STICHTING VERDRONKEN GESCHIEDENIS JAARVERSLAG 2011

Transcriptie

1 STICHTING VERDRONKEN GESCHIEDENIS JAARVERSLAG 2011

2

3 STICHTING VERDRONKEN GESCHIEDENIS JAARVERSLAG 2011

4 Het doel van de stichting is: Het bevorderen van multidisciplinair onderzoek betreffende de natuurlijke ontwikkelingsgeschiedenis (geomorfologie, ecologie), de menselijke bewoning en gebruik, en van de cultuurhistorie van het trilaterale Waddenzeegebied. Het toegankelijk maken en presenteren van de verkregen onderzoeksresultaten voor zowel beleidsmakers, wetenschappers als een breed publiek, en hierdoor bijdragen aan de waardering en de bescherming van het Waddenzeegebied in al zijn facetten. Comité van Aanbeveling: Prof. Dr. Horst Lademacher Dr. Pieter Winsemius De heer Hans Alders Prof. Dr. Wubbo Ockels Prof. Dr. Morten Pejrup Em. hoogleraar Zentrum für Niederlande Studien (universiteit Münster) oud-minister oud-minister, oud-commissaris der Koningin in de provincie Groningen oud-ruimtevaarder; hoogleraar Duurzame Technologie (Technische Universiteit Delft) hoogleraar geografie (Universiteit van Kopenhagen) 4

5 1. De Stichting De Stichting Verdronken Geschiedenis werd opgericht op 17 januari 2007, en is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Groningen onder nr Het bestuur bestond in 2011 uit: Voorzitter (tot 24/2): (na 24/2): Secretaris: Penningmeester: Lid: Prof. Dr. Dick E.H. de Boer (hoogleraar middeleeuwse geschiedenis, Rijksuniversiteit Groningen) Prof. Dr. Ir. Theo Spek (hoogleraar landschapsgeschiedenis, Rijksuniversiteit Groningen) Dr. Karel Essink (oud-senioradviseur / marien ecoloog, Rijkswaterstaat) Drs. Eddy de Jonge (directeur RHC Groninger Archieven) Drs. W. van Vulpen (initiatiefneemster zoektocht naar het eiland Bosch) Voorzitter Dick de Boer stelde zijn functie beschikbaar in verband met zijn vertrek naar de Randstad. 5

6 6

7 2. Organisatie Het Stichtingsbestuur behartigde de formele en financiële gang van zaken. Daartoe vergaderde het bestuur zes keer te Groningen. Het bestuur overlegde enkele keren met het Museumhuis Groningen over een nieuw op te zetten onderzoek- en presentatieprogramma en een daarmee verbonden promotievaartocht. Een Coördinatiegroep initieerde en begeleidde diverse activiteiten. Hiertoe werd drie keer vergaderd in Groningen, en één keer in Esens (Duitsland). De Coördinatiegroep bestond uit de heren Dr. A. Buursma, F. Driesens, Dr. K. Essink, Dr. H. Feenstra, Dr. A. Heinze, Drs. H.-J. Frick, J. de Jagher, Dr. E. Knol en de dames Y. Nijlunsing en Drs. U. Oltmanns. Agendaleden waren de heren Dr. A.P. Oost, Ir. L. Oorschot en Drs. K. de Vries. De plaats van J. de Jagher werd in december ingenomen door mevr. W. Duinkerken. Zij is, evenals J. de Jagher, lid van de Landelijke Werkgroep Archeologie Onder Water (LWAOW). Mevr. Oltmanns en dhr. Frick moesten wegens ziekte en verhuizing vaak verstek laten gaan. Op 5 oktober overlegden Stichtingsbestuur en Coördinatiegroep gezamenlijk over eventueel noodzakelijke koers-wijzigingen. Besloten werd om in 2012 een nieuw onderzoeks- en presentatieprogramma rond de geschiedenis van het Eemsmondingsgebied op te stellen. De zorg voor de websites en was in handen van F. Driesens (webmaster) en K. Essink (contentbeheer). 7

8 8

9 3. Projecten In het verslagjaar werd aan de volgende projecten gewerkt: Thema 1: Regiostudies Verdronken dorpen Dollard Stormvloed De voorbereiding van de publicatie over de geschiedenis van de Dollard, gebaseerd op de voordrachten op het symposium in 2009 en aangevuld met enkele andere bijdragen, liep vertraging op. Wel zijn inmiddels alle bijdragen gereed, zowel in het Duits als in het Nederlands. Hoogeland Oude Weer Door Hidde Feenstra werd een tussentijdsverslag opgesteld over de in 2010 uitgevoerde boringen en grondradaropnamen in het mondingsgebied van de vroegere getijdegeul Oude Weer nabij het dorp Den Andel. Punt van Reide Dankzij de medewerking van de Stichting Groninger Landschap kon in maart een bezoek worden gebracht aan de Punt van Reide, een restant van de oude linker oeverwal van de Eems. Aan de hand van AHN-kaarten werd gezocht naar restanten van oude bewoning en fortificaties uit verschillende periodes. In september werd een tweede bezoek gebracht, waarbij een deel van het terrein met grondradar werd onderzocht. Een voorlopig verslag over het verrichte archief- en veldonderzoek werd opgesteld door E. Knol, H. Feenstra en A. Buursma. 9

