Hogeschool Arnhem en Nijmegen. Personeel en Arbeid

Transcriptie

1 Hogeschool Arnhem en Nijmegen Personeel en Arbeid Netherlands Quality Agency (NQA) september 2010

2 2/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

3 Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam dat in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) een bestaande hbo-bacheloropleiding heeft beoordeeld. Het beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het rapport is conform het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding opgesteld. De rapportage heeft betrekking op: Instelling Hogeschool Arnhem en Nijmegen Opleiding(en) Personeel en Arbeid Variant(en) Voltijd en deeltijd Croho-nummer Locatie(s) Arnhem en Nijmegen Auditdatum/-data 20 mei 2010 Auditteam Mevrouw drs. M.G.T. van Eijck (voorzitter) De heer J.T.M.R. Diesveld Mevrouw K.C.J. van Delst (studentlid auditteam) De heer P. van Achteren BLL (NQA-auditor) Door Hogeschool Arnhem en Nijmegen is een dossier ingediend bij NQA voor de beoordeling van de bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid. Bij de aanvraag werd door de instelling een kritische reflectie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen die NQA in het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding stelt. Voor de beoordeling van de kwaliteit en het niveau van de bestaande opleiding heeft NQA een auditteam samengesteld, dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Het team heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleiding gebracht. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het auditteam in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. Onderwerp 1 Doelstellingen Het auditteam constateert op basis van de bestudering van documenten en de gesprekken dat de opleiding aansluit bij eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden. De opleiding hanteert de BBA-competenties als uitgangspunt van haar opleiding. Een verbijzondering van deze competenties vormt het competentieprofiel van de opleiding, waarbij gebruik gemaakt is van het landelijke opleidingsprofiel dat is vastgelegd in LOPA Format P&A Het auditteam is positief over de aansluiting van de competenties bij het landelijk beroepsprofiel, maar merkt op dat de verbijzondering niet binnen de gehele opleiding als een verbijzondering herkend wordt. Het competentieprofiel is door zowel het beroepenveld als en de werkveldadviescommissie van de opleiding gevalideerd. Het auditteam stelt vast dat de opleiding het bachelorniveau van de opleiding aantoont door gebruik te maken van de Dublin descriptoren. De opleiding geeft in haar documentatie duidelijk aan waartoe wordt opgeleid. NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 3/57

4 Onderwerp 2 Programma De gehanteerde literatuur binnen de opleiding is van het juiste niveau, relevant en actueel. Het auditteam is positief over de wijze waarop de opleiding studenten beroepsvaardigheden aanleert. De opleiding hanteert relevante actuele casuïstiek en biedt daarmee aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal aan. Om actuele ontwikkelingen in het programma te laten terugkomen worden (gast)docenten die actuele praktijkervaring ingezet bij de vormgeving en het verzorgen van het onderwijs. Het auditteam stelt op basis van de bestudeerde documentatie vast dat de opleiding een adequate concretisering heeft gemaakt van de eindkwalificaties naar beroepstaken, beroepsproducten en leerdoelen per onderwijseenheid. Het auditteam is van oordeel dat het onderwijsprogramma studenten in staat stelt de beoogde eindkwalificaties te bereiken. De opleiding biedt een samenhangend studieprogramma aan. De relatie tussen eenheden die in dezelfde periode worden aangeboden is duidelijk. Daarnaast is de volgtijdelijkheid tussen onderwijseenheden helder. Het auditteam is over het algemeen positief over de studeerbaarheid van het onderwijsprogramma en de wijze waarop de opleiding mogelijke belemmeringen wegneemt. De opleiding onderzoekt momenteel of er een relatie bestaat tussen de tijd die aan de studie wordt besteed enerzijds en de studieresultaten en de studieachterstand anderzijds. De spreiding van de studielast is naar oordeel van het auditteam nog een aandachtspunt. Het didactisch concept van de opleiding is adequaat om de eindkwalificaties van de opleiding te bereiken. Binnen de opleidingsvarianten wordt gebruik gemaakt van een breed palet aan werkvormen, die naar oordeel van het auditteam passen bij het aangeboden onderwijs. Het auditteam stelt ook vast dat de inhoud en de didactiek van de opleiding goed aansluiten bij de relevante vooropleidingen. Het auditteam stelt vast dat de opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. Het auditteam heeft het systeem van toetsen en beoordelen bestudeerd en stelt vast dat dit op de verschillende niveaus binnen de opleiding degelijk is uitgewerkt. Het borgen van de kwaliteit van toetsen staat duidelijk op de agenda van de opleiding en blijkt uit de activiteiten van de toetscommissie. Het auditteam is van oordeel dat de opleiding met de toetsing de beoogde doelen meet, maar vraagt aandacht voor de synchronisatie van de genoemde onderdelen. Onderwerp 3 Personeel De docenten van de opleiding weten de verbinding tussen de beroepspraktijk en de opleiding te leggen. Het aantal docenten met recente werkervaring behoeft extra aandacht. Naar oordeel van het auditteam is het terecht en van groot belang dat bij de werving van nieuwe docenten de opleiding aandacht heeft voor recente praktijkervaring van de docenten. Het auditteam stelt vast dat de opleiding voldoende personeel inzet om het onderwijsprogramma te verzorgen. Er is sprake van een positieve docent-studentratio die voldoet aan de interne streefnormen. Het auditteam is tevens van oordeel dat docenten waar nodig de mogelijkheid wordt geboden zich verder te ontwikkelen. 4/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

