijd inzichtelijk is of de verbetermaatregelen ook tot de gewenste resultaten leiden. De terugkoppeling van de resultaten van evaluaties aan studenten is een aandachtspunt en voor verbetering vatbaar. Onderwerp 6 Resultaten De opleidingen leveren studenten af die zich goed kunnen redden in het werkveld. Het werkveld is positief over de afgestudeerden en het auditteam stelt vast dat beide opleidingen het hbo-niveau weerspiegelen. Het opleidingsrendement na vijf jaar voldoen voor beide opleidingen aan de streefcijfers. Omdat de rendementen nog wel schommelen per jaar en het rendement van B&M terugloopt, hebben de opleidingen verschillende rendementsbevorderende maatregelen in gang gezet. Het effect hiervan is nog niet bekend. Alles overziend komt het auditteam van NQA tot de conclusie dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-bacheloropleidingen B&M en Chemie van AVANS Hogeschool aan de vereiste basiskwaliteit voldoet. Een onderbouwing van deze conclusie is opgenomen in hoofdstuk 2. NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie 5/67

6 6/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie

7 1 Basisgegevens 9 2 Beoordeling Doelstellingen van de opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Resultaten 48 3 Bijlagen 53 Bijlage 1 Deskundigheden auditteam 54 Bijlage 2 Onafhankelijkheidsverklaring auditteam 57 Bijlage 3 Bezoekprogramma 61 Bijlage 4 Bijlagen zelfevaluatie en ter inzage gelegd materiaal 63 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 65 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie 7/67

8 8/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie

9 1 Basisgegevens De basisgegevens van de bestaande hbo-bacheloropleidingen B&M en Chemie zijn in onderstaande tabellen weergeven. 1. Naam instelling AVANS Hogeschool 2. Status instelling Bekostigd, aangewezen of anders 3. Naam opleiding in CROHO Biologie en medisch laboratoriumonderzoek 4. Registratienummer in CROHO Oriëntatie en niveau hbo; bachelor 6. Aantal studiepunten 240 EC 7. Afstudeerrichting(en) Biomedisch onderzoek Forensisch Laboratorium Onderzoek 8. Locatie(s) Lovensdijkstraat 61/63, 4818 AV Breda 9. Code of conduct ja 10. Variant(en) Voltijd/deeltijd 11. Inhoudelijk profiel opleiding De major biomedisch onderzoek bereidt voor op het werkveld van de medische research, bio-informatica en medische diagnostiek. De laboratoriumonderzoeker voert experimenten uit in een laboratoriumomgeving, hij werkt een onderzoeksvraag uit met behulp van laboratoriumapparatuur en chemicaliën. De bio-informaticus ontwikkelt en gebruikt biologische software, hij werkt een onderzoeksvraag uit met behulp van computer en software, en ondersteunt hiermee de laboratoriumonderzoeker. Inhoudsdomeinen zijn: - moleculaire research inclusief bio-informatica - diagnostiek - biotechnologie In de major Forensisch Laboratorium Onderzoek (FLO) staat de informatie die uit bewijsstukken gehaald kan worden centraal. In jargon zou je zeggen: De bewijswaarde van stukken van overtuiging wordt onderzocht. Het gaat dus nadrukkelijk niet om het zoeken en vinden van sporen of stukken van overtuiging, maar om het (laboratorium) onderzoek dat in instellingen als het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) aan stukken van overtuiging wordt gedaan. Op deze wijze onderscheidt deze opleiding zich van andere Forensisch Onderzoek (FO) opleidingen, bijvoorbeeld aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA, HBO niveau) en Universiteit van Amsterdam (UVA, WO niveau). De informatie die een bewijsstuk bevat kan chemisch of biologisch van aard zijn. Veel biologische informatie zal op DNA gebaseerd zijn. Door het toepassen van analytisch chemische technieken of DNA profileringstechnieken kan deze informatie verzameld worden. Ook ander biologisch onderzoek kan van belang zijn (bijvoorbeeld: toxicologie, anatomie, entymologie). Deze leerlijn komt in beperkte mate aan bod. NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie 9/67

10 Het is belangrijk dat studenten de verzamelde informatie kunnen plaatsen in het kader van de forensische keten en dat de statistische zeggingskracht van de bevindingen onderkend wordt. In de major FLO zijn daarom 5 leerlijnen (thema s) te herkennen: 1. DNA profilering 2. Analytische Chemie 3. Biologisch onderzoek 4. De forensische keten 5. Criminalistiek en statistiek Er is gekozen voor deze 5 leerlijnen omdat hiermee het overgrote deel van het Forensisch laboratorium werk op HBO niveau wordt gedekt. Hiermee is een brede laboratorium opleiding ontstaan, waardoor studenten na het afstuderen als beginnende beroepsbeoefenaren aan de slag kunnen in veel verschillende laboratorium functies en branches. De biologische lijn is vooral ondersteunend aan de leerlijnen DNA profilering en Analytische Chemie en is daarmee iets minder sterk ontwikkeld. Overigens is er in deze leerlijn wel basiskennis aangebracht zodat diegene die dat wil, zich hierin verder kan bekwamen. 12. Beoogd werkveld alumni De specialisatie medische research bereidt voor op een baan als analist/onderzoeksassistent in de fundamentele biomedische research. Het werkveld beweegt zich met name in het gebied van de moleculaire biologie en biochemie. Technieken in het werkveld zijn zeer geavanceerd, maar meestal gebaseerd op enkele basale concepten in de moleculaire biologie en de biochemie. Het is de taak van de opleiding om de studenten op te leiden op het gebied van deze basale technieken. In de minor en gedurende stage/afstuderen komen vervolgens enkele van de geavanceerde toepassingen aan bod. In het eerste jaar, de oriëntatiefase, wordt, naast alle ondersteunende vakken, de benodigde kennis aangeleverd voor de moleculaire biologie en biochemie: celbiologie, genetica, DNA en evolutie, biotechnologie en gezondheid. In trainingen worden basis DNA technieken en eiwit electroforese en Elisa uitgevoerd. In het tweede jaar, de verdiepingsfase, wordt bovenstaande uitgediept. Onderdelen zijn: bio-informatica, het werken met databases en het vergelijken van genen en eiwitten; moleculaire biologie, het amplificeren, detecteren en recombineren van DNA; biochemie, het isoleren en opzuiveren van eiwitten en het principe van metabole routes en energie. De specialisatie medische diagnostiek bereidt voor op een baan als analist/onderzoeksassistent op diagnostische laboratoria, zoals ziekenhuizen en streeklabs. Hier vindt niet zozeer fundamenteel onderzoek plaats, maar worden patiëntmonsters onderzocht op afwijkingen. De oriëntatiefase is identiek aan die van medische research. In de verdiepingsfase ligt de nadruk op klinische technieken en 10/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie

11 13. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool 14. Jaar vorige visitatie en datum besluit NVAO 15. Belangrijkste wijzigingen in opleiding sinds vorige visitatie microbiologie zoals ze worden toegepast in diagnostische laboratoria: immunologie en hematologie, histologie, microbiologie en klinische chemie. Biochemie, enzymkinetiek en basale concepten in de DNA diagnostiek (PCR) komen aan bod. Voorbeelden van uitstroommogelijkheden Forensisch laboratorium Onderzoek: 1. DNA research laboratoria voor Forensische profilering, voor verwantschaponderzoek, voor medische research of voor diagnostiek. 2. Analytisch chemische laboratoria voor forensisch onderzoek, voor toxicologisch of medisch onderzoek, voor medische diagnostiek, voor milieu onderzoek, voor controle laboratoria (Voedsel en Waren Autoriteit (VWA), douane laboratorium, laboratoria voor verslavingszorg en arbeidshygiëne) 3. Studenten kunnen ook instromen in beroepen die dichter tegen de forensische keten aan liggen, voorbeelden zijn: technische recherche, verzekeringsexpertise (bv brandonderzoek), advisering aan advocatuur. Over het algemeen zal gelden dat studenten na hun HBO opleiding FLO aanvullende opleiding nodig zullen hebben om in deze beroepen in te stromen. Hoewel de forensische markt in beweging is en er meer mogelijkheden komen bij Forensische Service Centra en contra-expertise bedrijven, zijn de kansen op de arbeidsmarkt binnen het Forensische domein niet bijzonder groot. Het arbeidsmarkt perspectief elders in de laboratorium wereld is echter zonder meer goed te noemen. Juist in de laboratorium wereld speelt de komende jaren een grote vervangingsvraag t.g.v. de vergrijzing. Opleiding Biologie en medisch laboratoriumonderzoek Academie voor de Technologie van Gezondheid en Milieu Avans Hogeschool Visitatie: oktober 2004 Besluit: augustus 2005 Implementatie Brede Bachelor Major Minor structuur (gestart in 2003) Aanscherping competenties op landelijk niveau 16. Schema opbouw programma Zie bijlage tabellen: Tabel 1: Inhoudelijke verantwoording van het curriculum Biomedisch onderzoek en Tabel 2 Inhoudelijke verantwoording Forensisch laboratoriumonderzoek Deze tabellen zijn verder uitgewerkt in het leerplanschema en worden beschreven in het majorhandboeken. 17. Naam instelling AVANS Hogeschool. 18. Status instelling Bekostigd 19. Naam opleiding in CROHO Chemie 20. Registratienummer in CROHO Oriëntatie en niveau hbo; bachelor 22. Aantal studiepunten 240 EC 23. Afstudeerrichting(en) Chemische productinnovatie Forensisch laboratorium Onderzoek 24. Locatie(s) Lovensdijkstraat 61/63, 4818 AV Breda NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie 11/67

12 25. Code of conduct ja 26. Variant(en) Voltijd/deeltijd 27. Inhoudelijk profiel opleiding Major Chemische productinnovatie In de beroemde tefalpan bakt je eitje niet vast aan de pan. Hoe komt dat en zouden er nog andere oplossingen zijn om het aanbakken te voorkomen? Om dit vraagstuk op te lossen moet je weten wat de moleculaire structuur is van de laag die in de pan zit en waarom dat de gewenste eigenschappen geeft. Indien je vervolgens een alternatief hebt bedacht zul je dat ook nog moeten maken en uit het soepje moeten halen wat na de synthese ontstaan is. Je zult de eigenschappen van je stofje moeten weten om te weten hoe je deze van de andere stoffen kunt scheiden. Heb je het stofje eenmaal zuiver in handen dan weet je nog steeds niet of je ook gemaakt hebt wat je dacht te maken. Daarvoor zul je methoden moeten beheersen om de moleculen zichtbaar te maken. In de opleiding Chemie staat het denken in moleculen centraal. Bij alles wat een chemicus doet heeft hij de structuur van het stofje in gedachte om van daar uit te bedenken hoe hij een probleem kan oplossen. De problemen in het bovenstaande voorbeeld waren die van de structuuropheldering, de synthese, de scheiding en de analyse. Dat zijn de typische problemen die een chemicus dagelijks aan het oplossen is en dat zijn dan ook de leerlijnen die te herkennen zijn: 1. Synthetische chemie, organische en polymeer chemie 2. Analytische chemie, 3. Scheidingstechnieken 4. Structuuropheldering, spectrometrie Daarbij is de opleiding op te splitsen in twee stromen: 1. het maken van de stoffen en 2. het analyseren van de stoffen. Organische chemie: synthese van stoffen (waaronder polymeren) Om innovaties op het gebied van stoffen en materialen te kunnen verwezenlijken is kennis van de structuren en de eigenschappen van belang. Het milieuvriendelijker produceren van een bestaande stof of het maken van een nieuwe verbinding (medicijnen, kunststoffen, brandstoffen) is het werkterrein van een organisch/polymeer chemicus of een syntheticus. Analytische chemie: analyseren van stoffen Bedrijven zijn continu bezig met het maken van nieuwe stoffen of het milieuvriendelijker maken van dezelfde stoffen. In de route van grondstof tot (nieuwe) stof is het op tal van plaatsen van belang te kunnen bepalen wat en hoeveel we van een stof hebben: de grondstoffen moeten voldoen aan kwaliteitseisen op het gebied van zuiverheid. Tijdens en na de synthese van een stof willen we weten welke stof we gemaakt hebben en met welke zuiverheid. Indien het product voltooid is moet het weer aan kwaliteitseisen voldoen. In de major Forensisch Laboratorium Onderzoek (FLO) staat de informatie die uit bewijsstukken gehaald kan worden centraal. In jargon zou je zeggen: 12/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie

13 De bewijswaarde van stukken van overtuiging wordt onderzocht. Het gaat dus nadrukkelijk niet om het zoeken en vinden van sporen of stukken van overtuiging, maar om het (laboratorium) onderzoek dat in instellingen als het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) aan stukken van overtuiging wordt gedaan. Op deze wijze onderscheidt deze opleiding zich van andere Forensisch Onderzoek (FO) opleidingen, bijvoorbeeld aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA, HBO niveau) en Universiteit van Amsterdam (UVA, WO niveau). De informatie die een bewijsstuk bevat kan chemisch of biologisch van aard zijn. Veel biologische informatie zal op DNA gebaseerd zijn. Door het toepassen van analytisch chemische technieken of DNA profileringstechnieken kan deze informatie verzameld worden. Ook ander biologisch onderzoek kan van belang zijn (bijvoorbeeld: toxicologie, anatomie, entymologie). Deze leerlijn komt in beperkte mate aan bod. Het is belangrijk dat studenten de verzamelde informatie kunnen plaatsen in het kader van de forensische keten en dat de statistische zeggingskracht van de bevindingen onderkend wordt. In de major FLO zijn daarom 5 leerlijnen (thema s) te herkennen: 1. DNA profilering 2. Analytische Chemie 3. Biologisch onderzoek 4. De forensische keten 5. Criminalistiek en statistiek Er is gekozen voor deze 5 leerlijnen omdat hiermee het overgrote deel van het Forensisch laboratorium werk op HBO niveau wordt gedekt. Hiermee is een brede laboratorium opleiding ontstaan, waardoor studenten na het afstuderen als beginnende beroepsbeoefenaren aan de slag kunnen in veel verschillende laboratorium functies en brances. De biologische lijn is vooral ondersteunend aan de leerlijnen DNA profilering en Analytische Chemie en is daarmee iets minder sterk ontwikkeld. Overigens is er in deze leerlijn wel basiskennis aangebracht zodat diegene die dat wil, zich hierin verder kan bekwamen. 28. Beoogd werkveld alumni De specialisatie analytische chemie(ac) bereidt voor op een baan als laboratoriummedewerker/onderzoeksassistent in de analytisch-chemische research. De gebruikte technieken in het werkveld zijn zeer geavanceerd, maar meestal gebaseerd op enkele basale concepten uit de analytische chemie. Het is de taak van de opleiding om de studenten op te leiden op het gebied van deze technieken. Daarnaast wordt er onderzoek verricht naar het implementeren en optimaliseren van de diverse bepalingen en het leveren van kwalitatief goed onderzoek (kwaliteitszorg). In de minor en gedurende stage/afstuderen komen vervolgens enkele van de geavanceerde toepassingen aan bod. NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie 13/67

14 29. Plaats opleiding in organisatie-structuur hogeschool 30. Jaar vorige visitatie en datum besluit NVAO 31. Belangrijkste wijzigingen in opleiding sinds vorige visitatie De specialisatie organische chemie (OC) en polymeerchemie (PC) bereidt voor op een baan als laboratoriummedewerker/ onderzoeksassistent in de toegepaste organisch chemisch of polymeerchemisch research. Het uitvoeren van syntheses en karakterisering van de kwaliteit en kwantiteit van de gemaakte producten, behoort tot de belangrijkste taken. Bij de organische chemie ligt meer de nadruk op laagmoleculaire stoffen en in de polymeerchemie ligt meer de nadruk op hoogmoleculaire stoffen. Voorbeelden van uitstroommogelijkheden Forensisch laboratorium Onderzoek: 1. DNA research laboratoria voor Forensische profilering, voor verwantschaponderzoek, voor medische research of voor diagnostiek. 2. Analytisch chemische laboratoria voor forensisch onderzoek, voor toxicologisch of medisch onderzoek, voor medische diagnostiek, voor milieu onderzoek, voor controle laboratoria (Voedsel en Waren Autoriteit (VWA), douane laboratorium, laboratoria voor verslavingszorg en arbeidshygiëne) 3. Studenten kunnen ook instromen in beroepen die dichter tegen de forensische keten aan liggen, voorbeelden zijn: technische recherche, verzekeringsexpertise (bv brandonderzoek), advisering aan advocatuur. Over het algemeen zal gelden dat studenten na hun HBO opleiding FLO aanvullende opleiding nodig zullen hebben om in deze beroepen in te stromen. Hoewel de forensische markt in beweging is en er meer mogelijkheden komen bij Forensische Service Centra en contra-expertise bedrijven, zijn de kansen op de arbeidsmarkt binnen het Forensische domein niet bijzonder groot. Het arbeidsmarkt perspectief elders in de laboratorium wereld is echter zonder meer goed te noemen. Juist in de laboratorium wereld speelt de komende jaren een grote vervangingsvraag t.g.v. de vergrijzing. Opl. Chemie Academie voor de Technologie van Gezondheid en Milieu Avans hogeschool Visitatie: oktober 2004 Besluit: augustus 2005 Implementatie Brede Bachelor Major Minor structuur (gestart in 2003) Aanscherping competenties op landelijk niveau 32. Schema opbouw programma Zie bijlage tabellen: Tabel 1: Inhoudelijke verantwoording van het curriculum Chemie en Tabel 2 Inhoudelijke verantwoording Forensisch Laboratorium Onderzoek Deze tabellen zijn verder uitgewerkt in het leerplanschema en worden beschreven in het majorhandboeken. 14/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie

15 2 Beoordeling Het auditteam komt samenvattend tot het volgende oordeel over de opleidingen: Opleiding B&M Onderwerp Oordeel Facet Oordeel voltijd 1 Doelstellingen P 1.1 Domeinspecifieke eisen 1.2 Niveau 1.3 Oriëntatie hbo 2 Programma P 2.1 Eisen hbo 2.2 Relatie doelstellingen programma 2.3 Samenhang programma 2.4 Studielast 2.5 Instroom 2.6 Duur 2.7 Afstemming vormgeving inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing 3 Inzet personeel P 3.1 Eisen hbo 3.2 Kwantiteit 3.3 Kwaliteit 4 Voorzieningen P 4.1 Materiële voorzieningen 4.2 Studiebegeleiding 5 Interne P 5.1 Evaluatie resultaten kwaliteitszorg 5.2 Maatregelen verbetering 5.3 Betrokkenheid 6 Resultaten P 6.1 Gerealiseerd niveau 6.2 Onderwijsrendement Opleiding Chemie Voldoende Voldaan Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Onderwerp Oordeel Facet Oordeel voltijd 1 Doelstellingen P 1.4 Domeinspecifieke eisen 1.5 Niveau 1.6 Oriëntatie hbo 2 Programma P 2.1 Eisen hbo 2.2 Relatie doelstellingen programma 2.3 Samenhang programma 2.4 Studielast 2.5 Instroom 2.6 Duur 2.7 Afstemming vormgeving inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing 3 Inzet personeel P 3.1 Eisen hbo 3.2 Kwantiteit 3.3 Kwaliteit 4 Voorzieningen P 4.1 Materiële voorzieningen 4.2 Studiebegeleiding 5 Interne P 5.1 Evaluatie resultaten kwaliteitszorg 5.2 Maatregelen verbetering 5.3 Betrokkenheid 6 Resultaten P 6.1 Gerealiseerd niveau 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldaan Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Oordeel deeltijd Voldoende Voldaan Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Oordeel deeltijd Voldoende Voldaan Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie 15/67

16 Het auditteam stelt vast dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbobacheloropleidingen B&M en Chemie van AVANS Hogeschool aan de vereiste basiskwaliteit voldoet en adviseert de NVAO positief ten aanzien van de accreditatie van deze opleiding. Het auditteam beschrijft in de volgende paragrafen per onderwerp en per facet van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Elke paragraaf sluit af met een samenvattend oordeel op onderwerpniveau. 2.1 Doelstellingen van de opleiding Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Bevindingen De opleidingen sluiten aan bij het landelijk competentieprofiel voor het domein van de Bachelor of Applied Science van 2003, 2006 en 2008, dat is gevalideerd door het werkveld en opgenomen in de informatiebank van de HBO-raad. Het landelijk beroepsprofiel van het Domein Applied Science (DAS) gaat uit van acht competenties: (1) Onderzoeken, (2) Experimenteren, (3) Ontwikkelen, (4) Beheren/coördineren, (5) Adviseren/in- en verkopen, (6) Instrueren/ begeleiden/ doceren/ coachen, (7) Leiding geven/managen, (8) Zelfsturing. In de competentiematrices wordt op systematische wijze voor iedere competentie een omschrijving gegeven en wordt het kwalificatieniveau benoemd. De opleidingen B&M en Chemie willen zich ten opzichte van andere opleidingen profileren door sterkere nadruk te leggen op de competentie zelfsturing. Dit betekent dat het ATGM stelt dat de competentie zelfsturing op niveau drie beheerst dient te worden in plaats van op niveau twee (landelijk). Volgens het auditteam kunnen de opleidingen echter niet overtuigend aantonen dat niveau drie ook werkelijk behaald wordt en dat ATGM zich hierin onderscheid van andere opleidingen in het land. Het auditteam is van mening dat de opleiding voldoet aan de eisen die algemeen gesteld worden voor zelfsturing (niveau twee), maar niet aan de eis die de opleiding hierover zelf ingebracht heeft. Voor het domein van de Bachelor of Applied Science worden de volgende beroepsdomeinen onderscheiden: - research en development; - commercie, service en dienstverlening; - toepassing en productie; - medische laboratoriumdiagnostiek; - engineering en fabricage. Door deel te nemen aan landelijke overlegstructuren van het Domain Applied Science (DAS) blijft het competentieprofiel de landelijke state of art weerspiegelen. Daarnaast blijven de competenties geborgd door de periodieke terugkoppeling met het 16/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie

17 beroepenveld en de beroepspraktijk (beroepenveldcommissie, alumni-enquête, externe deskundigen, lectoraat). Door de betrokkenheid van de opleidingen bij de lectoraten, waar veelal internationaal georiënteerd onderzoek plaatsvindt, weten de opleidingen zich internationaal te positioneren. Om het internationale karakter ook in de opleidingen tot uiting te laten komen ontplooit het ATGM de volgende activiteiten: - Participatie van docenten in internationale programma s en het onderhouden van internationale contacten - Werven van studenten voor internationale programmaonderdelen die leiden tot het bachelordiploma - Uitwisselen van studenten met buitenlandse opleidingen - Uitwisseling met en participatie van docenten vanuit buitenlandse opleidingen Overwegingen Het auditteam is van mening dat beide opleidingen een heldere en relevante set van opleidingscompetenties hanteren. De opleidingscompetenties zijn in overleg met het beroepenveld tot stand gekomen. Via structurele overleggen/contacten in het werkveld met vakgenoten wordt aansluiting op eisen van vakgenoten en de beroepspraktijk gewaarborgd. Het auditteam heeft uit de gesprekken met het onderwijsmanagement, de docenten en de materiaalbestudering vernomen dat de opleiding een accent legt op de competentie zelfsturing door deze op niveau drie aan te reiken, terwijl deze in het landelijk competentieprofiel op niveau 2 als voorwaarde geldt. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam voor beide opleidingen en beide varianten tot het oordeel goed. Niveau bachelor (facet 1.2) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bevindingen Uitgangspunten voor de eindkwalificaties zijn de landelijk vastgestelde eindkwalificaties voor beginnende beroepsbeoefenaren (zie facet 1.1). In het opleidingsprofiel wordt het verband tussen de eindkwalificaties met de Dublin descriptoren verder inzichtelijk gemaakt en uitgewerkt. In aanvulling op het landelijk opleidingsprofiel van de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek, geldt de aanvullende eis dat minimaal één competentie uit dit profiel met één niveau verhoogd wordt. De opleiding onderschrijft het belang van de kwalificaties van de bachelor, de Dublin Descriptoren en ziet haar beroepscompetenties als een specificatie van de bachelorkwalificaties. Dat wil zeggen, als de student de beroepscompetenties beheerst dan voldoet hij ook aan de Dublin Descriptoren. De opleiding ziet de Dublin Descriptoren daarmee niet als losstaande onderdelen waarbij één of meer competenties gekoppeld NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie 17/67

18 worden aan een Dublin Descriptor, maar ziet deze als een integraal geheel. De gehele set Dublin Descriptoren wordt betrokken op alle beroepscompetenties afzonderlijk. Teneinde de relatie met de Dublin descriptoren en de hbo-kernkwalificaties inzichtelijk te maken, is in het Opleidingskader Bachelor of Applied Sciences (2010) een schema opgenomen waarin de beroepscompetenties gekoppeld zijn aan de Dublin descriptoren, de hbo-kernkwalificaties en de algemene competenties ATGM. Uit het schema wordt duidelijk dat alle Dublin descriptoren in de opleidingscompetenties vertegenwoordigd zijn. Zo komt bijvoorbeeld Dublin descriptor toepassen kennis en inzicht in de ATGMcompetenties probleemanalyse en verzamelen van informatie tot uiting. De opleidingen hanteren drie niveaus waarop de competenties beheerst kunnen worden, zo blijkt uit het Opleidingskader DAS Niveau I wil zeggen Beginnersniveau en heeft betrekking op de oriëntatiefase (jaar 1), niveau 2 is het gevorderd niveau en heeft betrekking op de verdiepingsfase (jaar 2) en niveau 3 is het afstudeerniveau en heeft betrekking op de specialisatie- en afstudeerfase (jaar 3 en 4). Overwegingen Het auditteam is van oordeel dat de opleidingen overtuigend hebben aangetoond dat de nagestreefde competenties aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor, de Dublin descriptoren. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam voor beide opleidingen en beide varianten tot het oordeel goed. Oriëntatie hbo bachelor (facet 1.3) De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen Bij facet 1.1 is aangegeven dat de competenties uit het landelijk opgestelde opleidingsprofiel Bachelor of Applied Science, een competentiegerichte profielbeschrijving (2008) richtinggevend zijn geweest voor de eindkwalificaties van de opleidingen. De opleiding betrekt bovendien het beroepenveld bij de opstelling van de eindkwalificaties en haar visie daaromtrent en betrekt deze op de volgende manieren bij de inrichting van het programma: - Er zijn gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van het beroepenveld voor de Bachelor of Applied Science (Centrale Werkgroep Brede Bachelor, 2004). 18/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie

19 - In de Werkveldadviesraad (WAR) zijn betrokkenen van binnenlandse en buitenlandse bedrijven en instellingen vertegenwoordigd. De WAR fungeert als beroepenveldcommissie voor de bachelor-opleidingen en treedt op als klankbord en adviesorgaan bij beleids- en inrichtingsvraagstukken. - De ATGM participeert in de volgende landelijke overlegorganen: DAS, LOBEM, LOCCT, LOBIN, IOM. - Betrokkenen van bedrijven en instellingen participeren in het ontwerp, de uitvoering en afronding (toetsing) van onderwijseenheden, in het bijzonder de proftaken, minors, gastcolleges, stages en afstudeeropdrachten. - Indirect komt er input vanuit de afstudeerplaatsen door feedback van de afstudeerbegeleiders van de bedrijven. Indien bepaalde opmerkingen door veel bedrijven worden gemaakt, probeert de academie daar iets mee te doen. - De ATGM omvat de bacheloropleiding en het lectoraat Analysetechnieken in de Life Sciences. Met haar toepassingsgerichte onderzoek vormt dit lectoraat een schakel met regionale instituten en bedrijven. - De ATGM werk samen met het lectoraat Duurzame Energie, in het bijzonder ten behoeve van het profiel van de Milieuadviseur. - De ATGM tracht aan de wensen en behoeften van studenten tegemoet te komen in het onderwijsprogramma en inventariseert deze behoeften in gesprekken met studenten en aan de hand van evaluaties. In het Opleidingskader Bachelor of Applied Sciences (2010) wordt voor de opleidingen een beschrijving gegeven van het toekomstig werkveld van de afgestudeerde student Chemie en B&M. Gemeenschappelijk in de opleidingsprofielen is dat iedere ATGM afgestudeerde dient te beantwoorden aan het beeld van een communicatief vaardige hbo-professional met een brede belangstelling voor de mens in zijn natuurlijke en maatschappelijke omgeving. De ATGM afgestudeerde dient te kunnen samenwerken in multidisciplinaire teams, is vakkundig, is analytisch ingesteld en heeft een sterk probleemoplossend vermogen. Het werkveld waarin de afgestudeerde student Chemie en B&M kan komen te werken wordt ingedeeld in vier sectoren: bedrijfsleven; (semi)overheid, universiteit en onderzoeksinstellingen; gezondheidszorg en milieu en servicelaboratoria. Binnen deze sectoren verrichten alumni overwegend toegepaste onderzoeksfuncties in de Life Sciences. De werkzaamheden bestaan daar vooral uit het zelfstandig of in teamverband oplossen van problemen of beantwoorden van vraagstellingen op biologisch, medisch of chemisch gebied, veelal met behulp van experimenteel laboratoriumonderzoek. Het gebruik van geavanceerde en vaak geautomatiseerde apparatuur en informatietechnologie neemt hierbij een belangrijke plaats in. Daarnaast komen veel B&M en Chemie afgestudeerden terecht in dienstverlenende functies, bijvoorbeeld als docent in het onderwijs of in een commerciële functie in het bedrijfsleven. Tenslotte kunnen B&M en chemie afgestudeerden ook doorstromen naar een academische masteropleiding (bijvoorbeeld chemie, biomedische wetenschappen en moleculaire biologie). De opleidingen hebben het auditteam weten te overtuigen dat de beginnende beroepsbeoefenaar de basiskennis beheerst die vereist is om te starten in de beroepspraktijk. Vanuit de visie van de opleidingen kan de beginnende NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie 19/67

20 beroepsbeoefenaar, zich eenmaal werkzaam in de beroepspraktijk, op een bepaald terrein toeleggen, bijvoorbeeld een specialisatie binnen het vakgebied, toegepast wetenschappelijk onderzoek of laboratoriumonderzoek. Het auditteam is van mening dat de eindkwalificaties in voldoende mate zijn ontleend aan de geldende beroepsprofielen. Overwegingen De opleidingen hebben eindkwalificaties gespecificeerd die van een HBO bachelorniveau zijn. De eindkwalificaties zijn op een heldere wijze ontleend aan het beroepsbeeld en de beroepscompetenties. Studenten worden opgeleid zodat zij een breed profiel hebben binnen het domein van de Applied Science, wat een goede basis biedt om te starten op de arbeidsmarkt en bovendien aanknopingspunten biedt om, indien gewenst, verder te specialiseren. De opleidingen hebben overtuigend aangetoond dat wordt opgeleid waarvoor een HBO opleiding vereist is. De eindkwalificaties van de opleidingen weerspiegelen duidelijk het beroep waarvoor studenten van de opleiding Chemie en B&M worden opgeleid. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam voor beide opleidingen en beide varianten tot het oordeel goed. Samenvattend oordeel Doelstellingen opleiding Alle facetten zijn ten minste met een voldoende beoordeeld en daarmee is het onderwerp Doelstellingen opleiding voor beide opleidingen positief. 2.2 Programma Eisen hbo (facet 2.1) Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen In de Notitie Beleidskader Bacheloropleidingen 2005 wordt met het sociaal constructivisme (waarin leren beschouwd wordt als een actief proces dat plaatsvindt in een context en samen met anderen) een kader gegeven voor het competentiegericht leren en opleiden met een sterke relatie met de beroepspraktijk. Het ATGM richt haar onderwijs in rond taken die afgeleid zijn van beroepssituaties en die herkenbaar zijn in alle onderdelen van het onderwijs. Competentieontwikkeling wordt gestuurd door projecten, zoals proftaken, geïntegreerde opdrachten en minorprojecten. 20/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie

21 Kennisontwikkeling van de studenten vindt plaats aan de hand van internationale vakliteratuur (verplicht en aanbevolen) en aanvullende literatuur in de vorm van wetenschappelijke publicaties, readers, casuïstiek en websites. Het auditteam heeft de boekenlijsten van beide opleidingen bestudeerd en vindt de kwaliteit en het niveau van de gebruikte literatuur goed. Het zijn voor de opleidingen B&M en Chemie relevante en actuele titels, die voor ieder vak voldoende leerstof bieden. Ook wordt, naar het oordeel van het auditteam, voldoende gebruik gemaakt van Engelstalige literatuur. Uit de curricula van beide opleidingen blijkt dat de opleidingen de actuele ontwikkelingen in het vakgebied volgen, maar dat de invulling van de curricula weinig innovatief te noemen is. Het auditteam is daarbij van mening dat actuele trends, zoals bijvoorbeeld nanotechnologie en microreactortechnologie, niet duidelijk zijn afgebakend in de curricula. Uit de materiaalbestudering, de inrichting van het curriculum en de gesprekken met management, studenten en docenten blijkt dat de beide opleidingen een duidelijke verbinding hebben met de beroepspraktijk. De onderzoeksopdrachten- en projecten zijn afkomstig uit de beroepspraktijk en de goede en nauwe banden van de opleiding met het bedrijfsleven geven hier blijk van. Studenten komen op verschillende manieren in aanraking met de beroepspraktijk. Binnen de modulen vertaalt zich dit, zo stelt het auditteam vast, in beroepstaken, beroepsproducten, projecten en onderzoeksopdrachten die gebaseerd zijn op of direct ontleend zijn aan de beroepspraktijk. Naast de vaste docenten, leveren gastdocenten afkomstig uit het werkveld hieraan een belangrijke bijdrage. Studenten geven in het gesprek met het auditteam aan deze gastcolleges te waarderen. Buitenschools komen studenten in aanraking met de beroepspraktijk door middel van stages en de afstudeeropdracht. In de hoofdfase van beide opleidingen gaan studenten in het derde jaar op stage en voeren zij in het vierde jaar de afstudeeropdracht uit. In de praktijksetting van de stages en de afstudeeropdracht worden door de student de vereiste beroepsvaardigheden ontwikkeld en toegepast. Bij zowel de stages als de afstudeeropdracht is het uitgangspunt dat de onderzoeksopdracht een actuele en relevante vraagstelling binnen het domein Applied Sciences betreft. Docenten van de opleidingen blijven op de hoogte van actuele ontwikkelingen binnen het vakgebied en het werkveld door middel van het begeleiden van stages en afstudeeropdrachten, contacten met de Werkveld Advies Raad (WAR), deelname aan het lectoraat en door lidmaatschap van wetenschappelijke verenigingen. Uit de resultaten van de Studenttevredenheidsonderzoeken 2007, 2008 en 2009 blijkt dat studenten van beide opleidingen positief zijn (scores boven de 3,2 op een vijfpuntsschaal) over de praktijkgerichtheid van de opleidingen, de aansluiting van de stages op het overige onderwijs, de aansluiting bij actuele ontwikkelingen en de voorbereiding op de beroepspraktijk. Studenten met wie het auditteam sprak, bevestigen dit en geven aan de sterke inbreng vanuit de beroepspraktijk te waarderen. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat beide opleidingen over een actuele en relevante literatuurlijst beschikken. Volgens het auditteam toont het curriculum en het studiemateriaal van beide opleidingen echter nog niet overtuigend aan dat de opleidingen actief bezig zijn met NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie 21/67

22 innovatieve ontwikkelingen in het vakgebied en/of hierin een duidelijke richting/focus aanbrengen. Het bestudeerde studiemateriaal is aan de relevante beroepspraktijk ontleend. Studenten leren beroepsvaardigheden aan in de stages en tijdens de afstudeeropdracht. Studenten zijn tevreden over de praktijkgerichtheid van de opleidingen. Het auditteam is van oordeel dat zowel het binnenschoolse als het buitenschoolse programma van de opleidingen voldoende praktijkgericht is. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen, en de opmerking over de beperkte structurele aanwezigheid van recente innovatieve ontwikkelingen in het curriculum, komt het auditteam voor beide opleidingen en beide varianten tot het oordeel voldoende. Relatie doelstellingen en inhoud programma (facet 2.2) Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen Sinds de vorige accreditatie heeft het ATGM de structuur van het programma van de opleidingen B&M en Chemie gewijzigd. De opleidingen starten nu met een brede propedeuse samen met de opleidingen Milieukunde en Chemische Technologie. Dit basisniveau vormt de noodzakelijke voorbereiding op de meer praktijkgestuurde onderwijsvormen in de laatste twee opleidingsjaren. Aan het einde van het eerste jaar kiezen studenten voor één van de vier majoren. Voor de eindfase van de opleiding zijn er vijf minoren voor B&M studenten, twee voor de Chemie studenten en drie voor zowel de B&M als Chemie studenten. Conform het Avans Beleidskader voor Bacheloropleidingen bestaat de structuur van de opleiding uit twee delen: - de beroepsprofilering; dit deel heeft betrekking op de domeincompetenties en omvat één major met een omvang van 210 studiepunten. - de individuele profilering; dit deel is ter vrije keuze van de student en kan al of niet betrekking hebben op de domeincompetenties en heeft een omvang van 30 studiepunten. Ter invulling van dit deel kan de student een keuze maken uit de minors die zijn opgenomen in de minorcatalogus van Avans Hogeschool of uit andere onderwijseenheden. De opleidingen relateren het curriculum aan de competenties van de beginnende beroepsbeoefenaar in het domein Applied Science stellen de beroepsproducten centraal (zie facet 1.1). De mate waarin neemt toe, naarmate het programma vordert. Het auditteam heeft verschillende modulehandleidingen bestudeerd en stelt vast dat hierin de leerdoelen duidelijk zijn uitgewerkt. Het auditteam stelt op basis van het curriculum 22/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie

23 en de uitwerking daarvan in de modulehandleidingen vast dat de leerdoelen de eindkwalificaties weerspiegelen. Voor zowel de voltijd- als de deeltijdopleiding geldt dat het programma is opgebouwd uit modules, ook wel onderwijseenheden genoemd. In iedere module wordt door de student gewerkt aan één of meerdere beroepstaken. Met behulp van de beroepstaken die de student binnen de module leert maken, worden de opleidingscompetenties geconcretiseerd en gerealiseerd. Deeltijdstudenten B&M en Chemie volgen inhoudelijk dezelfde opleiding als de voltijdstudenten. De opbouw en structuur is gelijk aan die van de voltijd variant: van gering complex naar complexe opdrachten en van begeleid leren naar zelfstandig leren. Wel is er een verschil met de keuzemogelijkheid van specialisatie. In het curriculum van de deeltijdstudent is de major Biomedisch Onderzoek gebaseerd op de afstudeerrichting Moleculaire Research. Het curriculum van de major Chemische Productinnovatie is voor de deeltijdstudenten gebaseerd op de afstudeerrichting analytische Chemie. De stage in het derde jaar kan gedeeltelijk op de eigen werkplek worden uitgevoerd. De deeltijdstudent volgt, naast een baan, een aantal uur per week de opleiding (zie facet 2.4). De opleiding stelt de beroepsproducten centraal. De mate waarin neemt toe, naarmate het programma vordert. Via het werken aan deze opdrachten verwerven de studenten beoogde competenties. De modulebeheerders (docenten) zijn verantwoordelijk voor het uitwerking van het competentieprofiel in modulewijzers en nemen daarbij één of meerdere modulen voor hun rekening. De TCMO jaarteamcoördinatoren (TC) en de majorcoördinatoren (MC), de onderwijskundig beleidsmedewerkers en de directie van ATGM) bewaken de aansluiting van de competenties met de landelijke afspraken en de verdeling van de competenties over de opleiding. Uit de resultaten van de Studenttevredenheidsonderzoeken 2009 blijkt dat studenten van beide opleidingen positief zijn (scores boven de 3,3 op een vijfpuntsschaal) over het beeld dat zij in de propedeusefase krijgen over het vervolg van de opleiding. De inhoud van de opleiding wordt respectievelijk met een 7,3 (B&M) en een 7,5 (Chemie) gewaardeerd op een tienpuntsschaal. Over de keuzeruimte in de studie (afstudeerrichtingen, studeren in het buitenland en mogelijkheden om de studie in het eigen tempo te volgen) zijn de studenten eveneens tevreden. Overwegingen De opleidingen hebben de competenties op een adequate en heldere manier uitgewerkt in het opleidingscompetentieprofiel Bachelor of Applied Sciences; Een competentiegerichte profielbeschrijving (2008). Uit de bestudering van het curriculum, de modulehandleidingen en het opleidingsstatuut, blijkt dat het programma de eindkwalificaties weerspiegelt. Het programma biedt studenten de mogelijkheid de eindkwalificaties te behalen. Daarnaast is het auditteam van mening dat het bachelorniveau tevens wordt geborgd door de inhoud en onderwijsvorm van de modulen en de door de student op te leveren projectopdrachten en afstudeeropdrachten. NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie 23/67

24 Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam voor beide opleidingen en beide varianten tot het oordeel goed. Samenhang in opleidingsprogramma (facet 2.3) Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Bevindingen Het ATGM heeft in lijn met competentiegericht leren het programma van de opleiding vormgegeven volgens de leerlijnen van De Bie (Positiedocument Opleidingen ATGM, 2010), zie onder: - Conceptuele leerlijn: deze bestaat uit het werken aan de Body of Knowledge (BOK). Door middel van cursussen ontwikkelen studenten denkconcepten, die de kern vormen van het beroep. - Vaardigheden leerlijn: waarbij gewerkt wordt aan de Body of Skills. Door middel van trainingen oefenen studenten specifieke beroepsvaardigheden. - Integrale leerlijn: hier wordt gewerkt aan beroepsvraagstukken. Door middel van projecten werken studenten aan een project (proftaak, geïntegreerde opdracht, minorprojecten) en/of stageopdracht, afstudeeropdracht. - Reflectie leerlijn: waarbij gewerkt wordt aan competentieontwikkeling. In het kader van (Studieloopbaan)begeleiding voeren studenten opdrachten uit en reflecteren hierop in het kader van hun individuele studieloopbaan. Dit onderdeel is als een rode draad door het studieprogramma verweven (SLB, stage-/afstudeerbegeleiding). Door middel van de vier leerlijnen wordt het onderwijs in onderlinge samenhang aangeboden. Onderwijseenheden binnen de vaardigheden leerlijn worden ondersteund door modulen vanuit de conceptuele leerlijn. Binnen de integrale en reflectie leerlijn komt alles samen. Deze leerlijnen maken de mate waarin sprake is van horizontale samenhang tussen de leerlijnen expliciet. Het theorie- en praktijkonderwijs binnen de conceptuele- en vaardigheden leerlijnen zijn op elkaar afgestemd en gericht op de ontwikkeling van de beoogde competenties. Binnen de vaardigheden leerlijn werken studenten aan praktijkopdrachten waarin zij verworven kennis toepassen in de praktijk. Het auditteam heeft de uitwerking van deze leerlijnen terug gezien in het curriculum en is van mening dat de uitwerking op een systematische wijze heeft plaatsgevonden. Het programma van de opleidingen hangt verticaal samen doordat de student in de propedeuse en in de hoofdfase aan dezelfde set competenties werkt, waarbij er een niveauopbouw bestaat in moeilijkheidsgraad en complexiteit. Naarmate het niveau (zie facet 1.2) toeneemt, stijgt ook de moeilijkheidsgraad en de mate van complexiteit en zelfstandigheid. Zo worden in de propedeutische fase competenties ontwikkeld op niveau één. In de hoofdfase van beide opleidingen worden competenties op niveau twee en drie ontwikkeld. Uit het gesprek van het auditteam met de studenten blijkt dat deze verticale samenhang door studenten wordt herkend. 24/67 NQA - Avans: audit bestaande hbo-bachelor Biologie en medisch laboratoriumonderzoek en Chemie