10 Thema 2: Relaties eilanden vasteland Relatie Engelsmanplaat/Schiermonnikoog Wierum. In het kader van dit project omtrent de geo(morfo)logie en cultuurhistorie van het Waddengebied tussen het dorp Wierum en de eilanden Engelsmanplaat en Schiermonnikoog werden veldverkenningen uitgevoerd bij Wierum ( 6 juni) en op de Engelsmanplaat (10 april en 6 november). Zuiderzee Waddenzee Er was slechts geringe voortgang met het formuleren van een multidisciplinair project over de sociaal-economische betekenis van dit brede samenhangende maritieme cultuurlandschap. De bedoeling is dat aandacht wordt geschonken aan handelsrelaties, scheepvaart en de afhankelijkheid van de geomorfologische en ecologische dynamiek in het onderzoeksgebied. Dit plan wordt ontwikkeld in samenspraak met Fryske Akademy, Nieuw Land Erfgoedcentrum en Rijksuniversiteit Groningen. Beoogd wordt subsidie aan te vragen bij o.a. NWO. Historie Eemsmondingsgebied In oktober werden de contouren geschetst voor een nieuw onderzoek- en presentatieprogramma betreffende de historische ontwikkelingen in het Eems-mondingsgebied. Voorzien wordt een programma, bestaande uit een aantal projecten en deelactiviteiten. Hierbij zal ook de relatie tussen de eilanden (Rottumeroog/Rottumerplaat en hun voorgangers) en het vasteland van Groningen aan bod komen. 10

11 4. Overige activiteiten Lezingen 12 februari Aurich, Marschenratskolloquium 2011, Egge Knol: Ursache von Überflutungskatastrophen im Mittelalter. 16 februari Karel Essink, Assen, Drents Prehistorische Vereniging: Oesters in de Waddenzee van Steentijd tot heden. 9 maart Hidde Feenstra en Albert Buursma, Groninger Archieven: De verdwenen eilanden Bosch en Moenken-langeoog in de oostelijke Waddenzee. 2 april Egge Knol, Noordpolderzijl, donateursdag Stichting Vrienden van Rottumeroog en Rottumerplaat: Schipbreuk en redding rond Rottumeroog 15 mei Albert Buursma, Ameland, studentenexcursie NAM: Historie van het Waddengebied. 31 oktober Leeuwarden, Wadblik-reeks van lezingen/documentaires Stormen over het wad en verdwenen eilanden. Inleidingen werden gegeven door Karel Essink, Hidde Feenstra en Albert Buursma. 11 november Albert Buursma, Den Helder, RCW-dag over maritiem erfgoed: Werkwijze en resultaten van de Stichting Verdronken Geschiedenis. Bezoekerscentrum Schiermonnikoog Op 3 februari nam de secretaris deel aan een tweede expertmeeting ter voorbereiding van de inrichting van het nieuw te bouwen en in te richten bezoekerscentrum De Promenade. Marschenratskolloqium Op februari namen vijf leden van de Coördinatiegroep deel aan deze wetenschappelijke bijeenkomst in Aurich over Aktuelle archäologische Forschungen im Küstenraum der südlichen Nordsee: Methoden- Strategien-Projekte. Egge Knol gaf er een lezing, Karel Essink presenteerde een poster over vondstenavonden 11