5 Onderwerp 4 Materiële voorzieningen De huisvesting en overige geboden voorzieningen zijn toereikend om het onderwijsprogramma te verzorgen. Het systeem dat de opleiding hanteert voor de studiebegeleiding en informatievoorziening wordt door het auditteam positief gewaardeerd. De verbeteracties die het instituut benoemt, ziet het auditteam ter optimalisatie en getuigen van een houding waarin de opleiding continue attent is op verbetermogelijkheden. Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg De opleiding evalueert systematisch de kwaliteit van het onderwijs. Er is een goede hoeveelheid aan evaluatie-instrumenten beschikbaar, waarmee studenten, docenten, het beroepenveld en de alumni bevraagd worden over relevante kwaliteitsaspecten van de opleiding. De verantwoordelijkheden binnen het kwaliteitszorgsysteem zijn helder en er zijn streefnormen geformuleerd. Uit de documenten die het auditteam heeft bestudeerd en de gesprekken die zijn gevoerd, maakt het auditteam op dat de opleiding periodiek wordt geëvalueerd aan de hand van toetsbare streefdoelen. De verschillende stakeholders zijn tevreden over de concrete verbeteringen die dit tot gevolg heeft. Het auditteam is wel van oordeel dat de opleiding er nog niet in is geslaagd een goed werkend netwerk van alumni op te zetten. Onderwerp 6 Resultaten De opzet van de afstudeerfase is duidelijk en draagt bij aan het bereiken van de eindkwalificaties op het juiste niveau. De afstudeerwerken die het auditteam heeft bestudeerd voldoen aan het beoogde eindniveau. Het gebruik van internationale literatuur is een punt van aandacht. Het auditteam herkent de toegenomen aandacht voor onderzoeksvaardigheden, met name analytische vaardigheden, binnen het curriculum, maar heeft nog geen werken van afgestudeerden kunnen zien waarin dit al tot uiting komt. Het auditteam vraagt de opleiding de onderzoeksvaardigheden van studenten goed te monitoren en waar nodig bij te sturen. Het auditteam heeft de rendementen van de opleiding bestudeerd en stelt vast dat het algemene beeld aanvaardbaar is. Er zijn wel een aantal elementen binnen de rendementen die specifiek binnen de deeltijdvariant nog de aandacht van de opleiding vragen. Alles overziend komt het auditteam van NQA tot de conclusie dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid van Hogeschool Arnhem en Nijmegen aan de vereiste basiskwaliteit voldoet. Een onderbouwing van deze conclusie is opgenomen in hoofdstuk 2. NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 5/57

6 6/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

7 1 Basisgegevens 9 2 Beoordeling Doelstellingen van de opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Resultaten 41 3 Bijlagen 45 Bijlage 1 Deskundigheden auditteam 47 Bijlage 2 Onafhankelijkheidsverklaring auditteam 51 Bijlage 3 Bezoekprogramma 55 Bijlage 4 Bijlagen zelfevaluatie en ter inzage gelegd materiaal 56 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 57 NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 7/57

8 8/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

9 1 Basisgegevens De basisgegevens van de bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid van Hogeschool Arnhem en Nijmegen zijn in onderstaande tabel weergeven. 1. Naam instelling Hogeschool Arnhem en Nijmegen 2. Status instelling Bekostigd 3. Naam opleiding in CROHO Personeel en Arbeid 4. Registratienummer in CROHO Oriëntatie en niveau Hbo-bachelor 6. Aantal studiepunten 240 ECTS 7. Afstudeerrichting(en) Geen 8. Locatie(s) Nijmegen, Arnhem 9. Code of conduct ondertekend? Ja 10. Variant(en) Voltijd en deeltijd 11. Inhoudelijk profiel opleiding De opleiding Personeel en Arbeid valt binnen het domein van Bachelor of Business Administration (BBA). De opleiding heeft op basis van de BBA competenties een verbijzondering gemaakt van het LOPA format In de visie van de opleiding ligt het accent op het opleiden van studenten voor een breed spectrum van P&A beroepen op bedrijfskundig terrein. 12. Beoogd werkveld alumni Adviseur Personeel en Organisatie Recruiter HRM consultant Organisatieadviseur Medewerker Arbeidsvoorwaarden en rechtspositie Personeelsmanager 13. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool 14. Jaar vorige visitatie en datum besluit NVAO 15. Belangrijkste wijzigingen in opleiding sinds vorige visitatie 16. Schema opbouw onderwijsprogramma P&A is een van de vier opleidingen van Instituut Bedrijfskunde. De andere drie opleidingen zijn Management, Economie en Recht, Academie Diedenoort Facility Management, Logistiek en Economie. Instituut Bedrijfskunde is een van de drie instituten van Faculteit Economie en Management (FEM). De FEM is een van de vier faculteiten van Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. De HAN kent vier faculteiten, te weten: Faculteit Economie en Management; Faculteit Educatie; Faculteit Gezondheidszorg, Gedrag & Maatschappij; Faculteit Techniek Vorige visitatie: 2004 Datum NVAO besluit: 27 september 2005 P&A is in 2005 onderdeel geworden van de Faculteit Economie en Management van de HAN. Daarvoor was de opleiding onderdeel van de Faculteit Gezondheid Gedrag en Maatschappij. De opleiding P&A is daarmee sinds september 2006 onderdeel van de gemeenschappelijke propedeuse. Het traject rondom de onderwijsvernieuwing naar competentiegericht onderwijs is in 2009 afgerond. Alle huidige studenten volgen competentiegericht onderwijs. Daarnaast heeft de opleiding in 2009 de eindkwalificaties gebaseerd op het nieuwe beroepsprofiel van het LOPA format Programma s voltijd en deeltijd op volgende pagina s. NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 9/57

10 10/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

11 NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 11/57

12 12/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

13 2 Beoordeling Het auditteam komt samenvattend tot het volgende oordeel over de opleiding: Onderwerp Oordeel Facet Oordeel 1 Doelstellingen P 1.1 Domeinspecifieke eisen 1.2 Niveau 1.3 Oriëntatie hbo Voldoende Goed Goed 2 Programma P 2.1 Eisen hbo 2.2 Relatie doelstellingen programma 2.3 Samenhang programma 2.4 Studielast 2.5 Instroom 2.6 Duur 2.7 Afstemming vormgeving inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Goed Goed Voldoende Goed Voldaan Goed Voldoende 3 Inzet personeel P 3.1 Eisen hbo 3.2 Kwantiteit 3.3 Kwaliteit Voldoende Goed Goed 4 Voorzieningen P 4.1 Materiële voorzieningen 4.2 Studiebegeleiding Goed Goed 5 Interne kwaliteitszorg P 5.1 Evaluatie resultaten 5.2 Maatregelen verbetering 5.3 Betrokkenheid Goed Goed Voldoende 6 Resultaten P 6.1 Gerealiseerd niveau 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Goed (voltijd) Voldoende (deeltijd) Het auditteam stelt vast dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbobacheloropleiding Personeel en Arbeid van Hogeschool Arnhem en Nijmegen aan de vereiste basiskwaliteit voldoet en adviseert de NVAO positief ten aanzien van de accreditatie van deze opleiding. Het auditteam beschrijft in de volgende paragrafen per onderwerp en per facet van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Elke paragraaf sluit af met een samenvattend oordeel op onderwerpniveau. NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 13/57

