COLUMN ROELI BROEKHUIS

Transcriptie

1 NUMMER 25, 27 APRIL 2012 IN DIT NUMMER Memento-Mori: colloquium over Dag van de dood en stervenscultuur lees verder Levend landschap: cultuur op de Waddenzee lees verder De regiocoördinatoren van het Molenhuis lees verder Sluiting bureau en agenda lees verder COLUMN ROELI BROEKHUIS FOTO: ELMER SPAARGAREN Strategische inspiratie Vorige week mocht ik dagvoorzitter zijn bij een bijzondere boottocht met overheidsdienaren, wetenschappers en vertegenwoordigers van erfgoedinstellingen. De organisatoren (Museumhuis, Verdronken Geschiedenis en de Gemeente Eemsmond) hadden bewust voor deze groep mensen gekozen om samen het wad te ervaren en om samen informatie te delen. Niet alleen informatie over de geschiedenis van het gebied, maar ook over planontwikkeling in het Waddengebied. Vanuit verschillende invalshoeken naar een gebied kijken levert tal van nieuwe ideeën op en heeft als voordeel dat mensen elkaar eerder opzoeken om samen te werken. Deze inspirerende manier van werken kan op veel manieren worden toegepast, bijvoorbeeld bij het maken van toekomstplannen voor je eigen organisatie. Nodig mensen uit die vanuit een heel andere invalshoek naar jouw organisatie kijken en ervaar hoe je eigen beeld wordt bijgesteld en daarmee de plannen die je aan het maken bent. Dit kan incidenteel, maar nog veel beter is het om dat ook structureel te doen. Voor onze erfgoedorganisaties kan het heel waardevol zijn om in besturen en raden van toezicht bewust mensen te zoeken met verschillende expertise en kennis, om zo nieuwe informatie te krijgen en om samenwerkingspartners buiten je eigen kring te vinden. Onze tijd vraagt om een nieuwe verankering van cultureel erfgoed in de samenleving en dat kan door de samenleving op alle mogelijke manieren te betrekken.

2 Memento Mori: Colloquium op 10 mei over Dag van de dood- en stervenscultuur Begraafplaats Veendam met op de rechter grafsteen, van kapitein Pieter H. Hazewinkel, het opschrift Reis om den aardbol Hoe breng je actuele wetenschappelijke kennis en beheerders van cultureel erfgoed bij elkaar. Eén van de projecten waarin dit gebeurt is Memento Mori, sterven en begraven in Noord- Nederland en Noordwest Duitsland. Memento Mori is een samenwerkingsproject van Museumhuis Groningen, Ostfriesische Landschaft, Rijksuniversiteit Groningen, Fryske Akademy, Stichting Oude Groninger Kerken, Johannes a Lasco Bibliothek, Drents Plateau, Schlossmuseum Jever, Ostfriesisches Landesmuseum Emden, Staatsarchiv Niedersachsen. Eén van de manieren om elkaar te informeren is via een colloquium. Daarom worden alle geïnteresseerden uitgenodigd om kennis te nemen van de laatste wetenschappelijke inzichten voor bijvoorbeeld exposities, rondleidingen en educatie. Ook is er ruimte om met elkaar van gedachten te wisselen en contacten aan te knopen. Op 10 mei vindt in de Remonstrantse Kerk in Groningen het colloquium Dag van de dood- en stervenscultuur Tag der Todes- und Sterbekultur Programma Programm Koffie/Thee - Kaffee/Tee Opening Eröffnung Otto Knottnerus: Malaria und die schwänkenden Sterbequoten in den Nordseemarschen im 18. und 19. Jahrhundert Claudia Venhorst: Islamitische rituelen rond de dood in Nederland Brenda Mathijsen: Protestant and Catholic funeral liturgies in Dutch practice: the role of actors Lunch Marianne Ritsema van Eck: Visual consolation: dying a good death in late medieval and early modern contexts Heike Düselder: Leichenpredigten in Stadt und Land Oldenburg Koffie/Thee - Kaffee/Tee Mart van Lieburg: Medische opvattingen over de dood Slotopmerkingen Schlußbemerkungen Aanmelding Anmeldung Aanmelding via onderstaand adres / Anmeldung an folgende adresse: info@memento.mori.nu De kosten bedragen 5,- p.p. (koffie/thee/lunch inbegrepen), te voldoen bij binnenkomst. Remonstrantse Kerk, Coehoornsingel 14, 9711 BS Groningen