12 Vondstenavond Borkum Op 25 maart werd samen met de Heimatverein Borkum een vondstenavond georganiseerd; de eerste vondstenavond buiten Nederland. Hierbij waren deskundigen aanwezig namens de Ostfriesische Landschaft (Aurich) en de Stichting Verdronken Geschiedenis. Waddenacademie - Op 5 april overlegden voorzitter en secretaris met de Waddenacademie. Dit leidde o.a. tot een afspraak voor het verzorgen van een avond in de lezingen/documentaire reeks Wadblik (zie boven). Trilaterale inventarisatie van cultureel erfgoed - In een Deens-Duits- Nederlandse werkgroep wordt een inventarisatie voorbereid van cultureel erfgoed in het internationale Waddengebied. De voorzitter nam deel aan werkgroep-bijeenkomsten in Ribe (mei) en Hannover (september). Diepe ondergrond provincie Groningen In juli vond een oriënterend overleg plaats met ambtenaren van de provincie over een op te stellen structuurnota diepe ondergrond. In een later interview werd een bijdrage geleverd aan de Strategische Agenda voor de Structuurvisie Ondergrond. De Structuurvisie zelf zal door de provincie in 2012 worden opgesteld. Dag van de Oldambster Geschiedenis Op 26 november presenteerde de Stichting zich met kaarten over historische landschapsontwikkeling in het Dollardgebied. Pingo-project In het door Axel Heinze geïnitieerde schoolproject dat pingoruïnes in Ostfriesland onderzoekt werd samengewerkt met Dr. W. Hoek en de studenten Judith van Dijk, Astrid Ruiter en Renée de Bruin van de Universiteit Utrecht. In juli vond in Leeuwarden een werkoverleg plaats met het Archeologisch Werkverband van de Fryske Akademy. 12

13 5. Financiën Het exploitatieoverzicht 2011 wordt gepresenteerd op de volgende twee pagina s. Toelichting: Er waren weinig mutaties. Er werd een subsidie ontvangen van 350,00. In 2011 waren er in werkelijkheid voor ca. 400 euro nog meer uitgaven; deze betalingen konden echter in 2011 niet meer worden gerealiseerd, en zullen dus worden opgevoerd in het exploitatieoverzicht

14 Exploitatieoverzicht 2010 Ontvangsten Begroting Realisatie Verschil 2 Symposium Stormvloed 0,00 0,00 3 Giften/donaties 350,00 350,00 4 Dag van de Groninger Geschiedenis 0,00 0,00 5 Ontvangen rente 0,00 0,00 6 Dijkevenement ,00 0,00 Totaal 0,00 350,00 350,00 Ontvangsten 0,00 350,00 350,00 Uitgaven 0,00 397,77-397,77 Verschil 0,00-47,77 14

15 Uitgaven Begroting Realisatie Verschil 7 Bankkosten 61,62-61,62 8 Dijkevenement stormvloed 0,00 0,00 9 Symposium Stormvloed 0,00 0,00 10 Coördinatiegroep 228,59-228,59 11 KvK 26,64-26,64 12 Reis- en verblijfkosten en overige kosten 0,00 0,00 13 Website 80,92-80,92 14 Irischeques 0,00 0,00 15 Vondstenavonden 0,00 0,00 Totaal 0,00 397,77-397,77 Balans 2011 Saldo Saldo Toe-/ afname Kas 0,00 0,00 0,00 Bank , ,46-47,77 Spaar 0,00 0,00 0,00 Liquide middelen , ,46-47,77 Verschil 0,00 15

16 16 Veldonderzoek Punt van Reide.

17 6. Public relations De website werd regelmatig geactualiseerd. Er werden drie versies onderhouden: een Nederlandse, een Duitse en een Engelse. De website werd keer bezocht, met in totaal hits. In januari en in september werd een Nieuwsbrief per verzonden aan ca. 250 in het werk van de Stichting geïnteresseerde personen. Aandacht in de media: Dagblad vh Noorden 2 mrt. - Lezing over verdronken eiland Bosch; De Weekkrant 8 mrt. - Lezing over verdwenen eiland Bosch; Borkumer Zeitung 28 mrt Der Fisch entpuppt sich als Geldbörse (n.a.v. vondstenavond) Omrop Fryslân 31 okt - Stormen over het wad & Sporen van verdronken eiland Bosch - interview met Karel Essink; Radio Eenhoorn 31 okt - idem Friesch Dagblad 1 nov. - Sporen uit het verleden laten zich in wad moeilijk vinden, door Erik Betten (n.a.v. Wadblik); De volgende publicaties verschenen: Egge Knol - De kaart van het eiland Rottumeroog in De Kaap, Nieuwsbrief van de Stichting Vrienden van Rottumeroog en Rottumerplaat (juli 2011), Axel Heinze - Pingo-Ruinen in Ostfriesland. Kulturlandschaft Küste, Museum Leben am Meer, Esens (2011), Karel Essink De staatsgrens in het Dollardgebied. Wadden Nieuwsbrief Nr. 9 (4 maart 2011). Jeroen Schoondergang - De Eems-Dollard: een betwist grens-gebied. Het Groninger Landschap, Golden Raand, 27(3), Egge Knol Rottumeroog in Stad & Lande 20 (2),

18 Opgesteld te Eelde, januari 2012 Dr. K. Essink, secretaris Vosbergerlaan AK Eelde Punt van Reide, onderzoek met grondradar. 18

19 Punt van Reide, AHN-hoogtekaart. 19

20