14 2.1 Doelstellingen van de opleiding Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Bevindingen De opleiding Personeel en Arbeid van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (verder aangeduid als HAN) hanteert de BBA-competenties als uitgangspunt. In 2008 zijn binnen het Landelijk Opleidingsoverleg P&A (LOPA) op basis van ontwikkelingen en trends in het beroepenveld, de taken en competenties aangescherpt en omschreven als P&A-kern(beroeps)taken. Dit LOPA Format P&A is door de HBO-raad vastgesteld als opleidingsprofiel. De opleiding P&A HAN heeft op basis van het format een verbijzondering van de BBA-competenties gemaakt, naar elf HANspecifieke P&A-competenties: 1. De afgestudeerde initieert en ontwikkelt activiteiten op de te onderscheiden en samenhangende HR-werkterreinen, voert deze uit, evalueert deze en stelt ze zonodig bij. 2. De afgestudeerde beantwoordt informatievragen van de diverse stakeholders binnen en buiten de organisatie op het terrein van HR en richt daarvoor HRinformatiesystemen in en beheert deze. 3. De afgestudeerde adviseert het management over de inhoud en aanpak van de HR-werkterreinen, organisatieontwikkeling, organisatieontwerp, taakontwerp en de daaruit voortkomende implementatievraagstukken. 4. De afgestudeerde ontwikkelt activiteiten op het terrein van interne en externe arbeidsmarkttransities, voert deze uit, evalueert deze en stelt ze zonodig bij. 5. De afgestudeerde ontwikkelt activiteiten op het terrein van professionele een-opeen situaties, voert deze uit, evalueert deze en stelt ze zonodig bij (individuele gespreksvoering en -advisering zoals in het kader van loopbaanontwikkeling). 6. De afgestudeerde adviseert het management over HR-activiteiten op een zodanige wijze dat processen binnen de organisatie geoptimaliseerd worden; daarbij formuleert hij meetbare HR-doelstellingen, assisteert het management bij de uitvoering van activiteiten, evalueert deze en relateert de uitkomsten aan de organisatie-uitkomsten/resultaten. 7. De afgestudeerde maakt financiële verkenningen, berekeningen en kosten/batenanalyses op de HR-werkterreinen en rapporteert daarover aan het management. 8. De afgestudeerde kan anticiperen op de gewenste organisatiestrategie en organisatiecultuur, en vertaalt strategie- en cultuurveranderingen naar HRuitvoeringspraktijken. 9. De afgestudeerde heeft zicht op de wijze waarop de rol van effectief HRleiderschap ten opzichte van het management vormgegeven wordt en gebruikt de implicaties daarvan in zijn uitvoeringspraktijken. 14/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

15 10. De afgestudeerde communiceert en werkt samen met anderen en voldoet aan de eisen die het participeren in een arbeidsorganisatie stelt. 11. De afgestudeerde stuurt en reguleert het eigen handelen en de eigen professionele ontwikkeling. Om aansluiting te houden met ontwikkelingen op nationaal niveau participeert de opleiding actief in het LOPA. De voorzitter van de curriculumcommissie van de P&A HAN is de vaste vertegenwoordiger bij de bijeenkomsten die vier keer per jaar plaatsvinden. Het platform checkt elk jaar of het format moet worden herzien, of het beroepsprofiel moet worden aangepast en of trends uit de P&A-beroepspraktijk doorvertaald moeten worden in beroepstaken. Als uitgangspunt bij de kennisverwerving van studenten hanteert de opleiding de Body of Knowledge and Skills, die landelijk is vastgesteld. Het LOPA wordt bijgestaan door een Landelijke Werkveld Adviesraad (LWA), waarin zestien personen participeren als brede vertegenwoordiging van het relevante werkveld. Het format is verschillende malen voorgelegd aan de LWA. Naast deze landelijke afstemming met het beroepenveld, heeft de opleiding ook een eigen beroepenveldcommissie (BVC). Vanaf studiejaar is er sprake van een zelfstandige BVC, daarvoor was sprake van een gezamenlijke BVC met de opleiding Management, Economie en Recht. De BVC bestaat uit acht vertegenwoordigers, waaronder de lector HRM die verbonden is aan de HAN. De BVC bespreekt onder meer de actualiteit van de eindkwalificaties, het opleidingsprogramma, de BVC wordt zo nodig om advies gevraagd. De positionering van de derdejaarsstage is hiervan een voorbeeld. Ten aanzien van de eindkwalificaties heeft de BVC in 2005 opgemerkt dat bedrijfskunde steeds belangrijker wordt voor het beroep van P&A er. Mede op basis van deze sturing is door de opleiding de keuze gemaakt voor de BBA-competenties. De opleiding geeft in haar Zelfevaluatie aan dat de positionering van P&A-opleiding in Nederland verschilt. Er is een tweedeling zichtbaar, waarbij een aantal opleidingen zich meer in het agogische domein positioneert en anderen meer in het bedrijfskundige domein. De P&A HAN positioneert zich in het bedrijfskundige domein en geeft daar gevolg aan met de keuze voor haar eindkwalificaties. De aansluiting bij de BBA-competenties en het LOPA is voor de opleiding de manier geweest om zich in (inter)nationaal perspectief te positioneren. Zo is binnen het LOPA gebruikt gemaakt van nationaal en internationaal onderzoek bij het opstellen van de kern(beroeps)taken. Het auditteam herkent hierin aansluiting bij (inter)nationale bronnen, maar er is nog geen sprake van een expliciete vergelijking op het niveau van de competenties. De opleiding geeft aan dat binnen het LOPA momenteel onderzoek gedaan wordt naar de internationale context van de P&A-opleidingen. Naar verwachting wordt dit onderzoek eind 2010 afgerond. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de opleiding Personeel en Arbeid van de HAN de BBAcompetenties hanteert als uitgangspunt van haar opleiding. Een verbijzondering van deze competenties vormt het competentieprofiel van de opleiding, waarbij gebruik gemaakt is van het landelijke opleidingsprofiel dat is vastgelegd in LOPA Format P&A Het auditteam NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 15/57