3 Levend landschap: cultuur op de Waddenzee Resultaten van de inspirerende boottocht op 19 april Wetenschappers, vertegenwoordigers van overheden en erfgoedinstellingen maakten een inspirerende boottocht op het wad. foto: Henk Postma In de haven van Lauwersoog scheepten op uitnodiging van Museumhuis Groningen, Stichting Verdronken Geschiedenis en de gemeente Eemsmond, zo n 30 mensen zich in aan boord van ms Boschwad. Onder hen waren wetenschappers, politici, ondernemers en erfgoedspecialisten. Tijdens de tocht dachten zij met elkaar na over de culturele biografie van dit waddengebied. Wat zijn de rijke verhalen van het gebied? Hoe zag deze natuur er vroeger uit, hoe hebben we dit gebied vroeger en nu bewoond en welke rol speelde het voor ondernemers? Een belangrijke vraag die de groep heeft gesteld en beantwoord is ook: op welke manier speelt de geschiedenis van het gebied mee in besluiten over de toekomst ervan? Yvonne Nijlunsing, verbonden aan zowel het Museumhuis en de Stichting Verdronken Geschiedenis, vertelt over de resultaten van deze inspirerende boottocht. We weten tot dusver weinig over het oude verloren land,de loop van de Eems, het gebied rond Farmsum en Delfzijl, De Dollard, Punt van Reide, het gebied rond Roodeschool en de Eemshaven. Wetenschappers hebben ontdekt dat Rottumeroog en plaat overblijfselen zijn van Moenkenlangenoe. Door de doorbraak van de geul bij Simonszand was er veel zandtoevoer bij oog en plaat waardoor de kans bestaat dat er opnieuw een eiland ontstaat. De vraag die gesteld werd: help je de natuur of niet? In het verleden heeft de mens natuurlijk al ingegrepen, denk alleen maar aan de gasboringen. Ofschoon historici nog betrekkelijk weinig weten over het vroegere eiland Moenkenlangenoe, of Monnikenlangenoog, staat wel vast dat het ooit bewoond is geweest. Abt Emo schrijft in zijn kroniek over de oorlog die Eenrum en Uithuizen zo n twintig jaar voerden over de eigendomsrechten van het eiland. Het werd gebruik voor het weiden van vee en als een schip was gestrand was de lading voor de eigenaar. Heden en verleden De conclusie die tijdens de boottocht werd getrokken is dat bij het maken van beleid over de Waddenzee je niet om de geologische ontwikkeling van het gebied heen kunt. Je moet de culturele geschiedenis kennen en die presenteren aan bewoners en toeristen. Men was verbaasd dat heden en verleden zo nauw met elkaar verweven zijn. Het is wel duidelijk dat uit deze boottocht initiatieven voortvloeien. Zo zijn er bijvoorbeeld contacten gelegd met de historische vereniging Eemsmond. Van te voren had men niet ingeschat dat multidisciplinaire samenwerking zoveel zou opleveren. In het vervolgtraject zal met meer nadruk samenwerking worden gezocht met de Duitse zijde van het Waddengebied.

4 Regiocoördinatoren Molenhuis Oor en stem van de molenwereld Molens in beweging is het thema van het Groninger Molenweekend De regiocoördinatoren zetten op hun beurt de molenwereld in beweging Het Groninger Molenweekend is één van de succesvolste activiteiten die het Groninger Molenhuis jaarlijks organiseert. Van de ruim 80 molens in Groningen zijn in die tweede weekend in juni zeker meer dan 60 geopend voor het publiek. De molenwereld voelt zich meer en meer betrokken bij de organisatie van dit evenement. Zo suggereerde molenaar Wim van Rheen in 2009 een regiocoördinatorenoverleg in het leven te roepen. Het Molenhuis ging graag op dit voorstel in. Molenaars zitten immers spreekwoordelijk dicht bij het vuur en zijn een ideaal middel om hun collega-molenaars enthousiast te maken om mee te doen aan het molenweekend. Vanuit het Molenhuis is Marjo Brandse betrokken. Aanvankelijk was de taak van de regiocoördinatoren, in de aanloop naar het Groninger Molenweekend, het benaderen van de molenaars in hun regio. Door die contacten worden ze echter ook geïnformeerd over andere zaken die spelen rond de molens, bijvoorbeeld op het gebied van onderhoud en restauratie. Waar we naar streven is dat de molenaars ook de coördinator gaan bellen, dat er dus een tweerichtingsverkeer tot stand komt. Maar ik ben ervan overtuigd dat dat een proces is en dat dit zeker gaat komen. We worden steeds meer een team en denken over andere zaken, zoals ideeën voor de Zelfzwichter. Regiocoördinatoren komen ook met suggesties voor het thema van het Groninger Molenweekend en mogelijke locaties voor de Avond voor Vrijwilligers of de Molenvriendendag. De regiocoörodinatoren kunnen bevorderen dat molenaars zich betrokken voelen bij de molenwereld als geheel. Dat gaat vooral werken als molenaars in de verschillende regio s hun coördinator beter leren kennen. Molenaars moeten hun regiocoördinator ook werkelijk gaan zien als aanspreekpunt en hèn benaderen in plaats van dat de regiocoördinatoren bij de aanloop naar het Groninger Molenweekend een belronde houden om alle informatie binnen te krijgen. Een regiocoördinator kan leuke dingen bewerkstellingen. Zo heeft molenaar Ida Wierenga van De Goliath in de Eemshaven ervoor gezorgd dat een vertegenwoordiger van de gemeente Eemsmond tijdens het Groninger Molenweekend een presentje brengt aan alle molenaars in de gemeente als blijk van waardering. Wim van Rheen, Ida Wierenga, Enkie Kok, Henk Klöpping en Willem Huizenga zijn actief als regiocoördinator. De molendagen zijn mogelijk mede dankzij een bijdrage van de BankGiroLoterij.

5 Sluiting bureau Het bureau van het Museumhuis / Molenhuis is op maandag 30 april en vrijdag 4 mei gesloten. Agenda 10 mei Klooster Ter Apel - Kijkje in de keuken over klantvriendelijkheid aanmelden is nog mogelijk 4 juni Museumhuis Groningen - Voorjaarsvergadering voor aangesloten instellingen 12 juni Museumhuis Groningen- Platform educatie Erfgoedloper is een uitgave van Museumhuis Groningen / Groninger Molenhuis Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen, t. (050) Reacties en kopij: t.pol@museumhuisgroningen.nl Wanneer u de Erfgoedloper niet langer wenst te ontvangen, kunt u dit aangeven door een bericht te sturen naar info@museumhuisgroningen.nl