16 is positief over de aansluiting van de competenties bij het landelijk beroepsprofiel, maar merkt op dat de verbijzondering niet binnen de gehele opleiding als een verbijzondering herkend wordt. Niet alle betrokkenen bij de opleiding waren op de hoogte van de accentverschillen die ten op zichte van de BBA-competenties zichtbaar zijn. Het auditteam stelt vast dat de verbijzondering daarmee nog niet optimaal binnen de opleiding geïntegreerd. Tevens stelt het auditteam vast dat de opleiding zich aansluit bij het onderzoek naar de internationale context van P&A-opleidingen dat binnen het LOPA plaatsvindt. Het auditteam is positief over dit voornemen, maar constateert tegelijkertijd dat in de afgelopen periode een dergelijke vergelijking nog niet heeft plaatsgevonden. Het auditteam is van oordeel dat de opleiding in die periode in afwachting was toekomstige landelijke activiteiten en zelf nog geen initiatief heeft genomen tot een vergelijking van doelstellingen in internationale context. Conclusie Het auditteam komt op basis van de kritische opmerkingen in de overwegingen tot het oordeel voldoende. Niveau bachelor (facet 1.2) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bevindingen Binnen het LOPA zijn de tien generieke HBO-kernkwalificaties gehanteerd om het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar aan te duiden. De opleiding P&A van de HAN hanteert voor het verantwoorden van het bachelorniveau van de eindkwalificaties de internationaal geaccepteerde Dublin descriptoren als ijkpunt. In haar Studiegidsen maakt de opleiding per Dublin descriptor inzichtelijk via welke eindkwalificaties wordt voldaan aan het bachelorniveau. De Dublin descriptor Toepassen Kennis en Inzicht wordt gekoppeld aan de eindkwalificaties 1 tot en met 8, de Dublin descriptor Oordeelsvorming wordt gekoppeld aan de eindkwalificaties 7 en 8, de Dublin descriptor Communicatie wordt gekoppeld aan de eindkwalificaties 5 en 10, de Dublin descriptor Leervermogen wordt gekoppeld aan de eindkwalificatie 11 (voor een beschrijving van de genummerde eindkwalificaties zie facet 1.1). De opleiding koppelt in het overzicht tevens de BBA-competenties, die het uitgangspunt hebben gevormd voor de 11 eindkwalificaties, aan de Dublin descriptoren. De opleiding heeft drie niveaus beschreven waarop de eindkwalificaties beheerst kunnen/moeten worden. Binnen de opleiding P&A HAN geldt dat een afgestudeerde alle eindkwalificaties op niveau 3 moet beheersen. De niveauaanduiding is opgebouwd via complexiteit en zelfstandigheid. De studiegids geeft inzicht in de opbouw van eindkwalificaties in niveaus binnen het curriculum. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de opleiding het bachelorniveau van de opleiding aantoont door gebruik te maken van de Dublin descriptoren. In een overzicht wordt de koppeling van de 16/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

17 descriptoren met de eindkwalificaties inzichtelijk gemaakt. Het auditteam heeft het overzicht bestudeerd en constateert dat de eindkwalificaties van de opleiding het bachelorniveau vertegenwoordigen. Conclusie Het auditteam komt op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen tot het oordeel goed. Oriëntatie hbo bachelor (facet 1.3) De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen Bij de beoordeling van dit facet neemt het auditteam de bevindingen gepresenteerd bij de facetten 1.1 en 1.2 mee, waarin onder meer tot uiting komt hoe de doelstelingen van de opleiding ontleend zijn aan (en in samenspraak met) het relevante beroepenveld. Om het arbeidsperspectief van de startende P&A'er in beeld te brengen, beschikt de opleiding over het document IJkpersonen P&A Hierin zijn beschrijvingen opgenomen van drie ijkpersonen op junior-, medior- en seniorniveau, verschuivend van operationele via tactische naar beleidsmatige (strategische) aandachtspunten. De volgende kenmerkende start- en doorgroeifuncties worden benoemd: adviseur Personeel en Organisatie, personeelsmanager, recruiter, medewerker Arbeidsvoorwaarden en Rechtpositie, HRM-consultant, HR-officer en organisatieadviseur, looopbaanadviseur, reïntegratie-adviseur. Uit resultaten van de HBO-Monitor 2009 is af te leiden dat alumni tevreden zijn over de opleiding. Hiervoor zijn de volgende gegevens ondersteunend: 100% van de alumni heeft na de opleiding een baan gevonden, de alumni zijn positief over de basis die de opleiding biedt om te starten op de arbeidsmarkt en alumni zijn positief over de geboden basis om competenties verder te ontwikkelen. Daarnaast geven alumni aan een goede aansluiting te ervaren tussen opleiding en werk. Deze positieve feedback van alumni is ook zichtbaar in het alumnionderzoek dat de opleiding in 2009 heeft uitgevoerd. Overwegingen De eindkwalificaties zijn ontleend aan de door het beroepenveld opgestelde beroepscompetenties en besproken met vertegenwoordigers uit het regionale werkveld. Afgestudeerden hebben de competenties die horen bij een beginnend beroepsbeoefenaar in het P&A-werkveld. NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 17/57

18 Conclusie Het auditteam komt op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen tot het oordeel goed. Samenvattend oordeel Doelstellingen opleiding Alle facetten zijn tenminste met een voldoende beoordeeld en daarmee is het onderwerp Doelstelling opleiding positief beoordeeld. 2.2 Programma Eisen hbo (facet 2.1) Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen De opleiding heeft de verplichte literatuur voor studenten vastgelegd per onderwijseenheid (OWE). Naast vakliteratuur in boeken wordt gebruik gemaakt van readers met actuele artikelen en syllabi geschreven door docenten. De OWEcoördinator houdt de literatuurlijst jaarlijks up to date onder meer door gebruik te maken van input vanuit studenten, de opleidingscommissie, docenten en/of de BVC. De totale literatuurlijst wordt jaarlijks ter advies voorgelegd aan de BVC, waarin ook de lector zitting heeft. Een voorbeeld van bijstellen door input vanuit de BVC: integratie van meer HRM-trends in de OWE Personeelsstrategie. Hiertoe is een specifiek boek toegevoegd aan de verplichte literatuur. Vanaf het studiejaar is er een informatiespecialist vanuit het studiecentrum betrokken bij de opleiding. Het is de taak van de informatiespecialist om de opleiding te informeren over het verschijnen van relevante publicaties. Tevens kunnen docenten gebruik maken van de informatiespecialist door deze opdracht te geven voor het vinden van bepaalde literatuur, artikelen en publicaties. De vakliteratuur die binnen de opleiding wordt gehanteerd is afgestemd op de BoKS die vanuit de BBA-competenties wordt gehanteerd. In het Overzicht Casussen maakt de opleiding zichtbaar hoe studiemateriaal aan de beroepspraktijk ontleend is. Casussen komen tot stand vanuit ervaringen van docenten in het werkveld en door input te genereren vanuit contacten in het relevante werkveld. Studenten komen binnen de opleiding expliciet in aanraking met de relevante beroepspraktijk. Dit wordt onder meer geïnitieerd door opdrachten in de beroepspraktijk (clusters B, C, D), gastcolleges, beroepsgerichte opdrachten in de minor, de tien maanden stage in het derde jaar en de afstudeeropdracht in het vierde 18/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

19 jaar. Voor de opdrachten in de beroepspraktijk dienen studenten zelf op zoek te gaan naar een geschikte organisatie, het HAN-Praktijkweb helpt studenten hierbij. Interactie met toegepast onderzoek wordt studenten geboden door het aanleren van onderzoeksvaardigheden. De opleiding start hiermee in het A cluster van de propedeuse binnen de module Beleidsadvies Rapport. In het B cluster krijgen studenten binnen modulen Beroep en Oriëntatie interviewvaardigheden en schrijven ze praktijkverslagen van onderzoek in organisaties. In de hoofdfase krijgen studenten de module Onderzoeksmethoden aangeboden. Vervolgens voeren studenten tijdens de stage (cluster F) zelfstandig een sociaal (toegepast) onderzoek uit en brengt de student onderzoeksvaardigheden tot uitvoering binnen het afstuderen. Momenteel worden in afstemming met het lectoraat mogelijkheden onderzocht om de onderzoeksleerlijn in het curriculum te versterken. Gedurende de periode onderhield de opleiding een relatie met de lectoraten Arbeid en Gezondheid en Development of Professional Leadership. Vanaf het studiejaar is samenwerking gestart met het lectoraat HRM. De samenwerking kenmerkt zich door een aantal activiteiten: een docent van de opleiding participeert in de kenniskring van het lectoraat, het lectoraat is betrokken bij de ontwikkeling van de minor Effectief leiderschap HR voor managers en er worden kennisdelingsdagen georganiseerd met docenten. In de toekomst zal verder invulling worden gegeven aan de samenwerking, onder meer door studenten deel te laten nemen aan onderzoek dat door de kenniskring wordt uitgevoerd en het inzetten van de lector bij gastcolleges. Docenten spelen een centrale rol bij het actueel houden van het onderwijsprogramma. Het bijhouden van vakliteratuur, eigen praktijkervaringen, stage- en afstudeercontacten, het bezoeken en organiseren van congressen en workshops zijn activiteiten die de actualiteit in het programma stimuleren. Ook het gebruik van gastsprekers, deelname aan LOPA en de activiteiten van de informatiespecialist dragen eraan bij dat het programma up-to-date blijft. Alle input wordt besproken in de curriculumcommissie (CCC) en de docentenraad (DORA). De CCC bepaalt uiteindelijk welke ontwikkelingen in de OWE geïmplementeerd dienen te worden. Het programma bevat een vaardighedenlijn, waarbinnen de studenten beroepsvaardigheden oefenen die zij in de beroepspraktijk nodig hebben. Studenten bekwamen zich in mondelinge en schriftelijke communicatie, leren samenwerken in projectteams en het leiden daarvan, er worden verschillende typen gesprekken getraind: sollicitatie-, exit- en beoordelingsgesprekken. Daarnaast zijn adviesvaardigheden onderdeel van het programma en worden studenten getraind in het analyseren van problemen en het schrijven van beleids- en adviesnota s. De opleiding besteedt aandacht aan internationalisering om aan te sluiten bij toenemende arbeidsmigratie. Van de P&A-studenten vraagt dat in toenemende mate een internationale oriëntatie op ondernemen en organiseren en vooral op de HRMaspecten daarvan, op zowel strategisch, tactisch als operationeel niveau. Naast de inbedding binnen verschillende onderwijseenheden, bijvoorbeeld aandacht voor internationalisering binnen arbeidsrecht en opvattingen over HRM, gebruikt de opleiding de stages, de afstudeeropdracht en de minor specifiek om ruimte te bieden NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 19/57

20 voor internationalisering. Voor deze drie onderdelen van het programma geldt dat er mogelijkheden zijn om ze in het buitenland af te ronden, om op die manier de internationale context te ervaren. De opleiding heeft ervaringen in België, Duitsland, Frankrijk, Zweden, Aruba, Curaçao, Tsjechië en de Verenigde Staten. Binnen de deeltijdopleiding maken studenten beroepsproducten voor de organisatie waarin zij werkzaam zijn of voor de organisatie van een collega-student. Praktijkvaardigheden leren studenten voor een belangrijk deel aan op hun eigen werkplek, gestuurd door specifieke opdrachten. Als de werkomgeving van de studenten hiertoe geen mogelijkheid biedt, kan de opdracht eventueel uitgevoerd worden bij een andere afdeling of door een stage. Uit resultaten van het STO 2009 is af te leiden dat studenten positief zijn over het praktijkgerichte gehalte van de opleiding. Zij reageren positief op stellingen die betrekking hebben op de praktijkgerichtheid van de opleiding, voldoende contact met de beroepspraktijk, voldoende aansluiting bij actuele ontwikkelingen en het studiemateriaal is van voldoende inhoudelijke kwaliteit. Overwegingen Het auditteam heeft de elementen van het facet Eisen HBO grondig bestudeerd en stelt vast de opleiding aan de vereiste basiskwaliteit voldoet. Het auditteam heeft kennisgenomen van de literatuur die binnen de opleiding gehanteerd wordt en is van oordeel dat deze relevant en actueel is. Het proces dat de opleiding hanteert om de verplichte literatuur bij te werken is naar oordeel van het auditteam adequaat en draagt bij aan de borging van de kwaliteit. Het auditteam merkt op dat, gedacht vanuit de internationale oriëntatie die de opleiding studenten mee wil geven, dat studenten worden bekend gemaakt met het gebruik van internationale bronnen. Het auditteam heeft voorts vastgesteld, door middel van bestudering van onderwijseenheden, dat de opleiding relevante actuele casuïstiek hanteert en daarmee aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal aanbiedt. Actuele ontwikkelingen worden over het algemeen door de opleiding hierin verwerkt, maar vindt ook plaats door inzet van (gast)docenten die actuele praktijkervaring inzetten bij de vormgeving en het verzorgen van het onderwijs. Recent heeft de opleiding de thema s EHRM en Outsourcing bijvoorbeeld ingebracht. Het auditteam is positief over de wijze waarop de opleiding studenten beroepsvaardigheden aanleert. Conclusie Het auditteam komt op basis van de bevindingen en overwegingen tot het oordeel goed. Relatie doelstellingen en inhoud programma (facet 2.2) Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. 20/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

21 Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding zijn uitgewerkt in vier beroepstaken, waar in de onderwijseenheden aan gewerkt wordt. De beroepstaken zijn zo opgesteld dat alle eindkwalificaties voldoende aan bod komen om studenten op te leiden tot een generieke P&A er. Studenten kunnen ten aanzien van de minor kiezen voor verbreding of verdieping. Studenten maken zich de eindkwalificaties eigen door te werken aan realistische beroepsproducten, waarbij uiteindelijk het derde (bachelor)niveau van de eindkwalificaties wordt bereikt (zie facet 1.1). Het onderwijsprogramma bestaat uit acht clusters (A tot en met H), twee per studiejaar. Elk cluster heeft een duidelijke identiteit waarbinnen één of meer eindkwalificaties centraal staan. Elk cluster bestaat uit onderwijseenheden van 7,5, 15 of 22,5 EC. In de studiegids en -handleidingen staan de OWE beschreven en wordt voor de studenten inzichtelijk hoe aan de eindkwalificaties wordt bijgedragen. Het programma kent een concentrische opbouw, waarbij de eindkwalificaties in meerdere beroepstaken terugkomen, steeds op een hoger niveau. De opleiding biedt telkens twee onderwijseenheden naast elkaar aan, waardoor de student aan meerdere beroepstaken tegelijk werkt. Aan de hand van beroepsproducten toont de student aan over de benodigde competenties te beschikken. De CCC van de opleiding heeft in overleg met de docentenraad (DORA) de eindkwalificaties van de opleiding vertaald in doelen per OWE. Deze vertaling is door de opleiding zichtbaar gemaakt in de studiehandleidingen. Zo blijkt dat binnen de onderwijseenheid Personeelsstrategie in cluster D gewerkt wordt aan de beroepstaak: Het geven van strategisch advies voor het doorvoeren van veranderingen op het gebied van HRM. De student heeft de mogelijkheid om binnen dit onderdeel de competentie 2, 3 en 5 tot en met 11 op niveau 2 te behalen. Overwegingen Het auditteam heeft de aangeboden onderwijseenheden bestudeerd en het daarbij behorende materiaal. Het auditteam stelt vast dat de opleiding een adequate concretisering heeft gemaakt van de eindkwalificaties naar beroepstaken, beroepsproducten en leerdoelen per onderwijseenheid. Het auditteam is van oordeel dat het onderwijsprogramma studenten in staat stelt de beoogde eindkwalificaties te bereiken. Conclusie Het auditteam komt op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen tot het oordeel goed. Samenhang in opleidingsprogramma (facet 2.3) Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Bevindingen Om samenhang binnen het opleidingsprogramma te borgen vindt er binnen elke onderwijseenheid overleg plaats. Dat gebeurt zowel op het niveau van de OWEcoördinatoren als binnen de CCC. Wijzigingen ten aanzien van de samenhang NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 21/57

22 kunnen tot stand komen op basis van resultaten van onderwijsevaluaties, maar ook ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Een voorbeeld van een wijziging betreft de onderwijseenheden Personeelsstrategie in de clusters C en D. De volgtijdelijkheid van onderdelen binnen deze OWE s bleek niet optimaal. Om hier verbetering in te brengen is het programma herschreven, is kritisch naar de vakliteratuur bij de onderdelen gekeken en naar de werkwijze. Op basis van die inventarisatie zijn enkele specifieke onderdelen verplaatst naar een andere OWE. De verticale samenhang binnen de opleiding krijgt vorm door de niveauopbouw. In elk cluster werkt de student aan meerdere eindkwalificaties op een steeds hoger niveau. Hoe verder de student in de opleiding is gevorderd, hoe hoger het niveau waarop aan de eindkwalificaties wordt gewerkt, waarbij aan het eind van de opleiding alle eindkwalificaties op niveau 3 zijn behaald, dat van de startbekwame beroepsbeoefenaar. Horizontale samenhang komt onder meer tot uiting in de twee OWE die gedurende de opleiding naast elkaar worden aangeboden. In het tweede studiejaar krijgt de student bijvoorbeeld Organisatieanalyse aangeboden naast Personeelsinstrumenten. Uiteindelijk gaat het om de samenhang: de uitkomsten van een externe en interne analyse vertalen in aandachtspunten voor HRM-beleid en daar op passende wijze instrumenten voor aanpassen/ontwikkelen en die in hun onderlinge samenhang inzetten en (helpen) implementeren. Samenhang tussen theorie en praktijk is onder meer ingebed door gebruik te maken van beroepsvraagstukken, uitmondend in beroepsproducten. In de programmaonderdelen wordt de grondslag aangeboden om het beroepsproduct goed te kunnen maken. De opleiding biedt theorie en methodiek aan die de student in de praktijk nodig heeft, waardoor de student de koppeling tussen theorie en praktijk kan maken. In de evaluatie van de samenhang in het opleidingsprogramma presenteert de opleiding cijfers die illustreren dat studenten positief zijn over de samenhang in het programma. Dat is af te leiden uit cijfers van het STO 2009, Digitale monitoring OWE en de HBO-Monitor Overwegingen Het auditteam constateert dat de samenhang in het opleidingsprogramma van de voltijd- en deeltijdopleiding in de essentie niet van elkaar verschilt. Slechts in de wijze waarop binnen de opleiding gebruik gemaakt wordt van ervaringen in de beroepspraktijk levert een nuanceverschil op in de wijze waarop de theorie aan de praktijk wordt gekoppeld. Het auditteam is positief over de wijze waarop de opleiding de samenhang binnen het curriculum heeft vormgegeven. Voor het auditteam is de volgtijdelijkheid tussen onderwijseenheden helder. De opleiding laat daarbij zien ook aanpassingen te verrichten als deze volgtijdelijkheid vergroot kan worden. De relatie tussen eenheden die in dezelfde periode worden aangeboden is eveneens duidelijk en draagt bij aan de samenhang binnen de opleiding. 22/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

23 Conclusie Het auditteam komt op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen tot het oordeel goed. Studielast (facet 2.4) Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen De opleiding streeft naar optimale studeerbaarheid van het curriculum. Om de spreiding van de studielast te optimaliseren zijn de onderwijseenheden van de major evenwichtig over alle periodes verdeeld. De opleiding hanteert een volledige werkweek voor de student als norm voor de voltijdopleiding. De studiebelasting wordt uitgedrukt in EC en beide opleidingsvarianten bestaan uit vier studiejaren van ieder 60 EC. Een cluster/semester kent een standaardomvang van 30 EC en bestaat uit één of meerdere onderwijseenheden met een minimale omvang van 7,5 EC of veelvouden hiervan. De curriculumcommissie bewaakt (ondersteund door OWEcoördinatoren) de studielast voor de gehele opleiding. In het gesprek van het auditteam met studenten geven studenten aan ongeveer uur per week aan de studie besteden. Studenten herkennen een duidelijk onderscheid tussen de zelfstudie en de contacttijd binnen de opleiding en ervaren deze verhouding positief. Studenten geven wel aan dat de spreiding van de studielast binnen onderwijsperioden nog voor verbetering vatbaar is. Studenten ervaren het aantal inlevermomenten voor werkstukken (tussenproducten) en de hoeveelheid werkstukken als knelpunt. De werkwijze van de opleiding betreffende deze aspecten in cluster D (spreiding inleverdata en mogelijkheid tot inleveren tussenproducten) worden door studenten positief gewaardeerd. De opleiding biedt gemiddeld 20 contacturen aan per cluster. Daarbij wordt opgemerkt dat dit gemiddelde in het licht staat van de visie dat de student aan het begin van de opleiding meer ondersteund en aangestuurd wordt door de docent, dan aan het einde, waar de student meer wordt los gelaten. Studenten kunnen flexibel instromen, namelijk per 1 september of per 1 februari. In principe volgt de student de leerroute zoals deze is beschreven in de studiegids van de propedeuse en de studiegids van de hoofdfase van de opleiding P&A. Elke onderwijseenheid wordt twee keer per jaar aangeboden, waardoor enige flexibiliteit wordt gecreëerd voor studenten. Voor studenten die de stage, minor of afstudeeropdracht in het buitenland volgen, wordt een leerroute op maat gemaakt. Het onderwijsprogramma kent een aantal eisen ten aanzien van studievoortgang, de zogenaamde doorstroomnormen. In het programma wordt de student eerst geconfronteerd met het bindend studieadvies: iedere student krijgt uiterlijk aan het eind van het eerste studiejaar een BSA. Bij minder dan 37,5 EC krijgt de student een negatief advies (NBSA) en mag hij de studie niet voortzetten, ook als de student na twee jaar nog geen propedeuse heeft behaald, volgt een NBSA. Vervolgens heeft de opleiding een stagedrempel in het programma ingebouwd: studenten worden tot de NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 23/57

24 derdejaarsstage toegelaten als zij de propedeuse hebben behaald alsmede 52,5 EC uit de hoofdfase. Tot slot geldt er een toelatingsnorm voor de afstudeeropdracht: studenten worden toegelaten tot de afstudeerfase als zij alles tot en met het derde jaar hebben afgerond. Bij voorkeur hebben zij ook de minor afgerond. De studievoortgang van studenten wordt gemonitord door middel van slb-gesprekken ondersteund door HAN-SIS. Voor studenten met een grote studieachterstand wordt de mogelijkheid geboden om een aangepast programma te doorlopen om achterstanden weg te werken. In de gesprekken van het auditteam met studenten geven de studenten te kennen positief te zijn over de wijze waarop er aandacht is binnen SLB voor de studievoortgang. In haar Zelfevaluatie merkt de opleiding op dat er een aantal programmaonderdelen zijn die studenten als lastig beschouwen. In de propedeuse betreft het bedrijfseconomie en logistiek en in de hoofdfase Strategisch Human Resource Management. De opleiding heeft hierop activiteiten ondernomen ter verbetering, het aanpassen van het abstractieniveau door meer herkenbare casuïstiek te gebruiken is daar een voorbeeld van. Voor deeltijdstudenten wordt hiernaast ook getracht de studeerbaarheid te vergroten door lessen aan te bieden op dagdelen buiten de standaardwerktijden. De lessen vinden hoofdzakelijk plaats op dinsdag- en donderdagavond en zaterdagochtend. In het STO 2009 en de Digitale OWE-monitoring 2009 geven studenten blijk van tevredenheid over de studielast. Studenten oordelen bijvoorbeeld positief over de stelling dat de studie te doen is in de tijd die ervoor staat. Overwegingen Het auditteam is over het algemeen positief over de studeerbaarheid van het onderwijsprogramma en de wijze waarop de opleiding mogelijke belemmeringen wegneemt. De zichtbaarheid van de studiebegeleiding hierin wordt door het auditteam positief gewaardeerd. Het auditteam stelt voorts vast dat de gerealiseerde studielast enigszins achterblijft bij de geplande studielast. De opleiding onderzoekt momenteel of er een relatie bestaat tussen de tijd die aan de studie wordt besteed enerzijds en de studieresultaten en de studieachterstand anderzijds. De spreiding van de studielast is naar oordeel van het auditteam nog een aandachtspunt. Conclusie Het auditteam komt op basis van de kritische opmerkingen over studielast tot het oordeel voldoende. Instroom (facet 2.5) Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. 24/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid

25 Bevindingen De opleiding P&A wordt als voltijd en als deeltijd variant aangeboden. De voltijdse opleiding richt zich op studenten met een havo- of mbo-vooropleiding, maar zonder werkervaring. De deeltijdopleiding is bedoeld voor studenten met werkervaring. Voltijdstudenten kunnen zowel in september als in februari instromen. Studenten van 21 jaar of ouder die niet aan de instroomeisen voldoen, kunnen een toelatingsonderzoek doorlopen, bestaande uit een intakegesprek en een taaltoets. Intakegesprekken vinden ook plaats met zij-instromers en studenten die van variant wisselen. Studenten met een buitenlands diploma kunnen dat laten waarderen door de Studenten Inschrijf Administratie (SIA). Eventueel moet de student deelnemen aan de toelatingstoetsen voor economie, wiskunde en Nederlands. De student moet in het bezit zijn van het staatsexamen Nederlands als tweede taal (NT2). Studenten met een vwo-diploma of een mbo-diploma niveau-4 met een certificaat van het doorstroomprogramma RxH (samenwerking tussen ROC en de HAN) kunnen de propedeuse in een half jaar afronden. De mogelijkheid wordt geboden om vrijstelling te krijgen voor het A-cluster. De vrijstellingen voor de mbo-ers zijn gebaseerd op de vakken in het doorstroomprogramma die overeenkomen met de vakken van de reguliere propedeuse. Zonder doorstroomprogramma worden voor deze instroomcategorie geen vrijstellingen gegeven in de propedeuse. Studenten die competenties elders verworven (EVC) hebben kunnen vrijstelling van onderwijseenheden of delen van onderwijseenheden krijgen (Studiegids voltijd hoofdfase, P&A , par. 4.9). Indien de opleiding hiaten bij aankomende studenten vaststelt, wordt individueel bekeken doe deze weggewerkt kunnen worden. Aankomende studenten kunnen kennis met de opleiding maken via proefstuderen: zij volgen een dag colleges en maken opdrachten. Daarnaast organiseert de opleiding negen open dagen, zowel in Arnhem als in Nijmegen. Tijdens voorlichtingsdagen krijgen geïnteresseerde studenten naast algemene informatie, informatie over de propedeuse en de specifieke opleiding. Verder bezoekt een team van voorlichters, bestaande uit studenten en docenten, ROC s en vo-scholen om voorlichting te geven. Voltijdstudenten leren tijdens de propedeuse een persoonlijke sterkte-zwakteanalyse te maken. Verder wordt aandacht besteed aan de gewenste studiehouding. De studieloopbaanbegeleider (slb er) besteedt aandacht aan werkhouding en stimuleert het zelfverantwoordelijk leren en het leren leren. Hiermee draagt de opleiding zorg voor aansluiting wat betreft de vorm van het onderwijs. Deeltijdstudenten moeten vanaf het derde studiejaar een relevante werkplek hebben. In de didactiek wordt waar mogelijk gebruik gemaakt van de werkplek van de student door het uitvoeren van praktijkgerichte opdrachten in de beroepspraktijk. Voorheen was een werkplekeis vanaf het tweede jaar van toepassing. De opleiding heeft hierin een aanpassing gedaan om tegemoet te komen aan het vertragende effect dat optrad. Door de eis vanaf het derde NQA NQA: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid 25/57

26 studiejaar te laten gelden hebben studenten langer de tijd om een relevante werkplek te vinden of binnen de organisatie door te groeien. Sinds 2007 is het aantal studenten gestegen van 306 tot 347. De stijging vindt met name in de voltijdvariant plaats. De deeltijdvariant is vrijwel constant gebleven. De opleiding heeft een marktaandeel van vier procent, terwijl de streefnorm 8,8 procent is. De opleiding wil de instroom verhogen door de opleiding per 2010 ook in Arnhem volledig in voltijd aan te bieden en door een gerichte voorlichtingsfolder. Om nog meer in te kunnen spelen op de wensen en behoeftes van studenten wil de opleiding de EVC-procedure verder preciseren en professionaliseren, en studenten met afwijkende leerroutes gerichter volgen (monitoring). Uit het STO 2009 blijkt dat 75 procent van de studenten tevreden is over de aansluiting op de vooropleiding. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de inhoud en de didactiek van de opleidingen goed aansluiten bij de relevante vooropleidingen. Intakegesprekken, voorlichting en begeleiding zijn erop gericht de overstap, qua inhoud en vorm zo soepel mogelijk te laten verlopen. Conclusie Het auditteam komt op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen tot het oordeel goed. Duur (facet 2.6) De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten/european credit points. Bevindingen De opleiding P&A omvat 240 studiepunten (EC), verdeeld over een major van 210 EC (waarvan 60 EC voor de gemeenschappelijke propedeuse) en een minor van 60 EC. De verdeling van de studiepunten over de programmaonderdelen is opgenomen in de Studiegids A- en B-cluster en in de Studiegids voltijd hoofdfase P&A , par Studenten met een vwo- of mbo-vooropleiding en deeltijdstudenten met relevante werkervaring komen in aanmerking voor een verkort traject waarin zij de 240 EC behalen. De examencommissie controleert jaarlijks of de opleiding voldoet aan het aantal studiepunten zoals vastgelegd in de OER. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. 26/57 NQA HAN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid